2. 1.Zertarako balio dute makinek?
Makina guztiek jarduerak errazago egiten laguntzen digute.
Denbora gutxiago behar izaten dugu.
Zereginak zehatz egiten ditugu.
Gauza arriskutsuak egiten laguntzen gaituzte.
Energia eralda ditzakegu.
3. 3.Makina termikoa
Makina mekanikoak objetu Berotzeko eta hozteko
astunak higitzeko eta erabiltzen dira.
altxatzeko erabiltzen
dira.Makina simple batzuetan
indarra aplikatu behar da eta
ahalegin gutxiago egiten Hozteko
Berotzeko
dugu.Makina mekaniko Gas-
Hozkailuak,
gehienak eskuzkoak dira eta galderak,bero
haize
beste batzuk automatikoak. egokituak...
gailuak...
4. 4.Komunikatzeko eta informazioa
erabiltzeko makinak
Elekrizitatearen,elektronikaren eta informatikaren bidez makinak
sortu dira.
Telefonoak,irratiak eta telebista komunikatzeko balio dute.
CD-eta mp3-irakurgailuak musika entzuteko erabiltzen ditugu.
Argazki-kamerak eta bideo-grabagailuak irudi finkoak eta higikorrak
garatzeko erabiltzen ditugu.
Gps-hargailuek orientatzeko balio dute.
Ordenagailuaren bidez gauza asko egin daitezke:jolastu,testuak
idatzi,komunikatu...
5. Makinen zatiak
1.Egitura eta karkasa 2.Motorra eta zati higikorrak
Karkasa edo estalkiak makina Higidura sortzen duten makina
babesten du,gainera automatikoek motor bat
elementuak makinara lotzeko behar dute.Bi motatakoak
balio du.Karkasaren gainean daude.
jarri ohi dira makina Erregaiz dabiltzan motorrak:
kontrolatzen dituen Ibilgailu gehienek
elementuak.Adib.bideo erabiltzen dute.
kontsolan. Motor elektrikoak: Mota
guztietako makinetan
daude.
Bideo-kontsola begiratzean Bideo kontsola ikustean
karkasa ikusten dugu ez karkasa kenduta egitura
egitura. ikusten da.
6. 3.zirkuitu elektrikoak eta
elektronikoak
Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten, makinetan
daude.Zirkuituak energia eramaten dute
motorretara.Zirkuitu elektronikoek osagaiak oso txikiak
izaten dira.Zirkuitu batek milioika osagai izan ditzake.
Zirkuitu elektrikoetan dituzten sare elektrikoetara
konektatua eta pilek kargatzeko baterietan funtzionatzen
dute.
7. 4.Sentsoreak 5.Adierazgailuak eta
pantailak
Sentsoreen bidez,makina Makinen funtzionamenduaren
jakin batek makinaren informazioa ematen duten
barruko eta kampoko elementuak dira.Autoetan
informazioa jaso adierazgailu asko daude.
dezake.Lau sentsore Adb:abiadura eta temperatura
mota daude:tenperatura adierazgailuak.
sentsoreak, argi
sentsoreak, infragorri
sentsoreak eta antena.
8. Eragile mekanikoak
1.Hainbat eratako eragile mekanikoak
Eragile mekaniko deritze makina mekanikoetan higidura eta
indarra transmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrei.
Hainbat motatako eragile mekanikoak daude:
-Gurpilak:leunak eta horzdunak dira baita ere akoplatzen dira.
-Palankak:indar bat handitu, murriztu eta transmititu egiten
dute.
-Malgukiak: energia metatzen dute.
-Biraderak: eskuzko zenbait makinatan erabiltzen dira.
-Kremailerak: gurpil hortzdunak eta beste eragile batzuk
sartzen dira.
-Mekanismo: esaten zaio eragilez osatutako multzoari.
9. 2.Engranajeak
Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatutako mekanismoak
dira.Higidura transmititzen dute.
-Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira,kontrako aldera biratuko dute.
-Gurpilak uhal edo kate baten bidez lotzen badira,alde berberara
biratuko dute.
Gurpilek biraketa-abiadura alda dezakete.
-Gurpilek hortz kopuru bera badute,abiadura bera dute
-Bestela,hortz kopuru txikiena duena besteak baino azkarrago biratuko
du.
10. 3.Kremailera- eta pinoi-mekanismoa
Gurpila erabiliz,higidura zirkular bat transmititu eta biraketa-
abiadura aldatu ahal da.Linea zirkularra lineal bihurtzeko
engranaje berezi bat erabili behar da:Pinoi- eta kremailera-
mekanismoa.
Pinoi gurpil ortzoduna da eta kremaiera akoplatzen da.Pinoia
biratzen denean kremailera higitzen da.Pinoia alde batera
biratzen denean kremailera beste alderantz giratzen da.
pinoia kremailera
11. 4.Martxa-aldagailuak
Martxa-aldagailu esaten zaie ardatz baten biraketa-abiadura
aldatzeko erabiltzen diren engranajeei.Autoetan eta txirrinduletan
erabili ohi dira.
Martxak hainbat gurpil hortzodun dituzte,atzekoak txikienak pinoi
deritze eta aurrekoak handienak plater deritze.(Kate baten bidez
engranatzen dira.
Pedalaren bidez platerak mugitzen dira abiadura katetik atzeko
gurpilaraino iristen da.
Hauek pinoiak dira Hauek plater deritze
12. 1.Lan egiteko moduen aldaketak
Makinek asko aldatu dute lan-munduan.
-Makinei esker,langileek ez dituzte eskuz egin behar izaten lan
gogor eta nekagarrienak.
-Bestalde,makina batek hainbat prtsonen lana egin dezake.
-Informatikak eta elektronikak ere asko aldatu dute zerbitzu-
sektorean lan egiteko modua.
13. 2.Garraiobideen aldaketa
Garraiobide berrienei esker,hainbat eratara higitzen gara
gaur egun.Duela ehun urtetik garraiobideak asko aldatu
dira eta aldaketa horrek gure bizitzako hainbat
gauzetan du eragina:pertsonak lantokietatik urrun bizi
daiteke trenean,autobusean...
14. 3.Osasungintzako aldaketak
Duela asko ez zegoen eskanerrik,anestesiarik,txertorik...
Lehen medikuak ez zekiten zergatik kutsatzen zen jendea
gaixotasuenengatik,orain haibat gauza asmatu
dira:botikak,txertoak...Tresna batzuk ere: eskanerra,X
izpietako tresna, ekografoak... Gorputza barrutik ikusteko.
Aurrerapen hauei esker gehiago bizi gaitezke,baina aurrerapen
hauek ez dira mundu guztira ailegatu.
Eskanerra gorputzaren barruko
irudiak erakusten ditu.
15. 4.Komunikabideetako 5.Kulturako eta aisiako
aldaketak aldaketak
Elektrizitatea asmatu aurretik Inprentaren sorrera asko aldatu
oinezko edo zaldizko zuen duela asko.inprentaren
mezulariak erabiltzen ziren. bidez merkeago eta
Gaur egun, telefonoa, irratia, azkarrago kopia zitezkeen.
telebista eta internetekin Ondo pasatzeko moduak,
edozein munduko pertsonekin kultura eta banatzeko
komunikatu ahal gara.Posta moduak aldatu dira internet,
elektronikoak posta ordezkatu telebista, zinema...Asmatu
du. zutenean.
