SA Oktubre 30, 2023 na ang Barangay at Sangguniang Kabataan Elections (BSKE) at marami nang kandidato ang nagpaparamdam. Marami nang nagsusulputang tarpaulin ng kandidato na bumabati ng “Happy Father’s Day” at iba pang mensahe. Nakasabit ang tarpaulin sa lugar na madaling makita ng residente. Pero hindi lamang ito ang nararamdaman sa papalapit na election. Nadarama na rin ang karahasan. May mga napaulat nang pagpatay sa barangay officials sa probinsiya. Ang mga napapatay ay tatakbo sa pagka-barangay chairman. Sa Norzagaray, Bulacan, isang barangay chairman ang pinagbabaril at napatay noong nakaraang linggo. Ayon sa report ng pulisya, nasa kanyang sasakyan ang biktimang si Marcelino Punzal, 63, barangay chairman ng Bgy. Bangkal, Norzagaray nang pagbabarilin habang nasa kahabaan ng Edenville­ Road, Bgy. Partida, Norzagaray, Bulacan. Agad na­matay ang biktima at mabilis namang tumakas ang gunman. Wala pang naaaresto ang mga pulis. Ayon sa mga kaanak ng biktima, wala silang nalalaman na kagalit nito. Sa report ng Philippine National Police (PNP), 30,068 elected officials ang may valid firearms at ma­aring kabilang dito ang barangay officials. Ang nakapangangamba, 8, 313 dito ay expired na ang mga lisensiya. Kaya hinihikayat ng PNP ang elected officials na mag-renew na ng kani-kanilang mga lisensiya para hindi magkaroon ng problema. Kamakailan, na­aresto ng pulisya ang mayor sa Mabini, Batangas dahil sa pag-iingat ng mga baril na walang lisensiya. Ang pagsiklab ng karahasan sa nalalapit na BSKE ang naging dahilan para hilingin sa Commission on Elections ng siyam na mayors ng mga bayan at lungsod ng Negros Oriental na suspendihin ito. Malalang karahasan umano ang bumabalot sa probinsya kaya dapat munang isuspende ang election. Sinabi ng PNP kamakailan na handa sila sa pagdaraos ng barangay elections sa Oktubre. Hindi dapat maging kampante ang PNP at siguruhing nasamsam na ang loose firearms upang walang karahasan. May mga barangay chairmen na may mga bodyguard at private armies. Sawatain ito ng PNP habang maaga at nang hindi makapaghasik ng kaguluhan. Huwag hayaang makaalagwa ang loose firearms.

1. FILIPINO 9
Unang Maarkahan Modyul 4

2. TULA

3. Ang tula ay isang akdang
pampanitikang naglalarawan
ng buhay, hinango sa
guniguni, pinararating sa ating
damdamin at ipinahahayag sa
pananalitang may angking
aliw-iw.

4. Ito ay naiiba sa ibang sangay
ng panitikan sapagkat ito ay
nangangailangan ng masusing
pagpili ng mga salita, bilang ng
mga pantig at paggamit ng
magkatugmang salita upang
madama ang isang damdamin o
kaisipang nais ipahayag ng isang
manunulat

6. MGA ELEMENTO
NG TULA

7. 1. SUKAT
ito ang bilang ng pantig sa bawat
taludtod. Ang karaniwang bilang ng
pantig ng taludtod ng tulang may
sukat ay wawaluhin,
lalabindalawahin, lalabing-animin,
at lalabingwaluhin.

8. Tanggapin mo, anak, itong munting guryon
na yari sa patpat at papel de Hapon;
magandang laruang pula, puti, asul,
na may pangalan mong sa gitna naroon.
Ang Guryon

9. Ang tulang may sukat na
lalabindalawahin ay binabasa nang
may sandaling pagtigil o sesura
pagkatapos ng unang anim na pantig
sa bawat taludtod.
Ang hindi magmahal sa sariling wika,
Mahigit sa hayop at malansang isda,
marapat lamang na pagyamaning kusa
na tulad sa inang tunay na nagpala

10. 2. TUGMA
ang pagkakatulad ng
mga tunog ng huling
pantig sa bawat
taludtod ng tula.

11. 2. TUGMA
Sa tugmang ganap
-magkakatulad ang sukat o bilang
ng mga pantig sa bawat taludtod
gayundin ang tunog ng mga
huling pantig sa bawat taludtod.
Kabalintunaan ang buahy sa mundo;
Paruparo’y halos mamatay sa bango;
Ngunit sa libingan, sa tuntungang
bato,
Namumulakalak pa ang kawawang
damo.
Sa tumang di-ganap o
karaniwan
–nagtatapos ang mga taludtod
sa magkakahawig na tunog
ngunit nagkakaiba ang tuldik ng
mga huling pantig.
Kung sa pagtatanggol, buhay ay
mapatid
Ito’y kapalaran at tunay na
langit.

12. 3. SAKNONG
isang grupo sa loob ng
isang tula na may
dalawa o maraming linya
(taludtod).

13. 3. SAKNONG
2 linya - couplet
3 linya - tercet
4 linya – quatrain
5 linya – quintet
6 linya – sestet
7 linya – septet
8 linya – octave

14. Huling Silahis
ni: Avon Adarna
1
Inaabangan ko doon sa Kanluran,
Ang huling silahis ng katag-arawan,
Iginuguhit ko ang iyong pangalan,
Sa pinong buhangin ng dalampasigan.
2
Aking dinarama sa hanging habagat,
Mga alaala ng halik mo’t yakap,
Sa bahaw na simoy ng pagkakasangkap,
Ay nagdaang samyo ng iyong paglingap.

15. 4. SIMBOLISMO
ito ang paglalahad ng
mga bagay, damdamin, at
kaisipan sa pamamagitan
ng mga sagisag.

16. 4. SIMBOLISMO
kahulugan ang bawat kulay:
puti - tumutukoy sa kalinisan o
kawagasan
asul – kapayapaan
pula - kumakatawan sa katapangan,
minsan kaguluhan.

17. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
tumutukoy sa paggamit sa tula ng
matatalinghagang salita at mga
tayutay. Ito ay sinadyang paglayo
sa karaniwang paggamit ng mga salita
upang gawing mabisa,
matalinghaga, makulay at kaakit-akit
ang pagpapahayag.

18. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
a. Pagtutulad (Simile)- Ito ay isang
payak at lantad na paghahambing at
karaniwang ginagamitan ng mga
salita’t pariralang: katulad ng, tulad
ng, parang, anaki’y, kawangis ng, gaya
ng, kasing-,sing-, ga-, atbp.

19. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
a. Pagtutulad (Simile)-
Ang tao ay kawangis ng Diyos.
Ang buwaya ay kasinglakas ng
leon.

20. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
b.Pagwawangis (Metaphor)- Ito ay isang
tuwirang paghahambing na di
gumagamit ng mga salitang katulad ng
at iba pa, ngunit nagpapahayag ng
hambingan sa pamamagitan ng paglalapat
ng pangalan, tawag, katangian, o
gawain ng isang bagay na inihahambing.

21. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
b.Pagwawangis (Metaphor)-
Matigas na bakal ang kamao ng
boksingero.
Ang mga magsasaka ay kalabaw kung
magtrabaho.

22. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
c. Pagtatao (Personification) - Ito ay
tinatawag ding pagbibigay katauhan at
personipikasyon. Pahayag ito na ang mga
katangian, gawi at talinong sadyang
angkin lamang ng tao ay isinasalin sa mga
karaniwang bagay. Nagagawa ang
pagsasalin sa paggamit ng pandiwa o
pangngalan.

23. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
c. Pagtatao (Personification)
Sumasayaw ang mga dahon sa
pag-ihip ng hangin.
Umaawit ang mga ibon sa may
puno.

24. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
d. Pagmamalabis (Eksaherasyon)
(Hyperbole)
- Ito ay isang pagpapahayag na
lampas sa mahinahong larawan ng
katotohanan sa hangaring magbigay-
diin sa katotohanang
pinagmamalabisan.

25. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
d. Pagmamalabis (Eksaherasyon)
(Hyperbole)
Umulan ng pera sa pagtama ko sa
lotto.
Namuti ang mata ko sa kahihintay
sayo!

26. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
e. Panghihimig o Onomatopeya
-Ito ang paggamit ng mga
salitang kung ano ang tunog ay
siyang kahulugan.

27. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
e. Panghihimig o Onomatopeya
Malakas na beep beep ang
aming narinig.

28. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
f. Panawagan (Apostrophe) -
Ginagawa rito ang pakikipag-usap
sa karaniwang bagay na para
bang nakikipag-usap sa isang
buhay na tao o isang taong
parang naroon at kaharap gayong
wala naman.

29. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
f. Panawagan (Apostrophe) –
Diyos Ama, ituro nyo po sa amin
ang tamang daan.
Panibugho layuan mo ako, Pag-
asa, tulungan mo ako

30. 5. TALINGHAGA (TAYUTAY)
g. Pag-uyam (Irony/Sarcasm)
- Mga pananalitang nangungutya sa
tao o bagay sa pamamagitan ng mga
salitang kapag kukunin sa tiyakan ay
tila kapuri-puring mga pananalita
ngunit sa tunay na kahulugan ay may
bahid na pang-uyam.

31. 6. LARAWANG-DIWA (Imagery)
- tumutukoy sa mga salitang
kapag binabanggit sa tula ay
nag-iiwan ng tiyak na
larawan sa isipan ng
mambabasa.

32. 6. LARAWANG-DIWA (Imagery)
Halimbawa:
Marahan-marahang lalakad
Manaog ka, Irog, at kata’y
Maglulunoy katang
Payapang-payapa sa tabi ng dagat
( Ildefonso Santos, Sa Tabi ng Dagat)