Factsheet myth and fact

1
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នចូលជាសមាជិកនៃ
អនុសញ្ញាស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់នៅថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៥ ហ�ើយ
បានក្លាយជារដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញានៅថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៥។
រដ្ឋភាគីមានកាតព្វកិច្ច អនុវត្តមាត្រាទាំងឡាយដែលមានចែងក្នុងអនុសញ្ញា
ក្នុងកម្រិតខ្ពស់បំផុត។ មាត្រា៥.២ នៃអនុសញ្ញាតម្រូវឲ្យរដ្ឋភាគីបង្កើត
និងអនុវត្តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ដោយអនុលោមតាមខ្លឹមសារ
អនុសញ្ញា។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់របស់កម្ពុជា ត្រូវបាន
រ�ៀបចំតាក់តែងតាំងពីឆ្នាំ២០០៣ ប៉ុន្តែពុំទាន់ត្រូវបានអនុម័តទេ រហូតដល់
ពេលនេះ។ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសតែមួយគត់ក្នុងអាស៊ាន ដែលពុំទាន់មាន
ច្បាប់ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់។
ទោះបីជាអត្រាអ្នកជក់បារីរបស់បុរសពេញវ័យនៅកម្ពុជា
បានថយចុះពី៤៨%នៅឆ្នាំ២០០៦ មក ៤២.៥% នៅឆ្នាំ២០១១
ក៏ដោយ ក៏ចំនួនអ្នកជក់នៅតែមានប្រមាណ១.៤លាននាក់ដដែល។
ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជិត១ម៉ឺននាក់ ក្នុង១ឆ្នាំៗ ឬ៣០នាក់ក្នុង១ថ្ងៃៗស្លាប់
បណ្តាលមកពីជម្ងឺដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការជក់បារី ។ ទឹកប្រាក់ជាង១០០លានដុល្លារសហរដ្ឋ ត្រូវបានចំណាយសម្រាប់ទិញបារីជក់
ក្នុង១ឆ្នាំៗនៅកម្ពុជា។ រីឯទឹកប្រាក់សម្រាប់ចំណាយទៅល�ើការព្យាបាលជម្ងឺបង្កដោយការជក់បារី មានទំហំច្រើនជាងទឹកប្រាក់ទិញ
បារីឆ្ងាយណាស់។
ឈ្មោះប្រទេស ច្បាប់
ប៊្រុយណេ មាន
កម្ពុជា ពុំទាន់អនុម័ត
ឡាវ មាន
ថៃឡង់ដ៍ មាន
មីយ៉ាន់ម៉ា មាន
ឥណ្ឌូនេស៊ី មាន
ម៉ាឡេស៊ី មាន
វ�ៀតណាម មាន
ហ្វីលីពីន មាន
សិង្ហបុរី មាន
ការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់
អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានកំណត់ច្បាស់ថា ឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់គឺជាឧបសគ្គធំបំផុត ក្នុងការពន្យារ
ការអនុម័តច្បាប់ និងធ្វើឲ្យចុះខ្សោយនូវខ្លឹមសារនៃច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ ដ�ើម្បីឲ្យខ្លួនអាចទាញយក
ផលចំណេញផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម តាមរយ:ការមានទំនាក់ទំនងដោយចំហឬដោយសម្ងាត់ជាមួយអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធ
នឹងច្បាប់ និងដោយប្រឌិតការបំភ័ន្តមួយចំនួន។
មាត្រា៥.៣ នៃអនុសញ្ញា តម្រូវឲ្យរដ្ឋភាគីទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានការជ្រៀតជ្រែកពីឧស្សាកម្មថ្នាំជក់ និងអ្នកដែល
បម្រើផលប្រយោជន៍ឲ្យឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់ នៅក្នុងការតាក់តែង និង អនុវត្តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ ទ�ើបអាច
ការពារផលប្រយោជន៍សុខភាពសាធារណ:បាន។
ការពិតនិងការបំភ័ន្ត
ស្ដីពីវិធានការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់

2
ការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កសិករដាំថ្នាំជក់។
ការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកលក់បារីរាយ។
កសិករ៤០% បានផ្លាស់ប្ដូរពីការដាំថ្នាំជក់ ទៅដំណាំយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងៗរួចទៅហ�ើយ ដោយសារ
មូលហេតុចម្បងបីគឺ (១) ដំណាំយុទ្ធសាស្រ្តដែលណែនាំដោយក្រសួងកសិកម្ម បានទទួលផលចំណេញ
ច្រើនជាងថ្នាំជក់ (២) តម្លៃស្លឹកថ្នាំជក់នៅទីផ្សារ ប្រែប្រួលឡ�ើងចុះមិនទ�ៀងទាត់ (៣) ត្រូវការដ�ើមទុនច្រើន
និងខ្វះកម្លាំងពលកម្ម ដោយសារពលករក្មេងៗចូលចិត្តធ្វើការងារនៅទីក្រុង។
ផ្ទៃដីដាំថ្នាំជក់ មានប្រមាណតែ១.៦% នៃផ្ទៃដីកសិកម្មនៅខេត្តកំពង់ចាមនិងប្រមាណ០.២% នៃផ្ទៃដី
កសិកម្មទូទាំងប្រទេសប៉ុណ្ណោះ។
បារីគ្រាន់តែជាផលិតផលមួយក្នុងចំណោមផលិតផលរាប់សិប រាប់រយ រាប់ពាន់មុខដែល
អ្នកលក់ដាក់លក់នៅកន្លែងនីមួយៗ ហ�ើយការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ មិនធ្វើឲ្យ
ថយចុះចំនួនអ្នកជក់បារី ភ្លាមៗទេ។ ដូចនេះ ការអនុម័តច្បាប់មិនប៉ះពាល់ដល់អ្នក លក់បារីរាយទេ។
មតិបំភ័ន្តដែលប្រឌិតដោយឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់
សារសំខាន់នៃការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់
ល�ើកស្ទួយកិត្យានុភាពរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅល�ើឆាកអន្តរជាតិ ក្នុងនាមជារដ្ឋភាគីនៃ
អនុសញ្ញាស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់។
រួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
បំពេញបំណងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង៩០% ដែលទទូចចង់ឲ្យមានច្បាប់។
សង្គ្រោះជីវិតប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា៣០នាក់ក្នុង១ថ្ងៃៗ កុំឲ្យស្លាប់បន្តទ�ៀត ដោយសារជម្ងឺដែលបង្កដោយ
ការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ ព្រមទាំងសម្រាលទុក្ខវេទនា ជម្ងឺ និងពិការភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
យុវជនកម្ពុជា៩៩%សំណូមពរឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ឲ្យ
បានឆាប់រហ័ស ដ�ើម្បីបង្ការមនុស្សជំនាន់បច្ចុប្បន្ន និងជំនាន់ក្រោយពីមហន្តរាយសុខភាព សេដ្ឋកិច្ច
និងបរិស្ថានដែលបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់។
ការពិត
ការពិត

3
ការដំឡ�ើងពន្ធល�ើផលិតផលថ្នាំជក់
ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាវិធានការឈ្នះ
ឈ្នះ គឺជួយបង្កើនចំណូលពន្ធរដ្ឋផង
និងជួយអ្នកជក់ឲ្យផ្តាច់បារីផង។
ពន្ធល�ើផលិតផលថ្នាំជក់
គួរកត់សំគាល់ថា កម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេស
អាស៊ានដែលយកពន្ធថ្នាំជក់ទាបជាងគេ ទោះបីជាថ្មីៗ
នេះ ពន្ធអាករពិសេសនៃបារី ត្រូវបានដំឡ�ើងពី១០%
ទៅ១៥% ក៏ដោយ។ប្រទេសកម្ពុជា ហូតពន្ធតែ២២%
នៃតម្លៃលក់រាយចំពោះបារីផលិតក្នុងស្រុក និង២៨%
ចំពោះបារីនាំចូលពីបរទេស ខណ:ដែលប្រទេសសិង្ហបុរី
ហូតពន្ធថ្នាំជក់រហូតដល់៧១% ថៃឡង់ដ៍៧០%
ប៊្រុយណេ៦២%។ល។
ការប្រៀបធ�ៀបអត្រាពន្ធល�ើផលិតផលថ្នាំជក់ នៅប្រទេសកម្ពុជា និងនៅបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន
ប៊្រុយណេ កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ឥណ្ឌូនេស៊ី មីយ៉ាន់មា ហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី ថៃឡង់ដ៍ វ�ៀតណាម

4
៨៦% នៃយុវជនកម្ពុជា គាំទ្រឲ្យមានការដំឡ�ើងពន្ធល�ើផលិតផលថ្នាំជក់។ នៅពេលបារី
ឡ�ើងថ្លៃ អ្នកជក់បារី៤២%នឹងឈប់ជក់ ៣៤%ជក់តិចជាងមុន និង២០%មិនឈប់ជក់ទេ។
ការដំឡ�ើងពន្ធបារី នឹងនាំឲ្យរដ្ឋបាត់បង់ចំណូល។
ការដំឡ�ើងពន្ធបារី មិនធ្វើឲ្យបាត់បង់ចំណូលពន្ធរដ្ឋទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ចំណូលពន្ធរដ្ឋនឹងក�ើនឡ�ើង
យ៉ាងច្រើន ប�ើយោងតាមបទពិសោធន៍របស់បណ្តាប្រទេសជាច្រើន។ ជាក់ស្តែងនៅប្រទេសថៃឡង់ដ៍ នៅ
ឆ្នាំ១៩៩០ នៅពេលដែលពន្ធអាករពិសេសមានអត្រា៥៥% ប្រទេសថៃឡង់ដ៍ទទួលបានចំណូលពន្ធ១៥ ៤៦១
លានបាត ហ�ើយនៅឆ្នាំ២០១៣ ពេលដែលពន្ធអាករ ត្រូវបានដំឡ�ើងរហូតដល់៨៧% ចំណូលពន្ធក�ើនឡ�ើង
រហូតដល់៤៤០% គឺ៦៧ ៨៦៣លានបាត។
ពន្ធបារីខ្ពស់ នាំឲ្យមានការរត់ពន្ធ។
នេះជាអំណះអំណាងបំភ័ន្តរបស់ឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់ ដ�ើម្បីរារាំងមិនឲ្យមានការដំឡ�ើងពន្ធថ្នាំជក់។
ការរត់ពន្ធមានអត្រាខ្ពស់អាស្រ័យដោយមូលហេតុច្រើនយ៉ាង រួមមានភាពធូររលុងនៃយន្តការត្រួតពិនិត្យ
តាមព្រំដែន កម្រិតនៃអំព�ើពុករលួយ មហាជនមិនអ�ើព�ើនឹងការរត់ព័ន្ធរបស់ឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់។ល។
តាមការស្រាវជ្រាវបង្ហាញច្បាស់ថា ប្រទេសដែលមានពន្ធថ្នាំជក់ខ្ពស់ មានអត្រារត់ពន្ធថ្នាំជក់តិចជាង
ប្រទេសដែលហូតពន្ធថ្នាំជក់ទាប។
ក្នុងរយ:ពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយ ២០០៤-២០១៣ នៅពេលដែលតម្លៃទំនិញចាំបាច់ ក�ើនឡ�ើងគួរឲ្យកត់សំគាល់ តម្លៃបារីក�ើនឡ�ើង
បន្តិចបន្តួច ឬស្ថិតនៅថេរ។ ល�ើសពីនេះទ�ៀត តម្លៃបារីមួយចំនួនបែរជាថយចុះទៅវិញ។ តាមការសិក្សាមួយដែលធ្វើដោយអគ្គនាយ
កដ្ឋានពន្ធដារ នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុបានបង្ហាញថា ប�ើពន្ធអាករពិសេសត្រូវបានដំឡ�ើងពី១០% ទៅ២០% នោះរដ្ឋាភិបាល
នឹងទទួលបានចំណូលពន្ធបន្ថែម១០% ពីអាករពិសេស និងពីប្រភេទពន្ធផ្សេងទ�ៀតមួយចំនួន។ តែប�ើពន្ធអាករពិសេសត្រូវបានដំឡ�ើង
ពី១០% ទៅ៣០% នោះចំណូលពន្ធនឹងក�ើនឡ�ើងទ្វេដងបន្ថែមទ�ៀត។
ត�ើពន្ធថ្នាំជក់គួរមានអត្រាប៉ុន្មានភាគរយ ទ�ើបសមស្រប? ធនាគារពិភពលោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលគួរហូតពន្ធ
ថ្នាំជក់យ៉ាងតិច៦៦% ទៅ ៨០% នៃតម្លៃបារីលក់រាយ។
ប្រទេសដែលមាន
ប្រាក់ចំណូលខ្ពស់
ប្រាក់ចំណូលមធ្បម
ប្រាក់ចំណូលទាប
ត�ើតម្លៃបារីថ្ងៃពិត
ជានាំឲ្យមានការ
រត់ពន្ធមែនឬ?
បរិមាណ
បារីខុសច្បាប់
តម្លៃបារីក្នុងមួយកញ្ចប់
ការពិត
ការពិត
5$
2$
10%
12%
17%
1$

5
ការដំឡ�ើងពន្ធ ដែលនាំឲ្យបារីឡ�ើងថ្លៃជាការដាក់បន្ទុកដល់អ្នកជក់បារី។
រាល់ការដំឡ�ើងពន្ធ១០% នាំឲ្យអ្នកជក់បារីក្នុងប្រទេស
អភិវឌ្ឍន៍៤% ឈប់ជក់ និង៨% ក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍
ឈប់ជក់។ នៅពេលឈប់ជក់ អតីតអ្នកជក់បារី បានទទួល
ផលចំណេញយ៉ាងច្រើន (១) លែងចំណាយប្រាក់ទៅទិញបារី
ជក់តទៅទ�ៀត។ ក្នុង១ឆ្នាំៗ អ្នកជក់បារីនៅកម្ពុជាចំណាយ
ប្រាក់ជាង១០០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ទៅល�ើការទិញ
បារីជក់ (២) លែងចំណាយថវិកាទៅល�ើការព្យាបាលជម្ងឺដែល
បង្កដោយការជក់បារី (៣) លែងបង្ហុយផ្សែងបារីដាក់អ្នកដទៃ ជាពិសេសប្រពន្ធ កូន និងអ្នករួមការងារ។
ប្រជាពលរដ្ឋដ៏ច្រើនល�ើសលប់ ចង់ឲ្យដាក់សារព្រមាន
សុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារី ដោយយុវជន៩០% យល់ថា
សារព្រមានសុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារីមានប្រសិទ្ធភាពជួយ
អ្នកជក់បារីបោះបង់ការជក់បារី ខណៈយុវជន៩២%ទ�ៀតជ�ឿថា
សារព្រមានសុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារីមានប្រសិទ្ធភាពក្នុង
ការបង្ការកុមារពីការចាប់ផ្តើមជក់បារី ។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យតាំងពីឆ្នាំ២០០៩
តម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបារីទាំងអស់ បោះពុម្ពសារព្រមានសុខភាពជា
អក្សរ (គ្មានរូបភាព) គ្របដណ្តប់៣០%ល�ើកញ្ចប់បារី។
គោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់អនុវត្តមាត្រា១១ នៃអនុសញ្ញាស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ បានតម្រូវឲ្យរដ្ឋភាគីបោះពុម្ពសារព្រមាន
សុខភាពជារូបភាព គ្របដណ្តប់យ៉ាងហោចណាស់៥០% នៃផ្ទៃសំខាន់ទាំងពីររបស់កញ្ចប់បារី។ សារព្រមានសុខភាពជារូបភាព
មានប្រសិទ្ធភាពជាងសារព្រមានសុខភាពជាអក្សរ ក្នុងការបង្ការកុមារកុំឲ្យចាប់ផ្តើមជក់បារី និងជួយអ្នកជក់បារីឲ្យផ្តាច់បារីបាន។
សារព្រមានសុខភាពល�ើកញ្ចប់បារី គឺជាវិធានការអប់រំដ៏មានប្រសិទ្ធភាព អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការជក់បារី ហ�ើយវិធានការនេះ រដ្ឋមិនបាច់
ចំណាយថវិកាអី្វទេ គ្រាន់តែតម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបោះពុម្ពសារព្រមានសុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារី ជាការស្រេច។
ប្រទេសទាំងអស់ក្នុងអាស៊ាន បានប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ក្នុងការដាក់សារព្រមានសុខភាពល�ើកញ្ចប់បារី ដោយប្រទេសថៃឡង់ដ៍
មានសារព្រមានសុខភាពជារូបភាពរហូតដល់៨៥% ប្រទេសសិង្ហបុរី ប្រទេសប្រ៊ុយណេ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ប្រទេស
វ�ៀតណាម សុទ្ធតែមានសារព្រមានសុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារីស្មើឬល�ើសពី៥០%។ ចំណែកប្រទេសហ្វីលីពីន ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា
ប្រទេសឡាវ ក៏នឹងមានសារព្រមានសុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារីក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ ដូច្នេះ ការដាក់សារព្រមានសុខភាពជារូបភាព
ល�ើកញ្ចប់បារី មិនមែនជារ�ឿងថ្មីទេ ប្រទេសជាច្រើនបានអនុវត្តវិធានការនេះ មុនប្រទេសកម្ពុជាជាយូរមកហ�ើយ។
កញ្ចប់បារីកម្ពុជា កញ្ចប់បារីថៃ
សារព្រមានសុខភាពល�ើកញ្ចប់បារី
ការពិត

6
ការដាក់សារព្រមានសុខភាពល�ើកញ្ចប់បារី ប៉ះពាល់ដល់ពាណិជ្ជសញ្ញារបស់ម៉ាកបារី។
ការដាក់សារព្រមានសុខភាពជារូបភាពល�ើកញ្ចប់បារី មិនប៉ះពាល់ដល់ពាណិជ្ជសញ្ញាទេ។ ជាច្រើនឆ្នាំ
មកហ�ើយដែលក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ធំៗ បានប្តឹងទៅតុលាការក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិក្នុងគោលបំណងរារាំងមិន
ឲ្យរដ្ឋាភិបាលចេញច្បាប់តម្រូវឲ្យមានសារព្រមានសុខភាពល�ើកញ្ចប់បារី។ ប៉ុន្តែតុលាការក្នុងប្រទេសទាំងនោះ
និងតុលាការអន្តរជាតិ សុទ្ធតែបានកាត់ក្តីឲ្យក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ចាញ់ ដោយយោងទៅល�ើកិច្ចព្រមព្រៀង Trade-
Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIP)។ ថ្មីៗនេះ ក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់បានប្តឹងរដ្ឋាភិបាល
ថៃឡង់ដ៍ ដែលចេញច្បាប់តម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ បោះពុម្ពសារព្រមានសុខភាពជារូបភាពទំហំ៨៥% ល�ើផ្ទៃ
ខាងមុខនិងខាងក្រោយនៃកញ្ចប់បារី ដោយអះអាងថាច្បាប់នេះបំពានទៅនឹងច្បាប់ស្ដីពីកម្មសិទ្ធិបញ្ញា។ ប៉ុន្តែ
តុលាការថៃឡង់ដ៍ឈរល�ើមូលដ្ឋានច្បាប់ បានកាត់ឲ្យក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ចាញ់ក្តីម្តងទ�ៀត ធ្វើឲ្យប្រទេសថៃឡង់ដ៍ មាន
សារព្រមានសុខភាពជារូបភាពមានទំហំធំជាងគេនៅអាស៊ី។ សហគមន៍អន្តរជាតិ បានសាទរចំពោះជ័យជំនះនេះ
ហ�ើយចាត់ទុកនេះជាជ័យជំនះមិនមែនសម្រាប់តែប្រទេសថៃឡង់ដ៍ទេ ប៉ុន្តែជាជ័យជំនះរបស់ពិភពលោកទាំងមូល
ក្នុងបុព្វហេតុសុខភាពសាធារណៈ។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យលេខ ០៣៥អនក្រ.បក តាំងពីឆ្នាំ២០១១ ហាមឃាត់រាល់ទម្រង់នៃការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម
ផលិតផលថ្នាំជក់ ប៉ុន្តែអនុញ្ញាតឲ្យតាំងបង្ហាញឈ្មោះផលិតផលថ្នាំជក់ឬនិមិត្តសញ្ញាក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ ក្នុងទំហំមិនឲ្យល�ើសពីផ្ទៃក្រឡា
៦០០សម២
ក្នុងកន្លែងលក់បារីមួយ។ ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់បានឆ្លៀតយកចំណេញពីចន្លោះប្រហោងនេះ ដោយផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី
ព្រោងព្រាតតាមរយៈផ្ទាំងរូបភាពបិទឬចងព្យួរនៅតាមផ្ទះ ឬតូបលក់គ្រឿងទេស និងភោជនីយដ្ឋាន ហាងកាហ្វេ។ល។
នៅពេលដែលការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី ត្រូវបានហាមឃាត់ ក្រុមហ៊ុនបារីបានរចនាកញ្ចប់បារីឲ្យមានលក្ខណៈទាក់ទាញ។
ដូច្នេះ ការតាំងកញ្ចប់បារីនៅកន្លែងលក់ ត្រូវបានចាត់ទុកជាទម្រង់មួយនៃការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី ហ�ើយមានឥទ្ធិពលទាក់ទាញ
កុមារឲ្យចាប់ផ្តើមជក់បារី មិនចាញ់ទម្រង់ផ្សេងទ�ៀតនៃការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មទេ។
ប្រទេសជាច្រើននៅល�ើពិភពលោក រួមទាំងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានផងដែរ បាននិងកំពុងហាមឃាត់ការតាំងបង្ហាញកញ្ចប់បារី
នៅកន្លែងលក់ សំដៅកាត់បន្ថយការទាក់ទាញឲ្យជក់បារី។ ប្រទេសកម្ពុជា គួររួមជាមួយប្រទេសដទៃទ�ៀត ហាមឃាត់ការតាំងបង្ហាញ
កញ្ចប់បារីដែរ។
ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផលិតផលថ្នាំជក់
ការពិត
ផ្ទាំងរូបភាពផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី
ចងព្យួរនៅផ្ទះលក់គ្រឿងទេស
ទូផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី ប្រតិទិនផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី ផ្ទាំងរូបភាពផ្សាយពាណិជ្ជកម្មបារី

7
ទីភ្នាក់ងារការពារបរិស្ថានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានចាត់ទុកសារធាតុជ័រថា ដែលមានក្នុងផ្សែងបារី ជាសារធាតុបង្កមហារីក
ថ្នាក់កំពូល។ ការស្រូបផ្សែងបារីពីគេ បង្កឲ្យមានជម្ងឺជាច្រើនមុខ ដូចជាមហារីកសួត មហារីកច្រមុះ មហារីកដោះ ត�្បៀតសរសៃឈាម
ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល គាំងបេះដូង ជម្ងឺផ្លូវដង្ហើម ជម្ងឺសួតរាំុរ៉ៃ។ល។ ចំពោះកុមារវិញ មានការប្រឈមល�ើសពីមនុស្សពេញវ័យ
ដូចជាដំបៅត្រច�ៀក មុខងារសួតចុះខ្សោយដុះសាច់ក្នុងខួរក្បាលមហារីកឈាម។ល។ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះដែលបានស្រូបផ្សែងបារីពីគេញឹកញាប់
ប្រឈមនឹងការរលូតកូន កូនក�ើតមិនគ្រប់ខែមិនគ្រប់គីឡូ កូនក�ើតមកស្លាប់សុកពាំងមាត់ស្បូនការឈឺពោះសំរាលអូសបន្លាយពេលយូរ។
រីឯទារក មានសុខភាពខ្សោយ មុខងារសួតមិនប្រក្រតី មានការលូតលាស់យឺតទាំងកាយសម្បទា និងសតិបញ្ញា។
ការស្រូបផ្សែងបារីពីគេ
ទូតាំងផ្សាយពាណិជ្ជកម្មកញ្ចប់បារី
នៅផ្សារទំន�ើប
ទូតាំងបង្ហាញកញ្ចប់បារី ការតាំងបង្ហាញកញ្ចប់បារីនៅតូបលក់បារី

8
កន្លែងដែលប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ស្រូបផ្សែងបារីច្រើនជាងគេគឺ (១) ជិត៩០%នៅហាងកាហ្វេ ភោជនីយដ្ឋាន អាហារដ្ឋាន
(២) ជិត៦០% នៅពេលធ្វើដំណ�ើរតាមមធ្យោបាយធ្វើដំណ�ើរសាធារណៈ និង(៣) ជិត៥០% នៅកន្លែងធ្វើការ។ គោលការណ៍ណែនាំ
សម្រាប់អនុវត្តមាត្រា៨នៃអនុសញ្ញាស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ បានតម្រូវឲ្យរដ្ឋភាគី អនុវត្តការហាមជក់បារី១០០%ក្នុងអគារ នៃកន្លែង
ធ្វើការ និងកន្លែងសាធារណៈ រួមមានភោជនីយដ្ឋាន អាហារដ្ឋាន សណ្ឋាគារ និងមធ្យោបាយធ្វើដំណ�ើរសាធារណៈ ដ�ើម្បីការពារ
សុខភាព អ្នកមិនជក់បារីជាពិសេសស្រ្តី និងកុមារពីការស្រូបផ្សែងបារីប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។ រីឯការខ័ណ្ឌចែកបន្ទប់ ឬបែងចែកតុសម្រាប់
អ្នកជក់ និងអ្នកមិនជក់ ឬការដាក់ប្រព័ន្ធខ្យល់ គ្មានប្រសិទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ដ�ើម្បីការពារសុខភាពអ្នកមិនជក់បារីទេ ព្រោះ (១) យ�ើងមិន
អាចហាមឃាត់ផ្សែងបារីមិនឲ្យចេញពីបន្ទប់អ្នកជក់មកបន្ទប់អ្នកមិនជក់បានទេ ហ�ើយក៏មិនអាចហាមឃាត់ផ្សែងបារីមិនឲ្យឆ្លងពីតុ
អ្នកជក់ទៅតុអ្នកមិនជក់បានទេ (២) គ្មានប្រព័ន្ធបឺតខ្យល់ណាមួយដែលអាចបឺតផ្សែងបារីចេញពីបន្ទប់បានទេ រហូតដល់ពេលនេះ។
តាមបទពិសោធន៍នៅល�ើពិភពលោក បានបង្ហាញថា គោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្តនិងវិធានការផ្សេងៗដែលផ្ដួចផ្ដើមដោយឧស្សាហកម្ម
ថ្នាំជក់ រួមទាំងវិធានការអប់រំផង មិនមានប្រសិទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ វិធានការច្បាប់ និងការផាកពិន័យចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្ត
ល្មើស ទ�ើបមានប្រសិទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដ�ើម្បីការពារអ្នកមិនជក់បាន។
បម្រាមមិនឲ្យជក់បារី ក្នុងភោជនីយដ្ឋាន នឹងនាំឲ្យភោជនីយដ្ឋានដួលរលំ។
បម្រាមមិនឲ្យជក់បារី ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិបុគ្គល។
នេះគឺជាអំណះអំណាងបំភ័ន្តដែលបង្កើតឡ�ើងដោយឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់។ តាមបទពិសោធន៍នៅល�ើ
ពិភពលោក គ្មានភោជនីយដ្ឋានណាមួយដែលដួលរំលំដោយសារការហាមមិនឲ្យជក់បារីខាងក្នុងភោជនីយដ្ឋាន
ឡ�ើយ។ អតិថិជនដែលជាអ្នកមិនជក់បារី មានចំនួនច្រើនល�ើសលប់ជាងអ្នកជក់បារី។ ត�ើម្ចាស់ភោជនីយដ្ឋាន
គួរគិតគូរដល់អ្នកមិនជក់បារីមុន ឬគិតដល់អ្នកជក់បារីជាធំ។ ម្យ៉ាងវិញទ�ៀត សូម្បីអ្នកជក់បារីក៏មិនចង់ស្រូប
ផ្សែងបារីរបស់អ្នកដទៃដែរ។
ការបង្ហុយផ្សែងបារីប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ទៅឲ្យអ្នកមិនជក់បារីស្រូប ជាពិសេសស្ត្រីនិងកុមារ ទ�ើប
ជាការប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិចំពោះសុខភាពរបស់បុគ្គល។ មនុស្សគ្រប់រូប មានសិទ្ធិដកដង្ហើមក្នុង
បរិយាកាសដែលមិនបំពុលដោយអ្នកដទៃ ហ�ើយរដ្ឋនីមួយៗមានកាតព្វកិច្ចការពារប្រជាពលរដ្ឋពីភយន្តរាយ
សុខភាព រួមមានការស្រូបផ្សែងបារីជាដ�ើម។ ម្យ៉ាងវិញទ�ៀត ការហាមជក់បារី ធ្វើឡ�ើងតែក្នុងអគារប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកជក់បារី នៅតែអាចជក់បារីនៅខាងក្រៅអគារដដែល។
ឯកសារយោង៖
-World Health Organization’s report on the Global Tobacco Epidemic, 2011
-World Health Organization report on Mortality Attributed to Tobacco, 2012
-National Institute of Statistic, Ministry of Planning, National Adult Tobacco Survey in Cambodia, 2011
-Professor Eav Sokha, Khmer-Soviet Friendship Hospital, 2011
-Southeast Asia Tobacco Control Alliance, 2nd edition on the ASEAN Tobacco Control Atlas, 2014
-Population Research Center, Royal University of Phnom Penh, Study on Tobacco Farming in Cambodia, 2009
-General Department of Taxation, Ministry of Economy and Finance, Research Study on Affordability and Tobacco Taxation, 2013.
-General Department of Taxation, Ministry of Economy and Finance and Royal University of Phnom Penh, Youth Opinion
Survey on Tobacco Control Measures, 2013.
ការពិត
ការពិត

Factsheet myth and fact

More Related Content

Viewers also liked

More from sokafs

Factsheet myth and fact