Escolma de poemas e debuxos d@s nen@s do campo de concentración de Terezín.

1. Non vin bolboretas
por aquí
Debuxos e poemas d@s
nen@s de Terezín

2. Terezín, pobo do século XVIII con dúas fortalezas situado a 60 km ó
noreste de Praga, é coñecido polo seu campo de concentración, o campo
de concentracción de Theresienstadt.
No ano 1939 os nazis ocuparon Checoslovaquia. No ano 1940 tomaron o
control de Theresienstadt instalando unha prisión na Fortaleza Pequena. En
1941 decidiron convertir a Fortaleza Grande nun gueto xudeo amurallado.
Para o mundo exterior debía aparecer como unha colonia xudea modelo,
pero tratábase dun campo de concentración que tamén foi utilizado como
campo de transición cara Auschwitz e outros campos de exterminio.
Na fortaleza de Theresienstadt co lema, como en Auschwitz :
«O traballo libera»

3. Entre os anos 1941 e 1945 pasaron por Terezínuns 150000 xudeos de sete
nacionalidades europeas. Uns 33000 morreron alí, fundamentalmente polas
malas e duras condicións do campo de concentración (fame, hacinamento,
enfermidades, torturas, ...) e unhas 88000 foron trasaldadas a campos de
exterminio.
Camposanto en honor ás vítimas de Terezín

4. Dentro deste campo de concentración, os xudeos intentaron construír un
paraíso especial para @s nen@s creando os Heim, fogares especiais nos
que os nen@s recibían clases e realizaban obraodiros de debuxos, escritura,
facían teatro e xogaban. O papel dos instrutores era esencial. Procuraban
ós nenos os papeis de pais e nais.
«Sentíamos que a pequena illa da infancia estaba ó noso coidado, que sobre
nós pesaba o deber de coidalos todo o que fose posible e educalos para ser
persoas honradas cando ese inferno terminase».
(Das memorias dunha coidadora no fogar para nen@s L318, en: Moradas para
nen@s no gueto de Terezin, Beit Theresienstadt coa colaboración de Minhal Jevra
vaNoar, Misrad haJinuj, Tarbut veSport, 1997, pág. 8 )
Eses nenos deixaron plasmadas as súas vivenzas dentro e fóra de Terezí, os
seus soños e inquetudes, os seus desexos e as súas esperanzas en
numerosos debuxos , relatos e poemas.
A continuación, unha pequena escolma de poemas e debuxos recollidos no
libro:

5. O ratiño
Un ratiño sentado na repisa
colle pulgas no seu abrigo
de pel
Pero a esta non a puido
agarrar,
escondeuse baixo a súa pel.
O ratiño axítase sen
descanso
esta pulga é un mal bicho
Veu o seu pai
buscou no seu abrigo
e zas, agarrou a pulga
e cocinouna na pota.
O ratonciño chama ó seu
avó
«Vén, temos pulga para a
comida»

6. A bolboreta
A derradeira, precisamente a
derradeira.
Dun amarelo tan
resplandecente.
Quizais se as bágoas do sol
tocaran a pedra branca…
Tan, tan amarela
Voaba, movíase lixeiramente
cara ó alto.
Foise, seguramente quería
dar ó mundo
un bico de despedida.
Hai sete semanas que vivo
aquí
pechado neste gueto.
Pero atopei á miña xente
aquí,
chámanme as floreciñas
e a branca pola do castiñeiro
do patio.
Non vin máis bolboretas.
Aquela foi a derradeira.
As bolboretas non viven
aquí,
no gueto.
Pavel Friedmann,
7/1/1921 – 29/9/1944

7. Preguntas e respostas
Para que serve á xente a fermosa ciencia?
Para que serve a beleza das mulleres?
Para que serve o mundo, cando non existe o dereito?
Para que serve o sol, cando non hai día?
Para que serve Deus? Acaso para castigar?
Ou para que a xente sexa mellor?
É que somos só bestias que sofren
para que apodreza dentro o xugo da paixón?
Para que serve a vida, se é un tormento?
Por que o mundo é só unha muralla?
Se fillo, as cousas son como son
Para que ti sexas un home. E loites!
Hanus Hachenburg, 12/07/1929 – 12/07/1944

8. Temor
Hai un novo temor no gueto,
a morte sega coa súa gadaña.
A maligna enfermidade trae o
espanto consigo.
As vítimas da súa sombra
choran e tremen.
Hoxe ós pais latéxalles o
corazón con medo,
e as nais baixan as súas cabezas
nas súas mans.
Aquí os nenos morren de tifus
e das súas filas cóbrase o
imposto.
Meu corazón latexa aínda no
meu peito
mentres, os meus amigos
parten cara outros mundos.
Quizais morrer enseguida-
quen o diría?
sexa mellor que ver isto.
Non, non, meu Deus, queremos
vivir.
Non queremos que disminúan
as nosas filas.
Queremos facer un mundo
mellor
queremos traballar, non
debemos morrer.
Eva Picková,
15/05/1929 – 18/12/1943

9. Onde non matan a ninguén
Eu quería ir soa
A onde vive a xente boa
A ese sitio descoñecido
Onde non matan a ninguén,
Quizás mañá chegaremos moitos
Á meta que soño
Quizáis dentro de pouco seremos
millares.
Alena Synkova ( rapaza que escribiu este poema
con 16 anos e sobreviviu ó Holcausto)

10. Son xudeo
Son xudeu e xudeu seguirei
Aínda que morra de fame
Non renegarei da miña nación
Sempre loitarei
Pola miña nación, polo meu honor
Nunca me avergoñarei
Da miña nación polo meu honor
Orgulloso estou da miña nación
Unha nación digna de honor
Sempre estarei oprimido
Sempre volverei vivir
Franta Bass, 04/09/ 1930 – 28/10/1944)

11. Baixo as nosas ventás
está parado un bonito tren,
tódolos días chega até nós,
brama como un dragón.
Coñecémolo moi ben
témoslle moito cariño.
Cando chegue o día da liberdade,
levaranos de regreso.
Kity, 12 anos

12. Margit Koretzová, 08/03/1933 – 04/10/1944
Robert Bondy, 01/05/1932 – 06/10/1944

13. Irena Karpelesová, 30/12/1930 – 23/10/1944
Marika Friedmannová, 06/08/1932 – 04/10/1944

14. Sonja Fischerová 16/03/1931 - Sobreviviu
Margalit Ullrichová, 18/06/1931 – 16/10/1944

15. Alfred Kantor, 17 anos .
Escribiu sobre o seu debuxo:
”Tocar o aramado significaba a morte instantánea. Aínda así, a
xente compartía pan, un sorriso, unha bágoa,…“.

16. Edita Pollakova, 9 anos
Chegada do tren de deportacións a Terezín.
Edita morreu o 4 de outubro de 1944 en Auschwitz

17. Yehuda Bacon, con 16 anos.
Ó saír de Terezín, debuxou este retrato do seu pai recentemente
gaseado e cremado en Auschwitz.

18. Helga Weissova.
Debuxo realizado á salida de Terezín en 1945