Odpowiedzi Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej na postulaty, zarzuty protestujących osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów

1. 1
ODPOWIEDZI NA POSTULATY/ZARZUTY PROTESTUJĄCYCH OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI I ICH
OPIEKUNÓW
08.03.2023 r.
Domagamy się podniesienia renty socjalnej i poprawy warunków życia.
• Od 1 czerwca 2018 r. renta socjalna została podwyższona i wynosi 100 proc. kwoty najniższej renty
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wysokość renty podlega corocznej waloryzacji.
o W 2015 r. renta socjalna wynosiła 739,58 zł.
o Od 1 marca 2023 r. renta socjalna wynosi 1588,44 złotych, czyli o prawie 850 złotych
więcej niż jeszcze w 2015 roku.
• Przypominamy też, że w przypadku jednoczesnego prawa do renty socjalnej i renty rodzinnej, której
wysokość nie przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
przysługuje prawo do obydwu tych świadczeń – pod warunkiem, że łączna kwota nie przekroczy 200%
kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
o Jeżeli nastąpi przekroczenie tej kwoty (od 1 marca 2023 r. 3176,88 zł), to wysokość renty
socjalnej zostanie obniżona. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa
niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (317,69 zł).
• Jednym z warunków przyznania prawa do renty socjalnej jest stwierdzenie przez lekarza orzecznika
ZUS / komisję lekarską ZUS o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności
organizmu, które powstało:
o przed ukończeniem 18 roku życia;
o w trakcie nauki (także podczas wakacji lub urlopu dziekańskiego):
o w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 lat,
o w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury
naukowej.
• Celem świadczenia w postaci renty socjalnej jest kompensowanie braku możliwości nabycia
uprawnień do świadczeń z systemu ubezpieczenia społecznego, ze względu na to, że całkowita
niezdolność do pracy powstała przed wejściem na rynek pracy. Świadczenie to jest wyrazem
szczególnej troski państwa o te osoby.
• Tematem wrażliwym w czasie obrad Sejmu RP nad projektem ustawy o świadczeniu uzupełniającym
dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji była sytuacja osób, które zostały najbardziej
doświadczone przez los. Są to osoby, które ze względu na całkowitą niezdolność do pracy, która
powstała w młodym wieku, a często jest od urodzenia, uprawnione są do renty socjalnej
i jednocześnie ze względu na stratę rodzica są również uprawnione do renty rodzinnej po zmarłej
mamie lub tacie.

2. 2
o Stąd też, mając na uwadze szczególną sytuację tej grupy osób (własna niepełnosprawność
i strata rodzica), wyłączono z katalogu świadczeń finansowanych ze środków
publicznych, mających wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego dla osób
niezdolnych do samodzielnej egzystencji, rentę rodzinną dla osób, które ze względu na
swoją niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub niezdolność do pracy
powstałą w młodym wieku, są jednocześnie do niej uprawnione.
o Wyłączenie z katalogu świadczeń finansowanych ze środków publicznych renty rodzinnej,
do której uprawnione są powyżej wymienione osoby, było wyrazem szczególnej troski
o byt najbardziej poszkodowanej części naszego społeczeństwa.
• Renta socjalna stanowi rodzaj pomocy finansowej państwa dla osób, które w młodym wieku doznały
naruszenia sprawności organizmu i tym samym utraciły szansę na samodzielne zarobkowanie.
Ale to nie oznacza, że taka osoba nie może pracować i osiągać dochody z pracy.
• Od 1 stycznia 2022 r. zwiększona została kwota przychodu do 130 proc. przeciętnego
wynagrodzenia, po osiągnięciu której dopiero zostanie zawieszone pobieranie renty socjalnej.
o Dotychczas było to 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Rząd lekceważy osoby niepełnosprawne, nie chce rozmawiać z protestującymi
• Rząd Prawa i Sprawiedliwości nigdy nie zamykał się na rozmowę ze środowiskiem osób
z niepełnosprawnościami. Cały czas prowadzimy taki dialog. Wszystkie nasze programy były
konsultowane ze środowiskiem osób niepełnosprawnych. Tak powstawała Strategia na rzecz Osób
z Niepełnosprawnościami czy Fundusz Solidarnościowy.
• Rozmawiamy o potrzebach osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, ale też o systemowych
rozwiązaniach, które projektujemy. Kolejne takie spotkanie zaplanowane jest na przyszły tydzień
i, chcemy to podkreślić bardzo wyraźnie, nie jest ono w żadnym stopniu związane z obecnym
protestem – na rozmowach spotykamy się regularnie.
• Jesteśmy rządem odpowiedzialnym. Dotrzymujemy słowa. Obiecaliśmy podwyższenie świadczeń,
wprowadzenie świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, czy
programów asystencji, opieki wytchnieniowej i programu, dzięki któremu powstają centra
opiekuńczo-mieszkalne i wszystkie te działania zrealizowaliśmy. Programy działają, wyższe
świadczenia są wypłacane.
• Jesteśmy odpowiedzialni za stworzenie rozwiązań, które będą wpierać wszystkich obywateli,
dlatego patrzymy całościowo i działamy całościowo.

3. 3
• To nasi poprzednicy – rząd PO-PSL – składali obietnice, z których nic nie wynikało. A teraz politycy
PO inicjują kolejną awanturę polityczną, traktując osoby z niepełnosprawnościami
instrumentalnie, jako część kampanii wyborczej. Nie zgadzamy się na taki rodzaj polityki. Nie
będziemy brać udziału w tej awanturze.
Rząd ukradł pieniądze z Funduszu Solidarnościowego
• Kłamstwo. To nasz rząd wprowadził Fundusz Solidarnościowy i daninę solidarnościową, bo naszym
poprzednikom zabrakło wyobraźni i chęci, by wcielać w życie programy realnie poprawiające
sytuacje osób z niepełnosprawnościami.
• Fundusz Solidarnościowy działa, danina solidarnościowa – wpływy z tej daniny – w całości
przeznaczane są na działania i programy adresowane osobom z niepełnosprawnościami i ich
opiekunom. Taka była idea funduszu, jego główny cel i on jest realizowany. Opozycja kłamie, nie
pierwszy zresztą raz.
Rząd zabrał 30 proc. dofinansowania na buty ortopedyczne dla osób z niepełnosprawnościami
• Zakres refundacji/dofinansowania w zakresie obuwia ortopedycznego nie uległ żadnym zmianom
w ostatnich latach. Wartość refundacji wyrobów medycznych w 2022 r. to 1,6 mld zł co oznacza
wzrost o 700 mln zł na przestrzeni 6 lat. (odpowiedź Ministerstwa Zdrowia)
Chcemy, by rządzący zaczęli szanować nasze dzieci. Każecie nam rodzić chore dzieci, a nie zajmujecie się
tymi, które już są.
• To właśnie rząd Prawa i Sprawiedliwości jako pierwszy na taką skalę wspiera dzieci i ich rodziców,
dotyczy to również rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnościami. Szanujemy wszystkie
dzieci, ich zdrowie i życie jest ważne – niezależnie od stopnia sprawności.
• Nie ma naszej zgody na decydowanie o tym, kto ma prawo do życia, a komu takie prawo zostanie
odebrane – w zależności od tego, na którym etapie życia ta niepełnosprawność zostanie
stwierdzona. Czy będzie to jeszcze przed, czy już po urodzeniu.
• Uruchomiliśmy program Za życiem, którego głównym celem jest umożliwienie rzeczywistej
i pełnej integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami oraz wsparcie psychologiczne,
społeczne, funkcjonalne i ekonomiczne ich rodzin.
• Program dotyczy w szczególności:
o wczesnego wspomagania rozwoju dziecka;
o opieki, w tym paliatywnej lub rehabilitacji dzieci posiadających zaświadczenie
o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej
życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu;

4. 4
o wsparcia dla kobiet w ciąży i ich rodzin w przypadku ciąży powikłanej;
o pomocy w zabezpieczeniu szczególnych potrzeb, w tym mieszkaniowych, rodzin
z dzieckiem posiadającym stosowne zaświadczenie
o tworzenia mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych – tylko na to działanie
w 2022 r. przeznaczono 13 mln złotych
o rozwój sieci ŚDS, w tym rozwój bazy całodobowej w jednostkach już funkcjonujących
i rozszerzenie typów ŚDS – sprzężone niepełnosprawności oraz osoby ze spektrum
autyzmu (35 mln złotych w roku 2022)
• Na realizację Programu „Za życiem” przeznaczono w latach 2017 – 2021 kwotę ok. 3,1 mld zł.
Natomiast na lata 2022-2026 zaplanowano co najmniej 5,95 mld zł.
• Dodatkowo wszystkie programy wsparcia dla rodzin z dziećmi naturalnie dotyczą również dzieci
z niepełnosprawnościami:
o Program Rodzina 500+ – to już ponad 220 mld zł wsparcia od uruchomienia programu
w kwietniu 2016 r.
o Dobry start – 6,6 mld zł w latach 2018-2022 (tu dodatkowo uczniowie
z niepełnosprawnością są objęci świadczeniem do 24. roku życia, w przypadku
pozostałych – do 20. roku życia)
o Rodzinny kapitał opiekuńczy – 3,5 mld zł w pierwszym roku działania programu
(2022 r.)
o Dofinansowanie do opieki żłobkowej – 330,7 mln zł w pierwszym roku działania
programu (2022 r.)
• Program Rodzina 500+ to 500 zł miesięcznie na każde dziecko do ukończenia 18. roku życia,
Rodzinny kapitał opiekuńczy – nawet 1000 zł miesięcznie przez rok (lub 500 zł/mc przez 2 lata).
• Gdy RKO przestanie przysługiwać, lub gdy nie przysługuje w przypadku pierwszego dziecka, a
dziecko uczęszcza np. do żłobka, rodzic może liczyć na dofinansowanie obniżenia kosztów
pobytu dziecka w placówce – do 400 zł miesięcznie.
• Dobry start to 300 zł na wyprawkę szkolną dla każdego ucznia.
• To realne wsparcie dla dzieci i ich rodzin.
Systemem to my się nie najemy, nie zapłacimy za czynsz czy prąd. Jest tak, że do przeżycia potrzebne są
pieniądze – system w drugiej kolejności.
• Właśnie takie myślenie i działania doprowadziły do tego, że na polu wsparcia osób
niepełnosprawnych i ich rodzin mamy takie wieloletnie zaniedbania. Brakowało pomysłu,
strategii, brakowało woli do podjęcia kompleksowych działań. Nikt nie myślał w dłuższej
perspektywie, długofalowo – tymczasem działania doraźne nie odnoszą skutku na dłuższą metę
i sprawiają, że tych środków brakuje.

5. 5
• Dlatego właśnie wspólnie ze środowiskiem osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów
wypracowaliśmy Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2021-2030, która ma
prowadzić do umożliwienia osobom z niepełnosprawnościami bardziej niezależnego i aktywnego
życia.
o Priorytetowe obszary to: Niezależne życie, dostępność, edukacja, praca, warunki życia
i ochrona socjalna, zdrowie, budowanie świadomości, koordynacja.
• Dlatego uruchomiliśmy Fundusz Solidarnościowy, zupełnie nowe rozwiązanie, z którego
finansowane są programy umożliwiające świadczenie usług asystencji osobistej, opieki
wytchnieniowej oraz funkcjonowanie centrów opiekuńczo-mieszkalnych. To rozwiązania
oczekiwane przez środowisko osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich.
o Asystencja osobista pozwala na bardziej niezależne życie osób z niepełnosprawnościami.
 Budżet edycji 2023 to łącznie 610 mln zł (505 mln zł dla jednostek samorządu
terytorialnego i 105 mln dla organizacji pozarządowych).
o Opieka wytchnieniowa to szansa dla opiekunów OzN na odpoczynek, zajęcie się swoimi
sprawami w czasie, gdy ich podopieczni są pod fachową opieką.
 Budżet edycji 2023 to 205 mln zł (150 mln zł dla JST i 55 mln zł dla NGO).
o Centra opiekuńczo-mieszkalne to szansa dla osób z niepełnosprawnościami na życie
w warunkach zbliżonych do domowych – ze wsparciem fachowej kadry. Centra oferują
możliwość pobytu dziennego lub całodobowego.
 Od uruchomienia programu w 2019 roku powstało w Polsce 26 COM.
 Rekomendowane do dofinansowania są obecnie 102 Centra.
 Łączna kwota przyznanego dofinansowania stanowi kwotę ok. 309 mln zł.
• Nie jest prawdą, że wsparcie finansowe nie jest realizowane. Ze środków Funduszu
Solidarnościowego wypłacane jest też m.in. świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do
samodzielnej egzystencji. Świadczenie to kierowane jest do osób z orzeczeniem całkowitej
niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji. Wypłacane jest do wysokości 500 zł miesięcznie.
• W 2018 r. rząd zadecydował o zrównaniu renty socjalnej do kwoty najniższej renty z tytułu
całkowitej niezdolności do pracy. W 2015 r. wynosiła ona 739,58 zł. Dzisiaj jest to już 1588,44 zł.
• 290,9 tys. osób pobiera to świadczenie.
• Od 2015 świadczenie pielęgnacyjne wzrosło ponad dwukrotnie – z 1200 zł do 2458 zł. Obecnie
z tej formy wsparcia korzysta około 215 tys. osób.
• Zasiłek dla opiekuna i specjalny zasiłek opiekuńczy – oba te świadczenia wzrosły w listopadzie
2018 roku o 100 zł, do kwoty 620 zł. Specjalny zasiłek opiekuńczy pobiera 12,6 tys. osób, a zasiłek
dla opiekuna 6 tys. osób.

6. 6
• Zasiłek pielęgnacyjny w 2015 roku wynosił on 153 zł. W listopadzie 2018 roku 184,42 zł, a od
1 listopada 2019 r. 215,84 zł miesięcznie.
• Ponadto należy pamiętać o wsparciu usługowym, które już dzisiaj funkcjonuje i jest realizowane w
formule środowiskowej pomocy społecznej. Przykładowo w kraju dzięki środkom rządowym
funkcjonuje prawie 850 środowiskowych domów samopomocy, a korzysta z nich ponad 35 tysięcy
osób, w tym również osoby pobierające rent socjalną. W roku 2022, rząd przeznaczył na to
wsparcie ponad 880 mln złotych. Dodatkowo realizowane są również usługi opiekuńcze, które są
wsparciem dla rodziny oraz elementem uzupełniającym system. Korzysta z nich rocznie ponad 100
tysięcy osób, w tym OZN. Prowadzonych jest także 1475 mieszkań chronionych, w których
zamieszkują również osoby korzystające z renty socjalnej, uczące się samodzielnego życia.
• To nie osoby z niepełnosprawnościami powinny dostosowywać się do otoczenia – to otaczająca
ich przestrzeń publiczna, społeczna – powinny być dostępne dla każdego, niezależnie od wieku,
miejsca zamieszkania czy stopnia sprawności. Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami jest
jednym z priorytetów rządu Zjednoczonej Prawicy. Wsparcie finansowe jest istotne, natomiast nie
jest prawdą, że rozwiązania systemowe powinny być realizowane w drugiej kolejności. Bez nich
nie może być mowy o długofalowym wsparciu.
Rząd nic nie robi, by ulżyć rodzinom z osobami niepełnosprawnymi. Rząd kłamie na temat wsparcia dla
osób z niepełnosprawnościami.
• Dla rządu Zjednoczonej Prawicy osoby niepełnosprawne oraz ich opiekunowie są grupą, której los
w sposób szczególny leży na sercu.
• W 2015 roku na wsparcie osób z niepełnosprawnością nasi poprzednicy przeznaczyli 15,5 mld zł,
w 2022 roku była to kwota ponad 37 mld zł. To wzrost o 21,5 mld zł. W tym roku te nakłady będą
jeszcze większe i wyniosą około 40 mld zł.
• Od 1 czerwca 2018 r. renta socjalna została podwyższona i wynosi 100 proc. kwoty najniższej renty
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wysokość renty podlega corocznej waloryzacji.
Od 1 marca 2023 r. renta socjalna wynosi 1588,44 zł. W 2015 r. było to zaledwie 739,58 zł. Dzisiaj
otrzymuje ją ponad 290 tys. osób.
• Osoby pobierające rentę socjalną mają prawo np. do trzynastej i czternastej emerytury, a osoby
niezdolne do samodzielnej egzystencji mogą korzystać również ze świadczenia w wysokości do 500
zł miesięcznie. Korzysta z niego już 767,5 tys. osób. Na ten cel przeznaczyliśmy 7,5 mld zł.
• W marcu 2023 r. wzrósł próg uprawniający do tego świadczenia i wynosi obecnie 2157,80 zł.

7. 7
Sytuacja opiekunów niepełnosprawnych od lat się nie zmienia. Pomoc, jaką oferuje im państwo, to za
dużo, żeby umrzeć, ale za mało, żeby żyć. Na godne życie o wiele za mało. (…)
• Nie zapomina również o opiekunach osób niepełnosprawnych. Systematycznie podnosimy
świadczenia kierowane do tej grupy osób.
• W 2015 r. świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób z niepełnosprawnością wynosiło 1,2 tys.
zł. Od stycznia 2023 r. jest to już kwota 2458 zł. Oznacza to, że świadczeni wzrosło ponad
dwukrotnie. Warto również pamiętać, że osoby te mają dodatkowo sfinansowaną składkę
zdrowotną w wysokości 221,22 zł oraz składkę emerytalno-rentową w wysokości 676,44 zł.
• Łączny koszt świadczenia pielęgnacyjnego z uwzględnieniem tych składek to kwota 3355,66 zł.
• Podwyższyliśmy również zasiłek pielęgnacyjny, a także zasiłek dla opiekuna i specjalny zasiłek
opiekuńczy.
• Wszystkie te działania prowadzimy z myślą o osobach z niepełnosprawnością i ich opiekunach.
Pokazujemy tym samym, że od początku naszych rządów sprawy osób niepełnosprawnych są
naszym priorytetem.