1. D.1853 Dağıstan – Ö. 15 Nisan 1917 Ġstanbul
Mizancı Mehmet
Murat Bey

2.  Jön Türkler'in
önde gelen
isimlerinden,
fikir adamı,
gazeteci ve
yazar.

3. YAġAMI
 1853 yılında Dağıstan’ın Huraki köyünde dünyaya
geldi. Babası, Hacı Mustafa Efendi'dir.
Dağıstan’ın özgürlük savaşçısı Hacı Murat’a atfen
kendisine Murat adı verildi. 1864'te rüştiye
öğrenimini tamamladıktan sonra lise öğrenimini
için Sivastopol’a gönderildi; 1873'te Sivastapol
İdadisi'ni bitirdikten sonra İstanbul’a geldi.
Maliye nazırı Dağıstanlı Şirvanizade Rüştü
Paşa’nın konağına yerleşerek onun tarafından
himaye edildi. Şirvanizade Halep valisi olarak
atanınca onunla beraber Halep'e gitti.
Şirvanizade'nin ölümü üzerine İstanbul'a dönüp
Sait Molla'nın oğullarına ders vermek üzere onun
yalısına yerleşti.
 Rusça ve Fransızca’yı bilen Mehmet
Murat,Hariciye Nezareti Matbuat Kalemi'nde
(Dışişleri Bakanlığı Basın-Yayın Müşavirliği)
çevirmen olarak iş buldu. 1877'de Hilmi Molla'nın
kızı Hasibe Hanım ile evlendi. 1877'de Mülkiye
Mektebinde tarih ve coğrafya dersleri; 1880'de
Darülmuallimin'de tarih dersleri vermeye başladı;
bu okulda müdürlük de yaptı. 1882 yılında da
Maarif Nezareti Teftiş ve Muayene Heyeti

4. MĠZANCI MURAT’IN FĠKRĠ VE EDEBĠ
KĠġĠLĠĞĠ
 Tanzimat'tan sonraki Türk fikir hayatının önde gelen
şahsiyetlerinden olan Mizancı Murad, gerek Mekteb-i
Mülkiyye'deki hocalığı gerekse Mîzan gazetesindeki yazılarıyla
hürriyet ve meşrutiyet özlemi çeken genç nesle önderlik yapmış,
onlara tarih bilinci kazandırmış bir aksiyon adamıdır. Hayatı
boyunca fikir ve hayallerinin doğruluğuna inanmış, bu şuur onda
giderek kendi kendini idealleştirme duygusu meydana getirmiştir.
Bundan dolayı kendini daima örnek bir idealist olarak görmüş,
çevresini ve yaşanan olayları kolayca değiştirebileceğini sanmış,
ancak hep çatışma halinde ve sonunda yalnızlık içinde kalmıştır. Bir
müddet fiilen aralarında bulunmasına, hatta liderliklerini bile
yapmasına rağmen rejim meselesinde Jön Türkler'den çok farklı
düşünen Mizancı Murad bu konuda daha çok Yeni Osmanlılar'a
yaklaşır. Mısır'da iken yayımladığı "Fırkamızın Hatt-ı Hareketi"
başlıklı yirmi bir maddelik reform projesi onun diğer Jön
Türkler'den ayrılan taraflarını göstermektedir. Mizancı Murad,
devlet yönetimi için ileri sürdüğü meşveret usulünün şeriatın
gerektirdiği bir sistem olduğunu savunur. Ona göre devletin resmî
ideolojisi Osmanlılık, kültürel anlamdaki ideolojisi de ittihâdı İslâm
olmalıdır. Osmanlı Devleti'nin siyasî ve coğrafî bütünlüğüne zarar

5.  Mizancı Murad'ın hemen hepsi
gazete sayfalarında kalan
makalelerinde devrine göre
oldukça yeni ve modern
sayılabilecek görüşlere sahip
olduğu dikkati çeker. Onun
çıkardığı Mîzan bir haber
gazetesi olmaktan ziyade fikir
politikacılığı organı
niteliğindedir. Burada gerek
dış gerekse iç politika
konusunda çok sayıda fikir
yazısı yazmış. "İç Siyaset"
başlığı altında devlet, rejim
meselesi, yöneticiler, iktisat,
maliye, eğitim Öğretim ve
sanayi konulan ile fakirlere
yardımdan fuhşun

6.  Mizan gazetesinde Nâmık Kemal'in Vatan yahut Silistre,
Recâizâde Mah-mud Ekrem'in Vuslat piyesiyle Sâmipa-şazâde
Sezai'nin Sergüzeşt romanı hakkında "Üdebâmızın Numûne-i
İmtisalleri" başlığı altında yayımlamış olduğu yazılar, Tanzimat
devrinde Türk edebiyatın*da uygulamalı tenkit türünün ilk
örnekleri kabul edilmektedir. Turfanda mı Yoksa Turfa mı? adıyla
kaleme aldığı tek romanında yazılarında teorik biçimde İleri
sürdüğü fikirleri somut örneklerle ortaya koymuştur. Mizancı
Murad, bu eseriyle Türkiye'de ilk defa sosyal kalkınma ve
ilerlemenin ilkokuldan başlamak suretiyle yukarıya doğru
gerçekleştirilebileceği görüşünü ele almıştır. Tarihçiliği ilmî
olmaktan ziyade ideolojik olan Mizancı Murad'ın hâtıraları ise hem
kendisi hem içinde yaşadığı devir açısından önem taşımaktadır.

7. ESERLERİ
 Târîh-i Umûmî (4 c, 1880-1882)
 Muhtasar Târîh-ı Umûmî (1885)
 Muhtasar Târîh-i İslâm (1890)
 Devr-ı HâmidîÂsârı (1891)
 Turfanda mı Turfa mı? (1892)
 Le Palais de Yıldız et la Sublime Port
(1896)
 Müdâfaa Niyetine Bir Tecâvüz (1896)
 La Force et la Faiblesse de la Turquim
(1897)
 Hürriyet Vadisinde bir Pençe-i tstibdâd
(1908)
 Mücâhede-i Milliye (1908)
 Tencere Yuvarlandı Kapağını Buldu (piyes,
1908)
 Târîh-ı Ebülfâru (7c, 1909-1916)
 Enkaz-ı tstibdâd içinde Züğürdün
Tesellîsi (1911)
 Tatlı Emeller Acı Hakikatler (1912)

8. FURKAN ÖZER