Boletín do ENDL do CEIP de Randufe, Tui. Nº 60, abril de 2016.

1. Boletín do Equipo de Normalización e Dinamización Lingüística
CEIP de Randufe Nº 60 abril de 2016
A fala é comuñón e sentimento,
historia compartida intimamente,
sufrimento de todos,
amor de cada un
e tamén amor de todo o pobo,
laio e canción,
nai que nos abrangue e arrola,
estrela milagreira que nos guía
e fai que os nosos corazós
latexen xuntos.
A fala é a voz da terra
e mais do mar,
o vencello que nos xungue
no tempo cos que foron
e mais cos que han de ser.
Desconfía, ouh pobo meu!,
estén alerta contra aqueles
que deixan a túa fala
e din que te aman.
Quen non está contigo
é teu inimigo, aínda
que os seus beizos
che mintan un amor
que nunca alumou o seu corazón.
Manuel María
(versos para un país de minifundios, 1969)

2. SEMANA DA FROITA
Do 11 ao 15 deste mes de abril tivemos a semana da froita. Días nos que a escola forneceu de froitas
frescas ao alumnado para tomar durante o recreo, ao tempo que se instaba a non traer comida da casa. O
obxectivo non foi outro que fomentar o seu consumo na procura de consolidar ese hábito naqueles que xa
gustan delas e de que aquelas nenas e nenos que non soen tomalas descubran o saborosas que son. O
resultado da experiencia semella que foi bo polas cantidades de froita consumidas e sería moi positivo que
os nenos e nenas introducisen na súa dieta o consumo de froita, especialmente se se fai en troca da doza-
ría ou bolaría industrial, alimentos cuxo consumo cómpre reducir ao mínimo.
Entre as froitas que se repartiron había amorodos, plátanos, nésperas, peras, mazás ou mandari-
nas. Procurouse que todas estivesen no seu punto de maduración e non fosen verdeallos; todas eran do-
ces e ningunha agre. Algunhas, como as bananas, teñen a polpa moi consistente e outras como as man-
darinas téñena moi zumarenta. Os amorodos non teñen pebidas nin tona que lle quitar; as mazás e as pe-
ras teñen pebidas e unha pel fina que, porén, pódese comer; non así a monda do plátano que hai que tirar
para poder comelo. As nésperas non teñen pebidas, teñen carabuñas.
Mais estas froitas que tomamos estes días son só unha parte mínima de todas as que podemos con-
sumir ao longo do ano e nas diversas tempadas. Soas ou elaboradas de moi diversas formas: desde as do-
ces rodas de ananás en xarope ou as marmeladas; ou en prebes que levan froitas na súa composición.
As pebidas son as sementes de pequeno tamaño dalgunhas froitas. Se a
semente é dura e máis grande son carabuñas, que reciben tamén outros no-
mes como caguña, coia, croia,...
A cuberta que teñen algunhas froitas recibe diversos nomes: monda, pel,
pela, tona. Se se tratar de cubertas máis ou menos duras como as dos froitos
secos ou as castañas entón podemos chamarlle casca.
Agre é sinónimo de acedo/a, ácido/a.
Verdeallo ou verdoallo é unha froita que aínda non está madura.
Os prebes son os adobos líquidos ou cremosos que serven para acom-
pañar certas comidas e que tamén reciben o nome de salsas ou mollos.