Evolutie en schlepping
door Alfred Driessen, prof. emeritus natuurkunde
Er zijn weinig onderwerpen in de wetenschap die zo veel losmaken als juist de biologische evolutie. Al sinds de eerste jaren van deze theorie, in de tijd van Darwin tot op de dag van vandaag wordt er een discussie gevoerd tussen voorstanders en tegenstanders, die de evolutieleer als een bedreiging van het geloof in een almachtige God zien. De discussie werd zelfs tot in de rechtszaal voortgezet. Sommigen zetten de situatie op scherp met de slagzin: of wetenschap of geloof, d.w.z. ofwel evolutie of kiezen voor God. Persoonlijk vraag ik mij dan af of het echt zo is. Bestaat er dan een waarheid voor de wetenschap en een andere voor het geloof?
In de presentatie wordt getoond dat in de biologie evolutie geen punt van discussie is. Het lijkt erop dat vanaf de oercel tot de huidige planten- en dierenwereld alles zich ontwikkeld heeft in kleine stappen. De verhitte discussie over ontbrekende stappen, de missing links, is vaak door de feiten achterhaald: deze worden steeds weer gevonden.
Samenvattend kan men zeggen: er bestaat een goed onderbouwde en door feiten ondersteunde biologische theorie, de evolutietheorie. Als men daarna op basis van deze theorie naar diepere oorzaken zoekt en dan in wetenschappelijk-filosofische overwegingen de afwezigheid van natuurlijke oorzaken als toeval bestempelt, verlaat men het gebied van de natuurwetenschappen en zou men beter over evolutionisme kunnen spreken. Het evolutionisme maakt van de natuurwetenschappelijke evolutietheorie een filosofisch wereldbeeld.
In de presentatie wordt ook ingegaan op het ontstaan van het menselijk lichaam, en dat er tot op celniveau verschillende genen voor man en vrouw worden gevonden.
Aan het eind worden enkele citaten gegeven uit de Bijbel. Met de aanvaarding van deze citaten uit de Bijbel en de kennis van de moderne biologie kan men zeggen dat evolutie een zeer elegante vorm van schepping is.
Aan het eind wordt er integraal een essay weergeven over het dubbele gezicht van de evolutie.
VU hoogleraar Bico van Straalen legt uit waarom biologen niet twijfelen aan de evolutietheorie. Hij bespreekt drie soorten bewijsmateriaal. Volgens hem sluiten evolutietheorie en geloof in een God elkaar niet bij voorbaat uit.
Het Vaticaan werkt aan een document over de psychische gevolgen van abortus. Dit gaat niet alleen om trauma's zoals depressie of angst, maar ook over de "gewoonte van abortus," zei de voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, Mgr. Ignacio Carrasco, in een interview in de Vaticaanse krant L'Osservatore Romano van vrijdag 30 augustus 2010.
Dit is deel III in een serie van 3 inleidingen in het academisch denken. Hierbij gaat het om der verhouding van de wetenschapsgebieden, die door het object van de particuliere wetenschap worden bepaald. In twee gevallen zal worden getoond dat grensoverschrijding niet ten goede komt van een inhoudelijke discussie. Het gaat daarbij om evolutie, een wetenschappelijk model binnen de biologie, en het begrip huwelijk in de juridische vaktaal.
Onze huidige manier van denken en spreken schiet tekort om een integraal probleem zoals de klimaatcrisis te begrijpen. En al helemaal niet om er verzet tegen te bieden. Het ontbreken van een verbindend discours leidt tot een ecopanische toestand waarbij goedbedoelde initiatieven elkaar tegenwerken. De filosofie kan helpen om mensen en organisaties een nieuwe samenhang te laten zien, zodat ze een schaal kunnen ontdekken waarop ze verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Hoe? Door een paradigmashift van eigenwijsheid, waarbij het denkende ik centraal staat, naar eco-wijsheid, waarbij het ik is ingebed in een ecosysteem. Pas als we het probleem op een netwerkmatige manier benaderen en mensen als knooppunten zien, bieden zich nieuwe oplossingen aan.
Ecosoof Henk Oosterling legt in zijn lezing uit wat er nodig is om de shift van eigenwijsheid naar eco-wijsheid te maken én welke kerncompetenties je daarvoor nodig hebt. Hij schetst hoe je samen integraal verzet kan voeren op verschillende schalen en schotelt je een ecosofisch vergezicht voor. Tot slot maakt hij ruim de tijd vrij om met het publiek in gesprek te gaan over de praktijken van verzet in de sociaal-culturele sector in Vlaanderen en Brussel, en over de vragen die zijn verhaal ongetwijfeld oproepen.
Dit voorjaar wordt er een film uitgebracht met de heilige Jozefmaria Escrivá, de Stichter van het Opus Dei, als een van de hoofdpersonen. De thema’s zijn de Spaanse burgeroorlog, liefde en vergeving; de regisseur is Roland Joffe (o.a. The Mission).
Deze presentatie geeft een overzicht van websites, persberichten en korte video's en trailers die tot nu toe (februari 2011) beschikbaar zijn.
geloof en ongeloof in het postmoderne tijdperk
voordracht gehouden door Alfred Driessen op 6-7-2013
De moderne mens van de verlichting van de 18e en 19e eeuw dacht met de krachten van het verstand –de ratio- alle problemen aan te kunnen. Geloof, dogma en kerkelijke autoriteit werden daardoor eenvoudig overbodig. De 20e eeuw met zijn totalitaire systemen, het nationaalsocialisme en het communisme, en de 100 miljoen slachtoffers maakte duidelijk dat het rationalisme van de verlichting niet in staat was blijvende oplossingen te vinden. Zo ontstaat het postmodernisme, dat met een grote dosis wantrouwen tegen alle systemen aankijkt: tegen het rationalisme maar ook tegen iedere vorm van religie. Het vasthouden aan waarden en overtuigingen wordt als de grote bron van kwaad en onrecht gezien. Alleen het relativisme en het atheïsme bieden waarborg voor echte vrijheid in een pluriforme samenleving.
De vraag is of het postmoderne denken echt een antwoord kan geven op de gruweldaden van de 20e eeuw. De spreker zal trachten aan te tonen dat juist het christelijk humanisme een inspiratiebron kan zijn voor de huidige pluriforme maatschappij. Hij citeert uitgebreid Ratzinger in zijn boek 'De kern van ons geloof' dat voor het eerst in 1968 werd gepubliceerd. Deze stelt dat geloof of ongeloof uiteindelijk een keuze is, die echter altijd door twijfel wordt begeleid: geloofstwijfel voor de gelovige, en voor de ongelovige het akelige gevoel 'misschien is het toch waar'.
Filmmaker en ecoloog John Liu heeft als ambassadeur van een gezonde globe een heldere boodschap: respecteer de aarde en je krijgt er een paradijs voor terug. Hij is komende maandag te gast in Maastricht.
talk presented at the 22nd International Interdisciplinary Seminar(London and Oxford)
on Quantum Physics, Evolution & Algorithms
Clarendon Laboratory, Oxford 2-1-2020
With his bestselling publication, A Brief History of Time, Stephen Hawking introduced in 1988 a new genre by connecting modern science with the question of the existence of God. In the posthumous publication Brief Answers to the Big Questions, he continues with his quest for the ultimate truth. The current study presents a philosophical analysis of this search in terms of the classical philosophy of Aristotle and Aquinas. Causality is the central concept employed by Hawking. However, its meaning, in the modern scientific and philosophical literature, is limited to temporal causality in contrast to the view of classical philosophy. Only the latter one accepts causality from outside space and time, with other words, a reality transcending the material world. In a quote presented in the discussion, Hawking defines himself as an atheist. After a careful reading of his writings, however, doubts arise about his unbelief.
Beethoven IX about Joy and God
based on the interpretation of Otto Baensch, Aufbau und Sinn des Chorfinales in Beethovens neunter Symphonie, Berlin 1930
(Construction and Meaning of the Final part with Choir in Beethoven IX)
summary of Otto Baensch:
The 9th symphony conducts us from despair (movement 1) to joy (movement 4).
Two different approaches to escape despair are only preliminary and in vain
dedication to exterior appearance and fuss (movement 2)
entering the realm of the sentiments (movement 3)
the only solution: bring order to reality by acting cheerfully
Talk presented on February 24, 2020
at Leidenhoven College in Amsterdam
by Alfred Driessen
VU hoogleraar Bico van Straalen legt uit waarom biologen niet twijfelen aan de evolutietheorie. Hij bespreekt drie soorten bewijsmateriaal. Volgens hem sluiten evolutietheorie en geloof in een God elkaar niet bij voorbaat uit.
Het Vaticaan werkt aan een document over de psychische gevolgen van abortus. Dit gaat niet alleen om trauma's zoals depressie of angst, maar ook over de "gewoonte van abortus," zei de voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, Mgr. Ignacio Carrasco, in een interview in de Vaticaanse krant L'Osservatore Romano van vrijdag 30 augustus 2010.
Dit is deel III in een serie van 3 inleidingen in het academisch denken. Hierbij gaat het om der verhouding van de wetenschapsgebieden, die door het object van de particuliere wetenschap worden bepaald. In twee gevallen zal worden getoond dat grensoverschrijding niet ten goede komt van een inhoudelijke discussie. Het gaat daarbij om evolutie, een wetenschappelijk model binnen de biologie, en het begrip huwelijk in de juridische vaktaal.
Onze huidige manier van denken en spreken schiet tekort om een integraal probleem zoals de klimaatcrisis te begrijpen. En al helemaal niet om er verzet tegen te bieden. Het ontbreken van een verbindend discours leidt tot een ecopanische toestand waarbij goedbedoelde initiatieven elkaar tegenwerken. De filosofie kan helpen om mensen en organisaties een nieuwe samenhang te laten zien, zodat ze een schaal kunnen ontdekken waarop ze verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Hoe? Door een paradigmashift van eigenwijsheid, waarbij het denkende ik centraal staat, naar eco-wijsheid, waarbij het ik is ingebed in een ecosysteem. Pas als we het probleem op een netwerkmatige manier benaderen en mensen als knooppunten zien, bieden zich nieuwe oplossingen aan.
Ecosoof Henk Oosterling legt in zijn lezing uit wat er nodig is om de shift van eigenwijsheid naar eco-wijsheid te maken én welke kerncompetenties je daarvoor nodig hebt. Hij schetst hoe je samen integraal verzet kan voeren op verschillende schalen en schotelt je een ecosofisch vergezicht voor. Tot slot maakt hij ruim de tijd vrij om met het publiek in gesprek te gaan over de praktijken van verzet in de sociaal-culturele sector in Vlaanderen en Brussel, en over de vragen die zijn verhaal ongetwijfeld oproepen.
Dit voorjaar wordt er een film uitgebracht met de heilige Jozefmaria Escrivá, de Stichter van het Opus Dei, als een van de hoofdpersonen. De thema’s zijn de Spaanse burgeroorlog, liefde en vergeving; de regisseur is Roland Joffe (o.a. The Mission).
Deze presentatie geeft een overzicht van websites, persberichten en korte video's en trailers die tot nu toe (februari 2011) beschikbaar zijn.
geloof en ongeloof in het postmoderne tijdperk
voordracht gehouden door Alfred Driessen op 6-7-2013
De moderne mens van de verlichting van de 18e en 19e eeuw dacht met de krachten van het verstand –de ratio- alle problemen aan te kunnen. Geloof, dogma en kerkelijke autoriteit werden daardoor eenvoudig overbodig. De 20e eeuw met zijn totalitaire systemen, het nationaalsocialisme en het communisme, en de 100 miljoen slachtoffers maakte duidelijk dat het rationalisme van de verlichting niet in staat was blijvende oplossingen te vinden. Zo ontstaat het postmodernisme, dat met een grote dosis wantrouwen tegen alle systemen aankijkt: tegen het rationalisme maar ook tegen iedere vorm van religie. Het vasthouden aan waarden en overtuigingen wordt als de grote bron van kwaad en onrecht gezien. Alleen het relativisme en het atheïsme bieden waarborg voor echte vrijheid in een pluriforme samenleving.
De vraag is of het postmoderne denken echt een antwoord kan geven op de gruweldaden van de 20e eeuw. De spreker zal trachten aan te tonen dat juist het christelijk humanisme een inspiratiebron kan zijn voor de huidige pluriforme maatschappij. Hij citeert uitgebreid Ratzinger in zijn boek 'De kern van ons geloof' dat voor het eerst in 1968 werd gepubliceerd. Deze stelt dat geloof of ongeloof uiteindelijk een keuze is, die echter altijd door twijfel wordt begeleid: geloofstwijfel voor de gelovige, en voor de ongelovige het akelige gevoel 'misschien is het toch waar'.
Filmmaker en ecoloog John Liu heeft als ambassadeur van een gezonde globe een heldere boodschap: respecteer de aarde en je krijgt er een paradijs voor terug. Hij is komende maandag te gast in Maastricht.
talk presented at the 22nd International Interdisciplinary Seminar(London and Oxford)
on Quantum Physics, Evolution & Algorithms
Clarendon Laboratory, Oxford 2-1-2020
With his bestselling publication, A Brief History of Time, Stephen Hawking introduced in 1988 a new genre by connecting modern science with the question of the existence of God. In the posthumous publication Brief Answers to the Big Questions, he continues with his quest for the ultimate truth. The current study presents a philosophical analysis of this search in terms of the classical philosophy of Aristotle and Aquinas. Causality is the central concept employed by Hawking. However, its meaning, in the modern scientific and philosophical literature, is limited to temporal causality in contrast to the view of classical philosophy. Only the latter one accepts causality from outside space and time, with other words, a reality transcending the material world. In a quote presented in the discussion, Hawking defines himself as an atheist. After a careful reading of his writings, however, doubts arise about his unbelief.
Beethoven IX about Joy and God
based on the interpretation of Otto Baensch, Aufbau und Sinn des Chorfinales in Beethovens neunter Symphonie, Berlin 1930
(Construction and Meaning of the Final part with Choir in Beethoven IX)
summary of Otto Baensch:
The 9th symphony conducts us from despair (movement 1) to joy (movement 4).
Two different approaches to escape despair are only preliminary and in vain
dedication to exterior appearance and fuss (movement 2)
entering the realm of the sentiments (movement 3)
the only solution: bring order to reality by acting cheerfully
Talk presented on February 24, 2020
at Leidenhoven College in Amsterdam
by Alfred Driessen
Vrije wil, alleen een illusie?
presentatie gehouden op 2 maart 2019 in Conferentieoord Zonnewende
De overtuiging dat vrijheid alleen een illusie is, wordt door velen verdedigd en vindt ook vaak steun bij natuurwetenschappers. In deze presentatie wordt getoond dat het juist is dat er meer nodig is om over vrijheid te kunnen spreken dan alleen een wereld die uitsluitend door natuurwetten wordt bepaald. Het is nodig een geestelijk aspect in de mens te accepteren, de menselijke ziel namelijk, met zelfbewustzijn, verstand en vrije wil. Alleen op deze manier wordt de rijkdom van het menselijk gedrag inzichtelijk.
Causality from outside Time
Alfred Driessen
Talk presented at the 21th International Interdisciplinary Seminar,
Science and Society: Defining what is human
Netherhall House, London, 5-1-2019
Content
Introduction
Time in Relativity
Time in Quantum Mechanics
Conclusions
Conclusions from this study:
There are causes beyond the realm of science,
- they are not observable by physical or scientific means
- the effects of these causes, however, are observable by physical and scientific means.
Physics is not complete.
Gij zijt Petrus, zo sprak Jezus van Nazareth tot Simon na zijn plechtige belijdenis. De evangelist Matteüs vertelt: Op mijn beurt zeg ik u: "Gij zijt Petrus; en op deze steenrots zal Ik mijn Kerk bouwen en de poorten der hel zullen haar niet overweldigen."
Wat betekent deze belofte? Aan wat denkt een vrome Jood als een rots ter sprake komt? Met enkele citaten uit de Bijbel wordt hierop een antwoord gegeven. Er blijft de vraag hoe deze enthousiaste maar ook vaak zwakke visser Simon een steenrots kan zijn van een onderneming die nu reeds bijna 2000 jaar de aandacht trekt.
In het tweede deel kijken wij wat de Catechismus van de katholiek Kerk zegt over Petrus en zijn opvolgers. Zo vindt men in punt 882: "De paus, bisschop van Rome en opvolger van Petrus, is het blijvend en zichtbaar beginsel en fundament van de eenheid, zowel van de bisschoppen als van de menigte van de gelovigen."
Hiermee zijn niet alle vragen beantwoord in deze tijd van crisis. De heilige Jozefmaria schrijft:
"Zoals er in Christus twee naturen zijn —de menselijke en de goddelijke— zo kunnen wij, analoog daaraan, spreken over een menselijk element en een goddelijk element in de Kerk. De evidentie van dit menselijk deel is voor niemand verborgen. De Kerk bestaat, in deze wereld, uit mensen en voor mensen. En wie mensen zegt, spreekt over vrijheid, over de mogelijkheid grootse dingen of kleingeestige dingen te doen, over heldendaden en struikelpartijen."
En, ondanks alles, blijft de boven genoemde belofte aan Simon altijd van kracht.
zie ook www.bit.ly/paus-en-kerk
het heelal, een ontdekkingsreis,
zie ook YouTube: www.bit.ly/het-heelal
door Alfred Driessen op 17-3-2018
Een heldere winternacht, buiten de drukte van de steden en met de blik naar boven. Sinds duizenden jaren ziet de mens de immense sterrenhemel en wordt stil. Intussen weten wij dat wij een bijna oneindige ruimte inkijken: ieder ster is op zijn beurt een zon zoals de onze, die echter op een enorme afstand staat. In deze voordracht gaan wij op reis naar de meest verre plaatsen die tegelijk een reis terug in de tijd is, miljarden en miljarden jaren. Wat was er in het begin, en hoe kon het tot een begin komen? De wetenschap heeft uiteindelijk geen definitief antwoord. Het oudste boek echter stelt eenvoudig: in het begin schiep God hemel en aarde.
inhoud
inleiding
ons zonnestelsel
onze melkweg
nu begint het pas echt
wat zegt de Bijbel?
In several places of his Physica Aristotle analyzes the famous antimony of Zeno about the competition between Achilles and the Tortoise. He emphasizes that any movement, or more general any change, is actually a continuum, i.e. an unity. It depends on the specific movement or change whether this continuum is potentially divisible in parts. In fact, there could be certain minima of the division. In line with this approach, Quantum Mechanics states that there are minima or quanta of movement (or change), with other words, there are no gradual changes in the world of micro- and nano-structures. This behavior is completely unexpected when starting with the mechanistic approach of classical physics.
Taking another finding of Aristotle, the four aspects of causality including final cause, one gets another ingredient of Quantum Mechanics. Movements and changes are not only influenced by the initial state -describing the present situation- but also by the final state which takes account of the future situation. As an example one may mention Fermi’s golden rule, where the initial and final state symmetrically determine the transition probability.
Bringing these two philosophical concepts of Aristotle together namely quanta of movement and final cause, a new light is shed on fundamental issues in Quantum Mechanics. One may mention the experimental evidence for contextuality, which is considered one of the weird phenomena in Quantum Mechanics. As illustration, some of the examples of experiments with optical microresonators are given.
De waarde van het lijden
Alfred Driessen, presentatie gehouden in Zonnewende op 31 januari 2009
Het mysterie van het lijden begint pas begrijpelijk te worden als wij het lijden en sterven van de Zoon van God beschouwen. Het laatste en definitieve woord daarbij is de verrijzenis op de zondag van Pasen. In deze presentatie wordt getracht aannemelijk te maken dat lijden zin verkrijgt als het uiteindelijke motief liefde is.
De heilige Jozefmaria drukt het als volgt uit: Als de graankorrel niet sterft, blijft hij onvruchtbaar. - Zou jij geen graankorrel willen zijn, en willen sterven door versterving, om volle aren voort te brengen? - Moge Jezus je akker zegenen! De weg nr. 199.
Overview of Presentations in the Field of Philosophy and ScienceAlfred Driessen
Presentations in the field of science and philosophy
Alfred Driessen
2007-2017
This document gives an overview of his presentations with hyperlinks to slideshare, where the presentations can be viewed and the pdf-files can be downloaded.
What makes us human?
Talk presented at the 19th International Interdisciplinary Seminar What differentiates human persons from animals and machines? Netherhall House, London, 2-1-2017
CONTENT
Introduction:
--Frans de Waal: the story of Yeroen, a dram of three chimpansees in Burger’s Zoo, Arnhem
Dealing with information
--acquisition and dealing with information
--abstraction
--life and human timeline
--the molecular clock
Consciousness, free will, technology
--consciousness
--artist view on seeing himself (Escher)
--free will
--technology
The bright principle hypothesis
--timeline of characteristic levels
--there is a singularity at zero
Illustration with a masterpiece of art
--Rembrandt: Titus in a monk’s habit
Aquinas’ Theory of Perception
Talk presented at the 19th International Interdisciplinary Seminar What differentiates human persons from animals and machines? Netherhall House, London, 3-1-2017
CONTENT
Introduction
Hylomorphism: matter and form
Acquisition and dealing with information
Isomorphism of mind and reality
Conclusions
Lisska 2016
distinction between esse naturale and esse intentionale
It is through the sense impression in the faculty that the sense faculty ‘becomes’ the sense object in the external world, but immaterially or intentionally. The same form is exemplified ‘intentionally’ in the faculty and ‘existentionally’ in the object; this is the Aristotelian insight further enhanced by Aquinas. There is an identity of form, one in esse intentionale and the other in esse naturale, indicating the two modes of exemplification utilized. Without this identity of structure rendered possible by the two modes of exemplification, the isomorphism of mind and reality in Aristotelian ontology and philosophy of mind would be impossible.
CONCLUSIONS
Hylomorphism is a powerful approach for understanding the full richness of human intellectual capacity.
The definition of truth of Aquinas becomes evident
truth: adaequatio rei et intellectus
truth is the conformity of the intellect to the things.
The non-material dimension of the human mind is fully acknowledged.
The application of concepts of the metaphysics of Aristotle and Aquinas is a adequate starting point for the study of philosophical issues of modern science.
Chance and purpose: Can a scientist with tools of his science distinguish bet...Alfred Driessen
Can a scientist with tools of his science distinguish between chance and purpose (design)?
In order to solve this question a Gedanken experiment originally conceived by John Bell is considered. In this experiment coins are tossed and the results - head or tail - are displayed as set of characters in an array. Suppose now a magic power turning certain coins once more. Again a random pattern appears. Only by superposing both random patterns, a letter combination EPR appears. Apparently there is purpose in the appearance of EPR, as the magic power is selecting certain coins to be turned once more. The scientist, however, who is looking at the two patterns will not recognize any structure beyond randomness and will describe the appearance of EPR as a pure matter of chance.
There is no physical or scientific equipment to measure purpose. Only a philosophical analysis is able to decide whether there is something real beside the physical level. The result of this analysis yields two alternatives for a non-deterministic world: either there is only chance, or there is also purpose. Both are metaphysical statements. For illustration a few statements of philosophers (Gilson, Thomas Aquinas) as well as scientists (Hawking, de Broglie, Einstein, Nienhuis) are given. In the last part of the talk the role of the final cause, as already introduced by Aristotle, is emphasized. It appears that by restricting reality to pure physical or biological systems, one excludes final aspects of causality. In that case, evolution of the universe and also of life is necessarily blind and directed by chance. With such an approach complexity, order and beauty in nature become inherently irrational and incomprehensible.
This presentation has originally been given at the 2007 seminar of the Institute of Interdisciplinary Studies
held at Netherhall, London on 2-1-2007.
The general topic of this seminar was:
Does God play dice?
Evolution, Randomness and Intelligence in Nature
Het jaar 2016 is door paus Franciscus uitgeroepen tot het heilig Jaar van Barmhartigheid (8 december 2015 - op 20 november 2016).
Paus Franciscus hoopt dat iedere christen zich bezint op de geestelijke en lichamelijke werken van barmhartigheid. Hij wijst er op dat de Heer ons oordeelt naar de mate waarin wij hongerigen gevoed hebben, dorstigen te drinken hebben gegeven, de naakte gekleed hebben, de vreemdeling welkom geheten hebben, zieken genezen hebben, de gevangenen bezocht hebben en de doden begraven hebben.
In het Rijksmuseum Amsterdam hangt een beroemd schilderij van de meester van Alkmaar over de werken van barmhartigheid. In een aantrekkelijke en didactisch verantwoorde manier worden de 7 werken toegelicht. Daarbij staat centraal de rol van Christus die zich identificeert met de behoeftigen aan wie barmhartigheid wordt bewezen.
The Universe as a Computer Game
Introduction
The French mathematician and philosopher Laplace (1790-1799) was intrigued by recent progress in the knowledge of the laws that determine the orbits of the planets within our solar system. With these laws and careful calculations it was possible to predict the movement of the planets for the future and also for the past. In order to clarify the philosophical consequences he performed what later would be called a Gedanken experiment. He introduced a superior spirit with unlimited processing-power and unlimited knowledge of the state of the universe: the ‘demon of Laplace’.
Just by intellectual activity (by a demon) the temporal evolution of the physical reality can be in part or even completely explained. The question now arises whether this is just a happy coincidence or that one could look for an ontological basis. What is the relation between material reality and intellectual activity or properties? And especially, how can the step from intellectual activity to reality be made? How can intellectual activity lead to something so evidently material as our real world? Hawkings expresses in lyric words the latter question: Even if there is only one possible unified theory, it is just a set of rules and equations. What is it that breathes fire into the equations and makes a universe for them to describe?
Metaphysics in a Nutshell
Classic philosophy already was puzzled by the close relation between intellectual activity and material reality. In the beautiful allegory of the cave, Plato related the material world to the invisible world of the ideas. And ideas suppose intellectual activity. Aristotle made a step further in stating that material things being physically one are metaphysically composed by two components: the (philosophical) matter and the form which informs the matter.
Consequences for Physics
This presentation is primarily an intent to apply the philosophy of Aristotle and Aquinas to exploit the relation between intellectual activity and reality. The examples of modern physics are given to demonstrate that without a powerful metaphysics the phenomena remain completely weird or strange.
Conclusions
There is an astonishing relation between reality and intellectual activity.
Computer games creating increasingly complex virtual reality could serve as a paradigm for the above mentioned astonishing relation.
The ontological basis for this relation may be found in the hylemorphism of Aristotle and in the creative power of God in the Judeo-Christian tradition.
Within the Creative Computer Game Paradigm many issues in fundamental science become intelligible.
It is worthwhile to consider as a working hypothesis:
Imagine a creative intellect who is creator in the most strict meaning of the word of all reality.
This talk was presented at the International Symposium on "Is evolution the smartest form of creation?" at Pedralbes, Barcelona, 2-1-2016
het huwelijk in de Bijbel
Deze presentatie geeft een resumé van de belangrijkste citaten van de Bijbel over het huwelijk
Inhoud
-Inleiding
-Het huwelijk in het Oude Testament
-Jezus Christus over het huwelijk
-De visie van de h. Paulus
-Conclusies
-- De leer van Christus betreffende het huwelijk is iets nieuws in de geschiedenis van Israel. Want eerder werd de echtscheiding niet alleen getolereerd, maar ook zonder meer geaccepteerd.
-- Om de onbreekbare eenheid van man en vrouw in het huwelijksbond aan te tonen, verwees Christus naar de oorsprong van de schepping. In dat begin schiep God hen als man en vrouw zodat zij een vlees zouden kunnen worden.
Dit is de Nederlandse versie van Biblia y Matrimonio, door
Bernardo Estrada, Prof. Heilige Schrift
en Alfred Driessen
26-8-2015
La versión español se encuentra en: http://www.slideshare.net/CSRsource/biblia-y-matrimonio
What about Adam and Eve
The origin of life and more specifically the origin of man is one of the big questions in science, philosophy and theology that continuously attracts attention of all of us. To know the roots of one’s own existence and related to it one’s destiny is not just an academic question. It is also related to the meaning and the quest for happiness and fulfilment in our existence.
We have the contribution of natural sciences, but also the Judeo-Christian tradition, the Bible, and the teaching of the Catholic Church.
In this presentation an attempt is made harmonize the different contributions in a consistent picture. This is based on the convincement that truth, also in this question, can only be one.
The presentation consists of:
I. Introduction
II. What do we know about Adam &Eve (with emphasis on the first book of the Bible: Genesis)
III. What do we know from science?
In this part extensive use is made of a presentation of Richard Durbin: On the polygenic origin of humanity
IV. What does the Catholic Church tell us?
V. Conclusions
This is the second version, presented at Pedralbes, Barcelona, January 2016.
Het dubbele gezicht van de evolutie
Er zijn weinig onderwerpen in de wetenschap die zo veel losmaken als juist de biologische evolutie. Al sinds de eerste jaren van deze theorie, in de tijd van Darwin tot op de dag van vandaag wordt er een discussie gevoerd tussen voorstanders en tegenstanders, die de evolutieleer als een bedreiging van het geloof in een almachtige God zien. De discussie werd zelfs tot in de rechtszaal voortgezet. Sommigen zetten de situatie op scherp met de slagzin: of wetenschap of geloof, d.w.z. ofwel evolutie of kiezen voor God.
Persoonlijk vraag ik mij dan af of het echt zo is. Ik ken verstandige wetenschappers die evolutie als een van de grote succesvolle wetenschappelijke theorieën zien en anderzijds verstandige gelovigen die een vast geloof hebben in God, de schepper van hemel en aarde. Bestaat er dan een waarheid voor de wetenschap en een andere voor het geloof? Moet ik schizofreen zijn om als wetenschapper in God te kunnen geloven?
Commentaar op de encycliek Spe Salvi van paus Benedictus XVIAlfred Driessen
Op 30-11-2007 schreef Paus Benedictus de encycliek Spe salvi over de christelijke hoop.
1. “SPE SALVI facti sumus” – “In deze hoop zijn wij gered”, zegt Paulus tot de Romeinen en tot ons (Rom. 8, 24).
De “verlossing”, het heil, is er volgens het christelijk geloof niet zonder meer. Verlossing is ons gegeven in de zin dat ons hoop geschonken is, een betrouwbare hoop, van waaruit wij ons heden aankunnen: het heden, ook het moeilijke heden, kan geleefd en aanvaard worden, als het naar een doel leidt en als wij zeker kunnen zijn van dat doel, als dat doel zo groot is dat het de inspanning van de weg rechtvaardigt.
De volgende presentatie is een persoonlijk commentaar op dit belangrijk pauselijk document.
Wat spierballen zijn voor het lichaam dat zijn deugden voor de ziel. Zij maken het makkelijker om goed te handelen. Anderzijds zorgen de goede handelingen ervoor dat men goede gewoontes kweekt, dat wil zeggen deugden. De vier belangrijkste deugden, de kardinale deugden, waren reeds bij de oude Grieken bekend: standvastigheid, voorzichtigheid, rechtvaardigheid en matigheid. Het kost inspanning en moeite om de deugden te verwerven maar het is een inspanning, die net als sport, uiteindelijk blij maakt. Er zijn ook deugden die men niet uit eigen kracht kan verwerven, maar die door God worden gegeven. Het zijn de deugden geloof, hoop en liefde die op God gericht zijn; deze worden de goddelijke deugden genoemd. In de katholieke Kerk worden die personen heilig genoemd die zowel de kardinale als ook de goddelijke deugden op een heldhaftige wijze wisten te beleven. In een zekere zin kan men zeggen: heiligheid is topsport voor de ziel.
1. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 1 25-1-2019
Evolutie
en
schepping!
2. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 2 25-1-2019
Het verhaal
in een notendop
• Hoe belangrijk evolutie is voor
een bioloog
• Drie sooorten bewijsmateriaal
– De uniformiteit van het leven
– De fossiele gegevens
– Het historie in het DNA
• evolutie is een bijzonder
elegante vorm van schepping
• Wat zegt de Bijbel en de Kerk
evolutie en schepping
3. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 3 25-1-2019
EVOLUTIE
Het milieu
natuurlijke selectie,
overleving van de best
aangepaste
Het inwendige
toevallige veranderingen in
het DNA, mutaties,
erfelijkheid
natuurlijke selectie en mutaties
4. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 4 25-1-2019
Uiterlijke
diversiteit aan
levensvormen
enorme diversiteit aan levensvormen
5. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 5 25-1-2019
deel van DNA in
kern van de cel of
in mitochondria
één bouwsteen: de cel
6. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 6 25-1-2019
• De uniformiteit van het leven
– Frappante overeenkomst in
de structuur van cellen en het
gebruik van macromoleculen
• De historie in ons lichaam
– Het menselijk lichaam draagt nog een
evolutionair verleden met zich mee
• De fossiele gegevens
– Uitgestorven ontbrekende schakels tussen
diverse diergroepen en hominiden
Drie argumenten voor evolutie
7. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 7 25-1-2019
• DNA (polymeer van desoxyribonuclëinezuren)
– Vastleggen van genetische informatie
• RNA (polymeer van ribonucleïnezuren)
– Omzetting van genetische informatie naar eiwitten
• Eiwitten (proteïnen, polymeer van aminozuren)
– Structuur, omzettingen, reacties, signalering
• Koolhydraten (polymeer van suikers)
– Omzettingen, energiedrager
• Vetzuren: Structuur, energiedrager, signalering
Overeenkomst in moleculaire structuren
celwand met
proteïnen
8. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 8 25-1-2019
Er schuilt een vis in
ons lichaam
De historie in ons lichaam
9. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 9 25-1-2019
Strottehoofdzenuw bij vis en mens
10. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 10 25-1-2019
Ichthyostega
(Devoon)
Eerste (fossiele) amfibieën lijken op vissen
11. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 11 25-1-2019
Een voorspelde en
gevonden ontbrekende
schakel
Tiktaalik roseae (Daeschler et al. 2006)
12. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 12 25-1-2019
Ontwikkeling van hominiden
Encyclopedia Britanica 2019
Van alle tussenschakels blijft alleen homo sapiens.
13. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 13 25-1-2019
homo naledi
Homo naledi
This photo taken March 2015
and provided by National
Geographic from their
October 2015 issue shows a
reconstruction of Homo
naledi's face by paleoartist
John Gurche at his studio in
Trumansburg, New York.
CREDIT: Mark Thiessen/
National Geographic
14. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 14 25-1-2019
homo naledi
from left to right:
Lucy:
(Australopithecus
afarensis, 3,2 million
years),
Turkana Boy:
(Homo erectus, 1,6
million years)
Rising Star-hominide:
(Homo naledi, age
unknown
15. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 15 25-1-2019
deel van DNA in
kern van de cel of
in mitochondria
één bouwsteen: de cel
16. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 16 25-1-2019
chromosoom
een mens heeft 2x23
chromosomen
2x22 chromosomen
gelijk bij man en vrouw
2 chromosomen verschillend
XY alleen bij man
XX alleen bij vrouw
17. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 17 25-1-2019
geslachtschromosoom
Het Y-chromosoom zet aan tot de productie van mannelijke hormo-
nen en tot de ontwikkeling van mannelijke geslachtskenmerken.
-- in de lichaamscellen van een man bevinden zich altijd een X- en
een Y-chromosoom
-- in de lichaamscellen van een vrouw altijd twee X-chromosomen.
-- mitochondriaal DNA (mtDNA) wordt alleen door de moeder aan het
nageslacht doorgegeven.
18. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 18 25-1-2019
geslachtschromosoom
De mens telt ongeveer 100.000.000.000.000 cellen .
In iedere is cel is er verschil tussen man en vrouw.
De hersenen bestaan uit
ongeveer 1.000.000.000.000
cellen.
Ook hier is er in iedere
cel veschil tussen man en
vrouw.
Onbegonnen klus:
Man tot vrouw of
vrouw tot man
“ombouwen”.
Een enkele cel veranderen: enorme technische uitdaging.
In vivo en miljoenen tegelijk: onmogelijk
19. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 19 25-1-2019
geslachtschromosoom
met het Y chromosoom en mtDNA kan men een genetische
stamboom opstellen;
- met Y-chromosomen: Y-chromosomale Adam
- met mtDNA: mitochondriale Eva
20. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 20 25-1-2019
gender en sekse
sekse: biologisch bepaald, man of vrouw;
-blijft vast voor het hele leven
-hoort bij de natuur van de mens
-bepaalt samenlevingsvormen
gender: seksuele geaardheid,
-vaag begrip
-relativering van verbinding tussen sekse en
identiteit (zelf-gevoel)
-geeft “vrijheid” aan levenshouding
politieke agenda:
-afschaffen van sekse in identiteitsbewijzen
-niet invullen van sekse bij pasgeborene
-sekse veranderen zonder biologische “ombouw”
21. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 21 25-1-2019
Het Noorse gender paradox
Noorse
socioloog,
komiek,
en
televisie-
maker
Harald Eia
www.youtube.com/watch?v=p5LRdW8xw70
22. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 22 25-1-2019
human chromosome
Estimated number of genes and base pairs (in mega base pairs) on
each human chromosome (from Wikipedia)
23. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 23 25-1-2019
Richard Durbin
24. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 24 25-1-2019
The molecular clock
The molecular clock (based on
the molecular clock hypothesis) is a
technique in molecular evolution that
uses fossil constraints and rates of
molecular change to deduce the time
in history when two species
diverged.
The molecular clock gives only a
relative time as it is dependent on the
mutation rate. It can be calibrated by
the present experimentally obtained
mutation rate.
Illustrations of five types of
chromosomal mutations.
25. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 25 25-1-2019
Richard Durbin
26. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 26 25-1-2019
Richard Durbin
27. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 27 25-1-2019
Phylogeny of apes (via mitochondria genes)
28. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 28 25-1-2019
life and human timeline
taken from wikipedia
29. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 29 25-1-2019
life and human timeline
Time line: lists events as a function of time.
molecular clock approach:
the events can be listed as a function of the
difference in the number of mutations at time zero.
differences in DNA
among homo sapiens: 0.1%
homo sapiens-chimp: 1.2%
homo sapiens gorilla: 1.6%
30. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 30 25-1-2019
H. Johannes Paulus over de evolutieleer
Plenaire zitting van de Pausellijke
Academie van Wetenschappen (22-10-
1996):
Ik ben gelukkig met het eerste thema dat u
heeft gekozen, de oorsprong van het leven
en de evolutie, een wezenlijk thema, dat de
kerk uitermate interesseert, aangezien de
openbaring van haar kant leerstellingen
bevat met betrekking tot de natuur en
oorsprong van de mens. (....) Als het op het
eerste gezicht kan schijnen dat men op
tegenstellingen stuit, in welke richting moet
men de oplossing hiervan zoeken? Wij
weten inderdaad dat de waarheid niet met
de waarheid in tegenspraak kan zijn. (Leo
XIII, Providentissimus Deus).
31. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 31 25-1-2019
Het mysterie van de schepping
met andere woorden:
Hemel en aarde hebben een
begin.
Hemel en aarde zijn geschapen.
Er is een schepper, deze
overstijgt hemel en aarde.
Genesis, 1, 1
In het begin schiep God de
hemel en de aarde.
32. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 32 25-1-2019
De schepping van de mens I
Genesis, 1, 26
God sprak: `Nu gaan Wij de mens
maken, als beeld van Ons, op Ons
gelijkend; hij zal heersen over de
vissen van de zee, over de vogels
van de lucht, over de tamme dieren,
over alle wilde beesten en over al
het gedierte dat over de grond
kruipt.
met andere woorden
De mens is onmiddelijk door God
geschapen.
De mens is geschapen als beeld van
God.
De mens heeft een voorkeurs positie
in de schepping: hij is de heer.
33. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 33 25-1-2019
De schepping van de mens II
Genesis, 2, 7
Toen boetseerde Jahwe God de
mens uit stof, van de aarde
genomen, en Hij blies hem de
levensadem in de neus: zo werd de
mens een levend wezen.
met andere woorden:
De mens is geschapen in een 2-
stappen proces:
1. materiele aspect: stof van de aarde,
misschien een bestaand biologisch
organisme;
2. levensadem: iets dat verschilt van
de materiele wereld: de ziel.
34. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 34 25-1-2019
De schepping van man en vrouw: Adam-Eva
Genesis, 1, 26 en 31
26. En God schiep de mens
als zijn beeld; als het beeld
van God schiep Hij hem;
man en vrouw schiep Hij
hen.
31. God bezag alles wat Hij
gemaakt had, en Hij zag dat
het heel goed was.
met andere woorden:
Man en vrouw zijn onmiddellijk door God geschapen; zij hebben
gelijke waardigheid als beeld van God.
Man en vrouw zijn beeld van God, als gemeenschap van personen.
De schepping is heel goed.
35. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 35 25-1-2019
God staat boven de tijd
Psalm 90, 4
Duizend jaren toch zijn in
uw ogen als de dag van
gisteren - voorbij! een
wake gelijk in de nacht:
2 Petrus, 3, 8
Een ding echter, vrienden,
mag u niet ontgaan: Voor
de Heer is een dag als
duizend jaren en duizend
jaren als een dag.
H. Drie-eenheid (Andrei Rublev)
36. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 36 25-1-2019
Evolutie en evolutionisme
Evolutie heeft 2 betekenissen
Evolutie 1:
een theorie binnen de biologie die
een goede verklaring geeft voor:
-- de uniformiteit in de levende natuur
-- de ontwikkeling van het DNA
-- de fossiele gegevens
Evolutie 2 (evolutionisme):
een metafysisch wereldbeeld, resultaat van wetenschaps-
filosofie, dat op een meta-niveau verklaringen geeft voor
ontstaan en ontwikkeling van het leven en het wezen der
dingen.
37. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 37 25-1-2019
Natuurkunde en toeval
Centraal begrip in het evolutionisme: toeval
Vragen:
kan een natuurkundige onderscheid maken tussen
toeval of opzet?
neen
bestaat er een apparaat of procedure om toeval of
opzet aan te tonen?
neen
bestaat er een apparaat of procedure om toeval of
opzet uit te sluiten?
neen
38. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 38 25-1-2019
Ten slotte
Wetenschap bepaalt niet op een unieke manier ons
wereldbeeld.
Gerard Nienhuis, Universiteit Leiden
picture:
Berend Vonk
39. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 39 25-1-2019
Het dubbele gezicht van de evolutie I
Er zijn weinig onderwerpen in de wetenschap die zo veel losmaken als juist de biologische evolutie. Al sinds de eerste jaren van
deze theorie, in de tijd van Darwin tot op de dag van vandaag wordt er een discussie gevoerd tussen voorstanders en tegenstanders,
die de evolutieleer als een bedreiging van het geloof in een almachtige God zien. De discussie werd zelfs tot in de rechtszaal
voortgezet. Sommigen zetten de situatie op scherp met de slagzin: of wetenschap of geloof, d.w.z. ofwel evolutie of kiezen voor
God.
Persoonlijk vraag ik mij dan af of het echt zo is. Ik ken verstandige wetenschappers die evolutie als een van de grote succesvolle
wetenschappelijke theorieën zien en anderzijds verstandige gelovigen die een vast geloof hebben in God, de schepper van hemel en
aarde. Bestaat er dan een waarheid voor de wetenschap en een andere voor het geloof? Moet ik schizofreen zijn om als
wetenschapper in God te kunnen geloven?
Laten wij eerst beginnen met de wetenschap. Evolutie betekent etymologisch dat iets geleidelijk wordt ontvouwd. Niet in grote
stappen, zoals een revolutie, maar in kleine stappen. In die betekenis is het een goed gekozen benaming van de realiteit die biologen
in de natuur opmerken. Het lijkt erop dat vanaf de oercel tot de huidige planten- en dierenwereld alles zich ontwikkeld heeft in
kleine stappen. De verhitte discussie over ontbrekende stappen, de missing links, is vaak door de feiten achterhaald: deze worden
steeds weer gevonden. Evolutie in de biologie wordt door de hedendaagse biologische wetenschappen als een algemeen aanvaard
feit beschouwd. Het beste bewijs hiervoor is dat de hele natuur, planten en dieren, uit de dezelfde bouwstenen zijn opgebouwd, de
cel. De vraag hoe dit geleidelijk totstandkomen werkt is ook tamelijk goed begrepen. Het zijn mutaties die altijd optreden en die in
sommige gevallen tot veranderingen leiden die voor het betreffende organisme voordelig zijn. Een voorbeeld hiervan zijn resistente
ziekenhuisbacteriën die immuun worden voor de gebruikelijk antibiotica.
Als het gaat om grote veranderingen, zoals van cel tot organisme, van reptiel tot vogel, of van eenvoudig zoogdier tot hominiden is
natuurlijk de vraag wie of wat daarvoor verantwoordelijk zou kunnen zijn. Is het proces van verandering en daardoor beter
aangepast zijn aan nieuwe omstandigheden een stuurloos proces of is er enige vorm van gerichtheid of doel. Wat de biologen alleen
kunnen zien is dat er met de natuurwetenschappelijke methoden geen wetten of oorzaken hiervoor kunnen worden gevonden.
Natuurlijk gaat ook de wetenschapper verder denken en zoekt naar een eerste en laatste oorzaak van wat hij onderzoekt. Hij komt
dan echter ongemerkt in het gebied van de filosofie terecht. In de standaard evolutietheorie worden daarbij aannames gemaakt,
waaronder: Wat ik niet met natuurwetenschappelijke methoden kan zien of meten, dat bestaat niet. Dit uitgangspunt, het dogma van
het sciëntisme, staat in scherp contrast met de klassieke filosofie van Aristoteles en van anderen die overtuigd zijn van de actieve
rol van een Eerste Beweger of Eerste Oorzaak. Het is voor hen ook duidelijk dat de mens een unieke positie heeft onder de andere
levende wezens, omdat hij zowel over een lichaam als ook over een geestelijke ziel beschikt.
40. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 40 25-1-2019
Het dubbele gezicht van de evolutie II
Met het dogma van het sciëntisme en het wetenschappelijke resultaat dat er geen natuurwetten of andere natuurwetenschappelijke
oorzaken verantwoordelijk zijn voor doelgerichtheid in de evolutionaire ontwikkeling blijft er alleen één conclusie: er is helemaal
geen oorzaak. Dit ontbreken van iedere natuurwetenschappelijke oorzaak wordt toeval genoemd. Het blijft in de biologie een vaag
begrip, je zou het bijna met hoofdletters kunnen schrijven: TOEVAL. Men moet daarbij bedenken dat toeval een filosofisch begrip
is. Er bestaat geen enkel apparaat, wiskundige methode of computerprogramma waarmee men toeval of het ontbreken van toeval
kan aantonen.
Samenvattend kan men zeggen: er bestaat een goed onderbouwde en door feiten ondersteunde biologische theorie, de
evolutietheorie. Als men daarna op basis van deze theorie naar diepere oorzaken zoekt en dan in wetenschappelijk-filosofische
overwegingen de afwezigheid van natuurlijke oorzaken als toeval bestempelt, verlaat men het gebied van de natuurwetenschappen
en zou men beter over evolutionisme kunnen spreken. Het evolutionisme maakt van de natuurwetenschappelijke evolutietheorie
een filosofisch wereldbeeld. Want altijd is er die niet-onderbouwde aanname, het dogma van het sciëntisme, dat er geen oorzaken of
realiteiten bestaan buiten dat wat met natuurwetenschappelijke methoden kan worden aangetoond.
De gelovige, zoals schrijver van deze, heeft juist met dit laatste enorme problemen. Hij is er vast van overtuigd dat er een
onzichtbare realiteit bestaat die niet met natuurwetenschappelijke methoden kan worden aangetoond, noch worden ontkend. Het is
een overtuiging die zowel in de joods-christelijke traditie, als ook in de Griekse klassieke filosofie gedeeld wordt.
Er is helaas grote verwarring in dit op zich simpele vraagstuk, want evolutietheorie en evolutionisme worden door velen als
hetzelfde beschouwd. En om de verwarring nog groter te maken wordt het gezag van biologisch-wetenschappelijke resultaten
gebruikt om een filosofie, het evolutionisme, te onderbouwen. Daarbij kunnen dezelfde biologische feiten net zo goed passen in een
wereldbeeld waar ruimte is voor een immateriële realiteit. Omgekeerd is het niet nodig omwille van het geloof in een almachtige
God de natuurwetenschappelijke aspecten van de evolutietheorie af te wijzen. Het is beter de autonomie van biologen en andere
natuurwetenschapper te respecteren. Soms gebeurt het dat buitenstaanders van de wetenschappen kritiek leveren op
wetenschappelijke resultaten. Maar daarmee wordt niet altijd een positieve bijdrage geleverd aan de zoektocht naar de waarheid.
Een voorbeeld hiervan zijn fundamentalistische stromingen, zoals het creationisme, die vanuit de Bijbel conclusies trekken over
natuurwetenschappelijke vraagstukken, zoals die in de biologie of natuurkunde worden bestudeerd.
41. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 41 25-1-2019
Het dubbele gezicht van de evolutie III
Het is een feit dat in de biologie net als in de andere natuurwetenschappen vaak de vraag naar de laatste (of eerste) oorzaak naar
voren komt. Maar dit is juist het terrein van de filosofie. Het ware te wensen dat de waarde van het filosofisch denken steeds beter
onderkend wordt. Zo kan helderder het verschil worden aangebracht tussen de resultaten van de wetenschap en de filosofische
interpretatie daarvan. Het dubbele gezicht van de evolutie wordt daarmee zichtbaar: de biologische theorie enerzijds en anderzijds
het evolutionisme als filosofie. De filosoof is de natuurlijke gesprekspartner van de theoloog, want het zijn de filosofische
denkbeelden die open staan voor een vruchtbare wisselwerking met de theologie of juist hiermee in tegenspraak zijn. De heilige
Johannes Paulus II verwoordt dit in zijn encycliek “Fides en Ratio” als volgt: "Het filosofisch denken is vaak het enige terrein van
overeenkomst en dialoog met hen die ons geloof niet delen." Ook voor de wetenschapper zelf is het filosofisch denken een grote
hulp. Want hiermee is het mogelijk de vooronderstellingen en grenzen van zijn eigen vakgebied expliciet te maken.
Met het bovenstaande is getracht aan te tonen dat er in het geval van de
evolutietheorie geen tegenstrijdigheid hoeft te bestaan tussen wetenschap en
geloof. Bepaalde filosofische interpretaties van wetenschappelijke theorieën,
zoals het evolutionisme, kunnen daarentegen wel tot tegenstellingen leiden.
Persoonlijk durf ik te stellen dat het verdiepen in de wetenschap een weg is om
steeds meer de hand van een schepper te kunnen ontdekken. Hoeveel grote
wetenschappers hebben niet hiervan getuigenis gegeven.
Alfred Driessen
emeritus hoogleraar natuurkunde
27 augustus 2017
42. CSR: Culture, Science and Religion evolutie en schepping pagina 42 25-1-2019
Dankwoord
Bij de presentative werd dankbaar
gebruikt gemaakt van material van:
Prof. Richard Durbin:
On the polygenic origin of humanity,
Presentation at the conference „How did it all
start?“, Netherhall House, January 3, 2014.
en Prof. Nico van Straalen,
Vele van de afbeeldingen zijn genomen van het
internet, met name van Wikipedia.