1. ՍուրբՀռիփսիմե Էջմիածնի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի, հայկական նշանավոր եկեղեցի Էջմիածին քաղաքում: Ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՈ-յի համաշխարհային ժառանգության ցուցակի մեջ: Եկեղեցին հիմնադրվել է 618թ. Կոմիտաս Ա Աղցեցի կաթողիկոսի կողմից՝ վայրում, որտեղ ըստ ավանդության նահատակվել և թաղվել է Սուրբ Հռիփսիմե կույսը

2. Եկեղեցինհայճարտարապետությանգլուխգործոցներիցմեկնէ: Պատկանումէկենտրոնագմբեթխաչաձեւտիպիեկեղեցիներին, աչքիէընկնումիրճարտարապետականձևերիպարզությամբուվեհությամբ: ՀռիփսիմեկույսիգերեզմանըգտնվումէեկեղեցուՀետագադարերումեկեղեցինշրջափակվելէաղյուսաշենպարսպովուբուրգերով (1776թ.), գավթիվրակառուցվելէզանգակատունը (1880թ.), շինվելենարևելյանևհարավայինսրբատաշքարեպարիսպները, բնակելիտունը, բակիօժանդակավանդատանտակ:

3. Հռիփսիմեի տաճարը հիմնադրել է Կոմիտաս Ա Աղցեցի կաթողիկոսը պատմական Վաղարշապատ քաղաքի (Արմավիրի մարզ) պարիսպներից դուրս 618թ.-ին։Ըստ ավանդության, հռիփսիմյան կույսերի նահատակման տեղում Տրդատ արքան և Գրիգոր Լուսավորիչը կառուցել են Հռիփսիմեի վկայարանը` կիսագետնափոր հանգստարան, վրան քարաշեն չորս սյուներով ամպհովանի։ Vդ. այն ավիրել են պարսիկները. Սահակ Պարթևը կառուցել է նորը։ VIIդ. Կոմիտաս կաթողիկոսը այդ վկայարանի տեղում կանգնեցրել է Հռիփսիմեի տաճարը։ Սուրբ Հռիփսիմեի տաճար (618թ.)Հետագա դարերում եկեղեցին շրջափակվել է աղյուսաշեն պարսպով ու բուրգերով (1776թ.), գավթի վրա կառուցվել է զանգակատունը (1880թ.), շինվել են արևելյան և հարավային սրբատաշ քարե պարիսպները, բնակելի տունը, բակի օժանդակ կառույցները (1894թ.)։ Եկեղեցու շրջապատի պեղումների ժամանակ բացվել են նախաքրիստոնեական և վաղ քրիստոնեական շրջանի թաղումներ ու վաղ միջնադարի միանավ եկեղեցի։

4. Հետագա դարերում եկեղեցին շրջափակվել է աղյուսաշեն պարսպով ու բուրգերով (1776թ.), գավթի վրա կառուցվել է զանգակատունը (1880թ.), շինվել են արևելյան և հարավային սրբատաշ քարե պարիսպները, բնակելի տունը, բակի օժանդակ կառույցները (1894թ.)։ Եկեղեցու շրջապատի պեղումների ժամանակ բացվել են նախաքրիստոնեական և վաղ քրիստոնեական շրջանի թաղումներ ու վաղ միջնադարի միանավ եկեղեցի: Մայիսի 31-ին, սուրբ Հռիփսիմյանց կույսերի տոնին, ժամը 10:00-ին, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գլխավորած հանդիսավոր թափորը` Մայր Աթոռի միաբանների, Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի և հայաստանյան բուհերի ուսանողների և հավատավոր ուխտավորների մասնակցությամբ, կառաջնորդվի Սուրբ Հռիփսիմե վանք: Մայր աթոռ սուրբ Էջմիածնի տեղեկատվական համակարգի հաղորդմամբ, վանքում կմատուցվի Սուրբ Պատարագ և հավարտ Պատարագի կկատարվի անդաստանի արարողություն:Սուրբ Հռիփսիմե վանք կտարվի նաև Սուրբ Էջմիածնում պահվող սուրբ Հռիփսիմե կույսի Աջը:

5. Այսօր հայ առաքելական եկեղեցին նշում է սուրբ Հռիփսիմյանց կույսերի տոնը: Այդ առթիվ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գլխավորած հանդիսավոր թափորը` Մայր Աթոռի միաբանների, Գեւորգյան հոգեւոր ճեմարանի եւ հայաստանյան բուհերի ուսանողների եւ հավատավոր ուխտավորների մասնակցությամբ, կառաջնորդվի Սուրբ Հռիփսիմե վանք, որտեղ կմատուցվի Սուրբ Պատարագ եւ հավարտ Պատարագի կկատարվի անդաստանի արարողություն: