2. Sa pagtatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang:
LAYUNIN
1. Matatalakay ang kasaysayan ng mga sinaunang kabihasnan ng America;
2.
Matatalakay ang sistema ng pamamahala, ekonomiya, relihiyon, sining, at kultura ng mga
sinaunag kabihasnan ng America;
3.
Maitutugma ang lokasyon ng mga sinaunang kabihasnan ng America sa kasalukuyang mapang
America at Mexico;
4. Matutukoy ang mga pagkakaiba at pagkakatulad ng mga sinaunang Kabihasnan ng America; at
5.
Mapapahalagahan ang mga naging ambag ng mga kabihasnang America sa pagbubuo ng
kasaysayan ng daigdig.
3. SULYAP SA MGA PAKSA
Mga Unang
ugnayang
Asya-America
01
Heograpiya
ng
Mesoamerica
02
Ang
Pamayanang
Neolitiko
03
Ang klasikong
kabihasnan
sa America
04
4. SULYAP SA MGA PAKSA
Kabihasnang
Maya
05
Kabihasnang
Aztec
06
Heograpiya
ng Timog
America
07
Kabihasnang
Inca
08
5. Mga Unang Ugnayang Asya-America
Sa huling bahagi ng Panahon ng Yelo,
ipinapalagay ng mga siyentista na ang Bering
Strait ay dating isang tuyong lupain.
Ipinapahiwatig nito na pinag-uugnay ng
nasabing lupain ang kontinente ng Asya at
America.
8. Ang Mesoamerica ay
tumutukoy sa rehiyong
saklaw ng gitnang Mexico at
Central America.
Sa kasalukuyan, bumabagtas ito mula sa
Timog Mexico hanggang Guatemala,
Belize, Honduras, at El Salvador.
13. Ang Pamayanang Neolitiko
Ang mga unang tao ng
Mesoamerica ay ipinapalagay na
mga mangangaso. Mga
nomadikong grupo ito na maaring
nagmula sa iba’t ibang bahagi ng
Asya
16. Ang mga OLMEC ang nagtatag ng
kauna-unahang kabihasnang
American noong bangdang
1200 BCE
Ang mga OLMEC
17. Sa katunayan, tinawag itong
“Mother culture of the
Americas” dahil sa impluwensiya
nito sa mga sumunod na mga
sibilisasyon sa rehiyon.
OLMEC
18. Ang katawagang “Olmec” ay
nangangahulugang “Rubber People”
dahil sa paniniwalang ang mga Olmec
ay ang unang gumamit ng rubber
trees para sa taglay nitong sap.
OLMEC
19. Ang mga olmec ay mayroong
sinaunang Sistema ng pagsulat na
mahahalintulad sa hieroglyphics
Sistema ng Pagsulat
20. Mayroon silang seremonya ng
larong bola na sinasabing katulad
ng kasalukuyang basketball, ang
seremonyang ito ay tinawag na
“POK-A-TOK”
Ritwal-panrelihiyon
21. Mayroon silang seremonya ng
larong bola na sinasabing katulad
ng kasalukuyang basketball, ang
seremonyang ito ay tinawag na
“POK-A-TOK”
Ritwal-panrelihiyon
22. Sumasamba sa maraming diyos. Isa
na rito ang “Jaguar” na itinuturing
umaanong diyos ng ulan.
Ritwal-panrelihiyon
23. Sumasamba sa maraming diyos. Isa
na rito ang “Jaguar” na itinuturing
umaanong diyos ng ulan.
Ritwal-panrelihiyon
24. Ang mga sinaunang pamayanan ng
Olmec ay katatagpuan ng malalaki at
matataas na rebulto, karamihan sa
mga rebultong ito ay mga ulo na
ipinapalagay na imahen ng kanilang
pinuno na umaabot ng 18 tonelada
Arkitektura
25. Ang mga sinaunang pamayanan ng
Olmec ay katatagpuan ng malalaki at
matataas na rebulto, karamihan sa
mga rebultong ito ay mga ulo na
ipinapalagay na imahen ng kanilang
pinuno na umaabot ng 18 tonelada
Arkitektura
26. Ang mga templong ito na iniayon
sa hugis ng mga kabundukan ay
pinaniwalaang malapit sa mga
diyos, naging pangunahing lugar
ito ng pagsamba
Pyramid na Templo
27. Ang mga templong ito na iniayon
sa hugis ng mga kabundukan ay
pinaniwalaang malapit sa mga
diyos, naging pangunahing lugar
ito ng pagsamba
Pyramid na Templo
35. Halos kasabay ng Kabihasnang
Olmec, nagtatag naman ng mga
sentrong panrelihiyon na tinawag
na MAYA
Kabihasnang Maya
36. Matatagpuan ang sentrong ito sa
may YUCATAN PENINSULA sa
pagitan ng kasalukuyang Mexico at
Guatemala
Kabihasnang Maya
37. Ang rurok ng kaunlaran at
kasiglahan ng kabihasnang Maya ay
naganap sa pagitan ng
300 CE at 700 CE
Kabihasnang Maya
38. Si YUAM KAAX ang isa sa
mga pinapahalagahan nilang
diyos
SI Yuam Kaax ang siyang nangangalaga sa
mga kagubatan at kabukiran
39. Si YUAM KAAX ang isa sa
mga pinapahalagahan nilang
diyos
SI Yuam Kaax ang siyang nangangalaga sa
mga kagubatan at kabukiran
40. Ang kahalagahan ng relihiyon ay
nagbigay-daan din sa papel ng mga
pari o lider-espiritwal sa pang araw-
araw na pamumuhay ng mga Mayan
Ang pinakamahalagang gawain ng pari ay ang
pagtitiyak na maisagawa ang mg seremonya sa
takdang oras
41. Ang nagtatakda ng tamang
araw o petsa kung kailan dapat
mag tanim, magpakasal at
makipagkalakalan
PARI
42. 2 uri ng kalendaryo
kalendaryong sibil na
mayroong 365 buwan at 20
araw bawat buwan
Haab Tzolkin
Sagradong kalendaryop na
mayroong 260 araw
43. Ang mga kalendaryong ito ay
sinasabing pinakaeksaktong
kalendaryo na nalikha sa
kasaysayan ng Mesoamerica
2 uri ng kalendaryo
48. Ngunit pagsapit ng 850 CE,
nahinto ang pagtatayo ng
mga gusali at templo, at
bumaba rin ang populasyon
Pagbagsak ng Maya
49. Unti unti rin nilisan ng mga Mayan ang
kanilang lungsod-estado at sentrong
panrelihiyon at tuluyang bumagsak
ngunit kaiba sa Olmec, mayroon pa rin
Mayan sa kasalukuyan
Pagbagsak ng Maya
51. Bandang 1325, matapos humina ang
kabihasnang Maya, nagtatag naman ang
mga nomadikong grupo ng pamayanan na
tinawag na TENOCHTITLAN
Pasimula ng Aztec
52. Bandang 1325, matapos humina ang
kabihasnang Maya, nagtatag naman ang
mga nomadikong grupo ng pamayanan na
tinawag na TENOCHTITLAN
Pasimula ng Aztec
53. Itinatag ito sa isang isla sa Lake Texcoco
na matatagpuan sa Mexico City. Ang mga
grupong ito ay sinasabing nagmula sa
mga tuyong lupain ng AZTLAN sa hilagang
Mexico, dito nag mula ang terminong
AZTEC na tinawag sakanila.
TENOCHTITLAN
54. Naghanap sila ng mayamang lupain kaya
narating nila ang lambak Mexico.
TENOCHTITLAN
55. Ang mabilis na paglawak ng kabihasnang
Aztec ay maaring maiugnay sa maunlad
na agrikultura na kanilang natami sa
paninirahan sa gitnang Mexico.
Aztec
56. gumawa rin sila ng artipisyal na isla na
tinawag na chinampa, mula ito sa
pinagpatong patong na lupa at ugat ng
mga puno kung saan sila nag tanim
Chinampa
57. gumawa rin sila ng artipisyal na isla na
tinawag na chinampa, mula ito sa
pinagpatong patong na lupa at ugat ng
mga puno kung saan sila nag tanim
Chinampa
58. Gumawa sila ng tulay upang
idugtong ang Tenochtitlan sa iba
pang pamayanan
TULAY
59. Gumawa sila ng tulay upang
idugtong ang Tenochtitlan sa iba
pang pamayanan
TULAY
60. Lumawak ang imperyo sa pagsapit
ng 1500, sinakop ng mga
mandirigmang Aztec ang mga
teritoryo ng gitnang Mexico at ang
lupain sa kasalukuyang bahagi ng
Guatemala
KAGANAPAN
61. Ang mga pananakop na ito ay
pinamunuan Itzcoatl (1427-1440)
at ang kanyang kasunod na si
Moctezuma (1440-1469).
Pananakop ng Aztec
62. Ang mga pananakop na ito ay
pinamunuan Itzcoatl (1427-1440)
at ang kanyang kasunod na si
Moctezuma (1440-1469).
Pananakop ng Aztec
63. Si MOCTEZUMA ang tinuturing na pinakamahusay na
lider-mandirigma sa kasaysayan ng kabihasnang
klasikal ng America at kinilala bilang
“Ama ng Imperyong Aztec”
MOCTEZUMA
64. Lubos ang pagpapahalaga ng mga
Aztec sa kanilang kapaligiran bilang
ito ang pinagkukunan ng kanilang
kinabubuhay
65. Ang pinakamahalagang diyos ng mga
Aztec, siya ang diyos ng pakikidigma
at simbolo ng ARAW
HUITZILPOCHTLI
66. Ang pinakamahalagang diyos ng mga
Aztec, siya ang diyos ng pakikidigma
at simbolo ng ARAW
HUITZILPOCHTLI
67. Ayon sa paniniwalang AZTEC, ang
galit niya ay magdudulot ng
kadiliman at pagkamatay ng lahat
ng tao, upang maiwasan ito nag
aalay ang mga ito.
HUITZILPOCHTLI
68. Maliban sa pag aalay ng agrikultra,
tinuturing na pinaka mahalagang alay
ang PUSO NG TAO.
HUITZILPOCHTLI
69. Humina ang Imperyong Aztec nang
magsimulang mag aklas ang mga tao
dahil sa taas ng buwis.
Pagbagsak ng Aztec
70. Gayundin, hindi lahat ay sang-ayon sa
mga pagsasakripisiyo ng tao para sa
kanilang diyos.
Pagbagsak ng Aztec
71. Sa ganitong estado, nagapi ng mga
mananakop na Espanyol ang mga
Aztec noong 1521
Pagbagsak ng Aztec
73. Aztec Arts
Gawain:
• Maghanda ng mga kagamitan sa
pagguhit
• Colored Paper
• Marker/Sign Pen (Black)
• Ruler
• Coloring Materials
2. Pumili ng ISA (1) sa mga
sumusunod na larawan o
disenyo mula sa kabihasnan
ng Aztec.
3. Iguhit ito sa inyong colored
paper at pagandahin.
77. Ang heograpiya ng kanlurang Timog
America ay pinangungunahan ng mga
bundok Andes;
Heograpiya ng Timog America
78. Dahil sa higit na kaaya aya ang
topograpiya ng Andes, dito nabuo ang
mga unang pamayanan na nagtatag
ng isang imperyo sa timog America
na kasabayan sa Mesoamerica
Heograpiya ng Timog America
80. Ang mainam na topograpiya ng
rehiyong Andes sa Timog America ang
siyang nag-udyok sa mga Inca upang
manakop ng teritoryo rito
Pasimula ng Kabihasnang Inca
81. Akma ang bilang lupang sakahan ang
kapaligiran ng nasabing relihiyon na
siyang naging pangunahing salik
kung bakit ninais itong sakupin
Pasimula ng Kabihasnang Inca
82. Sa pamumuno ni PACHACUTI (1438-1471) at
pinagpatuloy ng kanyang anak na si TOPA
INCA, sinakop ng mga Inca ang mga teritoryo
sa kasalukuyang saklaw ng Peru, Chile,
Ecuador, Bolivia at Argentina
Pasimula ng Kabihasnang Inca
83. Sa lambak ng Cuzco itinatag ni Pachacuti ang
sentro ng pamahalaan ng mga Inca, tinawag
nila itong TAWANTINSUYU o Land of the four
corners at ang kanilang opisyal na wika ay
QUECHUA
Pasimula ng Kabihasnang Inca
84. Katulad ng mga naunang kabihasnang
tinalakay, mahalagang aspekto sa pamumuhay
ng mga Inca ang relihiyon. Sa Cuzco, itinayo
nila ang templo ng Araw (Temple of the sun)
na tinuring na sentrong panrelihiyon ng mga
Inca
RELIHIYON
85. Katulad ng mga naunang kabihasnang
tinalakay, mahalagang aspekto sa pamumuhay
ng mga Inca ang relihiyon. Sa Cuzco, itinayo
nila ang templo ng Araw (Temple of the sun)
na tinuring na sentrong panrelihiyon ng mga
Inca
RELIHIYON
86. Sa kronika ng Espanyol na si Bernabe Cobo,
inilarawan niya ang CORICANCHA bilang
“Bahay na Ginto” dahil sa dami ng ginto na
ginamit na palamuti sa mga pader, altar,
bubong.
RELIHIYON
87. Upang ipakita ang kanilang pagpapahalaga sa
mga diyos, nagdarasal sila at nag-aayuno, at
nag-aalay ng mga hayop.
RELIHIYON
88. Ngunit ang pinaka makapangyarihang alay
ayon sa kanilang paniniwala ay TAO lalo na ang
mga kabataan
RELIHIYON
89. Pinamunuan ng mga pari ang mga
seremonyang panrelihiyon katulong ang mga
sinamay para manilbihan na tinawag na
MAMAKUNA – Kababaihan
YAMACUNA - Kalalakihan
RELIHIYON
90. Walang ebidensiya ng Sistema ng pasulat ang
mga Inca, sa halip gumamit sila ng QUIPI na
likha sa mga buhol ng sinulid
SISTEMA NG PAGSULAT
91. Walang ebidensiya ng Sistema ng pasulat ang
mga Inca, sa halip gumamit sila ng QUIPI na
likha sa mga buhol ng sinulid
SISTEMA NG PAGSULAT
92. Ang bawat buhol ay may
katumbas na bilang, tunog, o
salita, ito ay ginamit upang itala
ang produktong agrikultural at
maging panukat sa mga
proyektong daan
QUIPI
93. Marahil ang pinaka tanyag na
arkitektura ng mga INCA ay ang
MACHU PICCHU
ARKITEKTURA
94. Marahil ang pinaka tanyag na
arkitektura ng mga INCA ay ang
MACHU PICCHU
ARKITEKTURA
95. Isa itong lungsod na itinayo sa ibabaw
ng kabundukan ng Andes, itinayo ito
bilang isang sentrong panrelihiyon dahil
itinayo ito sa kabundukan na itinuturing
na sagradong lugar
MACHU PICCHU
96.
97. Maliban sa natatanging artitektura,
nakilala rin nag mga INCA dahil sa
kanilang mga hinabing tela
TELA
98. Sa pagsapit ng kalagitnaan ng ika-16
siglo, nagging abala ang mga inca sa
pagsupil ng mga digmaang sibil, nagging
salik ito upang malupig ng mga Espanyol
mula 1530s. Sumuko ang huling lungsod
nitong Vilcabamba noong 1572
Pagbagsak ng Kabihasnang INCA
99.
100. Kung ikaw ay mabibigyan ng isang
pagkakataon tumayo bilang
isang pinuno, paano mo ito
mapapamahalaan ng matiwasay o
mapayapa?
101. Kumpletuhin ang diagram sa pamamagitan ng
pagtatala ng mga sinaunang kabihasnan at
ang impluwensya ng pamanang ito sa daigdig
at sa ating bansa sa kasalukuyang panahon.
Gawain: Ang maimpluwensyang kabihasnan