De Maritieme Academie Harlingen, in de volksmond zeevaartschool genoemd, is een vmbo/mbo-school voor binnen-, kust- en zeevaart. Het is een kleinschalige school met 575 leerlingen, waar leren en werken hand in hand gaan. Wat is er zo bijzonder aan deze school? En hoe functioneert de medezeggenschap?
Medezeggenschap op de Maritieme Academie Harlingen ('Zeevaartschool')Frederik Smit
De Maritieme Academie Harlingen, in de volksmond zeevaartschool genoemd, is een vmbo/mbo-school voor binnen-, kust- en zeevaart. Het is een kleinschalige school met 575 leerlingen, waar leren en werken hand in hand gaan. Wat is er zo bijzonder aan deze school? En hoe functioneert de medezeggenschap?
Directe democratie op scholen voor persoonlijk onderwijs. 'Bij ons is de mr v...Frederik Smit
De landelijke overheid heeft het uiterst moeilijk gemaakt om een nieuwe school te stichten. De Stichting voor Persoonlijk Onderwijs heeft hiervoor een creatieve oplossing gevonden. En dat geldt ook voor de medezeggenschap. De scholen, het zijn er inmiddels drie, voor persoonlijk onderwijs hanteren een vorm van directe democratie: alle personeelsleden, ouders en leerlingen kunnen rechtstreeks in- vloed uitoefenen op de kwaliteit van het onderwijs. In gesprek met de bestuursvoorzitter, de schoolleider en een docent.
Your Talent Onderwijs: over eigentijds onderwijs en jong talentStudelta Studelta
De toekomst van het voortgezet onderwijs is een veelbesproken onderwerp waar Studelta dan ook alle aandacht op richt. Er verandert veel tegelijkertijd. Niet alleen op personeelsgebied, maar ook op het gebied van financiering, onderwijsprocessen en –structuren. In deze nieuwsbrief is hier alles over te lezen. Zo hebben we o.a. een interview gehouden met SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan en met Sjoerd Slager, voorzitter van de VO-raad!
Frederik Smit (2014). Naar een andere cultuur. Scholen Vlaardingen en Schieda...Frederik Smit
Een artikel van Frederik Smit in MR magazine over cultuurverandering bij peuterspeelzalen en scholen in het primair en voortgezet onderwijs in Vlaardingen en Schiedam.
De gemeenten Schiedam en Vlaardingen stimuleren integrale kindcentra/scholen een veranderingsgerichte cultuur te realiseren op scholen, waarbij het gaat om vernieuwing en creativiteit.
Interviews met collegevoorzitter Alex Brobbel van Stichting Wijzer en directeur Paul Lakens van Lentiz Life College.
De Vlaardingse Stichting Wijzer maakt daarnaast ook gebruik van het in Zweden ontwikkelde ‘hostmanship’ concept. Het innovatieve Schiedamse Lentiz Life College ontwikkelde een gerichte en ontwapenende aanpak om met ouders en leerlingen in gesprek te gaan.
Gelijke onderwijskansen een uitdaging? Laat leerlingen ontdekken wat ze écht ...Frederik Smit
Na tientallen jaren onderwijsachterstandenbeleid lijken portemonnee en diploma van ouders nog steeds bepalend voor het schoolniveau van hun kinderen. De veelgeprezen documentaireserie ‘Klassen’ toont dat sociale afkomst onverminderd van invloed is op de schoolloopbaan van kinderen, tussen scholen standsverschillen bestaan en de kansenongelijkheid in het onderwijs lijkt toe te nemen. Kabinet Rutte IV heeft kansengelijkheid op de agenda gezet en wil onder andere de vorming van brede brugklassen stimuleren om talenten beter te benutten, terwijl de Onderwijsraad adviseert om ook flexibel onderwijs op maat te geven. Wat zijn de ervaringen van scholen hiermee en wat is de rol van de medezeggenschap?
Medezeggenschap op de Maritieme Academie Harlingen ('Zeevaartschool')Frederik Smit
De Maritieme Academie Harlingen, in de volksmond zeevaartschool genoemd, is een vmbo/mbo-school voor binnen-, kust- en zeevaart. Het is een kleinschalige school met 575 leerlingen, waar leren en werken hand in hand gaan. Wat is er zo bijzonder aan deze school? En hoe functioneert de medezeggenschap?
Directe democratie op scholen voor persoonlijk onderwijs. 'Bij ons is de mr v...Frederik Smit
De landelijke overheid heeft het uiterst moeilijk gemaakt om een nieuwe school te stichten. De Stichting voor Persoonlijk Onderwijs heeft hiervoor een creatieve oplossing gevonden. En dat geldt ook voor de medezeggenschap. De scholen, het zijn er inmiddels drie, voor persoonlijk onderwijs hanteren een vorm van directe democratie: alle personeelsleden, ouders en leerlingen kunnen rechtstreeks in- vloed uitoefenen op de kwaliteit van het onderwijs. In gesprek met de bestuursvoorzitter, de schoolleider en een docent.
Your Talent Onderwijs: over eigentijds onderwijs en jong talentStudelta Studelta
De toekomst van het voortgezet onderwijs is een veelbesproken onderwerp waar Studelta dan ook alle aandacht op richt. Er verandert veel tegelijkertijd. Niet alleen op personeelsgebied, maar ook op het gebied van financiering, onderwijsprocessen en –structuren. In deze nieuwsbrief is hier alles over te lezen. Zo hebben we o.a. een interview gehouden met SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan en met Sjoerd Slager, voorzitter van de VO-raad!
Frederik Smit (2014). Naar een andere cultuur. Scholen Vlaardingen en Schieda...Frederik Smit
Een artikel van Frederik Smit in MR magazine over cultuurverandering bij peuterspeelzalen en scholen in het primair en voortgezet onderwijs in Vlaardingen en Schiedam.
De gemeenten Schiedam en Vlaardingen stimuleren integrale kindcentra/scholen een veranderingsgerichte cultuur te realiseren op scholen, waarbij het gaat om vernieuwing en creativiteit.
Interviews met collegevoorzitter Alex Brobbel van Stichting Wijzer en directeur Paul Lakens van Lentiz Life College.
De Vlaardingse Stichting Wijzer maakt daarnaast ook gebruik van het in Zweden ontwikkelde ‘hostmanship’ concept. Het innovatieve Schiedamse Lentiz Life College ontwikkelde een gerichte en ontwapenende aanpak om met ouders en leerlingen in gesprek te gaan.
Gelijke onderwijskansen een uitdaging? Laat leerlingen ontdekken wat ze écht ...Frederik Smit
Na tientallen jaren onderwijsachterstandenbeleid lijken portemonnee en diploma van ouders nog steeds bepalend voor het schoolniveau van hun kinderen. De veelgeprezen documentaireserie ‘Klassen’ toont dat sociale afkomst onverminderd van invloed is op de schoolloopbaan van kinderen, tussen scholen standsverschillen bestaan en de kansenongelijkheid in het onderwijs lijkt toe te nemen. Kabinet Rutte IV heeft kansengelijkheid op de agenda gezet en wil onder andere de vorming van brede brugklassen stimuleren om talenten beter te benutten, terwijl de Onderwijsraad adviseert om ook flexibel onderwijs op maat te geven. Wat zijn de ervaringen van scholen hiermee en wat is de rol van de medezeggenschap?
De Rijdende School. Excellent onderwijs voor kinderen van kermisexploitanten ...Frederik Smit
Van maart tot en met oktober reist de Rijdende School samen met de kermis- en circuskaravaan en hun attracties door heel Nederland. De dertig leerkrachten van deze mobiele school geven les aan zo’n 220 leerlingen kinderen van vier tot twaalf jaar. Volgens de Onderwijsinspectie blinken de leerkrachten uit in pedagogisch en didactisch handelen om deze groep leerlingen in hun bijzondere leef- situatie te kunnen begeleiden met schoolse zaken. De mr speelt een belangrijke rol in de schoolorganisatie.
Vraaggestuurde scholing. We willen geen praatje en een plaatje, maar een inte...Frederik Smit
Hoewel veel medezeggenschapsraden het belang van professionalise- ring erkennen, komt het er in de praktijk niet altijd van om tijd voor scholing in te ruimen. In dit artikel drie voorbeelden van gemeenschappelijke medezeggenschapsraden die op eigen locatie scholings- dagen organiseren voor de leden van alle medezeggenschapsraden. Ze kozen bewust niet voor een standaard medezeggenschapstraining en vonden dat het anders moest. Op maat, interactief en vooral ook verrassend.
Fail faster, learn faster. Bij de Nederlandse School, een traject voor onderwijspioniers, gaat het net even anders dan je gewend bent. In onze catalogus 'Fail Faster' blikken we terug op een succesvolle eerste lichting.
Wie is de Nederlandse School?
‘de Nederlandse School heeft mij geleerd dat je nooit bent uitgeleerd maar dat je zelf verantwoordelijk bent voor je leren en ontwikkelen. Dat je door doen, verder komt dan dat je ooit had durven denken en zonder falen ben je kansloos.’ – Anna-Sophie de Lugt, Ontwerper Programmalijn Ondernemen
Wat heeft de Nederlandse School jou te bieden?
‘Wat een groots avontuur heb ik de afgelopen maanden, anderhalf jaar meegemaakt. Waar ik ook was: ik keek mijn ogen uit, ik luisterde mijn oren moe, ik vulde mijn hoofd met inspirerende quotes en mijn geest werd door de wereld uitgedaagd. Dat had ik van tevoren nooit bedacht.’ – Gerdien Ort, deelnemer eerste lichting
Benieuwd geworden?
Hieronder kun je onder catalogus inkijken met meer ervaringen uit de dNS Community.
De leraar of de leerling centraal? Concepten voor gelukkig werken en lerenFrederik Smit
Het onderwijs op de Alan Turingschool voor primair onderwijs in Amsterdam is zo georganiseerd dat de werkdruk beheersbaar is en leerkrachten aan hun vak toekomen waardoor ze zich gelukkiger voelen in hun werk. De werkwijze bij Basisschool Klaverblad in Leeuwarden toont aan hoe belangrijk hun aanpak is voor het geluk van hoogbegaafde leerlingen. Op beide scholen heeft de interactie tussen leraren en leerlingen een verrassend positief effect op elkaars geluksgevoel, het oordeel van ouders over de school en de prestaties van de leerlingen. De mr heeft een belangrijke rol in de communicatie over het kwaliteitsbeleid.
Vergroening van het schoolplein. Vergroening is boomingFrederik Smit
Honderdduizenden kinderen in Nederland brengen dag in dag uit hun pauzetijd door op een kaal, grijs, versteend schoolplein. Bij warm weer is het er vaak te heet om buiten te spelen en bij hevige regenval staat het plein blank. Steeds meer scholen transformeren de buitenruimte rond scholen van ‘stenen woestijnen’ naar groene, natuurrijke, ‘gezonde oases’ voor spelen en leren in de bebouwde omgeving. En steeds vaker installeren scholen met een groen schoolplein ook een regenwateropvangsysteem, om een klimaatbestendige leefomgeving te creëren. Wat zijn de ervaringen om de omgeving van de school te vergroenen en van scholen die werken met een groen(blauw) schoolplein? Welke rol speelt de medezeggenschap?
Wat zijn succesfactoren optimaliseren Medezeggenschap?
Goed leiderschap en psychologische veiligheid
Hardnekkige knelpunten in het functioneren van de medezeggenschap
zijn dat directies en schoolbesturen de (g)mr te laat of soms helemaal
niet informeren waardoor een goede voorbereiding op de besluitvorming
niet mogelijk is. De professionaliteit van inspraakorganen te wensen
overlaat en dat (g)mr-leden hun kennis en ervaring niet optimaal inzetten
om als gelijkwaardige gesprekspartners met de schoolleiding of
het bestuur in gesprek te gaan. Goed leiderschap en psychologische
veiligheid creëren zijn succesfactoren voor het optimaliseren van medezeggenschap.
Hoe werkt dat in de praktijk? Frederik Smit
More Related Content
Similar to Medezeggenschap op de Maritieme Academie Harlingen. ‘Leerlingen stellen vaak goede vragen’
De Rijdende School. Excellent onderwijs voor kinderen van kermisexploitanten ...Frederik Smit
Van maart tot en met oktober reist de Rijdende School samen met de kermis- en circuskaravaan en hun attracties door heel Nederland. De dertig leerkrachten van deze mobiele school geven les aan zo’n 220 leerlingen kinderen van vier tot twaalf jaar. Volgens de Onderwijsinspectie blinken de leerkrachten uit in pedagogisch en didactisch handelen om deze groep leerlingen in hun bijzondere leef- situatie te kunnen begeleiden met schoolse zaken. De mr speelt een belangrijke rol in de schoolorganisatie.
Vraaggestuurde scholing. We willen geen praatje en een plaatje, maar een inte...Frederik Smit
Hoewel veel medezeggenschapsraden het belang van professionalise- ring erkennen, komt het er in de praktijk niet altijd van om tijd voor scholing in te ruimen. In dit artikel drie voorbeelden van gemeenschappelijke medezeggenschapsraden die op eigen locatie scholings- dagen organiseren voor de leden van alle medezeggenschapsraden. Ze kozen bewust niet voor een standaard medezeggenschapstraining en vonden dat het anders moest. Op maat, interactief en vooral ook verrassend.
Fail faster, learn faster. Bij de Nederlandse School, een traject voor onderwijspioniers, gaat het net even anders dan je gewend bent. In onze catalogus 'Fail Faster' blikken we terug op een succesvolle eerste lichting.
Wie is de Nederlandse School?
‘de Nederlandse School heeft mij geleerd dat je nooit bent uitgeleerd maar dat je zelf verantwoordelijk bent voor je leren en ontwikkelen. Dat je door doen, verder komt dan dat je ooit had durven denken en zonder falen ben je kansloos.’ – Anna-Sophie de Lugt, Ontwerper Programmalijn Ondernemen
Wat heeft de Nederlandse School jou te bieden?
‘Wat een groots avontuur heb ik de afgelopen maanden, anderhalf jaar meegemaakt. Waar ik ook was: ik keek mijn ogen uit, ik luisterde mijn oren moe, ik vulde mijn hoofd met inspirerende quotes en mijn geest werd door de wereld uitgedaagd. Dat had ik van tevoren nooit bedacht.’ – Gerdien Ort, deelnemer eerste lichting
Benieuwd geworden?
Hieronder kun je onder catalogus inkijken met meer ervaringen uit de dNS Community.
De leraar of de leerling centraal? Concepten voor gelukkig werken en lerenFrederik Smit
Het onderwijs op de Alan Turingschool voor primair onderwijs in Amsterdam is zo georganiseerd dat de werkdruk beheersbaar is en leerkrachten aan hun vak toekomen waardoor ze zich gelukkiger voelen in hun werk. De werkwijze bij Basisschool Klaverblad in Leeuwarden toont aan hoe belangrijk hun aanpak is voor het geluk van hoogbegaafde leerlingen. Op beide scholen heeft de interactie tussen leraren en leerlingen een verrassend positief effect op elkaars geluksgevoel, het oordeel van ouders over de school en de prestaties van de leerlingen. De mr heeft een belangrijke rol in de communicatie over het kwaliteitsbeleid.
Vergroening van het schoolplein. Vergroening is boomingFrederik Smit
Honderdduizenden kinderen in Nederland brengen dag in dag uit hun pauzetijd door op een kaal, grijs, versteend schoolplein. Bij warm weer is het er vaak te heet om buiten te spelen en bij hevige regenval staat het plein blank. Steeds meer scholen transformeren de buitenruimte rond scholen van ‘stenen woestijnen’ naar groene, natuurrijke, ‘gezonde oases’ voor spelen en leren in de bebouwde omgeving. En steeds vaker installeren scholen met een groen schoolplein ook een regenwateropvangsysteem, om een klimaatbestendige leefomgeving te creëren. Wat zijn de ervaringen om de omgeving van de school te vergroenen en van scholen die werken met een groen(blauw) schoolplein? Welke rol speelt de medezeggenschap?
Wat zijn succesfactoren optimaliseren Medezeggenschap?
Goed leiderschap en psychologische veiligheid
Hardnekkige knelpunten in het functioneren van de medezeggenschap
zijn dat directies en schoolbesturen de (g)mr te laat of soms helemaal
niet informeren waardoor een goede voorbereiding op de besluitvorming
niet mogelijk is. De professionaliteit van inspraakorganen te wensen
overlaat en dat (g)mr-leden hun kennis en ervaring niet optimaal inzetten
om als gelijkwaardige gesprekspartners met de schoolleiding of
het bestuur in gesprek te gaan. Goed leiderschap en psychologische
veiligheid creëren zijn succesfactoren voor het optimaliseren van medezeggenschap.
Hoe werkt dat in de praktijk? Frederik Smit
Klimaatverandering: eco op school. Actiegerichte participatie van leerlingen ...Frederik Smit
De aarde warmt op, oceanen slibben dicht met plastic, insecten en
vogels sterven in rap tempo uit. 70 procent van de kinderen en jongeren
in Nederland maakt zich zorgen om klimaatverandering: angst
en verdriet noemen zij hun meest voorkomende gevoelens; sommigen
liggen er letterlijk wakker van. Een recent Unicef-rapport wijst op
de grote impact van de fysieke omgeving op het welbevinden van
kinderen en jongeren en pleit ervoor dat ze kunnen participeren in
het beleid dat sterk inzet op een duurzame toekomst. Hoe kan het
onderwijs hier aan bijdragen?
Onderwijsinspectie: meer focus op basisvaardigheden. Vergroot vakinhoudelijke...Frederik Smit
Steeds meer leerlingen verlaten het onderwijs zonder dat zij goed kunnen lezen, schrijven en rekenen en dat percentage stijgt nog elk jaar. De Onderwijsinspectie concludeert in de Staat van het Onderwijs 2022 dat als scholen deze gestage achteruitgang willen keren, ze moeten focussen op de basisvaardigheden taal en rekenen. Ook moe- ten ze meer aandacht besteden aan burgerschapsvaardigheden. Drie experts op het gebied van onderwijskwaliteitsverbetering gaan in op de knelpunten voor bestuur en toezicht en de medezeggenschap.vVoor de (g)mr blijkt het lastig te zijn de basiskwaliteit te beoordelen en in te gaan tegen een enthousiaste bestuurder die weer een nieuwe methode introduceert.
Sociaal veiligheidsbeleid een papieren tijger? De school als werkplek van geb...Frederik Smit
Elke leerling moet zich vrij en veilig kunnen voelen op school. Het
moet een plek zijn waar ze zich kunnen ontwikkelen en ontdekken
wie ze zijn. De veiligheidsmonitor 2021 laat zien dat het vaak goed
gaat, maar er blijken ook nog altijd tienduizenden leerlingen te worden
gepest en lastiggevallen. De documentaire ‘Eindeloos gepest’
laat zien welke ultieme consequentie pesten en onveiligheid op
school kan hebben voor een leerling. Minister Wiersma wil daarom
een steviger aanpak van pesten en ander onwenselijk gedrag op
school. Wat zijn de ervaringen van scholen die werk hebben gemaakt
van sociale veiligheid?
Onderwijs als een avontuurlijke reis. Hoe geef je ruim baan aan verwondering,...Frederik Smit
In het onderwijs gaat het niet alleen om het effectief vullen van een emmer met kennis, maar ook om te focussen op persoonsvorming. Waarom maken we van het onderwijs geen avontuurlijke reis waarvan de bestemming niet vooraf exact vastligt? Besteed op basisscholen meer aandacht aan vakgebieden als filosofie, bewegingsonderwijs en
culturele vorming. Maar is dit wel haalbaar gezien de toch al volle onderwijsprogramma’s met een sterk accent op de kernvakken taal en rekenen?
Cover Onderwijs als een avontuurlijke reis. Hoe geef je ruim baan aan verwond...Frederik Smit
In het onderwijs gaat het niet alleen om het effectief vullen van een emmer met kennis, maar ook om te focussen op persoonsvorming. Waarom maken we van het onderwijs geen avontuurlijke reis waarvan de bestemming niet vooraf exact vastligt? Besteed op basisscholen meer aandacht aan vakgebieden als filosofie, bewegingsonderwijs en
culturele vorming. Maar is dit wel haalbaar gezien de toch al volle onderwijsprogramma’s met een sterk accent op de kernvakken taal en rekenen?
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch. Leerlingen en personeel worden geraakt en enthousiast door de onvoorwaardelijke blijheid, affectie, toegankelijkheid, intuïtie, slimheid en dankbaarheid van de viervoeter. Ze raken ervan overtuigd dat hun hond een positieve invloed heeft op het welzijn van leerlingen en personeel. En mogelijk ook op het gedrag, de motivatie of de leerprestaties van leerlingen. De kans is dan ook groot dat bestuur en medezeggenschapsraad instemmen met de ‘schoolhond’. Wat zijn de voorwaarden waaraan de schoolhond moet voldoen en welke ervaringen hebben scholen er al mee?
Cover De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en wer...Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch.
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?
MR magazine. Uitgever Wolters Kluwer.
Vertsterking van het onderwijs in burgerschap. Naar meer tegenmacht van leerl...Frederik Smit
Op 1 augustus 2021 is de Wet verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs ingevoerd. Met de aanscherping van de burgerschapswet is de opdracht aan scholen preciezer geformuleerd en steviger verankerd. Bovendien moeten schoolbesturen een duidelijke burgerschapsopdracht aan hun scholen communiceren en het bevoegd gezag heeft een zorgplicht voor de schoolcultuur. Zo moet het een stimulerende omgeving creëren waarbinnen leerlingen actief oefenen met de omgang met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en de mensenrechten. Wat houdt burgerschap in en hoe gaan scholen ermee om?
De bijlesindustrie. Kunnen we nog zonder? Frederik Smit
Bijles was ooit iets voor rijke ouders die extra aandacht regelden voor hun kinderen, omdat ze toch echt het vwo móesten halen. Tegenwoordig maakt ongeveer één op de drie middelbare scholieren en een op de vier basisschoolleerlingen in groep 8 gebruik van aanvullend onderwijs. Om de corona-achterstanden te bestrijden en het lerarentekort op te vangen, kunnen veel scholen niet meer om com- merciële instellingen heen. Ruim 30 miljoen coronasubsidie is al terechtgekomen bij commercieel onderwijs. De coronapandemie ver- sterkt de reeds ingezette trend om bijles- en huiswerkinstituten in de arm nemen om ook in de school structureel extra taken te verrichten.
Naar het nieuwe normaal. Hoe het onderwijs opkrabbelt uit de coronacrisisFrederik Smit
Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is er voor herstel en ontwikkeling van het onderwijs na de coronacrisis. Elke school in het primair en voortgezet onderwijs krijgt per leerling € 701,16 voor een eigen schoolprogramma. De mr speelt een sleutelrol in het besluitvormingsproces bij het opstellen van een schoolprogramma en bij de controle over de besteding van de middelen. Obstakels op de weg terug naar fysiek onderwijs zonder restricties is de lage vaccinatiegraad van tieners en de matige kwaliteit van het binnenklimaat van schoolgebouwen. De verwachting is dat scholen voor voortgezet onderwijs het komend najaar een belangrijke besmettingsbron vormen voor infectierisico's met het coronavirus.
Naar meer democratische besluitvorming. 'Geef ouders zeggenschap in plaats va...Frederik Smit
De besluitvorming op scholen houdt te weinig rekening met de zeggenschap van met name leerlingen en hun ouders. Dat is een gevolg van gebrekkige wetgeving in het onderwijs, zo blijkt uit promotieon derzoek van jurist Gijsbert Leertouwer naar de bestuurlijk-juridische inrichting van scholen. De LAKS-monitor 2020 en de Staat van de Ouder van Ouders & Onderwijs 2021 laten zien dat de belangstelling van leerlingen en ouders voor medezeggenschap op een laag pitje staat door de werkdruk die leerlingen ervaren en de bescheidenheid van scholen om ouders bij het beleid te betrekken. Dit is in het algemeen zorgelijk, maar zeker op dit moment, omdat de rol van de mr belangrijk is bij het wegwerken van vertragingen en achterstanden bij leerlingen door corona. Hoe kun je ervoor zorgen dat de (mede)zeggenschap van leerlingen en ouders sterker wordt en wat is daarbij de rol van het personeel en de schoolleiding?
Miljardeninjectie in het onderwijs en sleutelrol medezeggenschapFrederik Smit
Het kabinet heeft op 17 februari 2021 het meerjarige Nationaal Programma Onderwijs gepresenteerd met een ongekend budget van 5,8 miljard euro voor het primair en voortgezet onderwijs. Dit bedrag is bedoeld voor het inhalen van vertragingen en het ondersteunen van leerlingen die het moeilijk hebben als gevolg van schoolsluitingen door corona. De mr moet het ‘schoolprogramma’ goedkeuren waarin de gekozen interventies, zoals gratis bijles aanbieden of een zomerschool opzetten, zijn opgenomen. Wat is de insteek van schoolbesturen en scholen? Zijn er genoeg handen in de klas om de maatregelen tot uitvoer te brengen?
Gespreid leiderschap: benut de aanwezige expertise. Trend in onderwijs én med...Frederik Smit
Steeds meer scholen en schoolbesturen kiezen voor gespreid leiderschap. Degene die de meeste expertise heeft en zicht op wat er nodig is, neemt de besluiten. Het stimuleert leraren hoe ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling naar een professionele organisatie en de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Ook in medezeggenschapsraden is vaker sprake van gespreid leiderschap. Wat houdt het precies in? En hoe verloopt het in de praktijk? Bij Stichting Nutsscholen Breda en basisschool De Touwladder in Sint-Michielsgestel wordt al geruime tijd met deze besturingsfilosofie gewerkt.
2. 4 MR magazine, nummer 4, mei 2017
Vergaande betrokkenheid op Maritieme Academie Harlingen
‘LEERLINGEN STELLEN
VAAK GOEDE VRAGEN’
De Maritieme Academie in Harlingen, in de volksmond zeevaartschool
genoemd, is een vmbo/mbo-school voor binnen-, kust- en zeevaart.
Het is een kleinschalige school met 575 leerlingen, waar leren en wer-
ken hand in hand gaan. Wat is er zo bijzonder aan deze school? En
hoe functioneert de medezeggenschap? Frederik Smit
H
et gebouw van de Maritieme
Academie Harlingen lijkt een
beetje op een schip. En als je
binnenkomt wordt dit nog eens versterkt
door de inrichting met scheepsattributen,
een kombuis en slaapkooien voor de leer-
lingen. Arjen Mintjes is al 18 jaar direc-
teur van de school, die binnenkort 200
jaar bestaat. Daarvoor heeft hij 20 jaar
gevaren in de zeilende passagiersvaart, in
de binnenvaart en de zeevaart en daar
zijn brood mee verdiend. Mintjes vertelt
over zijn bijzondere school: ’De helft van
de leerlingen kiest voor de binnenvaart
en andere helft voor de kust- en de zee-
vaart. Om een goede keuze te kunnen
maken, zijn ze verplicht deel te nemen
aan een zeilreis over zee met een “tall
ship”, een groot zeilend opleidingsschip.
Dan ervaren ze of ze het wel aankunnen
om op een heftige, ruige zee te varen.
Het is best pittig om voor je beroep op
zee te varen.Vanaf de derde klas zijn de
leerlingen intern. Dat is alvast een voor-
proefje voor later als ze gaan varen en
voor kortere of langere tijd van huis zijn.
Overigens hebben de meeste leerlingen
zelf geen varende ouders. De vmbo-leer-
lingen wonen in twee- en driepersoons-
kamers, de mbo’ers hebben een eigen ka-
mer. Er is een grote recreatiezaal en een
restaurant voor de dagelijkse maaltijden.
De bootslieden, dat zijn de groepsleiders,
organiseren allerlei activiteiten voor de
leerlingen. De school is ook een belang-
rijke oefenplaats om de sociale vaardig-
heden te leren die je nodig hebt om op
een paar vierkante meter met anderen
samen te leven. Zo leren ze zich sociaal
op te stellen, hun eigen mening te vor-
men en die van anderen te respecteren,
conflicten op te lossen en zich te ontwik-
kelen tot verantwoordelijke bemannings-
leden. De leerlingen moeten elke dag
Een bootsman ondersteunt
de zeeliedenraad
Zeevrouwen
Wereldwijd is naar schatting maar zo’n 2 procent van de 1,25 miljoen zeevaren-
den vrouw. Bij de Nederlandse koopvaardij kwam 20 jaar geleden de eerste vrou-
welijke kapitein aan het roer. Het percentage vrouw bij de Nederlandse marine is
zo’n 10 procent. In Harlingen volgen maar 15 meisjes de opleiding en één daar-
van zat tot voor kort in de zeeliedenraad; ze zit echter niet meer op school (Denise
Tuit, zie foto). De voorzitter van de mr is ook een vrouw (SytskeWeistra).
3. 5MR magazine, nummer 4, mei 2017
>
hun kamer en het bijbehorend sanitair
opruimen en schoonmaken.’
Daarnaast kunnen leerlingen deelnemen
aan het International Award forYoung
People programma. Het uit Groot-Brit-
tannië overgewaaide programma leert de
deelnemers grenzen te verleggen om hun
zelf gestelde doel te bereiken op het ge-
bied van sport, maatschappelijk vrijwilli-
gerswerk en talentontwikkeling. Aan het
eind gaan de leerlingen met z’n allen op
expeditie. Daarnaast gaan de jongeren in
een team op expeditie in een voor hen
onbekende omgeving.
Zeer betrokken
De medezeggenschapsraad van de Ma-
ritieme Academie bestaat uit vier perso-
nen: een leraar, een medewerker van de
administratie, een ouder en een leerling.
Sytske Weistra, docente economie en
voorzitter van de mr: ’Dit is een school
met een 24-uurs dynamiek, want de
leerlingen zijn dag en nacht aanwezig.
Dat zorgt ervoor dat je heel betrokken
bent bij het wel en wee van de leerlingen
en de gang van zaken op school. Onze
directeur heeft een sterke wil, vaart
graag een eigen koers, maar staat geluk-
kig ook open voor een andere blik. Ik wil
als mr-voorzitter geen flater slaan en be-
reid me dus goed voor om beslagen ten
ijs te komen bij vergaderingen. Ik ver-
diep me in wet- en regelgeving en zoek
achtergrondinformatie bij de agenda-
punten.’ Weistra benadrukt dat de hele
mr z’n taak zeer serieus opvat en ook de
achterban regelmatig raadpleegt over
belangrijke onderwerpen. ‘We zijn er
niet alleen om de directeur en het ma-
nagementteam te controleren, maar ko-
men ook met eigen voorstellen. En we
stemmen niet in met beleidsvoorstellen
als we er niet achter staan. Dat vindt het
managementteam natuurlijk niet leuk,
maar de leden vatten dat meestal heel
sportief op.’
Pieter-Jan Rodenburg (14 jaar) is vorig
jaar door de leerlingen gekozen om zit-
ting te nemen in de mr. Pieter-Jan is de
eerste in de familie die vaart en zijn
De zeeliedenraad met van links naar rechts:Thijs de Boer, Sebas du Pau, Jonathan Stekelenburg, Jersey Stuut, Dylan Engel, Jarno Keuning,
Frank Klok, Daan Roos en DeniseTuit.
Sollicitatiecommissie
De leerlingen hebben op de school al bijna vijftien jaar zitting in de sollicitatie-
commissie bij de aanstelling van nieuwe docenten. Directeur Mintjes: ‘Daar zijn
we heel tevreden over, omdat ze vaak een verrassende eigen kijk hebben en goede
vragen stellen. Bijvoorbeeld aan een sollicitant die nogal stijfjes overkwam: ‘Kunt
u ons ook een mop vertellen? Want we houden hier wel van humor.’
4. 6 MR magazine, nummer 4, mei 2017
droom is schipper te worden van een ei-
gen binnenvaartschip. ‘In de mr stel ik
vragen over dingen die de leerlingen be-
langrijk vinden, zoals een verbetering van
de wifi op school. Om te weten wat leer-
lingen willen verbeteren, ben ik ook aan-
wezig bij de vergaderingen van de zeelie-
denraad, dat is de leerlingenraad van
onze school. De bedoeling is dat ik de
komende jaren in de mr blijf, want dat
scheelt namelijk heel veel inwerktijd.’
Heel fel
De zeeliedenraad bestaat uit elf leerlin-
gen die niet alleen (school)feesten orga-
niseren, maar ook maandelijks met de
schoolleiding overleggen over de school-
regels omschreven in het leerlingensta-
tuut, de huisvesting, het onderwijsaan-
bod, hoe de school de kwaliteit van het
onderwijs bewaakt en de toekomstplan-
nen van de school. Mintjes: ‘Ze zijn soms
heel fel als ze vinden dat het beter kan.
Iedereen, dus ook het personeel, kan met
Gezagvoerder
Een kapitein is aan boord van een schip de gezagvoerder en daarmee de eindver-
antwoordelijke. Hij of zij houdt contact met het personeel en legt verantwoording
af bij de autoriteiten en de rederij wanneer schepen van een onderneming onder
een gemeenschappelijke naam in de vaart worden gebracht. Bij kleinere schepen
en vissersschepen wordt de kapitein meestal schipper genoemd. De Nederlandse
wet kent de gezagvoerder op een schip allerlei bevoegdheden toe, waaronder hulp-
officier van justitie: als zodanig kan de gezagvoerder strafbare feiten vastleggen,
personen (laten) arresteren en geldboetes aan opvarenden opleggen. De verhou-
dingen tussen de gezagvoerder en z’n bemanning zijn de afgelopen jaren sterk
veranderd en zijn niet meer zoals de Amerikaanse schrijver Jack Cavanaugh be-
schreef hoe dat een paar eeuwen geleden toeging: ‘Aan boord van mijn schip be-
staat geen recht of onrecht. Er bestaan slechts twee dingen: plicht en muiterij. Al-
les wat je opgedragen wordt, is plicht. Iedere plicht die je niet vervult is muiterij.’
De inspraak van werknemers op schepen bleef echter wel een gunst in plaats van
een recht. Eind 2013 heeft de Europese Commissie voorgesteld dat zeevarenden
dezelfde arbeidsrechten moesten krijgen als werknemers aan de wal. Zij zouden
onder andere toegang moeten krijgen tot overleg via ondernemingsraden en onder
de bestaande sociale EU-regels vallen. In januari 2017 is een wetsvoorstel bij de
Eerste Kamer ingediend om de arbeidsvoorwaarden en de medezeggenschap van
de zeevarenden binnen de onderneming te verbeteren en de gelijke behandeling
van zeevarenden in alle lidstaten te bewerkstelligen.
Het modernste instructieschip voor de binnenvaart van Europa.
ideeën en vragen bij de zeeliedenraad te-
recht. Een bootsman ondersteunt de
raad.’
Dylan Engel (15 jaar) heeft zitting in
deze zeeliedenraad. Hij vertelt: ’Ik zit op
een hele fijne school. Ik houd vooral van
de praktijklessen binnenvaart op het 56
meter lange motorschip Prinses Máxi-
ma. Dat is het modernste instructie-
schip van Europa. Het geeft een gewel-
dig gevoel om daar in de stuurhut aan
het roer te staan. Ik ben gek op motoren,
lassen en dat soort dingen. Dat kan hier
allemaal.’ Dylan schreef een sollicitatie-
brief waarom hij zich beschikbaar stelde
voor de zeeliedenraad. ‘Ik leer er veel,
zoals voor je mening uitkomen en verga-
deren.We hebben als zeeliedenraad al
veel bereikt: er is een voetbalveld geko-
men en we krijgen betere vloerbedek-
king in de huisvesting.’
Sebas du Pau (16 jaar) is ook lid van de
zeeliedenraad. Sebas: ‘Ik heb m’n draai
nu gevonden op deze school, maar het
was in het begin wel wennen om alleen
in de weekenden naar huis te gaan. Als
je als leerling hier langer zit, krijg je
meer “personal space”, een grotere ka-
mer, en dat is heel fijn. Ik heb gekozen
voor de binnenvaart, omdat ik niet voor
de zeevaart in de wieg ben gelegd. Ik
word namelijk gelijk zeeziek als we bui-
tengaats zijn. Zoals vorige week toen we
met de Christian Radich, een grote drie-
master, over de Noordzee naar Dene-
marken voeren. Het stormde en er wa-
ren wel acht meter hoge golven. Ik was
zo blij dat we weer in een haven waren
en ik weer gewoon rechtuit kon lopen.’
Sebas vindt het belangrijk dat leerlingen
serieus worden genomen. ‘We moeten
kunnen meepraten over alles wat we be-
langrijk vinden.’
5. 7MR magazine, nummer 4, mei 2017
M-team
Naast de zeeliedenraad kent de school
ook nog het M-team, voluit het mediati-
on-team, bestaande uit leerlingen en een
groepsleider van de huisvesting. Het
team bemiddelt bij conflicten. Mintjes:
‘Leerlingen moeten ook hiervoor eerst
solliciteren.We benaderen conflicten
met “herstelrecht”. Dit is geen echt
recht in die zin dat er wetboeken over
geschreven zijn, maar een stroming bin-
nen de rechtsgeleerdheid die niet de da-
der, maar het slachtoffer centraal stelt.
Het doel is het “slachtoffer” genoegdoe-
ning te bieden. De rol van het M-team
is om beide partijen aan het woord te
laten en ze naar elkaar te laten luisteren.
Het moet duidelijk worden wat er speelt,
hoe mensen zich daarbij voelen en hoe
de relatie hersteld kan worden, bijvoor-
beeld door schade financieel te vergoe-
den. Afgesproken wordt wat daar voor
nodig is en wie daar eventueel bij kan of
moet helpen. Het uiteindelijke doel is
dat leerlingen en medewerkers in staat
zijn conflicten aan te zien komen, esca-
laties leren voorkomen en ruzies kunnen
oplossen. Deze vaardigheden werken
preventief en dragen zo bij aan een pret-
tig schoolklimaat.’
Ouders
Op school functioneert ten slotte ook
nog een ouderraad. Deze raad bestaat
uit geïnteresseerde ouders. De raad
komt om de zes weken bijeen om met
een vertegenwoordiger van de schoollei-
ding van gedachten te wisselen over ac-
tuele onderwerpen en heeft een advise-
rende rol. De ouderraad fungeert als
klankbord van de oudervertegenwoordi-
ger in de mr. < Dr. Frederik Smit is onderzoeker
en adviseur onderwijs, https://
frederiksmit.nl.
• Jack Cavanaugh (1995). The
colonists. Victor Books, Illinois.
• http://www.orinformatie.nl/
blog/2013/11/19/ook-matroos-
heeft-recht-op-ondernemings-
raad/
• https://www.eerstekamer.nl/
wetsvoorstel/34664_wijziging_
wet_op_de_europese
• ondernemingsraden in ver-
band met het omzetten van de
richtlijn zeevarenden in Neder-
landse wetgeving
De M-raad met van links naar rechts: Vincent Somna, MarkWiggers, Maximus Rauwerda en Iris Stremler.