İhmal ve istismara uğrayan çocuklara yönelik model uygulanması “alo çocuk mer...
Mobbing
1. T.C.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ VE İNSAN KAYNAKLARI YÜKSEK LİSANS
PROGRAMI
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ DERSİ
MOBBİNG
EGEMEN ÇAĞDAŞ EMEKLİOĞLU
2507160543
İstanbul,2017
3. 2
GİRİŞ
Mobbing Günümüzde sıkça rastlanan bir durumdur Türkiye genelinde özellikle
kadınların maruz kaldığı mobbing durumu son yıllarda artış göstermiştir. Türkiye’ de
mobbingle bireysel ve örgütsel mücadele başlamıştır. Mobbing Latince kökenli bir
cümledir Türkçe karşılığı bezdirme olarak kullanılır. Örgütlerde en sık görülen mobbing
çeşidi yukarından aşağıya bezdirme yıldırma olarak kullanılır.
Mobbing bir işyerinde psikolojik ve fizyolojik rahatsızlık şeklinde kendini açığa
çıkartmaktadır. Mobbing iş yerinde stres taciz olarak daha çok görülmektedir.
Bir diğer görüşe göre mobbing kişileri yıldırma özgüveni düşürme işyerinden soğutma
dışlama gibi olguların başına gelmesidir. Mağdur bu durumda mobbing uygulayan
kişinin mağduru sistemli ve düzenli olarak ele geçirmesidir.
Bu projenin amacı mobbingle ilgili başa çıkma yöntemleri dünyada ve ülkemizde
mobbingle ilgili yasa tasarıları mobbingle ile mücadele mobbing türleri ve mobbingle
ilgili konular incelenmektedir.
4. 3
1. MOBBİNG
1.1. Mobbing Tanımı
Mobbing kelimesi İngilizceden dilimize gelmiştir. Mobbing Türkçedeki karşılığı
bezdirme yıldırma olarak adlandırılır.Mobbing kavramı ilk kez olarak 1894 yılında
Dr..Heinz Leyman tarafından ‘iş hayatında güvenlik ve sağlık ‘ konulu raporunda
ortaya çıkmış böylece bilimsel bir değer kazanmıştır. Aslında mobbing küçük
çocuklarında okulda maruz kaldığı zorbalık kelimesiyle tam anlamıyla 1950-1965
yılları arası tanınmıştır. İş hayatında son yıllarda çok sık görülen mobbing çalışan
kişiyi maddi ve manevi anlamada yıldırma ve büyük zarar veren bir süreçdir bir
kişiyi hedef alıp şiddet , taciz , stres, tehdit ve yıldırma gibi kişiye iş den soğutma ve
ayrılmaya zorlama gibi sorunlara yol açar Mobbingin genellikle mevcut güç kötüye
kullanılır.İlk önce kişiye zararsız tehditsiz başlayıp yavaş yavaş ima alay yoluyla
mobbinge maruz bırakılmaya başlanır yaş cinsiyet ırk ayrılmaksızın .çalışanı iş
yaşamında dışlama durumu ile kasıtlı yapılır. Mobbingde uygulan kişiye ‘tacizci
‘mobbinge mağdur kalan kişiye ‘mağdur’ sıfatı verilir.1
1.2.Mobbing Süresi
Mobbinge maruz kalan kişiler gördükleri büyük zarar karşısında işlerini yerine
getiremez hale gelmişlerdir. Bu konu ile ilgili yapılan araştırmalar şunu
göstermektedir.En kısa mobbing süresi 6 ay olarak görülmektedir. En uzun ise 15 ay
olarak görülmüştür.Kalıcı ve ağır etkilerin çıktığı süre ise 29-46 ay olarak
saptanmıştır.Yapılan Araştırmalarda mobbing daha çok rastlanan yerler daha çok kar
amacı gütmeyen sağlık veya eğitim kuruluşları mobbing bu sektörlerde daha çok
tespit edilmiştir. 2
1 ‘’http://mobbing.gazi.edu.tr/posts/view/title/mobbing-nedir-%3F-37863’’ y.y t.y. Web. 28/11/2017
2 Leymann, Dr.Heinz tarafından “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” Almanya:1984
5. 4
3.1.Mobbing Türleri
1.3.1 Düşey Psikolojik Taciz
1.Düşey Psikolojik Taciz: Üst konumda yer alanların astlarına yönelik olarak
gerçekleştirdikleri psikolojik taciz vakalarıdır. Üstler sahip oldukları kurumsal
gücü, astlarını ezerek, onları kurumun dışına iterek kullanmasıdır.3
1.3.2 Yatay Psikolojik Taciz
2. Yatay Psikolojik Taciz: İşyerinde psikolojik tacizin fail veya failleri mağdur ile
benzer görevlerde ve benzer olanaklara sahip, aynı konumdaki iş arkadaşlarıdırlar.
Örneğin; eşit koşullar içinde bulunan çalışanların çekememezliği, rekabet, çıkar
çatışması, kişisel hoşnutsuzluklar gibi.
1.3.3.Dikey Psikolojik Taciz
3. Dikey Psikolojik Taciz: Çalışanın yöneticiye psikolojik şiddet uygulamasıdır.
Nadir görülen bir durumdur. Örneğin, çalışanların yöneticiyi kabullenememesi,
eski yöneticiye duyulan bağlılık, kıskançlık gibi.
1.4 Mobbing Etkileri
1.Mesleki motivasyonun kaybolması.
2. tükenmişlik hissi
3.iş ve iş ortamı değiştirme isteği
4.çalışanı işe güveni kaybetmesi güven kaybı
5.aile içi çatışma huzursuzluk
3 ’http://mobbing.gazi.edu.tr/posts/view/title/mobbing-nedir-%3F-37863’’ y.y t.y. Web. 30/11/2017
6. 5
2. HUKUKİ DURUMDAN MOBBİNG ANLAMI
Mobbingle hukuk kapsamında mücadele edebilmek için öncelikle mağdur olan
kişinin hukuki haklarını bilmesi gerekmektedir. Ama ne yazık ki çoğu mağdur kimse
hukuki haklarını bilmemektedir ve mobbinge maruz kalmaya devam etmektedir.
Ancak mobbingle hukuki mücadele etmek isteyen mağdurlar haklarını bu yöntemler
ile arayabilirler.4
Arabulucuğu yapabilecek kişiler
Bir avukata başvurulmalı
Başına gelen mobbing olayları sesli veya görsel olarak kaydetmek
Bu işlemler ise gizli yürütülmelidir.
2.1 Dünyada Mobbing
Uluslararası düzeyde hukuk anlamında bakıldığında uluslararası çalışma örgütü göre
Günümüzdeki en büyük problem mobbing günümüz çağında artarak ilerliyor
olmasıdır. Hatta mobbinge maruz kalan mağduru iş arkadaşlarında yalnız bırakıyor
yada mağdura stres baskı yapması hatta bu konuyu iş kaybetme korkusuna dayanarak
iş arkadaşını yalnız bırakması görmezden gelmesi sürekli tekrarlanan bu davranışlar
.iş yerinde büyük problemler göstermektedir.
111.sayılı İLO sözleşmesinde ırk renk, cinsiyet din ve siyasal inançlar ne olursa
olsun herkesin eşit şartlar içinde bulunduğu ifade etmektedir. Aynı zamanda
2.maddesi sözleşmeci devletlerin her türlü ayrımı ortadan kaldırmak için meslek
edinmede edinilen işin veya meslekte tabi olunucak muamelede eşitliği geliştirmeyi
hedef tutan milli politikayı tespit ve takip etmeyi kabul taahhüt ettikleri belirtilmiştir.
4 ILO 111 Sayılı Sözleşme, ILO Kabul Tarihi: 4 Haziran 1958, Kanun Tarih ve Sayısı: 13.12.1966 /
811, Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 22.12.1966 / 12484, Bakanlar Kurulu Kararı Tarih ve
Sayısı: 2.9.1967 / 6–8730, Resmi Gazete Yayım Tarih ve Sayısı: 21.9.1967 / 12705.
7. 6
Her ülkede farklılık gösterse de gelişmiş ülkelerde mobbing olduğu tespit edilmiştir.
AB ülkelerinde çalışanların % 15mobbing uğradığı tespit edilmiştir.
İşveç mobbinge karşı yasa çıkartan ilk ab ülkesidir yasa 1994 yılında yürürlüğe
girmiştir. İşyerinde mağduriyet hakkında kararname yürürlüğü girmiştir. Bu
kararnamede mobbingle ilgili ruhsal şiddet, sosyal dışlama ve saldırıya karşı idari
yaptırımlar getirilmiştir. işveren tarafından yapılması gereken yükümlülükler
belirtilmiştir. İşveren bu yükümlülükleri yerine getirmediği takdirde yasal
düzenlemelere göre para cezası ya da en fazla bir yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılacaktır İsveç istatistikleri, yüksek düzeyde mobbinge maruz kalan
işçilerin, erken emeklilik eğilimine girdiğini göstermekte ve bu oran 3/4 seviyesinde
gerçekleşmektedir5
Hollanda mobbingle ile ilgili düzenleme yapan ab ülkelerinde biridir. Çalışma
koşulları yasasında işverenlerin şiddet taciz iş engelleme görevi kötüye kullanma gibi
bu tür kötü davranışları engellemeye yönelik yasa tasarısı getirilmiştir.
ABD mobbing ABD gelişmiş bir ülke olmasına rağmen mobbingle ilgili mevcut bir
yasası bulunmamaktadır.Ancak mevcut çalışanlar kanun ve yürürlükten destek
almaktadır. ABD mobbing ayrımcı çeşidini oluşturduğu hiçbir eyalet de bu konu
kanunlarda direk yer almamaktadır.
Japonya da mobbing gelişmekte olan ülke olmasına rağmen mobbingle ilgili bir
kanun bulunmamaktadır. Ancak son yıllarda Japonya da mobbing sorunu
artmaktadır. İstenilmeyen iş gücü fazlası ile işçiler veya çalışanlar mobbinge maruz
bırakılmaktadır. Japonya son yıllarda mobbinge uğrayan maruz kalan işçilere çağrı
merkezi üzerinden destek vermektedir.
2.2 Türkiye’de Mobbing
Türk hukuk sisteminde maalesef henüz mobbing hakkında bir kanun tasarısı
yoktur.Ancak son yıllarda mobbing tanıyan yasa tasarıları gündeme gelmiştir.
Mobbing uğrayan mağdurlar için psikolojik destek amaçlı alo 170 hattı kurulmuştur.
5 Tınaz Pınar, Fuat Bayram ve Hediye Ergün (2008) Çalışma Psikoloji ve Hukuki Boyutlarıyla
İşyerinde Psikolijk Taciz ( Mobbing ) 1. Bası Beta Yayıncılık
8. 7
Anayasa, iş kanunu medeni kanun ceza kanunu mobbing uğrayan kişileri korumak da
olan birkaç yasaya sahipdir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu‟nda da hem memurların hem de amir
konumunda olanların görevleri açıkça belirtilmiştir. 10. maddede amirlerin görev ve
sorumlulukları ifade edilerek, memurlarına hakkaniyet ve eşitlik içinde davranması
ve amirlik yetkisini kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslar içinde
kullanması gerekliliği belirtilmiştir.
Anayasa Açısından: Kişinin onurunu ve saygınlığını anayasal düzeyde
düzenleyen ve koruyan hükümler Anayasa‟nın m.17/I ve m.17/III hükümleridir. Kişi
dokunulmazlığını düzenleyen m.17/I hükmüne göre “Herkes yaşama maddi ve
manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına haizdir” insan onuruna saygıyı
düzenleyen m.17/III hükmüne göre ise “Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse
insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz”
denilmektedir .6
Anayasanın 24. maddesi din ve vicdan hürriyeti hakkındadır. “Herkes, vicdan,
dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir”, md.24/III‟de “Kimse ibadete, dini ayin ve
törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz, dini inanç ve
kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz” şeklinde belirtilmiştir. Anayasanın
25. maddesinde ise; “Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir” (md.25/I‟de),
“Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya
zorlanamaz, düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz
(md.25/III‟de) şeklinde açıklanmıştır.
İş Hukuku Açısından: Diğer taraftan ise mobbing, iş hukukunda iş sağlığı ve
güvenliği açısından değerlendirilebilir. 4857 sayılı iş Yasası, iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin konuları geniş bir biçimde düzenlemiştir. 77. maddesinde
“işverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü
6 Tınaz, Pınar (2008), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım
A.ş. İstanbul.
9. 8
önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve
güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler” ibaresi
bulunmaktadır. Bu çerçevede, iş sağlığı ve güvenliği sadece fiziksel riskleri değil
aynı zamanda psikolojik riskleri de kapsadığı yönünde yorumlanabilir. Mobbing bu
madde kapsamında değerlendirilerek, işverenin işçiyi gözetme borcu bulunduğu
belirtilebilir
Medeni Kanun Açısından: Türk Meden Kanununda, kişilik haklarına yönelik
saldırılar şeklinde ortaya çıkan mobbingin, kişinin psikolojik yaşantısına zarar
verdiği gerçeğinden yola çıkılarak Medeni Kanunun kişiliği koruyan 24. maddesi
mobbing açısından mağdur lehine yorumlanarak ele alınabilecek bir niteliktedir.
Medeni Kanun madde 24 şöyle demektedir: “Hukuka aykırı olarak kişilik haklarına
saldırılan kimse, hakim den saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir.
Kişilik hakkı zedelenen kimsenin rızası, daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar
ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı
kılınmadıkça, kişilik haklarına yapılan her saldırı hukuka aykırıdır”
Ceza Kanunu Açısından: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu‟nun 105.
maddeside, sadece cinsel tacize ilişkin bir hüküm içermektedir, Bu düzenlemeye
göre; madde 105. - (1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında,
mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adli para
cezasına hükmolunur. (2) Bu fiiller, hiyerarşi veya hizmet ilişkisinden kaynaklanan
nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı
kolaylıktan yararlanılarak işlendiği takdirde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza
yarı oranında artırılır. Bu fiil nedeniyle mağdur işi terk etmek mecburiyetinde kalmış
ise, verilecek ceza bir yıldan az olamaz” 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, madde 105.
Ceza Kanunu bu maddeyle, çalışanlara cinsel tacize karşı koruma getirmiştir.
Çalışana işini kaybederse, bir yıldan az olmayacak şekilde cezalandırılma getirmiştir.
Mobbingle açılan davalara bakıldığında yüklü miktarda sonuçlanmasa da bir
mobbing davası sonucuna göre işveren kınama cezası verilmiştir.1000 TL tazminat
cezasına mahkum edilmiştir. 25 yıl boyunca çalıştır yerde baskı görüp hor görülen
mağdur istifaya zorlanmış işveren dava açmış ve işveren 25 bin TL tazminat
ödemiştir.
10. 9
3.MOBBİNGDEKİ BAŞLICA SORUNLAR
3.1Mobbingde Şiddet
Mobbingde şiddet şiddet uygulayan taraf sözlü fiziksel psikolojik şiddet
uygulayabilir mobbingde en sık rastlanan durum sözlü şiddettir. Karşı tarafada
sürekli küçük düşürücü sözler sarf ederek mağdur küçük düşürmektedir. Şiddet karşı
tarafa istemediği bir eylem yaptırabilir mobbing İngilizce çete oluşum anlamına
taşımaktadır. Şiddet uygulayan kişi mağdura sürekli artan sürelerde şiddet gösterisi
göstermektedir.mobbing iş yerinde hızlı büyüyen şeklidir.saldırgan kişini işi daha iyi
yapacak güce ve yeteneğe sahip olması ve güce sahip bir kişiyle veya gruba karşı
çalışma hayatını zorlaştırmaya gidecek bir takım hamlelerde bulunabilir.Bireyin
maruz kaldığı şiddet sonucu mağdur hayatını zor devam ettirebilir .psikolojik çöküm
bir buhran yaşayabilir.Bu tarz durumlarda psikolojik yardım alabilmektedir.7
3.2 Mobbing Stres
Çağımızda en çok duyulan ve yaşadığımız büyük şehirlerde en çok maruz kaldığımız
stres en büyük düşmanımız olan stresdir. Stres kelimesi çok duyduğumuz günlerde
tabiki de mobbingde en ağır sonuçları vermektedir. Özellikle çağrı merkezi ya da
mağazacılık sektöründe satış veya prim toplama kotayı doldurma stresi göze
çarpmaktadır. Son yıllarda stres kelimesi çoğu sektörde baş
göstermektedir.mobbingde stres kaçınılmazdır yöneticiler stres kullanarak çalışanlara
mobbing yapmaktadır. Stres her zaman mobbinge neden olmaz ama daha çok satış
veya prim odaklı işlerde daha çok stres dayalı mobbing görülmektedir. Özellikle
bankların müşteri ilişkilerinde alt üst ilişkisinde strese bağlı mobbing
görülmektedir.Stres kaynağından verilen tepkiler zamanla diğer stres kaynaklarını
ortaya çıkartır.Birey stres kaynağına tepki verirken elin olmayan sebeplerle bir stres
kaynağı daha yaratmış olur.mobbinde durum benzerdir. Mobbing stres işyerinde en
uç noktadır.mobbing stres kaynakları farkı mağdur olan kimseyi daimi yıldırmaya
bezdirmeye bırakılmasıdır.
7 Gökçe Toker , Asiye ( 2008), Mobbing : İşyerinde Yıldırma Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri,
1.Baskı Pegem Akademi Yayın Dağıtım Ankara
11. 10
3.3.Mobbing de Taciz
Taciz sözcüsü çalışanın rahatını huzurunu kaçırma gibi anlamlara gelmektedir. Taciz
dil din ırk yaş cinsiyet gibi birçok alanda farklılık gösterebilir. Taciz işyerinde okulda
hastanede sokakta herhangi bir yerde kişini başına gelebilmektedir. Ülkemizde
maalesef daha çok kadınların başına gelmektedir. Taciz kelimesi ilk olarak 1975
yılında ABD feminist derneğinde duyulmuş kısa sürede dünyayada yayılmıştır.bir
çok ülkede taciz ile ilgili yasal düzenlemeler bulunmaktadır. 1976 yılında ABD‟de
bir psikiyatrist ve antropolog olan Dr. Carroll Brodsky, “Taciz Edilmiş Çalışan
(TheHarrassedWorker)” adlı eserinde taciz kavramı kullanmış işverenin sürekli
mağduru sözlü fiziksel yolla korku ve yıldırıma yoluna gitmiştir. Bu eserde ilk kez
mobbing kelimesi taciz ile örtüşmüştür. İş yerinde cinsel taciz mobbing
araştırmasında ortaya çıkabilmektedir. Özellikle kadınların maruz kaldığı bu
durumda cinsel elle taciz şaka vb. yollarda taciz edilmektedir.Mağdurun işyerinde
kırıcı sözlerle küçük düşürerek onu utandırarak dışlayarak mobbing görülmektedir.
4.MOBBİNGLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Mobbing işyerindeki huzur ve refah ortamı sarsarak büyük sorunlara neden
olmaktadır. Bireyler ilk önce mobbingle ilgili haklarını öğrenmelidir.
Mobbingle mücadele edebilmek için ilk önce mobbingi öğrenmeli mobbing
davranışının ne olduğu bilmeli ve mobbingle hem bireysel ve örgütsel mücadele
yöntemlerine gidilmelidir bu bütünlük büyük önem taşımaktadır.
4.1 Mobbingle Bireysel Mücadele Yöntemleri
Mobbing maruz kalan çalışan mobbing maruz kaldığı düşünüyorsa bunun ilgili
strateji geliştirebilmektedir. Ancak işyerinde mobbing olduğundan emin olmalıdır.İşe
devam ederken veya işi bıraktıktan sonra yasal yollara başvuru yapabilir. Mağdur
ileride bu olay gelecekteki mobbing sürecinden koruyabilir mobbing bireysel
12. 11
anlamda mücadele edilmek isteniyorsa destek alınabilir insanlarda bir arada vakit
geçirebilir kişinin kendine olan güvenin artması sağlanabilir.8
4.2. Mobbingle Örgütsel Mücadele Yöntemleri
Mobbing gerek özel sektör ya da devlet kamu kurumlarında tespit edilebilir. Bu
durumu engellemek için kurumlar birtakım yaptırımlara gidebilir.
Çalışanların görev ve sorumluluklarını tanımlamak.
Tüm personellerin fikir ve düşüncelerine önem vermek
Alt üst ilişkilerinde belirli saygı çerçevesinde yazışmak konuşmak
Yöneticilerin etik düşünmesi
Yönetici memnuniyeti değil müşteri memnuniyeti baz alınması
Yöneticiler sert insanlar değil biraz anlayışı insanlar olması gerekmektedir.
Mobbing yaşamış bireye kurum olarak rehabilitasyon süreci verilmelidir. Kurum
mobbinge maruz kalan çalışanın işi geri dönmesi için cesaretlendirmeli tüm
süreçlerde yanında olmalıdır. Mobbing maruz kalan mağdur ilk seferde daha az
çalıştırımalı ise tekrar adapte olması sağlanmalıdır. 9
8 Davenport, N, R.D. Schwartz, G. P. Elliott, (2003), Mobbing İşyerinde Duygusal Taciz, Çev.,
Osman Cem Önertoy, İstanbul,:1. Baskı, Sistem Yayıncılık
9 Çobanoğlu, Ş. (2005). İşyerinde duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, Timaş Yayınları,
İstanbul.
13. 12
SONUÇ
Yapılan çalışmada mobbingle ilgili son yıllarda mücadele artılırılmış ancak
yeterli görülmemiştir. Mobbingle ilgili hem bireysel hem örgütsel mobbing
yöntemleri incelenmiştir. Dünyada mobbing ile mücadele yöntemleri
artlışmışdır.türkiyede son yıllarda mobbing ile mücadele edilmeye başlanmıştır.
Anayasada mobbinge mücadele ilgili yasalar mevcuttur.
Bu çalışmada mobbingle ilgili stres, taciz, şiddet olgusu işlenmişdir.Maalesef
çağımızda stres sürekli hale gelmiştir.Bu çalışmada mobbing başa çıkma yöntemleri
incelenmiş bireysel ve örgütsel olarak ele alınmıştır.
Mağdur ilk önce haklarını bilmeli mobbingle mücadele etmelidir.Ülkemizde
çoğu insan mobbing mağdur kalmış ancak maalesef hukuki haklarını bilmemektedir.
Mobbingle bireysel mücadele etmek için hukuki haklar iyi bilinmeli.Örgütsel
mobbingle mücadele mağdura gerekli destek verilmeli iş hayatına geri döndürülmesi
sağlanmalıdır.
Sonuç olarak mobbingle mücadele hem dünya bazında hem ülkemizde her ne
kadar mücadele edilsede hem hukuki hem etik olarak yeterli görülmemiştir.Bu
projenin sonuncunda mobbing ülkemizde ve dünyada büyük bir problem olarak
görülmektedir.
14. 13
KAYNAKÇA
‘’http://mobbing.gazi.edu.tr/posts/view/title/mobbing-nedir-%3F-37863’’ y.y t.y.
Web. 28/11/2017
‘’http://mobbing.gazi.edu.tr/posts/view/title/mobbing-nedir-%3F-37863’’ y.y t.y.
Web. 30/11/2017
Çobanoğlu, Ş. (2005). İşyerinde duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, Timaş
Yayınları, İstanbul.
Davenport, N, R.D. Schwartz, G. P. Elliott, (2003), Mobbing İşyerinde Duygusal
Taciz, Çev., Osman Cem Önertoy, İstanbul,:1. Baskı, Sistem Yayıncılık
Gökçe Toker , Asiye ( 2008), Mobbing : İşyerinde Yıldırma Nedenleri ve Başa Çıkma
Yöntemleri, 1.Baskı Pegem Akademi Yayın Dağıtım Ankara
ILO 111 Sayılı Sözleşme, ILO Kabul Tarihi: 4 Haziran 1958, Kanun Tarih ve Sayısı:
13.12.1966 / 811, Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 22.12.1966 / 12484,
Bakanlar Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı: 2.9.1967 / 6–8730, Resmi Gazete Yayım
Tarih ve Sayısı: 21.9.1967 / 12705.
Leymann, Dr.Heinz tarafından “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” Almanya:1984
T.C.Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ÖZLEM ÇILINGAR Yüksek Lisans
Tezi
Haziran 2014 s-24-25
T.C. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü S.BERNA KARAKALE Yüksek
lisans Tezi Eylül 2011 s-15-18-69-75
Tınaz Pınar, Fuat Bayram ve Hediye Ergün (2008) Çalışma Psikoloji ve Hukuki
Boyutlarıyla İşyerinde Psikolijk Taciz ( Mobbing ) 1. Bası Beta Yayıncılık
Tınaz Pınar, Fuat Bayram ve Hediye Ergün (2008) Çalışma Psikoloji ve Hukuki
Boyutlarıyla İşyerinde Psikolijk Taciz ( Mobbing ) 1. Bası Beta Yayıncılık
