1. ERLAZINO FUNTZINOA
ZENTZUMENAK
IKUSMENAren organoa begia da.
− Argia begi niniaren bidez sartzen da.
− Irisa uzkurtu eta dilatatu egiten da, zenbat argi pasatu dan
graduatzeko.
− Kristalinoak, objetuak fokuratzen dauz.
− Erretineak, kristalinoak fokuratutako irudiak jasoten dauz eta hor
lehenengo irudia sortzen da.
− Ikusmen nerbioa, irudiak garunera igortzen dau eta guk ikusten dogun
irudia sortzen da.

2. DASTAMENAren organoa mihina da eta USAIMENArena sudurra.
− Dastamen papilak mihinan dagoz, eta halan beiztutako zaporeak
garunera doaz dastamen nerbioaren bidez.
− Airea sudurretik sartzen da eta sudur hobietara doa.
− Airea pituitariara heltzen da eta hor usain sentsazinoak garunera
doaz, usaimen nerbioaren bidez.

3. ENTZUMENAren organoa belarria da.
− Soinua belarritik sartzen da eta kanpoko entzumen hoditik aurrera
doa.
− Soinua tinpanora heltzen da eta bibratzen hasten da.
− Mailu, ingude eta estribo izeneko hiru hazurtxotik igaroten da soinua,
eta barruko belarrira heltzen da.
− Barraskiloak, bibrazinoak jasoten dauz, seinale bihurtzen dauz eta
garunera doaz, entzumen nerbioaren bidez eta garunean soinuak
interpretatzen dira.
IKUMENAren organoa azala da eta azala epidermisaz eta dermisaz osotuta
dago.
− Dermisan, ikumen nerbio amaierak ikumen sentsazinoak jasoten dauz.

4. NERBIO SISTEMEA
Nerbio sistemearen zelulak neurona deitzen dira. Neuronak estimuluak
alkarri igorten deutsiez, bulkada elektrikoen bidez. Nerbio sistemeak, bi
zati nagusi daukaz: nerbio sistema zentrala eta nerbio sistema periferikoa.
Nerbio sistema zentrala: entzefaloz eta bizkarrazur muinaz osotuta dago.
Entzefaloa garunez, zerebeloaz eta bizkarrazur erraboilez osotuta dago.

5. − Garuna entzefaloren zatirik handiena hartzen dau. Oroimena,
emozinoak eta borondatezko ekintzak kontrolatzen dauz.
(adibidez, ibiltea edo idaztea)
− Zerebeloa orekea eta mogimendua koordinatzen dau.
− Bizkarrazur erraboileak, entzefaloa eta bizkarrazur muina lotzen
dauz eta ohartu bako mogimenduak kontrolatzen dauz.
(adibidez, arnasketea, bihotzen taupadak edo betuleen mogimenduak)

6. Bizkarrazur muina, bizkarrazurraren barruan dago. Nerbio ehunezko kordoi
bat da, nerbioen bidez gorputz atalak entzefaloagaz lotzen dauz eta
ekintza erreflexuez arduratzen da.
Nerbio sistema periferikoa bi zati daukaz: zentzumen nerbioak eta nerbio
motorak.
− Zentzumen nerbioek, bost zentzumenek jasotako informazinoa
entzefalora eroaten dabez.
− Nerbio motorrek, entzefaloak erabagitako erantzuna muskuluetaraino
eroaten dabe.

7. LOKOMOZINO APARATUA
Bi zatitan banantuta dago: hazur sistemea eta muskulu sistemea
HAZUR SISTEMEA
Gure gorputzari formea emoteaz eta eusteaz arduratzen da. Hazurrek eta
kartigoloek osotzen dabe.
− Hazurrak organo gogorrak eta zurrunak dira. Hiru motatako hazurrak
dagoz: hazur luzeak (adibidez, femurra), hazur laburra (adibidez,
eskuko hazurrak) eta zapalak (adibidez, frontala).
− Hazur bi edo gehiago alkartzen diranean, artikulazinoak osotzen
dabez. Bi motatako artikulazinoak dagoz: finkoak eta mogikorrak.
− Finkoak, lotura oso estua danean eta hazur horrek ez dira mogitzen,
adibidez,garazurraren zatiak.

8. − Mogikorrak, hazurrak mogimenduak, txikiagoak edo handiagoak egiten
dabezanean, adibidez ukondoa eta orkatilea.
− Kartilagoak malguak eta gogorrak dira, organoak osotzen dabez,
adibidez, belarria edo sudurra, eta artikulazinoak estalten dabez.
MUSKULU SISTEMEA
Muskuluak, uzkurtzean, laburtu egiten dira, eta erlaxatzean, luzatu. Gure
gorputzeko tendoiak, muskuluak eta hazurrak lotzen dauz.
EGILEA: DAYANNARA