3. PAANO?
PANUTO: bubuo ng dalawang pangkap at bibigyan ng oras
para sa pagbuo ng at pagtutulungan sa pag-iisip sa
gawain. Gamitin sa pangungusap ang bawat bilang.
Bibigyan lamang ng tig-10 minuto upang
makapagpresenta.
1. Siya
2. Kanila
3. Doon
4. Kami
5. Ako
4. PANANDANG ANAPORIK AT
KATAPORIK NG PANGNGALAN
Ang mga pangngalan ay may mga pananda na
ginagamit sa pangungusap upang ang mga ito ay hindi na
muling babanggitin sa pangungusap. Ito ay mga salita na
nakakawing sa mga salita, parirala o sugnay.
Maiiwasan ang pag-uulit sa pangngalan kung gagamit
ng mga panghalip tulad ng siya, sila, niya, tayo, kanila,
kaniya at iba pa bilang panghalili sa ngalan ng tao.
Ginagamit naman ang mga pananda o panghalip na ito,
iyon, dito, rito, doon, roon at iba pa bilang pananda o
panghalili sa ngalan ng bagay, lugar, hayop o pangyayari.
5. ANAPORIK O ANAPORA
Ang panghalip ay nasa hulihan bilang pananda sa
pinalitang pangngalang binanggit sa unahan ng teksto o
pahayag.
Mga Halimbawa:
a. Si Jun ang pinakatahimik sa aming klase. Halos
hindi siya umiimik.
b. Sa aming paaralan ay niya ang recess time at
marahil ay doon din niya inuubos ang kaniyang baon.
6. KATAPORIK O KATAPORA
Panghalip na ginagamit sa unahan ng teksto o pahayag
bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ng
teksto o pahayag.
Mga Halimbawa:
a. Hindi lamang iisang beses ko siyang nakitang umalis sa
aming silid-aralan sa tuwing tutunog ang bell na hudyat ng
recess time. Palaging ginagawa iyon ni Jun.
b. Ang oras na iyon ay napupuno ng kanilang malalakas na
tawanan at kuwentohan kasabay ng bawat subo at nguya
sa mga baong pagkain ng aking mga kamag-aral.
8. RECESSTIME
niVERONICA D. ATIENZA, SAN GUILLERMO NHS
Hindi lamang iisang beses ko siyang nakitang umalis sa silid-
aralan sa tuwing tutunog ang bell na hudyat ng recess time. Palaging
ginagawa iyon ni Jun. Sa tuwing ililibot ko ang aking paningin sa loob
ng aming silid-aralan pagpatak ng oras na iyon, masasayang mukha
ang aking nakikita. Maging ako ay nakararamdam ng tuwa sapagkat
nagkakaroon kami ng saglit na pahinga mula sa aming mga aralin.
Iyon din ay ilang sandali ng kasiyahan dahil mabubusog na naman ang
aming mga tiyan ng mga baon naming pagkain.
Ang oras na iyon ay napupuno ng kanilang malalakas na
tawanan at kuwentohan kasabay ng bawat subo at nguya sa mga
baong pagkain ng aking mga kamag-aral. Halos kaming lahat ay
masaya maliban lamang kay Jun.
9. RECESSTIME
niVERONICA D. ATIENZA, SAN GUILLERMO NHS
Si Jun ang pinakatahimik sa aming klase. Halos hindi siya
umiimik. Payat ang kaniyang pangangatawan at lagi na lamang
siyang matamlay. Ang maiilap niyang mga mata ay agad niyang
iniiwas sa sinomang mapapatingin sa kaniya at bakas sa mga ito
ang kalungkutan. Taliwas sa masasayang mukha na aking
nakikita tuwing recess time, ang kay Jun ay malungkot. Tila ba
hindi siya masaya sa tuwing kakain na ng masasarap na pagkain
kasabay ng masasayang kuwentohan at tawanan.
10. RECESSTIME
niVERONICA D. ATIENZA, SAN GUILLERMO NHS
Kapag tumunog na ang bell ay agad siyang tatayo mula sa
kaniyang upuan at lalabas ng aming silid-aralan. Pagkalipas ng
recess time ay babalik siya sa aming silid-aralan at uupong muli
nang tahimik sa kaniyang upuan.
Hindi ko man sinasadya ay napuna ko ang paulit-ulit na
gawaing iyon ni Jun. Naisip ko tuloy na baka ayaw niya kaming
kasabay sa pagkain. Siguro ay naiingayan si Jun sa amin kaya sa
tuwing tutunog ang bell ay mas pinipili niyang lumabas ng silid-
aralan. Sa hardin ng aming paaralan ay pinalilipas niya ang
recess time at marahil ay doon din niya inuubos ang kaniyang
baon.
11. RECESSTIME
niVERONICA D. ATIENZA, SAN GUILLERMO NHS
Dala na rin ng labis na pagtataka, isang araw ay palihim ko
siyang sinundan paglabas niya sa silid-aralan. Mabilis kong
dinampot ang aking baonan at binitbit ko ito habang dahan-
dahan ko siyang sinusundan papunta sa hardin. Habang ako ay
nagkukubli sa mga halaman upang hindi niya ako mapansin,
nasaksihan ko ang pagbukas niya sa lalagyan ng kaniyang
pagkain. Dahan-dahan niya itong binuksan at nakita ko na wala
naman itong laman. Nakaramdam ako ng lungkot mula sa aking
kinatatayuan sa nasaksihan kong iyon. Lalo pa akong nalungkot
nang makita kong mula sa kaniyang kinauupuan ay tumayo si
Jun at nagtungo sa gripo malapit sa hardin. Ilang beses siyang
uminom ng malinis na tubig na mula sa gripo at palagay ko ay
pilit niyang binubusog ang sarili sa pamamagitan nito.
12. RECESSTIME
niVERONICA D. ATIENZA, SAN GUILLERMO NHS
Matinding habag ang naramdaman ko para kay Jun ng mga
sandaling iyon. Iyon pala ang dahilan ng paglabas niya tuwing
sasapit ang recess time. Wala siyang baong pagkain. Sinulyapan
ko ang dala kong baonan at dahan-dahan akong naglakad
patungo sa kinaroroonan niya. Bakas sa kaniyang mukha ang
pagkagulat sa aking presensiya ngunit agad akong ngumiti kay
Jun sabay abot ng pagkain mula sa aking baonan. Sa kauna-
unahang pagkakataon ay nakita ko ang saya sa kaniyang mukha
habang nagpipigil ng kaniyang mga luha. Masaya naming
pinagsaluhan ang aking baon bagaman nararamdaman kong
nahihiya pa rin siya sa akin.
13. RECESSTIME
niVERONICA D. ATIENZA, SAN GUILLERMO NHS
Nakapagtataka, ngunit tila higit na mas naging malinamnam
ang aking pagkain ng mga sandaling iyon gayong may mga
pagkakataong nananawa na ako sa lasa ng mga ito. Hindi ko rin
mawari kung bakit higit na mas busog ang pakiramdam ng aking
puso kaysa sa aking tiyan nang mga oras na iyon.
