1. TS. Phạm Mạnh Hà
http://hmt.edu.vn
ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ NHÂN TỐ KHÁCH QUAN
TỚI HÀNH VI CHỌN NGHỀ CỦA HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HIỆN NAY

2. Thực trạng lựa chọn nghề
Xu hướng lựa chọn
Biểu đồ xu hướng chọn
nghề
 Kinh tế - thương mại :
59,8%
 Kỹ thuật – Khoa học tự
nhiên: 14.3%
 Sư phạm: 2.6%
 Khoa học xã hội – nhân
văn: 8,8%
 97,3% chọn thi vào đại
học
 0,7% lựa chọn nghề để
làm việc ngay khi ra
trường.

3. Định hướng giá trị khi
chọn nghề
 Xếp thứ 1: Thu nhập
cao
 Xếp thứ 2: Hợp với
năng lực
 Xếp thứ 3: Cơ hội xin
việc
 Xếp thứ 4: Dễ đỗ đạt
 Xếp thứ 5: Phát triển
bản thân
 Xếp thứ 6: Cống hiến
cho xã hội
 Xếp thứ 7: Góp phần
7
6
5
4
3
2
1

4.  Chất lượng chọn
nghề
 Đảm bảo sự phù hợp
(năng lực, tính
cách, hứng thú đáp
ứng yêu cầu của
nghề): 48.9%
 Không phù hợp (năng
lực, tính cách, hứng
thú đáp ứng yêu cầu
của nghề): 51.1%

5. Đâu là nguyên nhân dẫn tới thực
trạng này?
 Trong bộ công cụ điều tra, chúng tôi liêt
kê 15 nhân tố liên quan đến hành vi
chọn nghề.
 Bằng phương pháp phân tích nhân tố
(Factor Analys) chúng tôi rút ra được 4
nhóm nhân tố chính:
 Hoạt động hướng nghiệp nhà trường
(Initial Eigenvalues = 3.122)
 Giáo dục và áp lực gia đình (Initial
Eigenvalues =.1722)
 Áp lực bạn bè (Initial Eigenvalues = 1.344)
 Áp lực của truyền thông (Initial Eigenvalues
= 1.122)
4 nhân tố này giải thích được 76,84% biến
thiên của dữ liệu

6. Các yếu tố ảnh hưởng
Mức độ ảnh hưởng của các nhân
tố tới hành vi chọn nghề
 Với thang đo 3 mức độ, ta có
điểm trung bình:
 Từ1 – 1.66: Ảnh hưởng thấp
 Từ 1.66 – 2.32: Có ảnh hưởng
 2.32 – 3: Ảnh hưởng cao
 Như vậy, trong các yếu tố thì
Hoạt động hướng nghiệp
trong nhà trường có ảnh
hưởng mạnh nhất đến hành
vi chọn nghề; Tiếp đến là
gia đình. Ảnh hưởng thấp là
bạn bè và truyền thông.
Mean Std.
Deviatio
n
Analysis
N
Hướng
nghiệp
2.4470 .52070 689
Gia đình 2.2772 .72942 689
Bạn bè 1.8171 .62627 689
Truyền
thông
1.8142 .75311 689

7. Yếu tố hướng nghiệp trong nhà
trường
 Cơ chế nào khiến hoạt động
hướng nghiệp có ảnh hưởng
đến hành vi chọn nghề?
 Hoạt động hướng nghiệp có
ảnh hưởng mạnh nhưng chất
lượng chọn nghề của học sinh
thấp?
 Lý giải:
 Cơ chế ảnh hưởng:
 Thông qua các hoạt động
HN nhà trường tổ chức
 Thông qua các bài giảng
 Thông qua chỉ dẫn của
GVCN
 Chất lượng hướng
nghiệp
 Dừng lại ở khâu tuyên
truyền
 Thiếu hoạt động tư vấn.
 Mang tính hình thức,
mùa vụ
 Thiếu đội ngũ cán bộ
chuyên nghiệp

8. Yếu tố gia đình
 Chiến lượng hướng
nghiệp của gia đình
 Đầu tư tài chính cho
con học tập (70%)
 Tạo điều kiện cho con
phát huy sở trường
(47.6%)
 Thuyết phục con nghe
theo lời khuyên (47,6%)
 Tìm sách báo, tài liệu
cho con (25%)
 Nhận định:
 Cha mẹ có ảnh hưởng
tương đối mạnh đến
hành vi chọn nghề
thông qua áp lực, kỳ
vọng; thông qua việc
đầu tư năng lực học
tập.
 Tuy nhiên, do các bậc
cha mẹ chưa có nhiều
kinh nghiệp để định
hướng cho con lựa chọn
nghề một cách khoa
học, đảm bảo hài hòa
giữa cá nhân và xã hội.

9. Yếu tố bạn bè
 Ảnh hưởng của bạn bè
đến quyết định chọn
nghề không mạnh.
 Đáng lưu ý:
 Bộ phận không nhỏ HS
chọn nghề theo xu
hướng chung (35,94%)
 Có mối tương quan
mạnh (R=0,45) giữa
chọn nghề theo xu
hướng và sự lựa chọn
nghề sai lầm.
6.09
10.44
35.94
30.14
18.97
39.28
63.77
70.59
24.78
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Chọn nghề theo
lời khuyên của
bạn
Chọn nghề phù
hợp với bạn thân
Chọn nghề phù
hợp với giới trẻ
Rất đúng
Đúng một phần
Không đúng

10. Yếu tố truyền thông
 37,9% học sinh cho rằng thông
tin trên báo có ảnh hưởng đến
nhận thức, hành vi khi chọn nghề
 Những học sinh có đủ thông tin
từ các nguồn trong đó có báo
chí, truyền thông có tỷ lệ chọn
đúng nghề cao hơn
 Báo chí chưa đóng vai trò chủ
động
 Thiên về tuyên truyền mang tính
thương mai (bị ảnh hưởng của 1
số cơ sở đào tạo nghề…)
 Đặt nặng việc thi cử
 Quá đề cao hoặc hạ thấp giá trị
của nghề này hay nghề khác.

11. Kết luận và kiến nghị
Kết luận Kiến nghị
 Hành vi chọn nghề của HS
bị ảnh hưởng mạnh của
hoạt động hướng nghiệp
 Gia đình cũng có ảnh
hưởng tới quyết định chọn
nghề
 Tuy nhiên, hoạt động
hướng nghiệp của nhà
trường và gia đình chưa
được tổ chức tốt
 Chất lượng chọn nghề
không cao
 Tổ chức tốt hoạt động
hướng nghiệp nhà trường
 Đầu tư cơ sở vật chất, đội
ngũ cán bộ chuyên trách
tư vấn hướng nghiệp
 Vận động hội phụ huynh
tham gia công tác hướng
nghiệp
 Thành lập các trung tâm
tư vấn, hỗ trợ việc chọn
nghề