KAYIRMACILIK

1. KAYIRMACILIK
PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN
Bu sunum şu kaynaktan yararlanarak hazırlanmıştır.
Coşkun Can Aktan, «Kayırmacılık», Hayat ve Hakikat Yazıları. http://www.canaktan.net
Hazırlayan: Merve Karataş

2. Siyasal karar alma sürecinde rol alan aktörlerin "özel
çıkar" sağlama gayesiyle toplumda mevcut hukuki, dini,
ahlaki ve kültürel normları ihlal edici davranış ve
eylemlerde bulunmaları “siyasal yozlaşma” olarak
adlandırılmaktadır.

3. Siyasal
karar alma
sürecinde
rol alan
aktörler
Seçmenler
Politikacılar
Bürokratlar
Çıkar ve
Baskı
Grupları

4. KAYIRMACILIK
Devlet görevine
alınmada, bir üst
göreve atanmada
veya başka bir göreve
transferde kişiye
ayrıcalıklı muamele
yapılmasıdır.

5. Türkçe'de de kullanılan Arapça kökenli "iltimas"
kavramı esasen adam kayırmacılık ile eş
anlamlıdır. İltimas kelime anlamı itibariyle "haksız
yere ve yasa dışı kayırma, arka çıkma" anlamlarına
gelmektedir.
Halk dilinde daha çok torpil kavramı kullanılır.
Türkçe'de de kullanılan Arapça kökenli "iltimas"
kavramı esasen adam kayırmacılık ile eş
anlamlıdır. İltimas kelime anlamı itibariyle "haksız
yere ve yasa dışı kayırma, arka çıkma" anlamlarına
gelmektedir.
Halk dilinde daha çok torpil kavramı kullanılır.

6. SPOILS SYSTEM
İngilizce'de kayırmacılık sistemi "Spoils system" kelimesiyle ifade
edilmiştir. Oxford English Dictionary'de, bir siyasi partinin kendisini
destekleyenlere kamu görevlerini dağıtarak, destekçilerini haksız
yere kayırması olarak yer almaktadır.

7. ABD’de Kayırmacılık: spoils system
«Ganimetler, muzaffer olanlara! "
(1828, Andrew Jackson).
Memurluğa giriş koşullarını
kaldırılmış
Hükümete oy verenler önemsenmiş.
• ANDREW
JACKSON
BAŞKANLıĞıNDA
Memurluklar ödül olarak
dağıtılmıştır.

8. "Ayrımcılık "
"Patronaj (patronage)"
“Kollamacılık"
"Ötekileştirme"
“Gönül yapma”
"Ayrımcılık "
"Patronaj (patronage)"
“Kollamacılık"
"Ötekileştirme"
“Gönül yapma”
İlişkili Kavramlar

9. KAYIRMACILIK TÜRLERİ
Akraba
Kayırmacılık
Nepotizm
Eş dost
kayırmacılık
kronizm
Siyasi
Kayırmacılık
Partizanlık ve
Patronaj
Irksal kökene
dayalı
kayırmacılık
Din ve
İnançlara
Dayalı
Kayırmacılık
Etnik Kökene
Dayalı
Kayırmacılık
Cinsiyete
Dayalı
Kayırmacılık

10. Bir kamu görevlisinin özel çaba göstererek kendi
akrabalarını kamu kurum ve kuruluşlarına
yerleştirmesi,
Bir üst makama terfi ettirmesi, bazı
ayrıcalıklardan istifade ettirmesi,
Başka bir göreve tayin ettirmesidir.
NepotizmNepotizm

11. KronizmKronizm
Kamu görevlilerinin istihdamında liyakat ilkeleri
yerine eş-dost ilişkilerinin esas alınması suretiyle
yapılan kayırmacılığa eş-dost kayırmacılığı (kronizm)
adı verilmektedir. Kronizmde kayırılan kişi, "akraba"
değil, "eş-dost", "arkadaş" vb. kimselerdir.

12. Siyasal kayırmacılıkSiyasal kayırmacılık
Siyasal partilerin, iktidara geldikten sonra
kendilerini destekleyen seçmen gruplarına çeşitli
şekillerde ayrıcalıklı işlem yaparak bu kimselere
haksız yere menfaat sağlamalarıdır.
Siyasal kayırmacılık, "siyasal yandaşlık" veya
"partizanlık" olarak da adlandırılabilir.

13. Bu üç kategori dışında;
etnik köken,
ırk, renk,
cinsiyet,
din ve inançlar
yönünden “ayrımcılık”
yaparak ortaya çıkan
kayırmacılık türleri de
bulunmaktadır.

14. İngilizce’de “alumni favouritism”
olarak adlandırılan kayırmacılık
türünde kimi zaman bir network
oluşturularak aynı okuldan mezun
olanların istihdam edilmesinde
lobicilik yapılmaktadır.
"Hemşehri kayırmacılığı"nı da
kayırmacılığının bir özel türü olarak
ele almak mümkündür

15. Prof.Dr. Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi &
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Professor Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylul University, Faculty of Economics and Management &
Social Sciences Research Society
http://www.sobiad.org
CAN AKTAN: Sosyal Bilimler Kütüphanesi
CAN AKTAN: Social Science Library
http://www.canaktan.org
CAN AKTAN: Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı
CAN AKTAN: Philosophy of Life and Art of Travel
http://www.canaktan.net