Partindo dos argumentos semánticos, preséntanse as funcións sintácticas básicas na oración e as unidades que as desempeñan.

1. FUNCIÓNS SINTÁCTICAS E UNIDADES

2. 1. ESQUEMA SEMÁNTICO DA ORACIÓN: o verbo e os argumentos. As accións ou estados expresámolos mediante oracións, é dicir, con un verbo cando menos (ex. corro ) ou, normalmente, con un verbo que implica a inclusión de un ou varios participantes (chamados argumentos). Daquela, cada verbo condiciona a existencia dun grupo de palabras co que combinar. Cada grupo de palabras que precisa un verbo para ser usado de xeito aceptábel é, logo, un argumento. Así, por exemplo, o verbo adorar non pode empregarse só (* adoro non é aceptábel), senón que require dous grupos de palabras distintos, dous argumentos ( o meu fillo adora a música ).

3. Se pensamos en varios verbos ao chou, logo descubrimos que hai distintas posibilidades: Eu buceo (só é preciso que apareza quen fai a acción) A moza colle mazás (precísanse dous argumentos) O futuro depende de todos nós (tamén se precisan dous) As xuízas concedéron lle a liberdade ao reo ( conceder require tres argumentos) etc. Mais, ademais destes tamén podemos incluír outros grupos de palabras que non son esixidos polo verbo para facer enunciados correctos. Son os argumentos libres, non requiridos polo verbo, aínda que poden expresar contidos fundamentais na mensaxe. Por exemplo: Eu buceo preto das illas Cíes A moza colle mazás na túa eira etc.

4. 2. FUNCIÓNS A cada argumento o núcleo verbal asígnalle unha función semántica (axente, paciente...) e unha función sintáctica (SUXEITO, CD...). 2.1. Suxeito. O realizador ou causante da acción verbal soe funcionar sintacticamente como suxeito. A moza colle mazás 1º argumento axente SUXEITO Mais non sempre o suxeito é realizador ou causante: As plantas medran O home caeu

5. 2.2. Complementos. A maioría dos verbos precisan máis argumentos có que é suxeito. Son os complementos argumentais, que funcionan de: Complemento directo (CD, substituíble por o/a/os/as e variantes): A moza colle mazás > A moza cólle as . Complemento indirecto (CI, substituíble por lle/lles): As xuízas concederon a liberdade ao reo > As xuízas concedéron lle a liberdade . Suplemento (SUPL., introducidos por preposición esixida polo verbo e non substituíbeis polos pronomes de CD): O futuro depende de todos nós . (Outros: complemento predicativo, atributo, complemento axente.)

6. Ás veces, estes complementos tamén poden aparecer de maneira libre, non requiridos necesariamente polo verbo: O can come é unha oración perfectamente aceptábel, pero tamén pode aparecer: -un segundo argumento, o CD: O can come os ósos -un terceiro argumento, o CI: O can cóme lles os ósos aos veciños ... Porén, os complementos constituídos por argumentos sempre libres funcionan de Complemento circunstancial (CC; vede os exemplos finais da diapositiva 3).

7. Os verbos que requiren un só argumento (suxeito) son intransitivos. Os que requiren dous, a non ser que sexan copulativos (ser, estar...), chámanse transitivos. Estes, os transitivos, tamén poden requirir tres argumentos (suxeito, CD e CI). O suxeito identifícase pola concordancia en número co verbo: Os deportistas asustaron o neno Aínda que nalgúns casos a concordancia non é suficiente e hai que botar man da orde: Os deportistas asustaron os nenos Os nenos asustaron os deportistas

8. Os intransitivos poden expresar procesos que dependen da vontade dun axente (ex. A nena chora ) ou estados e logros (ex. A flor medra ). Neste último caso, o argumento suxeito é o paciente ou experimentante da acción verbal, non axente. Argumento 1 Argumento 2 Axente paciente Verbos transitivos SUXEITO CD Ex. A profesora colleu o xiz _______________________________________________________ único argumento axente SUXEITO Verbos Ex. Os nenos rin Intransitivos único argumento paciente SUXEITO Ex. O xiz rompeu

9. 3. UNIDADES Cando falamos de argumentos temos en conta o significado dun conxunto de palabras en relación coa acción ou estado que transmite o verbo. Cando falamos de funcións atendemos á relación sintáctica desas palabras co verbo. Pero non nos referimos ata agora aos elementos que formaban eses grupos, é dicir, ás unidades. A clase de palabra (substantivo, adxectivo...) máis importante do grupo determina o tipo de unidade. Un caso: O can come Sintagma nominal (a base é un substantivo)

10. Se observamos os exemplos todos anteriores, inducimos que a función de suxeito desempéñaa un sintagma ou frase nominal (SN), aínda que pode incluír dentro de si outra oración. O CD tamén soe ser un SN, mais hai algúns casos nos que aparece un sintagma preposicional (SPrep.) co enlace a , forma típica do CI. O suplemento é sempre un SPrep.