2. Makinak eta zertarako erabiltzen diren:
· Zertarako balio dute makinek?
·Makina termikoa
·Makine mekanikoa
·Komunikatzeko eta informazioa erabiltzeko makinak
Makinen zatiak:
·Egitura eta karkasa
·Motorra eta zati higikorra
·Zirkuitu elektrikoak eta elektronikoak
·Sentsoreak
·Adierazgailua eta pantailak
Eragile mekanikoa:
·Hainbat eratako eragile mekanikoa
·Engranajeak
·Kramailera eta pinioi-mekanikoa
·Martxa aldagailua
Aurrerapen teknikoak eta gizartea
·Lan egiteko moduen aldaketak
·Garraio bideen aldaketak
· Osasugintzako aldaketak
· Komunikabideetako aldaketak
·Kulturako eta asiako aldaketak
·
3. Zertarako balio dute makinek?
Makina guztiek laguntzen digute:
·Denbora aurrezten dugu.
·Ahaleginak gutxiago egiten dugu.
·Zereginak zeatzak egiten dute.
·Zereginak arriskutsuak egiten dute.
Makinen bidez energia eta lanak aldatu
daitezke.
4. Makina mekanikoak
Makina mekanikoak erabiltzen dira
objektu astunak higitzeko eta altxatzeko.
Makina mekaniko batzuk eskuzkoak dira
eta beste batzuk automatikoak.
6. Komunikatzeko eta informazioa
erabiltzeko makinak
Elektrizitatearen,elektronikoaren eta informatikaren
bidez,makina asko sortu dira.Komunikatzeko,
musika entzuteko,irudi finkoak egiteko, higikorrak
grabatzeko...erabiltzen dira.
7. Egitura eta karkasa
Makina baten egitura gainerako elementuak hartzen dituen
oinarria da.
Karkasa eta estalkiak makina babesten du, eta elementuak
makinara lotzeko balio du.
Karkasaren gainean jarri ohi dira makina kontrolatzeko:
Bideo-kontsola baten botoiak eta irabiagailua.
8. Motorra eta zati higikorrak
Higidura sortzen duten makinak dira,bi mota daude:
-Erregaiaz dabiltzan motorrak. Ibilgailu gehienek eta
beste makina batzuek erabiltzen dituzte.
-Motor elektrikoa. Mota guztietako makinetan daude.
9. Zirkuito elektrikoak eta
elektronikoak
Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten makinetan
daude.
Zigilu baten tamainako zirkuitu batek miloika osagaiak izan
ditzakete.
Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak sare elektrikora
konektatu behar dira.
10. Sentsoreak
Sentsoreen bidez,makina jakin batek makinaren barruko eta makinaz kampoko
informazioa jaso dezake.
-Temperatura sentsoreen bidez erradiadore bat automatikoki pitz eta itzal
dezake,kampoan zer temperatura dagoen kontatuan hartuta.
-Argi sentsore batek ez die igogailuko ateei ixten uzten,norbait igogailuan
sartzen edo ateratzen ari bada.
-Telebistako infragorriak sentsoreari esker urrutitik kontrola daitezke,urrutiko
aginte batek.
-Irratiko antena baten bidez kanpotik informazioa jasotzen dute.
11. Adierazgailuak eta pantailak
Makinaren funtzionamenduari buruzko
informazioa ematen duten elementuak
dira.Autoetan hainbat adierazgailu
daude.Besteak beste abiadura eta
temperatura adierazgailuak.Igogailuetan zer
solairuetan zauden adierazten du.
12. Hainbat eratako eragile
mekanikoak
Eragile mekanikoek deritze makina meknikoetan higidura eta indarra
trasmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrei.mota asko daude:
-Gurpilak.Leunak edo horzdunak dira.
-Ardatzak.Gurpiletan eta motorretan akoplatzen dira,haiennorazkoan bilstzen
dira.
-Uhalak edo kateak.Gurpil batetik bestera trasmititzen duten higidura.
- Palanka. Indar bat handitu edo murriztu,trasmititzen dute
-Malgukiak.Energia metatzen zuen.
-Bidaderak.Eskuzko zenbait makinatan erabiltzen dira.
-Kremailerak.Hortzakdituzten piezak luzangak dira.
13. Engranajeak
Bi eragilez edo gehiago osatutako mekanismoak dira.Engranajeak higidura
transmititzen dute.
-Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira,kontrako noranzkoetan biratzen dira.
-Gurpilak uhal edo kate baten bidez lotzen badira ,noranzko berean biratzen
dira.
-Gurpilek hortz kopuru bera badute,abiadura berean biratzen dute.
- Gurpilek hortz kopuru desberdina badute,gurpil txikiena gurpil handiena
baino azkarrago biratzen da.
14. Kremailera-eta
pinoi-mekanismoa
Gurpilak erabiliz, higidura zirkular bat transmititu eta
biraketa-abiadura alda dezakegu. Baina higidura zirkularra
higidura lineal bihurtu nahi baduzu, engranaje bat behar
duzu.
Mekanismo horretan, pinoi deritzon gurpil horzduna
kremailera batean akoplatzen da.
15. Martxa-aldagailuak
Martxa-aldagailu edo transmisio-aldagailu esaten zaie
ardatz baten biraketa-abiadura aldatzeko erabiltzen
diren engranajeei.
Martxa dituzten bizikletek hainbat gurpil horzdun dituzte.
Atzekoak dira txikienak, eta pinoi deritze.
Txirrindulariak indarra egiten du pedaletan, hanken bidez.
Pedalak platerak biratzen dituzten biraderak dira.
16. Lan egiteko moduen aldaketak
Makinek asko aldatu dute la moduan.
·Makinei esker langileek ez dute gauzak ezkuz egin
behar lan gogor eta nekagarrienak.
· Makina batek hainbat pertsonaren lan egin dezake.
·Informatika eta elektronika ere asko aldatu
dute,adibez:ordenagailuak,fotokopiagailuak eta
faxak.
17. Garraio bideen aldaketak
Garraiobide berrienei esker,hainbat eratara higitzen
gara gaur egun.
·Pertsonak lantokietatik urrun bizi daitezke,eta
trenean,autobusean,autoan edo beste garraiobideren
batean joan daitezke.
18. Osasungintzako aldaketak
Duela mende bat inguru ez zegoen
erradiografirik,anestesiarik eta txertorik.Medikuek
ez zekiten nola sortzen ziren eta nola kutsatzen ziren
gaisotazun asko eta asko.
Osasugintzako aurrerapenei esker ,luzaroan bizi
gaitezke.
19. Komunikabideetako aldaketak
Elektrizitatea asmatu aurretik,oinezko edo zaldizko
mezularien bidez bidaltzen ziren mezuak.Gaur egun
,telefonoa,irratia,telebista et internet ditugu.
Posta elektronikoak posta arruntaren tokia hartu du.
Postaarrunta baino askarragoa da,segundu gutxi
batzuetan buruan bidal ditzakegu testudun.
20. Kulturako eta aisiako
aldaketak
Inprentaren sorreak asko aldatu zuen kultura
transmisioa , Inprentaren bidez azkarrago eta
merkeag
o kopia zitezkeen liburuak.
Gerora,zinema,irratia,telebista eta internet asmatu
zituzten,eta hori dela eta,aldatu egin ziren kultura
sortzeko eta banatzeko moduak.
21. AMAIERA
MILA ESKER!
Egileak:Iñigo,June,Maite,
Pablo eta Iker.s.
