SlideShare a Scribd company logo
IMBONGI ZIKA ZULU
Amazwi embongi zalamuhla alotshwe ngobuciko obukhulu. Athathelwe
ezehlakalweni ezibhekani loZulu. Inhloso yikuba zindlebe, amehlo kanye
lomlomo wabansundu eAfrica.
UQOQO
LWENKONDLO
ZALAMUHLA.
lms@uccsa.fm Page 1
EzikaMnu. M. Ndlovu
Vumani
Ngivmeleni ngigiye ngobusinzwa bami
Ngivumeleni ngiziqenye ngobuntu bakithi
Vumani bakaNdaba, kaMthwakazi
Ngiziqenye ngomdaka wami
Vumani ngiziqenye ngolimi lwami
Ngathi ngikhuluma ngolwabokhokho
Bazonda bahlokoma kobambazonke
Bethula amacebo okungithulisa
Babumba amasu okusula olwami
Okuyilo lodwa esenisele lalo
Ngivumeleni ngikhulume.
Vumani ngilebeleke, vumani ngikwambule.
Vumani bo, ngigiye ngolwakithi.
Yilo engilwazi. Akusisono ukulukhuluma
Yebo bathi luya lambisa, yebo bathi alulasitayila
Kodwa ngaziwa ngalo.
Vumani ngikhulume, vumani ngigiye!
Baphi okhulu labogogo?
Baphi obaba labomama?
Akuphi amajaha lezintombi
Ezizala ukukhulunyiswa ngendimi zabanye
Zikhulume lona olwabokhokho oluqonde nta!
lms@uccsa.fm Page 2
Angithi bathi ngingakhuluma
Olwakithi ngiyi mbulu?
Siphi isona sami ekuthini
Ngithe ngiuna ukukhuluma?
Vumani ngikhulume, ngivumeleni bo
Ngitsho izangelo zami
Ngibiza ezikababamkhulu
uSondokhulu, uMgogodl’obanzi
yikho kuphela engikucelayo!
Kwalile okomnotho, kwalile okwamapulazi
Ngob’iNdlovu lepulazi akubonani
Asazi oKhumalo. Kanti bona OGagisa kuyavuma
Kumbe njalo oMpofu.
Ye emankampanini lemigodini.
Hatshi vumani ngikhulume
Vumani ngigiye ngolwabokhokho
Sukuma Mthwakazi omuhle ukhulume
Kanti walahla olwakho kutheni.
Ngakhuluma babona uMpondo kayintshintshwa
Ngakhuluma babona uSonketha-betshabi
Pho ngiyephi?
Vumani ngikhulume, ngivumeleni ngikhulume!
Ngethula icala enkambeni enkulu eNkulumane
Kwathiwa ungakhulumi
lms@uccsa.fm Page 3
Ngahambisa incwadi ekolitshini
Zanyamalala ezami ngoba ngikhuluma
Ngathi ngifuna imali engeyami ebhanga
Ngayiswela, ngoba ngikhuluma
Ngabuza indlela kakho owangilayela ngoba ngikhuluma
Sono bani engisenzileyo
Ngivumeleni ngikhulume, vumani ngikhulume!
Mthwakazi ngizweni mangikhuluma
Ngizweni mangicula ngoba ngiyakhuluma
Kanti labakithi abasakwazi ukukhuluma
Pho ngizakhuluma lobani, ngaphi?
Ngicela umntanami akhule ekhuluma,
Afunde ekhuluma, azafe ekhuluma
Vumani ngikhulume, ngivumeleni ngikhulume!
Isela
Ongaziyo kazi ukuthi kakwazi
Isela liselela abantwana balo ngobusela
Pho leli eliselela uthuli, ngelinjani?
Ongaziyo kazi ukuthi kakwazi
Kazi ongaziyo, isela liza ngobusuku
Lemuke igugu lonke, lithathe litshiye amachaphazi
Kanti lo osecake okocingo
Asuye izolo obenone okwehotshi elomkhuhlane?
Ngempela kazi ongaziyo
lms@uccsa.fm Page 4
Kazi ongazi,
Kanti baphela ngababili ngabathathu
Kutheni bo. Itshefu ithelwe emanzini
Ongaziyo kazi ukuthi isithintitha ngabane ngabahlanu
Uvaliwe okanakaZimbece wavalwa okanakaLokhuza
Kodwa ongaziyo kazi
Ongaziyo kazi. Izolo bekubatshazwa
Egwazwayo, bethi ibonakala ngamanxeba
Kazi ongaziyo ukuthi lamuhla
Egwazwayo ibonakala ngokucaka
Bekuligugu ubukwa kuligugu
Ubuntombi lamuhla sekuli……… (Please insert the appropriate word)
Isela elisela ngonyezi belibele
Labile ubuntombi leba ubujaha babantwana
Intokozo iphelile ebantwaneni, kwaphela injabulo
Ngoba ongai kakwazi ukuba kakwazi
Bavela ondlebe zikhanga/zikhanya ilanga
Ngoba ubunyanga bungobabo
Amathemba atholakala ngoba ubusela
Besela buzawuvela obala.
Qha kawazi ukuthi kabazi labo ondlebe zikhanya ilanga
Bathintitheka okwamaganu esihlahleni samaganu
Kawazi ukuthi awazi ngoba ungazi ukuthi
Awazi wokwazi mhla uvakatshele abazempilakahle
lms@uccsa.fm Page 5
Baveza okungaziwayo kwazakala.
Ikusasa lami
Oh! Mhlazana ngobona engihlezi
Ngifisa ukukwazi inhliziyo yodlala lephaphu
Ngiphaphatheke okobone ontinti
Ngivulamehlo ngibone, ngitshengise ngazi
Chaza ngilalaele.
Ngifisa ukwazi ikusasa lami
Ngizibona ngihlezi, inyawo le,
Isisu nansiya kuvelivethi
Oluhlaza tshoko, eceleni kukhala
Umculo wezwe
Uthoba amanxeba ezwe
Ngifisa ukwazi ikusasa lami
Nangomina ngithunjwa yimcabango
Ingisa kondonga ziwele le, kontuthu
Ziyathunqa. Ngihlezi, bucwadlana
Kumi imota hlobo-olutsha
Kiyo kweyemi iklinti lentokazi
Phakathi lapha kudlala okuzidadane
Kwami okuthathu kujabulela izibiliboco
Engizilindile ezizavela koChicken Inn
Ngifisa ukwazi ikusasa lami
lms@uccsa.fm Page 6
Ikusasa lami ngubani olaziyo, angazise bo
Ngoba ngithanda ukwazi okufumbethwe yikusasa
Ngacaka ngafa ngicabanga, ngizidla ngekusasa lami
Kambe ngizaba yini, kabani wuphi impela
Ikusasa lami ngifisa ukulazi
Ngubani ongangivula amehlo ngibone
Ukuthi ngofunda kuphi, ngosebenza kuphi
Phela nanti lelizwe selimi ngothi
Ngubani owaziyo ukuthi ngofelaphi
Ngibulawa yini. Kanti loba kuphi ithuna lami
Mhlakabani njalo nguphi umfundisi
Ozabamba umsebenzi wami
Ikusasa lami limi njani?
Kazibani ngekusasa lami, kubone bani?
Uphi otshelwe ngekusasa lami?
Ngazise bo.ngoba yini ezweni elilenhlupho,
Elilokuswela lobusela obukhulu
Ngothini ngekusasa lami
Ngifikelwa luvalo kakhulu ukwesaba
Ma kuphathwa elakusasa
Ikusasa lami loba yini?
Sikubone konke
Ntombi enhle ehlotshiswe
Ngegolide leziNyathi, wagqiziswa
lms@uccsa.fm Page 7
Ngedayimani leMarange
Kodwa abakwenu bempofu
Okwempisi eswele isikhundla
Sokucatsha. Buphi ubuhle bakho
Buphi ukucwebezela kwakho
Ungama mnandi uma abakwenu
Befa ngendlala, langendlela?
Sikubonile konke ntombi enhle
Bavelile omalayitsha. Zahamba
Zaphela izinkomo zabadala
Nti zasutha ingwenya kulimpopo
Wena ntombi enhle ucwebezela
Ubhuda ngamalahle eHwange
Osekazibani lonakazibani bakufulathela
Kanti yikho ugugcina kwabo
Sisalibele sakubona konke
Ntomb’enhle usuthutshile
Ngamatshe ampompoza udizili
Sathi yebo zohamba izimota
Kwabo kantombi kodwa cha!
Ama ngasikhatshana amatshe
Sikubonile konke
Sikubonile konke ezitaladeni
ZakoBulawayo kobamba zonke
Ke kanti ntombi kwenu kukuphi
lms@uccsa.fm Page 8
Abakwenu behlupheka, bedla
Imbuya ngothi. Baba ngabakwaIsraeli
Ababetshisa izitina ngotshani
Kwasweleka konke kwaze kwasweleka lokuswela
Olemali ufuqa amathathu amabhara,
Angikhulumi ngolengqaba zamasaka ayisitshiyangalo lunye
Esiliva.lalokhu sikubone konke
Sikubonile ezitaladeni ukuhamba umiswa
Ukhulunyiswa ngongamaziyo
Ongasisihlobo sakho.
Santshintsha sisantshintsha kwantshintshwana
Konke lezimilo. Akumangalapho konke sikubonile
Kwabuya ontshintsha izenzo sathi yebo usizolwethu
Nanto ntomb’enhle cha siwatshilo.
Sikubonile konke ntomb’enhle
Wen’ omhlabathi ufundile
Nguwe phela qhalaqhala lentombi
Owala ukuguga,Ntandokazi
Yezinja ngobaphela vele betsho
Bethi indoda yinja
Wena ogqokiswe ngubo ezinhle
Ezilobuhle obukhanga umhlaba
Uvethe waphelela ngobuhle bakho
Uyiplatinum ngokwayo indlela odula ngayo
Kodwa abakwenu bampofu abatholi imholo
Yabo ngesikhathi esifanele
lms@uccsa.fm Page 9
Sikubonile konke ntombi enhle
Sibabonile oMzilikazi kaMatshobane
Sambona usitshaka asitshayeki
Sathi bedlule kanti ntomb’enhle
Ufihle utshaka ekhaya [ogwaxake???]
Kwathula kwathi cwaka wala lokusuka
Ebuhleni bakho ntombi ngitsho usumalile
Kwavela umbango omkhulu esihlalweni
Leli obusulinqobile walaliswa
Lithithibele waliqoma ngenkani esekhehlile
Sikubonile konke, Ntomb’enhle!
Kubuhlungu
Ngubani owayesazi okuyikho
Okuhlukumeza umphefumulo wami?
Bazamile obaba labomama
Ababalisi labafundisi. Bakuthundubeza
Lobubuhlungu kodwa kubuhlungu
Kubuhlungu kakhulu ukukhula
Uyintandane engasomakhothwa ngunina
Obami ubuntantane ngobunjani
Ngoswela ongikhalelayo ngaswela ongizwela usizi.
Kubuhlungu mthwakazi ngithuliseni
Kubuhlungu, ngithuliseni.
lms@uccsa.fm Page 10
Kuyangisinda bakandaba
Wahamba wanyamalala wangabonakali
OkaMatshobane, walandela okamafukufuku
Odabuka eKezi pho ngizothi baba kubani
Kubuhlungu obami ubuntandane boqedwa yini
Badada bantela abalabo yise
Abadla amabele, ngathula ngathuthumela
Ngokwesaba ngoba bethola konke
Kubuhlungu ukuba yintandane
Kubuhlungu ukuphuma uyefunda
Uyintandane. Bakandaba ubuntandane
Bami bungenza ngingaphumeleli
Ezifundweni zami kanti lomsebenzi
Kawubonwa, amankampani avaliwe
KoBulawayo ngoba zintandane zodwa
Ezisele koBulawayo
Intokozo inyamalele okwamazolo
Ekuseni, inotho ibuthiwe
Okwenkomo emapulazini kaSmith
Buvelile ubuntandane bami
Ekukhulumeni okwami konke
Kubi akufuneki ngoba ngiyintandane
Kubuhlungu, ukulahlwa ngabakini
Ngoba uyintandane. Buvelile
Ubuntandane bami makusebiwa inotho
lms@uccsa.fm Page 11
Kubuhlungu bakwa mthwakazi
Baphi obaba abazababa
Babuthe umthwakazi oyintandane
Osephethe ngesimanje esesiqede
Ubuntu babantu
Baphi obaba abazababa
Masithathelwa eyethu inotho,
Owethu umhlabathi, ezethu izikolo
Ezethu izindlu. Kbuhlungu
Ubuntandane. Babuhlungu abakaNdaba
kaMthwakazi kodwa/ ngoba kusweleke obaba
kubuhlungu ukuswela ubaba.
Kubuhlungu ukungabi lobaba!
lms@uccsa.fm Page 12
ezikaMnu L.M. Sibeko
NGIZOMA LAPHAKADE
Lintonga yami ngizoyisebenzisa.
Linkemba yami ngizohlaba ngayo.
Lindaba yami ngizoyiqhubela phambili.
Ngisizeni bo! Ngime lanini!
Bazile ngobusuku,
Bangithuka, ngabaleka kwehl’izithuku.
Batsho bengidlel’amandla sankukhu.
Badl’ elam’ ilifa, ngabayisithutha.
Ngisizeni bakwethu ngingaweli kulowaya mkhukhu.
Ngizakulwa mihla yonke.
Ngizosebenza laphakade.
Ngemfundo zizovuleka ingqondo.
Ngokuzimisela ngizokweq’ imigoqo.
Ngempela ngizoma laphakade.
Lithe litshisa bhe elikaMlimu
Batsho sebethelekile abanganakimlamu
Bangidonsa ngenwele,
Ngoba ngomile
Ngingela mandla, ngifelwe.
Bathath’ impahla yami bayabelana,
Baqeda bafulathela, kwangathi angisiyemuntu.
Ngisizeni bo nginqobe lez’ izitha zami.
lms@uccsa.fm Page 13
Njengoba ngithi ngizoma laphakade,
Angazi ngoma ngaziphi inyawo,
Ngoba lumhlab’ usungigec’ okuyimdozwana kwami.
Ngizothetha ngaziph’ indebe,
Nanko phela senginqondwa ngamatshe.
Ngodlame bakuthethe obekuvimbe indlala la ekhaya.
Balitheth’ ilifa lami
Bebethi liphelil’ ithemba lami.
Kanti qha, akunjalo.
Ngokholo ngiyazi uMdali umi lami
Ngaye ngiyaz’ ukuthi ngempela ngizoma laphakade.
NGOMLOMO
Ngomlomo wami, ngingakwenza konke
Ngingawakha amadolobho –ngomlomo
Ngingazidiliz’ izintaba –ngomlomo
Ngingakudal’ okuhle kulomuntu –ngomlomo
Ngingaxabana labantu –ngomlomo
Ngingathandana labantu –ngomlomo
Awu bakithi ngiyinkosi –ngalomlomo!
Ngithe ngiding’uthando bengithemb’umlomo
Kude le, ngalufumana –ngomlomo
Bengilamb’ ensukwin’ ezedlule
Namhla ngisuth’ okonanana –ngenxa yalomlomo
Bengibala, ngifunda kodwa ngisemnyameni
lms@uccsa.fm Page 14
Namhla sekuthe dlwe! engqondweni –ngenxa yomlomo
Awu bakithi ngizengakuthola lokukhulu kakhulu, okungelamkhulu,
Okwezw’ elihle kakhulu, lon’ elibuswa nguNkululunkulu
Yebo! Insindiso ngayithola ngowami lo, umlomo
Ngempela ngiqinisile, olomlom’ ulakonke
Olomlomo akalahleki
Olomlomo akahlupheki
Olomlomo akalambi –uyasutha
Olomlomo ulabantu
Ngitsh’ izitha konke labangane
Olomlomo ulenoth’ emhlabeni
Phel’ umlomo ungagcwalelw’mfula
Yebo! Umlomo ulamandl’ impela
Ngalomlomo ngiyinkosi
Ngob’ umlomo wakh’ ababusi
Ubuy’ ubalahl’ abanye phansi
Umlomo uyasivez’ isimilo somuntu
Ngob’ odl’ esulela phansi sankukhu
Uvel’ athiwe kabongi
Ngob’ ekwenza ngomlomo
Konke lokhu kwenziwa yiNkosi
Lay’ eyathemb’ umlomo kusukel’ endulo
Phela nank’ umhlab’ ungaka
Konke kukhona ngenxa yomlomo
Oh! Bakithi ngalomlomo!
lms@uccsa.fm Page 15
HLEKA PHELA
Sengiyakuzame, kawuzameki.
Sengiyakusize, kawusizeki
Kant’ unjani vele wena?
Kuthab’ uzulu, wena kawutshwaphuluki,
Uhlezi, uthul’ uthe zwi.
Asazi, mhlawumb’ uyisimungulu.
Esikufisayo yikuzibon’ ezakh’ insini
Ngikuthengel’ impahl’ entsha,
Qha! ukubonga.
Ngikugadis’ indizamshina,
Qha! ukuvez’ isikhewu.
Ngikwenzele lokhu lalokhuya,
Qha! ukubobotheka.
Oh! Bakithi, pho ngumuntu bani lo?
Hlekelela mfokababa!
Vez’ izinyo lawe, uyek’ ukubaba.
Mhlawumb’ ungezwa ngcono.
Mhlawumbe bengahlek’ abakwenu.
Hlekelela phela!
Ngitsho lalosane lwakho solukhathazekile.
Ngitsho lesithandwa sakho sithithibele.
Yek’ ukuba duma.
Ngithemba mhla wovez’ izinyo lezulu lizaduma!
lms@uccsa.fm Page 16
Pho ufunani mzala wami?
Uthandani mtshana wami?
Wamthatha umaDube –wamehlula.
Njengekhasi lebhanana, wamphosa le.
Weza lowakoGumede,
Watsho lay’ elandel’ okwephetshana lesinkwa.
Ngitsho levithikazi lakoNcube
Ebelikade lizothile, lithokozisa – ulehlule.
Pho uhlezwi yini?
Ulani mntaka baba?
Ak’ ujabula lathi bo!
Wenziwa yini kambe, ngitshela?
Umlom’ usuze wahloba.
Amehl’ ahlez’ ebomvu gebhu!
Kungaba zimbanje na?, phela bakuthi uyis’ bhevu?
Ngitsh’ amazinyo lithanga.
Aloqweqw’ olwembes’ iphunga.
Lokudla kufik’ emphinjeni sokukhuntile.
Siz’ ungazise,bheka ngikhathazekile.
Wenziwa ngumhawu na?
Wenziwa yimimoya na?
Ngitsho lanx’ owangwakh’ enqobile
Ukhala ngokuthi yin indaba wehlulekile.
Awu! Mntaka mama – zinuk’ amakhwapha!
Uvuke sokusile
Sebenza nzima uzaz’ unqobe
Thina sifun’ uthabe
lms@uccsa.fm Page 17
Sizolindel’ ukulibon’ elakh’ elomhlathi!
LEZONSUKU
Kanje lamuhla ngoluny’ usuku
Lakusasa ngoluny’ usuku
Kodw’ olwayizolo belulukhulu
Yikho nje ngisithi
“Ngiyazikhumbula lezonsuku”
Ngihlezi phansi, ngaphansi komthunz’ omganu
Ngithule nje ngiyanakana
Lezonsuku sisathand’ ukulala
Sisahlala ndawonye singabafana
Kulawaya maxhiba, angemakhulu, okuyizindlwana nje
Ezosivus’emathathakus’ umadala
Esibhul’ okonanana
Ngobukhwele sivele sikhalakhale
Asitshel’ ukuthi umntwan’ ukhula ngokukhala
Beq’abanye beyedlala lamanzi
Thin’ esaxabana lengwenya
Sihlikihl’ ubuso lenyawo, siqond’ emkulwini.
Sibeludwende sifun’ ipoyoyo
Sisuke lapho siy’ esikolo
Ikhale njal’ eyohololo
Siqonde kulowaya mkulu njalo
Senz’ oluny’ udwendwe
Sesifun’ amadombolo
lms@uccsa.fm Page 18
Sixokozele siding’ ukuphind’ umphehlo
Phel’ imitha ngokuphindwa
Nxa sezithe khamfu, sibuyel’ emaklasini njalo
Abuy’ umbalisi lenombolo
Ziphele lazo kukhal’enye njalo
Efana leyayizolo
Sifik’ eDani, likhuleke iporo
Sisaginy’ esilendumba, sizwe esemphind’ uAmeni, ukoporo
Manje sekwaphela konke lokho
Sikhula njalo nje sikhal’ umkhosi munye:
Awu bakithi sezayaphi lezonsuku!
FUNDANIN’ IZINDABA
Fundanini we bafundi.
Lilob’ indaba bafundi.
Libalisise, libuzisise lez’ izindaba.
Lingabi ngomamgobhoz’ abatheth’ izindaba.
Lihambe liyefunda khonal’ eZulukandaba.
Limthand’ umbalis’ uNdaba.
Ongakhathaliyo, ohlal’ ePhelandaba.
Kulokuthi lithand’ ezabantu, indaba,
Zon’ ezingaliphethis’ emthethwandaba,
Laph’ elizamfic’ edwadlil’ umfokaNdaba.
Ololuny’ okukaZwangendaba.
Kungabakuhle bathethi, lizilobe lezondaba.
Lizinik’ intathel’indaba.
lms@uccsa.fm Page 19
Ezizazisa kumaphephandaba,
Laph’ ezizabalwa ngabathand’ izindaba.
Fundanin’ indaba lezi mahlabezulu
Phela limnandi liyahlabusa iphepha likazulu
Livez’ iqiniso yikho lilenteng’ ephezulu
Lasemakhaya bayalithand’ amahlabezulu
Ikakhul’ abalimisi ngoba liyatsho langezulu
Labebhola bayalazi ngoba livez’ indaba yeAmazulu
Awu! Bakithi laze langilibazis’ elikazulu
Yilo leli eselithengwa ngamaZulu
Ngikhuluma nje othathel’ izindaba ngumfokaZulu,
UMgomezulu
Ngakho-ke fundanini lezindaba bantu bakazulu!
UMBULALAZWE
Kozekubenini sikhala ngawe Mbulalazwe.
Ubaqede du!, eSomalia,
Watshiya kulucaca entshonanga-Africa
Bafa bengamanani, kungesimaliriya
Bapheph’ abanye, bahle baqond’ eNigeria
Yamamathek’ imisebenzi yakho
Yawembes’ umhlab’ okwezulu likazamcolo
Bathithibal’ ababusi ngovalo
Wadidizel’ uzul’ ezam’ ukukuvimba-kwehlula
Wal’ usidl’ ngokuthula
Wenzanjal’ uhlasela ngodlame
lms@uccsa.fm Page 20
Wadl’ umuntu
Wadl’ onsundu
Wadl’ umlungu
Wadla nje lezidalwa zonkana nje
Bazam’ ukukweth’ amagama
Wala wena
Watsho uphakamisel’ elakho phezulu
Laba lodum’ ukwedlul’ ingculaza
Waqhubekela phambili, mbulali
Usidla, ubulala, ngitsho konke labathandazi
Kanti bonen’ abantu kuwe mbulali?
Kawunak’ abadubeki
Ngitsho lezinoth’ awuziboni
Wembul’ ingub’ ungene
Sisathi sibuz’ izazi labaphansi
Sific’ owakweth’ usumthume kude le, ezweni labayi
Kanti vel’ unjani?
Kuqhuqh’ onsundu
Kuqhaqhazel’ umlungu
Yisimanga, phela wayengehlulw’ endul’ umlungu
Kodw’ uyazi lizakutshonela lawe
Dlan’ unanzelela ngob’ awusok’ uqede bonke
Bakhon’ abazakubulala lawe
Ufe, uphele du, wena mbulalazwe!
UMHLABA
lms@uccsa.fm Page 21
Impela kakusafani lasendulo.
Sesivuk’ ekuseni silibone livutha
Silivike, lisilandele.
Siding’ umthunzi ndawozonke
Siwuswele, phela sekusel’ amagceke kuphela!
Yebo! bakwethu yiwo lumhlaba
Abaleleyo kabakwazi lokhu
Abasaphila bazingcono ngalokhu
Abantu sebelala benqunu – ngokutshisa
Abanye sebetshona besebenza – ngokufisa
Kuzekuthi ngabe okhokho bakhona – ngabe bayaphathisa!
Yiwo lumhlaba bakithi
Izolo bengisesikolo,
Lamuhla ngiyinto nje kangiwutholi lomsebenzi
Izolo bengilusane
Lamuhla ngingubaba wezingane
Kambe kuvele kumele kube njalo na?
Ingabe liyawubona lumhlaba na?
Kakusela mvelo
Izinanakazana seziphong’ ukuvela
Impel’ osiyazi bayatsho
Beth’ abafayo badlula lokwabo
Phela kungasela mvelo
Bona bath’ imvelo ngeyasendulo
Lokhu kuyindab’ enzim’ engelampendulo
lms@uccsa.fm Page 22
Lamahlabezul’ akwamukel’ ethi lulwazi
Ulwazi lwabayikutshabalala kwamasiko
Yalahlw’ imikhuba kwathiwa yinguquko
Phansi ngobunsundu, sagan’ ubulungu
Kwathab’ abazali kwathiwa yiy’ impumelelo
Besengibuza ke mina
Kambe yiwo lo umhlab’ okhokh’ ababewufisa na?
UMOYA
Vungu! Vungu! Vunguza!
Vukani lival’ iminyango
Sukumani ligcik’ uphahla
Sukan’ emagcekeni
Bambelelan’ ezihlahleni.
Lawo ngamazw’ abadal’ aqumb’ ukwesaba
Phela sethelekile lowaya moni
Ongubani?
Woza moya.Bayakubiza.
Bandis’ ukuthand’ abelelungu,
Ngoba beth’uza lezulu
Bajike bal’ abansundu
Ngoba bekwaz’ ungohamba lezulu
Hayi, kokunje sicel’ ulwazi kophezulu!
Moya, we moya!
Bath’ uyavunguza nje, kawuthuli.
lms@uccsa.fm Page 23
Bathi kawugijimi nje, uyahwitha.
Bath’ ulomona, usuthatha lophahla lomkulu.
Ziyaphephuk’ izihlothi,
Ziyagiqik’ izilulu.
Hluthu!, hluth’ ingowane lezihlahla
Kambe Moya, vel’ ujongeni?
Wathuthumela kanje, uvel’ uthunywe ngubani?
Bhidliza konke, kodwa wazi seliseduze eliyisithutha
Phela ssengisazi sizokuthambisa.
Vukani zakhamizi, liye emagcekeni
Lihlanyel’ ezokuwukham’ amandl’ umoya
Liphosel’ utshan’ ukuz’ ungakhukhuli
Lifulele ngophahl’ olungenyulwa lutho
Ngob’ umoya ngek’ uphind’ usibuse futhi!
KOMILE BO!
Komile! Komile! Kome qha!
Alikh’ izulu bonk’ abantu babheke phezulu
Akhal’ aze athul’ amahlabezulu
Sonk’ isigaba siyakhala kuy’ uMdali wezulu!
Awu! bakithi sokunzima!
Sengathi liyakubona bakithi, komile!
Komile bakithi, komile.
Ilanga kalisatshisi, liyobula
Umhlabath’ usutshis’ okwelahl’ elibomvu
lms@uccsa.fm Page 24
Izifuyo zakhala zazethul’ okwemvu
Ngempel’ elokufa kalitsheli
Phela nanku lokoma kuthatha lezibhevu!
Komile bo!
Inkanku kayisazwakali
Amakhub’ alokh’ebekiwe, lenkabi sekuzingcuba
Amasimu sekungamagceke, akula ngitsho lohlamvana
Kuphel’ ameva lamevana.
Komile, kome qha! emasimini.
Umhlabath’ usukwakwamukile,
Lezind’ impande sezomile.
Lamadwala sepankukile.
Yikh’ ukoma ke lokhu.
Akusekho muli yojabula, ingane zonke zilele.
Ilanga liqed’ ubab’ amandla,
Lomama laye sengumayihlalela koDladla.
Abantwana balambile, imphimb’ isimahadlahadla.
Abafowethu sebesebenzel’ ukudla.
Lam’ owebhola, kangisayithand’ inkundla.
Ngempela komile kul’umhlaba.
Asibhekisen’ amabombo phambili
Siyekhonale komfundis’ uSiphambili,
Engxeny’ inkosi yakh’ ingasiph’ amandla’
Ilob’ isichathekele ngalaph’ okulamanzi lokudla
Ngoba ngempela komile, kome qha!
lms@uccsa.fm Page 25
KAMBE UZOBUYA NA?
Waphum’ ungoya ding’ umsebenzi,
Sasala sithembele kwelokuthi ‘’ngiyeza’’,
Lalamuhla.
Adlul’ amalanga
Zaphel’ izisonto
Zand’ izinyanga
Yenzenjal’ iminyaka
Sayibala, ayizangeyaphela
Asizange sakhathala, silokhe silindele,
Lalamuhla.
Kwaphel’ itswayi,
Kwaya kwaya yaphel’ impuphu,
Sayakuthi gwaqa komalume
Labobasiqhululel’ iziqu zamehlo
Wazam’ ukusiz’ umalume
Zazezabhobokel’ izikhwama zakhe
Sabazinhlanz’ ezitshelwe ngamanzi.
Mayibabo!
Kwakude phambili, kwakud’ emuva
Baqhweban’ omakhelwane,
Sabayingxoxo yezalukazi labomayihlalela,
Eyokucel’ uhololo.
Labaphambana lathi bayaqhwebana, basinyonkoloze, bahleke
lms@uccsa.fm Page 26
Sizibuze – kambe uzobuya na?
Ayi, asazi!
KUDE LAPHO ESIYAKHONA
Kwez’ abelungu, kwakhal’ abansundu.
Kwez’ imfundo, sakhululwa ebunzimeni.
Kwanda abantu, zajik’ izinto.
Ngempela ukuzala yikuzelul’ amathambo.
Phela abazalwa bengathandwa, beza lothando.
Abazalelw’ ebunzimeni, bezalenkululeko.
Abazalwa sesikhululiwe, beza lentuthuko,
Savela sazi – kude lapho esiyakhona.
Ababesilwa lath’ endulo nampa bayasilandela
Okwendlal’ umadlatule yakwaNguni
Bayaphithizela beding’ ulwazi ngamaqhawe akho
Amadod’ emadodeni
Amadod’ eza lokuthula kuzwekazi le-Africa
Amadod’ achith’ igaz emaguswini
Beding’ i-Africa
Kiw’ abelungu bathi “Hats off, we salute you”
Ngempel’ ukuhamba kwayizal’ inkosi
Lalobobubhaxubhaxu bemaguswini balibumba iqhawe
Kwabading’ ukwazi ngawe Africa,
Sithi “Obengekh’ akabonanga lutho,
Ongabonanga luth’ akazilutho,
Ongazilutho, ufana lofileyo!”
lms@uccsa.fm Page 27
Kodwa kwababekhona, ngethemba liyabazi,
oNelson Rolihlahla Mandela, oNkwame Nkruma,
oJoshua Mqabuko kaNyongolo Nkomo labo Julius Nyerere
Amadod’ emadodeni
Amadod’ afenelwe yinhlonipho
Siyaz’ idlozi liyaphakelwa
Senza njalo sithuthuka
Sicel’ amazul’ ukub’ asixhase
Abakhokheli bamanyane, bondle ukuthula
Ababalisi babenyandanye, bakh’ intsha
Sicul’ u’Nkosi sikelela’ sindawonye
Sithandane, sihloniphane
Ngoba kude lapho esiyakhona.
MTHETHI
Mthethi kawusathuli
Usuthetha njalo nje okwensimbi encencethayo
Amazwi andile, ngumoya
Izenzo qha, kuyizona phela inguqulamumo
Sikuzwe uduma enkabazwe
Wezwakala ukhwaza ezansi lasenyakatho
Empumalanga wafika ngamagagasi
Entshonalanga bakwazi ngamazwi
Mthethi kawukhathali
Mthethi we Mthethi!
Uyisikhulumi esefez’amazwi sanhlanyelo
lms@uccsa.fm Page 28
Mthethi, ungumlomo kaZulu
Ungumeli wabansundu ephalamende
Uyimbongi, mthethi ungubaba wabantwana
Kodwa maneng’amazw’akho
Az’avimbi lezulu
Mtshumayezi womphakathi lawe ungumthethi
Ususazakala ngolaka langodlame
Udum’ ezweni lonke okwendlala
Mthethi uthukuthele impela
Kodwa khumbula kwenu phela
Nakana isethembiso sakho kuMthwakazi kandaba
Wathi “izenzo kungemazwi”
Lalamuhla silokhe silindele wena we Mthethi!
MLINDI
Sikhathi sini ulokhe ulindile
Vus’inkophe ubone
Laf’elihle bekhangele abadala
Kodwa phide libone
Usuphelelwe lithemba lumhlaba
Kodwa lina ziwula lokhe lithi
Qha asikafiki isikhathi
Lindani, lilinde njalo
Liyothi mhla lovukayo
Bobe sebenyuke baphela
Liyothi mhla lofunayo kobe
Kungasekho lokufumana
lms@uccsa.fm Page 29
Lalenotho eliyifukamele samaqanda
Iyophela du samazolo
Liyobe lilindele elokufa
Ngoba umlindi wangempela
Utshaya phansi ngedolo,
Ukhuleka njalo nje, azilungisele
Uyokuthi yebo Nkosi nangu mina la
Mhla sebebuthwa abakhethwa bengeniswa ekhaya
Umlindi impela ubheka phezulu
Abheke phansi azi lapho ifa lakhe elikhona
Umlindi uyakholwa, umlindi akalitshaziswa yibuthongo
Ngoba seliyokhala icilongo, wena uyokulizwa na?
Njengoba uthi ungumlindi.
NGIZOKUTHOLA KUPHELA
Ngathi ngiqala ngqa ukukubona,
Kwangathi ngibon’ ingelosi.
Ngakunqolonga, wema wathi mpo
Wathi jeqe, wangithi ngeso, ngaginqa
Ngavela ngazi ukuthi la, nginxusiwe
Kanti qha ngiziqambela amanga!
Kodwa wena, wena phela,
Ngiyazi ngizokuthola kuphela
Ngobumenemene ngaphithizela
Ngezwa sengathi ngiyadiyazela
lms@uccsa.fm Page 30
Ngaba liqhude, lizingela isikhukhukazi esimhlophe
Ngamazi uNomasonto, ongowakho umngane
Ngayifuna ngayifumana eyokukuthola emoyeni
Ngewayalesi, lakulo ubuso-gwalo.
Ngazithembisa ukuthi ngizakuthola kuphela
Ngawubamb’ umdikadika owami
Yatshayela phezulu inhliziyo yami
Ngitsho phela mhla ngibona igama lakho ku-facebook!
Kwajabula inhliziyo, abhulana amaphaphu
Ngathi hlasi okungamazwana engqondweni yami
Ngithi mhlawumbe ungangikhumbula
Kodwa phinde uphendul’eyami incwadi
Wadela ubuso-gwalo, wanda kwezinye ingwalo
Kodwa wena, wena phela ngiyoze ngikuthole
Ngizwile ngendumela zakho
Ukuthi abafowethu ubathela amasondo
Baqhuqhe baqhaqhazele, nxa usubaqhwaqhwa
Ngomqwayi wakho, ubanyonkoloza
Langengalo yakho ubanwayizele
Kodwa kimi la, ngiyala, ungayidela imkhuba yakho
Ngoba wena lami sisazodibana mangqamu,
Ngalolo suku ngizokuthola estikini kuphela
Induku enhle efana lawe iphuma kude
Ngaphetsheya kwezintaba ngiyoze ngikuthole
Kuleli izwekazi ngizokufuna,
lms@uccsa.fm Page 31
Ngiwel’ imifuna ngichaphe lezinlwandle
Kufacebook, kuthwitha lakuwhatsapp
Kunetone kutelone lakuskype
Bhambo lwami ngizokuthola kuphela
Ntomb’enhle nansi lenamba yami
011 0230912
Ubugwadi, lobunsumbelume okungibhekileyo
Ngokwemuka ngolwakho uthando
Lenombolo-cingo ngizoyithi nama ku-similosomumo
Sami kuwhatsapp lakufacebook
Nansi le-email yami, ikheli yasebulenjini
thandothando@nhliziyoyami.wena
Qhalaqhala lentombi ngifuna wena
Wena lami, siyokuba livaka levithikazi, sibemunye
Ngob’ithemba alibulali
Ngiyazi ngiyoze ngikuthole
Kiyo limpilo ngizokulinda
Kwezayo ngizokucinga
Ngizowabumba amasu ngifune lezanuse
Ngiyele lale, ngiwufune lomthombo ongakhali xoxo
Ngoba wena, wena phela
Ngizokuthola impela
Kungala lamuhla ngingela mali
Kodwa mhla weholo lokuqala,
Owami umaqondana ngizomthola
Ngimqomise, sithandane sivele sihlele ngomuhle umtshado!
lms@uccsa.fm Page 32
Ngoba uthando yimpilo, ukubekezela yinqaba
Ngizothokoza ngimazise loMlondi, ngithi
Lawe linda mfanakithi uMdali usambumba owakh’uEVA!
QOKI
Samukeleni mahlabezulu
Lisethule lumthwalo osisindayo,
Ozindaba ezehlula lamaphephandaba.
Imbiko, imbono lezomzwangedwa, indaba.
Besithembile, sithi mhlawumbe ezasendulo
Lezelamuhla elisanda kweledlula
Zizabona, zizwe, zisazise
Silimuke njengoZulu, kodwa phinde
Lize labatshonela, njengezikhuni, amalahle lomlotha
Kwatsha, kwagiqika umoya wachithiza
Libatshonele ilanga. Amazwi, ingwalo
Lezenzo zabo, kwedlula lobude bempilo zabo
Bekuzimbongi zikaMzilikazi kaMatshobane
Kwaba ngeZikaLobhengula laye uNjube
Emva kwalokho, zahlub’amakhasi sanyok’ ebusika
Ntshobe, emlindini okwembil’engatshiyi msila, zanyamalala
Kodwa kwedlule konke lokho
Ingakho thina esandulelwa ngezahaya umafukufuku
lms@uccsa.fm Page 33
Umfokanyongolo, sithi qoki ngekhaya
Sikhuleka kuwe Mthwakazi, sikhala
Isizwe esalahla uyise lonina sandelwa yibuntandane
Phela sibabekile o-Father Zimbabwe laboMama oMafuyane
Ingakho sithi qoki ngephimbo eliphezulu
Emzin’ omkhulu, owala ukufa wathi kahle ngibe lithonga
Qoki kuweBulawayo, samukele thina imbongi zikazulu!
Esiphethe umbiko ovela phezulu
Sizebika ngenguquko lemiklomelo yayo
Sazise abaphansi, abasaphila laye uMdali
Ngabakhomba ngophakathi, lenswelaboya
Sitsho ngoncindezelo lobandlululo
Ngoba sisazi mhlophe ukuthi idlozi liyaphakelwa
Sithi dlanini lani, sibone kumbe azivuleki yini
Ezenu izilakalaka, ngokudabuka langolaka
Qoki badala, zakhamizi lamahole
Sifike, kwenu kaNdaba thina esikhulelweyo
Sizohlanz’emphakathini, ize ikhithike lemswane
Sikhalel’ulimi olwancindezelwayo kwasala amalimi
Thina imbongi zakho Zulu, ezohlaka
Sithi nanzi-ke ezivus’usinga, zivule lenkophe!
NGIYABONGA
Ngithand’ukubonga uNkulunkulu
lms@uccsa.fm Page 34
Ngob’ umkhulu kakhulu
Wenzile kimi la izinto ezinhle kakhulu
Ungisizile empilweni kakhulukazi
Wangiphakamisa kakhulu
Ekadeni ubengathi ngowezikhulu
Kanti qha lizoze lifike elikhulu
Ngakho ngiyabonga inkosi enkulu
Mina ngila kangazi kakhulu
Ngoba umoya wami ubudideke kakhulu
Ngitsho lalapho eseyithethe ekababamkhulu
Waziveza ukuba yena ungumduduzi omkhulu
Ngakho ngithi akabongwe omkhulu
Intandane kuye zithi Baba
Izinanakazana, inyoni lenhlanzi kuye zithi Mama
Ungumongi lomenelisi kiwowonke umhlaba
Umnene, ulothando lesisa okukamama
Ngakho ngithi akabongwe ozayo
Akezisukume zonke izizwe
Zibuye lapha kwelethu ilizwe
Zithiye indlebe kezizwe
Ngobukhulu baleli ilizwi
Awu ngempela umkulu uMdali wezizwe
Ngivumeleni ngimhaye
Kengithi bayethe mvelinqangi
lms@uccsa.fm Page 35
Wena ngadlangadla, ndoda yezinsuku
Uyindaba endala, wena dondolo lokuchaphisa amazibuko
Umdala we Mdali unguye kanye uMdabuli wento zonke
Nguwe impela uSomandla
Malibongwe libatshazwe elakho kuphela igama!
Ngakho ngithi alala ngawe Nkosi
eNkosi, eJesu, kangiginyi ngesulele phansi sankukhu
Kodwa konke okukimi kuthi siyabonga kuwe omkhulu ongunaphakade
Ameni
KANGIBHEK’EMUVA
Ungizele umama
Wangamukela ubaba
Ngetheswa ibizo ngabazali bami
Ngiyabonga ukuthi ngatatshwa koMlimu
Lamhlanje ngikhulile
Ngibhek’emuva ngilile
Ngoba kubuhlungu akuthabisi
Ngibhek’umama ngimbone edanile
Nginyikiny’ikhanda
Ngilinqekuze kabili kathathu
Ngikuvum’ukuthi ngempela
Inkukhu ingawanatha amaqanda ayo
Kanti bavele bakwenza njani abazali
lms@uccsa.fm Page 36
Ukuzala abantwana umuz’uze utshutshume
Babuye bawudele?
Hatshi nje ubambo lwenkomo
Ukudliwa endlwaneni!
Ngiyazi sibanengi esikhulele emeveni
Esasikhukhuza ingqweqwe zomlomo
Izihlobo zisidlisa imbuya ngoluthi
Sakhula sababadala
Sananabuka njengedelele
Sababade samathamb’ethonga
Silokhe sithemb’elokuthi
“ubaba uyeza”.lalamuhla.
Ngempela ubaba luhlobo olungalonjwa nhlanyelo
Yazi kubuhlungu ukuba yintandane
Kulukhuni ukukhula ungela baba, ungelamzali
Lalamuhla kangikuthandi emuva
Ngibhekise amabombo phambili, laphakade!
KANTI YINDABA
Ngibabuzil’ abadala
Abazange bangiphendula
Angazi kumbe lawe mama
Uyakwazi yini indaba
Kambe ngubani owayengakwenza lokhu
lms@uccsa.fm Page 37
Ukuzalis’ubuy’udele umuzi wakho
Ayi akekho ophilayo ongakwena lokhu
Ukuzimisela ukuwafulathela
Amandla obudoda bakho
Ithumbu lakho, inzalo yakho
Kambe yikho yini, jah’elidala?
Ngiyazibuza kangiyitholi impendulo
Kanti yindaba?
Uz’ukheth’ukuhamba utshay’abantwabakho
Lokhu kuhamba kakuyizali inkosi
Kodwa kuza lomkhosi wabadabukileyo
Kanti yindaba baba wami?
Kwasekutheni mzali wami?
Kusengu baba na?
Ngiyabuza, mama, uthi kawazi
Pho sokhula sigcone bani na?
Ngiyeyiswa lamhlanje
Ngiyazondwa lamhlanje
Kodwa ngithi ubaba yinjiva
Kubuhlungu lokho
Kodwa ngitshaya indiva!
UKUFUNDA KUHLE
Bekubuhlungu’umntwana etshiya
Abazali ekhaya esiz’esikolweni
lms@uccsa.fm Page 38
Lamhlanj’usepheth’ilif’ elingapheliyo
Bonke’abantu bayamgcwalela
Uyaziqenya, akasabambeki
Okomnenk’omanzi
Ngempel’uselikhosi lumfana
Uselikhosikazi luntombazana
Kusenjalo yazin’ukuthi
Kungenxa yalesi sikolo
Kungenxa yalaba balisi
Kungenxa yenhlonipho njalo
Kungenxa yokuzinikela
Ukuthi lumfundi aphumelele
Kufuna abakwaziyo ukuthi
Endulo koDubo kakuyiwa
Abazibuth’okwentombi iviyoca
Abanje yib’abatholimfundo
Abalelif’elingapheliyo
Abaphumelela bathokozis’abadala
Bacwebezel’okwephikhakha
Isikolo siphakame, sihlonipheke
Laba yibo abafundisekayo, abafundileyo
Ngoba empeleni ukufunda kukuhle!
KAMBE NGUWE LO?
Nxa ngisizwa ngomtshado wakho ,
lms@uccsa.fm Page 39
Ngiyanakana
Ngikhumbul’inkulumo zakho’
Izifiso zakho, lezinqumo zakho
Ngikubone ubobotheka
Ngizibuze,
Kambe nguwe lowaya na?
Iyanda kayipheli imibuzo
Ekhanda lami
Nxa ngidinga ukwazi
Ngempilo yakho
Ngidinga ukuzwisisa
Imbali yakho
Lalapho oyakhona
Ngizibuze njalo
Kambe nguwe lo na?
Impela kwabo kwagwala akulasililo
Wesab’izifebe, wema ngokulunga
Wazakha ngothando langokuthembeka
Wal’udubo wamel’intuthuko
Wazimisel’ukuguqula umhlaba kaThixo
Awu ngempela awusenguye
Lowaya umuntu engimnakanayo!
USETHULE OKAMLIMU
Elokufa kalitsheli
lms@uccsa.fm Page 40
Bayatsho abathi bayazi
Ulwazi nje oluswel’umchasisi
Ngob’ofileyo engek’avumelane lakho
Nanguyan’ugogo ebesixoxa laye
Usengolele emathuneni
Lendlini bayalila, kabasathuli
Ngob’ukhulu uselandele
Ngisavul’amehlo, ngizwe omuny’umbiko
Lo, ngovela eGwanda, umalume kasekho
“mdingeni lizamthola”, yimpendulo eswel’ulwazi
Sekuvimbile kulindlu, kuyalilwa kuyalilwa
Inyembezi sezigcwel’imgqomo
Labonana sebelandezela
Kakusela njabulo kulo umuzi
Ngitsho lensini zikababa asisazazi
Ngoba lesikhewu sikamama sesavaleka
Angikhulumi ngesixhenxe sikadadewethu
Kuvele kusiza ngani ukukhala?
Kuyanceda na ukudwadla loba ukukhala?
Kusizani njengoba ukufa sekuhuquluzile
Thulanini bakithi ngoba sebelele laba
Kabezwa futhi, njalo kabasaphenduki emhlabeni
Nginje mina kangisabuliswa,
lms@uccsa.fm Page 41
Sengibizwa ngo”langalezo”
Pho yini le?- ngumkhuba wamaNdebele!
Ngicel’ukubuza bakithi
Uyavuka na osefile?
Ofileyo igama nguLangalezo na?
Ofileyo uyezwa na nxa sikhala kanje?
Mhlawumbe kubangelwa yikungamboni osefe wavuka
Ngoba lowo wazi ngcono ngalokho
Ngempela usethule okaMlimu
Ididekile imimoya yethu
Lokudla sesiginya nzima
Kwabanye vele kakudleki
Pho sithini, senzeni?
Mina bengingakukholwa lokhu
Kodwa ngizizwele ngezami indlebe
Ngazibonela ngawami la omabili
Ngempela osethule usethule lanini
USEPHUMULE
Ngithe ngiwamukela lumbiko
Inhliziyo yami yabamnyama tshu
Igazi lanquma, ngabamakhaza
Ngoma ngathi qha
Ubuso bagalula esizibeni senyembezi
Ngehluleka ukuklabalala
Ngaphela amandla
Ngathi di phansi okweganu
lms@uccsa.fm Page 42
Kwangathi kuyahlola
Nanko-ke sengigula kulemfa
Ngaphaphama kwelikude
Abadala bathi udl’umafa avuke
Kanti qha.
Ngacela indlela lemvumo
Batsho bengibalekela sasipoko
Ngayidinga engelamafasitela,
Ngayiswela. Ngamemeza “limusephi lumuntu?”
Bathe emalibeni
Ngagijima ngedlul’umoya
Ngiholoba sasivunguzane
Ngafica sebegebha elingelamkhawulo
Ngayibamba ngayiphulula ekamazakhela
Njengolemvumo ngayivula
Ngawathi nhlo ebusweni bakhe
Ngehluleka ukuzibamba
Zqala zisathontela, zagcina sezigelezela okukaTshangane
Ngamhlamba njalo ngaletswayi
Ngamnyikinya-kasekuvuma
Ngamqhweba-wazithulela
Ngambiza-kasekusabela
Ngaguqa phansi ngalila njalo
Ngabuye ngambhekisisa
Kwangathi ngiyaphupha
lms@uccsa.fm Page 43
Phela lejwabu selimnyama
Esekomile okwenjanji
Engimazi ebutshelezi-usengumhwabha
Engimazi exoxa- lamuhla usegcik’owakhe
Engimazi ebobotheka-lamuhla angisekulibona ngitsho lelilodwa
Ngempela esihle kasidleli
Phela nanku igugu selitshabalele
Loba ngingakukholwa
Lumuntu obengumngane-sengumuyi
Ngiqale ngisezwa, ngabuya ngazibonela
Okungancitshwa iso, kukhub’inhliziyo
Lamuhlanje lezandla sezilobufakazi
Kungasenani, usephumule okaMlimu
Hamba kuhle, lala ngokuthula
Ufike kuhle kogoqwanyawo, uz’ubabone
Ezweni labayi. Enjenye engasutha lomhuquluzi
Oh! Bakithi wasenza wena Kufa!
LAFA ELIHLE
Litshabalele izwekazi lakithi
Baphelile abaphathi bomthetho
Kabasekho abalenhlonipho
Labadala sebemdambiyana nje
Oh! Bakithi selifile elihle bakithi
lms@uccsa.fm Page 44
Sekulihlazo kuphela emphakathini
Sekuhlanzis’okunje-abasela mbeko abatsha
Kuyayangisa ukusebenza labantu abanje
Kuyakudunga umoya wami okunje
Lihlazo bakithi , kuyahlanzisa
Ngempela selifile elihle
Ekadeni besisazi ngenhlonipho
Bengisazi –omdala uyahlonitshwa
Bengisazi – ubuntu ngobabantu bonke
Mina bengisazi-isiko liyamondl’umuntu
Mina bengisazi-ivangeli yinsika yokuhlanzekileyo
Kodwa lamhlanje akusekho lokhu;
Sekufile konke sambodlela
Sekubunile okwamaluba kutshisa
Kutshabalele emhlabeni
Awu bakithi laze lafa elihle
Yebo kambe sewasitshiya uTshaka
Yebo kambe laboMzilikazi sebadlula
Yebo kambe uLobhengula wakhothama
Kodwa lokhu okwasalayo yikho na ababekufuna?
Ngitsheleni bantu bakithi
Induna lamhla yizo ngamagama
Amapholisa yiwo lawo ngezivimbamthetho,
Kanye lezivalamlomo
lms@uccsa.fm Page 45
Inhlonipho, lobuntu sekuyizinto zendulo
Sekwembathiswe ingubo, kwangathi ngokwendle
Awu bakithi kalisekho elabomkhulu elihle!
SEKUTHENI
Kwalila umama
Kwakhala abantwana
Kwahwabha ubaba
Senzeni bo kulo umhlaba?
Salamba kangaka
Sathukwa kangaka
Baxabana ababusi
Saswela umalusi
Awu bantu bakithi,
Sokutheni kulomhlaba?
Bazama njalo nje abafowethu
Kwaliwa imini lebusuku
Achithwa amagazi
Banda ububhaxubhaxu ezizweni
Kuvele kubangwani kulumhlaba?
Ngisizeni bo ngazi, konakelephi kulumhlaba?
Bengingazi ngala ameva
Bengingazi ngokuvele kuvela emuva
Ingxabano yabantu ngenxa yemali
lms@uccsa.fm Page 46
Udinge uswele ukuthi kuvele kuliwelwani
Ayi! Asazi ngalezenzo zalumhlaba
Pho ukusiza kuyasiza na?
Phela bathi obulele, usazophinda futhi
Lingabe lizimisele ukuvukelana okwezilo lezibanda?
Yona notho bani le esidinga igazi labakwenu?
Ngisizeni bo bakazulu kengazi
Kuvele sekutheni kul’umhlaba- sizaNkosi!
Omama labogogo sebengoMasalu
Amaxhegu labobaba kuthiwa ngoTopi
Izilima lalimele kabasanakwa kuthwa bakhulelwa yimimoya
Abafundisi sebeyizikhali zokumbambatha isono
Ababalisi labafundi bande kwezensitha
Yebo kambe, yikho lokhu na zinini zami?

More Related Content

What's hot

Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
Nsindiso Clement
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
lucas Tshabalala
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
lebogang shakwane
 
Sicikoza ngosiba
Sicikoza ngosibaSicikoza ngosiba
Sicikoza ngosiba
Xolani Knowledge Dlamini
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
Salome Paulina
 
Izibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosiIzibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosi
university of johannesburg
 
Izibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosiIzibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosi
university of johannesburg
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
Mlando Prosperity
 
Ukuvezwa kwabalingiswa
Ukuvezwa kwabalingiswaUkuvezwa kwabalingiswa
Ukuvezwa kwabalingiswa
Nonhlanhla Manana
 
Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)
nokubonga lungile
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
Nozipho Lungile Poswa
 
Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
Bongumenzi Mtshali
 
L6 izibongo zika mpande amazwibela
L6 izibongo zika mpande   amazwibelaL6 izibongo zika mpande   amazwibela
L6 izibongo zika mpande amazwibela
Sduduzo Buthelezi
 
Inkondlo
InkondloInkondlo
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
Nozipho Lungile Poswa
 
Izinkondlo (Isakhiwo)
Izinkondlo (Isakhiwo)Izinkondlo (Isakhiwo)
Izinkondlo (Isakhiwo)
Lethukuthula Molife
 
Izinkondlo
IzinkondloIzinkondlo
Izinkondlo
Asandah Mashele
 
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziUmlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Nhlanhla Maseko
 
Sicikozangosiba 161125075523
Sicikozangosiba 161125075523Sicikozangosiba 161125075523
Sicikozangosiba 161125075523
University of Johannesburg
 
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondloUkuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Nonjabulo Sibiya
 

What's hot (20)

Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
 
Sicikoza ngosiba
Sicikoza ngosibaSicikoza ngosiba
Sicikoza ngosiba
 
Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)Izinkondlo1(2)
Izinkondlo1(2)
 
Izibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosiIzibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosi
 
Izibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosiIzibongo zamakhosi
Izibongo zamakhosi
 
Izinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakaziIzinkondlo zika bw vilakazi
Izinkondlo zika bw vilakazi
 
Ukuvezwa kwabalingiswa
Ukuvezwa kwabalingiswaUkuvezwa kwabalingiswa
Ukuvezwa kwabalingiswa
 
Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)Izinkondlo1(1)
Izinkondlo1(1)
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
 
Imifanekisomqondo
ImifanekisomqondoImifanekisomqondo
Imifanekisomqondo
 
L6 izibongo zika mpande amazwibela
L6 izibongo zika mpande   amazwibelaL6 izibongo zika mpande   amazwibela
L6 izibongo zika mpande amazwibela
 
Inkondlo
InkondloInkondlo
Inkondlo
 
Izinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwaneIzinhlobo zezinganekwane
Izinhlobo zezinganekwane
 
Izinkondlo (Isakhiwo)
Izinkondlo (Isakhiwo)Izinkondlo (Isakhiwo)
Izinkondlo (Isakhiwo)
 
Izinkondlo
IzinkondloIzinkondlo
Izinkondlo
 
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembeziUmlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
Umlando omfishane nemisebenzi ka nyembezi
 
Sicikozangosiba 161125075523
Sicikozangosiba 161125075523Sicikozangosiba 161125075523
Sicikozangosiba 161125075523
 
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondloUkuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondlo
 

Similar to Imbongi zalamuhla

конспект уроку свято англійської мови в 2 класі
конспект уроку свято англійської мови в 2 класіконспект уроку свято англійської мови в 2 класі
конспект уроку свято англійської мови в 2 класіAndrey Goroshko
 
1.structures
1.structures1.structures
1.structures
Angy Silva
 
Abc party
Abc partyAbc party
Abc party
SenkoLyudmila
 
History of My Music
History of My MusicHistory of My Music
History of My Music
Valev Laube
 
S.Present & Pr. Continuous
S.Present & Pr. ContinuousS.Present & Pr. Continuous
S.Present & Pr. Continuous
dpavlidou
 
Cocoa and Poems
Cocoa and PoemsCocoa and Poems
Cocoa and Poems
Lynnette Powers
 
Structures
StructuresStructures
Structures
memuflo
 
Present continuous songs
Present continuous songsPresent continuous songs
Present continuous songs
Monicargtz
 
Miss Polk's Class poems
Miss Polk's Class poemsMiss Polk's Class poems
Figurative Language using the Beatles
Figurative Language using the BeatlesFigurative Language using the Beatles
Figurative Language using the Beatlespingram62
 
Позакласний захід з англійської мови “In the World of Fairy Tales”
Позакласний захід     з англійської мови “In the World of Fairy Tales”Позакласний захід     з англійської мови “In the World of Fairy Tales”
Позакласний захід з англійської мови “In the World of Fairy Tales”
Yulia Novichenko
 
Beautiful Song Lyrics
Beautiful Song LyricsBeautiful Song Lyrics
Beautiful Song Lyrics
Eric Tachibana
 
Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015
Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015
Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015
mbcpreschool
 
妻子的空位 (The Irreplaceable Void)
妻子的空位 (The Irreplaceable Void)妻子的空位 (The Irreplaceable Void)
妻子的空位 (The Irreplaceable Void)
He Yan
 
speaking exercise
speaking exercisespeaking exercise
speaking exercise
Sofie Johansson
 

Similar to Imbongi zalamuhla (19)

конспект уроку свято англійської мови в 2 класі
конспект уроку свято англійської мови в 2 класіконспект уроку свято англійської мови в 2 класі
конспект уроку свято англійської мови в 2 класі
 
1.structures
1.structures1.structures
1.structures
 
Abc party
Abc partyAbc party
Abc party
 
History of My Music
History of My MusicHistory of My Music
History of My Music
 
S.Present & Pr. Continuous
S.Present & Pr. ContinuousS.Present & Pr. Continuous
S.Present & Pr. Continuous
 
Cocoa and Poems
Cocoa and PoemsCocoa and Poems
Cocoa and Poems
 
Structures
StructuresStructures
Structures
 
Araling Panlipunan
Araling PanlipunanAraling Panlipunan
Araling Panlipunan
 
Present continuous songs
Present continuous songsPresent continuous songs
Present continuous songs
 
Miss Polk's Class poems
Miss Polk's Class poemsMiss Polk's Class poems
Miss Polk's Class poems
 
Figurative Language using the Beatles
Figurative Language using the BeatlesFigurative Language using the Beatles
Figurative Language using the Beatles
 
Позакласний захід з англійської мови “In the World of Fairy Tales”
Позакласний захід     з англійської мови “In the World of Fairy Tales”Позакласний захід     з англійської мови “In the World of Fairy Tales”
Позакласний захід з англійської мови “In the World of Fairy Tales”
 
feelings and $***
feelings and $***feelings and $***
feelings and $***
 
Beautiful Song Lyrics
Beautiful Song LyricsBeautiful Song Lyrics
Beautiful Song Lyrics
 
Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015
Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015
Autumn term 2015 weeks 5 6 30th nov-11th dec 2015
 
妻子的空位 (The Irreplaceable Void)
妻子的空位 (The Irreplaceable Void)妻子的空位 (The Irreplaceable Void)
妻子的空位 (The Irreplaceable Void)
 
Favorite poems of Second Grade
Favorite poems of Second GradeFavorite poems of Second Grade
Favorite poems of Second Grade
 
speaking exercise
speaking exercisespeaking exercise
speaking exercise
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 

Recently uploaded

Fed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine Zorba
Fed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine ZorbaFed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine Zorba
Fed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine Zorba
mariavlachoupt
 
一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理
zeyhe
 
一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理
一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理
一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理
taqyed
 
ART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERS
ART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERSART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERS
ART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERS
Sandhya J.Nair
 
IrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptx
IrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptxIrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptx
IrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptx
Aine Greaney Ellrott
 
Codes n Conventionss copy (2).pptx new new
Codes n Conventionss copy (2).pptx new newCodes n Conventionss copy (2).pptx new new
Codes n Conventionss copy (2).pptx new new
ZackSpencer3
 
Caffeinated Pitch Bible- developed by Claire Wilson
Caffeinated Pitch Bible- developed by Claire WilsonCaffeinated Pitch Bible- developed by Claire Wilson
Caffeinated Pitch Bible- developed by Claire Wilson
ClaireWilson398082
 
一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理
zeyhe
 
Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)
Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)
Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)
SuryaKalyan3
 
Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)
Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)
Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)
SuryaKalyan3
 
2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories
2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories
2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories
luforfor
 
A Brief Introduction About Hadj Ounis
A Brief  Introduction  About  Hadj OunisA Brief  Introduction  About  Hadj Ounis
A Brief Introduction About Hadj Ounis
Hadj Ounis
 
ashokathegreat project class 12 presentation
ashokathegreat project class 12 presentationashokathegreat project class 12 presentation
ashokathegreat project class 12 presentation
aditiyad2020
 
一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单
一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单
一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单
zvaywau
 
Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)
Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)
Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)
CristianMestre
 
2137ad Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...
2137ad  Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...2137ad  Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...
2137ad Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...
luforfor
 
The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎
The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎
The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎
iraqartsandculture
 
一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单
一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单
一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单
zvaywau
 
acting board rough title here lolaaaaaaa
acting board rough title here lolaaaaaaaacting board rough title here lolaaaaaaa
acting board rough title here lolaaaaaaa
angelicafronda7
 

Recently uploaded (19)

Fed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine Zorba
Fed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine ZorbaFed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine Zorba
Fed by curiosity and beauty - Remembering Myrsine Zorba
 
一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(UniSA毕业证)南澳大学毕业证成绩单如何办理
 
一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理
一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理
一比一原版(qut毕业证)昆士兰科技大学毕业证如何办理
 
ART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERS
ART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERSART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERS
ART FORMS OF KERALA: TRADITIONAL AND OTHERS
 
IrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptx
IrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptxIrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptx
IrishWritersCtrsPersonalEssaysMay29.pptx
 
Codes n Conventionss copy (2).pptx new new
Codes n Conventionss copy (2).pptx new newCodes n Conventionss copy (2).pptx new new
Codes n Conventionss copy (2).pptx new new
 
Caffeinated Pitch Bible- developed by Claire Wilson
Caffeinated Pitch Bible- developed by Claire WilsonCaffeinated Pitch Bible- developed by Claire Wilson
Caffeinated Pitch Bible- developed by Claire Wilson
 
一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(QUT毕业证)昆士兰科技大学毕业证成绩单如何办理
 
Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)
Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)
Memory Rental Store - The Ending(Storyboard)
 
Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)
Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)
Memory Rental Store - The Chase (Storyboard)
 
2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories
2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories
2137ad - Characters that live in Merindol and are at the center of main stories
 
A Brief Introduction About Hadj Ounis
A Brief  Introduction  About  Hadj OunisA Brief  Introduction  About  Hadj Ounis
A Brief Introduction About Hadj Ounis
 
ashokathegreat project class 12 presentation
ashokathegreat project class 12 presentationashokathegreat project class 12 presentation
ashokathegreat project class 12 presentation
 
一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单
一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单
一比一原版(GU毕业证)格里菲斯大学毕业证成绩单
 
Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)
Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)
Inter-Dimensional Girl Boards Segment (Act 3)
 
2137ad Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...
2137ad  Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...2137ad  Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...
2137ad Merindol Colony Interiors where refugee try to build a seemengly norm...
 
The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎
The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎
The Last Polymath: Muntadher Saleh‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎
 
一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单
一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单
一比一原版(DU毕业证)迪肯大学毕业证成绩单
 
acting board rough title here lolaaaaaaa
acting board rough title here lolaaaaaaaacting board rough title here lolaaaaaaa
acting board rough title here lolaaaaaaa
 

Imbongi zalamuhla

  • 1. IMBONGI ZIKA ZULU Amazwi embongi zalamuhla alotshwe ngobuciko obukhulu. Athathelwe ezehlakalweni ezibhekani loZulu. Inhloso yikuba zindlebe, amehlo kanye lomlomo wabansundu eAfrica. UQOQO LWENKONDLO ZALAMUHLA.
  • 2. lms@uccsa.fm Page 1 EzikaMnu. M. Ndlovu Vumani Ngivmeleni ngigiye ngobusinzwa bami Ngivumeleni ngiziqenye ngobuntu bakithi Vumani bakaNdaba, kaMthwakazi Ngiziqenye ngomdaka wami Vumani ngiziqenye ngolimi lwami Ngathi ngikhuluma ngolwabokhokho Bazonda bahlokoma kobambazonke Bethula amacebo okungithulisa Babumba amasu okusula olwami Okuyilo lodwa esenisele lalo Ngivumeleni ngikhulume. Vumani ngilebeleke, vumani ngikwambule. Vumani bo, ngigiye ngolwakithi. Yilo engilwazi. Akusisono ukulukhuluma Yebo bathi luya lambisa, yebo bathi alulasitayila Kodwa ngaziwa ngalo. Vumani ngikhulume, vumani ngigiye! Baphi okhulu labogogo? Baphi obaba labomama? Akuphi amajaha lezintombi Ezizala ukukhulunyiswa ngendimi zabanye Zikhulume lona olwabokhokho oluqonde nta!
  • 3. lms@uccsa.fm Page 2 Angithi bathi ngingakhuluma Olwakithi ngiyi mbulu? Siphi isona sami ekuthini Ngithe ngiuna ukukhuluma? Vumani ngikhulume, ngivumeleni bo Ngitsho izangelo zami Ngibiza ezikababamkhulu uSondokhulu, uMgogodl’obanzi yikho kuphela engikucelayo! Kwalile okomnotho, kwalile okwamapulazi Ngob’iNdlovu lepulazi akubonani Asazi oKhumalo. Kanti bona OGagisa kuyavuma Kumbe njalo oMpofu. Ye emankampanini lemigodini. Hatshi vumani ngikhulume Vumani ngigiye ngolwabokhokho Sukuma Mthwakazi omuhle ukhulume Kanti walahla olwakho kutheni. Ngakhuluma babona uMpondo kayintshintshwa Ngakhuluma babona uSonketha-betshabi Pho ngiyephi? Vumani ngikhulume, ngivumeleni ngikhulume! Ngethula icala enkambeni enkulu eNkulumane Kwathiwa ungakhulumi
  • 4. lms@uccsa.fm Page 3 Ngahambisa incwadi ekolitshini Zanyamalala ezami ngoba ngikhuluma Ngathi ngifuna imali engeyami ebhanga Ngayiswela, ngoba ngikhuluma Ngabuza indlela kakho owangilayela ngoba ngikhuluma Sono bani engisenzileyo Ngivumeleni ngikhulume, vumani ngikhulume! Mthwakazi ngizweni mangikhuluma Ngizweni mangicula ngoba ngiyakhuluma Kanti labakithi abasakwazi ukukhuluma Pho ngizakhuluma lobani, ngaphi? Ngicela umntanami akhule ekhuluma, Afunde ekhuluma, azafe ekhuluma Vumani ngikhulume, ngivumeleni ngikhulume! Isela Ongaziyo kazi ukuthi kakwazi Isela liselela abantwana balo ngobusela Pho leli eliselela uthuli, ngelinjani? Ongaziyo kazi ukuthi kakwazi Kazi ongaziyo, isela liza ngobusuku Lemuke igugu lonke, lithathe litshiye amachaphazi Kanti lo osecake okocingo Asuye izolo obenone okwehotshi elomkhuhlane? Ngempela kazi ongaziyo
  • 5. lms@uccsa.fm Page 4 Kazi ongazi, Kanti baphela ngababili ngabathathu Kutheni bo. Itshefu ithelwe emanzini Ongaziyo kazi ukuthi isithintitha ngabane ngabahlanu Uvaliwe okanakaZimbece wavalwa okanakaLokhuza Kodwa ongaziyo kazi Ongaziyo kazi. Izolo bekubatshazwa Egwazwayo, bethi ibonakala ngamanxeba Kazi ongaziyo ukuthi lamuhla Egwazwayo ibonakala ngokucaka Bekuligugu ubukwa kuligugu Ubuntombi lamuhla sekuli……… (Please insert the appropriate word) Isela elisela ngonyezi belibele Labile ubuntombi leba ubujaha babantwana Intokozo iphelile ebantwaneni, kwaphela injabulo Ngoba ongai kakwazi ukuba kakwazi Bavela ondlebe zikhanga/zikhanya ilanga Ngoba ubunyanga bungobabo Amathemba atholakala ngoba ubusela Besela buzawuvela obala. Qha kawazi ukuthi kabazi labo ondlebe zikhanya ilanga Bathintitheka okwamaganu esihlahleni samaganu Kawazi ukuthi awazi ngoba ungazi ukuthi Awazi wokwazi mhla uvakatshele abazempilakahle
  • 6. lms@uccsa.fm Page 5 Baveza okungaziwayo kwazakala. Ikusasa lami Oh! Mhlazana ngobona engihlezi Ngifisa ukukwazi inhliziyo yodlala lephaphu Ngiphaphatheke okobone ontinti Ngivulamehlo ngibone, ngitshengise ngazi Chaza ngilalaele. Ngifisa ukwazi ikusasa lami Ngizibona ngihlezi, inyawo le, Isisu nansiya kuvelivethi Oluhlaza tshoko, eceleni kukhala Umculo wezwe Uthoba amanxeba ezwe Ngifisa ukwazi ikusasa lami Nangomina ngithunjwa yimcabango Ingisa kondonga ziwele le, kontuthu Ziyathunqa. Ngihlezi, bucwadlana Kumi imota hlobo-olutsha Kiyo kweyemi iklinti lentokazi Phakathi lapha kudlala okuzidadane Kwami okuthathu kujabulela izibiliboco Engizilindile ezizavela koChicken Inn Ngifisa ukwazi ikusasa lami
  • 7. lms@uccsa.fm Page 6 Ikusasa lami ngubani olaziyo, angazise bo Ngoba ngithanda ukwazi okufumbethwe yikusasa Ngacaka ngafa ngicabanga, ngizidla ngekusasa lami Kambe ngizaba yini, kabani wuphi impela Ikusasa lami ngifisa ukulazi Ngubani ongangivula amehlo ngibone Ukuthi ngofunda kuphi, ngosebenza kuphi Phela nanti lelizwe selimi ngothi Ngubani owaziyo ukuthi ngofelaphi Ngibulawa yini. Kanti loba kuphi ithuna lami Mhlakabani njalo nguphi umfundisi Ozabamba umsebenzi wami Ikusasa lami limi njani? Kazibani ngekusasa lami, kubone bani? Uphi otshelwe ngekusasa lami? Ngazise bo.ngoba yini ezweni elilenhlupho, Elilokuswela lobusela obukhulu Ngothini ngekusasa lami Ngifikelwa luvalo kakhulu ukwesaba Ma kuphathwa elakusasa Ikusasa lami loba yini? Sikubone konke Ntombi enhle ehlotshiswe Ngegolide leziNyathi, wagqiziswa
  • 8. lms@uccsa.fm Page 7 Ngedayimani leMarange Kodwa abakwenu bempofu Okwempisi eswele isikhundla Sokucatsha. Buphi ubuhle bakho Buphi ukucwebezela kwakho Ungama mnandi uma abakwenu Befa ngendlala, langendlela? Sikubonile konke ntombi enhle Bavelile omalayitsha. Zahamba Zaphela izinkomo zabadala Nti zasutha ingwenya kulimpopo Wena ntombi enhle ucwebezela Ubhuda ngamalahle eHwange Osekazibani lonakazibani bakufulathela Kanti yikho ugugcina kwabo Sisalibele sakubona konke Ntomb’enhle usuthutshile Ngamatshe ampompoza udizili Sathi yebo zohamba izimota Kwabo kantombi kodwa cha! Ama ngasikhatshana amatshe Sikubonile konke Sikubonile konke ezitaladeni ZakoBulawayo kobamba zonke Ke kanti ntombi kwenu kukuphi
  • 9. lms@uccsa.fm Page 8 Abakwenu behlupheka, bedla Imbuya ngothi. Baba ngabakwaIsraeli Ababetshisa izitina ngotshani Kwasweleka konke kwaze kwasweleka lokuswela Olemali ufuqa amathathu amabhara, Angikhulumi ngolengqaba zamasaka ayisitshiyangalo lunye Esiliva.lalokhu sikubone konke Sikubonile ezitaladeni ukuhamba umiswa Ukhulunyiswa ngongamaziyo Ongasisihlobo sakho. Santshintsha sisantshintsha kwantshintshwana Konke lezimilo. Akumangalapho konke sikubonile Kwabuya ontshintsha izenzo sathi yebo usizolwethu Nanto ntomb’enhle cha siwatshilo. Sikubonile konke ntomb’enhle Wen’ omhlabathi ufundile Nguwe phela qhalaqhala lentombi Owala ukuguga,Ntandokazi Yezinja ngobaphela vele betsho Bethi indoda yinja Wena ogqokiswe ngubo ezinhle Ezilobuhle obukhanga umhlaba Uvethe waphelela ngobuhle bakho Uyiplatinum ngokwayo indlela odula ngayo Kodwa abakwenu bampofu abatholi imholo Yabo ngesikhathi esifanele
  • 10. lms@uccsa.fm Page 9 Sikubonile konke ntombi enhle Sibabonile oMzilikazi kaMatshobane Sambona usitshaka asitshayeki Sathi bedlule kanti ntomb’enhle Ufihle utshaka ekhaya [ogwaxake???] Kwathula kwathi cwaka wala lokusuka Ebuhleni bakho ntombi ngitsho usumalile Kwavela umbango omkhulu esihlalweni Leli obusulinqobile walaliswa Lithithibele waliqoma ngenkani esekhehlile Sikubonile konke, Ntomb’enhle! Kubuhlungu Ngubani owayesazi okuyikho Okuhlukumeza umphefumulo wami? Bazamile obaba labomama Ababalisi labafundisi. Bakuthundubeza Lobubuhlungu kodwa kubuhlungu Kubuhlungu kakhulu ukukhula Uyintandane engasomakhothwa ngunina Obami ubuntantane ngobunjani Ngoswela ongikhalelayo ngaswela ongizwela usizi. Kubuhlungu mthwakazi ngithuliseni Kubuhlungu, ngithuliseni.
  • 11. lms@uccsa.fm Page 10 Kuyangisinda bakandaba Wahamba wanyamalala wangabonakali OkaMatshobane, walandela okamafukufuku Odabuka eKezi pho ngizothi baba kubani Kubuhlungu obami ubuntandane boqedwa yini Badada bantela abalabo yise Abadla amabele, ngathula ngathuthumela Ngokwesaba ngoba bethola konke Kubuhlungu ukuba yintandane Kubuhlungu ukuphuma uyefunda Uyintandane. Bakandaba ubuntandane Bami bungenza ngingaphumeleli Ezifundweni zami kanti lomsebenzi Kawubonwa, amankampani avaliwe KoBulawayo ngoba zintandane zodwa Ezisele koBulawayo Intokozo inyamalele okwamazolo Ekuseni, inotho ibuthiwe Okwenkomo emapulazini kaSmith Buvelile ubuntandane bami Ekukhulumeni okwami konke Kubi akufuneki ngoba ngiyintandane Kubuhlungu, ukulahlwa ngabakini Ngoba uyintandane. Buvelile Ubuntandane bami makusebiwa inotho
  • 12. lms@uccsa.fm Page 11 Kubuhlungu bakwa mthwakazi Baphi obaba abazababa Babuthe umthwakazi oyintandane Osephethe ngesimanje esesiqede Ubuntu babantu Baphi obaba abazababa Masithathelwa eyethu inotho, Owethu umhlabathi, ezethu izikolo Ezethu izindlu. Kbuhlungu Ubuntandane. Babuhlungu abakaNdaba kaMthwakazi kodwa/ ngoba kusweleke obaba kubuhlungu ukuswela ubaba. Kubuhlungu ukungabi lobaba!
  • 13. lms@uccsa.fm Page 12 ezikaMnu L.M. Sibeko NGIZOMA LAPHAKADE Lintonga yami ngizoyisebenzisa. Linkemba yami ngizohlaba ngayo. Lindaba yami ngizoyiqhubela phambili. Ngisizeni bo! Ngime lanini! Bazile ngobusuku, Bangithuka, ngabaleka kwehl’izithuku. Batsho bengidlel’amandla sankukhu. Badl’ elam’ ilifa, ngabayisithutha. Ngisizeni bakwethu ngingaweli kulowaya mkhukhu. Ngizakulwa mihla yonke. Ngizosebenza laphakade. Ngemfundo zizovuleka ingqondo. Ngokuzimisela ngizokweq’ imigoqo. Ngempela ngizoma laphakade. Lithe litshisa bhe elikaMlimu Batsho sebethelekile abanganakimlamu Bangidonsa ngenwele, Ngoba ngomile Ngingela mandla, ngifelwe. Bathath’ impahla yami bayabelana, Baqeda bafulathela, kwangathi angisiyemuntu. Ngisizeni bo nginqobe lez’ izitha zami.
  • 14. lms@uccsa.fm Page 13 Njengoba ngithi ngizoma laphakade, Angazi ngoma ngaziphi inyawo, Ngoba lumhlab’ usungigec’ okuyimdozwana kwami. Ngizothetha ngaziph’ indebe, Nanko phela senginqondwa ngamatshe. Ngodlame bakuthethe obekuvimbe indlala la ekhaya. Balitheth’ ilifa lami Bebethi liphelil’ ithemba lami. Kanti qha, akunjalo. Ngokholo ngiyazi uMdali umi lami Ngaye ngiyaz’ ukuthi ngempela ngizoma laphakade. NGOMLOMO Ngomlomo wami, ngingakwenza konke Ngingawakha amadolobho –ngomlomo Ngingazidiliz’ izintaba –ngomlomo Ngingakudal’ okuhle kulomuntu –ngomlomo Ngingaxabana labantu –ngomlomo Ngingathandana labantu –ngomlomo Awu bakithi ngiyinkosi –ngalomlomo! Ngithe ngiding’uthando bengithemb’umlomo Kude le, ngalufumana –ngomlomo Bengilamb’ ensukwin’ ezedlule Namhla ngisuth’ okonanana –ngenxa yalomlomo Bengibala, ngifunda kodwa ngisemnyameni
  • 15. lms@uccsa.fm Page 14 Namhla sekuthe dlwe! engqondweni –ngenxa yomlomo Awu bakithi ngizengakuthola lokukhulu kakhulu, okungelamkhulu, Okwezw’ elihle kakhulu, lon’ elibuswa nguNkululunkulu Yebo! Insindiso ngayithola ngowami lo, umlomo Ngempela ngiqinisile, olomlom’ ulakonke Olomlomo akalahleki Olomlomo akahlupheki Olomlomo akalambi –uyasutha Olomlomo ulabantu Ngitsh’ izitha konke labangane Olomlomo ulenoth’ emhlabeni Phel’ umlomo ungagcwalelw’mfula Yebo! Umlomo ulamandl’ impela Ngalomlomo ngiyinkosi Ngob’ umlomo wakh’ ababusi Ubuy’ ubalahl’ abanye phansi Umlomo uyasivez’ isimilo somuntu Ngob’ odl’ esulela phansi sankukhu Uvel’ athiwe kabongi Ngob’ ekwenza ngomlomo Konke lokhu kwenziwa yiNkosi Lay’ eyathemb’ umlomo kusukel’ endulo Phela nank’ umhlab’ ungaka Konke kukhona ngenxa yomlomo Oh! Bakithi ngalomlomo!
  • 16. lms@uccsa.fm Page 15 HLEKA PHELA Sengiyakuzame, kawuzameki. Sengiyakusize, kawusizeki Kant’ unjani vele wena? Kuthab’ uzulu, wena kawutshwaphuluki, Uhlezi, uthul’ uthe zwi. Asazi, mhlawumb’ uyisimungulu. Esikufisayo yikuzibon’ ezakh’ insini Ngikuthengel’ impahl’ entsha, Qha! ukubonga. Ngikugadis’ indizamshina, Qha! ukuvez’ isikhewu. Ngikwenzele lokhu lalokhuya, Qha! ukubobotheka. Oh! Bakithi, pho ngumuntu bani lo? Hlekelela mfokababa! Vez’ izinyo lawe, uyek’ ukubaba. Mhlawumb’ ungezwa ngcono. Mhlawumbe bengahlek’ abakwenu. Hlekelela phela! Ngitsho lalosane lwakho solukhathazekile. Ngitsho lesithandwa sakho sithithibele. Yek’ ukuba duma. Ngithemba mhla wovez’ izinyo lezulu lizaduma!
  • 17. lms@uccsa.fm Page 16 Pho ufunani mzala wami? Uthandani mtshana wami? Wamthatha umaDube –wamehlula. Njengekhasi lebhanana, wamphosa le. Weza lowakoGumede, Watsho lay’ elandel’ okwephetshana lesinkwa. Ngitsho levithikazi lakoNcube Ebelikade lizothile, lithokozisa – ulehlule. Pho uhlezwi yini? Ulani mntaka baba? Ak’ ujabula lathi bo! Wenziwa yini kambe, ngitshela? Umlom’ usuze wahloba. Amehl’ ahlez’ ebomvu gebhu! Kungaba zimbanje na?, phela bakuthi uyis’ bhevu? Ngitsh’ amazinyo lithanga. Aloqweqw’ olwembes’ iphunga. Lokudla kufik’ emphinjeni sokukhuntile. Siz’ ungazise,bheka ngikhathazekile. Wenziwa ngumhawu na? Wenziwa yimimoya na? Ngitsho lanx’ owangwakh’ enqobile Ukhala ngokuthi yin indaba wehlulekile. Awu! Mntaka mama – zinuk’ amakhwapha! Uvuke sokusile Sebenza nzima uzaz’ unqobe Thina sifun’ uthabe
  • 18. lms@uccsa.fm Page 17 Sizolindel’ ukulibon’ elakh’ elomhlathi! LEZONSUKU Kanje lamuhla ngoluny’ usuku Lakusasa ngoluny’ usuku Kodw’ olwayizolo belulukhulu Yikho nje ngisithi “Ngiyazikhumbula lezonsuku” Ngihlezi phansi, ngaphansi komthunz’ omganu Ngithule nje ngiyanakana Lezonsuku sisathand’ ukulala Sisahlala ndawonye singabafana Kulawaya maxhiba, angemakhulu, okuyizindlwana nje Ezosivus’emathathakus’ umadala Esibhul’ okonanana Ngobukhwele sivele sikhalakhale Asitshel’ ukuthi umntwan’ ukhula ngokukhala Beq’abanye beyedlala lamanzi Thin’ esaxabana lengwenya Sihlikihl’ ubuso lenyawo, siqond’ emkulwini. Sibeludwende sifun’ ipoyoyo Sisuke lapho siy’ esikolo Ikhale njal’ eyohololo Siqonde kulowaya mkulu njalo Senz’ oluny’ udwendwe Sesifun’ amadombolo
  • 19. lms@uccsa.fm Page 18 Sixokozele siding’ ukuphind’ umphehlo Phel’ imitha ngokuphindwa Nxa sezithe khamfu, sibuyel’ emaklasini njalo Abuy’ umbalisi lenombolo Ziphele lazo kukhal’enye njalo Efana leyayizolo Sifik’ eDani, likhuleke iporo Sisaginy’ esilendumba, sizwe esemphind’ uAmeni, ukoporo Manje sekwaphela konke lokho Sikhula njalo nje sikhal’ umkhosi munye: Awu bakithi sezayaphi lezonsuku! FUNDANIN’ IZINDABA Fundanini we bafundi. Lilob’ indaba bafundi. Libalisise, libuzisise lez’ izindaba. Lingabi ngomamgobhoz’ abatheth’ izindaba. Lihambe liyefunda khonal’ eZulukandaba. Limthand’ umbalis’ uNdaba. Ongakhathaliyo, ohlal’ ePhelandaba. Kulokuthi lithand’ ezabantu, indaba, Zon’ ezingaliphethis’ emthethwandaba, Laph’ elizamfic’ edwadlil’ umfokaNdaba. Ololuny’ okukaZwangendaba. Kungabakuhle bathethi, lizilobe lezondaba. Lizinik’ intathel’indaba.
  • 20. lms@uccsa.fm Page 19 Ezizazisa kumaphephandaba, Laph’ ezizabalwa ngabathand’ izindaba. Fundanin’ indaba lezi mahlabezulu Phela limnandi liyahlabusa iphepha likazulu Livez’ iqiniso yikho lilenteng’ ephezulu Lasemakhaya bayalithand’ amahlabezulu Ikakhul’ abalimisi ngoba liyatsho langezulu Labebhola bayalazi ngoba livez’ indaba yeAmazulu Awu! Bakithi laze langilibazis’ elikazulu Yilo leli eselithengwa ngamaZulu Ngikhuluma nje othathel’ izindaba ngumfokaZulu, UMgomezulu Ngakho-ke fundanini lezindaba bantu bakazulu! UMBULALAZWE Kozekubenini sikhala ngawe Mbulalazwe. Ubaqede du!, eSomalia, Watshiya kulucaca entshonanga-Africa Bafa bengamanani, kungesimaliriya Bapheph’ abanye, bahle baqond’ eNigeria Yamamathek’ imisebenzi yakho Yawembes’ umhlab’ okwezulu likazamcolo Bathithibal’ ababusi ngovalo Wadidizel’ uzul’ ezam’ ukukuvimba-kwehlula Wal’ usidl’ ngokuthula Wenzanjal’ uhlasela ngodlame
  • 21. lms@uccsa.fm Page 20 Wadl’ umuntu Wadl’ onsundu Wadl’ umlungu Wadla nje lezidalwa zonkana nje Bazam’ ukukweth’ amagama Wala wena Watsho uphakamisel’ elakho phezulu Laba lodum’ ukwedlul’ ingculaza Waqhubekela phambili, mbulali Usidla, ubulala, ngitsho konke labathandazi Kanti bonen’ abantu kuwe mbulali? Kawunak’ abadubeki Ngitsho lezinoth’ awuziboni Wembul’ ingub’ ungene Sisathi sibuz’ izazi labaphansi Sific’ owakweth’ usumthume kude le, ezweni labayi Kanti vel’ unjani? Kuqhuqh’ onsundu Kuqhaqhazel’ umlungu Yisimanga, phela wayengehlulw’ endul’ umlungu Kodw’ uyazi lizakutshonela lawe Dlan’ unanzelela ngob’ awusok’ uqede bonke Bakhon’ abazakubulala lawe Ufe, uphele du, wena mbulalazwe! UMHLABA
  • 22. lms@uccsa.fm Page 21 Impela kakusafani lasendulo. Sesivuk’ ekuseni silibone livutha Silivike, lisilandele. Siding’ umthunzi ndawozonke Siwuswele, phela sekusel’ amagceke kuphela! Yebo! bakwethu yiwo lumhlaba Abaleleyo kabakwazi lokhu Abasaphila bazingcono ngalokhu Abantu sebelala benqunu – ngokutshisa Abanye sebetshona besebenza – ngokufisa Kuzekuthi ngabe okhokho bakhona – ngabe bayaphathisa! Yiwo lumhlaba bakithi Izolo bengisesikolo, Lamuhla ngiyinto nje kangiwutholi lomsebenzi Izolo bengilusane Lamuhla ngingubaba wezingane Kambe kuvele kumele kube njalo na? Ingabe liyawubona lumhlaba na? Kakusela mvelo Izinanakazana seziphong’ ukuvela Impel’ osiyazi bayatsho Beth’ abafayo badlula lokwabo Phela kungasela mvelo Bona bath’ imvelo ngeyasendulo Lokhu kuyindab’ enzim’ engelampendulo
  • 23. lms@uccsa.fm Page 22 Lamahlabezul’ akwamukel’ ethi lulwazi Ulwazi lwabayikutshabalala kwamasiko Yalahlw’ imikhuba kwathiwa yinguquko Phansi ngobunsundu, sagan’ ubulungu Kwathab’ abazali kwathiwa yiy’ impumelelo Besengibuza ke mina Kambe yiwo lo umhlab’ okhokh’ ababewufisa na? UMOYA Vungu! Vungu! Vunguza! Vukani lival’ iminyango Sukumani ligcik’ uphahla Sukan’ emagcekeni Bambelelan’ ezihlahleni. Lawo ngamazw’ abadal’ aqumb’ ukwesaba Phela sethelekile lowaya moni Ongubani? Woza moya.Bayakubiza. Bandis’ ukuthand’ abelelungu, Ngoba beth’uza lezulu Bajike bal’ abansundu Ngoba bekwaz’ ungohamba lezulu Hayi, kokunje sicel’ ulwazi kophezulu! Moya, we moya! Bath’ uyavunguza nje, kawuthuli.
  • 24. lms@uccsa.fm Page 23 Bathi kawugijimi nje, uyahwitha. Bath’ ulomona, usuthatha lophahla lomkulu. Ziyaphephuk’ izihlothi, Ziyagiqik’ izilulu. Hluthu!, hluth’ ingowane lezihlahla Kambe Moya, vel’ ujongeni? Wathuthumela kanje, uvel’ uthunywe ngubani? Bhidliza konke, kodwa wazi seliseduze eliyisithutha Phela ssengisazi sizokuthambisa. Vukani zakhamizi, liye emagcekeni Lihlanyel’ ezokuwukham’ amandl’ umoya Liphosel’ utshan’ ukuz’ ungakhukhuli Lifulele ngophahl’ olungenyulwa lutho Ngob’ umoya ngek’ uphind’ usibuse futhi! KOMILE BO! Komile! Komile! Kome qha! Alikh’ izulu bonk’ abantu babheke phezulu Akhal’ aze athul’ amahlabezulu Sonk’ isigaba siyakhala kuy’ uMdali wezulu! Awu! bakithi sokunzima! Sengathi liyakubona bakithi, komile! Komile bakithi, komile. Ilanga kalisatshisi, liyobula Umhlabath’ usutshis’ okwelahl’ elibomvu
  • 25. lms@uccsa.fm Page 24 Izifuyo zakhala zazethul’ okwemvu Ngempel’ elokufa kalitsheli Phela nanku lokoma kuthatha lezibhevu! Komile bo! Inkanku kayisazwakali Amakhub’ alokh’ebekiwe, lenkabi sekuzingcuba Amasimu sekungamagceke, akula ngitsho lohlamvana Kuphel’ ameva lamevana. Komile, kome qha! emasimini. Umhlabath’ usukwakwamukile, Lezind’ impande sezomile. Lamadwala sepankukile. Yikh’ ukoma ke lokhu. Akusekho muli yojabula, ingane zonke zilele. Ilanga liqed’ ubab’ amandla, Lomama laye sengumayihlalela koDladla. Abantwana balambile, imphimb’ isimahadlahadla. Abafowethu sebesebenzel’ ukudla. Lam’ owebhola, kangisayithand’ inkundla. Ngempela komile kul’umhlaba. Asibhekisen’ amabombo phambili Siyekhonale komfundis’ uSiphambili, Engxeny’ inkosi yakh’ ingasiph’ amandla’ Ilob’ isichathekele ngalaph’ okulamanzi lokudla Ngoba ngempela komile, kome qha!
  • 26. lms@uccsa.fm Page 25 KAMBE UZOBUYA NA? Waphum’ ungoya ding’ umsebenzi, Sasala sithembele kwelokuthi ‘’ngiyeza’’, Lalamuhla. Adlul’ amalanga Zaphel’ izisonto Zand’ izinyanga Yenzenjal’ iminyaka Sayibala, ayizangeyaphela Asizange sakhathala, silokhe silindele, Lalamuhla. Kwaphel’ itswayi, Kwaya kwaya yaphel’ impuphu, Sayakuthi gwaqa komalume Labobasiqhululel’ iziqu zamehlo Wazam’ ukusiz’ umalume Zazezabhobokel’ izikhwama zakhe Sabazinhlanz’ ezitshelwe ngamanzi. Mayibabo! Kwakude phambili, kwakud’ emuva Baqhweban’ omakhelwane, Sabayingxoxo yezalukazi labomayihlalela, Eyokucel’ uhololo. Labaphambana lathi bayaqhwebana, basinyonkoloze, bahleke
  • 27. lms@uccsa.fm Page 26 Sizibuze – kambe uzobuya na? Ayi, asazi! KUDE LAPHO ESIYAKHONA Kwez’ abelungu, kwakhal’ abansundu. Kwez’ imfundo, sakhululwa ebunzimeni. Kwanda abantu, zajik’ izinto. Ngempela ukuzala yikuzelul’ amathambo. Phela abazalwa bengathandwa, beza lothando. Abazalelw’ ebunzimeni, bezalenkululeko. Abazalwa sesikhululiwe, beza lentuthuko, Savela sazi – kude lapho esiyakhona. Ababesilwa lath’ endulo nampa bayasilandela Okwendlal’ umadlatule yakwaNguni Bayaphithizela beding’ ulwazi ngamaqhawe akho Amadod’ emadodeni Amadod’ eza lokuthula kuzwekazi le-Africa Amadod’ achith’ igaz emaguswini Beding’ i-Africa Kiw’ abelungu bathi “Hats off, we salute you” Ngempel’ ukuhamba kwayizal’ inkosi Lalobobubhaxubhaxu bemaguswini balibumba iqhawe Kwabading’ ukwazi ngawe Africa, Sithi “Obengekh’ akabonanga lutho, Ongabonanga luth’ akazilutho, Ongazilutho, ufana lofileyo!”
  • 28. lms@uccsa.fm Page 27 Kodwa kwababekhona, ngethemba liyabazi, oNelson Rolihlahla Mandela, oNkwame Nkruma, oJoshua Mqabuko kaNyongolo Nkomo labo Julius Nyerere Amadod’ emadodeni Amadod’ afenelwe yinhlonipho Siyaz’ idlozi liyaphakelwa Senza njalo sithuthuka Sicel’ amazul’ ukub’ asixhase Abakhokheli bamanyane, bondle ukuthula Ababalisi babenyandanye, bakh’ intsha Sicul’ u’Nkosi sikelela’ sindawonye Sithandane, sihloniphane Ngoba kude lapho esiyakhona. MTHETHI Mthethi kawusathuli Usuthetha njalo nje okwensimbi encencethayo Amazwi andile, ngumoya Izenzo qha, kuyizona phela inguqulamumo Sikuzwe uduma enkabazwe Wezwakala ukhwaza ezansi lasenyakatho Empumalanga wafika ngamagagasi Entshonalanga bakwazi ngamazwi Mthethi kawukhathali Mthethi we Mthethi! Uyisikhulumi esefez’amazwi sanhlanyelo
  • 29. lms@uccsa.fm Page 28 Mthethi, ungumlomo kaZulu Ungumeli wabansundu ephalamende Uyimbongi, mthethi ungubaba wabantwana Kodwa maneng’amazw’akho Az’avimbi lezulu Mtshumayezi womphakathi lawe ungumthethi Ususazakala ngolaka langodlame Udum’ ezweni lonke okwendlala Mthethi uthukuthele impela Kodwa khumbula kwenu phela Nakana isethembiso sakho kuMthwakazi kandaba Wathi “izenzo kungemazwi” Lalamuhla silokhe silindele wena we Mthethi! MLINDI Sikhathi sini ulokhe ulindile Vus’inkophe ubone Laf’elihle bekhangele abadala Kodwa phide libone Usuphelelwe lithemba lumhlaba Kodwa lina ziwula lokhe lithi Qha asikafiki isikhathi Lindani, lilinde njalo Liyothi mhla lovukayo Bobe sebenyuke baphela Liyothi mhla lofunayo kobe Kungasekho lokufumana
  • 30. lms@uccsa.fm Page 29 Lalenotho eliyifukamele samaqanda Iyophela du samazolo Liyobe lilindele elokufa Ngoba umlindi wangempela Utshaya phansi ngedolo, Ukhuleka njalo nje, azilungisele Uyokuthi yebo Nkosi nangu mina la Mhla sebebuthwa abakhethwa bengeniswa ekhaya Umlindi impela ubheka phezulu Abheke phansi azi lapho ifa lakhe elikhona Umlindi uyakholwa, umlindi akalitshaziswa yibuthongo Ngoba seliyokhala icilongo, wena uyokulizwa na? Njengoba uthi ungumlindi. NGIZOKUTHOLA KUPHELA Ngathi ngiqala ngqa ukukubona, Kwangathi ngibon’ ingelosi. Ngakunqolonga, wema wathi mpo Wathi jeqe, wangithi ngeso, ngaginqa Ngavela ngazi ukuthi la, nginxusiwe Kanti qha ngiziqambela amanga! Kodwa wena, wena phela, Ngiyazi ngizokuthola kuphela Ngobumenemene ngaphithizela Ngezwa sengathi ngiyadiyazela
  • 31. lms@uccsa.fm Page 30 Ngaba liqhude, lizingela isikhukhukazi esimhlophe Ngamazi uNomasonto, ongowakho umngane Ngayifuna ngayifumana eyokukuthola emoyeni Ngewayalesi, lakulo ubuso-gwalo. Ngazithembisa ukuthi ngizakuthola kuphela Ngawubamb’ umdikadika owami Yatshayela phezulu inhliziyo yami Ngitsho phela mhla ngibona igama lakho ku-facebook! Kwajabula inhliziyo, abhulana amaphaphu Ngathi hlasi okungamazwana engqondweni yami Ngithi mhlawumbe ungangikhumbula Kodwa phinde uphendul’eyami incwadi Wadela ubuso-gwalo, wanda kwezinye ingwalo Kodwa wena, wena phela ngiyoze ngikuthole Ngizwile ngendumela zakho Ukuthi abafowethu ubathela amasondo Baqhuqhe baqhaqhazele, nxa usubaqhwaqhwa Ngomqwayi wakho, ubanyonkoloza Langengalo yakho ubanwayizele Kodwa kimi la, ngiyala, ungayidela imkhuba yakho Ngoba wena lami sisazodibana mangqamu, Ngalolo suku ngizokuthola estikini kuphela Induku enhle efana lawe iphuma kude Ngaphetsheya kwezintaba ngiyoze ngikuthole Kuleli izwekazi ngizokufuna,
  • 32. lms@uccsa.fm Page 31 Ngiwel’ imifuna ngichaphe lezinlwandle Kufacebook, kuthwitha lakuwhatsapp Kunetone kutelone lakuskype Bhambo lwami ngizokuthola kuphela Ntomb’enhle nansi lenamba yami 011 0230912 Ubugwadi, lobunsumbelume okungibhekileyo Ngokwemuka ngolwakho uthando Lenombolo-cingo ngizoyithi nama ku-similosomumo Sami kuwhatsapp lakufacebook Nansi le-email yami, ikheli yasebulenjini thandothando@nhliziyoyami.wena Qhalaqhala lentombi ngifuna wena Wena lami, siyokuba livaka levithikazi, sibemunye Ngob’ithemba alibulali Ngiyazi ngiyoze ngikuthole Kiyo limpilo ngizokulinda Kwezayo ngizokucinga Ngizowabumba amasu ngifune lezanuse Ngiyele lale, ngiwufune lomthombo ongakhali xoxo Ngoba wena, wena phela Ngizokuthola impela Kungala lamuhla ngingela mali Kodwa mhla weholo lokuqala, Owami umaqondana ngizomthola Ngimqomise, sithandane sivele sihlele ngomuhle umtshado!
  • 33. lms@uccsa.fm Page 32 Ngoba uthando yimpilo, ukubekezela yinqaba Ngizothokoza ngimazise loMlondi, ngithi Lawe linda mfanakithi uMdali usambumba owakh’uEVA! QOKI Samukeleni mahlabezulu Lisethule lumthwalo osisindayo, Ozindaba ezehlula lamaphephandaba. Imbiko, imbono lezomzwangedwa, indaba. Besithembile, sithi mhlawumbe ezasendulo Lezelamuhla elisanda kweledlula Zizabona, zizwe, zisazise Silimuke njengoZulu, kodwa phinde Lize labatshonela, njengezikhuni, amalahle lomlotha Kwatsha, kwagiqika umoya wachithiza Libatshonele ilanga. Amazwi, ingwalo Lezenzo zabo, kwedlula lobude bempilo zabo Bekuzimbongi zikaMzilikazi kaMatshobane Kwaba ngeZikaLobhengula laye uNjube Emva kwalokho, zahlub’amakhasi sanyok’ ebusika Ntshobe, emlindini okwembil’engatshiyi msila, zanyamalala Kodwa kwedlule konke lokho Ingakho thina esandulelwa ngezahaya umafukufuku
  • 34. lms@uccsa.fm Page 33 Umfokanyongolo, sithi qoki ngekhaya Sikhuleka kuwe Mthwakazi, sikhala Isizwe esalahla uyise lonina sandelwa yibuntandane Phela sibabekile o-Father Zimbabwe laboMama oMafuyane Ingakho sithi qoki ngephimbo eliphezulu Emzin’ omkhulu, owala ukufa wathi kahle ngibe lithonga Qoki kuweBulawayo, samukele thina imbongi zikazulu! Esiphethe umbiko ovela phezulu Sizebika ngenguquko lemiklomelo yayo Sazise abaphansi, abasaphila laye uMdali Ngabakhomba ngophakathi, lenswelaboya Sitsho ngoncindezelo lobandlululo Ngoba sisazi mhlophe ukuthi idlozi liyaphakelwa Sithi dlanini lani, sibone kumbe azivuleki yini Ezenu izilakalaka, ngokudabuka langolaka Qoki badala, zakhamizi lamahole Sifike, kwenu kaNdaba thina esikhulelweyo Sizohlanz’emphakathini, ize ikhithike lemswane Sikhalel’ulimi olwancindezelwayo kwasala amalimi Thina imbongi zakho Zulu, ezohlaka Sithi nanzi-ke ezivus’usinga, zivule lenkophe! NGIYABONGA Ngithand’ukubonga uNkulunkulu
  • 35. lms@uccsa.fm Page 34 Ngob’ umkhulu kakhulu Wenzile kimi la izinto ezinhle kakhulu Ungisizile empilweni kakhulukazi Wangiphakamisa kakhulu Ekadeni ubengathi ngowezikhulu Kanti qha lizoze lifike elikhulu Ngakho ngiyabonga inkosi enkulu Mina ngila kangazi kakhulu Ngoba umoya wami ubudideke kakhulu Ngitsho lalapho eseyithethe ekababamkhulu Waziveza ukuba yena ungumduduzi omkhulu Ngakho ngithi akabongwe omkhulu Intandane kuye zithi Baba Izinanakazana, inyoni lenhlanzi kuye zithi Mama Ungumongi lomenelisi kiwowonke umhlaba Umnene, ulothando lesisa okukamama Ngakho ngithi akabongwe ozayo Akezisukume zonke izizwe Zibuye lapha kwelethu ilizwe Zithiye indlebe kezizwe Ngobukhulu baleli ilizwi Awu ngempela umkulu uMdali wezizwe Ngivumeleni ngimhaye Kengithi bayethe mvelinqangi
  • 36. lms@uccsa.fm Page 35 Wena ngadlangadla, ndoda yezinsuku Uyindaba endala, wena dondolo lokuchaphisa amazibuko Umdala we Mdali unguye kanye uMdabuli wento zonke Nguwe impela uSomandla Malibongwe libatshazwe elakho kuphela igama! Ngakho ngithi alala ngawe Nkosi eNkosi, eJesu, kangiginyi ngesulele phansi sankukhu Kodwa konke okukimi kuthi siyabonga kuwe omkhulu ongunaphakade Ameni KANGIBHEK’EMUVA Ungizele umama Wangamukela ubaba Ngetheswa ibizo ngabazali bami Ngiyabonga ukuthi ngatatshwa koMlimu Lamhlanje ngikhulile Ngibhek’emuva ngilile Ngoba kubuhlungu akuthabisi Ngibhek’umama ngimbone edanile Nginyikiny’ikhanda Ngilinqekuze kabili kathathu Ngikuvum’ukuthi ngempela Inkukhu ingawanatha amaqanda ayo Kanti bavele bakwenza njani abazali
  • 37. lms@uccsa.fm Page 36 Ukuzala abantwana umuz’uze utshutshume Babuye bawudele? Hatshi nje ubambo lwenkomo Ukudliwa endlwaneni! Ngiyazi sibanengi esikhulele emeveni Esasikhukhuza ingqweqwe zomlomo Izihlobo zisidlisa imbuya ngoluthi Sakhula sababadala Sananabuka njengedelele Sababade samathamb’ethonga Silokhe sithemb’elokuthi “ubaba uyeza”.lalamuhla. Ngempela ubaba luhlobo olungalonjwa nhlanyelo Yazi kubuhlungu ukuba yintandane Kulukhuni ukukhula ungela baba, ungelamzali Lalamuhla kangikuthandi emuva Ngibhekise amabombo phambili, laphakade! KANTI YINDABA Ngibabuzil’ abadala Abazange bangiphendula Angazi kumbe lawe mama Uyakwazi yini indaba Kambe ngubani owayengakwenza lokhu
  • 38. lms@uccsa.fm Page 37 Ukuzalis’ubuy’udele umuzi wakho Ayi akekho ophilayo ongakwena lokhu Ukuzimisela ukuwafulathela Amandla obudoda bakho Ithumbu lakho, inzalo yakho Kambe yikho yini, jah’elidala? Ngiyazibuza kangiyitholi impendulo Kanti yindaba? Uz’ukheth’ukuhamba utshay’abantwabakho Lokhu kuhamba kakuyizali inkosi Kodwa kuza lomkhosi wabadabukileyo Kanti yindaba baba wami? Kwasekutheni mzali wami? Kusengu baba na? Ngiyabuza, mama, uthi kawazi Pho sokhula sigcone bani na? Ngiyeyiswa lamhlanje Ngiyazondwa lamhlanje Kodwa ngithi ubaba yinjiva Kubuhlungu lokho Kodwa ngitshaya indiva! UKUFUNDA KUHLE Bekubuhlungu’umntwana etshiya Abazali ekhaya esiz’esikolweni
  • 39. lms@uccsa.fm Page 38 Lamhlanj’usepheth’ilif’ elingapheliyo Bonke’abantu bayamgcwalela Uyaziqenya, akasabambeki Okomnenk’omanzi Ngempel’uselikhosi lumfana Uselikhosikazi luntombazana Kusenjalo yazin’ukuthi Kungenxa yalesi sikolo Kungenxa yalaba balisi Kungenxa yenhlonipho njalo Kungenxa yokuzinikela Ukuthi lumfundi aphumelele Kufuna abakwaziyo ukuthi Endulo koDubo kakuyiwa Abazibuth’okwentombi iviyoca Abanje yib’abatholimfundo Abalelif’elingapheliyo Abaphumelela bathokozis’abadala Bacwebezel’okwephikhakha Isikolo siphakame, sihlonipheke Laba yibo abafundisekayo, abafundileyo Ngoba empeleni ukufunda kukuhle! KAMBE NGUWE LO? Nxa ngisizwa ngomtshado wakho ,
  • 40. lms@uccsa.fm Page 39 Ngiyanakana Ngikhumbul’inkulumo zakho’ Izifiso zakho, lezinqumo zakho Ngikubone ubobotheka Ngizibuze, Kambe nguwe lowaya na? Iyanda kayipheli imibuzo Ekhanda lami Nxa ngidinga ukwazi Ngempilo yakho Ngidinga ukuzwisisa Imbali yakho Lalapho oyakhona Ngizibuze njalo Kambe nguwe lo na? Impela kwabo kwagwala akulasililo Wesab’izifebe, wema ngokulunga Wazakha ngothando langokuthembeka Wal’udubo wamel’intuthuko Wazimisel’ukuguqula umhlaba kaThixo Awu ngempela awusenguye Lowaya umuntu engimnakanayo! USETHULE OKAMLIMU Elokufa kalitsheli
  • 41. lms@uccsa.fm Page 40 Bayatsho abathi bayazi Ulwazi nje oluswel’umchasisi Ngob’ofileyo engek’avumelane lakho Nanguyan’ugogo ebesixoxa laye Usengolele emathuneni Lendlini bayalila, kabasathuli Ngob’ukhulu uselandele Ngisavul’amehlo, ngizwe omuny’umbiko Lo, ngovela eGwanda, umalume kasekho “mdingeni lizamthola”, yimpendulo eswel’ulwazi Sekuvimbile kulindlu, kuyalilwa kuyalilwa Inyembezi sezigcwel’imgqomo Labonana sebelandezela Kakusela njabulo kulo umuzi Ngitsho lensini zikababa asisazazi Ngoba lesikhewu sikamama sesavaleka Angikhulumi ngesixhenxe sikadadewethu Kuvele kusiza ngani ukukhala? Kuyanceda na ukudwadla loba ukukhala? Kusizani njengoba ukufa sekuhuquluzile Thulanini bakithi ngoba sebelele laba Kabezwa futhi, njalo kabasaphenduki emhlabeni Nginje mina kangisabuliswa,
  • 42. lms@uccsa.fm Page 41 Sengibizwa ngo”langalezo” Pho yini le?- ngumkhuba wamaNdebele! Ngicel’ukubuza bakithi Uyavuka na osefile? Ofileyo igama nguLangalezo na? Ofileyo uyezwa na nxa sikhala kanje? Mhlawumbe kubangelwa yikungamboni osefe wavuka Ngoba lowo wazi ngcono ngalokho Ngempela usethule okaMlimu Ididekile imimoya yethu Lokudla sesiginya nzima Kwabanye vele kakudleki Pho sithini, senzeni? Mina bengingakukholwa lokhu Kodwa ngizizwele ngezami indlebe Ngazibonela ngawami la omabili Ngempela osethule usethule lanini USEPHUMULE Ngithe ngiwamukela lumbiko Inhliziyo yami yabamnyama tshu Igazi lanquma, ngabamakhaza Ngoma ngathi qha Ubuso bagalula esizibeni senyembezi Ngehluleka ukuklabalala Ngaphela amandla Ngathi di phansi okweganu
  • 43. lms@uccsa.fm Page 42 Kwangathi kuyahlola Nanko-ke sengigula kulemfa Ngaphaphama kwelikude Abadala bathi udl’umafa avuke Kanti qha. Ngacela indlela lemvumo Batsho bengibalekela sasipoko Ngayidinga engelamafasitela, Ngayiswela. Ngamemeza “limusephi lumuntu?” Bathe emalibeni Ngagijima ngedlul’umoya Ngiholoba sasivunguzane Ngafica sebegebha elingelamkhawulo Ngayibamba ngayiphulula ekamazakhela Njengolemvumo ngayivula Ngawathi nhlo ebusweni bakhe Ngehluleka ukuzibamba Zqala zisathontela, zagcina sezigelezela okukaTshangane Ngamhlamba njalo ngaletswayi Ngamnyikinya-kasekuvuma Ngamqhweba-wazithulela Ngambiza-kasekusabela Ngaguqa phansi ngalila njalo Ngabuye ngambhekisisa Kwangathi ngiyaphupha
  • 44. lms@uccsa.fm Page 43 Phela lejwabu selimnyama Esekomile okwenjanji Engimazi ebutshelezi-usengumhwabha Engimazi exoxa- lamuhla usegcik’owakhe Engimazi ebobotheka-lamuhla angisekulibona ngitsho lelilodwa Ngempela esihle kasidleli Phela nanku igugu selitshabalele Loba ngingakukholwa Lumuntu obengumngane-sengumuyi Ngiqale ngisezwa, ngabuya ngazibonela Okungancitshwa iso, kukhub’inhliziyo Lamuhlanje lezandla sezilobufakazi Kungasenani, usephumule okaMlimu Hamba kuhle, lala ngokuthula Ufike kuhle kogoqwanyawo, uz’ubabone Ezweni labayi. Enjenye engasutha lomhuquluzi Oh! Bakithi wasenza wena Kufa! LAFA ELIHLE Litshabalele izwekazi lakithi Baphelile abaphathi bomthetho Kabasekho abalenhlonipho Labadala sebemdambiyana nje Oh! Bakithi selifile elihle bakithi
  • 45. lms@uccsa.fm Page 44 Sekulihlazo kuphela emphakathini Sekuhlanzis’okunje-abasela mbeko abatsha Kuyayangisa ukusebenza labantu abanje Kuyakudunga umoya wami okunje Lihlazo bakithi , kuyahlanzisa Ngempela selifile elihle Ekadeni besisazi ngenhlonipho Bengisazi –omdala uyahlonitshwa Bengisazi – ubuntu ngobabantu bonke Mina bengisazi-isiko liyamondl’umuntu Mina bengisazi-ivangeli yinsika yokuhlanzekileyo Kodwa lamhlanje akusekho lokhu; Sekufile konke sambodlela Sekubunile okwamaluba kutshisa Kutshabalele emhlabeni Awu bakithi laze lafa elihle Yebo kambe sewasitshiya uTshaka Yebo kambe laboMzilikazi sebadlula Yebo kambe uLobhengula wakhothama Kodwa lokhu okwasalayo yikho na ababekufuna? Ngitsheleni bantu bakithi Induna lamhla yizo ngamagama Amapholisa yiwo lawo ngezivimbamthetho, Kanye lezivalamlomo
  • 46. lms@uccsa.fm Page 45 Inhlonipho, lobuntu sekuyizinto zendulo Sekwembathiswe ingubo, kwangathi ngokwendle Awu bakithi kalisekho elabomkhulu elihle! SEKUTHENI Kwalila umama Kwakhala abantwana Kwahwabha ubaba Senzeni bo kulo umhlaba? Salamba kangaka Sathukwa kangaka Baxabana ababusi Saswela umalusi Awu bantu bakithi, Sokutheni kulomhlaba? Bazama njalo nje abafowethu Kwaliwa imini lebusuku Achithwa amagazi Banda ububhaxubhaxu ezizweni Kuvele kubangwani kulumhlaba? Ngisizeni bo ngazi, konakelephi kulumhlaba? Bengingazi ngala ameva Bengingazi ngokuvele kuvela emuva Ingxabano yabantu ngenxa yemali
  • 47. lms@uccsa.fm Page 46 Udinge uswele ukuthi kuvele kuliwelwani Ayi! Asazi ngalezenzo zalumhlaba Pho ukusiza kuyasiza na? Phela bathi obulele, usazophinda futhi Lingabe lizimisele ukuvukelana okwezilo lezibanda? Yona notho bani le esidinga igazi labakwenu? Ngisizeni bo bakazulu kengazi Kuvele sekutheni kul’umhlaba- sizaNkosi! Omama labogogo sebengoMasalu Amaxhegu labobaba kuthiwa ngoTopi Izilima lalimele kabasanakwa kuthwa bakhulelwa yimimoya Abafundisi sebeyizikhali zokumbambatha isono Ababalisi labafundi bande kwezensitha Yebo kambe, yikho lokhu na zinini zami?