Amets Zubizarreta DBH-1

1. GEHIENGOAREN ISILTASUNA
-Kaixo, aita- esan zuen Mikelek jaiki bezain pronto.
-Kaixo seme. Esnea mahai gainean daukazu edan eta zoaz eskolara -erantzun zion aitak.
-Aita! Gaur eskolan gerra garaiko haur judutar baten bizimodua azalduko digute- esan zuen
Mikelek poz-pozik.
-Interesgarria izango da, kultura horretaz ez baitakizue askorik- erantzun zion aitak.
-Egia esan ez, ez dakit judutarren kulturaren eta judutarren historiaren inguruan gauza
handirik- esan zion Mikelek.
- Autobusa etortzeko hamar minutu falta dira, mugitu, lanera noa eta. Agur! -esan zion aitak
musu batekin semea agurtuz.
Mikelek esnea edan, motxila hartu eta autobus geltokira joan zen. Musukoa jantzi eta
autobusera sartu zen. Mikelek mugikorra hartu, kaskoak jantzi eta musika entzuten hasi zen
“Zein da gai, infrasoinuak entzuteko…”. Ikastolara iritsi zen. Lehen orduan Euskara
zeukaten. Astelehenero bezala, betiko irakaslea han zen betiko kontu berdinekin.
***
Bazen behin, David izeneko mutiko judutar bat. Alemaniarra zen jaiotzez. Bere amarekin bizi
zen, bere aita norabait eraman baitzuten naziek judutarra zelako. Daviden ama ere judutarra
zen bere arbasoak izan ziren bezala. David seme bakarra zen, eta Berlingo etxe txiki batean
bizi ziren. Bere ama irakaslea zen, irakasle ona gainera. Ikasle eta guraso guztiak oso
gustura zeuden berarekin.
***
Euskarako ordua amaitu zenean, Matematikako ordua heldu zen. Azterketa zeukaten gainera.
Azterketan, zatikiak, proportzionaltasuna… sartzen ziren; hortaz, akabo lehen orduko
nagikeriak! Azterketa hala-nola joan zen. Azterketa amaitu zuten eta errekreora joan ziren,
futbolean jolastera. Eskolaz kanpoko kirola egitea debekatuta zegoenetik, errekreo orduko
kirola asko estimatzen zuten. Atsedenaren ostean, gogo gutxirekin baina gelara igo ziren
berriz.
***

2. David eta bere ama oso goiz esnatzen ziren. Bere amak klaseak prestatzen zituen eta Davidek
ia ilunpetan, etxe atzean zuten baratzeko lanak egiten zituen. Davidek baratzeko lanak
amaitzean gosaria eta bazkaria prestatzen zituen. Bere amak klaseak prestatutakoan
elkarrekin gosaltzen zuten. Kalera joateko arropa janzterakoan, biek jarri behar zuten
judutarrak zirela zioen izar horiko pina.
Izan ere, duela urte batzuk Alemaniako buruzagiek erabaki zuten judutar guztiek izar hori
eraman behar zutela, beste herritarrengandik bereizteko. Davidi ez zitzaion batere gustatzen,
ez zitzaion bidezkoa iruditzen ezberdindua izatea.
***
Tutoretzako orduaren txanda zen orain. Gerra aurreko Alemanian haur judutar baten
bizimodua nolakoa izaten zen kontatu behar zieten. Eguneroko errutinatik zerbait ezberdina
azkenean! Gelan sartu eta irakaslearen zain gelditu zen Mikel. Beste ikasleak hitz egiten
gelditu ziren atean. Irakaslea zetorrela konturatu zirenean bakoitza bere aulkian eseri zen.
Irakasleak esan zien azkenean ez zutela haur judutarraren istorioa landuko eta bestelako lana
jarri zieten. Mikel oso atsekabetuta geratu zen.
***
Daviden amak, goizero bezala, irakasleen autobusa hartu zuen eta eskolara joan zen.
Davidek ikasleen autobusa 10 minutu beranduago zeukan. Autobusa iritsi zenean barrura
sartu zen. Eskolara iritsi ziren, eta eguna normaltasunez igaro zuten biek. Klaseak amaitu
zituenean, David herriko liburutegirantz abiatu zen etxeko lanak egitera egunero bezala.
Daviden ama, berriz, bere klaseak amaituta, irakasleen gelara sartzera zihoan. Baina gelara
sartzear zela, kartel bat ikusi zuen atean itsatsita. Judutarra izateagatik zeraman izar
horiarekin ezin zela gela hartan egon zihoen kartelean. Horrek esan nahi zuen, egun hartatik
aurrera ez ziotela irakasle gelara sartzen utziko judutarra izateagatik, eta ondorioz, eskola
hartan klaseak ematen ere ezingo zuela jarraitu.
***
Irakaslea aulkitik altxa, umeak agurtu, eta klasetik irteteko ordua zenez, gelatik irten zen.
Mikelek motxila hartu zuen eta autobusera sartu zen. Mugikorra piztu, kaskoak jantzi eta

3. musika entzuten hasi zen “Zein dira deitu gabe datozenak…”. Etxera iritsi zen, ogitartekoa
hartu zuen eta Ingeleseko akademiara joan zen. Handik atera zenean agenda begiratu eta
konturatu zen etxeko lan dezente zeuzkala egiteko. Etxeko lanak egitera liburutegira joan zen.
***
David liburutegira sartzear zegoela liburutegiko zaintzaileak atean gelditu zuen eta
judutarren izar horia soinean zuela ikustean ez zion sartzen utzi. Bere arraza eta
sinesmenengatik liburutegitik kanpora gelditu zen. Davidek ezin zuen ulertu… Zergatik nahi
zituzten judutarrak zirenak kontrolaturik eduki? Zergatik kentzen zizkieten eskubideak? David
atsekabetuta etxera itzuli zen.
***
Mikel liburutegian sartzear zegoela liburutegiko zaintzaileak atean gelditu zuen eta Covid
pasaportea eskatu zion. Mikelek ez zuen horrelakorik eta zaintzaileak ez zion sartzen utzi.
Mikel atsekabetuta etxera itzuli zen.
***
David eta bere ama afaltzen ari ziren. Davidek bere amari kontatu zion ezin izan zuela
liburutegian sartu etxeko-lanak egiteko. Bere amak, aldiz, esan zion ez ziotela berari klaserik
ematen utzi eta taberna batera sartzean bertatik bota zutela. Hori dena judutarren izarra
sinbolizatzen zuen pina soinean zutelako. Daviden amak, Davidi esan zion ez zegoela
eskubiderik, ez zela bidezkoa. Gainera ez zuela ulertzen nola gehiengoak bidegabekeria
haiek isil-isilik onartzen zituen.
***
Mikel eta bere aita afaltzen hasi ziren.
-Aita, gaur ez didate liburutegira sartzen utzi- esan zion Mikelek ia begietan malkoak zituela.
-Ba, niri ez didate tabernan sartzen utzi bazkaltzeko…- erantzun zion aitak.
-Pasaporte horrengatik da ezta?- galdetu zion Mikelek.
-Bai, seme. Eta ez dago eskubiderik, hau ez da bidezkoa. Ez dut ulertzen gehiengoak
horrelakorik onartzea eta isilik geratzea.
Amets Zubizarreta, DBH1. maila