Dokumen ini menjelaskan tentang cara menulis aturcara PLC untuk pelbagai aplikasi sistem kawalan automasi, termasuk kawalan motor penghantar, pemilihan bahan, pembungkusan, lampu trafik, dan pengisian-keluaran. Dengan memberikan contoh rajah tangga dan kod mnemonik, ia membimbing pembaca untuk memahami format dan arahan yang diperlukan dalam aturcara PLC. Penekanan juga diberikan kepada sensitifiti dan fungsi pelbagai penderia dalam pengoperasian sistem tersebut.

1. E4800 / UNIT 9 / 1
___________________________________________________________________
UNIT 9
CONTOH APLIKASI PLC
                                                        
OBJEKTIF
OBJEKTIF AM
•
Memahami cara menulis aturcara PLC.
•
Menulis aturcara berdasarkan format yang betul.
OBJEKTIF KHUSUS
Di akhir unit ini anda dapat mempelajari cara :
•
Menulis aturcara Kawalan Motor Berpenghantar ( Motor Conveyor ).
•
Menulis aturcara Kawalan Pemilihan Bahan ( Part Sorting ).
•
Menulis aturcara Kawalan Pembungkusan.
•
Menulis aturcara Kawalan Lampu Trafik.
•
Menulis aturcara Pengisian dan Pengeluaran.

2. E4800 / UNIT 9 / 2
___________________________________________________________________
INPUT
9.0
PENGENALAN
Unit ini akan mendedahkan anda kepada contoh-contoh penulisan aturcara PLC
dalam aplikasi sistem kawalan automasi . Oleh yang demikian , kefahaman arahan
dan format aturcara PLC seperti rajah tangga , kod mnemonik dan carta fungsi
turutan yang telah dibincangkan dalam unit 4 diperlukan untuk membantu anda
mengkaji dan menganalisa contoh-contoh aturcara yang diberikan.
9.1
KAWALAN MOTOR BERPENGHANTAR ( CONVEYOR )
Rajah 9.1 menunjukkan PLC digunakan untuk memula dan mematikan motor
yang digunakan pada talisawat penghantar. Bahagian ini membolehkan sebarang
objek seperti plet besi digerakkan daripada satu bahagian ke bahagian yang lain.
Penderia jenis suis penghad ( Sensor - proximity switch ) yang dipasang pada
setiap segmen talisawat penghantar diperlukan untuk mengesan kehadiran plet
yang digerakkan oleh penghantar. Motor penghantar akan berfungsi selagi plet
berada di dalam julat penderia yang telah ditetapkan. Motor pada talisawat akan
berhenti sekiranya plet bergerak melebihi julat yang ditetapkan atau pemasa akan
diaktifkan bila masa yang ditetapkan tamat
Masukan
Peranti
Keluaran
Peranti

3. E4800 / UNIT 9 / 3
___________________________________________________________________
00000
00001
00002
Sensor 1 ( S1 )
Sensor 2 ( S2 )
Sensor 3 ( S3 )
10000
10001
10002
Motor 1 ( M1 )
Motor 2 ( M2 )
Motor 3 ( M3 )
Jadual 9.1 : Jadual Umpukan
Rajah 9.1 : Kawalan Motor Berpenghantar
Kendalian Kawalan Motor Berpenghantar
i.
Motor 2 akan ON apabila sensor 3 mengesan kehadiran objek.
ii.
Motor 2 akan OFF apabila Motor 1 di ON dan objek berada diluar julat
pengesan sensor 2.
iii.
Motor 1 akan ON apabila sensor 2 mengesan kehadiran objek.
iv.
Motor 1 akan OFF apabila objek berada diluar julat pengesan sensor 1.
Rajah tangga untuk operasi kawalan motor berpenghantar.
S3 ( 00002 )
TIM 000
M2
10001
M2 (10001)
Motor 2

4. E4800 / UNIT 9 / 4
___________________________________________________________________
TIM 001
S2(00001)
M1
10000
Motor 1
TIM 000
# 0020
2 saat
M1( 10000)
M1(10000 )
00001
S1(00000)
TIM 001
04000
04000
04000
00000
TIM 001
# 0020
2 saat
10002
Motor 3
25313 ( Sedia Tutup )
FUN (01)
9.2
KAWALAN PEMILIHAN BAHAN ( PART SORTING )
Rajah 9.2 menunjukkan sistem kawalan pemilihan bahan. Aplikasi ini bertujuan
untuk mengesan kehadiran sekelompok produk yang rosak dari kumpulannya
yang dibawa oleh penghantar.

5. E4800 / UNIT 9 / 5
___________________________________________________________________
Rajah 9.2 : Sistem Kawalan Pemilihan Bahan
Penderia Photoelectric 1 ( PH1 – 00002 ) berfungsi sebagai data masukan pada
shift register. Apabila objek yang rosak dikesan oleh pengesan, isyarat keluaran
pada sensor akan di ONkan.
Penderia Photoelectric 2 ( PH2 - 00003 ) digunakan sebagai penjana masa yang
berfungsi sebagai masa masukan pada shift register. Satu denyut akan dijanakan
setiap masa pada jarak yang ditetapkan pada awalnya. Semasa produk yang rosak
dikesan oleh PH1, ia dikesan oleh shift register sehingga produk tersebut tiba
pada posisi yang ditetapkan pada penghantar yang akan dipicukan oleh injap
magnetik ( MV – 10000 ).
Rajah tangga untuk operasi sistem kawalan pemilihan bahan .
PH1 ( 00002 )
SFT
PH2 ( 00003 )
25314 ( Always OFF Flag )
H00

6. E4800 / UNIT 9 / 6
___________________________________________________________________
10000
FUN (01)
Kod Mnemonik untuk operasi sistem kawalan pemilihan bahan
Alamat
0000
0001
0002
0003
0004
0005
0006
9.3
Arahan
LD
LD
LD
SFT
LD
OUT
FUN 01
Data
00002
00003
25314
H00
H00
H0004
10000
KAWALAN PEMBUNGKUSAN ( PACKING LINE CONTROL )
Merujuk kepada rajah 9.3 dan jadual 9.3 , kotak yang berada di atas penghantar
akan bergerak apabila PB1 ditekan. Motor penghantar kotak akan berhenti dan
motor penghantar epal mula bergerak apabila kotak tersebut di kesan. Penderia
bahagian akan mengira sehingga 10 biji epal. Selepas itu motor penghantar epal
akan berhenti dan motor penghantar kotak akan bergerak semula. Pembilang akan
di set dan operasi akan berulang semula sehingga PB2 ditekan.

7. E4800 / UNIT 9 / 7
___________________________________________________________________
Rajah 9.3 : Kawalan Pembungkusaan
Masukan
00000
00001
00002
00003
Keluaran
10000
10001
Peranti
Suis Punat Tekan Mula ( PB1 )
Suis Punat Tekan Henti ( PB2 )
Penderia Bahagian ( SE1 )
Penderia Kotak ( SE2 )
Peranti
Penghantar Epal
Penghantar Kotak
Jadual 9.3 : Jadual Umpukan
Rajah tangga untuk kawalan pembungkusan
PB1 (00000 )
PB2 (00001)
01000
01000
01000
10001
10000
SE1 (00002)
SE2 (00003 )
CNT 010
# 0010
CNT 010
01000
10001

8. E4800 / UNIT 9 / 8
___________________________________________________________________
SE2 (00003 )
END(01)
Kod mnemonik untuk kawalan pembungkusan.
Alamat
0000
0001
0002
0003
0004
0005
0006
0007
0008
0009
Arahan
LD
OR
AND NOT
OUT
LD
AND NOT
OUT
LD
LD NOT
CNT
0010
0011
0012
0013
0014
0012
0013
0014
LD CNT
OR NOT
AND
OUT
FUN 01
LD TIM
AND NOT TIM
OUT
Data
00000
01000
00001
01000
01000
10001
10000
00002
00003
010
#0010
010
00003
01000
10001
002
003
10002

9. E4800 / UNIT 9 / 9
___________________________________________________________________
AKTIVITI 9a
JAWAB SEMUA SOALAN
9.1
Lengkapkan jadual kod mnemonik yang di beri berdasarkan rajah tangga di
bawah:
00001
10000
10000
Alamat
Arahan
Data
0001
LD
00001
0003
9.2
Terangkan fungsi utama proximity switch dalam kawalan motor berpenghantar?
9.3
Padankan simbol – simbol di bawah.
00000
TIMER
10000
CNT
010
TAMAT
# 0010
OUTPUT

10. E4800 / UNIT 9 / 10
___________________________________________________________________
END(01)
INPUT
MAKLUMBALAS 9a
JAWAPAN 9.1
Alamat
0001
0002
0003
Arahan
LD
OR
OUT
Data
00001
10000
10000
JAWAPAN 9.2
Fungsi utama proximity switch dalam kawalan motor berpenghantar ialah untuk
mengesan kehadiran plet besi.
JAWAPAN 9.3
00000
TIMER
10000
CNT
010
TAMAT
# 0010
END(01)
9.4
KAWALAN LAMPU TRAFIK
OUTPUT
INPUT

11. E4800 / UNIT 9 / 11
___________________________________________________________________
Rajah 9.4 menunjukkan kawalan lampu trafik yang dipasang di sebatang jalanraya
yang sedang diperbaiki. Sepasang lampu trafik dipasang bertentangan arah di
kedua-dua laluan jalanraya untuk mengawal kesesakan lalulintas. Lampu tersebut
akan berkendali secara berselang-seli. Apabila lampu trafik L1 berwarna hijau,
lampu trafik L2 akan memaparkan warna merah dan keadaan sebaliknya akan
berulang. Penukaran nyalaan setiap lampu dikawal oleh pemasa selama 30 saat.
Rajah 9.4 :
Kawalan Lampu Trafik
Rajah Tangga untuk operasi kawalan lampu trafik.
TIM 001
TIM
000
# 0300

12. E4800 / UNIT 9 / 12
___________________________________________________________________
TIM 000
TIM
001
TIM 000
10000
10000
10001
10001
# 0600
# 0150
# 0150
TIM
002
# 0150
TIM
003
# 0300
TIM 002
TIM 002
TIM 003
10002
10002
10003
END(01)
Kod mnemonik bagi rajah tangga kawalan lampu trafik.
Alamat
00000
00001
Arahan
LD NOT TIM
TIM
00002
00003
LD TIM
TIM
Data
001
000
#0300
000
001

13. E4800 / UNIT 9 / 13
___________________________________________________________________
00004
00005
00006
00007
00008
00009
00010
00011
LD TIM
TIM
00012
00013
00014
00015
00016
00017
9.5
LD NOT TIM
OUT
LD NOT
OUT
LD
TIM
LD TIM
AND NOT TIM
OUT
LD NOT
OUT
FUN 01
#0600
000
10000
10000
10001
10001
002
#0150
002
003
#0300
002
003
10002
10002
10003
KAWALN PENGISIAN DAN PENGELUARAN
MVI
Rajah 9.5 : Pengisian dan Pengeluaran
Rajah 9.5 menunjukkan operasi pengawalan paras cecair dalam sebuah tangki. Dalam
proses ini, dua sensor (TLB1 dan TLB2) digunakan untuk mengesan paras cecair yang

14. E4800 / UNIT 9 / 14
___________________________________________________________________
dimasukkan ke dalam tangki. Injap MVI berfungsi sebagai pengawal kepada masukan
cecair melalui saluran paip dan injap MV2 pula mengawal keluaran cecair.
Kendaliannya:
1.
Apabila punat tekan mula (PB1) ditekan, injap MV1 akan terbuka dan cecair
akan dialirkan ke dalam tangki. Di waktu yang sama, motor pengisar mula
berfungsi.
2.
Apabila cecair melepasi TLB2 dan mencecah ke TLB1, injap MV1 akan tutup
dan motor pengisar mula berhenti.
3.
Apabila PB1 ditekan semula, injap MV2 akan terbuka dan cecair mula
dialirkan keluar daripada tangki. MV2 akan tertutup apabila paras cecair
berada di bawah paras TLB2.
4.
Setelah proses berulang sebanyak empat kali, lampu pertunjuk paras (PL)
akan terpadam. Proses pengisian dan pengeluaran cecair pada tangki akan
dihentikan walaupun PB1 ditekan.
Masukan
00000 – Punat Tekan Mula (PB1)
00001 – Punat Tekan Henti (PB2)
00005 – Suis Paras Atas (TLB1)
00006 – Suis Paras Bawah (TLB2)
Keluaran
10000 – Injap Bekalan Air (MV1)
10001 – Injap Keluaran Air (MV2)
10002 – Motor Pengisar (M)
10004 – Penunjuk Paras
10005 - Buzzer
Jadual 9.5 : Jadual Umpukan

15. E4800 / UNIT 9 / 15
___________________________________________________________________
Rajah Tangga untuk proses kawalan pengisian dan pengeluaran.
00000
10005
10004
00005
10000
Masuk
10002
Pengisar
Mula
10000
MV1
10000
MV1
10000
00005
00006
10001
MV1
10001
TLB1
ATAS
TLB2
BAWAH
Keluaran
MV2
MV2
10001
MV2
00001
CNT 047
#0004
CNT 047
4
Counts
Berhenti
CNT 047
10004
01000
PL
TIM 000
#0020
Penunjuk
Paras

16. E4800 / UNIT 9 / 16
___________________________________________________________________
Reset
CNT 047
TIM 000
10005
01000
BZ
Reset
FUN(01)
Kod Mnemonik bagi proses kawalan pengisian dan pengeluaran.
Alamat
0000
0001
0002
0003
0004
0005
0006
0007
0008
0009
0010
0011
0012
0013
0014
0015
Arahan
LD
OR
AND NOT
AND NOT
AND NOT
OUT
LD
OUT
LD
AND NOT
OR
AND NOT
OUT
LD
LD
CNT
0016
0017
0018
0019
LD
OUT
LD
TIM
0020
0021
0022
0023
0024
LD
OR
AND NOT
OUT
FUN 01
Data
00000
10000
10005
10004
00005
10000
10000
10002
10000
00005
10001
00006
10001
10001
00001
047
#0004
CNT 047
10004
01000
000
#0020
CNT 047
01000
TIM 000
10005
Buzzer

17. E4800 / UNIT 9 / 17
___________________________________________________________________
AKTIVITI 9b .
JAWAB SEMUA SOALAN
9.1 Berdasarkan kod mnemonik yang diberikan pada jadual di bawah, tuliskan rajah
tangga.
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
9.2
MV1
Arahan
LD
LD
LD
SFT
FUN (01 )
M
1
Data
00000
00001
00002
100
100
Masukan
00000 – Punat Tekan Mula (PB1)
00001 – Punat Tekan Henti
Motor
Kipas Pengisar
BL1
MV2
(PB2)
00002 – Sensor (BL1)
00003 – Sensor (BL2)
Keluaran
10000 – Injap Air (MV1)
10001 – Injap Air (MV2)
10002 – Motor 1 (M)
Kendaliannya:
1. Injap MV1 akan dibuka sehingga air mencecah ke paras BL1.
2. Kipas pengisar di Onkan selama 30 saat.
3. Selepas itu injap MV2 akan di buka sehingga air mencecah ke paras BL2.
4. Masukan dan keluaran air akan berulang sebanyak 4 kali.
5. Proses
masukan dan keluaran air akan di tamatkan setelah proses tersebut
berulang sebanyak empat kali.
Berdasarkan kenyataan kendalian diatas :
a. Lukiskan Rajah Tangga.

18. E4800 / UNIT 9 / 18
___________________________________________________________________
b. Tuliskan Kod Mnemonik.
MAKLUMBALAS 9b
JAWAPAN 9.1
00000
Set
00001
00002
S
Pulse
CP
Reset
R
SFT
100
100
JAWAPAN 9.2
a.
Rajah tangga:
00000
00002
10000
In
MV1
10000
MV1
00002
10002
10002
TIM 000
CNT 047
#0300
Tim 000
10001
MV2
END(01)
Motor 1
30
Seconds

19. E4800 / UNIT 9 / 19
___________________________________________________________________
b.
Kod Mnemonik bagi rajah tangga untuk jawapan 9.2
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
00007
Arahan
LD
OR
AND NOT
OUT
LD
OUT
LD
TIM
00008
00009
00010
AND NOT TIM
OUT
FUN (01)
Data
00000
10000
00002
10000
00002
10002
10002
000
#0300
000
10001
PENILAIAN KENDIRI

20. E4800 / UNIT 9 / 20
___________________________________________________________________
SOALAN 1
1. Luliskan rajah tangga berdasarkan kod mnemonik pada jadual di bawah.
Alamat
00000
00001
00002
Arahan
LD
OUT
CMP(20)
00003
00004
00005
00006
00007
00008
00009
00010
AND
OUT
Data
25313
TR 0
#01F0
000
25505
10000
LD
AND
OUT
LD
AND
OUT
TR 0
25506
10001
TR 0
25507
10002
SOALAN 2
2. Berdasarkan rajah tangga di bawah, tuliskan kod mnemoniknya.
04001
S1
DIFU(13) 04000
04000
ADD(30)
H00
#0001

21. E4800 / UNIT 9 / 21
___________________________________________________________________
00001
DIFU(13) 04000
S2
04001
SUB(31)
H00
#0001
25313
CMP(20)
H00
25506 (=)
1000
0
25505 (>)
DIFU(13) 04000
MAKLUMBALAS PENILAIAN KENDIRI
JAWAPAN 1
25313
1.
CMP(20)
#01F0
000

22. E4800 / UNIT 9 / 22
___________________________________________________________________
25505 (>)
1000
0
25506 (=)
1000
1
25505 (<)
1000
2
JAWAPAN 2
a.
Alamat
00000
00001
00002
00003
00004
00005
00006
00007
Arahan
LD
DIFU(13)
LD
ADD(30)
LD
DIFU(13)
LD
SUB(31)
Data
00000
04000
04000
H00
#0001
H00
00001
04001
04000

23. E4800 / UNIT 9 / 23
___________________________________________________________________
00008
00009
00010
00011
00012
00013
00014
00015
00016
LD
OUT
CMP(20)
AND
LD
AND
OR LD
OUT
FUN(01)
H00
#0001
H00
25313
TR 0
H00
#0100
25506
TR 0
25505
10000