Abc seniora. aktywne i godne zycie w warszawie

2
Seniora
Aktywne i godne życie
w Warszawie

www.eeagrants.org www.norwaygrants.org
Wydawca: miasto stołeczne Warszawa
Redakcja i koordynacja: Biuro Pomocy i Projektów Społecznych
Urzędu m.st. Warszawy
Tekst: Zespół redakcyjny oraz Wydawnictwo Pascal Sp. z o.o.
Opracowanie tekstu: Mateusz Binda
Konsultacja dietetyczna: Wiesława Rusin
Opracowanie graficzne: Wydawnictwo Pascal Sp. z o.o.
Materiały zawarte w niniejszej publikacji stanowią własność miasta
stołecznego Warszawy. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Niniejsza publikacja informacyjno-edukacyjna powsta-
ła w ramach projektu „AGE – Działania na rzecz aktywne-
go i godnego starzenia się w Warszawie”, dofinansowane-
go ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009–2014
i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009–2014.
Warszawa, styczeń 2017
Zapraszamy do zgłaszania propozycji zmian lub sugestii do
publikacji, pocztą elektroniczną na adres ese-
nior@um.warszawa.pl lub listownie na ad-
res Biuro Pomocy i Projektów Społecznych,
ul. Niecała 2, 00-098 Warszawa.

Seniora
Aktywne i godne życie
w Warszawie

Szanowni Państwo,
jesteście skarbnicą wiedzy, mądrości życiowej oraz doświad-
czenia. Niejednokrotnie służycie młodszym pokoleniom radą
i pomocą, a Państwa energia nieustannie przyczynia się do
dalszego rozwoju Warszawy. Nieoceniony jest Państwa aktywny
i pełny zaangażowania udział w życiu naszej stolicy.
Z myślą o Państwu przygotowaliśmy poradnik „ABC Seniora.
Aktywne i godne życie w Warszawie”. Zawiera on szereg
informacji i wskazówek przydatnych w życiu codziennym,
dotyczących takich zagadnień jak: pomoc i wsparcie dla
starszych osób, zdrowie, edukacja, bezpieczeństwo.
Mam nadzieję, że zawarte w nim informacje przyczynią się do
tego, że będziecie prowadzić czynne, satysfakcjonujące i pełne
radości życie w naszym mieście.
Zachęcam również do odwiedzenia strony
na której oprócz możliwości pobrania wersji elektronicznej
poradnika, można zapoznać się z bogatą ofertą miasta dedykowaną
seniorom.
Serdecznie zapraszam do lektury.
Hanna Gronkiewicz-Waltz
Prezydent m.st. Warszawy

„Nikt nie jest za stary na marzenia,
tak jak marzenia nigdy się nie starzeją”.
Lucy Maud Montgomery
5

Spis treści
Część I. Jesteśmy po to, aby Ci pomóc
– instytucjonalne formy wsparcia osób starszych 8
1. Domy Pomocy Społecznej 9
• Przyjęcie do DPS 10
• Odpłatność za pobyt 10
• DPS prowadzone przez m.st. Warszawę 13
• DPS dofinansowywane przez
m.st. Warszawę 27
2. Zakłady opiekuńczo-lecznicze 28
• Przyjęcie do ZOL 29
• Odpłatność za pobyt 30
• ZOL prowadzone na terenie m.st. Warszawy 30
3. Hospicja 31
• Hospicja stacjonarne 31
• Hospicja domowe 32
• Warszawskie placówki świadczące pomoc
w ramach hospicjum domowego 33
4. Inne instytucje działające na rzecz seniorów 34
• Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie 34
• Ośrodki pomocy społecznej 35
• Dzienne Domy Pomocy Społecznej 39
• Działania podejmowane przez
m.st. Warszawę na rzecz osób starszych 40
Część II. W zdrowym ciele zdrowy duch 44
1. Zasady prawidłowego odżywiania 45
2. Profilaktyczne badania kontroln 48
3. Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach 50
4. Ruch to zdrowie 55
5. Leczenie uzdrowiskowe 57
6

Część III. Aktywność na co dzień 58
1. Uczenie się przez całe życie jest rzeczą ludzką 59
• Uniwersytety Trzeciego Wieku 59
• Uniwersytety otwarte 60
• Cyfrowy świat seniora 61
• Kursy komputerowe dla początkujących
i średnio zaawansowanych 63
• Punkty Cyfrowego Wsparcia Seniora 63
• E-pracownie warszawskie 64
• Inne formy samokształcenia 64
• Warszawska Rada Seniorów
i dzielnicowe rady seniorów 66
• Wolontariat 67
2. Nie samym chlebem człowiek żyje 68
• Kina, teatry, muzea, biblioteki i domy kultury 69
• Kluby seniora 69
3. Najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku 70
Część IV. Zadbaj o swoje bezpieczeństwo 72
1. Bezpiecznie we własnym „M” 73
• Jak bezpiecznie korzystać z urządzeń
codziennego użytku 73
• Udogodnienia w domu 74
2. Babciu, Dziadku, nie dajcie się oszukać! 75
Część V. Projekt „AGE – Działania na rzecz
aktywnego i godnego starzenia się w Warszawie” 78
7

Jesteśmy po to, aby Ci pomóc
– instytucjonalne formy
wsparcia osób starszych
Część I
8

1. Domy Pomocy Społecznej
Domy Pomocy Społecznej (DPS) to specjalistyczne
placówki zapewniające całodobową opiekę osobom starszym,
schorowanym i z niepełnosprawnością. Stworzono je z myślą
o wszystkich tych, którzy nie są w stanie samodzielnie
funkcjonować w codziennym życiu i którym nie można zapewnić
niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Mieszkańcy
DPS mogą liczyć nie tylko na dach nad głową, wyżywienie, odzież
i profesjonalną pomoc w codziennych czynnościach, ale poza
tym korzystają ze świadczeń medycznych i różnych form terapii
zajęciowej – dzięki nim są wciąż otwarci na świat i ludzi wokół
siebie. Poza tym DPS organizują dla swoich podopiecznych różne
spotkania z ciekawymi osobami, wycieczki i koncerty – dzięki tym
wydarzeniom mieszkańcy integrują się ze społeczeństwem i biorą
aktywny udziałw życiu kulturalnym.
Każdy DPS zapewnia:
• zakwaterowanie i wyżywienie;
• odzież i obuwie;
• utrzymanie czystości;
• opiekę: pomoc w podstawowych czynnościach
życiowych i załatwieniu różnych spraw osobistych,
pielęgnację;
• usługi wspomagające: udział w terapii zajęciowej
i aktywizacja mieszkańców, zaspokajanie ich potrzeb
religijnych i kulturalnych;
• przestrzeganie praw mieszkańców i dostępność
informacji o nich samych;
• możliwość sprawnego wnoszenia i załatwiania skarg
oraz wniosków.
9Powrót do spisu treści

10
Przyjęcie do DPS:
O miejsce w DPS można ubiegać się osobiście lub za
pośrednictwem swojego przedstawiciela ustawowego.
Odpłatność za pobyt
Pobyt w DPS wiąże się z opłatami, a szczegółowe koszty zależą
od poszczególnych placówek. Informacji o średnim miesięcznym
koszcie pobytu w DPS prowadzonych na terenie m.st. Warszawy
udziela Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie.
Jak otrzymać miejsce w DPS?
1. Zgłoś się do ośrodka pomocy społecznej w swoim miejscu
zamieszkania. Możesz uzyskać tam szczegółowe informacje na
temat poszczególnych Domów i warunków zamieszkania w nich.
2. Skompletuj wszystkie wymagane dokumenty (zob. s. 11).
3. Zebrana dokumentacja wraz ze stanowiskiem ośrodka pomo-
cy społecznej zostaje przekazana do Warszawskiego Centrum
Pomocy Rodzinie (WCPR) – to ono wydaje ostateczną decyzję
w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku, a w szczególnych
przypadkach – w ciągu 60 dni.
4. Czekaj na decyzję o skierowaniu do DPS lub o odmowie
skierowania. Decyzja jest wydawana na czas nieokreślony
(chyba że we wniosku wskazaliśmy czas pobytu) i zawiera
informację o wysokości miesięcznej opłaty za pobyt.
5. Od decyzji możesz odwołać się do Samorządowego Kolegium
Odwoławczego w terminie 14 dni od daty jej doręczenia.
Powrót do spisu treści

Dokumenty wymagane podczas
ubiegania się o miejsce w DPS:
• wywiad rodzinny (środowiskowy) przeprowadzony przez
pracownika ośrodka pomocy społecznej w terminie 14 dni od
dnia złożenia wniosku (a w wyjątkowych przypadkach – w ciągu
2 dni);
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia;
• opinia ośrodka pomocy społecznej dotycząca stopnia sprawności;
• decyzja o przyznaniu zasiłku stałego lub decyzja organu
rentowo-emerytalnego, ustalającego wysokość renty lub
emerytury;
• wywiad rodzinny (środowiskowy) u osób zobowiązanych do
ponoszenia odpłatności za pobyt w DPS lub umowa
partycypowania (udziału) w tej opłacie;
• zgoda na zbieranie i przetwarzanie danych osobowych;
• zgoda osoby ubiegającej się o pobyt w DPS, przedstawiciela
ustawowego lub opiekuna prawnego na ponoszenie opłaty za
pobyt w DPS oraz w przypadku, gdy osoba zobowiązana
do ponoszenia opłaty nie pokrywa należności w kasie lub na kon-
to Domu – zgoda na potrącanie opłaty ze świadczenia emerytal-
nego lub rentowego przez właściwy organ emerytalno-rentowy;
• w przypadku umieszczania osób ubezwłasnowolnionych
należy przygotować:
a. postanowienie sądu o ubezwłasnowolnieniu;
b. postanowienie sądu o ustanowieniu opiekuna lub
kuratora;
c. postanowienie sądu zezwalające opiekunowi na
umieszczenie osoby ubezwłasnowolnionej w DPS;
• oświadczenie o konieczności informowania o każdej zmianie
swojej sytuacji dochodowej, w tym uzyskaniu jednorazowego
dochodu (np. ze sprzedaży lokalu) lub innego niż dotychczas
(np. z wynajmu lokalu, przyznania innego świadczenia lub dodat-
ku pieniężnego).

Do wnoszeniaopłatyzapobytwDPSzobowiązanisąwkolejności:
1. mieszkaniec DPS: nie więcej niż 70% swojego dochodu (30%
musi pozostać do jego własnej dyspozycji) Jeżeli dochód osoby
ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej nie jest
wystarczający do pokrycia opłaty, badana jest sytuacja finansowa
członków jej najbliższej rodziny.
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi: jeżeli małżonek nie żyje,
do ponoszenia opłat zobowiązane są dzieci. Ze względu na dobry
status materialny dzieci mogą dofinansować dobrowolnie różnicę
między 70% (odpłatność mieszkańca) do pełnej odpłatności.
Osoba samotnie gospodarująca zobowiązana jest do
dofinansowania pobytu w DPS swojego członka rodziny, jeżeli jej
dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego (kryterium
to ustala Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Osoba gospodarująca w rodzinie zobowiązana jest do
dofinansowania pobytu w DPS swojego członka rodziny, jeżeli jej
dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego (kryterium
to ustala Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
W każdym z tych przypadków kwota dochodu pozostająca po
wniesieniu opłaty za pobyt w DPS nie może być niższa niż 300%
kryterium dochodowego.
3. Gmina: m.st. Warszawa pokrywa różnicę między średnim
kosztem utrzymania w DPS, a opłatami wnoszonymi przez
osoby (małżonek, zstępni, wstępni).
Małżonek, wstępni przed zstępnymi i gmina nie mają
obowiązku opłat, jeżeli mieszkaniec Domu ponosi pełną
odpłatność.!
12
Osoba wnosząca opłatę może zostać częściowo lub
całkowicie z niej zwolniona, jeżeli:
1. wnosi opłatę za pobyt innych członków rodziny w DPS, ośrodku
wsparcia lub innej placówce;
2. występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza: długotrwała choroba,
bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty material-
ne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
3. małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub
wynagrodzenia;
4. osoba zobowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie
wychowuje dziecko.

1. DPS
„Na Przedwiośniu”
Dom został założony w 1970 r. Położony jest w dzielnicy
Wawer, niedaleko Szpitala Centrum Zdrowia Dziecka, na
zalesionej działce w otulinie Mazowieckiego Parku Krajobra-
zowego. Lokalizacja gwarantuje ciszę i poczucie prywatności.
Podopieczni mają do dyspozycji pokoje jedno-, dwu- i trzy-
osobowe zorganizowane w formie oddziałów opiekuńczo-tera-
peutycznych. Dzięki często organizowanym różnym imprezom
okolicznościowym Dom tętni życiem przez cały rok.
Dla kogo: dzieci, młodzież i dorośli z niepełnosprawnością
intelektualną
Liczba miejsc: 95
DPS prowadzone przez m.st. Warszawę
13
ul. Przedwiośnie 1,
04-748 Warszawa
tel. (22) 815 20 50,
(22) 815 20 59
www.naprzedwiosniu.waw.pl
sekretariat@naprzedwiosniu.waw.pl

2. DPS
„Budowlani”
Dla kogo: osoby w podeszłym wieku
Liczba miejsc: 112
Placówka działa już od 1976 r. Powstała z inicjatywy
pracowników budownictwa przy współudziale władz Warszawy –
chciano w ten sposób przygotować godne miejsce dla osób, które
swą młodość poświęciły na odbudowę stolicy ze zniszczeń II wojny
światowej. Malowniczo położony Dom sąsiaduje z trzema parkami
miejskimi, a poza tym na jego terenie wydzielono dwa ogrody:
zimowy i letni. Zieleń sprzyja wypoczynkowi i rekreacji mieszkań-
ców. W celu wzbogacenia oferty opiekuńczej pracownicy Domu
w porozumieniu z Radą Samorządu Mieszkańców współpracują
z wolontariuszami oraz organizacjami pozarządowymi.
ul. Elekcyjna 6,
01-128 Warszawa
tel.(22) 836 66 62,
(22) 836 26 17
www.dpsbudowlani.pl
sekretariat@dpsbudowlani.pl
14 Powrót do spisu treści

3. DPS
im. Św. Brata
Alberta
Dla kogo: kobiety przewlekle somatycznie chore
Liczba miejsc: 106
Dom usytuowany jest na terenie dzielnicy Praga-Północ
u zbiegu ulic Kawęczyńskiej i Al. Tysiąclecia, na 1,8-hektarowej
działce. Posiada pięć kondygnacji, wzdłuż wewnętrznej części
biegnie ciąg krużganków. Na czwartym piętrze znajduje się taras
służący do celów rekreacyjnych, zaś na parterze – patio. Dom
prowadzony jest przez Zgromadzenie Sióstr Albertynek. Znajduje
się tu 12 pokoi dwuosobowych, 22 pokoje trzyosobowe i 4 pokoje
czteroosobowe.
ul. Kawęczyńska 4b,
03-772 Warszawa
tel. (22) 670 43 18,
(22) 619 58 02
sekretariat@dpskaw.pl
dpskaw@dpskaw.pl

4. DPS
Pracownika
Oświaty
(bez względu na wykształcenie i zawód)
Liczba miejsc: 47
Placówkę założono w 1970 r. z inicjatywy Kuratorium Okrę-
gu Szkolnego m.st. Warszawy. Dom znajduje się w sąsiedz-
twie Łazienek Królewskich, na które rozciąga się widok z więk-
szości pokoi. Do dyspozycji mieszkańców oddano kameralny
czterokondygnacyjny budynek w zabudowie szeregowej i patio
z małym ogródkiem.
ul. Parkowa 7a,
00-759 Warszawa
tel. (22) 841 09 33,
(22) 841 19 50
www.dpsparkowa.pl
sekretariat@dpsparkowa.pl
16

5. DPS
im. „Matysiaków”
Liczba miejsc: 100
Placówka powstała jako projekt upamiętniający 10-lecie emisji
pierwszego odcinka powieści radiowej Matysiakowie. Środki na
ten cel napływały od słuchaczy z całej Polski, a pierwsi miesz-
kańcy zamieszkali tu w lutym 1966 r. Dom postawiono na działce
o powierzchni 1,2 hektara. Placówka składa się z sześciu
połączonych ze sobą pawilonów. Przeważają pokoje jednoosobo-
we, ale są tu również 4 pokoje dwuosobowe przeznaczone dla
małżeństw. Obok Domu znajduje się piękny ogród, w którym
w pogodne dni można miło spędzić czas.
ul. Arabska 3,
03-977 Warszawa
tel. (22) 617 45 78,
(22) 617 48 88
sekretariat@dpsmatysiaki.waw.pl

6. DPS
„Kombatant”
Dla kogo: osoby starsze i przewlekle somatycznie chore
(bez względu na wykształcenie i zawód)
Liczba miejsc: 96
Dom usytuowany jest na Jelonkach w dzielnicy Bemowo. Został
wkomponowany w zabudowę osiedla mieszkaniowego, między
ulicami Okrętową, Lazurową i Połczyńską. Placówka powstała
w 1983 r. Mieści się w pięknym ogrodzie ze starym
drzewostanem, ławeczkami i altanką, co zachęca do spacerów
i odpoczynku na powietrzu. Mieszkańcy zajmują pokoje jednooso-
bowe (niektóre znajdują się w tzw. studiach małżeńskich – miesz-
kaniach dwupokojowych). Podopiecznych odwiedzają regularnie
wolontariusze ze Stowarzyszenia „mali bracia Ubogich”.
ul. Sternicza 125,
01-350 Warszawa
tel. (22) 665 22 85
dpskombatant@dpskombatant.waw.pl

7. DPS
„Na Bachusa”
Dla kogo: dzieci, młodzież i dorośli z niepełnosprawnością
intelektualną
Liczba miejsc: 80
Dom działa od 2012 r. Zlokalizowany jest w otulinie
Mazowieckiego Parku Krajobrazowego i w Warszawskim Obszarze
Chronionego Krajobrazu – dzięki temu mieszkańcy mogą aktywnie
wypoczywać na świeżym powietrzu. Podopieczni zajmują pokoje
jedno-, dwu- lub trzyosobowe z niezależnym węzłem sanitarnym.
Dom świadczy też usługi dziennego pobytu. Ponieważ dysponuje
nowoczesnym sprzętem z zakresu fizjoterapii, może zaoferować
szeroką gamę zabiegów terapeutycznych.
ul. Bachusa 7,
04-814 Warszawa
tel. (22) 610 03 53,
(22) 610 44 34
www.dpsnabachusa.pl
sekretariat@dpsnabachusa.pl

8. Centrum
Alzheimera
Dla kogo: przewlekle somatycznie chorzy ukierunkowani
na choroby otępienne, w tym chorobę Alzheimera
Liczba miejsc: 120
To jedyna w Polsce publiczna, specjalistyczna placówka terapeu-
tyczna, rehabilitacyjna i opiekuńcza stworzona z myślą o osobach
z chorobą Alzheimera. Centrum dąży do poprawy samopoczucia
i zwiększenia samodzielności chorych w ich życiu codziennym.
W Centrum Alzheimera funkcjonują:
• Dom Pomocy Społecznej zapewniający całodobową opiekę
oraz zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych, opiekuń-
czych i wspomagających.
• Dzienny Dom Pomocy, który jest dziennym ośrodkiem
wsparcia dla osób z chorobami otępiennymi, czynny od
poniedziałku do piątku w godzinach 8:00–16:00;
• Specjalistyczny Punkt Konsultacyjny dla osób z chorobą
Alzheimera i ich rodzin, a także opiekunów – można tu uzyskać
bezpłatne porady psychologa,psychiatry i prawnika.
Al. Wilanowska 257,
02-730 Warszawa
tel. (22) 843 19 22,
(22) 847 24 61
www.ca.waw.pl
sekretariat@ca.waw.pl

9. DPS
„Pod Brzozami”
Liczba miejsc: 80
Dom zlokalizowano na terenie Białołęki Dworskiej: panują tu ko-
rzystne warunki mikroklimatyczne, a wokół rozciągają się tere-
ny zielone i przeważa niska zabudowa jednorodzinna. Placów-
ka działa od 1968 r. Początkowo służyła jako Państwowy Dom
Rencisty, ale w 1992 r. przekształcono ją w DPS. Dwukondy-
gnacyjny budynek otacza częściowo zalesiony ogród z wieloma
miejscami do wypoczynku. Do dyspozycji mieszkańców są pokoje
jedno- i dwuosobowe.
ul. Bohaterów 46/48,
03-007 Warszawa
tel. (22) 811 44 85
www.dpspodbrzozami.pl
sekretariat@dpspodbrzozami.pl

10. DPS
„Syrena”
Dla kogo: osoby starsze
Liczba miejsc: 150
Placówka położona jest w dzielnicy Wola na 2,2-hetarowej dział-
ce, pomiędzy ulicami Żytnią i Górczewską. Dom założony w 1970
r. mieści się w sześciopiętrowym budynku. Wokół roztacza się
ogródek relaksacyjny z altanką i alejkami spacerowymi, z którego
można korzystać przez cały rok. Do dyspozycji mieszkańców są
pokoje jedno- i dwuosobowe.
ul. Syreny 26,
01-150 Warszawa
tel. (22) 632 32 41
www.dpssyrena.pl
sekretariat@dpssyrena.pl

11. DPS
dla Kombatantów
Dla kogo: osoby przewlekle somatycznie chore
Liczba miejsc: 70
Dom działa od 1996 r. Znajduje się na hektarowej działce
położonej nieopodal parku Szczęśliwieckiego – taka lokalizacja
umożliwia mieszkańcom łatwy dostęp do infrastruktury miejskiej,
a także korzystanie z placówek kulturalnych i rekreacyjnych.
Placówka zapewnia 29 pokoi jednoosobowych i 21 dwuosobowych.
Za budynkiem znajduje się ogród z altaną, ławkami i wytyczonymi
ścieżkami – pełni funkcję rekreacyjno-wypoczynkową.
ul. Dickensa 25,
02-382 Warszawa
tel. (22) 659 60 61,
(22) 659 50 11
www.dpsdickensa.waw.pl
dpskombatant1@wp.pl

12. DPS przy
ul. Wójtowskiej
Dla kogo: osoby przewlekle somatycznie chore
Liczba miejsc: 110
Dom usytuowany jest w okolicy Starówki oraz Nowego
Miasta i funkcjonuje już od 1964 r. Powstał z inicjatywy
Centralnego Żydowskiego Komitetu Pomocy Społecznej
działającego przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów
w Polsce. Wieloletnim dyrektorem Domu był słynny prozaik
Stanisław Benski. Placówka zajmuje 1,9-hektarową działkę obsa-
dzoną zielenią. Przygotowano tu pokoje jedno- i dwuosobowe.
ul. Wójtowska 13,
00-224 Warszawa
tel. (22) 635 77 40,
(22) 831 52 52
www.dpswojtowska.pl
dpswojtow@poczta.onet.pl

13. DPS
„Chemik”
Liczba miejsc: 100
Czterokondygnacyjny budynek położony na działce z ogrodem
został wybudowany przez Warszawską Fabrykę Kosmetyków
Pollena Uroda na początku lat 70. XX w. Obecnie sąsiadu-
je z nowoczesnym osiedlem mieszkaniowym. Do dyspozycji
mieszkańców oddano 68 pokoi jednoosobowych i 16 pokoi
dwuosobowych, wyposażonych w łazienki i sygnalizację
przyzywową. Wewnątrz Domu znajduje się przeszklone patio,
w którym urządzono kawiarenkę.
ul. Korotyńskiego 10,
02-121 Warszawa
tel. (22) 823 50 12
www.dpschemik.pl
dpschemik@idsl.pl

14. DPS „Leśny”
Dla kogo: osoby przewlekle psychicznie chore
Liczba miejsc: 200
To jedyny DPS o profilu psychiatrycznym działający na terenie
m.st. Warszawy. Położony w bezpośrednim sąsiedztwie Puszczy
Kampinoskiej, oferuje swym mieszkańcom park leśny z altanka-
mi, amfiteatrem i grillem oraz wielofunkcyjne boisko sportowe.
W czterokondygnacyjnym budynku przeważają pokoje dwu-
osobowe, a ponadto funkcjonują tu dwa mieszkania chronione
(ich lokatorzy funkcjonują prawie samodzielnie).
ul. Tułowicka 3,
01-974 Warszawa
tel. (22) 835 43 86,
(22) 834 20 17
www.dps-lesny.waw.pl
sekretariat@dps-lesny.waw.pl

15. DPS im. Stanisława
Broniewskiego „Orszy”
ul. J. Kilińskiego 10/12,
05-075 Warszawa,
tel. (22) 761 34 70, (22) 761 34 71
www.gniazdo.org.pl,
biuro@gniazdo.org.pl
15 miejsc (dodatkowo 17 miejsc
prywatnych) dla osób w podeszłym
wieku.
16. DPS im. św. Franciszka
Salezego
ul. Solec 36a, 00-394 Warszawa,
tel. (22) 625 63 42;
90 miejsc dla osób przewlekle
somatycznie chorych.
www.dpsswsalezego.pl,
dpssolec@wp.pl.
DPS dofinansowywane przez
m.st. Warszawę
17. DPS dla Kobiet im. św. Józefa
Zgromadzenia Sióstr Matki
Bożej Miłosierdzia
ul. Hetmańska 44,
04-305 Warszawa,
tel. (22) 516 92 20;
dps@poczta.pop.pl
95 miejsc dla kobiet przewlekle
somatycznie chorych.
18. DPS Zgromadzenia
Sióstr Franciszkanek
Rodziny Maryi
ul. Żegańska 34, 04-713
Warszawa,
tel. (22) 812 07 72;
dps_miedzylesie@op.pl
70 miejsc dla dziewcząt
i kobiet z niepełnosprawno-
ścią intelektualną.
19. DPS „Pomocna Dłoń”
ul. Odrębna 10,
04-867 Warszawa,
tel./faks (22) 612 79 72
www.dpspomocnadlon.pl,
odrebna@poczta.fm
30 miejsc (25 stałych miesz-
kańców i 5 w hostelu) dla do-
rosłych z niepełnosprawnością
intelektualną.
Oprócz powyższych DPS na terenie Warszawy działają placówki
prywatne oferujące pobyty długo- i krótkoterminowe. Trzeba się jednak
upewnić, czy dany obiekt spełnia określone przepisy prawa i uzyskał
zezwolenie wojewody na prowadzenie działalności. Wykaz placówek,
które pozytywnie przeszły tę weryfikację, można znaleźć na stronie
www.mazowieckie.pl w zakładce Polityka Społeczna/Rejestry i wykazy.

Zakłady opiekuńczo-lecznicze (ZOL) działające na terenie
Warszawy są zarządzane przez Stołeczne Centrum Opiekuńczo-
-Lecznicze sp. z o.o. Placówki te świadczą całodobowe usługi
zdrowotne dla osób przewlekle chorych i z niepełnosprawnością,
dbają też o promocję zdrowia – właśnie tym różnią się od domów
pomocy społecznej. Celem zabiegów są zachowanie, ratowanie,
przywracanie i poprawa zdrowia, a także stymulowanie chorych
do aktywności – z tą myślą stosowane są metody terapeutyczne
i psychoterapeutyczne. Zabiegi są finansowane przez NFZ, a po
stronie chorego pozostają koszty wyżywienia i zakwaterowania.
Każdy ZOL zapewnia:
• całodobową opiekę zdrowotną: pielęgnację i rehabilita-
cję osób niewymagających hospitalizacji;
• niezbędne konsultacje specjalistyczne i badania diagno-
styczne;
• produkty lecznicze i wyroby medyczne;
• pomieszczenia mieszkalne i wyżywienie dostosowane do
stanu zdrowia;
• edukację zdrowotną polegającą na przygotowa-
niu świadczeniobiorcy i jego rodziny lub opiekuna do
samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych.
Wymagane dokumenty:
• wywiad pielęgniarski i zaświadczenie lekarskie;
• skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego;
• karta oceny świadczeniobiorcy według skali Barthel
(do zakładu może zostać przyjęty pacjent, którego stan
zdrowia oceniono na 40 punktów lub mniej);
• zgoda świadczeniobiorcy na potrącanie opłaty za pobyt
w zakładzie.
2. Zakłady opiekuńczo-lecznicze
!
28
Wzory wszystkich dokumentów można pobrać ze strony
internetowej Stołecznego Centrum Opiekuńczo-Leczniczego
(www.zol.warszawa.pl).

!
Przyjęcie do ZOL
O miejsce w ZOL mogą ubiegać się osoby
przewlekle chore i z niepełnosprawnością.
Do ZOL nie mogą zostać przyjęte:
• osoby z zaawansowaną chorobą nowotworową,
psychiczną lub z uzależnieniem (w szczególności od
alkoholu);
• osoby kwalifikujące się do domu pomocy społecznej,
znajdujące się w trudnej sytuacji socjalnej.
29
Jak otrzymać miejsce w ZOL?
1. Zgłoś się do lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (np.
rodzinnego, specjalisty lub ze szpitala) z wnioskiem o skierowanie
do zakładu opiekuńczo-leczniczego.
2. Skompletuj wymagane dokumenty (zob. s. 28).
3. Przekaż dokumentację do Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego
przy ul. Szubińskiej 4 (zob. też s. 30).
4. Czekaj na pisemną decyzję o umieszczeniu w ZOL
podejmowaną przez komisję kwalifikującą lub na decyzję
odmowną.
5. Kierownik ZOL informuje lekarza podstawowej opieki
zdrowotnej o objęciu cię opieką długoterminową.

30
!
Odpłatność za pobyt
Koszty wyżywienia i zakwaterowania w zakładzie ponosi pacjent.
Opłata wynosi 250% najniższej emerytury, z tym że od chorego
nie można żądać kwoty przekraczającej 70% jego miesięczne-
go dochodu – górna granica opłaty zależy więc od miesięcznego
dochodu, a 30% dochodu musi pozostać do dyspozycji pacjenta.
Do uiszczania opłaty zobowiązany jest pacjent – jeżeli tylko
rodzina nie przyjęła na siebie wprost zobowiązania do ponoszenia
tych kosztów, ZOL nie może domagać się ewentualnej dopłaty od
rodziny chorego.
Obowiązek alimentacyjny
Osoba znajdująca się w trudnej sytuacji materialnej
może wystąpić o zasądzenie obowiązku alimentacyj-
nego od osoby zobowiązanej (np. swoich dzieci), ale
roszczenie to przysługuje tylko tej osobie (ewentual-
nie jej opiekunowi prawnemu lub kuratorowi) i ZOL nie
może z nim wystąpić.
ZOL prowadzone na terenie m.st. Warszawy
Stołeczne Centrum Opiekuńczo-Lecznicze dysponuje łącznie
730 miejscami w trzech zakładach. Wszystkie obiekty są w pełni
przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Są to:
1. Zakład Opiekuńczo-Leczniczy im. Sue Ryder,
ul. Mehoffera 72/74,
03-131 Warszawa, tel. (22) 811 06 88, faks (22) 811 18 64
www.zol.warszawa.pl
biuro@zol.warszawa.pl
Liczba miejsc: 450
2.Zakład Opiekuńczo-Leczniczy, ul.Szubińska 4,
01-958 Warszawa tel. (22) 834 70 18
biuro@zol.warszawa.pl
Liczba miejsc: 110
3.Zakład Opiekuńczo-Leczniczy, ul. Olchy 8,
04-837 Warszawa
tel./faks (22) 615 70 41
Liczba miejsc: 170

Przeciwwskazania do umieszczenia w hospicjum:
• choroby zakaźne;
• narkomania;
• choroby psychiczne stanowiące zagrożenie dla zdrowia
i życia pacjenta lub osób z jego otoczenia.
W hospicjum nie stosuje się urządzeń technicznych czy środków
farmakologicznych służących podtrzymywaniu funkcji życiowych
chorego. Zamiast tego zapewnia się mu pomoc w ostatnich dniach
życia, minimalizując cierpienia jego i jego bliskich.
31
Hospicja są placówkami przeznaczonymi dla osób chorych na nie-
uleczalne, niepoddające się leczeniu i prowadzące do śmierci cho-
roby (m.in. nowotwory, zanik mięśni, AIDS). Ich głównymi celami są:
• likwidacja bólu oraz złagodzenie innych objawów choroby;
• wsparcie psychiczne i duchowe chorego i jego rodziny.
Hospicjum zapewnia opiekę w dwóch postaciach: stacjonarną lub
domową. Opieka hospicyjna jest bezpłatna dla pacjentów objętych
ubezpieczeniem zdrowotnym.
Hospicja stacjonarne
Hospicja stacjonarne są przeznaczone dla osób w ostatnim stadium choroby.
Warunkiem przyjęcia jest zakończone radykalne leczenie onkologiczne.
Jak otrzymać miejsce w hospicjum stacjonarnym?
• złóż wymagane dokumenty;
• czekaj na rozpatrzenie wniosku przez lekarza hospicjum.
Wymagane dokumenty:
• skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (np. rodzinnego,
specjalisty lub ze szpitala);
• orzeczenie lekarskie dla pacjenta kierowanego do hospicjum;
• ksero dowodu tożsamości;
• ksero dowodu ubezpieczenia;
• zgoda pacjenta do objęcia opieką paliatywno-hospicyjną;
• oświadczenie pacjenta upoważniające do uzyskiwania dokumentacji
medycznej i informacji o stanie zdrowia i udzielonych świadczeń zdro-
wotnych.
Wzory wszystkich wymaganych dokumentów można pobrać
ze strony internetowej wybranego hospicjum lub uzyskać je
w recepcji danej placówki.
3. Hospicja

32
Hospicja domowe
Opiekę paliatywną można uzyskać bezpłatnie także we własnym
domu. W ramach hospicjum domowego zapewniona jest opieka:
lekarzy, pielęgniarek, psychologów, rehabilitantów oraz duchow-
nych (na życzenie chorego). Pacjent objęty taką formą pomocy
może w szczególności liczyć na:
• porady lekarskie udzielane w zależności od potrzeb
(nie rzadziej niż dwa razy w miesiącu);
• wizyty pielęgniarskie udzielane w zależności od potrzeb
(nie rzadziej niż dwa razy w tygodniu);
• farmakologiczne leczenie bólu i innych objawów
chorobowych;
• zapobieganie powikłaniom;
• bezpłatne wypożyczanie sprzętu medycznego niezbędnego do
prawidłowej opieki nad chorym (np. łóżka, materace przeci-
wodleżynowe, pompy infuzyjne, wózki inwalidzkie, kule);
• darmowe badania zlecone przez lekarza zatrudnionego
w hospicjum domowym.
Hospicja stacjonarne prowadzone na
terenie m.st. Warszawy
1. Centrum Działalności Leczniczej Caritas Archidiecezji
Warszawskiej
ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa
tel./faks (22) 828 18 15,
www.warszawa.caritas.pl;
warszawa@caritas.pl
2. ZOZ Fundacji Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa
ul. W. Pileckiego 105, 02-781 Warszawa
tel. (22) 643 57 08
www.fho.org.pl; fho@fho.org.pl
3. Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie,
Oddział Medycyny Paliatywnej
ul. W. K. Roentgena 5, 02-784 Warszawa
tel. (22) 460 00 09, (22) 546 20 00
www.coi.waw.pl

33
Warszawskie placówki świadczące pomoc
w ramach hospicjum domowego
1. Archidiecezjalny Zespół Domowej Opieki Paliatywnej
(Bielany)
pl. Konfederacji 55, 01-834 Warszawa
tel. (22) 663 99 40, (22) 663 55 93
www.hospicjumdomowe.com; azdop.wawa@wp.pl
2. Mokotowskie Hospicjum Świętego Krzyża
Al. Niepodległości 67/147, 02-626 Warszawa
tel. (22) 425 06 83, (22) 646 31 20
www.mokotowskiehospicjum.pl; mokotowskiehospicjum@onet.pl
3. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „St. Vincent Medical
Center” (Ochota)
ul. St. Skarżyńskiego 1, 02-377 Warszawa
tel./faks (22) 823 12 96, 609 800 398
www.stvincentmedical.com.pl; biuro@stvincentmedical.com.pl
4. NZOZ Zgromadzenia Księży Marianów (Targówek)
ul. Tykocińska 27/35, 03-545 Warszawa
tel. (22) 679 67 00, (22) 679 68 85, (22) 679 68 48
www.hospicjum-domowe.waw.pl; hospicjum@marianie.pl
5. SZPZLO Warszawa-Wawer
ul. J. Strusia 4/8, 04-564 Warszawa
tel. (22) 590 09 24
www.zoz-wawer.waw.pl; sekretariat@zoz-wawer.waw.pl
6. SZPZLO Warszawa Praga Południe
ul. Krypska 39, 04-082 Warszawa
tel. (22) 813 30 51 do 55, (22) 211 80 01 (infolinia)
www.szpzlo.praga-pld.pl; sekretariat1@szpzlo.praga-pld.pl
7. ZOZ Fundacji Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa
(Ursynów)
ul. W. Pileckiego 105, 02-781 Warszawa
tel. (22) 643 57 08
www.fho.org.pl; fho@fho.org.pl

ul. Lipińska 2, 01-833 Warszawa
tel. (22) 599 71 20
www.wcpr.pl
Do centrum można zwrócić się m.in.:
• w celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności
(sprawę załatwia się w Miejskim Zespole ds. Orzekania
o Niepełnosprawności w Warszawie, ul. gen. Andersa 5,
00-147 Warszawa);
• w celu uzyskania dofinansowani dla osób z niepełno-
sprawnością ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych (PFRON);
• w celu skierowania do domu pomocy społecznej
(więcej o DPS – zob. s. 9);
• w sprawach związanych z rodzinami zastępczymi i rodzinny-
mi domami dziecka;
• w celu uzyskania wsparcia dla cudzoziemców.
Wzory wymaganych dokumentów można pobrać ze strony
www.wcpr.pl.
4. Inne instytucje działające na
rzecz seniorów
Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie
Jest to jednostka organizacyjna m.st. Warszawy, która zajmuje się m.in.
realizacją zadań z zakresu:
• pomocy społecznej;
• wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
• społecznej rehabilitacji osób z niepełnosprawnością.
34
Chorych można zgłaszać telefonicznie lub osobiście w godzi-
nach pracy wybranej placówki, przedkładając skierowanie
od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (np. rodzinnego, spe-
cjalisty lub ze szpitala) z adnotacją o zakończonym leczeniu
przyczynowym. Konieczne są także ubezpieczenie zdrowotne
i zgoda pacjenta na opiekę hospicyjną. Ostateczną decyzję
o objęciu opieką podejmuje lekarz hospicjum. Pierwsza wizy-
ta lekarska odbywa się po telefonicznym ustaleniu terminu.

Ze środków PFRON dofinansowywane są
• uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych;
• likwidacja barier architektonicznych;
• likwidacja barier w komunikowaniu się i barier technicznych;
• zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne
i środki pomocnicze.
Ośrodki pomocy społecznej
Do ośrodka pomocy społecznej (OPS) można zwrócić się z wnio-
skiem o udzielenie pomocy pieniężnej lub rzeczowej, a także
w formie usług opiekuńczych. Placówki oferują też darmową
pomoc prawną i kompletują dokumentację potrzebną do
przyznania osobie starszej miejsca w domu pomocy społecznej.
OPS na terenie
m.st. Warszawy
1. OPS Dzielnicy Bemowo
ul. Rozłogi 10,
01-310 Warszawa,
tel. (22) 487 13 00
www.opsbemowo.waw.pl;
sekretariat@opsbemowo.
waw.pl
2.OPS Dzielnicy Białołęka
ul. J. Marywilska 44c,
03-042 Warszawa
tel. (22) 614 70 00,
(22) 300 20 40,
(22) 300 20 41
www.opsbialoleka.waw.pl;
sekretariat@opsbialoleka.waw.pl
3. OPS Dzielnicy Bielany
ul. S. Przybyszewskiego
80/82,
01-824 Warszawa
tel. (22) 568 91 00
www.opsbielany.waw.pl;
sekretariat@opsbielany.waw.pl
4.OPS Dzielnicy Mokotów
ul. Falęcka 10,
02-545 Warszawa
tel. (22) 849 44 66
www.opsmokotow.pl;
sekretariat@opsmokotow.pl
Filia Nr 1: ul. Iwicka 19, tel.
(22) 841 83 61;
sekretariat.f1@opsmokotow.pl
Filia Nr 2: ul. M. Bałuckiego 5,
tel. (22) 844 74 43,
(22) 844 15 38;
sekretariat.f2@opsmokotow.pl
5. OPS Dzielnicy Ochota
ul. Przemyska 11,
02-361 Warszawa
tel. (22) 822 11 24
www.opsochota.waw.pl;
osrodek@opsochota.waw.pl
6. OPS Dzielnicy Praga Południe
ul. Wiatraczna 11,
04-366 Warszawa
tel. (22) 277 33 00,
(22) 277 33 01
www.ops-pragapoludnie.pl;
sekretariat@ops-pragapoludnie.pl

7. OPS Dzielnicy Praga Północ
ul. K. Szymanowskiego 6/61,
03-477 Warszawa,
tel. (22) 511 24 00
www.opspragapolnoc.waw.pl;
sekretariat@opspragapolnoc.waw.pl
Filia Nr 1: ul. J. Groszkowskiego 5,
tel. (22) 518 59 00;
sekretariat.filia1@opspragapolnoc.waw.pl
Filia nr 2: ul. B. Brechta 15/31,
tel. (22) 518 91 20;
sekretariat.filia2@opspragapolnoc.waw.pl
8. OPS Dzielnicy Rembertów
ul. Plutonowych 10,
04-404 Warszawa
tel. (22) 673 54 12
www.opsrembertow.waw.pl;
sekretariat@opsrembertow.waw.pl
9. Centrum Pomocy Społecznej
Dzielnicy Śródmieście
im. prof. Andrzeja Tymowskiego
ul. Konwiktorska 3/5,
00-217 Warszawa
tel. (22) 628 07 12, (22) 621 95 26,
(22) 745 02 18, (22) 821 97 16
www.cps.srodmiescie.warszawa.pl;
sekretariat@cps.srodmiescie.warszawa.pl
11. OPS Dzielnicy Ursus
pl. Czerwca 1976 roku 1,
02-495 Warszawa
tel. (22) 478 41 11
www.ops-ursus.pl;
sekretariat@ops-ursus.pl
12. OPS Dzielnicy Ursynów
ul. J. Cybisa 7,
02-784 Warszawa
tel. (22) 544 12 00
www.ops-ursynow.civ.pl;
sekretariat@ops-ursynow.pl
13. OPS Dzielnicy Wawer
ul. Korkowa 119/123,
04-519 Warszawa
Dział Pomocy Środowiskowej:
ul. Włókiennicza 54
tel.(22)8721513,(22)8722071,
(22) 872 13 92
www.opswawer.waw.pl;
opswawer@wp.pl
14. OPS Dzielnicy Wesoła
ul. 1 Praskiego Pułku 21a,
05-075 Warszawa
tel./faks (22) 773 44 12,
(22) 773 94 40, (22) 773 94 34
www.opswesola.waw.pl;
sekretariat@opswesola.waw.pl
15. OPS Dzielnicy Wilanów
ul. Przyczółkowa 27a,
02-968 Warszawa
tel. (22) 648 22 26
www.ops.wilanow.pl;
wilanow@ops.waw.pl
10. OPS Dzielnicy Włochy
ul. Czereśniowa 35,
02-457 Warszawa
tel. (22) 863 98 37, (22) 863 91 75
www.opswlochy.waw.pl;
opswlochy@poczta.onet.pl

Usługi opiekuńcze
Pomoc w postaci usług opiekuńczych lub specjalistycznych
usług opiekuńczych przyznaje się osobie wymagającej
opieki innych osób (np. z powodu wieku lub choroby), której
rodzina, a także wspólnie zamieszkujący z nią małżonek, wstęp-
ni oraz zstępni nie mogą jej tej pomocy zapewnić. Ze wsparcia
pracowników socjalnych można skorzystać we własnym domu albo
w specjalnym ośrodku wsparcia (np. w środowiskowym domu
samopomocy).
Zakres usług opiekuńczych:
• pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych
(np. robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie);
• opieka higieniczna i pielęgnacja zalecone przez
lekarza (np. mycie, opieka podczas choroby, pomoc
w przyjmowaniu leków, pomoc w korzystaniu ze
świadczeń zdrowotnych);
• zapewnienie kontaktów z otoczeniem i organizacja
czasu wolnego;
• specjalistyczne usługi opiekuńcze dostosowane do
indywidualnych potrzeb chorego (świadczone przez
osoby z odpowiednim przygotowaniem zawodowym).
!
18. OPS Dzielnicy Żoliborz
ul. gen. H. Dembińskiego 3,
01-644 Warszawa
tel. (22) 569 28 00
www.ops-zoliborz.waw.pl;
zolops@ops-zoliborz.waw.pl
17. OPS Dzielnicy Wola
ul. gen. J. Bema 91,
01-233 Warszawa
tel. (22) 571 50 00
www.ops-wola.waw.pl;
sekretariat@ops-wola.waw.pl
16. OPS Dzielnicy Targówek
ul. św. Wincentego 87,
03-291 Warszawa
tel. (22) 277 02 50
www.ops-targowek.waw.pl;
ops.tar@ops-targowek.waw.pl
Filia Nr 1: dla mieszkańców
Bródna:
ul. św. Wincentego 87,
tel. (22) 277 02 00;
ops.tarf1@ops-targowek.waw.pl
Filia Nr 2: dla mieszkańców
Targówka, Targówka Fabryczne-
go i Zacisza:
ul. Stojanowska 12/14,
tel. (22) 679 51 57,
(22) 679 61 28;
ops.tarf2@ops-targowek.waw.pl

38
Osoby korzystające z usług opiekuńczych ponoszą za nią częściową
odpłatność, której wysokość ustalają poszczególne gminy. Koszty
zależą też od rodzaju wsparcia (np. usługi specjalistyczne są droższe
od zwykłych) i czasu, jaki pracownik poświęci swemu podopieczne-
mu. Szczegółowych informacji udzielają poszczególne OPS – ich lista
znajduje się na s.35-37.
Częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat:
• na wniosek osoby objętej pomocą, jej bliskiego lub
pracownika socjalnego;
• przyznawane na czas określony w szczególnych sytu-
acjach losowych lub rodzinnych, gdy opłacenie usług byłoby
nadmiernym obciążeniem dla podopiecznego lub jego rodziny
albo niweczyłoby skutki udzielonej pomocy.
!
Jak uzyskać pomoc w formie usług opiekuńczych?
1. Zgłoś się do ośrodka pomocy społecznej: osobiście, telefo-
nicznie lub listownie. Złóż wniosek i zaświadczenia lekarskie
potwierdzające, że taka pomoc jest potrzebna.
2. Czekaj na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez
pracownika socjalnego w twoim domu – ustali on twoją faktyczną
sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową (ustalenia te
mogą wpłynąć na wysokość odpłatności za usługi).
3. Czekaj na ewentualny wywiad środowiskowy wśród twojej ro-
dziny – może zostać przeprowadzony w celu upewnienia się, że
w twoim najbliższym otoczeniu nie ma krewnego mogącego
pomóc (np. dzieci, wnuki).
4. Czekaj na wydanie decyzji (OPS ma na to 30 dni od zgłoszenia
wniosku). Przyznając usługi opiekuńcze, OPS ustala ich zakres, czas
i miejsce świadczenia. Możesz odwołać się od decyzji o odrzuceniu
wniosku na zasadach i w terminie wskazanym w decyzji.

39
!
Dzienne Domy Pomocy Społecznej
Poszczególne ośrodki pomocy społecznej oferują dodatkowe
wsparcie dla seniorów w postaci domów dziennego pobytu,
działających zazwyczaj od poniedziałku do piątku w godzinach
8:00–16:00. Placówki te stworzono z myślą o podtrzymywaniu
kondycji psychicznej i zwalczaniu osamotnienia osób starszych.
Każdy Dzienny Dom zapewnia:
• podtrzymywanie aktywności społecznej;
• utrzymanie dobrej kondycji i sprawności ruchowej
(np. zajęcia gimnastyczne, ćwiczenia oddechowe);
• utrzymywanie i rozwijanie sprawności intelektualnej
(np. gry świetlicowe, ćwiczenia pamięci);
• usamodzielnienie i pobudzenie zaradności;
• rozwijanie różnych zainteresowań (różne terapie zajęcio-
we, np. warsztaty manualne, muzyczne, teatralne);
• organizację wolnego czasu (np. wspólne wycieczki, wyjścia
do kina i teatru);
• oparcie społeczne: zaspokojenie potrzeby kontaktu i przy-
należności (w tym integracja ze środowiskiem lokalnym);
• posiłek (ich liczba zależy od poszczególnych Domów).
Jak otrzymać miejsce w DDPS?
1. Skontaktuj się z pracownikiem socjalnym ośrodka pomocy społecznej
i wyraź swą chęć uczestniczenia w zajęciach organizowanych
przez Dom.
2. Przedstaw zaświadczenie lekarskie o stanie swojego zdrowia
oraz dokumenty potwierdzające wysokość dochodu.
3. Czekaj na wywiad środowiskowy przeprowadzony przez
pracownika socjalnego w twoim miejscu zamieszkania –
ma na celu zbadanie twojej sytuacji rodzinnej, zdrowotnej,
mieszkaniowej i dochodowej.
4. Czekaj na decyzję dyrektora ośrodka pomocy społecznej.

!
Z usług Domu w pierwszej kolejności mogą korzystać:
• emeryci lub renciści w wieku emerytalnym (powyżej 60. roku życia);
• osoby samotne lub osamotnione w rodzinie;
• osoby z niepełnosprawnością;
• osoby o niskich dochodach;
• osoby żyjące w trudnych warunkach mieszkaniowych lub rodzinnych.
Szczegółowych informacji udzielają poszczególne ośrodki pomocy
społecznej – ich listę zamieszczono na s.35-37.
Odpłatność za uczestnictwo w Dziennym Domu jest obli-
czana w zależności od wysokości dochodów danej osoby
(renty, emerytury) – wynosi od 100% do całkowitego
zwolnienia z odpłatności.
Działania podejmowane przez m.st.
Warszawę na rzecz osób starszych
Starzejące się społeczeństwo jest faktem, dlatego podejmowane
są różne kroki mające na celu poprawę jakości życia seniorów, ich
aktywizację społeczną i zapobieganie ich dyskryminacji i wykluczeniu.
Podejmowane są działania, dzięki którym:
• starsze osoby mogą spędzać swój wolny czas w bardziej
urozmaicony sposób;
• ich pozycja na rynku pracy zostaje wzmocniona (np. przez kursy
doszkalające);
• są w stanie prowadzić samodzielne życie w swym dotychczaso-
wym miejscu zamieszkania (np. dzięki profilaktyce zdrowotnej).
Spełnieniu tych zadań służy m.in. program Warszawa Przyjazna
Seniorom na lata 2013–2020 realizowany przez różne podmioty
(np. jednostki organizacyjne m.st. Warszawy, Straż Miejską, Urząd
Pracy, organizacje pozarządowe). Pomoc Miasta dotyczy edukacji, aktyw-
ności ruchowej, zdrowia, integracji pokoleniowej i międzypokoleniowej
oraz pomocy społecznej. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie
senioralna.um.warszawa.pl.

41
Przykładowe działania m.st. Warszawy na rzecz seniorów:
OBSZAR ZAKRES DZIAŁAŃ
zdrowie
• coroczne bezpłatne szczepienia przeciw-
ko grypie
• przychodnie dla kombatantów: SZPZLO
Warszawa-Mokotów – Przychodnia Lekar-
ska dla Kombatantów oraz Szpital Praski
p.w. Przemienienia Pańskiego Sp. z o.o.
• poradnie geriatryczne: SZPZLO Warsza-
wa Targówek, SPZZLO Warszawa Żo-
liborz, Szpital Solec Sp. z o.o., a także
oddziały dzienne psychogeriatryczne:
SPZOZ Warszawa Wola-Śródmieście oraz
SPZZLO Warszawa Żoliborz
• powołanie Zespołu ds. Geriatrii i Opieki
Długoterminowej w ramach Warszaw-
skiej Rady Polityki Zdrowotnej
pomoc społeczna
• projekt „Zaloguj i pomagaj – Warsza-
wa dla seniora” finansowany ze środ-
ków m.st. Warszawy i realizowany przez
Stowarzyszenie Q Rozwojowi: ma na celu
stworzenie społeczności wolontariuszy
pomagających warszawskim seniorom
(projekt realizowany do 2018 r.)

42
edukacja
i kultura
• dofinansowanie spacerów i spotkań
varsavianistycznych realizowanych przez
organizacje pozarządowe
• dofinansowanie projektów oferujących
bezpłatne zajęcia w zakresie podnoszenia
umiejętności w posługiwaniu się kompute-
rem i korzystaniu z internetu
• dofinansowanie zajęć organizowanych
przez biblioteki i domy kultury, niejedno-
krotnie oferujących darmowe uczestnictwo
w życiu kulturalnym
• darmowa pomoc prawna dostępna
w 35 punktach dla osób korzystających
ze świadczeń pomocy społecznej, komba-
tantów, weteranów, osób po 65. roku ży-
cia; lista punktów jest dostępna na stronie
senioralna.um.warszawa.pl
transport
• likwidowanie barier komunikacyjnych
– zakup niskopodłogowych autobusów
i tramwajów
• bilet seniora 65+ w cenie 50 zł na rok
(korzysta z niego ok. 60 000 osób)
• bezpłatne przejazdy komunikacją miej-
ską dla osób powyżej 70. roku życia
(z programu korzysta ok. 225 000 osób)

43
! Jeżeli potrzebujesz szczegółowych informacji
o działaniach m.st. Warszawy na rzecz osób starszych:
• wejdź na stronę senioralna.um.warszawa.pl
• napisz na adres esenior@um.warszawa.pl lub
• skontaktuj się bezpośrednio z Biurem Pomocy i Projektów
Społecznych Urzędu m.st. Warszawy,
ul. Niecała 2, 00-098 Warszawa,
tel. (22) 443 14 40, (22) 443 14 41, faks (22) 443 14 42.
integracja
pokoleniowa
i międzypokoleniowa
• prace nad uruchomieniem międzypoko-
leniowego centrum dla seniora z pełną
informacją o działaniach na rzecz seniorów
(Ośrodek Nowolipie, Nowolipie 25, 01-011
Warszawa, www.osrodeknowolipie.pl)
• wspieranie środowisk kombatanckich ze
szczególnym uwzględnieniem kultywo-
wania pamięci historycznej wśród młod-
szych pokoleń
• organizacja corocznego Warszawskiego
Tygodnia Seniora promującego Warszawę
jako miejsce przyjazne osobom starszym
(na przełomie września i października)
aktywność
społeczna
• funkcjonowanie Komisji Dialogu Społecz-
nego ds. Osób Starszych i Kombatantów
oraz Komisji Dialogu Społecznego ds.
Uniwersytetów Trzeciego Wieku
• stworzenie strony internetowej
senioralna.um.warszawa.pl informującej
o działaniach i usługach na rzecz seniorów
w Warszawie

W zdrowym ciele
zdrowy duch
Część II

45
1. Zasady prawidłowego odżywiania
Jak i kiedy jeść?
• spożywaj 4–5 lekkich posiłków w ciągu dnia. Nie obciążą
żołądka, a jednocześnie zapobiegnie to gwałtownym
spadkom poziomu cukru we krwi.
• stosuj urozmaiconą dietę, aby dostarczać organizmowi
wszystkich potrzebnych składników pokarmowych, witamin
i minerałów.
• śniadanie zjedz w ciągu 30–60 minut po wstaniu, a kolację
– najpóźniej 2–3 godziny przed snem.
!
To, co jemy, bezpośrednio wpływa na to, jak się czujemy. Za
dbanie o prawidłowe odżywianie stanowi najłatwiejszy sposób na
poprawę stanu zdrowia i polepszenie samopoczucia.
Ponieważ wraz z wiekiem obniża się wydajność układu
pokarmowego, dlatego seniorzy powinni zwrócić szczególną
uwagę na jakość spożywanych pokarmów, zrezygnować ze złych
nawyków (np. ograniczyć tłuszcze zwierzęce, takie jak masło,
smalec i słonina) i unikać wysoko przetworzonych produktów
o długiej dacie ważności.

U podstaw piramidy, jeszcze przed warzywami i owocami,
znalazła się aktywność fizyczna: specjaliści zalecają przynajmniej
pół godziny ruchu dziennie w dowolnej formie: może to uchronić
cię przed rozwojem nadwagi i otyłości – przyczyny wielu innych
poważnych chorób.
46
Piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej to przedsta-
wienie kompleksowej idei żywienia oraz graficzny opis odpowied-
nich proporcji różnych, niezbędnych w codziennej diecie, grup
produktów spożywczych. Im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza
ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności.
W przypadku współistnienia chorób typu: otyłość, cukrzyca,
choroba niedokrwienia serca, nadciśnienie, osteoporoza, koniecz-
na może być modyfikacja proponowanych zaleceń w porozumieniu
z lekarzem i dietetykiem.

Przykładowe zestawy posiłków:
Zestaw nr 1.
1. Pierwsze śniadanie: twarożek ze szczypiorkiem
i suszonymi pomidorami, pieczywo razowe
2. Drugie śniadanie: mus truskawkowo-bananowy
3. Zupa: zupa jarzynowa z makaronem
4. Drugie danie: pulpety z indyka, buraczki i ziemniaki
z koperkiem
5. Podwieczorek: sałatka owocowa
6. Kolacja: ryż z jabłkami
Zestaw nr 2.
1. Pierwsze śniadanie: pasta jajeczna z pieczywem
zbożowym
2. Drugie śniadanie: serek wiejski z ulubionymi
warzywami (np. papryka, ogórek, pomidor,
rzodkiewka)
3. Zupa: zupa pomidorowa zabielana z ryżem
4. Drugie danie: pieczona pierś z kurczaka, kasza
gryczana, surówka z marchewki
5. Podwieczorek: koktajl pomarańczowo-jabłkowy
6. Kolacja: sałatka grecka

48
2. Profilak yczne badania kontrolne
Regularne monitorowanie stanu swojego zdrowia jest niezbędne
zwłaszcza w jesieni życia, kiedy zwiększa się prawdopodobieństwo
wystąpienia różnych chorób. Mogą to być badania podstawowe lub
ukierunkowane na rozpoznanie konkretnego schorzenia.
Skierowanie na badania wydaje lekarz pierwszego kontaktu.
Organizowane są też badania profilaktyczne w ramach różnych
specjalnych akcji: informacje na ten temat można znaleźć na
stronie internetowej NFZ (www.nfz.gov.pl) i w przychodniach.
Badania profilaktyczne dla osób 50+ na podstawie
Narodowego Programu Zdrowia
pomiar ciśnienia krwi co pół roku
podstawowe badania profilaktyczne: morfolo-
gia, OB, stężenie glukozy we krwi, ogólne ba-
danie moczu, lipidiogram, elektrokardiogram,
badanie poziomu hormonów tarczycy, bada-
nia okulistyczne, badanie stomatologiczne,
co roku
RTG klatki piersiowej raz na 2 lata
badanie słuchu raz na 2-3 lata
poziom hormonów płciowych we krwi raz na kilka lat
kolonoskopia raz na 5 lat
badanie densytometryczne (gęstości kości) raz na 10 lat

49
KOBIETY
samobadanie piersi co miesiąc
badanie ginekologiczne i cytologia oraz USG
narządów rodnych,
co roku
mammografia raz na 2 lata
MĘŻCZYŹNI
samobadanie jąder co miesiąc
badanie prostaty per rectum
oraz oznaczenie antygenu PSA
co roku
badanie poziomu elektrolitów i oznaczenie
stężenia androgenów we krwi
co 3 lata
badanie jąder przez lekarza co 3 lata

3. Pierwsza pomoc w nagłych
przypadkach
W Polsce karetka pogotowia ratunkowego dojeżdża do poszkodo-
wanego nawet w kilkanaście minut. Tymczasem u osoby, u której
doszło do zatrzymania krążenia, pozbawione tlenu komórki mózgowe
zaczynają obumierać już po ok. 5 minutach. Udzielenie pierwszej
pomocy przed przyjazdem ratowników staje się więc koniecznością,
a wykonanie resuscytacji wielokrotnie zwiększa szanse na przeżycie.
Zanim przystąpisz do czynności ratunkowych:
1. wezwij pomoc, dzwoniąc pod numer 999 lub 112. Meldunek
powinien być jasny i konkretny: podaj informacje o rodzaju
zdarzenia, stanie poszkodowanego, miejscu zdarzenia (wraz
ze wskazówkami dojazdu czy charakterystycznymi punktami
w okolicy), a także swoje dane (imię, nazwisko i numer telefonu,
z którego dzwonisz). nigdy nie rozłączaj się jako pierwszy – dyspo-
zytor potwierdza przyjęcie zgłoszenia i dopytuje o szczegóły.
2. jeśli poszkodowany jest przytomny, postaraj się ustalić, co się stało,
jakie dolegliwości odczuwa, czy ma alergię lub choruje przewlekle
oraz jakie leki przyjmuje.
3. jeśli poszkodowany stracił przytomność, udrożnij jego drogi
oddechowe, wyjmując z ust wszelkie ewentualne ciała obce i deli-
katnie odchylając głowę do tyłu, a następnie sprawdź, czy oddycha.
W tym celu zastosuj zasadę „słyszę, czuję, widzę”: pochyl się nad
poszkodowanym, starając się usłyszeć i wyczuć na swoim policzku
szmer powietrza oraz zaobserwować ruchy klatki piersiowej.
!
Zapamiętaj
te numery!
• Pogotowie: 999
• Ogólny numer
alarmowy: 112

51
Jak prawidłowo wykonać
resuscytację krążeniowo-oddechową?
źródło: Falck Medycyna Sp. z o.o.

W poniższej ramce znajdziesz wskazówki na temat
postępowania w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia.
Niebójsię,żeswoimdziałaniemzaszkodziszposzkodowanemu:
lepiej podjąć jakiekolwiek działania niż stać bezczynnie.
52
NAGŁY
PRZYPADEK
OBJAWY I PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA
zawał
Objawy zawału są różne, ale najczęstszym
symptomem jest kłujący, nasilający się ból w klatce
piersiowej, który promieniuje w stronę karku, szczę-
ki, lewej ręki czy podbrzusza. Odczucie bólu łączy się
z trudnościami z oddychaniem, a nierzadko z wymio-
tami i biegunką.
Sposób postępowania:
• zdejmij lub poluzuj wszystkie elementy ubioru
ograniczające swobodny oddech i połóż chorego
w pozycji półsiedzącej lub leżącej; otwórz okna
• jeżeli chory ma przy sobie tabletkę z nitroglicery-
ną, włóż mu ją pod język
• choremu możesz podać doustnie pochodne kwa-
su acetylosalicylowego, które rozrzedzają krew
udar
mózgu
Udar mózgu objawia się silnym, ostrym bólem głowy,
zaburzeniami świadomości, wykrzywieniem twarzy
(opadnięciem kącika wargi), niedowładem lub drę-
twieniem kończyn najczęściej jednej strony ciała, za-
burzeniami widzenia i równowagi, bełkotliwą mową.
• ułóż chorego w komfortowej pozycji, a jeśli stracił
przytomność – w pozycji bocznej ustalonej (na
porażonej stronie)
• nie podawaj mu niczego do picia ani do jedzenia
• kontroluj czynności życiowe i zanotuj dokładną
godzinę wystąpienia objawów
• przygotuj dokumentację medyczną chorego i listę
przyjmowanych leków

53
udar
cieplny
Udar cieplny zachodzi pod wpływem przegrzania
organizmu. Jego szczególną odmianę stanowi udar
słoneczny, wywołany silnym nasłonecznieniem. Pora-
żenie cieplne objawia się zaczerwienieniem lub blado-
ścią twarzy, osłabieniem, obfitymi potami, nudnościami,
chwiejnym krokiem i niewyraźną mową. W przypadku
udaru słonecznego pojawiają się także bóle i zawroty
głowy, gorączka i dreszcze, zwiotczenie mięśni oraz
widoczne poparzenia odsłoniętych części ciała.
• odprowadź lub przenieś chorego w chłodne,
zacienione miejsce, rozepnij jego ubrania
• kiedy twarz chorego jest zaczerwieniona, ułóż go
w pozycji półsiedzącej, a kiedy blada – tak, aby
głowa znalazła się niżej od reszty ciała
• podaj choremu chłodny napój w małych porcjach
• obłóż jego klatkę piersiową zimnym okładem
(w miarę możliwości)
zatrucia
Objawy różnią się w zależności od przyczyny
zatrucia. Mogą wystąpić omdlenia, drgawki,
rozszerzenie lub zwężenie źrenic, zaczerwienienia
i oparzenia skóry, nudności i wymioty, z wolnienie lub
przyspieszenie pracy serca.
• jeśli poszkodowany jest przytomny, wywołaj
wymioty, np. poprzez szybkie wypicie dwóch
szklanek ciepłego roztworu soli lub mechaniczne
drażnienie gardła
• jeżeli poszkodowany stracił przytomność, ułóż
go w pozycji bocznej ustalonej i kontroluj jego
czynności życiowe aż do przyjazdu karetki
• Uwaga! W przypadku zatrucia substan-
cjami żrącymi wzbudzanie wymiotów jest
zabronione.

54
Koperta ratująca życie
Koperta życia to dokument zawierający najważniejsze
informacje o naszym stanie zdrowia, przyjmowanych
lekach i alergiach – te informacje są dużym ułatwieniem
dla ratowników medycznych udzielających nam pomocy.
W kopercie są poza tym dane kontaktowe do naszych
najbliższych i nasze dane osobowe, w tym nr PESEL. Pakiet
z takimi informacjami powinien być przechowywany na lo-
dówce lub wewnątrz niej – to dlatego, że lodówkę ma prawie
każdy, a poza tym jest łatwo dostępna.
Warto również schować w portfelu karteczkę z danymi bliskiej
nam osoby, którą należy powiadomić w razie wypadku. Na
karteczce zapiszmy również własne dane, grupę krwi, rodzaj
chorób, na które cierpimy, i informacje o alergiach – znacz-
nie ułatwi to pracę ratownikom, a poza tym dzięki karteczce
można bardzo szybko powiadomić najbliższych o zdarzeniu.
Osobę, którą należy powiadomić w razie wypadku,
można też oznaczyć w książce adresowej swojego telefonu
komórkowego: wystarczy poprzedzić jej imię skrótem ICE
(z ang. „w nagłym wypadku”).
!

4. Ruch to zdrowie
Nie od dziś wiadomo, że aktywność fizyczna pomaga utrzy-
mać zdrowie i dobrą kondycję, poprawia samopoczucie dzięki
wytwarzanym endorfinom (hormonom szczęścia) i pomaga
w odreagowaniu codziennych stresów.
Każdego dnia powinniśmy uprawiać dowolną formę ruchu przez
30–45 minut. Ponieważ najważniejsza jest regularność, wybierz
taką formę aktywności, która będzie dla ciebie przyjemna.
Zajęcia w grupie działają motywująco i mogą stanowić miłą
odmianę w ciągu dnia: są okazją nie tylko do zażycia niezbędnej
porcji ruchu, ale mają również istotne znaczenie społeczne. Zajęcia
ruchowe organizowane są m.in. w klubach seniorów i na uniwer-
sytetach trzeciego wieku. W wielu warszawskich obiektach spor-
towych realizowany jest poza tym bezpłatny program „Senior –
Starszy, Sprawniejszy”, skierowany do emerytów i rencistów
powyżej 50. roku życia. Obejmuje on zajęcia rekreacyjno-sporto-
we w obiektach sportowych (pływanie, hale i sale sportowe) pod
kierunkiem wykwalifikowanych instruktorów. Warto rozejrzeć się po
okolicy i zapisać się na tego rodzaju zajęcia.
Bardzo dobry wpływ na zdrowie ma pływanie: trenuje się wte-
dy wszystkie grupy mięśni, a zajęcia organizowane na pływal-
niach są bardzo różnorodne: możesz zapisać się m.in. na treningi
doskonalące pływanie, zajęcia rehabilitacyjne, aqua aerobik czy
siatkówkę wodną.
Lekarze polecają też nordic walking – połączenie tradycyjne-
go marszu z użyciem specjalnych kijów. Ta nieskomplikowana
i niedroga dyscyplina odciąża stawy i pobudza krążenie.
Wspaniały wpływ zarówno na ciało, jak i duszę ma joga.
Oczywiście można uprawiać gimnastykę także we własnym domu:
ćwiczenia powinny być przyjazne dla stawów i kręgosłupa i nie
powodować znacznego wzrostu ciśnienia tętniczego. Bezpieczny
trening zakłada powolne, ale dokładnie wykonywane ruchy.
Przy dobrej pogodzie wybierzmy się na zwykły spacer albo wsiądźmy
na rower – każda forma aktywności fizycznej jest potrzebna
i korzystnie wpływa na nasze zdrowie.

Przykładowy zestaw ćwiczeń do domu:
1. Rozgrzewka: stań w lekkim rozkroku, podnieś ręce w bok
i wykonaj kilka krążeń dłońmi, aby rozruszać nadgarstki.
Potem wykonaj kilka krążeń wyprostowanymi rękami,
następnie krążenie bioder, a na koniec krążenie stopą, ale bez
odrywania palców od podłogi.
2. Uginanie nóg: leżąc na plecach z ramionami ułożonymi wzdłuż
tułowia, uginaj raz prawą, raz lewą nogę (15 powtórzeń na
każdą nogę).
3. Nożyce: wciąż leżąc, unieś wyprostowane nogi tak, by
tworzyły z ciałem kąt prosty, a następnie wymachuj nimi na
boki i krzyżuj je (30 powtórzeń).
4. Unoszenie nóg: uklęknij i oprzyj dłonie o podłogę. Wyprostuj
plecy i podnieś na kilka sekund raz jedną, raz drugą nogę (15
powtórzeń na każdą nogę).
Gimnastyka na siedząco:
1. Skręty głowy: wykonaj kilka skrętów w lewo i w prawo.
2. Unoszenie rąk: chwyć krańce długiego szalika albo paska,
a następnie kilka razy unieś go w wyprostowanych rękach.
3. Boczne skłony tułowia: unieś wyprostowaną prawą rękę
i przenieś ją jak najdalej w lewą stronę, zginając się przy tym
w pasie. Powtórz ćwiczenie w drugą stronę.
4. Uginanie rąk z ciężarkami: skorzystaj np. z 1,5-litrowych
butelek (lub ze zwykłych hantli, jeżeli takie masz) i uginaj
naprzemiennie ręce.
Siłownie plenerowe zlokalizowane we wszystkich
dzielnicach Warszawy, umożliwiają bezpłatne treningi na
świeżym powietrzu.
!

5. Leczenie uzdrowiskowe
Z leczenia uzdrowiskowego współfinansowanego przez NFZ można
korzystać raz na półtora roku. Jeżeli chcesz skorzystać z tej możliwości,
potrzebne ci będą:
• skierowanie od lekarza;
• aktualne wyniki badań;
• zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do
korzystania ze świadczeń oferowanych w konkretnym uzdrowisku.
Co ważne, lekarz może wskazać sanatorium, do którego chciałby cię wy-
słać, ale wojewódzki NFZ rozpatrujący twoje podanie nie musi wziąć tego
pod uwagę. Decyzja w sprawie powinna zostać wydana na piśmie w ciągu
30 dni od złożenia wniosku lub w ciągu kolejnych 14 dni (gdy np. złożony
przez ciebie wniosek będzie niekompletny i trzeba go będzie uzupełnić).
Pobyt w sanatorium trwa od 6 do 28 dni – zależy to m.in. od stanu
zdrowia, schorzenia oraz zalecanego leczenia. W czasie pobytu w sanato-
rium kuracjusz korzysta z darmowych zabiegów, badań diagnostycznych,
leków i wyrobów medycznych.
Koszty pobytu w sanatorium pokrywane przez chorego:
• koszty przejazdu w obie strony;
• częściowa odpłatność za wyżywienie i zakwaterowanie (zależy od
sezonu oraz standardu zakwaterowania: w sezonie I, trwającym
od 1 października do 30 kwietnia, opłata jest niższa);
• opłata uzdrowiskowa (jej wysokość można sprawdzić na stronie
www.mz.gov.pl/leczenie);
• koszt pobytu opiekuna (jeżeli jest on niezbędny).
Opłata jest pobierana przed rozpoczęciem pobytu (a najpóźniej
pierwszego dnia pobytu).
Szczegółowy wykaz uzdrowisk i leczonych w nich schorzeń można
znaleźć na stronie www.mz.gov.pl w zakładce Leczenie.
Czas oczekiwania na pobyt w sanatorium jest inny w każ-
dym województwie – zależy od liczby pacjentów, którzy złożyli
skierowanie na leczenie uzdrowiskowe w danym oddziale NFZ.
!
!

Aktywność na co dzień
Część III

59
1. Uczenie się przez całe życie
jest rzeczą ludzką
Dbanie o zdrowie to nie wszystko – równie ważna jest
aktywność intelektualna oraz społeczna, samokształcenie
i rozwijanie swoich pasji albo nabywanie nowych. Na seniorów
czeka wiele możliwości: od zajęć w ramach Uniwersytetu Trzeciego
Wieku, aż po wolontariat. Uczestnicząc w tego rodzaju projek-
tach, seniorzy nie tylko zdobywają nowe wiadomości, ale również
integrują się w ramach grupy zbliżonej wiekowo, co daje im
poczucie bycia potrzebnym i korzystnie wpływa na psychikę oraz
zdrowie fizyczne. Pamiętajmy więc, że aktywność zawodowa nie
kończy się z chwilą przejścia na emeryturę.
Uniwersytety Trzeciego Wieku
Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW) to miejsca aktywizujące
ludzi starszych i umożliwiające im dokształcanie się oraz
rozwijanie swoich zainteresowań. Przy okazji UTW zachęcają do
podejmowania aktywności społecznej i umożliwiają nawiązanie
znajomości z osobami w podobnym wieku, a nawet pozwalają
zadbać o kondycję fizyczną. Jesień życia to dobry moment, aby
pomyśleć o sobie i zrealizować marzenia, na których spełnienie nie
było w młodości czasu i możliwości.
Warunki uczestnictwa w zajęciach Uniwersytetu Trzeciego
Wieku:
• wiek emerytalny;
• złożenie deklaracji członkowskiej;
• opłacenie wpisowego i składki semestralnej.
!

60
W Warszawie działa kilkanaście UTW, a niektóre są współ-
finansowane ze środków m.st. Warszawy. Oferują różne
zajęcia i na pewno każdy znajdzie wśród nich coś dla siebie.
Zajęcia mają zazwyczaj formę wykładów, seminariów, lektoratów
i warsztatów. Zakres tematyczny jest bardzo szeroki: zajęcia
są głównie poświęcone historii sztuki, filozofii, psychologii czy
literaturze. Ważne miejsce zajmują też zajęcia sportowe i rekreacyjne,
można nabyć też umiejętności praktyczne (np. obsługa smartfo-
na). Opłaty za udział w zajęciach są bardzo zróżnicowane: zależą
od danego ośrodka i wybranych zajęć. Więcej informacji na temat
UTW znajdziesz na stronie www.utw.pl.
Uniwersytety otwarte
Pogłębiać swą wiedzę i rozwijać zainteresowania można również
na uniwersytetach otwartych. Zajęcia są dostępne dla wszystkich
dorosłych: niezależnie od wieku, wykształcenia – placówki te
realizują więc ideę kształcenia się przez całe życie.
W Warszawie można skorzystać z oferty kilku uniwersyte-
tów otwartych. Możemy wziąć udział w zajęciach np. z zakresu
kultury i sztuki, językowych, społecznych, ekonomicznych i praw-
niczych, technicznych, związanych z żywieniem czy dotyczących
środowiska naturalnego. Uczestnicy kursów uczestniczą poza
tym w różnych uroczystościach kulturalnych (np. wystawach,
konferencjach czy koncertach). Na zakończenie można otrzymać
dyplom potwierdzający uczestnictwo w kursie oraz dobrowolnie
przystąpić do egzaminu i otrzymać certyfikat.
W Warszawie funkcjonują m.in.:
• Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego:
ul. Krakowskie Przedmieście 24, Mały Dziedziniec Kampusu
Centralnego, pokój nr 13, tel. (22) 552 40 40, (22) 552 07 24;
www.uo.uw.edu.pl, biuro@uo.uw.edu.pl
• Uniwersytet Otwarty Szkoły Głównej Gospodarstwa
Wiejskiego: ul. Nowoursynowska 166, Kampus SGGW, budynek
VIII, pokój 8A, tel. (22) 593 10 65; www.uo.sggw.pl
• Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Kardynała Stefana
Wyszyńskiego: ul. K. Wóycickiego 1/3, bud. 21, pok. 118, tel.
(22) 561 90 07; www.uo.uksw.edu.pl, uo@uksw.edu.pl

! Wszechnica PAN
Jeżeli chcesz pogłębiać swą wiedzę, ale nie możesz
zapisać się na zajęcia uniwersytetu otwartego, możesz skorzystać
z bezpłatnych wykładów otwartych popularnonaukowcyh,
organizowanych przez Wszechnicę Polskiej Akademii Nauk.
Wykłady odbywają się w Pałacu Kultury i Nauki w każdą drugą
środę miesiąca. Jeżeli nie możesz w nich bezpośrednio uczestni-
czyć, zobacz transmisję na żywo na stronie www.ogladaj.pan.pl.
Więcej informacji dostępnych na stronie www.naukaonline.pl i pod
numerem telefonu (22) 620 49 70.
Cyfrowy świat seniora
Umiejętność obsługi komputera i korzystania z internetu jest
w dzisiejszych czasach bardzo ważna – bez niej można się
poczuć wykluczonym, a niektóre czynności życia codziennego są
utrudnione (np. swobodne kontaktowanie się z bliskimi
mieszkającymi za granicą). Dzięki poczcie e-mail można bez
wychodzenia z domu załatwić sprawę urzędową, zaś interneto-
wy rachunek bankowy pozwoli na szybkie opłacenie rachunków.
W sieci można znaleźć różne fora dotyczące interesujących
nas tematów, zawrzeć nowe znajomości na którymś z portali
społecznościowych czy zrobić zakupy. Internet jest też przede
wszystkim bogatym źródłem informacji: dostępnych bez przerwy
i na bieżąco aktualizowanych. Dzięki niemu można np. sprawdzić
godziny przyjęć lekarza czy rozkład jazdy linii tramwajowych.
Lista zalet jest długa, dlatego warto otworzyć się na świat nowych
technologii.

Często o tym słyszysz i zastanawiasz się, o co chodzi? Czy
wiesz, że…
• Internet to sieć komputerowa, czyli wiele połączonych ze
sobą komputerów. Taki system umożliwia np. komunikowanie
się za pomocą poczty e-mail czy korzystanie z bankowości
elektronicznej.
• Portal społecznościowy (np. Facebook, Twitter, YouTube)
to serwis internetowy skupiający jakąś społeczność (np. mi-
łośników książek lub dawnych kolegów z klasy). Dzięki ta-
kiemu portalowi można komunikować się z innymi ludźmi,
zamieszczać swoje opinie, zdjęcia i filmiki.
• Wyszukiwarka internetowa (np. Google) to program,
dzięki któremu możemy wyszukać potrzebne nam informacje.
Na przykład jeżeli chcemy umówić się telefonicznie na wizytę
lekarską, ale znamy tylko adres przychodni, wystarczy wpisać
w wyszukiwarce odpowiedni zestaw słów (np. „przychodnia
ulica Wolska”). Już po sekundzie otrzymamy wyniki, a wśród
nich np. stronę internetową przychodni, a nawet mapkę z jej
lokalizacją.
• E-mail to elektroniczny list wysyłany za pomocą poczty
internetowej. Dociera do adresata po kilku sekundach (na-
wet gdy mieszka on na drugim końcu świata). E-mail może
wysłać każdy, kto ma dostęp do internetu – nie są przy tym
pobierane żadne dodatkowe opłaty. Aby zacząć korzystanie z tej
formy komunikacji, wystarczy założyć swoją skrzynkę
pocztową, z której będziemy wysyłać e-maila i na którą będą
nadchodzić odpowiedzi.
• Tablet to mały komputer przenośny wyposażony w ekran
dotykowy i ekranową klawiaturę. Jest dużo lżejszy i mniej-
szy niż laptop. Dzięki niemu można bardziej komfortowo
przeglądać witryny internetowe i odtwarzać filmy.
• Smartfon to przenośne urządzenie łączące w sobie funkcje
telefonu komórkowego i komputera kieszonkowego.
Umożliwia np. korzystanie z internetu, poczty elektronicznej
i gier.

63
!
W Warszawie realizowanych jest kilka projektów, mających na
celu przybliżenie świata nowych technologii, w których może wziąć
udział każdy mieszkaniec Warszawy, który ukończył 60 rok życia.
Poniżej zamieszczamy ich ogólny opis, natomiast szczegółowe
informacje można znaleźć na stronie senioralna.um.warszawa.pl.
Kursy komputerowe dla początkujących
i średnio zaawansowanych
W ramach projektu Warszawski e-senior organizowane są
bezpłatne kursy komputerowe dla początkujących. Zajęcia
odbywają się w grupach 5–8-osobowych jeden lub dwa razy w
tygodniu(całykurstrwa20godzin).Podczaszajęćnauczyszsięm.in.
pisania i edytowania tekstów, wyszukiwania informacji w internecie
i korzystania z poczty elektronicznej.
Każdy uczestnik kursu otrzymuje bezpłatny Warszaw-
ski e-podręcznik seniora, dzięki któremu można utrwalić
zdobytą wiedzę i poćwiczyć w domu. Elektroniczną wersję
książki można też pobrać ze strony senioralna.um.warszawa.pl
z zakładki Zajęcia komputerowe.
Zgłoszenia przyjmowane są drogą telefoniczną (we wtorki
i czwartki w godz. 12:00–16:00, tel. (22) 443 02 68) lub osobiście
w Biurze Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy
(ul. Niecała 2).
Seniorzy, którzy poznali już podstawy obsługi komputera,
mogą pójść o krok dalej i zapisać się na bezpłatne tematyczne
kursy komputerowe dla średnio zaawansowanych. Zakres
zajęć jest bardzo szeroki i obejmuje m.in.: turystykę, Facebook,
narzędzia Google, bezpieczeństwo w internecie, Skype, zajęcia
fotograficzne, Microsoft Office, e-zakupy i montaż filmowy. Każdy
uczestnik może wybrać dwa dowolne kursy.
Punkty Cyfrowego Wsparcia Seniora
Punkty Cyfrowego Wsparcia Seniora znajdują się w 27 miejscach
na terenie wszystkich dzielnic Warszawy Są to miejsca, gdzie
mieszkańcy mogą skorzystać z bezpłatnych, indywidualnych
porad i konsultacji z zakresu obsługi nowych technologii
(np. komputer, aparat cyfrowy). Zapisy przyjmowane są drogą
telefoniczną. Więcej na: senioralna.um.warszawa.pl.

!
E-pracownie warszawskie
W Warszawie funkcjonuje łącznie 35 e-pracowni (w tym 7
wyposażonych w nowoczesny sprzęt specjalistyczny
umożliwiający obsługę komputera i Internetu osobom z różnego
rodzaju niepełnosprawnością). Wyposażono je w 185 stanowisk
komputerowychzdostępemdointernetuorazdrukarki–każdymoże
z nich bezpłatnie korzystać. Wykaz wszystkich e-pracowni
warszawskich dostępny jest na stronie senioralna.um.warszawa.pl
w zakładce Zajęcia komputerowe.
Gdzie jeszcze można bezpłatnie skorzystać z komputera
i internetu?
Praktycznie w każdej bibliotece publicznej można bezpłatnie
skorzystać z komputera i internetu, a w większości uzyskać
dodatkowo porady dotyczące jego obsługi. Sprawdź, czy
w bibliotece, z której korzystasz, jest taka możliwość.
Inne formy samokształcenia
Istnieje jeszcze wiele innych form poszerzania swoich umie-
jętności i kwalifikacji. Mózg chce się uczyć niezależnie od
wieku: przecież właśnie do tego został stworzony. Dzięki wysiłkowi
umysłowemu dbamy o ten najważniejszy w ciele narząd i utrzymu-
jemy się w dobrej formie, ograniczając ryzyko choroby Alzheimera
i innych form demencji.
Poświęcając kilka minut dziennie na proste ćwiczenia umysłowe,
można poprawić pamięć i zwiększyć zdolność koncentracji. Ważna
jest jednak systematyczność i różnorodność wysiłku intelektualnego.
Do stymulacji mózgu poprzez aktywność intelektualną warto dołączyć
utrzymywanie relacji międzyludzkich – również to wspaniale wpływa
na mózg. Warto wyjść więc z domu i skorzystać z różnych form zajęć
grupowych: motywacja będzie większa i na pewno będzie dużo raźniej!

Dobrym pomysłem jest też zapisanie się do klubu seniora
(więcej zob. s. 69) lub do ogólnodostępnych klubów (np. szacho-
wego, filmowego czy teatralnego) – sprawdź ofertę dzielnicowych
bibliotek i ośrodków kultury i przekonaj się, jakie masz moż-
liwości. Pomocne jest również rozwijanie wszelkich zdolności
manualnych, takich jak kaligrafowanie, szydełkowanie, hafto-
wanie, malowanie czy majsterkowanie w przydomowym warsz-
tacie. Codzienne aktywizowanie mózgu do bardziej wzmożo-
nej pracy można więc połączyć z tym, co sprawia przyjemność.
Należy regularnie ćwiczyć więc swą pamięć, skupienie uwagi
i kojarzenie faktów – dzięki temu sprawność intelektualna
zostanie zachowana na długie lata.
Gimnastyka dla umysłu – ćwiczenia praktyczne
• Spróbuj wykonać pewne codzienne obowiązki z zamkniętymi
oczami lub przy użyciu niedominującej ręki.
• Wymień wstecz wszystkie miesiące, rozpoczynając od grudnia.
• Korzystając z liter danego słowa, układaj nowe wyrazy
(np. ZAMÓWIENIE: mówi, niemi, wiem itd.).
• Wybierz literę alfabetu i wymyśl jak najwięcej wyrazów
rozpoczynających się od niej.
• Podczas spacerów staraj się zapamiętywać nazwy ulic i skle-
pów, a po powrocie odtwórz w pamięci tę trasę ze szczegółami.

!
Warszawska Rada Seniorów
i dzielnicowe rady seniorów
Radę powołano uchwałą Rady m.st. Warszawy z lipca 2014 r., mocą
której stworzono również dzielnicowe rady seniorów. Rada podejmuje
działania z myślą o osobach starszych i dąży m.in. do:
• aktywizacji osób starszych i budowy społeczeństwa obywatelskiego;
• integracji i wspierania środowisk osób starszych;
• przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na wiek i przełamywa-
nia stereotypów;
• promowania aktywnego i zdrowego trybu życia.
Dzięki Radzie głos seniorów jest bardziej słyszalny i podejmowane
są działania mające na celu poprawę ich położenia.
Zadania Warszawskiej Rady Seniorów i dzielnicowych rad seniorów:
• reprezentowanie środowiska seniorów i społeczności lokalnych;
• funkcja konsultacyjna i doradcza: wpływ na politykę lokalną i dzia-
łania podejmowane w mieście;
• funkcja inicjatywna: możliwość proponowania działań zmierzają-
cych do poprawy jakości życia starszych mieszkańców miasta.
Niezwykle istotne jest to, aby członkowie Rady ściśle współpraco-
wali z lokalnymi środowiskami, wsłuchując się w bieżące potrzeby
seniorów. Warto wziąć sprawy w swoje ręce i pomóc w kształto-
waniu najbliższego otoczenia: to od nas samych zależy, czy rze-
czywistość wokół nas stanie się bezpieczniejsza i przyjaźniejsza.
Praca ta ma charakter społeczny: nie wiąże się z żadnym wynagro-
dzeniem czy zwrotem kosztów. Spotkania rady odbywają się nie
rzadziej niż raz na kwartał, a terminy są ustalane z kilkumiesięcz-
nym wyprzedzeniem. Posiedzenia są otwarte dla osób spoza Rady,
jednak nie mogą one zabierać głosu.
Więcej na temat Rady na: senioralna.um.warszawa.pl oraz
w siedzibie Zespołu Realizacji Polityki Senioralnej Biura Pomocy
i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy (ul. Niecała 2,
tel.(22) 443 14 64, (22) 443 14 40; esenior@um.warszawa.pl).

67
!
Wolontariat
Wolontariat to bezpłatna i dobrowolna praca na rzecz innych,
wykraczająca poza więzi koleżeńsko-rodzinne. Stanowi wspaniałą
formę aktywności i wcale nie jest zarezerwowana dla młodych.
W jesieni życia, kiedy mamy więcej czasu niż kiedyś, a nasze
serca są otwarte dla potrzebujących, warto rozważyć taką formę
aktywności społeczno-zawodowej. Wokół nas jest wiele osób
łaknących kontaktów z drugim człowiekiem i osamotnionych.
Ich potrzeby są tak różne, że z pewnością każdy odnajdzie
w sobie coś, czym mógłby się podzielić z tą drugą osobą: czasem
wystarczy sama obecność, uśmiech, dobra rada.
Zanim zgłosisz się do organizacji wolontariackiej, zastanów się
nad swoimi mocnymi stronami i umiejętnościami oraz własnymi
oczekiwaniami. Nie każdy dobrze się będzie czuł w pracy z dziećmi
i młodzieżą, co z kolei komuś innemu może przynieść wiele
satysfakcji. Jeżeli nie wiesz, jak wykonać pierwszy krok, możesz
też skontaktować się z Regionalnym Centrum Wolontariatu
(ul. Nowolipki 9b, bezpłatna infolinia 0 800 300 594;
www.wolontariat.waw.pl, posrednictwo@wolontariat.org.pl). Podej-
mując pracę jako wolontariusz, masz prawo do okresu próbnego.
Przykładowe zadania wolontariusza:
• opieka nad chorymi;
• udzielanie korepetycji;
• prowadzenie zajęć tematycznych z młodzieżą;
• organizowanie imprez kulturalnych (np. festyny, wystawy);
Nawet jeżeli z jakiejś przyczyny nie możemy poświęcić swego
czasu wolontariatowi w takiej formie, jak opisano powyżej,
możemy pomóc w inny sposób: wokół nas z pewnością są ludzie
(np. sąsiedzi), którzy czekają na życzliwe słowo i pomocną dłoń.
Warto rozejrzeć się wokół i wyjść im naprzeciw.

2. Nie samym chlebem człowiek żyje
Warszawscy seniorzy nie mogą narzekać na brak wydarzeń
kulturalnych – w mieście nieustannie coś się dzieje. Do
dyspozycji są muzea, teatry, galerie, kina, domy kultury i biblioteki.
Informację o aktualnych wydarzeniach można znaleźć na stronie
www.kulturalna.warszawa.pl.
Różne placówki kultury oferują zniżki dla osób w wieku
powyżej 60 lat. Przed zakupem biletu warto dowiedzieć się, czy
przypadkiem w określony dzień tygodnia albo o określonej
porze można skorzystać z tańszych wejściówek. Na wiele imprez
organizowanych przez domy kultury lub urzędy dzielnic wstęp
jest bezpłatny. Warto skorzystać z okazji i być na bieżąco
z wydarzeniami kulturalnymi.

69
Kina, teatry, muzea, biblioteki i domy
kultury
Niektóre kina organizują specjalne seanse dla seniorów: bilety
są w przystępnej cenie, a po seansie można podyskutować przy
herbacie. Takie projekcje oferuje np. Dom Kultury „Świt”, Kino
Luna, Kino Atlantic czy Kinoteka.
Z kolei w muzeach odbywają się nie tylko wystawy stałe i czaso-
we, ale także warsztaty, spotkania i wykłady. Niektóre oferują dar-
mowy wstęp w określonym dniu tygodnia. Wybierając się do pań-
stwowych placówek, na ulgowe bilety wstępu mogą liczyć osoby
powyżej 65. roku życia, emeryci, renciści i osoby z niepełnospraw-
nością oraz ich opiekunowie. Pamiętaj o zabraniu ze sobą ważnego
dokumentu potwierdzającego uprawnienie do korzystania z ulgi.
Różne wydarzenia kulturalne odbywają się też
w bibliotekach i dzielnicowych domach kultury: mogą to
być spotkania z autorami, wernisaże, kluby dyskusyjne czy
wykłady. Poza tym znajdują się tu stanowiska komputerowe
z bezplatnym dostępem do internetu. Z pewnością każdy znaj-
dzie coś dla siebie, więc warto na bieżąco sprawdzać program.
Kluby seniora
Tego rodzaju kluby są organizowane przez różne instytucje
(np. domy kultury, dzienne domy pomocy społecznej, spółdziel-
nie mieszkaniowe, kluby osiedlowe czy biblioteki dzielnicowe).
Członkowie klubu mogą liczyć na ciekawe spędzenie wolnego
czasu i nawiązanie nowych znajomości. W ofercie są różne
zajęcia (np. manualne, warsztaty kulinarne, gimnastyka), poga-
danki tematyczne, spotkania integracyjne, a także wspólne wy-
cieczki i zwiedzanie okolicy. Na pewno warto wyjść z domu i po-
znać inne osoby ze swojej okolicy.
Szczegółowe informacje na temat terminów spotkań są dostępne
w siedzibach poszczególnych klubów. Ich wykaz można znaleźć na
stronie senioralna.um.warszawa.pl/kluby-seniora.

70
3. Najdalsza podróż zaczyna się
od pierwszego kroku
Nic tak nie rozwija jak podróże. Będąc na emeryturze, mamy
więcej czasu na spełnianie swoich turystycznych marzeń,
a dzięki tanim liniom lotniczym nawet wycieczki zagraniczne stały
się bardziej dostępnej niż kiedyś. Wszystko pozostaje w kwestii
planowania i oszczędzania.
Warto zwrócić uwagę na specjalne oferty biur podróży skiero-
wane do seniorów. Oprócz zwykłych wyjazdów turystycznych do
wyboru są np. pobyty leczniczo-uzdrowiskowe, a także
turnusy rehabilitacyjne i świąteczne – w ofercie są różne za-
biegi dostosowane do naszych potrzeb, a poza tym rozmaite wy-
darzenia kulturalne. Okazując legitymację emeryta bądź rencisty,
można liczyć na dodatkowe zniżki. Wyjazdy turystyczne są orga-
nizowane nie tylko przez biura podróży, ale także domy kultury,
kluby seniorów, stowarzyszenia i fundacje działające na rzecz se-
niorów oraz parafie (wiele osób wybiera się np. na pielgrzymki).
Seniorzy chcący wyjechać za granicę mogą dość elastycznie
wybrać termin podróży, co przekłada się na niższe ceny. Przed
wykupieniem wycieczki warto sprawdzić stronę Minister-
stwa Spraw Zagranicznych, znajdziemy tam informacje dla
wyjeżdżających za granicę i listę krajów, do których lepiej nie
podróżować (www.msz.gov.pl).
Przed podpisaniem umowy z biurem podróży trzeba sprawdzić,
czy działa ono legalnie (musi mieć zezwolenie na działalność
wydane przez urząd marszałkowski). W przypadku wyjaz-
du za granicę zabierz ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia
Zdrowotnego – wniosek o jej wydanie można złożyć bez-
płatnie w mazowieckim oddziale NFZ (ul. Chałubińskiego 8,
tel. (22) 456 74 01). Posiadacze karty wprawdzie muszą
wyłożyć pieniądze z własnej kieszeni na ewentualne leczenie, ale po
powrocie mogą odzyskać część poniesionych kosztów.
Podróżowanie wcale nie musi się wiązać z pokonywaniem wielu
kilometrów, wysokimi kosztami czy idealnym stanem zdrowia.
Pamiętaj, że nawet w najbliższej okolicy czeka wiele

interesujących miejsc, a ich odkrycie może przynieść wie-
le satysfakcji. Ciekawostki Warszawy można poznać podczas
tematycznych spacerów varsavianistycznych organizowa-
nych w klubach seniora albo np. przez Stowarzyszenie Prze-
wodników Turystycznych Złota Kaczka (www.zlotakaczka.
waw.pl) – do spotkań można dołączyć bez rezerwacji, zupełnie
bezpłatnie. Także pod Warszawą jest sporo miejsc, w których
można wypocząć. Miłośnicy zieleni i świeżego powietrza mają
do dyspozycji ścieżki w Kampinoskim Parku Narodowym, Ma-
zowieckim Parku Krajobrazowym lub Ogrodzie Botanicznym
w Powsinie. Liniami podmiejskimi można dotrzeć nad Jezioro
Zegrzyńskie, gdzie w malowniczych lasach wytyczono wiele
ścieżek rowerowych i do nordic walkingu. W Konstancinie-Jezior-
nej, położonym zaledwie kilkanaście kilometrów od Warszawy,
można skorzystać z tężni solankowych, pospacerować po par-
ku Zdrojowym i zobaczyć piękne wille z przełomu XIX i XX w.
Warto wybrać się też do Piaseczna, gdzie znajduje się przystanek
Piaseczyńsko-Grójeckiej Kolei Wąskotorowej – to jedna z nie-
wielu czynnych zabytkowych kolei zachowanych na Mazowszu,
uruchomiona w 1898 r. Wiele ciekawych miejsc zobaczymy
poza tym w Pułtusku, zwanym mazowiecką Wenecją, a także
w Nieborowie – zachęca jednym z najpiękniejszych romantycz-
nych ogrodów w Europie. Takich miejsc jest dużo więcej, warto
więc skorzystać z przewodników i wybrać to, co najbardziej nas
interesuje.

7272
Część IV
Zadbaj o swoje
bezpieczeństwo

73
1. Bezpiecznie we własnym „M”
Potencjalne niebezpieczeństwa kryją się w codziennych wydarze-
niach: niedopałek, nieszczelna instalacja gazowa czy zbytnia łatwo-
wierność mogą doprowadzić do wielu problemów, a nawet tragedii. Na
szczęście można zminimalizować ich ryzyko i odpowiednio się przed
nimi zabezpieczyć. To w domu spędzamy najwięcej czasu, tu też
zdarza się najwięcej wypadków. Pamiętajmy, że „przezorny zawsze
ubezpieczony”, a nawet „strzeżonego Pan Bóg strzeże” – upewnijmy
się, że nic nie grozi nam we własnych czterech ścianach.
Jak bezpiecznie korzystać z urządzeń
codziennego użytku
Nieprawidłowo wykonane lub niesprawne instalacje stanowią
poważne zagrożenie dla życia i zdrowia. Również nieprawidłowe ko-
rzystanie np. z urządzeń elektrycznych może doprowadzić do wypad-
ku. Dlatego pamiętaj o kilku zasadach:
1. Regularnie zlecaj fachowe przeglądy urządzeń technicznych:
piecyków gazowych i węglowych (zwłaszcza w sezonie grzewczym,
kiedy zwiększa się ryzyko zatrucia czadem);
2. Jeżeli specjaliści wykryli jakieś nieprawidłowości, jak najprędzej zleć
ich naprawę (np. nieszczelna instalacja gazowa może doprowadzić do
wybuchu gazu);
3. Nie wychodź z kuchni, kiedy przygotowujesz jedzenie i kuchenka jest
włączona;
4. Bądź ostrożna/y podczas dogrzewania mieszkania (np. farelką), nie
ustawiaj jej zbyt blisko materiałów palnych i nie susz na niej ubrań;
5. Nigdy nie pal papierosów w łóżku (wyjdź na balkon lub na otwartą
przestrzeń);
6. Podczas kąpieli nie korzystaj z urządzeń elektrycznych – ryzyko
porażenia prądem jest bardzo duże, a wypadek prawie zawsze jest
śmiertelny;
7. Gdy wychodzisz z domu, upewnij się, że wszystkie urządzenia
elektryczne są wyłączone (np. piekarnik, żelazko), a krany zakręcone
– zminimalizujesz ryzyko wybuchu pożaru czy zalania mieszkania;
8. Absolutnie nie zatykaj ani nie zaklejaj przewodów wentylacyjnych.

74
Czad, zwany cichym zabójcą, to bezwonny, bezbarwny i silnie tru-
jący gaz. Co roku z powodu zatrucia czadem umiera ponad 100
osób, a niemal 2 tys. ulega podtruciu. Ryzyko wzrasta w sezonie
jesienno-zimowym, kiedy dogrzewamy mieszkania. Dla własne-
go bezpieczeństwa wyposażmy nasz dom w czujnik czadu – to
niedrogie urządzenie (ok. 50 zł), które może uratować nasze życie.
Udogodnienia w domu
Z biegiem lat maleje nasza sprawność fizyczna, a zdolności rucho-
we stają się ograniczone. Warto spojrzeć pod tym kątem na swój
dom i wprowadzić kilka udogodnień – będzie się nam żyło nie tylko
bezpieczniej, ale i wygodniej.
Przede wszystkim:
• we wszystkich schodach zamocuj wygodne poręcze;
• zadbaj o dobre oświetlenie schodów;
• wyłóż dno wanny materiałem antypoślizgowym i zamontuj
uchwyt, dzięki któremu będzie łatwiej wstać po kąpieli;
• usuń z podłogi zbędne przedmioty, o które można by się potknąć;
• nie zamykaj się na klucz w łazience i w ubikacji – w razie
zasłabnięcia będzie łatwiej udzielić ci pomocy;
• nie przechowuj lekarstw na parapetach ani w pobliżu źródeł
ciepła – może to zmienić skład przyjmowanego leku i osłabić
jego działanie albo nawet wywołać działanie niekorzystne lub
toksyczne.
!
!
Warto wyposażyć mieszkanie w czujnik dymu, który podob-
nie jak czujnik czadu jest urządzeniem stosunkowo niedrogim.
Czujnik dymu uruchamia się w chwili wykrycia ognia. Mamy
wtedy czas, aby jak najszybciej opuścić mieszkanie i wezwać
straż pożarną. Pamiętaj, że ogień rozprzestrzenia się bardzo
szybko i już po 2 minutach może stać się groźny dla życia. W 90%
przyczyną śmierci nie są jednak ogień i wysoka temperatura, lecz
wdychanie produktów spalania. Nie zwlekaj więc z opuszczeniem
płonącego mieszkania!

75
2. Babciu, Dziadku, nie dajcie się
oszukać!
Niemal codziennie osoby starsze stają się ofiarami naciągaczy
i złodziei. Coraz częściej w telewizji przedstawiane są informa-
cje o wyłudzeniach pieniędzy metodą np. na „wnuczka”. Nieco
zagubieni i łatwowierni, seniorzy stanowią łatwy cel oszustów.
Z pewnością warto poznać metody postępowania naciągaczy
i uchronić się przed nimi w przyszłości.
Jeżeli spotkasz się z próbą oszustwa, niezwłocznie skontaktuj się
z policją (pod numerem 997).
Zachowaj ostrożność oraz dystans i pamiętaj o kilku
zasadach:
• nie otwieraj drzwi nieznajomym (zawsze najpierw spójrz przez
wizjer i nie odpinaj łańcucha zabezpieczającego);
• osoby podające się za przedstawicieli jakichś instytucji lub
służb poproś o pokazanie dowodu tożsamości lub legity-
macji służbowej i dokładnie je sprawdź, w razie wątpliwo-
ści umów się na inny termin – zyskasz czas na sprawdzenie
wiarygodności odwiedzającego w administracji osiedla lub
w odpowiedniej instytucji;
• jeżeli odwiedzający staje się natarczywy, zadzwoń na policję
lub zaalarmuj otoczenie;
• nigdy nie zostawiaj nieznajomego ani przez chwilę samego
w mieszkaniu (możesz poprosić o towarzystwo sąsiadów);
• nie przechowuj w mieszkaniu dużych kwot ani wartościowych
przedmiotów, a jeżeli musisz, to schowaj je w miejscu trudno
dostępnym;
• nie noś ze sobą dużych kwot pieniędzy;
• unikaj mało uczęszczanych miejsc, zwłaszcza wieczorem
i nocą;
• zachowaj ostrożność, kiedy nagle wokół ciebie zrobi się tłocz-
no – to metoda odwracania uwagi używana często przez
kieszonkowców (np. w tramwajach, autobusach, sklepach);
• w razie ataku nie walcz z przestępcą i wykonuj jego polecenia
– twoje życie jest najcenniejsze.

76
! Zanim podpiszesz umowę
Coraz częściej słychać o domokrążcach oferujących nową
tańszą umowę na prąd, gaz, telefon czy też kredyty gotówkowe (tzw.
chwilówki). Pamiętaj, że może to być próba oszustwa. Dokumenty
przedstawiane do podpisu czytaj zawsze bardzo uważnie, zwracaj
uwagę zwłaszcza na tekst napisany drobnym drukiem i umieszczony
na odwrocie umowy. Jeżeli masz jakieś wątpliwości, niczego
nie podpisuj!

77
DOWIEDZ SIĘ, JAK DZIAŁAJĄ OSZUŚCI.
ZADZWOŃ POD NUMER 22 60-33-222.
Najczęstsze metody oszustów
„na wnuczka”
Sprawcy dzwonią na telefon domowy i przedsta-
wiają się jako twój wnuk, wnuczka, siostrzeniec
lub siostrzenica (odpowiednio zniekształcają
przy tym głos). Tłumaczą „dziadkowi” lub
„babci”, że z jakiegoś powodu potrzebują po-
życzki pieniężnej, ale sami nie mogą się po nią
zgłosić i w ich imieniu pieniądze ma odebrać ich
znajomy. Po jakimś czasie znajomy „wnuczka”
zjawia się w twoim mieszkaniu po pieniądze.
„na kolegę”
Oszuści podają się za kolegę syna lub córki
i różnymi sposobami próbują wyłudzić od
ciebie pieniądze.
„na litość”
Sprawcy pukają do twoich drzwi i proszą o coś
do jedzenia lub picia, tłumacząc, że są
w bardzo złej sytuacji. Kiedy przygotowujesz
posiłek, oszuści okradają twoje mieszkanie.
„na pracownika
pogotowia
ratunkowego/
pracownika opieki
społecznej/urzędu
skarbowego/
ZUS-u”
Oszuści podszywają się za pracowników różnych
instytucji i służb, a następnie różnymi metoda-
mi wyłudzają od ciebie pieniądze. Dodatkowe
niebezpieczeństwo wiąże się z tym, że sprawcy
mogą zobaczyć, gdzie przechowujesz gotówkę.
„na uczynnego”
Sprawcy mogą wejść do mieszkania np. pod
pretekstem pomocy w niesieniu zakupów.

78
Część V
Projekt „AGE – Działania na rzecz
aktywnego i godnego starzenia
się w Warszawie”

79
Starzejące się społeczeństwo jest faktem – mimo że do
Warszawy stale napływa ludność w młodym i średnim wieku,
w 2015 r. udział osób w wieku emerytalnym stanowił 26% ogółu
mieszkańców. Z tego względu rośnie znaczenie i rola instytucjo-
nalnych (publicznych i prywatnych) form wsparcia osób starszych,
takich jak np. domy pomocy społecznej. Chcąc m.in. poprawić
jakość usług świadczonych przez warszawskie DPS, przygotowano
projekt „AGE – Działania na rzecz aktywnego i godnego starzenia
się w Warszawie”.
Celem głównym projektu jest poprawa stanu zdrowia poprzez
rozwój i dostosowanie opieki medycznej do rzeczywistego
stanu zdrowia populacji i czynników demograficznych. Zadanie to
zostanie spełnione dzięki:
• podniesieniu jakości świadczonych usług przez warszawskie
Domy Pomocy Społecznej (DPS) oraz
• rozwojowi miejskich systemowych rozwiązań dla osób
starszych i niesamodzielnych.
Wartość całkowita
projektu:
3 999 000,00 PLN
Wkład m.st. Warszawy: 839 790,00 PLN
Wartość
dofinansowania
3 159 210,00 PLN
Źródła finansowania
Mechanizm Finansowy Europej-
skiego Obszaru Gospodarczego
2009–2014 i Norweski Mechanizm
Finansowy 2009–2014
Program Operacyjny:
PL07
Poprawa i lepsze dostosowanie
ochrony zdrowia do trendów
demograficzno-epidemiologicznych
Okres realizacji:
wrzesień 2015 r.
– kwiecień 2017 r.
Jednostka realizująca
projekt:
miasto stołeczne Warszawa

80
Dzięki realizacji projektu:
• zmodernizowano infrastrukturę 14 warszawskich DPS, w tym:
zaadaptowano pomieszczenia na pokój kąpielowy, kupiono:
12 samochodów dostosowanych do przewozu osób niesamodziel-
nych, 3 wanny specjalistyczne z osprzętem oraz 148 łóżek rehabi-
litacyjnych;
• przeprowadzono szkolenia dla mieszkańców i personelu DPS oraz
osób ze środowiska lokalnego, udoskonalające ich umiejętności
w zakresie m.in. komunikacji oraz opieki nad osobami starszymi
i niesamodzielnymi; opracowano standardy opieki i pracy opiekuna
w DPS;
• założono 14 ogrodów sensorycznych (ogrody zmysłów wspo-
magające szczególnie osoby z zaburzeniami psychofizycznymi
i upośledzeniem umysłowym), przeprowadzono szkolenie dla
terapeutów DPS z zakresu podstaw hortiterapii (ogrodolecznic-
twa), a także zorganizowano zajęcia z hortiterapii dla mieszkańców
DPS oraz środowiska lokalnego;
• w każdym DPS zorganizowano piknik promocyjno-integracyj-
no-edukacyjny dla mieszkańców, członków rodzin, osób ze
środowiska lokalnego oraz przedstawicieli instytucji działających
na rzecz osób starszych i z niepełnosprawnością;
• stworzono stronę internetową (age.um.warszawa.pl) – można
na niej znaleźć szczegółowe informacje o tym projekcie;
• wydano broszurę informacyjno-promocyjną, którą teraz czytasz;
• zorganizowano specjalne stoiska promocyjne podczas cyklicz-
nych imprez ogólnomiejskich (np. Seniorada, Warszawska Parada
Seniorów) – odwiedzający je mogli m.in. uzyskać informacje
o projekcie, a także działaniach, jakie podejmowane są na rzecz
osób starszych w Warszawie. Ponadto każdy uczestnik mógł
skorzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych oraz porad
dietetyka.
DPS prowadzone przez m.st. Warszawę, które objęto wsparciem
w ramach projektu:
DPS im. Matysiaków, DPS „Syrena”, DPS „Chemik”, DPS
„Pod Brzozami”, DPS „Budowlani”, DPS Pracownika Oświaty,
DPS przy ul. Wójtowskiej, DPS „Kombatant”, DPS dla Kombatan-
tów, DPS im. Św. Brata Alberta, DPS „Leśny”, DPS „Na Bachusa”,
DPS Centrum Alzheimera, DPS „Na Przedwiośniu”.

81
Więcej informacji o projekcie
"AGE - Działania na rzecz aktywnego i godnego starzenia się w Warszawie"
na stronie age.um.warszawa.pl

2
www.eeagrants.org www.norwaygrants.org
Razem dbamy o Warszawę

Abc seniora. aktywne i godne zycie w warszawie

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Abc seniora. aktywne i godne zycie w warszawie

Similar to Abc seniora. aktywne i godne zycie w warszawie (20)

More from B G

More from B G (20)

Abc seniora. aktywne i godne zycie w warszawie