Sa modyul na ito, pag-iisipan ng mga estudyante ang kanilang karapatan at kaakibat nitong tungkulin. Mahalagang maunawaan ito upang makilala ang kabuuang paraan sa tungkulin ng tao sa lipunan at epekto ng pagtupad o hindi pagtupad nito sa pagbuo ng kaniyang pagkatao.
Mahalagang masagot ng mga estudyante ang mga mahahalagang katanongan: Ano ang dapat gawin ng tao upang magkaroon ng tunay na kabuluhan ang karapatan? Bakit moral ng gawain ang pagtupad ng tungkulin? Ano-ano ang dalawang obligasyon na kaakibat ng karapatang pantao?
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas ng mga estudyante ang sumusunod na kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
1. Natutukoy ang mga karapatan at tungkulin ng tao
2. Nasususri ang mga paglabag sa karapatang pantao na umiiral aa pamilya, paaralan, Barangay/pamayanan, o lipunan/bansa.
3. Naipapaliwanag ang batayang kosepto ng aralin
4. Naisasagawa ang mga angkop na kilos upang pukawin ang kamalayan ng kapuwa Pilipino tungkol sa mga nasaksihan, naobserbahan o napanood na paglabag sa mga karapatang pantao sa pamilya, paaralan, Barangay/pamayanan, o lipunan/bansa.
Sa modyul na ito, pag-iisipan ng mga estudyante ang kanilang karapatan at kaakibat nitong tungkulin. Mahalagang maunawaan ito upang makilala ang kabuuang paraan sa tungkulin ng tao sa lipunan at epekto ng pagtupad o hindi pagtupad nito sa pagbuo ng kaniyang pagkatao.
Mahalagang masagot ng mga estudyante ang mga mahahalagang katanongan: Ano ang dapat gawin ng tao upang magkaroon ng tunay na kabuluhan ang karapatan? Bakit moral ng gawain ang pagtupad ng tungkulin? Ano-ano ang dalawang obligasyon na kaakibat ng karapatang pantao?
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas ng mga estudyante ang sumusunod na kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
1. Natutukoy ang mga karapatan at tungkulin ng tao
2. Nasususri ang mga paglabag sa karapatang pantao na umiiral aa pamilya, paaralan, Barangay/pamayanan, o lipunan/bansa.
3. Naipapaliwanag ang batayang kosepto ng aralin
4. Naisasagawa ang mga angkop na kilos upang pukawin ang kamalayan ng kapuwa Pilipino tungkol sa mga nasaksihan, naobserbahan o napanood na paglabag sa mga karapatang pantao sa pamilya, paaralan, Barangay/pamayanan, o lipunan/bansa.
Aralin 1 Karapatan at Tungkulin ng Tao.
Kumpara sa iba pang nilikha, ang tao lamang ang mayroong higit na halaga kaysa sa ibang bunga ng pagkakalikha sapagkat siya ay nilikha ayon sa larawan at wangis ng Diyos, at siyang paraan na rin ng paghahayag nang Kaniyang sarili sa tao. 1 Ang halagang ito o value ay tinatawag na dignidad na siyang pinakamatibay na dahilan kung bakit ang bawat tao ay mayroong karapatan. Umuusbong ang karapatan mula sa dignidad2 sapagkat ang bawat karapatan ay pagpapakita nang pagkamahalaga ng tao.
Ang karapatan ay tumutukoy sa mga prinsipyo na nagsisilbing gabay sa mga pananaw ng tao na may kinalaman sa kung papaano niya itrato ang kanyang kapuwa at sa kanyang dignidad bilang tao. Ito ay itinuturing na kapangyarihang moral sapagkat ang paggamit ng mga karapatan ay may kakayahang magdulot ng kaligayahan, kapayapaan, at pagkakaisa.
Ang pagkilala sa mga patas at hindi maaalis na karapatan ng bawat tao sa buong mundo na pinakikilos nang may kalayaan, katarungan at kapayapaan ay nangangailangan ng patas na pagbibigay-halaga sa karapatan at tungkulin upang makabuo ng batayang moral kung saan lahat ng lalake at babae ay mamumuhay ng mapayapa at makakamit ang kanilang kaganapan bilang tao. Ito ang dahilan kung bakit binuo rin ng United Nations ang Pangkalahatang Pagpapahayag ng Tungkulin ng Tao o Universal Declaration of Human Rights noong 1997.
Halimbawa:
Ang mga kababaihan noong unang panahon ay walang lugar sa politika ngunit hindi naglaon ay nabigyan na ang mga kababaihan ng karapatan upang mamuno sa lipunan. Ngunit inaasahan din sa kanya ang maayos na pamamalakad at paglilingkod.
Ang tungkulin ay ang mga bagay na inaasahang magagawa o maisasakatuparan ng isang tao. Kung maisasagawa mo nang maayos ang mga tungkuling paggawa ng mabuti sa kapuwa, maaaring magbigay ng kaligayahan at kaganapan kung sino at ano ka bilang tao dito sa mundo.
Tandaan ang bawat karapatan at ang kaakibat na tungkulin ng tao.
✓ Karapatang mabuhay
✓ Tungkulin ang pangalagaan ang sarili o pangalagaan ng mga magulang ang mga anak. Halimbawa: Sa babaeng nagdadalang-tao, tungkulin ng ina na pangalagaan ang kaniyang sarili upang masiguro ang kaligtasan ng sanggol.
✓ Karapatan magkaroon ng pribadong ari-arian
✓ Tungkulin na gawing legal ang pag-aari, mapayabong ang mga ito at gamitin upang tulungan ang kapuwa at paunlarin ang pamayanan. Halimbawa: Pagtulong sa mga nasalanta ng baha sa pamamagitan ng pagbibigay ng pagkain, damit o pera, mga bagay na tunay nilang kailangan.
✓ Karapatang magpakasal o magkaroon ng pamilya
✓ Tungkulin na pangalagaan ang pamilya. Halimbawa: Pagiging isang mabuting halimbawa sa mga anak, pag-iwas sa eskandalo na magiging sanhi sa pagsira ng pangalan ng pamilya at pagsasabuhay ng mga birtud bilang isang pamilya.
✓ Karapatan sa pananampalataya
✓ Tungkulin na igalang ang ibang relihiyon o paraan ng pagsamba ng iba.
✓ Karapatang maghanapbuhay
✓ Tungkulin maghanapbuhay ng marangal
✓ Tungkulin ng bawat isa na magpunyagi sa t
EsP Grade 9 Modyul 6: Karapatan
Dignidad
Karapatan bilang Kapangyarihang Moral
6 na Uri ng Karapatang Hindi Maaalis ayon kay Sto Tomas de Aquino
Encyclical "Kapayapaan sa Katotohanan" Pacem in Terris
Source: Edukasyon sa Pagpapakatao 9: Modyul para sa Mag-aaral
Unang Edisyon 2015
ISBN: 978-971-9601-75-3
Sister Abby writes a letter to St. LaSalle apologizing for her lack of focus, anger issues, and prioritizing masses lately. She explains that she has been experiencing anhedonia, which has made her unfocused, demotivated, and easily angered. She thanks St. LaSalle for allowing her to take three months away to address her mental, financial, emotional, and spiritual problems. While she admits to not always praying or attending mass, she says she still believes in God and prays before bed and upon waking. She acknowledges that God has a purpose for her even if it's not clear currently and asks for St. LaSalle's prayers and forgiveness for an impulsive decision
This document discusses St. John Baptist De La Salle's spirituality and lessons that can be learned from his life. It highlights that De La Salle's works were fueled by sacrifice, as he dedicated himself fully to educating and serving the poor. He saw teaching as a mission from God. Some key lessons are the importance of faith, community, zeal, and sacrificing oneself for the welfare of students. De La Salle is held up as a model for teachers to dedicate themselves to the holistic education of hearts, minds, and hands with passion and without concern for personal wants.
This document reflects on what the author has done or failed to do for God over the past year. It questions whether their actions have truly been for God or for other motives. The author acknowledges failing to glorify God's name in all things and failing to do their best in some actions. However, they express a commitment to improving, staying strong through trials, and dedicating their life as a mother, teacher and servant of God.
The document discusses the results of a study on the impact of COVID-19 lockdowns on air pollution. Researchers found that lockdowns led to significant short-term reductions in nitrogen dioxide and fine particulate matter pollution globally as transportation and industrial activities declined substantially. However, the document notes that the improvements in air quality were temporary and pollution levels rose back to pre-pandemic levels as restrictions eased and activity increased again.
This document appears to be from a textbook that discusses different groups or classifications. It lists 5 groups from pangkat 1 to pangkat 5 spanning pages 31 to 36. It also references characters named Buknoy and Tikboy. There are instructions for an activity involving choosing correct answers and writing them in blanks. Some of the terms included are knowing faculty, appetitive faculty, memory, instinct, imagination, appetite, will, self-transcendence, rational appetency, consciousness and that man is a meaning maker.
This document contains 15 rules for children regarding urination or "pee". Some of the key rules include not playing in one's own or another's urine stream, no peeing in pools or announcing it, keeping urination private when outdoors, using moderation when wiping, and focusing straight ahead when using the toilet. The rules cover various inappropriate places children may consider urinating as well as behaviors to avoid when using the bathroom.
This document appears to be sections from a book or manual. It lists different sections or groups labeled as Pangkat 1 through Pangkat 5, along with their corresponding page numbers. It also mentions characters named Buknoy and Tikboy. The rest of the document provides instructions and terms for an activity involving choosing correct answers and writing them in blanks, related to human faculties like knowledge, memory, imagination, instinct, will, rational appetency, and man's ability to find meaning.
2. Ang KARAPATAN ang
kapangyarihang MORAL na gawin,
hawakan, pakinabangan at
angkinin ang mga bagay na
kailangan ng tao sa kanyang estado
sa buhay. MORAL dahil hindi
maaaring pwersahin ng tao ang
kanyang kapwa.
KARAPATAN = PAGGALANG
3. URI NG KARAPATAN:
1. Karapatan sa buhay
2. Karapatan sa pribadong ari-arian
3. Karapatang magpakasal
4. Karapatang pumunta sa
ibang lugar
5. Karapatang sumamba o ipahayag
ang pananampalataya
6. Karapatang magtrabaho o
maghanap-buhay
4. Karapatang Pang-indibidwal na Kinikilala sa
Pacem in Teris ( Kapayapaan sa Katotohanan)
at ni Santo Tomas de Aquino
1. Karapatang mabuhay at kalayaan sa
pangkatawang panganib
2. Karapatan sa mga batayang
pangangailangan upang magkaroon ng
maayos na pamumuhay (pagkain, damit,
tahanan, edukasyon, kalingang
pangkalusugan, tulong sa pagtanda, atbp.)
3. Karapatan sa malayang pagpapahayag ng
opinyon at impormasyon
5. Karapatang Pang-indibidwal na Kinikilala sa
Pacem in Teris ( Kapayapaan sa Katotohanan) at
ni Santo Tomas de Aquino
4. Karapatan sa malayang pagpili ng relihiyon
at pagsunod sa kosensiya
5. Karapatan sa pagpili ng propesyon
6. Karapatan sa malayang paglipat sa ibang
lugar upang manirahan (migrasyon)
7. Karapatan sa aktibong pakikilahok sa mga
pampublikong gawain o proyekto
8. Karapatan sa patas na proteksyon sa batas
14. Disyembre 10, 1948 –nilagdaan ng
56 na bansang kasapi ng United
Nations ang Universal Declaration
of Human Rights (UDHR)
15. Mga Batayan o Pundasyon ng
Human Rights
• Universality / universal
• Non descrimination/ non
descriminatory
• Inalienability / inalienable
• Indivisibility / indivisible
• Interrelated
16. Uri ng Paglabag ng Pamahalaan
• Violation ng Ommition- walang makain,
walang matirahan, hindi makapag-aral
ang mamamayan at walang batas na
ginagawa o pinapatupad upang
maprotektahan ang karapatan.
• Violation by Commission- sa bawat
hinaing ng mamamayan ay karahasan
ang tugon.