SlideShare a Scribd company logo
SutresmanSutresmanMahasiswa PPs UNIMED 2013Mahasiswa PPs UNIMED 2013
Metabolisme Nitrogen
Nitrogen merupakan biolimiting elemen
Ekskresi tidak sebanyak C dan H
Dalam sistem hidup N:
Protein: asam amino
Asam nukleat
Dll
Asam amino: 20
20 jalur biosintesis
20 jalur degradasi
Siklus Nitrogen
N2 NH3
NO2
-
NO3
-
Asam amino
Nukleotida
Glikoamino
Koenzim
Porpirin
Protein
DNA, RNA
Polisakarida
Fosfolipid
Tanaman & bakteri
Tanaman & bakteri
Nitrosomonas
Nitrobacter
Bakteri nitrogen
fixing
Bakteri
denitrifying
Semua
organisme
Semua
organisme
Energi
Energi
Penggunaan amonia: biogenesis nitrogen organik
(Aminasi)
Sumber N berbeda tetapi selalu menjadi NH3 untuk dirubah menjadi
N organik
NH3
CO2, ATP Aspartat α-Ketoglutarat Glutamat
Karbamoil fosfat Asparagin Glutamat Glutamin
Arginin
Pirimidin
Urea
Asam amino
lain
Nukleotida Purin
Gula amino
Triptofan
Histidin
transaminasi
1
2
34
1. Aminasi reduktif α-ketoglutarat
Glutamat dehidrogenaseGlutamat dehidrogenase
α-ketoglutarat dari siklus asam sitrat
Bakteri menggunkan NADPH sel mamaliamenggunakan NADH
α-ketoglutarat juga bisa digunakan untuk transaminasi
COO-
CH2
CH2
C O
COO-
COO-
CH2
CH2
HC NH3
COO-
+ NH3 + NAD(P)H + 2H+
+ H2O + NAD(P)+
2. Pembentukan amida biologis
Glutamin sintetaseGlutamin sintetase
Sintetase: melibatkan energi dari ATP
C
CH2
CH2
HC NH3
COO-
+ NH3+ ATP
C
CH2
CH2
HC NH3
COO-
+ ADP+ P
O-
O
NH2
O
2. Pembentukan amida biologis
Asparagin sintetaseAsparagin sintetase
Mengkonsumsi lebih sedikit amoniak dibanding glutamin sintase
Dapat menggunakan glutamin (transaminasi) selain amoniak
C
CH2
HC NH3
COO-
+ NH3 (Gln) + ATP
C
CH2
HC NH3
COO-
+ AMP+ PP (Glu)
O-
O
NH2
O
4. Pembentukan arginin dan pirimidin
Karbamoil fosfat sintetaseKarbamoil fosfat sintetase
NH3 + HCO3
-
+ 2ATP
P
O
C NH2
O
+ 2ADP+ P
O
O--
O
+ 2ADP+ P + Glu
Gln + HCO3
-
+ 2ATP
Metabolisme Nitrogen
Karbohidrat dan lemak bisa disimpan untuk
digunakan kembali
Protein tidak dapat disimpan
Jumlah N sangat sedikit
Perlu suplai terus menerus dari luar
Kapasitas biosintesis N berbeda-beda antar
organisme---evolusievolusi
Asam amino esensial
Laktobasilus vs tanaman
Transaminasi
Berperan sebagi distribusi N pada asam amino
dan degradasi asam amino
Enzim: Transminase atau aminotransferase
Mebibatkan pasangan asam amino dengan asam
α-keto (glutama/α-ketoglutarat)
GOT (glutama oksaloasetat transminase)--liver
GPT (glutamat piruvat transaminase)--liver
Serum GOT dan GPT (SGOT dan SGPT) menjadi
parameter fungsi liver
Transaminasi
Transaminasi untuk transfer N
Transminasi degradasi
COO-
CH2
CH2
HC NH3
COO-
C
CH2
CH2
C O
COO-
O-
O
R
C O
COO-
R
HC NH3
COO-
+
+
Alanin + α-ketoglutarat piruvat + glutamat
Glutamat + NAD+
+ H2O α-ketoglutarat + NADH + NH4
+
Alanin + NAD+
+ H2O piruvat + NADH + NH4
+
Aminotransferase
Glu dehidrogenase
Transaminasi
SGOT dan SGPTSGOT dan SGPT
Glutamat + oksaloasetat α-ketoglutarat + aspartat
Glutamat + piruvat α-ketoglutarat + alanin
SGOT
SGPT
Degradasi asam amino dan metabolisme produk
akhir nitrogen
Apabila terdapat kelebihan N
dari kebutuhan, N dilepaskan
sementara C digunakan sebagai
sumber energi
Transaminasi (degradasi)
menghasilkan α-keto yang
masuk siklus asam sitrat
Amino oksidase
Degradasi asam amino dan metabolisme produk
akhir nitrogen
Hasil degradasi berupa asam α-keto (kerangka
karbon) dan NH3
Asam α-keto bisa mengalami oksidasi (melalui siklus
asam sitrat) ataupun untuk biosintesis karbohidrat
atau badan keton
NH3 bersifat toksik sehingga perlu diekskresikan
(urea atau asam urat)
Jalur rantai karbon asam amino
Siklus
asam sitrat
α-ketoglu
suksinat
fumarat
oksaloasetat
piruvat
Ala, Gly, Cys
Ser, Thr
Asetil-CoA
Try, Leu, Iso
Asetoasetat
Leu, Lys, Phe, Tyr
Glu, Gln, His
Pro, Arg
Val, Met
Thr, Iso
Asp, Tyr, Phe
Asn, Asp
Detoksifikasi amonia: Eksresi
Urea: diproduksi dalam siklus urea
 Diproduksi di liver (mitokondria dan sitosol) kemudian ditransport ke
ginjal untuk disaring
 Level ureum (BUN) di serum menunjukkan fungsional ginjal
Asam urat: diproduksi dalam biosintesis purin
 Lebih sedikit air
C
NH2
O
H2N
urea
NH
ON
H
N
H
O
H
N
O
uric acid
Siklus Krebs (siklus urea) C
NH2
O
H2N
NH2
NH2
O
OH
NH2
NH
HN
NH2
O
OH
arginine
O
P
O
HO
OH
H2N
O
carbamoyl phosphate
NH2
NH
O
NH2
O
OH citrulline
NH2
NH
N
NH2
O
OH
arginiosuccinate
-
OOC
-
OOC
O-
O
O
-
O
fumarate
MALAT OKSALOASETAT
ASPARTAT
ornitin
α-keto
Glu
NH4
+
,
NADH,
H
+
NAD+
, H2O
NH4
+
+ CO2
2 ATP
2 ADP + P
AMP + PP
ATP
NAD+
NADH, H+
TERIMAKASIH

More Related Content

What's hot

Metabolisme protein Transaminasi dan deaminasi
Metabolisme protein Transaminasi dan deaminasiMetabolisme protein Transaminasi dan deaminasi
Metabolisme protein Transaminasi dan deaminasiYona Oktasari
 
Metabolisme Purin Primidin
Metabolisme Purin PrimidinMetabolisme Purin Primidin
Metabolisme Purin Primidin
Dedi Kun
 
Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Operator Warnet Vast Raha
 
metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA Operator Warnet Vast Raha
 
Metabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin PirimidinMetabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin Pirimidin
Dedi Kun
 
Metabolisme purin dan pirimidin
Metabolisme purin dan pirimidinMetabolisme purin dan pirimidin
Metabolisme purin dan pirimidin
Rifki Imun
 
Metabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin PirimidinMetabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin Pirimidin
Dedi Kun
 
Materi Tentang Metabolisme purin,pirimidin
Materi Tentang Metabolisme purin,pirimidinMateri Tentang Metabolisme purin,pirimidin
Materi Tentang Metabolisme purin,pirimidin
yohanes meor
 
145343491 makalah-purin
145343491 makalah-purin145343491 makalah-purin
145343491 makalah-purin
Cintya Adianti
 
Tugas dr.marlin purin
Tugas dr.marlin purinTugas dr.marlin purin
Tugas dr.marlin purin
Operator Warnet Vast Raha
 
Biochemistry Sifat kimia protoplasma
Biochemistry Sifat kimia protoplasmaBiochemistry Sifat kimia protoplasma
Biochemistry Sifat kimia protoplasmaAnggun Maharany
 
materi tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidin
materi tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidinmateri tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidin
materi tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidin
yohanes meor
 
GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12
GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12
GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12
tyvaniaRsashi
 
Amilase dan gama gt
Amilase dan gama gtAmilase dan gama gt
Amilase dan gama gt
Arini Utami
 
Glikolisis
GlikolisisGlikolisis
Glikolisis
salimmuzakki29
 
Hubunganmetabolismekpl
HubunganmetabolismekplHubunganmetabolismekpl
Hubunganmetabolismekpl
ghinahuwaidah
 
KATABOLISME
KATABOLISMEKATABOLISME

What's hot (18)

3. metabolisme asam amino
3. metabolisme asam amino3. metabolisme asam amino
3. metabolisme asam amino
 
Metabolisme protein Transaminasi dan deaminasi
Metabolisme protein Transaminasi dan deaminasiMetabolisme protein Transaminasi dan deaminasi
Metabolisme protein Transaminasi dan deaminasi
 
Metabolisme Purin Primidin
Metabolisme Purin PrimidinMetabolisme Purin Primidin
Metabolisme Purin Primidin
 
Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Materi perkuliahan biokimia AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
 
metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
metabolisme kh br AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
 
Metabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin PirimidinMetabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin Pirimidin
 
Metabolisme purin dan pirimidin
Metabolisme purin dan pirimidinMetabolisme purin dan pirimidin
Metabolisme purin dan pirimidin
 
Metabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin PirimidinMetabolisme Purin Pirimidin
Metabolisme Purin Pirimidin
 
Materi Tentang Metabolisme purin,pirimidin
Materi Tentang Metabolisme purin,pirimidinMateri Tentang Metabolisme purin,pirimidin
Materi Tentang Metabolisme purin,pirimidin
 
145343491 makalah-purin
145343491 makalah-purin145343491 makalah-purin
145343491 makalah-purin
 
Tugas dr.marlin purin
Tugas dr.marlin purinTugas dr.marlin purin
Tugas dr.marlin purin
 
Biochemistry Sifat kimia protoplasma
Biochemistry Sifat kimia protoplasmaBiochemistry Sifat kimia protoplasma
Biochemistry Sifat kimia protoplasma
 
materi tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidin
materi tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidinmateri tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidin
materi tentang Dna,rna,metabolisme purin,pirimidin
 
GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12
GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12
GLIKOLISIS BIOLOGY KELAS 12
 
Amilase dan gama gt
Amilase dan gama gtAmilase dan gama gt
Amilase dan gama gt
 
Glikolisis
GlikolisisGlikolisis
Glikolisis
 
Hubunganmetabolismekpl
HubunganmetabolismekplHubunganmetabolismekpl
Hubunganmetabolismekpl
 
KATABOLISME
KATABOLISMEKATABOLISME
KATABOLISME
 

Similar to Metabolisme nitrogen sutresman

8. metabolisme nitrogen
8. metabolisme nitrogen8. metabolisme nitrogen
8. metabolisme nitrogen
Andrew Hutabarat
 
BIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptx
BIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptxBIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptx
BIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptx
MeityElvina
 
5 met-prot-aa [compatibility mode]
5 met-prot-aa [compatibility mode]5 met-prot-aa [compatibility mode]
5 met-prot-aa [compatibility mode]Annik Qurniawati
 
Biokimia_Metabolisme_Protein_2.ppt
Biokimia_Metabolisme_Protein_2.pptBiokimia_Metabolisme_Protein_2.ppt
Biokimia_Metabolisme_Protein_2.ppt
anditia3
 
VII. Metabolisme protein-asam amino.ppt
VII.  Metabolisme protein-asam amino.pptVII.  Metabolisme protein-asam amino.ppt
VII. Metabolisme protein-asam amino.ppt
Wan Na
 
Met as amino.ppt
Met as amino.pptMet as amino.ppt
Met as amino.ppt
yazhan2
 
Reaksi metanogenik
Reaksi metanogenikReaksi metanogenik
Reaksi metanogenikGetstar Zsky
 
Metabolisme protein (5)
Metabolisme protein (5)Metabolisme protein (5)
Metabolisme protein (5)
adeputra93
 
Biokimia_Metabolisme_Karbohidrat.ppt
Biokimia_Metabolisme_Karbohidrat.pptBiokimia_Metabolisme_Karbohidrat.ppt
Biokimia_Metabolisme_Karbohidrat.ppt
niniekyusdia
 
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemakHubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemakIlmu-bermanfaat23
 
METABOLISME ASAM AMINO.pptx
METABOLISME ASAM AMINO.pptxMETABOLISME ASAM AMINO.pptx
METABOLISME ASAM AMINO.pptx
Yenimaryunita
 
Metabolisme protein asam amino 12 (2)
Metabolisme protein  asam amino 12 (2)Metabolisme protein  asam amino 12 (2)
Metabolisme protein asam amino 12 (2)
workshift japaness crowdsourching
 
pemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdfpemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdf
Angel411261
 
Metabolime protein
Metabolime proteinMetabolime protein
Metabolime protein
University Of Jakarta
 
Metabolisme karbohidrat i
Metabolisme karbohidrat iMetabolisme karbohidrat i
Metabolisme karbohidrat i
05011995
 
Glikolisis
GlikolisisGlikolisis
Lipid
LipidLipid
4.1 metabolisme kh (ok)
4.1 metabolisme kh (ok)4.1 metabolisme kh (ok)
4.1 metabolisme kh (ok)Dwie Wahyu_N
 
Katabolisme
KatabolismeKatabolisme
Katabolisme
Raihan Uliya
 

Similar to Metabolisme nitrogen sutresman (20)

8. metabolisme nitrogen
8. metabolisme nitrogen8. metabolisme nitrogen
8. metabolisme nitrogen
 
BIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptx
BIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptxBIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptx
BIOKIMIA_METABOLISME_ASAM_NUKLEAT.pptx
 
5 met-prot-aa [compatibility mode]
5 met-prot-aa [compatibility mode]5 met-prot-aa [compatibility mode]
5 met-prot-aa [compatibility mode]
 
Biokimia_Metabolisme_Protein_2.ppt
Biokimia_Metabolisme_Protein_2.pptBiokimia_Metabolisme_Protein_2.ppt
Biokimia_Metabolisme_Protein_2.ppt
 
VII. Metabolisme protein-asam amino.ppt
VII.  Metabolisme protein-asam amino.pptVII.  Metabolisme protein-asam amino.ppt
VII. Metabolisme protein-asam amino.ppt
 
Met as amino.ppt
Met as amino.pptMet as amino.ppt
Met as amino.ppt
 
Reaksi metanogenik
Reaksi metanogenikReaksi metanogenik
Reaksi metanogenik
 
Metabolisme protein (5)
Metabolisme protein (5)Metabolisme protein (5)
Metabolisme protein (5)
 
Biokimia_Metabolisme_Karbohidrat.ppt
Biokimia_Metabolisme_Karbohidrat.pptBiokimia_Metabolisme_Karbohidrat.ppt
Biokimia_Metabolisme_Karbohidrat.ppt
 
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemakHubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
 
METABOLISME ASAM AMINO.pptx
METABOLISME ASAM AMINO.pptxMETABOLISME ASAM AMINO.pptx
METABOLISME ASAM AMINO.pptx
 
Metabolisme protein asam amino 12 (2)
Metabolisme protein  asam amino 12 (2)Metabolisme protein  asam amino 12 (2)
Metabolisme protein asam amino 12 (2)
 
Ppt metabolisme
Ppt  metabolismePpt  metabolisme
Ppt metabolisme
 
pemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdfpemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdf
 
Metabolime protein
Metabolime proteinMetabolime protein
Metabolime protein
 
Metabolisme karbohidrat i
Metabolisme karbohidrat iMetabolisme karbohidrat i
Metabolisme karbohidrat i
 
Glikolisis
GlikolisisGlikolisis
Glikolisis
 
Lipid
LipidLipid
Lipid
 
4.1 metabolisme kh (ok)
4.1 metabolisme kh (ok)4.1 metabolisme kh (ok)
4.1 metabolisme kh (ok)
 
Katabolisme
KatabolismeKatabolisme
Katabolisme
 

Metabolisme nitrogen sutresman

  • 1. SutresmanSutresmanMahasiswa PPs UNIMED 2013Mahasiswa PPs UNIMED 2013
  • 2. Metabolisme Nitrogen Nitrogen merupakan biolimiting elemen Ekskresi tidak sebanyak C dan H Dalam sistem hidup N: Protein: asam amino Asam nukleat Dll Asam amino: 20 20 jalur biosintesis 20 jalur degradasi
  • 3. Siklus Nitrogen N2 NH3 NO2 - NO3 - Asam amino Nukleotida Glikoamino Koenzim Porpirin Protein DNA, RNA Polisakarida Fosfolipid Tanaman & bakteri Tanaman & bakteri Nitrosomonas Nitrobacter Bakteri nitrogen fixing Bakteri denitrifying Semua organisme Semua organisme Energi Energi
  • 4. Penggunaan amonia: biogenesis nitrogen organik (Aminasi) Sumber N berbeda tetapi selalu menjadi NH3 untuk dirubah menjadi N organik NH3 CO2, ATP Aspartat α-Ketoglutarat Glutamat Karbamoil fosfat Asparagin Glutamat Glutamin Arginin Pirimidin Urea Asam amino lain Nukleotida Purin Gula amino Triptofan Histidin transaminasi 1 2 34
  • 5. 1. Aminasi reduktif α-ketoglutarat Glutamat dehidrogenaseGlutamat dehidrogenase α-ketoglutarat dari siklus asam sitrat Bakteri menggunkan NADPH sel mamaliamenggunakan NADH α-ketoglutarat juga bisa digunakan untuk transaminasi COO- CH2 CH2 C O COO- COO- CH2 CH2 HC NH3 COO- + NH3 + NAD(P)H + 2H+ + H2O + NAD(P)+
  • 6. 2. Pembentukan amida biologis Glutamin sintetaseGlutamin sintetase Sintetase: melibatkan energi dari ATP C CH2 CH2 HC NH3 COO- + NH3+ ATP C CH2 CH2 HC NH3 COO- + ADP+ P O- O NH2 O
  • 7. 2. Pembentukan amida biologis Asparagin sintetaseAsparagin sintetase Mengkonsumsi lebih sedikit amoniak dibanding glutamin sintase Dapat menggunakan glutamin (transaminasi) selain amoniak C CH2 HC NH3 COO- + NH3 (Gln) + ATP C CH2 HC NH3 COO- + AMP+ PP (Glu) O- O NH2 O
  • 8. 4. Pembentukan arginin dan pirimidin Karbamoil fosfat sintetaseKarbamoil fosfat sintetase NH3 + HCO3 - + 2ATP P O C NH2 O + 2ADP+ P O O-- O + 2ADP+ P + Glu Gln + HCO3 - + 2ATP
  • 9. Metabolisme Nitrogen Karbohidrat dan lemak bisa disimpan untuk digunakan kembali Protein tidak dapat disimpan Jumlah N sangat sedikit Perlu suplai terus menerus dari luar Kapasitas biosintesis N berbeda-beda antar organisme---evolusievolusi Asam amino esensial Laktobasilus vs tanaman
  • 10. Transaminasi Berperan sebagi distribusi N pada asam amino dan degradasi asam amino Enzim: Transminase atau aminotransferase Mebibatkan pasangan asam amino dengan asam α-keto (glutama/α-ketoglutarat) GOT (glutama oksaloasetat transminase)--liver GPT (glutamat piruvat transaminase)--liver Serum GOT dan GPT (SGOT dan SGPT) menjadi parameter fungsi liver
  • 11. Transaminasi Transaminasi untuk transfer N Transminasi degradasi COO- CH2 CH2 HC NH3 COO- C CH2 CH2 C O COO- O- O R C O COO- R HC NH3 COO- + + Alanin + α-ketoglutarat piruvat + glutamat Glutamat + NAD+ + H2O α-ketoglutarat + NADH + NH4 + Alanin + NAD+ + H2O piruvat + NADH + NH4 + Aminotransferase Glu dehidrogenase
  • 12. Transaminasi SGOT dan SGPTSGOT dan SGPT Glutamat + oksaloasetat α-ketoglutarat + aspartat Glutamat + piruvat α-ketoglutarat + alanin SGOT SGPT
  • 13. Degradasi asam amino dan metabolisme produk akhir nitrogen Apabila terdapat kelebihan N dari kebutuhan, N dilepaskan sementara C digunakan sebagai sumber energi Transaminasi (degradasi) menghasilkan α-keto yang masuk siklus asam sitrat Amino oksidase
  • 14. Degradasi asam amino dan metabolisme produk akhir nitrogen Hasil degradasi berupa asam α-keto (kerangka karbon) dan NH3 Asam α-keto bisa mengalami oksidasi (melalui siklus asam sitrat) ataupun untuk biosintesis karbohidrat atau badan keton NH3 bersifat toksik sehingga perlu diekskresikan (urea atau asam urat)
  • 15. Jalur rantai karbon asam amino Siklus asam sitrat α-ketoglu suksinat fumarat oksaloasetat piruvat Ala, Gly, Cys Ser, Thr Asetil-CoA Try, Leu, Iso Asetoasetat Leu, Lys, Phe, Tyr Glu, Gln, His Pro, Arg Val, Met Thr, Iso Asp, Tyr, Phe Asn, Asp
  • 16.
  • 17.
  • 18. Detoksifikasi amonia: Eksresi Urea: diproduksi dalam siklus urea  Diproduksi di liver (mitokondria dan sitosol) kemudian ditransport ke ginjal untuk disaring  Level ureum (BUN) di serum menunjukkan fungsional ginjal Asam urat: diproduksi dalam biosintesis purin  Lebih sedikit air C NH2 O H2N urea NH ON H N H O H N O uric acid
  • 19. Siklus Krebs (siklus urea) C NH2 O H2N NH2 NH2 O OH NH2 NH HN NH2 O OH arginine O P O HO OH H2N O carbamoyl phosphate NH2 NH O NH2 O OH citrulline NH2 NH N NH2 O OH arginiosuccinate - OOC - OOC O- O O - O fumarate MALAT OKSALOASETAT ASPARTAT ornitin α-keto Glu NH4 + , NADH, H + NAD+ , H2O NH4 + + CO2 2 ATP 2 ADP + P AMP + PP ATP NAD+ NADH, H+