Boletín do ENDL do CEIP de Randufe. Nº 71 febreiro de 2018

1. Boletín do Equipo de Normalización e Dinamización Lingüística
CEIP de Randufe Nº 71 febreiro de 2018
Ela é o refacho que busca abrir as nosas fies-
tras. Un refacho que chega dende o pasado para
nos falar do futuro.
Un refacho que quere abrir a fiestra para que
poidamos navegar. Coa forza das baleas, da que
busca novas fillas do mar, da que se ri dos papeis
de xénero e nos anima a redefinilos...
Abride a fiestra para as viaxes interiores, para
a coraxe dos afectos, para sermos das que non te-
mos medo de pensar e de sentir simultaneamente,
de recoñecernos mulleres con palabra e voz pro-
pia, herdeiras e compañeiras daquela que en cada
dedicatoria se recoñecía nas súas iguais.
María Reimóndez
Extracto do Manifesto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega no Día
de Rosalía de Castro 2018
Rexeita que alguén nos quite o que é noso,
atrevámonos a louvar as nosas referentes, aos que
nos teñen iluminado claramente o camiño.
Alibeta. Cantante senegalés

2. ENTROIDOS E COCIDOS
Segundo nos conta o académico Antón Santamarina (Portal das palabras), dos termos que no noso
idioma designan os días e as festas que preceden á Coresma o máis recomendábel é a forma entroido. Se
ben no galego tamén se recollen as formas antroido, entroiro, entruido, entrudio e a forma portuguesa
entrudo. A palabra entroido está documentada no
galego escrito nunha data tan antiga como o ano
1251, porén as festas asociadas a eses días teñen,
sen dúbida, unha orixe máis remota.
A elaboración de cocidos vai, nas máis das
casas, moi asociada á tradición do entroido. O coci-
do non ten unha receita estrita e varía segundo as
preferencias ou dispoñibilidades; mais no funda-
mental é unha comida constituída por diversas par-
tes salgadas do porco e outras embuchadas do
mesmo animal (chourizos, androllas, botelos), vaca
(ou vitela) e galiña (ou polo) xunto con patacas, ver-
duras (grelos, repolos, verzas,…) e fabas (ou gara-
vanzos). Porén se unha parte do porco é sobranceira nestes días é a cabeza que en galego recibe os no-
mes de cacheira, cachucha, cachola ou cachaza. Na cacheira hai partes moi diferenciadas como a orella
e o morro (a parte da cabeza onde está a boca e as ventas do animal) e a faceira
(dente nalgunhas zonas do país) que é a parte inferior da cachucha.
Tradicionalmente o cocido en Galiza non levaba garavanzos por non ser este un pro-
duto de cultivo no país e do que non se dispuña nas casas. Daquela eran as fabas o legu-
me dos cocidos. As fabas reciben tamén o nome de feixóns, feixós ou chichos. A palabra
feixó (faba) dá orixe ao apelido Feijoo, como o do ilustre escritor e pensador galego Frei
Benito Xerónimo Feijoo e Montenegro, ou (grafado con acento) o do actual presidente
da Xunta de Galicia Alberto Núñez Feijóo. Polo que se atendemos ao significado e orixe
do apelido, lexitimamente podemos pronunciar como feixó.