SlideShare a Scribd company logo
1 of 4
HealthDigest
8 / december 2009 / HealthDigest




Opmerkelijke resultaten met
Tactisch Plannen
Voorbeelden van resultaten door de invoering van                    Medisch specialist                                                  Verpleegkundige
Tactisch Plannen vanuit verschillende perspectieven:                • 10% extra productieruimte bij gelijkblijvende inzet van medici;   • Er is grip op de planning van patiënten in de kliniek:
                                                                    • Inzicht en grip op de productie en de eigen inzet waardoor            • Patiënten liggen op de juiste afdeling. Verpleegkundigen
                                                                      beter gepland kan worden;                                                hoeven geen patiënten van een ander specialisme te
Ziekenhuis                                                          • Op grond van bovenstaande twee punten kunnen medisch                     behandelen waarvan zij (te) weinig kennis hebben;


                                                                                                                                                                                                                                                                                                             Tactisch Plannen biedt
                                                                                                                                                                                                                                            Uitgave van Ernst & Young
• 10% beddenreductie bij snijdende specialismen door afstemming       specialisten een toename van honorariumopbrengsten bij een            • Doordat pieken en dalen in bedbezettingen worden
  van het zorglogistieke proces op de OK en de kliniek;               gelijkblijvende inzet realiseren;                                        afgetopt, is er sprake van een gelijkmatigere werkdruk die                                   December 2009 • In dit nummer
• Realiseren van gegarandeerde toegangstijden en                    • Patiënten liggen niet verspreid door het ziekenhuis, maar                ook als prettiger wordt ervaren.
  doorlooptijden door afstemmen van capaciteiten op polikliniek,      geclusterd op de daartoe aangewezen afdelingen. Dit is prettig    • Zo nodig kan tijdig en adequaat de personele inzet worden                                         • Tactisch Plannen: de missing link tussen

                                                                                                                                                                                                                                                                                                             ziekenhuizen nieuwe
  OK en kliniek;                                                      en efficiënt werken.                                                afgestemd op de zorgvraag, waardoor de werkdruk (nog)
• Creëren van 10% extra productieruimte bij ondersteunende                                                                                beter is gereguleerd.
                                                                                                                                                                                                                                              strategie en operationele uitvoering
  faciliteiten;                                                     Relatie ziekenhuis management en medische staf
• Besparing van fte’s en overuren;                                  • In de huidige situatie is het per kwartaal of (half)jaarlijks     Patiënt                                                                                             • Interview Arie van Alphen, interim
• Indicatie van jaarlijkse besparingen*:                              toedelen en herverdelen van capaciteiten als OK en kliniek een    • De bezoeken van de patiënt aan het ziekenhuis verlopen                                              bestuurder ZGT: ‘Met Tactisch Plannen
    • STZ ziekenhuis (>700 bedden)
    •
    • Klein ziekenhuis (300-500 bedden)
                                                    € 6-8 miljoen
        Middelgroot ziekenhuis (500-700 bedden) € 4–6 miljoen
                                                    € 2-4 miljoen
                                                                      tijdsintensief en vaak emotioneel proces, met vaak (te)
                                                                      beperkte resultaten. De periodieke en frequente werkwijze
                                                                      van Tactisch Plannen en de onderbouwing met objectieve data
                                                                      daarbinnen, creëren een open en minder beladen dialoog
                                                                                                                                          efficiënt en zijn op elkaar afgestemd. Dit voorkomt onnodig
                                                                                                                                          wachten voor de patiënt;
                                                                                                                                        • Indien de patiënt opgenomen dient te worden, gebeurt dit op
                                                                                                                                          de daartoe bestemde afdeling, waardoor onnodige
                                                                                                                                                                                                                                              konden we samenhang aanbrengen
                                                                                                                                                                                                                                              tussen strategie, kwaliteit, veiligheid en
                                                                                                                                                                                                                                              efficiëntie.’
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             perspectieven voor
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             doelmatigheid en kwaliteit
* (gebaseerd op gebruik Tactisch Plannen op de OK en het              tussen management en medische staf, alsmede tussen                  ligduurverlenging wordt voorkomen en de patiëntveiligheid
  beddenhuis. Wanneer het aanvullend wordt toegepast op               specialismen onderling. Hierdoor wordt het in de praktijk veel      toeneemt;
  afdelingen zoals de poliklinieken, de radiologie, de functie        makkelijker (tijdelijke) herverdelingen te realiseren vraag en    • Een gestroomlijnd, effectief en efficiënt zorgproces draagt bij                                   • Interview bestuursvoorzitter ZGT
  afdelingen en de dagopname dan worden de bedragen                   aanbod op elkaar afgestemd te krijgen en te houden.                 aan de kwaliteit en veiligheid van zorg.                                                            Meindert Schmidt: ‘Ik maak voor het
  beduidend hoger)                                                                                                                                                                                                                            eerst mee dat dokters zijn gaan denken
                                                                                                                                                                                                                                              in bedrijfsvoeringstermen.’                                    Tactisch Plannen is een methode, een manier van                         en over de verschillende capaciteiten heen een fundamentele
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             denken, die invloed heeft op belangrijke onderdelen                     stap voorwaarts te maken. Het ontbreekt ziekenhuizen aan een
                                                                                                                                                                                                                                            • Interview vanaf de werkvloer.                                  van de bedrijfsvoering. Invoering van Tactisch                          methode waarmee het totaaleffect groot is en de terugverdien-
                                                                                                                                           HealthDigest is een uitgave van Ernst & Young                                                      Dr. Roelof van Blommestein en                                                                                                          tijd kort is.’
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             Plannen is dan ook een uitdagende aangelegenheid

   Kabinet kondigde met Prinsjesdag                                                                                                        Assurance | Tax | Transactions | Advisory

                                                                                                                                           Over Ernst & Young
                                                                                                                                                                                                                                              dr. Ad Claassen over Tactisch Plannen
                                                                                                                                                                                                                                              in hun dagelijks werk.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             die het nodige van de organisatie vraagt. Tegelijkertijd
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             is Tactisch Plannen een belangrijk handvat voor het
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     Tactisch Plannen biedt ziekenhuizen de mogelijkheid snel en
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     breed te verbeteren.



   enorme bezuinigingen aan
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             ziekenhuis om beter te presteren en veel van de                         ‘Met Tactisch Plannen, een methode die we de afgelopen periode
                                                                                                                                           Ernst & Young is wereldwijd toonaangevend op het gebied van                                                                                                                                                                               binnen Ziekenhuisgroep Twente hebben geïntroduceerd, gaan
                                                                                                                                           assurance, tax, transactions en advisory. Juridische en notariële
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             actuele ontwikkelingen profijtelijk te maken.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             Wij legden Monique van Dijen, verantwoordelijk                          ziekenhuizen op een manier werken die hen in staat stelt in korte
                                                                                                                                           dienstverlening wordt in een strategische alliantie met
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     tijd grote delen van het ziekenhuis in onderlinge samenhang te
                                                                                                                                           Ernst & Young Belastingadviseurs LLP verzorgd door                                                                                                                partner voor de adviespraktijk Gezondheidszorg
                                                                                                                                           Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen LLP. Onze 144.000
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     verbeteren. Binnen de industrie bewezen ketenplannings-
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             van Ernst & Young, de volgende stellingen voor:                         principes liggen ten grondslag aan Tactisch Plannen. Ze blijken
                                                                                                                                           mensen delen wereldwijd dezelfde waarden en staan voor kwaliteit.
   Die bezuinigingen, zowel voor de cure als de care,               Centraal thema is hoe Nederland de stijgende vraag naar zorg           Wij maken het verschil door onze mensen, onze cliënten en de                                                                                                                                                                              ook in het ziekenhuis prima resultaten te geven.
   worden momenteel in ambtelijke werkgroepen                       betaalbaar houdt. Nederland heeft te maken met een                     samenleving te helpen hun mogelijkheden optimaal te benutten.                                                                                                     De druk op ziekenhuizen zal de komende periode sterk
   uitgewerkt. Doel van die bezuinigingen is het                    toenemend aantal chronisch zieken en een toenemende                                                                                                                                                                                      toenemen.                                                               Tactisch Plannen zorgt ervoor dat variaties in volumes en
                                                                    vergrijzing. Het gevolg hiervan is dat de beroepsbevolking in          Over de sectorgroep Health Care                                                                                                                                   ‘De marktwerking in de zorg krijgt steeds nadrukkelijker vorm.          bezettingen verminderen en dat kritische capaciteiten optimaal
   optimaliseren van resources om de stijging van                                                                                          De professionals van de sectorgroep Health Care zijn gewend om
                                                                    de toekomst zal afnemen, waardoor Nederland op termijn                                                                                                                                                                                   Daar waar eerder ziekenhuizen de bovenliggende partij waren en          op elkaar zijn afgestemd. Het ziekenhuis kan met dezelfde
   de kosten en van de vraag naar zorg op te vangen.                haar concurrentiekracht verliest. Bovendien draait die                 gecompliceerde trajecten tot een goed einde te brengen.                                                                                                           relatief eenvoudig konden profiteren van de extra mogelijkheden         capaciteiten meer patiënten behandelen. Daarbij stelt Tactisch
                                                                    dalende beroepsbevolking op voor hoge lasten, zowel die van            Dankzij onze multidisciplinaire benadering en ruime kennis van                                                                                                    die het DBC B-segment hen bood, verwerven de verzekeraars               Plannen het ziekenhuis in staat proactief en tijdig de eigen
                                                                                                                                           de zorgsector zijn wij uitstekend op de hoogte van de trends en
                                                                    pensioenen als voor de zorg.                                                                                                                                                                                                             steeds nadrukkelijker een belangrijke positie op het speelveld.         capaciteiten aan te passen aan de behoefte van de komende
                                                                                                                                           ontwikkelingen waar zorginstellingen mee te maken hebben.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             Daarnaast blijkt steeds duidelijker dat patiënten bewuster hun          periode. Door op deze manier de volumevariatie in de electieve
                                                                                                                                           Omdat binnen Ernst & Young de sectorgroepen Health Care,
                                                                    Maatregelen                                                            Biotechnology en Pharma nauw met elkaar samenwerken,
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             zorgverleners kiezen. Als gevolg daarvan neemt de druk op               stroom terug te dringen, kan een ziekenhuis binnen een jaar
                                                                    De verhoging van de AOW-leeftijd van 65 naar 67 jaar moet              manifesteren onze mensen zich als gesprekspartners met                                                                                                            ziekenhuizen toe. De mogelijke verdere invoering van de                 aanzienlijke efficiencywinst behalen. Afhankelijk van de omvang
                                                                    een antwoord gaan geven op de betaalbaarheid van pensioenen            verstand van zaken. Of zij nu de jaarrekening van een topklinisch                                                                                                 marktwerking op korte termijn verhoogt de druk nog verder.              van het ziekenhuis spreek je al gauw over 1 tot 3 miljoen euro het
                                                                    en het vergroten van de beroepsbevolking. Vanuit de overheid           ziekenhuis controleren, zorginstellingen adviseren op het gebied                                                                                                  Ziekenhuizen worden daarbij aangesproken op prijzen, maar steeds        eerste jaar na invoering en 3 tot 8 miljoen structureel op
                                                                    is er toenemende aandacht voor preventie. Hoewel preventie-            van beleid- en managementvraagstukken of fiscaal maatwerk in                                                                                                      nadrukkelijker ook op de zorgprestatie in termen van kwaliteit,         jaarbasis door alleen al de OK en het beddenhuis te stroomlijnen.
                                                                    programma’s zelf de kosten van de zorg niet omlaag doen                het geval van een fusie van privé-klinieken leveren. Zo maakt                                                                                                     toegangs- en doorlooptijd.
                                                                    gaan, blijven mensen wel langer gezond en dus langer                   Ernst & Young het verschil.                                                                                                                                                                                                               Daarnaast krijgt het ziekenhuis via Tactisch Plannen veel meer
                                                                    productief. Ook wordt scherp gekeken naar de AWBZ.                                                                                                                                                                                       De financiële crisis brengt daarbovenop nog een extra dynamiek          grip op de toegang en doorloop van patiënten waardoor het
                                                                    Welk pakket bieden we aan, hoe beheersen we dat en hoe                 Contact                                                                                                                                                           met zich waarmee ziekenhuizen plotseling moeten omgaan.                 makkelijker wordt om ook hierop medisch geïndiceerd te sturen.
                                                                                                                                           Voor meer informatie over Tactisch Plannen kunt u contact
                                                                    blijft het betaalbaar? Het persoonsgebonden budget gaat aan                                                                                                                                                                              De druk om de zorguitgaven in de hand te houden en daarop te            Maar ook om ervoor te zorgen dat de efficiencywinst zich kan
                                                                                                                                           opnemen met:
                                                                    banden. Vaststaat dat de bijdrage van burgers aan de zorg                                                                                                                                                                                besparen neemt verder toe. Financiers kijken bij het verstrekken        vertalen in toegenomen patiëntvolumes.’
                                                                    steeds groter zal worden. Dat uit zich ofwel in de premie,             Monique van Dijen
                                                                                                                                                                                                                                                                                                             van leningen kritischer dan ooit naar de prestaties van zorg-
                                                                    ofwel in een stijging van de eigen bijdrage.                           + 31 (0)88 – 407 29 01                                                                                                                                            instellingen en de marges die zij nu én in de toekomst naar
                                                                                                                                           monique.van.dijen@nl.ey.com                                                                                                                                       verwachting realiseren.
                                                                    Opgave
                                                                    De zorg staat dan ook voor een enorme opgave om effectief              www.ey.nl/health                                                                                                                                                  Kortom de komende periode zijn de uitdagingen voor de zieken-
                                                                    en efficiënt te werken, met behoud van kwaliteit. Ze moet                                                                                                                                                                                huizen groot: het is voor hen noodzakelijk om nog beter te gaan            Elevator Pitch
                                                                    voldoen aan de toenemende vraag en tegelijkertijd de kosten
                                                                    beheersen en haar resources – zowel materieel als personeel –
                                                                                                                                           © Ernst & Young 2009
                                                                                                                                                                                                                                              Over Monique van Dijen                                         presteren.’                                                                • Ziekenhuizen moeten de komende tijd substantieel
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          beter gaan presteren.
                                                                    efficiënt inzetten. Tactisch Plannen geeft daarop een passend          Ernst & Young Nederland LLP is een limited liability partnership naar het recht van
                                                                                                                                                                                                                                              Dr. Monique van Dijen is de verantwoordelijk partner voor      Ondanks de activiteiten op vele fronten laten ziekenhuizen                 • Via Tactisch Plannen kunnen ziekenhuizen meer
                                                                    antwoord. Door op tactisch niveau beter te plannen, kunnen             Engeland en Wales met registratienummer OC335595. Ernst & Young Nederland LLP                      de adviespraktijk Gezondheidszorg en lid van het               nog belangrijk verbeterpotentieel liggen.                                    produceren met dezelfde middelen én gelijktijdig de
                                                                                                                                           is statutair gevestigd te Lambeth Palace Road 1, London SE1 7EU, Verenigd Koninkrijk,
                                                                    een efficiëntere productie, kostenreductie én kwaliteits-              heeft haar hoofdvestiging aan Boompjes 258, 3011 XZ Rotterdam, Nederland en is
                                                                                                                                                                                                                                              Sectorbestuur Health Care van Ernst & Young. In 2000           ‘Het is natuurlijk niet zo dat ziekenhuizen stilzitten. Ze verbeteren        toegang en doorloop van patiënten verbeteren.
                                                                    verhoging gerealiseerd worden.                                         geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Rotterdam onder nummer 24432942.                         promoveerde zij aan de Universiteit Leiden met een             continu en op diverse manieren, bijvoorbeeld via het inrichten van         • Tactisch Plannen maakt gebruik van in verschillende
                                                                                                                                                                                                                                              systeemtechnische studie naar het gecombineerd                 zorgprogramma’s, het ontwikkelen van klinische paden en het                  industrieën bewezen ketenplanningsprincipes, die zich
                                                                                                                                                                                                                                              management van kwaliteit, arbeidsomstandigheden,               sturen op ligduurverkorting. Ook via ingrepen in de organisatie-             inmiddels in vier ziekenhuizen heeft bewezen.
                                                                                                                                                                                                                                              milieu en patiëntveiligheid voor ziekenhuizen. Zij is tevens   structuur en aansturing, zoals het introduceren van resultaat              • Binnen het jaar is verbetering van 1-3 miljoen euro
                                                                    Jules Verhagen is voorzitter van de sectoren Health Care en                                                                                                               toezichthouder van het Groene Hart Ziekenhuis te Gouda         verantwoordelijke eenheden (RVE’s), proberen ziekenhuizen                    realistisch en op jaarbasis structureel 3-8 miljoen euro.
                                                                    Life Sciences van Ernst & Young Nederland.                                                                                                                                en lid van de kernredactie van ZM-Magazine.                    beter te presteren. Naar mijn mening zijn ziekenhuizen er evenwel
                                                                                                                                                                                                                                   290188




                                                                                                                                                                                                                                                                                                             nog niet in geslaagd om over de volle breedte van de zorgverlening
2 / december 2009 / HealthDigest                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              3 / december 2009 / HealthDigest


                                                                                                                                                                                                                                                                                           Welke invloed heeft Tactisch Plannen op de dagelijkse werkzaamheden van de medische
                                                                                                                                                                                                                                                                                           staf? Chirurg Ad Claassen (ZGT-locatie Hengelo) en KNO-arts Roelof van Blommestein




Tactisch Plannen in
                                                                                                                                                                                                                                                                                           (ZGT-locatie Almelo), betrokken bij de initiële implementatie van Tactisch Plannen in ZGT,
                                                                                                                                                                                                                                                                                           delen hun ervaringen van het afgelopen half jaar.




relatie tot actuele thema’s
                                                                                                                                                                                                                     Ziekenhuisgroep Twente
                                                                                                                                                                                                                     Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) heeft ziekenhuizen in
                                                                                                                                                                                                                     Almelo en Hengelo en een verzorgingsgebied van                        Regeren is
                                                                                                                                                                                                                                                                                           vooruitzien
                                                                                                                                                                                                                     300.000 inwoners. Er werken ruim 3.500 mensen.
                                                                                                                                                                                                                     ZGT is in 1998 ontstaan uit een fusie tussen het
                                                                                                                                                                                                                     Twenteborg Ziekenhuis in Almelo en het
                                                                                                                                                                                                                     Streekziekenhuis Midden-Twente in Hengelo.




Tactisch Plannen vraagt het nodige van het                                                                                                                                                                        De operatiekamers van Ziekenhuisgroep Twente                             blijkt een OK bijvoorbeeld uren te hebben leeggestaan. Terwijl we
ziekenhuis. Het heeft grote invloed op belangrijke                                                                                                                                                                (ZGT) zijn overbezet, veronderstelde de staf van                         er van overtuigd waren dat daar geen centimeter rek in zit.
onderdelen van de bedrijfsvoering en verandert                                                                                                                                                                    het ziekenhuis. Totdat de cijfers op tafel kwamen.                       Ook zie je hoe pieken in de week telkens terugkomen.
                                                                                                                                                                                                                                                                                           Heel verrassend. Als chirurg besef je vaak te weinig dat ook jouw
de aansturing van de organisatie. Het is dan                                                                                                                                                                      Toen bleek de OK op sommige dagen toch urenlang
                                                                                                                                                                                                                                                                                           vak te plannen valt. Je kunt immers niet voorspellen wanneer
ook geruststellend om te constateren dat                                                                                                                                                                          leeg te staan. Het is één van de inzichten die ZGT                       iemand een been breekt. Toch blijken er wel degelijk patronen te
Tactisch Plannen goed aansluit bij actuele thema’s.                                                                                                                                                               opdeed toen het ziekenhuis begon met Tactisch                            ontdekken.’
Juist door Tactisch Plannen in te voeren kan een                                                                                                                                                                  Plannen.                                                                 Hoewel de cijfers belangrijk zijn, gaat het vooral om wat je
ziekenhuis een enorme sprong voorwaarts maken.
Wij werkten een aantal voorbeelden voor u uit.                                                                                                                                                                    Sinds maart van dit jaar werkt ZGT met Tactisch Plannen bij de
                                                                                                                                                                                                                  specialismen chirurgie, orthopedie en KNO. Binnenkort volgen
                                                                                                                                                                                                                  urologie en gynaecologie. Op dit moment sluiten de overige
                                                                                                                                                                                                                                                                                                    ‘Als chirurg besef je vaak
Strategische uitdaging                                                                                                                                                                                            specialismen aan. Chirurg Ad Claassen (ZGT-locatie Hengelo) is                   te weinig dat ook jouw vak
Tactisch Plannen geeft het ziekenhuis en medische staf continue                                                                                                                                                   vanaf de start betrokken bij Tactisch Plannen. ‘Toen we begonnen,
zicht op hun presteren waar het gaat om benutting en toegangs-                                                                                                                                                    wisten we eigenlijk niet goed hoe de logistieke en bedrijfsmatige                      te plannen valt.’
en doorlooptijden. Tevens stelt het hen in staat tijdig hun                                                                                                                                                       processen er in ons huis uitzagen. Dat vond ik zorgwekkend.’
capaciteiten bij te stellen waardoor een optimale onderlinge                                                                                                                                                      De chirurg was al jaren bezig de zorg bedrijfsmatiger te benaderen.
afstemming gerealiseerd wordt. Dit resulteert in hogere                                                                                                                                                           Bruikbare cijfers lagen niet voor het oprapen. Met Tactisch              daar vervolgens mee doet. Roelof: ‘Het is verleidelijk snelle
benuttingen, een betere balans tussen productie en inzet van                                                                                                                                                      Plannen krijgt hij die getallen wél op tafel. ‘Ik ben er van overtuigd   oplossingen voor praktische problemen te vinden. Maar daar
personeel en snellere toegangs- en doorlooptijden. Met dezelfde                                                                                                                                                   dat we met hetzelfde budget meer patiënten kunnen helpen.                gaat het niet alleen om. De kracht zit ‘m erin dat je vooruitkijkt
capaciteiten kunnen ziekenhuizen en medische staf kwantitatief                                                                                                                                                    De zaak moet efficiënter georganiseerd en beter op elkaar                naar de komende acht tot twaalf weken.’
meer en kwalitatief beter presteren.                                                                                                                                                                              afgestemd kunnen worden.’                                                Dat gebeurt in het Tactisch Plan Overleg (TPO), dat eens per
                                                                                                                                                                                                                                                                                           twee weken plaatsvindt. Daarin gaan specialisten en medewerkers
Tactisch Plannen helpt het ziekenhuis om goed om te gaan met                                                                                                                                                                                                                               om de tafel. Met elkaar analyseren ze cijfers, kijken naar trends
de toenemende specifieke eisen die zorgverzekeraars stellen aan                                                                                                                                                        ‘Ik ben er van overtuigd dat                                        en proberen daar vervolgens op te anticiperen. Roelof: ‘Dat werkt,
de behandeling van bepaalde patiëntgroepen. Deze kunnen, indien                                                                                                                                                                                                                            omdat je met harde en onomstreden cijfers werkt in plaats van
geïsoleerd opgepakt, leiden tot selectieve procesverbetering met                                                                                                                                                      we met hetzelfde budget meer                                         aannames. Daardoor kun je de vinger op de zere plek leggen.
risico op een verdringingseffect op andere patiëntgroepen.                                                                                                                                                                                                                                 Vroeger waren dat meestal vervelende discussies. Altijd achteraf
Met Tactisch Plannen is het mogelijk de beoogde specifieke                                                                                                                                                               patiënten kunnen helpen.’                                         en de cijfers waren vaak van te lang geleden om goed terug te
logistieke verbeteringen te realiseren zonder dat dit leidt tot                                                                                                                                                                                                                            kunnen halen wat er mis was gegaan. Nu nemen we kengetallen
suboptimalisatie elders in de organisatie. Dit wordt bereikt door                                                                                                                                                                                                                          stelselmatig door en bekijken we steeds de effectiviteit van
de stromen steeds in samenhang te blijven zien.                                                                                                                                                                   Collega Roelof van Blommestein, KNO-arts op de ZGT-locatie               eerdere acties.’ Ook analyse van de wachtlijsten - een van de
                                                                                                                                                                                                                  Almelo, deelt die opvatting. Toch was hij bij aanvang van de pilot       onderdelen van het TPO - leidt tot nieuwe inzichten.
Resultaat Verantwoordelijke Eenheden                                                                                                                                                                              bijzonder kritisch. ‘In mijn 19 jaar bij dit ziekenhuis heb ik heel      Ad: ‘Patiënten die hun spataderen willen laten verwijderen,
In de Nederlandse ziekenhuiszorg gaan steeds meer instellingen                                                                                                                                                    wat acties en reorganisaties meegemaakt. Allemaal bedoeld om             blijken bijvoorbeeld veel langer te moeten wachten dan patiënten
werken met zogenaamde resultaat verantwoordelijke eenheden          Relatie ziekenhuis en medische staf                                      inhoudelijke doelmatigheid. Het is dan ook de vraag of dit de        de patiëntendoorstroom te verbeteren. En stuk voor stuk met              met een liesbreuk. Na analyse bleek het niet om een tekort aan
(RVE). Deze worden echter vaak ingevoerd zonder dat hierop          In de huidige situatie is het per kwartaal of (half)jaarlijks toedelen   meest effectieve wijze is om het ziekenhuis als geheel logistiek     weinig resultaat. Daarom wilde ik alleen meedoen op voorwaarde           mensen of OK’s te gaan, maar om een specifiek apparaat dat
de benodigde ondersteuning zoals managementinformatie goed          en herverdelen van capaciteiten voor OK en kliniek een tijds-            te optimaliseren. Alternatief is te kijken naar de kostprijzen en    dat we harde resultaten met elkaar zouden vaststellen.                   nodig is voor spataderpatiënten. Waarmee ik maar wil zeggen:
is ingericht. De behoefte aan sturing voor zowel de RVE als voor    intensief en vaak emotioneel proces, met name in relatie tot de          organisatie van de meest kostintensieve eenheden dwars door          We hebben afgesproken dat we een miljoen euro per jaar voor              pas als je weet waar een probleem zit, kun je het oplossen.’         Roelof van Blommestein
het ziekenhuis is groot. Het optimaliseren van de RVE is vaak       medische staf. De periodieke en frequente werkwijze van                  alle patiëntgroepen heen met focus op het geheel, zoals de OK,       het ziekenhuis gaan verdienen. Daar ga ik wel voor.’
topprioriteit maar mag niet ten koste gaan van het resultaat van    Tactisch Plannen, waarbij capaciteitstoedeling op basis van              het beddenhuis en de beeldvormende diagnostiek.                                                                                               Voorspellende waarde                                                 hang optimaliseren. Ad: ‘We weten bijvoorbeeld wanneer het
het ziekenhuis. Andersom mag het resultaat van het ziekenhuis       objectieve data en onderbouwing en het (tijdelijk) uitwisselen           Tactisch Plannen brengt het logistiek presteren van alle patiënt-    Eye-opener                                                               In het verleden behaalde resultaten blijken garanties te bieden      bevolkingsonderzoek naar borstkanker in onze regio plaatsvindt.
ook niet ten koste gaan van de RVE. Tactisch Plannen maakt het      van capaciteiten op basis van vertrouwen plaatsvinden, creëert           groepen in kaart uit het oogpunt van benutting van meest             Tactisch Plannen begint met het verzamelen van kwantitatieve             voor de toekomst. Op basis van de voorspellende waarde van           Als dat volgend jaar november is, weten we dat we in de periode
mogelijk zowel op ziekenhuis- als RVE-niveau beter te plannen       een open en minder beladen dialoog tussen management en                  kritische capaciteiten. Hier inzicht in krijgen en op sturen,        gegevens over bezettingen, wachtlijsten en productie.                    cijfers kijken specialisten in het TPO telkens een langere periode   daarna extra ruimte moeten plannen op zowel de polikliniek, de
en te optimaliseren waardoor het risico op ongewenste neven-        medische staf. De patiëntenzorg vormt daarbij het uitgangspunt.          draagt structureel bij aan het verlagen van kostprijzen.             Die gegevens zijn een eye-opener, vindt Ad. ‘Op bepaalde dagen           vooruit. Doel: bezetting van kliniek en OK in onderlinge samen-      OK als de kliniek om de ingrepen te doen die daar op volgen.’
effecten wordt ondervangen.                                                                                                                  Bovendien kunnen op afdelingsniveau via interventies zoals                                                                                                                                                         Ook door te kijken naar de aard van ingrepen, is winst te halen.
                                                                    Flexibilisering capaciteitsverdeling                                     ‘sturen op ontslag’ veel sneller en veel breder winsten worden                                                                                                                                                     Roelof: ‘Van operaties aan de speekselklieren weten we, dat ze
                                                                    Tactisch Plannen is een werkwijze waarbij benuttingen en toegangs-       behaald dan via ‘zorgprogrammering’ en ‘klinische paden’.                                                                                                                                                          qua tijd lastig in te schatten zijn. We moeten er twee uur voor
   Symptomen in het ziekenhuis die wijzen op te                     en doorlooptijden frequent tegen het licht worden gehouden.              Juist wanneer bijvoorbeeld ligduren gaan veranderen, wordt het                                                                                                                                                     inplannen, maar soms zijn we na een uur klaar. Binnenkort
   weinig aandacht voor Tactisch Plannen:                           Deze analyses vinden niet alleen plaats op gemiddelden (het              belangrijker om flexibel en gericht op te verwachten capaciteits-                                                                                                                                                  beginnen we met stand-by patiënten die zich op de tijden van
                                                                    gemiddelde komt in de werkelijkheid namelijk nauwelijks voor),           behoefte te plannen en opnieuw op elkaar af te stemmen om zo                                                                                                                                                       een speekselklieroperatie beschikbaar houden en opgeroepen
                                                                    maar juist op patronen in de variatie van benuttingen en toegangs-       de winst ook daadwerkelijk te verzilveren.                                                                                                                                                                         worden als de operatie sneller klaar is.’
   • Op sommige momenten of periodes kampt het zieken-              en doorlooptijden. Doordat deze analyses frequent plaatsvinden                                                                                                                                                                                                                              Het zijn een paar voorbeelden van oplossingen die door het TPO
       huis met opnamestops.                                        is het mogelijk tijdig in te grijpen bij (dreigende) suboptimalisatie.   Personeel versus productie                                                                                                                                                                                         zijn bedacht. Nadelen zijn er ook. Ad: ‘Het kost me een uur per
   •   De gemiddelde bezetting van de klinische afdelingen is       Momenteel is bij ziekenhuizen vaak sprake van een statische              Personele roosters worden voor langere termijn vooruit                                                                                                                                                             twee weken. Dat vind ik fors.’ Roelof: ‘De opstartfase kost tijd.
       te laag en/of vertoont een dalende trend.                    verdeling van capaciteiten waarbij capaciteitsverdelingen als het        vastgesteld dan bijvoorbeeld OK-planningen. De huidige                                                                                                                                                             Je bent lang aan het soebatten over de interpretatie van cijfers.
   •   De wachttijden voor bijvoorbeeld de MRI, de OK en/of         ware in ‘beton gegoten’ worden. Eén keer per kwartaal of (half)          suboptimale planning van OK’s en bedden (waaronder                                                                                                                                                                 Wat mij betreft is er te veel gediscussieerd over de spelregels
       poliklinieken zijn te lang.                                  jaar worden capaciteiten vastgesteld en gedurende die periode            bijvoorbeeld opnamestops en leegstaande bedden en OK’s)                                                                                                                                                            terwijl ik liever met het spel begonnen was.’
   •   De totale doorlooptijden zijn te lang en/of onvoor-          slechts beperkt bijgesteld. Tactisch Plannen maakt het verdelen          en het niet kunnen anticiperen hierop met personele inzet leidt
       spelbaar.                                                    van capaciteiten weer ‘vloeibaar’ en flexibel en stelt capaciteiten      tot een werkdruk of werkbeleving die vaak getypeerd wordt als                                                                                                                                                      Grip op planning
   •   Door het jaar heen wisselen de doorlooptijden voor           regelmatig bij.                                                          ‘hollen of stilstaan’. Tactisch Plannen streeft naar bijvoorbeeld                                                                                                                                                  Toch wegen de nadelen niet op tegen de voordelen. Hoewel de
       specifieke patiëntgroepen.                                                                                                            een hoge OK-benutting in samenhang met een stabiele                                                                                                                                                                pilot nog maar kort geleden is afgerond, merkt ZGT nu al de
   •   Door de week heen en tussen weken is er variatie in          Kostprijzen DBC                                                          bedbezetting. Afstemmen van de personele inzet hierop wordt                                                                                                                                                        positieve effecten van Tactisch Plannen. Ad: ‘De druk op de
       bezettingen/patiëntstromen (‘hollen-of-stilstaan’ effect).   Voorheen werd nauwelijks gestuurd op kostprijzen. Indien dit wel         dan eenvoudiger. Door steeds vooruit te kijken, kan tijdig de                                                                                                                                                      wachtlijsten begint af te nemen. Daardoor kunnen we langdurige
   •   Afdelingen hebben geen zicht op het aantal en de             gebeurde, vond dit vaak ad-hoc plaats. Kostprijsbepaling vindt           personele inzet opgeplust of beperkt worden met als gevolg                                                                                                                                                         operaties meer voorrang geven.’
       soort patiënten dat over 2 tot 4 weken komt.                 momenteel met name plaats op DBC-niveau, in het bijzonder                een efficiëntere inzet en betere aansluiting bij de vraagbehoefte.                                                                                                                                                 Beide artsen verwachten dat het ZGT er de komende jaren de
   •   Patiënten worden regelmatig niet op de meest                 voor het DBC B-segment. De inhoudelijke (profiel) sturing                De te verlenen zorg voor de komende periode is daadwerkelijk                                                                                                                                                       vruchten van plukt. Roelof: ‘Je discussieert als dokters met
       geëigende afdeling verzorgd.                                 daarbij vindt vaak plaats via ‘zorgprogrammering’ en ‘klinische          leidend. Op deze wijze is tactische planning ook toe te passen                                                                                                                                                     elkaar over de grenzen van je vakgebieden heen en krijgt weer
   •   Tussen specialismen bestaan verschillen in wachttijden       paden’. Dit is echter een intensief en tijdrovend proces.                op alle mogelijke andere schaarse en/of dure capaciteiten zoals                                                                                                                                                    grip op de planning van je OK.’ Ad: ‘Vanuit bedrijfseconomisch
       en bezettingen op bijvoorbeeld de OK en het beddenhuis.      Bovendien ligt de focus bij deze technieken vaak op medisch              poliklinieken, de afdeling dagopname en functie afdelingen.                                                                                                                                                        oogpunt gaat het ons winst opleveren. Daar ben ik van overtuigd.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                En uiteindelijk profiteert vooral de patiënt. Die kan door slimmer
                                                                                                                                                                                                                  Ad Claassen                                                                                                                                   plannen sneller worden geholpen.’
4 / december 2009 / HealthDigest                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  5 / december 2009 / HealthDigest




De essentie van Tactisch                                                                                                                               Plannen
De missing link tussen strategie en operationele uitvoering
Tactisch Plannen vormt de ontbrekende schakel tussen de strategie en de productieafspraken met de                                                                                                                DynamicPlanner®                                                      Process Redesign (BPR)die vaak optimaliseren voor specifieke
                                                                                                                                                                                                                 Belangrijke vereisten voor het functioneren van het TPO zijn         patiëntgroepen of onderdelen van het ziekenhuis. Er wordt veelal              Kortom
zorgverzekeraars enerzijds en de operationele inroostering van patiënten en capaciteiten anderzijds.                                                                                                             goede informatie en ondersteuning. Binnen ZGT is het logistieke
                                                                                                                                                                                                                 stafbureau nauw betrokken bij het Tactisch Plannen en wordt het
                                                                                                                                                                                                                                                                                      verbeterd in bestaande structuren en er is vaak sprake van
                                                                                                                                                                                                                                                                                      optimalisatie van een deel en niet van het geheel. Met Tactisch               Tactisch Plannen is
                                                                                                                                                                                                                 proces ook ict-matig ondersteund door een specifiek software         Plannen is juist daar aanzienlijke winst te behalen die niet via de
Door gestructureerd te plannen op tactisch niveau bereikt het ziekenhuis niet alleen een efficiëntere inzet                                                                                                      framework, de DynamicPlanner®. Deze tool genereert specifieke        andere technieken te realiseren is.                                           • Toekomstgericht: geeft inzicht in de te verwachten
                                                                                                                                                                                                                 en direct relevante informatie over trends in patiëntenstromen                                                                                         productie voor de komende 8-12 weken en biedt

van mensen en middelen, zij verstevigt ook de grip op toegangs- en doorlooptijden van patiënten.                                                                                                                 en medische productie. Bovendien biedt de DynamicPlanner®
                                                                                                                                                                                                                 uitgebreide mogelijkheden voor het optimaliseren van
                                                                                                                                                                                                                                                                                      Complementair
                                                                                                                                                                                                                                                                                      Tactisch Plannen kan stand alone toegepast worden. De processen
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        hierdoor de mogelijkheid om capaciteiten in de juiste
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        hoeveelheid ‘klaar te zetten’.
                                                                                                                                                                                                                 capaciteiten en daarmee het genereren van ‘blauwdrukken’.            van een ziekenhuis worden dan zoals ze zijn onderling beter op                •   Steeds up to date: waardoor het ziekenhuis de
                                                                                                                                                                                                                 De DynamicPlanner® helpt het TPO om effectief en efficiënt te        elkaar afgestemd. Dat resulteert in een winstpercentage van                       mogelijkheid heeft goed te monitoren en zo nodig
Tactisch Plannen geeft het ziekenhuis en de medische staf zicht                                                                                                                                                  discussiëren en te beslissen. De tool is ontwikkeld door             gemiddeld 10%. Zorgprocessen die met behulp van bijvoorbeeld                      tijdig bij te sturen.
op hun presteren. Het stelt hen in staat tijdig en met het oog op         Belangrijke gezichten                                                                                                                  Care Dynamics, de samenwerkingspartner van Ernst & Young             Lean Six Sigma worden geoptimaliseerd, leveren een ziekenhuis                 •   Optimaliserend: zorgt voor een veel betere afstemming
de komende periode capaciteiten bij te stellen, waardoor het                                                                                                                                                     op het gebied van Tactisch Plannen.                                  eveneens een dergelijk percentage winst op. Wanneer Tactisch                      en bezetting over kritische deelcapaciteiten heen.
aanbod optimaal afgestemd blijft op de behoefte. Bovendien zorgt                                                                                                                                                                                                                      Plannen complementair gebruikt wordt, zoals bij Ziekenhuis                        Het is een unieke mogelijkheid tot optimalisatie
Tactisch Plannen ervoor dat kritische capaciteiten veel beter op                                                                                                                                                 Methodiek                                                            Groep Twente, worden de besparingen die met Six Sigma zijn                        waarmee ‘eilandoptimalisatie’ wordt voorkomen.
elkaar aan gaan sluiten. Dit alles leidt tot hogere benuttingen,                                                                                                                                                 De methodiek voor Tactisch Plannen kent drie basiselementen:         gedefinieerd niet alleen te gelde gemaakt, maar ook nog eens                  •   Prestatiebevorderend: zorgverleners en management
een betere balans tussen productie en inzet van personeel en                                                                                                                                                                                                                          versterkt. Tactisch Plannen helpt namelijk om potentiële winsten                  stemmen gezamenlijk veel bewuster de organisatie van
snellere toegangs- en doorlooptijden. Met dezelfde capaciteiten                                                                                                                                                  Basiselementen binnen het planningsproces                            van bijvoorbeeld ligduurverkorting daadwerkelijk te realiseren                    de zorgverlening af. Hierdoor wordt een hogere efficiency
presteert het ziekenhuis kwantitatief meer en kwalitatief beter.                                                                                                                                                                                                                      waardoor in de praktijk het verbetereffect wordt vergroot.                        én een betere proceskwaliteit in termen van doorloop-
                                                                                                                                                                                                                                                                                      Dan is 1 + 1 ineens dus meer dan 2.                                               tijden en toegangstijden bereikt.
Supply chain management
De principes van supply chain management, die in andere                                                                                                                                                                                       Trend
sectoren al lang zijn ingevoerd, worden in ziekenhuizen nog maar                                                                                                                                                                            Monitoring
beperkt toegepast. Toch zijn het juist deze principes die de                                                                                                                                                                                                                            Afdeling vóór optimalisatie van het OK-rooster
verschillende aspecten van vraag en aanbod in onderlinge
                                                                                                                                                                                                                                                                                       Aantal patiënten
samenhang op elkaar afstemmen en zorgen voor opzienbarende
resultaten. Belangrijke randvoorwaarde is dat het ziekenhuis de                                                                                                                                                                                                                        35
                                                                                                                                                                                                                           Optimalisatie                 Voorwaarts Zicht
diverse patiëntgroepen inclusief de logistieke kenmerken van die
                                                                                                                                                                                                                                                                                       30
groepen in beeld heeft. Daardoor kan de link worden gelegd
tussen patiëntvolumes en benodigde capaciteiten.                                                                                                                                                                                                                                       25

                                                                                                                                                                                                                                                                                       20

                                                                                                                                                                                                                                                                                       15
Positionering Tactisch Plannen                                                                                                                                                                                   Trendmonitoring
                                                                                                                                                                                                                                                                                       10
                                                                                                                                                                                                                 Trendmonitoring betreft de analyse van patiëntenstromen over
                     Strategie (productieafspraken)                                                                                                                                                              de afgelopen periode, zowel voor de polikliniek als de OK en de        5
                                                                          Drs. Charlotte Pauli, senior advisor binnen de adviespraktijk     Drs. Bart Miseré, manager binnen de adviespraktijk                   kliniek. Het gaat om recente, kwantitatieve patiëntlogistiek-          0
      Aanbod                                               Vraag          Gezondheidszorg van Ernst & Young studeerde                       Gezondheidszorg van Ernst & Young, is arts en                        relevante gegevens, in plaats van financieel getinte maand-                     Ma                 Di              Wo                Do                        Vr                Za                Zo
                                                          Wachtrijen      gezondheidswetenschappen aan de Universiteit van                  bedrijfseconoom.                                                     gemiddelden. Prestaties over de afgelopen 2-3 maanden                          Dagen van de week
      Spreekuren
                                Tactisch            Mamma-screening       Maastricht en was beleidsadviseur in het Groene Hart                                                                                   gecombineerd met informatie over wachtlijsten, wachttijden en
      OK sessies
                                Plannen                   Afspraken       Ziekenhuis in Gouda.                                              Bart en Charlotte zijn Six Sigma Black Belt gecertificeerd.          productie worden beoordeeld en daar waar nodig vindt bijsturing        Afdeling na optimalisatie van het OK-rooster
       Bedden
                                                           Topzorg
         etc                                                                                                                                                                                                     van capaciteiten plaats.                                              Aantal patiënten
                                                             etc

                                                                                                                                                                                                                 Voorwaarts Zicht                                                      35
                   Operationele uitvoering (roostering)                Een multidisciplinair team van Ernst & Young begeleidt de            Tactisch Plannen werkt - veel meer dan momenteel in                  Het Voorwaarts Zicht voorspelt de capaciteitsbehoefte voor            30
                                                                       invoering van Tactisch Plannen. Dit team combineert specifieke       ziekenhuizen gebruikelijk is - met flexibiliteit en proactiviteit.   de verschillende capaciteiten op basis van de te verwachten           25
                                                                       expertise en ervaring op de gebieden procesverbetering in de         Medisch specialisten moeten bereid zijn activiteiten aan te          patiëntvolumes de komende periode. Belangrijk hiervoor zijn de
                                                                                                                                                                                                                                                                                       20
Het invoeringstraject                                                  zorg en supply chain management.                                     passen en capaciteiten zo nodig (tijdelijk) ter beschikking te       ‘logistieke behandelcycli’ van patiëntgroepen. Deze patiëntgroepen
Het invoeren van Tactisch Plannen gebeurt altijd op projectbasis                                                                            stellen aan collega’s. Het management staat voor de uitdaging        zijn specifiek voor het ziekenhuis samengesteld, waarna per           15
en in nauwe samenwerking tussen het ziekenhuis, de specialismen        In de laatste fase vindt de overdracht naar de staande organisatie   steeds de benodigde capaciteiten beschikbaar te hebben en zo         patiëntgroep de logistieke behandelcyclus wordt gemodelleerd.         10
en de externe deskundigen. Gezien de impact die Tactisch Plannen       plaats en wordt de werkwijze uitgebreid naar de overige              nodig op tijdelijke of structurele basis uit te breiden dan wel te   Via deze logistieke behandelcycli vindt de vertaling van patiënt-
                                                                                                                                                                                                                                                                                        5
op de organisatie heeft, is het cruciaal dat zowel de Raad van         specialismen. In deze fase neemt het ziekenhuis nadrukkelijk         reduceren. In de praktijk krijgt deze continue afstemming vorm in    volumes naar capaciteitbehoeften plaats. Op basis hiervan
Bestuur als de medische staf het concept en het potentieel ervan       het voortouw en blijft Ernst & Young alleen op onderdelen            een tweewekelijks overleg, het Tactisch Planning Overleg (TPO).      kunnen maatregelen worden genomen zodat vraag en aanbod                0
                                                                                                                                                                                                                                                                                                 Ma                 Di              Wo                Do                        Vr                Za                Zo
erkennen en zich committeren. Er zijn drie fasen te onderkennen.       ondersteunen zolang het ziekenhuis daaraan nog behoefte heeft.       Het TPO wordt gevormd door betrokken leidinggevenden en              de komende periode goed op elkaar zijn afgestemd.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                Dagen van de week
Ernst & Young start met de analyse van de huidige organisatie en                                                                            medisch specialisten en vormt het hart van het proces. Op basis
brengt het winstpotentieel in beeld. Op basis daarvan wordt samen      Tactisch Planning Overleg (TPO)                                      van vooraf uitgevoerde analyses over de afgelopen periode,           Optimalisatie                                                                                                                       Patiëntgroep           1        2   3    4        5   6    7        8   9      10
met het ziekenhuis een invoeringsplan op maat opgesteld.               Het succes van de methode valt of staat met het realiseren van       bespreken zij de belangrijkste aandachtspunten en besluiten zij      Via optimalisatie worden verschillende, onderling afhankelijke,
                                                                       een constructieve dialoog tussen medisch specialisten en             gezamenlijk over de uit te voeren bijsturingsmaatregelen voor de     deelcapaciteiten op elkaar afgestemd, bijvoorbeeld voor de
Na deze eerste analytische fase begint de praktische invoering         management en tussen specialismen onderling.                         komende periode.                                                     chirurgische specialismen, de OK en het beddenhuis. Doel is om
van Tactisch Plannen. Op hoofdlijnen verloopt deze langs de
volgende stappen:
                                                                                                                                                                                                                 een zo goed mogelijke totaalprestatie te realiseren. Een zogeheten
                                                                                                                                                                                                                 ‘blauwdruk’ geeft aan hoeveel patiënten van welke patiënt-
                                                                                                                                                                                                                                                                                         Over Care Dynamics en de DynamicPlanner®
                                                                       Tactische Planningscyclus                                                                                                                 groepen op welke momenten waar moeten worden behandeld                  Ernst & Young heeft een strategische samenwerking met Care Dynamics.
•   Inrichten Tactisch Planning Overleg;                                                                                                                                                                         om de beste benutting van de verschillende capaciteiten in
•   Installeren DynamicPlanner®;
                                                                                  Voorbereiding                      Pre-TPO                          TPO
                                                                                                                                                                                                                 onderlinge samenhang te bereiken. Deze blauwdruk is ‘theoretisch
•   Opleiden interne medewerkers;                                                                                                                                                                                optimaal’ en vormt de basis voor de roostering voor de komende
                                                                                                               Planningsteamoverleg         Management+artsen overleg
•   Implementeren Trendmonitoring;                                             Analyse vraag & aanbod
                                                                                                               Bespreking knelpunten             Besluitvorming
                                                                                                                                                                                                   Prestatie     periode. Hoewel er in de praktijk steeds beperkte afwijkingen           Care Dynamics ontwikkelt en operationaliseert de                    De werkproces verbeteringsaanpak van Ernst & Young in
•   Implementeren Voorwaarts Zicht;                                            Identificatie knelpunten
                                                                                                                 Voorstel scenario’s            voorkeursscenario
                                                                                                                                                                                                  Management     tijdens het roosteren zullen ontstaan, heeft de blauwdruk een           DynamicPlanner® – een beslissingsondersteunend software             combinatie met DynamicPlanner®, helpt ziekenhuizen bij het
•   Implementeren Optimalisatie.                                                                                                                                                                                 sterk sturende en optimaliserende werking.                              framework dat specifiek is ontworpen voor de ondersteuning          realiseren van ziekenhuisbreed gestroomlijnde zorgtrajecten,
                                                                                                                        2 wekelijkse kerncyclus                                                                                                                                          van de ziekenhuisbrede tactische planning van patiënten-            wat bijdraagt aan significante verdere verbetering van de
De implementatie start vaak eerst bij een beperkt aantal                                                                                                                                                         Winstpotentieel                                                         stromen. Deze aanpak is in de praktijk in ziekenhuizen              service en verlaging van de kostprijs.
specialismen, waarna in een later stadium andere specialismen                                                                                                                                                    Het grote winstpotentieel waar ziekenhuizen nu nog niet                 ontwikkeld, in samenwerking met Ernst & Young.
aanhaken. Ook wordt vaak gekozen om te starten met de                                  Verzamelen van             Model
                                                                                                                                                                                                                 aankomen, ligt in het plannen over afdelingen of subunits heen.         De gehanteerde principes zijn de in andere industrieën              Care Dynamics is sinds 2005 in Nederland actief en is
poliklinieken, het beddenhuis en de OK, waarna in een latere fase                                                                                                 Organiseren van de Uitvoering                  Tactisch Plannen is een integrale werkwijze die rekening houdt          bewezen en specifiek voor de ziekenhuisomgeving                     gevestigd in Den Haag.
                                                                                        data & import          aanpassingen
andere capaciteiten volgen.                                                                                                                                                                                      met het gehele ziekenhuis en de onderlinge afhankelijkheden.            aangepaste principes van ‘advanced supply chain planning’.
                                                                                                                                                                                                                 Daarmee onderscheidt het zich van procesverbeteringstechnieken
                                                                                                                                                                           Uitvoering                            als Lean, Kaizen, Six Sigma, Klinische Zorgpaden of Business
Health Digest Tactisch Plannen

More Related Content

Viewers also liked (10)

Studiomeiboom - Black Magic Woman
Studiomeiboom - Black Magic WomanStudiomeiboom - Black Magic Woman
Studiomeiboom - Black Magic Woman
 
Studiomeiboom-Amsterdam_Zuidoost
Studiomeiboom-Amsterdam_ZuidoostStudiomeiboom-Amsterdam_Zuidoost
Studiomeiboom-Amsterdam_Zuidoost
 
eTOCs
eTOCseTOCs
eTOCs
 
Studiomeiboom - Ahrend
Studiomeiboom - AhrendStudiomeiboom - Ahrend
Studiomeiboom - Ahrend
 
International Aid
International AidInternational Aid
International Aid
 
Static Code Analysis and Cppcheck
Static Code Analysis and CppcheckStatic Code Analysis and Cppcheck
Static Code Analysis and Cppcheck
 
Intro to Java for C++ Developers
Intro to Java for C++ DevelopersIntro to Java for C++ Developers
Intro to Java for C++ Developers
 
Identifying memory leaks in Android applications
Identifying memory leaks in Android applicationsIdentifying memory leaks in Android applications
Identifying memory leaks in Android applications
 
A Brief Introduction to the Qt Application Framework
A Brief Introduction to the Qt Application FrameworkA Brief Introduction to the Qt Application Framework
A Brief Introduction to the Qt Application Framework
 
OpenCV Introduction
OpenCV IntroductionOpenCV Introduction
OpenCV Introduction
 

Similar to Health Digest Tactisch Plannen (6)

Parallelsessie D Johan Lievestro
Parallelsessie D Johan LievestroParallelsessie D Johan Lievestro
Parallelsessie D Johan Lievestro
 
Aanpak Bostec OKplanning
Aanpak Bostec OKplanningAanpak Bostec OKplanning
Aanpak Bostec OKplanning
 
Albron Center Parcs presentatie Poolmanager
Albron Center Parcs presentatie PoolmanagerAlbron Center Parcs presentatie Poolmanager
Albron Center Parcs presentatie Poolmanager
 
Presentatie E.care OR (OK planning- en workflow-ondersteunende software)
Presentatie E.care OR (OK planning- en workflow-ondersteunende software)Presentatie E.care OR (OK planning- en workflow-ondersteunende software)
Presentatie E.care OR (OK planning- en workflow-ondersteunende software)
 
Plannen naar de optimale mix [Zorgvisie magazine, nr. 7 2016]
Plannen naar de optimale mix [Zorgvisie magazine, nr. 7 2016]Plannen naar de optimale mix [Zorgvisie magazine, nr. 7 2016]
Plannen naar de optimale mix [Zorgvisie magazine, nr. 7 2016]
 
090909 Ligduurverkorting Versie 3
090909 Ligduurverkorting Versie 3090909 Ligduurverkorting Versie 3
090909 Ligduurverkorting Versie 3
 

Health Digest Tactisch Plannen

  • 1. HealthDigest 8 / december 2009 / HealthDigest Opmerkelijke resultaten met Tactisch Plannen Voorbeelden van resultaten door de invoering van Medisch specialist Verpleegkundige Tactisch Plannen vanuit verschillende perspectieven: • 10% extra productieruimte bij gelijkblijvende inzet van medici; • Er is grip op de planning van patiënten in de kliniek: • Inzicht en grip op de productie en de eigen inzet waardoor • Patiënten liggen op de juiste afdeling. Verpleegkundigen beter gepland kan worden; hoeven geen patiënten van een ander specialisme te Ziekenhuis • Op grond van bovenstaande twee punten kunnen medisch behandelen waarvan zij (te) weinig kennis hebben; Tactisch Plannen biedt Uitgave van Ernst & Young • 10% beddenreductie bij snijdende specialismen door afstemming specialisten een toename van honorariumopbrengsten bij een • Doordat pieken en dalen in bedbezettingen worden van het zorglogistieke proces op de OK en de kliniek; gelijkblijvende inzet realiseren; afgetopt, is er sprake van een gelijkmatigere werkdruk die December 2009 • In dit nummer • Realiseren van gegarandeerde toegangstijden en • Patiënten liggen niet verspreid door het ziekenhuis, maar ook als prettiger wordt ervaren. doorlooptijden door afstemmen van capaciteiten op polikliniek, geclusterd op de daartoe aangewezen afdelingen. Dit is prettig • Zo nodig kan tijdig en adequaat de personele inzet worden • Tactisch Plannen: de missing link tussen ziekenhuizen nieuwe OK en kliniek; en efficiënt werken. afgestemd op de zorgvraag, waardoor de werkdruk (nog) • Creëren van 10% extra productieruimte bij ondersteunende beter is gereguleerd. strategie en operationele uitvoering faciliteiten; Relatie ziekenhuis management en medische staf • Besparing van fte’s en overuren; • In de huidige situatie is het per kwartaal of (half)jaarlijks Patiënt • Interview Arie van Alphen, interim • Indicatie van jaarlijkse besparingen*: toedelen en herverdelen van capaciteiten als OK en kliniek een • De bezoeken van de patiënt aan het ziekenhuis verlopen bestuurder ZGT: ‘Met Tactisch Plannen • STZ ziekenhuis (>700 bedden) • • Klein ziekenhuis (300-500 bedden) € 6-8 miljoen Middelgroot ziekenhuis (500-700 bedden) € 4–6 miljoen € 2-4 miljoen tijdsintensief en vaak emotioneel proces, met vaak (te) beperkte resultaten. De periodieke en frequente werkwijze van Tactisch Plannen en de onderbouwing met objectieve data daarbinnen, creëren een open en minder beladen dialoog efficiënt en zijn op elkaar afgestemd. Dit voorkomt onnodig wachten voor de patiënt; • Indien de patiënt opgenomen dient te worden, gebeurt dit op de daartoe bestemde afdeling, waardoor onnodige konden we samenhang aanbrengen tussen strategie, kwaliteit, veiligheid en efficiëntie.’ perspectieven voor doelmatigheid en kwaliteit * (gebaseerd op gebruik Tactisch Plannen op de OK en het tussen management en medische staf, alsmede tussen ligduurverlenging wordt voorkomen en de patiëntveiligheid beddenhuis. Wanneer het aanvullend wordt toegepast op specialismen onderling. Hierdoor wordt het in de praktijk veel toeneemt; afdelingen zoals de poliklinieken, de radiologie, de functie makkelijker (tijdelijke) herverdelingen te realiseren vraag en • Een gestroomlijnd, effectief en efficiënt zorgproces draagt bij • Interview bestuursvoorzitter ZGT afdelingen en de dagopname dan worden de bedragen aanbod op elkaar afgestemd te krijgen en te houden. aan de kwaliteit en veiligheid van zorg. Meindert Schmidt: ‘Ik maak voor het beduidend hoger) eerst mee dat dokters zijn gaan denken in bedrijfsvoeringstermen.’ Tactisch Plannen is een methode, een manier van en over de verschillende capaciteiten heen een fundamentele denken, die invloed heeft op belangrijke onderdelen stap voorwaarts te maken. Het ontbreekt ziekenhuizen aan een • Interview vanaf de werkvloer. van de bedrijfsvoering. Invoering van Tactisch methode waarmee het totaaleffect groot is en de terugverdien- HealthDigest is een uitgave van Ernst & Young Dr. Roelof van Blommestein en tijd kort is.’ Plannen is dan ook een uitdagende aangelegenheid Kabinet kondigde met Prinsjesdag Assurance | Tax | Transactions | Advisory Over Ernst & Young dr. Ad Claassen over Tactisch Plannen in hun dagelijks werk. die het nodige van de organisatie vraagt. Tegelijkertijd is Tactisch Plannen een belangrijk handvat voor het Tactisch Plannen biedt ziekenhuizen de mogelijkheid snel en breed te verbeteren. enorme bezuinigingen aan ziekenhuis om beter te presteren en veel van de ‘Met Tactisch Plannen, een methode die we de afgelopen periode Ernst & Young is wereldwijd toonaangevend op het gebied van binnen Ziekenhuisgroep Twente hebben geïntroduceerd, gaan assurance, tax, transactions en advisory. Juridische en notariële actuele ontwikkelingen profijtelijk te maken. Wij legden Monique van Dijen, verantwoordelijk ziekenhuizen op een manier werken die hen in staat stelt in korte dienstverlening wordt in een strategische alliantie met tijd grote delen van het ziekenhuis in onderlinge samenhang te Ernst & Young Belastingadviseurs LLP verzorgd door partner voor de adviespraktijk Gezondheidszorg Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen LLP. Onze 144.000 verbeteren. Binnen de industrie bewezen ketenplannings- van Ernst & Young, de volgende stellingen voor: principes liggen ten grondslag aan Tactisch Plannen. Ze blijken mensen delen wereldwijd dezelfde waarden en staan voor kwaliteit. Die bezuinigingen, zowel voor de cure als de care, Centraal thema is hoe Nederland de stijgende vraag naar zorg Wij maken het verschil door onze mensen, onze cliënten en de ook in het ziekenhuis prima resultaten te geven. worden momenteel in ambtelijke werkgroepen betaalbaar houdt. Nederland heeft te maken met een samenleving te helpen hun mogelijkheden optimaal te benutten. De druk op ziekenhuizen zal de komende periode sterk uitgewerkt. Doel van die bezuinigingen is het toenemend aantal chronisch zieken en een toenemende toenemen. Tactisch Plannen zorgt ervoor dat variaties in volumes en vergrijzing. Het gevolg hiervan is dat de beroepsbevolking in Over de sectorgroep Health Care ‘De marktwerking in de zorg krijgt steeds nadrukkelijker vorm. bezettingen verminderen en dat kritische capaciteiten optimaal optimaliseren van resources om de stijging van De professionals van de sectorgroep Health Care zijn gewend om de toekomst zal afnemen, waardoor Nederland op termijn Daar waar eerder ziekenhuizen de bovenliggende partij waren en op elkaar zijn afgestemd. Het ziekenhuis kan met dezelfde de kosten en van de vraag naar zorg op te vangen. haar concurrentiekracht verliest. Bovendien draait die gecompliceerde trajecten tot een goed einde te brengen. relatief eenvoudig konden profiteren van de extra mogelijkheden capaciteiten meer patiënten behandelen. Daarbij stelt Tactisch dalende beroepsbevolking op voor hoge lasten, zowel die van Dankzij onze multidisciplinaire benadering en ruime kennis van die het DBC B-segment hen bood, verwerven de verzekeraars Plannen het ziekenhuis in staat proactief en tijdig de eigen de zorgsector zijn wij uitstekend op de hoogte van de trends en pensioenen als voor de zorg. steeds nadrukkelijker een belangrijke positie op het speelveld. capaciteiten aan te passen aan de behoefte van de komende ontwikkelingen waar zorginstellingen mee te maken hebben. Daarnaast blijkt steeds duidelijker dat patiënten bewuster hun periode. Door op deze manier de volumevariatie in de electieve Omdat binnen Ernst & Young de sectorgroepen Health Care, Maatregelen Biotechnology en Pharma nauw met elkaar samenwerken, zorgverleners kiezen. Als gevolg daarvan neemt de druk op stroom terug te dringen, kan een ziekenhuis binnen een jaar De verhoging van de AOW-leeftijd van 65 naar 67 jaar moet manifesteren onze mensen zich als gesprekspartners met ziekenhuizen toe. De mogelijke verdere invoering van de aanzienlijke efficiencywinst behalen. Afhankelijk van de omvang een antwoord gaan geven op de betaalbaarheid van pensioenen verstand van zaken. Of zij nu de jaarrekening van een topklinisch marktwerking op korte termijn verhoogt de druk nog verder. van het ziekenhuis spreek je al gauw over 1 tot 3 miljoen euro het en het vergroten van de beroepsbevolking. Vanuit de overheid ziekenhuis controleren, zorginstellingen adviseren op het gebied Ziekenhuizen worden daarbij aangesproken op prijzen, maar steeds eerste jaar na invoering en 3 tot 8 miljoen structureel op is er toenemende aandacht voor preventie. Hoewel preventie- van beleid- en managementvraagstukken of fiscaal maatwerk in nadrukkelijker ook op de zorgprestatie in termen van kwaliteit, jaarbasis door alleen al de OK en het beddenhuis te stroomlijnen. programma’s zelf de kosten van de zorg niet omlaag doen het geval van een fusie van privé-klinieken leveren. Zo maakt toegangs- en doorlooptijd. gaan, blijven mensen wel langer gezond en dus langer Ernst & Young het verschil. Daarnaast krijgt het ziekenhuis via Tactisch Plannen veel meer productief. Ook wordt scherp gekeken naar de AWBZ. De financiële crisis brengt daarbovenop nog een extra dynamiek grip op de toegang en doorloop van patiënten waardoor het Welk pakket bieden we aan, hoe beheersen we dat en hoe Contact met zich waarmee ziekenhuizen plotseling moeten omgaan. makkelijker wordt om ook hierop medisch geïndiceerd te sturen. Voor meer informatie over Tactisch Plannen kunt u contact blijft het betaalbaar? Het persoonsgebonden budget gaat aan De druk om de zorguitgaven in de hand te houden en daarop te Maar ook om ervoor te zorgen dat de efficiencywinst zich kan opnemen met: banden. Vaststaat dat de bijdrage van burgers aan de zorg besparen neemt verder toe. Financiers kijken bij het verstrekken vertalen in toegenomen patiëntvolumes.’ steeds groter zal worden. Dat uit zich ofwel in de premie, Monique van Dijen van leningen kritischer dan ooit naar de prestaties van zorg- ofwel in een stijging van de eigen bijdrage. + 31 (0)88 – 407 29 01 instellingen en de marges die zij nu én in de toekomst naar monique.van.dijen@nl.ey.com verwachting realiseren. Opgave De zorg staat dan ook voor een enorme opgave om effectief www.ey.nl/health Kortom de komende periode zijn de uitdagingen voor de zieken- en efficiënt te werken, met behoud van kwaliteit. Ze moet huizen groot: het is voor hen noodzakelijk om nog beter te gaan Elevator Pitch voldoen aan de toenemende vraag en tegelijkertijd de kosten beheersen en haar resources – zowel materieel als personeel – © Ernst & Young 2009 Over Monique van Dijen presteren.’ • Ziekenhuizen moeten de komende tijd substantieel beter gaan presteren. efficiënt inzetten. Tactisch Plannen geeft daarop een passend Ernst & Young Nederland LLP is een limited liability partnership naar het recht van Dr. Monique van Dijen is de verantwoordelijk partner voor Ondanks de activiteiten op vele fronten laten ziekenhuizen • Via Tactisch Plannen kunnen ziekenhuizen meer antwoord. Door op tactisch niveau beter te plannen, kunnen Engeland en Wales met registratienummer OC335595. Ernst & Young Nederland LLP de adviespraktijk Gezondheidszorg en lid van het nog belangrijk verbeterpotentieel liggen. produceren met dezelfde middelen én gelijktijdig de is statutair gevestigd te Lambeth Palace Road 1, London SE1 7EU, Verenigd Koninkrijk, een efficiëntere productie, kostenreductie én kwaliteits- heeft haar hoofdvestiging aan Boompjes 258, 3011 XZ Rotterdam, Nederland en is Sectorbestuur Health Care van Ernst & Young. In 2000 ‘Het is natuurlijk niet zo dat ziekenhuizen stilzitten. Ze verbeteren toegang en doorloop van patiënten verbeteren. verhoging gerealiseerd worden. geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Rotterdam onder nummer 24432942. promoveerde zij aan de Universiteit Leiden met een continu en op diverse manieren, bijvoorbeeld via het inrichten van • Tactisch Plannen maakt gebruik van in verschillende systeemtechnische studie naar het gecombineerd zorgprogramma’s, het ontwikkelen van klinische paden en het industrieën bewezen ketenplanningsprincipes, die zich management van kwaliteit, arbeidsomstandigheden, sturen op ligduurverkorting. Ook via ingrepen in de organisatie- inmiddels in vier ziekenhuizen heeft bewezen. milieu en patiëntveiligheid voor ziekenhuizen. Zij is tevens structuur en aansturing, zoals het introduceren van resultaat • Binnen het jaar is verbetering van 1-3 miljoen euro Jules Verhagen is voorzitter van de sectoren Health Care en toezichthouder van het Groene Hart Ziekenhuis te Gouda verantwoordelijke eenheden (RVE’s), proberen ziekenhuizen realistisch en op jaarbasis structureel 3-8 miljoen euro. Life Sciences van Ernst & Young Nederland. en lid van de kernredactie van ZM-Magazine. beter te presteren. Naar mijn mening zijn ziekenhuizen er evenwel 290188 nog niet in geslaagd om over de volle breedte van de zorgverlening
  • 2. 2 / december 2009 / HealthDigest 3 / december 2009 / HealthDigest Welke invloed heeft Tactisch Plannen op de dagelijkse werkzaamheden van de medische staf? Chirurg Ad Claassen (ZGT-locatie Hengelo) en KNO-arts Roelof van Blommestein Tactisch Plannen in (ZGT-locatie Almelo), betrokken bij de initiële implementatie van Tactisch Plannen in ZGT, delen hun ervaringen van het afgelopen half jaar. relatie tot actuele thema’s Ziekenhuisgroep Twente Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) heeft ziekenhuizen in Almelo en Hengelo en een verzorgingsgebied van Regeren is vooruitzien 300.000 inwoners. Er werken ruim 3.500 mensen. ZGT is in 1998 ontstaan uit een fusie tussen het Twenteborg Ziekenhuis in Almelo en het Streekziekenhuis Midden-Twente in Hengelo. Tactisch Plannen vraagt het nodige van het De operatiekamers van Ziekenhuisgroep Twente blijkt een OK bijvoorbeeld uren te hebben leeggestaan. Terwijl we ziekenhuis. Het heeft grote invloed op belangrijke (ZGT) zijn overbezet, veronderstelde de staf van er van overtuigd waren dat daar geen centimeter rek in zit. onderdelen van de bedrijfsvoering en verandert het ziekenhuis. Totdat de cijfers op tafel kwamen. Ook zie je hoe pieken in de week telkens terugkomen. Heel verrassend. Als chirurg besef je vaak te weinig dat ook jouw de aansturing van de organisatie. Het is dan Toen bleek de OK op sommige dagen toch urenlang vak te plannen valt. Je kunt immers niet voorspellen wanneer ook geruststellend om te constateren dat leeg te staan. Het is één van de inzichten die ZGT iemand een been breekt. Toch blijken er wel degelijk patronen te Tactisch Plannen goed aansluit bij actuele thema’s. opdeed toen het ziekenhuis begon met Tactisch ontdekken.’ Juist door Tactisch Plannen in te voeren kan een Plannen. Hoewel de cijfers belangrijk zijn, gaat het vooral om wat je ziekenhuis een enorme sprong voorwaarts maken. Wij werkten een aantal voorbeelden voor u uit. Sinds maart van dit jaar werkt ZGT met Tactisch Plannen bij de specialismen chirurgie, orthopedie en KNO. Binnenkort volgen urologie en gynaecologie. Op dit moment sluiten de overige ‘Als chirurg besef je vaak Strategische uitdaging specialismen aan. Chirurg Ad Claassen (ZGT-locatie Hengelo) is te weinig dat ook jouw vak Tactisch Plannen geeft het ziekenhuis en medische staf continue vanaf de start betrokken bij Tactisch Plannen. ‘Toen we begonnen, zicht op hun presteren waar het gaat om benutting en toegangs- wisten we eigenlijk niet goed hoe de logistieke en bedrijfsmatige te plannen valt.’ en doorlooptijden. Tevens stelt het hen in staat tijdig hun processen er in ons huis uitzagen. Dat vond ik zorgwekkend.’ capaciteiten bij te stellen waardoor een optimale onderlinge De chirurg was al jaren bezig de zorg bedrijfsmatiger te benaderen. afstemming gerealiseerd wordt. Dit resulteert in hogere Bruikbare cijfers lagen niet voor het oprapen. Met Tactisch daar vervolgens mee doet. Roelof: ‘Het is verleidelijk snelle benuttingen, een betere balans tussen productie en inzet van Plannen krijgt hij die getallen wél op tafel. ‘Ik ben er van overtuigd oplossingen voor praktische problemen te vinden. Maar daar personeel en snellere toegangs- en doorlooptijden. Met dezelfde dat we met hetzelfde budget meer patiënten kunnen helpen. gaat het niet alleen om. De kracht zit ‘m erin dat je vooruitkijkt capaciteiten kunnen ziekenhuizen en medische staf kwantitatief De zaak moet efficiënter georganiseerd en beter op elkaar naar de komende acht tot twaalf weken.’ meer en kwalitatief beter presteren. afgestemd kunnen worden.’ Dat gebeurt in het Tactisch Plan Overleg (TPO), dat eens per twee weken plaatsvindt. Daarin gaan specialisten en medewerkers Tactisch Plannen helpt het ziekenhuis om goed om te gaan met om de tafel. Met elkaar analyseren ze cijfers, kijken naar trends de toenemende specifieke eisen die zorgverzekeraars stellen aan ‘Ik ben er van overtuigd dat en proberen daar vervolgens op te anticiperen. Roelof: ‘Dat werkt, de behandeling van bepaalde patiëntgroepen. Deze kunnen, indien omdat je met harde en onomstreden cijfers werkt in plaats van geïsoleerd opgepakt, leiden tot selectieve procesverbetering met we met hetzelfde budget meer aannames. Daardoor kun je de vinger op de zere plek leggen. risico op een verdringingseffect op andere patiëntgroepen. Vroeger waren dat meestal vervelende discussies. Altijd achteraf Met Tactisch Plannen is het mogelijk de beoogde specifieke patiënten kunnen helpen.’ en de cijfers waren vaak van te lang geleden om goed terug te logistieke verbeteringen te realiseren zonder dat dit leidt tot kunnen halen wat er mis was gegaan. Nu nemen we kengetallen suboptimalisatie elders in de organisatie. Dit wordt bereikt door stelselmatig door en bekijken we steeds de effectiviteit van de stromen steeds in samenhang te blijven zien. Collega Roelof van Blommestein, KNO-arts op de ZGT-locatie eerdere acties.’ Ook analyse van de wachtlijsten - een van de Almelo, deelt die opvatting. Toch was hij bij aanvang van de pilot onderdelen van het TPO - leidt tot nieuwe inzichten. Resultaat Verantwoordelijke Eenheden bijzonder kritisch. ‘In mijn 19 jaar bij dit ziekenhuis heb ik heel Ad: ‘Patiënten die hun spataderen willen laten verwijderen, In de Nederlandse ziekenhuiszorg gaan steeds meer instellingen wat acties en reorganisaties meegemaakt. Allemaal bedoeld om blijken bijvoorbeeld veel langer te moeten wachten dan patiënten werken met zogenaamde resultaat verantwoordelijke eenheden Relatie ziekenhuis en medische staf inhoudelijke doelmatigheid. Het is dan ook de vraag of dit de de patiëntendoorstroom te verbeteren. En stuk voor stuk met met een liesbreuk. Na analyse bleek het niet om een tekort aan (RVE). Deze worden echter vaak ingevoerd zonder dat hierop In de huidige situatie is het per kwartaal of (half)jaarlijks toedelen meest effectieve wijze is om het ziekenhuis als geheel logistiek weinig resultaat. Daarom wilde ik alleen meedoen op voorwaarde mensen of OK’s te gaan, maar om een specifiek apparaat dat de benodigde ondersteuning zoals managementinformatie goed en herverdelen van capaciteiten voor OK en kliniek een tijds- te optimaliseren. Alternatief is te kijken naar de kostprijzen en dat we harde resultaten met elkaar zouden vaststellen. nodig is voor spataderpatiënten. Waarmee ik maar wil zeggen: is ingericht. De behoefte aan sturing voor zowel de RVE als voor intensief en vaak emotioneel proces, met name in relatie tot de organisatie van de meest kostintensieve eenheden dwars door We hebben afgesproken dat we een miljoen euro per jaar voor pas als je weet waar een probleem zit, kun je het oplossen.’ Roelof van Blommestein het ziekenhuis is groot. Het optimaliseren van de RVE is vaak medische staf. De periodieke en frequente werkwijze van alle patiëntgroepen heen met focus op het geheel, zoals de OK, het ziekenhuis gaan verdienen. Daar ga ik wel voor.’ topprioriteit maar mag niet ten koste gaan van het resultaat van Tactisch Plannen, waarbij capaciteitstoedeling op basis van het beddenhuis en de beeldvormende diagnostiek. Voorspellende waarde hang optimaliseren. Ad: ‘We weten bijvoorbeeld wanneer het het ziekenhuis. Andersom mag het resultaat van het ziekenhuis objectieve data en onderbouwing en het (tijdelijk) uitwisselen Tactisch Plannen brengt het logistiek presteren van alle patiënt- Eye-opener In het verleden behaalde resultaten blijken garanties te bieden bevolkingsonderzoek naar borstkanker in onze regio plaatsvindt. ook niet ten koste gaan van de RVE. Tactisch Plannen maakt het van capaciteiten op basis van vertrouwen plaatsvinden, creëert groepen in kaart uit het oogpunt van benutting van meest Tactisch Plannen begint met het verzamelen van kwantitatieve voor de toekomst. Op basis van de voorspellende waarde van Als dat volgend jaar november is, weten we dat we in de periode mogelijk zowel op ziekenhuis- als RVE-niveau beter te plannen een open en minder beladen dialoog tussen management en kritische capaciteiten. Hier inzicht in krijgen en op sturen, gegevens over bezettingen, wachtlijsten en productie. cijfers kijken specialisten in het TPO telkens een langere periode daarna extra ruimte moeten plannen op zowel de polikliniek, de en te optimaliseren waardoor het risico op ongewenste neven- medische staf. De patiëntenzorg vormt daarbij het uitgangspunt. draagt structureel bij aan het verlagen van kostprijzen. Die gegevens zijn een eye-opener, vindt Ad. ‘Op bepaalde dagen vooruit. Doel: bezetting van kliniek en OK in onderlinge samen- OK als de kliniek om de ingrepen te doen die daar op volgen.’ effecten wordt ondervangen. Bovendien kunnen op afdelingsniveau via interventies zoals Ook door te kijken naar de aard van ingrepen, is winst te halen. Flexibilisering capaciteitsverdeling ‘sturen op ontslag’ veel sneller en veel breder winsten worden Roelof: ‘Van operaties aan de speekselklieren weten we, dat ze Tactisch Plannen is een werkwijze waarbij benuttingen en toegangs- behaald dan via ‘zorgprogrammering’ en ‘klinische paden’. qua tijd lastig in te schatten zijn. We moeten er twee uur voor Symptomen in het ziekenhuis die wijzen op te en doorlooptijden frequent tegen het licht worden gehouden. Juist wanneer bijvoorbeeld ligduren gaan veranderen, wordt het inplannen, maar soms zijn we na een uur klaar. Binnenkort weinig aandacht voor Tactisch Plannen: Deze analyses vinden niet alleen plaats op gemiddelden (het belangrijker om flexibel en gericht op te verwachten capaciteits- beginnen we met stand-by patiënten die zich op de tijden van gemiddelde komt in de werkelijkheid namelijk nauwelijks voor), behoefte te plannen en opnieuw op elkaar af te stemmen om zo een speekselklieroperatie beschikbaar houden en opgeroepen maar juist op patronen in de variatie van benuttingen en toegangs- de winst ook daadwerkelijk te verzilveren. worden als de operatie sneller klaar is.’ • Op sommige momenten of periodes kampt het zieken- en doorlooptijden. Doordat deze analyses frequent plaatsvinden Het zijn een paar voorbeelden van oplossingen die door het TPO huis met opnamestops. is het mogelijk tijdig in te grijpen bij (dreigende) suboptimalisatie. Personeel versus productie zijn bedacht. Nadelen zijn er ook. Ad: ‘Het kost me een uur per • De gemiddelde bezetting van de klinische afdelingen is Momenteel is bij ziekenhuizen vaak sprake van een statische Personele roosters worden voor langere termijn vooruit twee weken. Dat vind ik fors.’ Roelof: ‘De opstartfase kost tijd. te laag en/of vertoont een dalende trend. verdeling van capaciteiten waarbij capaciteitsverdelingen als het vastgesteld dan bijvoorbeeld OK-planningen. De huidige Je bent lang aan het soebatten over de interpretatie van cijfers. • De wachttijden voor bijvoorbeeld de MRI, de OK en/of ware in ‘beton gegoten’ worden. Eén keer per kwartaal of (half) suboptimale planning van OK’s en bedden (waaronder Wat mij betreft is er te veel gediscussieerd over de spelregels poliklinieken zijn te lang. jaar worden capaciteiten vastgesteld en gedurende die periode bijvoorbeeld opnamestops en leegstaande bedden en OK’s) terwijl ik liever met het spel begonnen was.’ • De totale doorlooptijden zijn te lang en/of onvoor- slechts beperkt bijgesteld. Tactisch Plannen maakt het verdelen en het niet kunnen anticiperen hierop met personele inzet leidt spelbaar. van capaciteiten weer ‘vloeibaar’ en flexibel en stelt capaciteiten tot een werkdruk of werkbeleving die vaak getypeerd wordt als Grip op planning • Door het jaar heen wisselen de doorlooptijden voor regelmatig bij. ‘hollen of stilstaan’. Tactisch Plannen streeft naar bijvoorbeeld Toch wegen de nadelen niet op tegen de voordelen. Hoewel de specifieke patiëntgroepen. een hoge OK-benutting in samenhang met een stabiele pilot nog maar kort geleden is afgerond, merkt ZGT nu al de • Door de week heen en tussen weken is er variatie in Kostprijzen DBC bedbezetting. Afstemmen van de personele inzet hierop wordt positieve effecten van Tactisch Plannen. Ad: ‘De druk op de bezettingen/patiëntstromen (‘hollen-of-stilstaan’ effect). Voorheen werd nauwelijks gestuurd op kostprijzen. Indien dit wel dan eenvoudiger. Door steeds vooruit te kijken, kan tijdig de wachtlijsten begint af te nemen. Daardoor kunnen we langdurige • Afdelingen hebben geen zicht op het aantal en de gebeurde, vond dit vaak ad-hoc plaats. Kostprijsbepaling vindt personele inzet opgeplust of beperkt worden met als gevolg operaties meer voorrang geven.’ soort patiënten dat over 2 tot 4 weken komt. momenteel met name plaats op DBC-niveau, in het bijzonder een efficiëntere inzet en betere aansluiting bij de vraagbehoefte. Beide artsen verwachten dat het ZGT er de komende jaren de • Patiënten worden regelmatig niet op de meest voor het DBC B-segment. De inhoudelijke (profiel) sturing De te verlenen zorg voor de komende periode is daadwerkelijk vruchten van plukt. Roelof: ‘Je discussieert als dokters met geëigende afdeling verzorgd. daarbij vindt vaak plaats via ‘zorgprogrammering’ en ‘klinische leidend. Op deze wijze is tactische planning ook toe te passen elkaar over de grenzen van je vakgebieden heen en krijgt weer • Tussen specialismen bestaan verschillen in wachttijden paden’. Dit is echter een intensief en tijdrovend proces. op alle mogelijke andere schaarse en/of dure capaciteiten zoals grip op de planning van je OK.’ Ad: ‘Vanuit bedrijfseconomisch en bezettingen op bijvoorbeeld de OK en het beddenhuis. Bovendien ligt de focus bij deze technieken vaak op medisch poliklinieken, de afdeling dagopname en functie afdelingen. oogpunt gaat het ons winst opleveren. Daar ben ik van overtuigd. En uiteindelijk profiteert vooral de patiënt. Die kan door slimmer Ad Claassen plannen sneller worden geholpen.’
  • 3. 4 / december 2009 / HealthDigest 5 / december 2009 / HealthDigest De essentie van Tactisch Plannen De missing link tussen strategie en operationele uitvoering Tactisch Plannen vormt de ontbrekende schakel tussen de strategie en de productieafspraken met de DynamicPlanner® Process Redesign (BPR)die vaak optimaliseren voor specifieke Belangrijke vereisten voor het functioneren van het TPO zijn patiëntgroepen of onderdelen van het ziekenhuis. Er wordt veelal Kortom zorgverzekeraars enerzijds en de operationele inroostering van patiënten en capaciteiten anderzijds. goede informatie en ondersteuning. Binnen ZGT is het logistieke stafbureau nauw betrokken bij het Tactisch Plannen en wordt het verbeterd in bestaande structuren en er is vaak sprake van optimalisatie van een deel en niet van het geheel. Met Tactisch Tactisch Plannen is proces ook ict-matig ondersteund door een specifiek software Plannen is juist daar aanzienlijke winst te behalen die niet via de Door gestructureerd te plannen op tactisch niveau bereikt het ziekenhuis niet alleen een efficiëntere inzet framework, de DynamicPlanner®. Deze tool genereert specifieke andere technieken te realiseren is. • Toekomstgericht: geeft inzicht in de te verwachten en direct relevante informatie over trends in patiëntenstromen productie voor de komende 8-12 weken en biedt van mensen en middelen, zij verstevigt ook de grip op toegangs- en doorlooptijden van patiënten. en medische productie. Bovendien biedt de DynamicPlanner® uitgebreide mogelijkheden voor het optimaliseren van Complementair Tactisch Plannen kan stand alone toegepast worden. De processen hierdoor de mogelijkheid om capaciteiten in de juiste hoeveelheid ‘klaar te zetten’. capaciteiten en daarmee het genereren van ‘blauwdrukken’. van een ziekenhuis worden dan zoals ze zijn onderling beter op • Steeds up to date: waardoor het ziekenhuis de De DynamicPlanner® helpt het TPO om effectief en efficiënt te elkaar afgestemd. Dat resulteert in een winstpercentage van mogelijkheid heeft goed te monitoren en zo nodig Tactisch Plannen geeft het ziekenhuis en de medische staf zicht discussiëren en te beslissen. De tool is ontwikkeld door gemiddeld 10%. Zorgprocessen die met behulp van bijvoorbeeld tijdig bij te sturen. op hun presteren. Het stelt hen in staat tijdig en met het oog op Belangrijke gezichten Care Dynamics, de samenwerkingspartner van Ernst & Young Lean Six Sigma worden geoptimaliseerd, leveren een ziekenhuis • Optimaliserend: zorgt voor een veel betere afstemming de komende periode capaciteiten bij te stellen, waardoor het op het gebied van Tactisch Plannen. eveneens een dergelijk percentage winst op. Wanneer Tactisch en bezetting over kritische deelcapaciteiten heen. aanbod optimaal afgestemd blijft op de behoefte. Bovendien zorgt Plannen complementair gebruikt wordt, zoals bij Ziekenhuis Het is een unieke mogelijkheid tot optimalisatie Tactisch Plannen ervoor dat kritische capaciteiten veel beter op Methodiek Groep Twente, worden de besparingen die met Six Sigma zijn waarmee ‘eilandoptimalisatie’ wordt voorkomen. elkaar aan gaan sluiten. Dit alles leidt tot hogere benuttingen, De methodiek voor Tactisch Plannen kent drie basiselementen: gedefinieerd niet alleen te gelde gemaakt, maar ook nog eens • Prestatiebevorderend: zorgverleners en management een betere balans tussen productie en inzet van personeel en versterkt. Tactisch Plannen helpt namelijk om potentiële winsten stemmen gezamenlijk veel bewuster de organisatie van snellere toegangs- en doorlooptijden. Met dezelfde capaciteiten Basiselementen binnen het planningsproces van bijvoorbeeld ligduurverkorting daadwerkelijk te realiseren de zorgverlening af. Hierdoor wordt een hogere efficiency presteert het ziekenhuis kwantitatief meer en kwalitatief beter. waardoor in de praktijk het verbetereffect wordt vergroot. én een betere proceskwaliteit in termen van doorloop- Dan is 1 + 1 ineens dus meer dan 2. tijden en toegangstijden bereikt. Supply chain management De principes van supply chain management, die in andere Trend sectoren al lang zijn ingevoerd, worden in ziekenhuizen nog maar Monitoring beperkt toegepast. Toch zijn het juist deze principes die de Afdeling vóór optimalisatie van het OK-rooster verschillende aspecten van vraag en aanbod in onderlinge Aantal patiënten samenhang op elkaar afstemmen en zorgen voor opzienbarende resultaten. Belangrijke randvoorwaarde is dat het ziekenhuis de 35 Optimalisatie Voorwaarts Zicht diverse patiëntgroepen inclusief de logistieke kenmerken van die 30 groepen in beeld heeft. Daardoor kan de link worden gelegd tussen patiëntvolumes en benodigde capaciteiten. 25 20 15 Positionering Tactisch Plannen Trendmonitoring 10 Trendmonitoring betreft de analyse van patiëntenstromen over Strategie (productieafspraken) de afgelopen periode, zowel voor de polikliniek als de OK en de 5 Drs. Charlotte Pauli, senior advisor binnen de adviespraktijk Drs. Bart Miseré, manager binnen de adviespraktijk kliniek. Het gaat om recente, kwantitatieve patiëntlogistiek- 0 Aanbod Vraag Gezondheidszorg van Ernst & Young studeerde Gezondheidszorg van Ernst & Young, is arts en relevante gegevens, in plaats van financieel getinte maand- Ma Di Wo Do Vr Za Zo Wachtrijen gezondheidswetenschappen aan de Universiteit van bedrijfseconoom. gemiddelden. Prestaties over de afgelopen 2-3 maanden Dagen van de week Spreekuren Tactisch Mamma-screening Maastricht en was beleidsadviseur in het Groene Hart gecombineerd met informatie over wachtlijsten, wachttijden en OK sessies Plannen Afspraken Ziekenhuis in Gouda. Bart en Charlotte zijn Six Sigma Black Belt gecertificeerd. productie worden beoordeeld en daar waar nodig vindt bijsturing Afdeling na optimalisatie van het OK-rooster Bedden Topzorg etc van capaciteiten plaats. Aantal patiënten etc Voorwaarts Zicht 35 Operationele uitvoering (roostering) Een multidisciplinair team van Ernst & Young begeleidt de Tactisch Plannen werkt - veel meer dan momenteel in Het Voorwaarts Zicht voorspelt de capaciteitsbehoefte voor 30 invoering van Tactisch Plannen. Dit team combineert specifieke ziekenhuizen gebruikelijk is - met flexibiliteit en proactiviteit. de verschillende capaciteiten op basis van de te verwachten 25 expertise en ervaring op de gebieden procesverbetering in de Medisch specialisten moeten bereid zijn activiteiten aan te patiëntvolumes de komende periode. Belangrijk hiervoor zijn de 20 Het invoeringstraject zorg en supply chain management. passen en capaciteiten zo nodig (tijdelijk) ter beschikking te ‘logistieke behandelcycli’ van patiëntgroepen. Deze patiëntgroepen Het invoeren van Tactisch Plannen gebeurt altijd op projectbasis stellen aan collega’s. Het management staat voor de uitdaging zijn specifiek voor het ziekenhuis samengesteld, waarna per 15 en in nauwe samenwerking tussen het ziekenhuis, de specialismen In de laatste fase vindt de overdracht naar de staande organisatie steeds de benodigde capaciteiten beschikbaar te hebben en zo patiëntgroep de logistieke behandelcyclus wordt gemodelleerd. 10 en de externe deskundigen. Gezien de impact die Tactisch Plannen plaats en wordt de werkwijze uitgebreid naar de overige nodig op tijdelijke of structurele basis uit te breiden dan wel te Via deze logistieke behandelcycli vindt de vertaling van patiënt- 5 op de organisatie heeft, is het cruciaal dat zowel de Raad van specialismen. In deze fase neemt het ziekenhuis nadrukkelijk reduceren. In de praktijk krijgt deze continue afstemming vorm in volumes naar capaciteitbehoeften plaats. Op basis hiervan Bestuur als de medische staf het concept en het potentieel ervan het voortouw en blijft Ernst & Young alleen op onderdelen een tweewekelijks overleg, het Tactisch Planning Overleg (TPO). kunnen maatregelen worden genomen zodat vraag en aanbod 0 Ma Di Wo Do Vr Za Zo erkennen en zich committeren. Er zijn drie fasen te onderkennen. ondersteunen zolang het ziekenhuis daaraan nog behoefte heeft. Het TPO wordt gevormd door betrokken leidinggevenden en de komende periode goed op elkaar zijn afgestemd. Dagen van de week Ernst & Young start met de analyse van de huidige organisatie en medisch specialisten en vormt het hart van het proces. Op basis brengt het winstpotentieel in beeld. Op basis daarvan wordt samen Tactisch Planning Overleg (TPO) van vooraf uitgevoerde analyses over de afgelopen periode, Optimalisatie Patiëntgroep 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 met het ziekenhuis een invoeringsplan op maat opgesteld. Het succes van de methode valt of staat met het realiseren van bespreken zij de belangrijkste aandachtspunten en besluiten zij Via optimalisatie worden verschillende, onderling afhankelijke, een constructieve dialoog tussen medisch specialisten en gezamenlijk over de uit te voeren bijsturingsmaatregelen voor de deelcapaciteiten op elkaar afgestemd, bijvoorbeeld voor de Na deze eerste analytische fase begint de praktische invoering management en tussen specialismen onderling. komende periode. chirurgische specialismen, de OK en het beddenhuis. Doel is om van Tactisch Plannen. Op hoofdlijnen verloopt deze langs de volgende stappen: een zo goed mogelijke totaalprestatie te realiseren. Een zogeheten ‘blauwdruk’ geeft aan hoeveel patiënten van welke patiënt- Over Care Dynamics en de DynamicPlanner® Tactische Planningscyclus groepen op welke momenten waar moeten worden behandeld Ernst & Young heeft een strategische samenwerking met Care Dynamics. • Inrichten Tactisch Planning Overleg; om de beste benutting van de verschillende capaciteiten in • Installeren DynamicPlanner®; Voorbereiding Pre-TPO TPO onderlinge samenhang te bereiken. Deze blauwdruk is ‘theoretisch • Opleiden interne medewerkers; optimaal’ en vormt de basis voor de roostering voor de komende Planningsteamoverleg Management+artsen overleg • Implementeren Trendmonitoring; Analyse vraag & aanbod Bespreking knelpunten Besluitvorming Prestatie periode. Hoewel er in de praktijk steeds beperkte afwijkingen Care Dynamics ontwikkelt en operationaliseert de De werkproces verbeteringsaanpak van Ernst & Young in • Implementeren Voorwaarts Zicht; Identificatie knelpunten Voorstel scenario’s voorkeursscenario Management tijdens het roosteren zullen ontstaan, heeft de blauwdruk een DynamicPlanner® – een beslissingsondersteunend software combinatie met DynamicPlanner®, helpt ziekenhuizen bij het • Implementeren Optimalisatie. sterk sturende en optimaliserende werking. framework dat specifiek is ontworpen voor de ondersteuning realiseren van ziekenhuisbreed gestroomlijnde zorgtrajecten, 2 wekelijkse kerncyclus van de ziekenhuisbrede tactische planning van patiënten- wat bijdraagt aan significante verdere verbetering van de De implementatie start vaak eerst bij een beperkt aantal Winstpotentieel stromen. Deze aanpak is in de praktijk in ziekenhuizen service en verlaging van de kostprijs. specialismen, waarna in een later stadium andere specialismen Het grote winstpotentieel waar ziekenhuizen nu nog niet ontwikkeld, in samenwerking met Ernst & Young. aanhaken. Ook wordt vaak gekozen om te starten met de Verzamelen van Model aankomen, ligt in het plannen over afdelingen of subunits heen. De gehanteerde principes zijn de in andere industrieën Care Dynamics is sinds 2005 in Nederland actief en is poliklinieken, het beddenhuis en de OK, waarna in een latere fase Organiseren van de Uitvoering Tactisch Plannen is een integrale werkwijze die rekening houdt bewezen en specifiek voor de ziekenhuisomgeving gevestigd in Den Haag. data & import aanpassingen andere capaciteiten volgen. met het gehele ziekenhuis en de onderlinge afhankelijkheden. aangepaste principes van ‘advanced supply chain planning’. Daarmee onderscheidt het zich van procesverbeteringstechnieken Uitvoering als Lean, Kaizen, Six Sigma, Klinische Zorgpaden of Business