Tercüme için Merve Kaynak, düzenleme için Nuray Akmeriç'e teşekkürler

1. O r i j i n a l M e t i n : C o a c h i n g i s t h e u l t i m a t e c u s t o m i z a b l e s o l u t i o n : a n i n t e r v i e w w i t h D a v i d
P e t e r s o n
Y a z a r : C a r o l K a u f f m a n & T a t i a n a B a c h k i r o v a
D e r g i : C o a c h i n g : A n I n t e r n a t i o n a l J o u r n a l o f T h e o r y , R e s e a r c h a n d P r a c t i c e , 2 0 0 8
Ç e v i r i : M e r v e K a y n a k
D ü z e n l e y e n : N u r a y A k m e r i ç
T a r i h : M a r t 2 0 1 7
K o ç l u k m ü ş t e r i i h t i y a c ı n a g ö r e u y a r l a n a b i l e n b i r ç ö z ü m d ü r : D a v i d P e t e r s o n i l e s ö y l e ş i
S e v g i l i D a v i d ,
P e r s o n n e l D e c i s i o n s I n t e r n a t i o n a l ’ d a ( U l u s l a r a r a s ı Ç a l ı ş a n K a r a r l a r ı ) K ı d e m l i B a ş k a n
Y a r d ı m c ı s ı o l a r a k 1 9 9 0 ’ d a n b e r i k o ç l u k a l a n ı n a ö n c ü l ü k y a p m a k t a s ı n ı z . B u a l a n a o l a n ö n e m li
k a t k ı l a r ı n ı z b i r ç o k m a k a l e y i v e a y n ı z a m a n d a k o ç l u k ü z e r i n e y a z ı l m ı ş o l a n ” D e v e l o p m e n t
F I R S T a n d L e a d e r a s C o a c h ” k i t a b ı n ı k a p s a m a k t a d ı r . A y n ı z a m a n d a y a k l a ş ı k 4 0 0 i ş l i d e r i n i n ,
k o ç l u k a l m a d a n ö n c e , a l d ı k t a n h e m e n s o n r a v e 1 - 2 y ı l s o n r a , k e n d i l e r i n i n , p a t r o n l a r ı n ı n v e
k o ç l a r ı n ı n d e ğ e r l e n d i r m e s i n i i ç e r e n d o k t o r a ç a l ı ş m a n ı z ı n d e ğ e r i n i b i l i y o r u z . B u ç a l ı ş m a d a
a y r ı c a d e n e y s e l k o n t r o l i l e s ö z k o n u s u l i d e r l e r i n k o ç l u k l a i l g i l i o l m a y a n ö z e l l i k l e r i d e
d e ğ e r l e n d i r m e y e d a h i l d i . B i z k e n d i n i z i e t k i l i b i r ş e k i l d e k o ç l u k y a p m a y a a d a d ı ğ ı n ı z ı b i l i y o r u z
v e o k u y u c u l a r ı m ı z b u n u n ü z e r i n e s i z i n d ü ş ü n c e l e r i n i z h a k k ı n d a d a h a d a f a z l a s ı n ı ö ğ r e n m e y e
c a n a t ı y o r l a r .
A n a h t a r K e l i m e l e r : k o ç l u k y a p ı s ı ; i ç g ö r ü ; d a v r a n ı ş ; ç ı k t ı ; ö ğ r e n m e k i ç i n k o ş u l l a r ; d e n e y
S : D a v i d , i l k o l a r a k n a s ı l k o ç o l d u ğ u n u z u a n l a t a b i l i r m i s i n i z ?
T a m a m e n k a z a y l a o l d u . 1 9 8 5 y ı l ı n d a , 1 9 8 1 y ı l ı n d a b a ş l a y a n y ö n e t i c i k o ç l u ğ u p r o g r a m ı o l a n
P D I ’ a ( U l u s l a r a r a s ı Ç a l ı ş a n K a r a r l a r ı ) k a t ı l d ı m . G e r ç e k t e n y ö n e t i c i k o ç l u ğ u p r o g r a m ı o l a n i l k
ş i r k e t t i . İ l k b a ş l a d ı ğ ı m d a k o ç l u k h a k k ı n d a h i ç b i r ş e y b i l m i y o r d u m , y a n i p r o f e s y o n e l o l a r a k
o r t a d a o l a n b i r ş e y y o k t u . B e n s a d e c e i y i b i r y e r d e v e i y i b i r z a m a n d a b i t i r d i m v e b u d a b a n a
k o ç l u ğ a b a ş l a m a k i ç i n f ı r s a t l a r s a ğ l a d ı . D o k t o r a m p s i k o l o j i k d a n ı ş m a n l ı k v e ö r g ü t s e l p s i k o l o ji
ü z e r i n e y d i , d o l a y ı s ı y l a k u r u m i ç i n d e i n s a n l a r l a ç a l ı ş m a k i ç i n h e r i k i b ö l ü m d e b e n i m i ç i n
u y g u n d u . Y a n i b u i k i a l a n m ü k e m m e l b i r u y u m i ç i n d e y d i .
S : P D I n e a n l a m a g e l i y o r ö z e t l e y e b i l i r m i s i n i z ?
P D I 1 9 6 7 ’ d e M i n n e s o t a ’ n ı n M i n n e a p o l i s ş e h r i n d e ö r g ü t s e l s e ç m e v e d e ğ e r l e n d i r m e ş i r k e ti
o l a r a k k u r u l d u v e y ı l l a r g e ç t i k ç e ş i r k e t b ü y ü k ö l ç e k l i b i r i n s a n k a y n a k l a r ı d a n ı ş m a n l ık
f i r m a s ı n a d ö n ü ş t ü . 3 6 0 d e r e c e a n k e t l e r i n d e n b a z ı l a r ı n ı g e l i ş t ir e n d e ğ e r l e n d i r m e m e r k e z l e r in in
i l k l e r i a r a s ı n d a d ı r . D ü n y a g e n e l i n d e 3 0 o f i s i i l e A m e r i k a ’ d a l i d e r l i k g e l i ş t i r m e v e y ö n e t i c i
k o ç l u ğ u n u n b i r ç o k a l a n ı n d a l i d e r k o n u m d a d ı r . 1 9 9 0 ’ d a n b e r i k o ç l u k u y g u l a m a l a r ı n ı n b a ş ı n d a
y e r a l m a k t a y ı m v e d o l a y ı s ı y l a k o ç l u k h a k k ı n d a u z u n z a m a n d ı r s t r a t e ji k o l a r a k d ü ş ü n e n e ğ i t m e n
k o ç l a r d a n ı m .
S : K o ç l u k a l a n ı n d a ö n c ü l e r d e n b i r i s i o l a r a k g ö r ü n ü y o r s u n u z . İ l k b a ş l a d ı ğ ı n ı z z a m a n l a
k a r ş ı l a ş t ı r d ı ğ ın ı z d a , ş u a n k o ç o l a r a k n a s ı l f a r k l a r v a r a n l a t a b i l i r m i s i n i z ?
K o ç l u ğ u ö ğ r e n i r k e n b i r ç o k b a k ı m d a n n e a n l a m a g e l i y o r d i y e k e ş f e d i y o r d u k . B i r l i k te
i l e r l e d i k ç e b i r ö l ç ü d e k o ç l u ğ u y e n i d e n y a r a t t ı k d i y e b i l i r i m . G ü ç l ü b i r y ö n t e m s e l y a k l a ş ım
g e l i ş t i r d i k : i l k o l a r a k b u n u y a p , s o n r a ş u n u , s o n r a o n u d i y e r e k i l e r l e d i k . B i r ç o k k o ç b u g ü n b u
y ö n t e m i k u l l a n ı y o r - e ğ e r b i r s ü r e c e s a h i p l e r s e , s ü r e c i o n l a r y ü r ü t ü y o r l a r . B u g ü n k o ç o l a r a k
b e n d e k i a n a d e ğ i ş i m , ö n c e d e n t a s a r l a n a n s ü r e ç l e r i u y g u l a m a k t a n s a , n e z a m a n n e y i
u y g u l a y a c a ğ ı m a k i ş i y e v e i h t i y a ç l a r ı n a b a ğ l ı o l a r a k k a r a r v e r m e k d i y e b i l i r i m . K o ç l u ğ u m u n

2. ç o ğ u e v r e l e r i n d e h e r h a n g i b i r k e s i n s ü r e c i t a k i p e t m e k t e n s e , k i ş i y e n a s ı l y a r d ı m e d e b i l e c e ğ im e
v e ş u a n d a n e r e d e , n e d u r u m d a o l d u ğ u n a b a k m a k t a y ı m . A n a h e d e f i m i z i n n e o l d u ğ u n u v e b u
h e d e f i i l e r i y e g ö t ü r m e k i ç i n e n g ü ç l ü ş e y n e o l m a l ı d ı r s ü r e ç l e r i n i a n l a m a y a ç a l ı ş ı y o r u m .
Ö n c e l e r i k a p s a m l ı b i r d e ğ e r l e n d i r m e y a p ı y o r d u k : ö z g e ç m i ş r ö p o r t a j ı, p s i k o l o j i k t e s t , v e
b e l k i b i r a z d a b i l i ş s e l y e t e n e k t e s t i u y g u l u y o r d u k . Ş i m d i l e r d e i s e i h t i y a ç a n a l i z i y a d a
d e ğ e r l e n d i r m e y l e i l g i l i o l a r a k i h t i y a ç l a r ı n ı n n e o l d u ğ u k o n u s u n a k a r a r v e r m e k i ç i n k i ş i l e r le
o t u r u p k o n u ş u y o r u m . E ğ e r i y i a n l a ş ı l m ı ş y a d a a ç ı k ç a t a n ı m l a n m ı ş b i r k o n u y l a g e l i y o r l a r s a ,
k o n u y a d i r e k t o l a r a k m ü d a h i l o l u y o r u m . Ç o ğ u k o ç l u k t a , k i ş i y l e i l g i l i b i l g i l e r i b i r a r a y a
g e t i r m e k i ç i n 6 a y g e r e k i r , d o l a y ı s ı y l a s o n r a s ı i ç i n i h t i y a c ı m o l a n h e r n e y s e o n u e d i n m e k i ç i n
ç o k f a z l a v a k t i m i n o l d u ğ u n u b i l i y o r u m . E ğ e r b i l i ş s e l y e t e n e k , i l g i a n k e t i y a d a k i ş i s e l t e s t
i s t i y o r s a k , b u n u y a p m a k i ç i n 6 a y ı m ı z v a r . K o ç l u ğ a b a ş l a m a d a n ö n c e s a d e c e y e t e r i k a d a r
v e r i n i n o l m a s ı n ı i s t i y o r u m v e b u n u n a d i r e n 1 s a a t l i k ö z g e ç m i ş r ö p o r t a j ı i l e y a p ı y o r u m . B u n u n la
b i r l i k t e , e ğ e r k i ş i g e ç m i ş i n i a n l a m a m ı i s t i y o r s a , h i k a y e l e r i h a k k ı n d a s o r u l a r s o r u y o r u m v e
d i n l i y o r u m . B ö y l e l i k l e s ü r e ç s a d e c e b a n a u y g u n i l e r l e m i y o r , k i ş i n i n i h t i y a c ı n e d i r s o r u s u
e t r a f ı n d a t a s a r l a n ı y o r .
S : Y a p ı l a n d ı r ı l m ı ş b i r s ü r e ç t e n s e k e n d i l i ğ i n d e n o r t a y a ç ı k a n s ü r e ç l e r i n d a h a m ı ö n e m li
o l d u ğ u n u d ü ş ü n ü y o r s u n u z ?
K e s i n l i k l e , f a k a t b u n u n a r k a s ı n d a G e l i ş i m H a t t ı ( D e v e l o p m e n t P i p e l i n e ) b i l i m i v a r . B u b e n i m
d a v r a n ı ş s a l d e ğ i ş i m i ç i n g e r e k l i v e y e t e r l i k o ş u l l a r a v e r d i ğ i m i s i m . E ğ e r b u 5 k o ş u l v a r s a ,
i n s a n l a r p e r f o r m a n s l a r ı n ı v e s o n u ç l a r ı n ı g e l i ş t i r e c e k v e d e ğ i ş i m i y a ş a y a c a k l a r d ı r .
1 . İ ç g ö r ü – İ y i l e ş t i r m e n i n n e r e d e f a r k y a r a t a c a ğ ı n ı v e h a n g i k o n u d a d a h a i y i o l m a k
i s t e d i k l e r i n i b i l i y o r l a r m ı ?
2 . M o t i v a s y o n – B u s o n u ç l a r ı e l d e e t m e k i ç i n g e r e k l i e n e r j i v e z a m a n ı h a r c a m a y a i s t e k l ile r
m i ? B u n u n k i ş i s e l s o n u ç l a r ı n ı g ö r ü y o r l a r m ı ?
3 . Y e t e n e k l e r – D e ğ i ş i m y a p m a k i ç i n b e c e r i v e b i l g i y e s a h i p l e r m i ?
4 . G e r ç e k D ü n y a D e n e y i m i – E s k i a l ı ş k a n l ı k l a r ın ı y ı k ı p y e n i a l ı ş k a n l ı k l a r e d i n m e k i ç i n
ö ğ r e n d i k l e r i n i d e n i y o r l a r m ı ?
5 . S o r u m l u l u k – Ö ğ r e n d i k l e r i n e s a d ı k k a l a c a k l a r m ı ? D e ğ i ş i k l i k y a p m a k i ç i n a n l a m lı
s o n u ç l a r e l d e e d i y o r l a r m ı ?
G e l i ş i m H a t t ı ’ n d a k ı s ı t l a m a n ı n n e r e d e o l d u ğ u n u b e l i r l e m e y e ç a l ı ş ı y o r u m v e d a h a s o n r a k o ç l u k
b u t ı k a n ı k l ı k e t r a f ı n d a d ö n m e y e b a ş l ı y o r .
S : H a t t ı n i l k p a r ç a s ı o l a n i ç g ö r ü d e r k e n n e y i k a s t e d i y o r s u n u z ?
İ ç g ö r ü n ü n g e n e l b i r a n l a m ı v a r d ı r – ö z e l b i r a n l a m d a b e l i r l i b i r k o n u n u n e t r a f ı n d a n e k a d a r
i ç g ö r ü y e s a h i b i m - ü z e r i n d e ç a l ı ş t ı ğ ı m b a ğ l a m d a b a ş a r ı l ı o l m a k i ç i n n e g e r e k i y o r v e k e n d i m i
n e k a d a r i y i t a n ı y o r u m . B a z ı i n s a n l a r i ş i l i ş k i l e r in d e i y i d e r e c e d e i ç g ö r ü y e s a h i p l e r d i r , f a k a t
e ş l e r i n i n y a n ı n a y a n i e v e g i t t i k l e r in d e b u k o n u d a h i ç b i r i p u c u v e r m e z l e r . B a z ı l a r ı t e k n i k
k a p a s i t e o l a r a k i ç g ö r ü y e s a h i p l e r d i r , f a k a t i n s a n l a r l a k a r ş ı l a ş t ı k l a r ı n d a z a y ı f i ç g ö r ü y e
s a h i p l e r d i r . Ç a l ı ş t ı k ç a , i ç g ö r ü y ü k s e l i r . Ö r n e ğ i n ; d a h a s t r a t e j i k l i d e r l i k r o l ü n e t e r f i e d e b i l m e k
i ç i n s t r a t e j i k d ü ş ü n c e l e r i n i g e l i ş t i r m e k i s t e y e n m ü ş t e r i l e r i d ü ş ü n e l im . B e n g e n e l l i k l e ç o k b a s i t
b a ş l a r ı m v e f a r k l ı r e f e r a n s ç a t ı s ı n d a n o n l a r ı n d ü ş ü n m e l e r i n e y a r d ı m e d i p , ş u n u s o r a r ı m ; B i r
ş i r k e t i n C E O ’ s u o l s a y d ı n ı z n e y a p m a k i s t e r d i n i z ? ” O r t a ö l ç e k l i v e o r t a b ü y ü k l ü k t e k i ş i r k e t l e r e
o l a n t e k l i f l e r i m i z e b a k a l ı m . K ü ç ü k ş i r k e t l e r e v e g i r i ş i m c i ö r g ü t l e r e b ü y ü k t e k l i f l e r i m iz v a r ,
f a k a t o r t a ö l ç e k l i l e r e y o k . ” d i y e b i l i r l e r . V e r i l e n b u r o l d e n e y a p a b i l i r s i n ? d i y e s o r a r ı m ; “ Ş u n l a r ı
ş u n l a r ı y a p a b i l i r i m ” d e r l e r . S a d e c e b u s o r u y l a ş i r k e t l e r i n i n a s ı l d a h a r e k a b e t ç i y a p a c a k l a r ı
k o n u s u n d a s t r a t e j i k o l a r a k d ü ş ü n ü r l e r . N e y a p a b i l e c e k l e r i k o n u s u n d a i ç g ö r ü k a z a n ı r l a r v e b u

3. s o r u f a r k l ı b i r a ç ı d a n k e n d i l e r i n e b a k m a k i ç i n p r a t i k b i r y ö n s a ğ l a r . B u d u r u m d a , b a s i t i ç g ö r ü y le
b a ş l a y a n v e m o t i v a s y o n o l a n a ğ ı s a ğ l a y a n b e c e r i l e r i v m e k a z a n m a y a b a ş l a r . G e r ç e k d ü n y a y ı
d e n e y i m l e m e l e r i i ç i n m ü ş t e r i l e r d e n z o r l a y ı c ı k o n u l a r a i l i ş k i n p r a t i k b i r p l a n i s t e r i z . B e n i m
m ü ş t e r i m d a h a s o n r a ş u n u s o r a b i l i r ; ” B e n i m f i k i r l e r i m i d e s t e k l e y e c e k i n s a n l a r a n a s ı l
u l a ş a b i l i r i m ? “ İ l k h e d e f s t r a t e j i k d ü ş ü n c e y i g e l i ş t i r m e k o l s a d a , b i z s ı k l ı k l a f a r k l ı k o n u l a r
h a k k ı n d a ç a l ı ş ı y o r u z , ç ü n k ü k o n u l a r b i r b i r i n e b a ğ l ı d u r u m d a . S t r a t e j i m o t i v e e t m e y i v e
d i ğ e r l e r i n i e t k i l e m e y i , k o n u l a r a y e n i b a k ı ş a ç ı l a r ı v e d e ğ i ş i m y ö n e t i m i n i g e r e k t i r i r . G e l i ş im
H a t t ı ’ n ı k e ş f e d e r e k v e s ı ç r a y a r a k , n e ü z e r i n e ç a l ı ş t ı ğ ı m ı z ın d ı ş ı n d a , m ü ş t e r i l e r n e r e d e y s e h e r
z a m a n y e n i i ç g ö r ü l e r k a z a n ı r l a r . B u n u n l a b i r l i k t e , e ğ e r i ç g ö r ü y e s a d ı k k a l ı r l a r s a , d a h a ç o k
d e ğ e r l e n d i r m e ü z e r i n e d ü ş ü n e b i l i r i z . K ı s ı t l a m a h e r n e o l u r s a o l s u n , o a n d a h e r b i r k i ş i i ç i n e n
i y i s i n i n n e o l a c a ğ ı k o n u s u n a o d a k l a n ı r ı m . D o l a y ı s ı y l a b e n i m k o ç l u ğ u m b i r b i r i n i i z l e y e n
s ü r e ç l e r d i r . B e l l i b i r ç e r ç e v e s i o l m a k l a b i l i k t e s ü r e k l i d i k k a t v e a d a p t a s y o n g e r e k t i r i r . B u
ç a l ı ş m a l a r ı n ç ı k t ı s ı i s e a z z a m a n d a ç o k f a z l a e t k i d i r .
K o ç l u k t a i ç g ö r ü n ü n h e y e c a n v e r i c i h a m l e s i s a d e c e d e ğ i ş i m e k a r ş ı i l k a d ı m d ı r . B e n b u
a n l a r ı s e v m e y e a l ı ş ı ğ ı m d ı r . Ş i m d i , d ü ş ü n ü y o r u m d a : m ü ş t e r i l e r n e y e i h t i y a ç l a r ı o l d u ğ u n u
a n l a d ı k l a r ı n d a v e ç a l ı ş m a y a b a ş l a d ı k l a r ı n d a , i ş t e b u r a s ı g e r ç e k k o ç l u ğ u n b a ş l a d ı ğ ı y e r d i r .
Ö n e m l i o l a n ş e y , i ş l e r i n a s ı l f a r k l ı y a p a c a k l a r ? İ ç g ö r ü n ü n s o m u t ç ı k t ı l a r ı n ı g ö r ü y o r l a r m ı ?
T a k ı l d ı k l a r ı ş e y l e r d e n n a s ı l e m i n o l a c a k l a r ? B u k i ş i y i d ö n ü ş ü m e g ö t ü r ü r . İ ç g ö r ü e ğ e r e y l e m e
d ö n ü ş m e z s e e n k ö t ü y e v e r i l e n ö d ü l d ü r . B e n k o ç l u k s e a n s ı i ç i n d e o l a n a d e ğ i l , s e a n s d ı ş ı n d a
o l a n a b a k m a y ı d a h a ç o k ö n e m s i y o r u m . İ ş t e o r a s ı t a m d a e t k i l i k o ç l u ğ u n s e r g i l e n d i ğ i y e r d i r .
S : K o ç l u k h a k k ı n d a y a n l ı ş a l g ı l a m a l a r v e ç o k y a y g ı n o l a r a k y a p ı l a n h a t a l a r h a k k ı n d a n e
d ü ş ü n ü y o r s u n u z ?
B i r ç o k k o ç k e n d i y ö n t e m i n e a ş ı k t ı r , b e l i r l i e n s t r ü m a n l a r a , a n k e t l e r e y a d a m o d e l l e r e v e b u n l a r ı
b ü t ü n m ü ş t e r i l e r i n e a y n ı ş e k i l d e k u l l a n ı r l a r . B e n m ü ş t e r i l e r i m e i ç g ö r ü k a z a n m a n ı n , b e c e r i
k a z a n m a n ı n , s o r u m l u l u ğ u i n ş a e t m e n i n b i r ç o k y o l u n u n o l d u ğ u n u s ö y l ü y o r u m . H a y d i s i z i n i ç i n
u y g u n o l a n ı b u l a l ı m d i y o r u m . K o ç l a r i ç i n b ü y ü k a r a ç l a r a y a n i m ü ş t e r i l e r i n h e d e f l e r in i
b a ş a r m a l a r ı n a y a r d ı m e t m e m e t o t l a r ı , m o d e l l e r i v e ç e ş i t l i a r a ç l a r a s a h i p o l m a k ç o k h a s s a s b i r
k o n u d u r . B u a r a ç l a r l a m ü ş t e r i n i n i h t i y a ç l a r ı n a ö z e l k o ç l u k s u n u l a b i l i r . K o ç l u k k i ş i y e g ö r e
ö z e l l e ş t i r i le b i li r ç ü n k ü y ü z y ü z e a k t a r ı l ı y o r , g e r ç i k o ç u n k e n d i i h t i y a ç l a r ı n d a n d e ğ i l
t e r c i h l e r i n d e n d o l a y ı m ü ş t e r i l e r s ı k l ı k l a s t a n d a r t l a ş t ı r ıl m ı ş t e k l i f l e r a l ı y o r l a r . B a z ı k u r u m l a r
k o ç l a r ı i ş e a l ı y o r l a r v e s ü r e c i s ı k ı y ö n e t i y o r l a r ; o n l a r d a k o ç l u ğ u t e k n i k h a l e g e t i r ip
m e t a l a ş t ı r ıy o r l a r . Ö r n e ğ i n ; h e r k e s i n 8 s a a t y a d a 2 0 s a a t k o ç l u k a l m a s ı n ı s a ğ l a m a k g i b i . F a k a t
b a z ı i n s a n l a r ı n k o ç l u ğ a i h t i y a ç l a r ı y o k t u r , b a z ı l a r ı n ı n 2 y a d a 3 s a a t e i h t i y a c ı v a r d ı r , b a z ı l a r ı n ın
i s e 4 0 s a a t e i h t i y a c ı o l a b i l i r . 8 s a a t h e r k e s i ç i n y e t e r l i g e l m e y e b i l i r . D o l a y ı s ı y l a s o r u l m a s ı
g e r e k e n s o r u ; e s a s e n b i r e y s e l o l a r a k ö z e l l e ş t i r il m i ş ç ö z ü m ü n u y g u l a m a s ı n ı g e n i ş ö l ç e k l i o l a r a k
n a s ı l y a p a b i l i r i z ? O n u n a s ı l y ö n e t i r v e i z l e r s i n i z ? K o ç l u k p r o g r a m l a r ı n ı t a s a r l a m a k i ç i n o n l a r a
y a r d ı m e t m e k i ç i n k u r u m l a r a d a n ı ş m a n l ı k y a p ı y o r u m . B i z e n i y i t a s a r ı m ı k o ç l u k s a ğ l a y a n l a r la ,
k o ç l u k h i z m e t i n i a l a n l a r l a , s ü r e ç n e y e b e n z i y o r , n a s ı l d e ğ e r l e n d i r il i y o r , d i ğ e r k u r u m l a r ın r o l l e r i
v e d e s t e k l e r i n e g e r e k t i r i y o r s o r u l a r ı n ı d ü ş ü n e r e k a n l a m a y a ç a l ı ş ı y o r u z . B i r a z s t a n d a r d i z a s y o n a
s a h i p o l a b i l i r s i n iz – ö r n e ğ i n ; k i ş i n i n p a t r o n u t a r a f ı n d a n o n a y l a n m ı ş y a z ı l ı h e d e f l e r g e r e k i y o r
o l a b i l i r – f a k a t a s ı l d e ğ e r y a r a t a n , k i ş i y e g ö r e ö z e l l e ş t i r i lm iş k o ç l u k t u r .
S : Ö n e r d i ğ i n i z ö z e l l e ş t i r il m i ş k o ç l u ğ u n a s ı l e l e a l ı y o r s u n u z ?
1 9 9 3 ’ l e r d e , 3 0 0 m ü d ü r e k o ç l u k y a p m ı ş t ı m . M ü ş t e r i l e r i m d ü n y a d a k e n d i l e r i n i n e n e ş s i z i n s a n
o l d u k l a r ı n ı v e k i m s e n i n o n l a r ı n i ç i n d e k i l e r i a n l a m a d ı ğ ı n ı s ö y l e r l e r d i . B i r a n d a k e n d i m i
y a p t ı ğ ı m i ş t e n s ı k ı l m ı ş o l a r a k b u l d u m . B u s ü r e i ç e r i s i n d e s ı k ı n t ı d a n ” B u s e n a r y o 2 7 ’ d i r v e 4 5
d a k i k a d a u y g u l a y a c a ğ ı z v e s i z b u n u s ö y l e y e c e k s i n i z ” d i y e d ü ş ü n m e y e b a ş l a d ı m . B u ş e k i l d e

4. d e v a m e d e m e y e c e ğ i m i n f a r k ı n a v a r d ı m . B i r g ü n t e k n o l o j i n i n d a h a h ı z l ı , d a h a u c u z v e d a h a
i y i y e d o ğ r u s ü r e k l i e v r i l d i ğ i b i r d ö n e m d e b i l g i s a y a r s e k t ö r ü n d e b i r y ö n e t i c i y e k o ç l u k
y a p ı y o r d u m . D a h a s o n r a d ü ş ü n d ü m k i b u d a h a h ı z l ı , d a h a u c u z v e d a h a i y i y e d o ğ r u e v r i l m e k
k o ç l u k i ç i n d e d o ğ r u o l a b i l i r . B e n d e b u h e d e f i t a k i p e t m e y e k a r a r v e r d i m ; H e r y ı l m ü ş t e r i m v e
b e n i m i ç i n d a h a ö d ü l l e n d i r i c i o l a n , d a h a i y i , d a h a u c u z v e k o ç l u ğ u m u d a h a d a h ı z l a n d ı r a c a k
u y g u l a m a l a r ı h a y a t a g e ç i r d i m . B u b e n i d a h a d a b a ğ l a d ı . G e r i a d ı m a t t ı m v e k e n d i m e s ü r e ç
h a k k ı n d a f a r k l ı s o r u l a r s o r d u m . Ö r n e ğ i n ; k o ç l u k s ü r e c i n e b a ş l a y a b i l m e m i ç i n e n g ü ç l ü ş e y 1
s a a t s ü r e n r ö p o r t a j m ı d ı r ? S t a n d a r t b i r g i r i ş e m i y a d a d e ğ e r l e n d i r m e s ü r e c i n e m i i h t i y a c ı m v a r ?
B u l m a k i ç i n d e n e y l e r y a p m a y a b a ş l a d ı m . M ü ş t e r i l e r e n a s ı l y a r d ı m c ı o l a b i l e c e ğ i m i z i s o r a r a k :
h ı z l ı c a e n f a y d a l ı a r a ç l a r ı k e ş f e t t i m . M u h t e m e le n 5 0 0 k i ş i d ı ş ı n d a s a d e c e i k i y a d a ü ç k i ş i k e n d i
h a y a t h i k a y e l e r i n i a n l a t m a k i s t e d i . D i ğ e r l e r i i s e 5 y ı l ö n c e o l a n c i d d i m e s e l e l e r i y a d a
p a t r o n u y l a y a ş a d ı ğ ı p r o b l e m l e r i a n l a t t ı , f a k a t h e p s i n i n i s t e d i ğ i a m a ç l a r ı d o ğ r u l t u s u n d a
ç a l ı ş m a k t ı . M ü ş t e r i l e r i ç i n n e y i n ö n e m l i o l d u ğ u n u t a r t ı ş t ı ğ ım d a v e d a h a s o n r a b u n u n ü z e r i n e
ç a l ı ş t ı ğ ı m d a , o n l a r b u n d a n ö n e m l i d e ğ e r l e r e l d e e d e b i l i r l e r . D a h a ç o k b i l g i g e r e k l i o l d u ğ u n d a ,
o n u ö n c e d e n d e ğ i l , i l g i l i o l d u ğ u d u r u m d a k e ş f e t t i k .
K o ç l u k ç a l ı ş t a y ı n d a , k a ç ı n ı z m ü ş t e r i n i z i n i k i n c i g ö r ü ş m e y e g e l m e s i n d e p r o b l e m
y a ş a m a k t a d ı r ? d i y e s o r d u m . B a z e n % 8 0 ’ i , b a z e n d e % 1 0 0 ’ ü e l i n i k a l d ı r d ı . B e n a r t ı k k o ç l u k
y a p a r k e n b ö y l e b i r p r o b l e m y a ş a m ı y o r u m , s a n ı r ı m b u r a d a b e n i m y a k l a ş ı m ı m ı d e ğ i ş t i r m e m
f a y d a l ı o l d u . B e n i m h e d e f i m , e ğ e r y a r ı m s a a t i ç i n d e m ü ş t e r i m b i r d e ğ e r k a z a n m ı ş s a , d a h a
f a z l a s ı i ç i n k a y g ı l ı o l m a d a n t o p l a n t ı m ı z ı k e s m e s i n i g a r a n t i e t m e y i s a ğ l a m a k t ı r . B i r d e f a s ı n d a
o r t a ö l ç e k l i b i r ş i r k e t i n C E O ’ s u y l a ü ç s a a t s e a n s p l a n l a d ı m . 5 0 d a k i k a s o n r a ş u n u s ö y l e d i:
‘ Ş i m d i b i t i r i r s e k , b e n t a m a m ı y l a t a t m i n o l m u ş d u r u m d a y ı m . ’ B u b i r h e d e f t i r – d e ğ e r i ç o k h ı z lı
ş e k i l d e g ö r ü y o r l a r . B e n k o ç l u ğ a b a ş l a d ı ğ ı m d a , k o ç l u k s o h b e t l e r i n d e m ü ş t e r i l e r in ‘ D a v i d
m ü k e m m e l b i r k o ç t u r ’ d e m e l e r i n i i s t i y o r d u m . Y ı l l a r g e ç t i k ç e b e n i m o d a k n o k t a m t a m a m ı y la
d e ğ i ş t i . Ş i m d i b e n m ü ş t e r i l e r im in d a h a e t k i l i o l a b i l m e k i ç i n t a m a n l a m ı y l a n e l e r y a p m a s ı
g e r e k t i ğ i n i i y i b i l m e l e r i n i v e o n u y a p a b i l m e k i ç i n k e n d i l e r i n i a d a m a l a r ı n ı ö n e m s i y o r u m .
S : B u n u n h a k k ı n d a b i r a z d a h a b a h s e d e b i l i r m i s i n i z ?
E ğ e r G e l i ş i m H a t t ı ’ n d a n b a h s e d e r s e k , k i ş i n i n i ç g ö r ü y e i h t i y a c ı o l a b i l i r , f a k a t a y n ı z a m a n d a
m o t i v a s y o n a , y e t e n e k l e r e , g e r ç e k d ü n y a d e n e y i m i n e v e s o r u m l u l u k a l m a y a d a i h t i y a c ı v a r d ı r .
İ ç g ö r ü s a d e c e b i r b a ş l a n g ı ç t ı r . ' D ö n ü ş ü m ' a n ı u z u n ö m r e s a h i p o l m a y a b i l i r . B e n s ı k s ı k k e n d i m i
g e l i ş t i r m e t i r y a k i s i o l a r a k g ö r ü y o r u m , s ü r e k l i o l a r a k b i r s o n r a k i ‘ v u r u ş u ’ b e k l i y o r u m . B u
g e r ç e k l e ş t i ğ i n d e k o ç l a r b u n u ç o k s e v i y o r l a r . K o ç l a r k i ş i l e r e y e n i i ç g ö r ü l e r s a ğ l a d ı ğ ı n d a , o n l a r
b u d u r u m d a ç o k d a h a m i n n e t t a r k a l ı y o r l a r . F a k a t g e r ç e k i ş b u n d a n s o n r a k i ş i n i n n e y a p t ı ğ ı d ı r .
K o ç l u k s e a n s l a r ı n ı b a ş a r m a k b e l k i b i r a z d a h a a z h e y e c a n v e r i c i o l a b i l i r , d a h a y a v a ş v e s ı k ı c ı;
m ü ş t e r i l e r d a h a s ı k ı ç a l ı ş m a lı d ır k i k o ç l a r d a h a a z p a r a a l s ı n l a r . F a k a t s o m u t ç ı k t ı k i ş i l e r i n k e n d i
i ş h a y a t ı n d a b u ö ğ r e n i l e n b i l g i y i k u l l a n m a s ı v e d e ğ i ş i m y a r a t m a s ı d ır . İ ş t e d e ğ e r l i o l a n d a b u d u r .
S : B u n u n a s ı l b a ş a r ı y o r s u n u z ?
B e n b e c e r i l e r i n g e r ç e k d ü n y a y a a k t a r ı l m a s ı y la i l g i l e n iy o r u m . E ğ i t i m s ü r e s i n c e y e n i b e c e r i l e r in
ö ğ r e n i l m e s i k o l a y d ı r . B u b a ğ l a m d a m ü ş t e r i l e r t e ş v i k e d i l i r , d u y g u s a l o l a r a k t a r a f s ı z b i r
a y a r l a m a y l a k o ç b e l i r l e n m i ş y e n i d a v r a n ı ş l a r ı t e ş v i k e d e r , ş e k i l l e n d i r i r v e s e r g i l e r - f a k a t
b u n l a r d a n h i ç b i r i g e r ç e k d ü n y a d a m e y d a n a g e l m e z . İ n s a n l a r ç o k l u a j a n d a l a r a s a h i p y a d a
d u y g u s a l o l a r a k b ü y ü k y ü k t a ş ı y o r o l a b i l i r l e r . B e l k i d ü ş ü n m e k i ç i n z a m a n l a r ı o l m a y a b i l i r v e
k i m s e y e n i d a v r a n ı ş l a r ı n d e n e n m e s i i ç i n o n l a r ı ö d ü l l e n d i r m e z .
E n o p t i m a l y a ş a m , e n i y i ö ğ r e n m e o r t a m ı d e ğ i l d i r . E n i y i ö ğ r e n m e f a r k l ı o r t a m l a r d a
g e r ç e k l e ş i r l e r . M ü ş t e r i l e r i m i z e g e r ç e k d ü n y a d a ç o ğ a l m a k t a o l a n d a ğ ı n ı k k a r m a ş ı k l ı k i l e b a ş
e d e b i l e c e k l e r i b e c e r i l e r i ö ğ r e t m e l i y i z . Ö r n e ğ i n ; M ü ş t e r i d e n a ç ı k u ç l u s o r u l a r s o r m a y a

5. b a ş l a m a s ı n ı i s t e y e b i l i r v e d a h a s o n r a h e r z a m a n k i g i b i k o n u ş m a y a d e v a m e d e b i l i r i m . B e ş
d a k i k a s o n r a o n l a r a m e y d a n o k u r u m , ç ü n k ü h a l a b a n a a ç ı k u ç l u b i r s o r u s o r m a d ı l a r . N a s ı l v e
n e z a m a n o l a c a ğ ı k o n u s u n u a n l a m a y a ç a l ı ş m a k i ç i n s o r u m l u l u k a l m a l ıs ın v e b u n u o n l a r a b e n i m
s ö y l e m e y e c e ğ i m i s ö y l e r i m . B u g e r ç e k d ü n y a y a b e n z e r k o ş u l l a r ı y e n i d e n o l u ş t u r u r .
S : K o ç l u ğ u g e r ç e k d ü n y a y a d a h a ç o k b e n z e r y a p m a k i ç i n b a ş k a n e y a p a r s ı n ı z ?
G e r ç e k h a y a t t a m ü ş t e r i l e r a y n ı a n d a b i r ç o k b e c e r i k u l l a n ı r l a r . Ö r n e ğ i n , h e d e f l e r i n i a ç ı k ç a
s ö y l e r l e r , s o r u l a r s o r a r l a r , c e v a p l a r ı d i n l e r l e r v e s o r u n l a r ı ç ö z e r l e r . M ü ş t e r i l e r b u n u g e r ç e k
d ü n y a d a y a p a b i l e c e k m i ? D u y g u l a r ı n ı y ö n e t m e s i , y e n i b e c e r i l e r g ö s t e r m e s i v e g ü n d e m i
i l e r l e t m e l e r i b e k l e n d i ğ i y e r d e k a r ş ı l a ş t ı k l a r ı g e r ç e k z o r l u k l a r d a n y o l a ç ı k a r a k s e n a r y o l a r
y a r a t ı y o r u z . A y n ı z a m a n d a i d a r e e d e b i l m e e ş i ğ i n d e k i z o r l u k s e v i y e s i n i i t m e y e ç a l ı ş ı y o r u m .
G e r ç e k ö ğ r e n i m i n g e r ç e k l e ş t iğ i y e r b u r a s ı d ı r . A n c a k b i r a n t r e n ö r m e y d a n o k u m a y ı d e n g e l e m e li
v e b u y ü z d e n ' y e t e r i n c e i y i ' i l k e s i n i k u c a k l ı y o r u m . B e n b u n l a r ı t a m a m ı y l a y a p m a l a r ın ı
b e k l e m i y o r u m . H e r ş e y i ç i n m ü k e m m e l z a r i f b i r u s t a l ı k g e r e k l i d e ğ i l d i r ; ö r n e ğ i n b i r l i d e r e
g e l i ş m i ş d i n l e m e b e c e r i l e r i i l e n a d i r e n a r t ı b i r d e ğ e r k a t a b i l i r s i n i z . P e t e r D r u c k e r d i n l e m e n in
b i r b e c e r i o l m a d ı ğ ı n ı , b i r d i s i p l i n o l d u ğ u n u b e l i r t m e k t e d i r . Y a p m a n ı z g e r e k e n t e k ş e y a ğ z ı n ı z ı
k a p a l ı t u t m a n ı z . B a z ı o r t a m l a r d a b a z ı l i d e r l e r i ç i n b u y e t e r i n c e i y i b i r d u r u m d u r . B u y ü z d e n
h a n g i s e v i y e d e y e t k i n l i ğ i n o n l a r ı n d ü n y a s ı i ç i n y e t e r i n c e i y i o l d u ğ u n u ö ğ r e n m e y e ç a l ı ş ı y o r u m .
B i r i n i n k e n d i a l a n ı n d a k u l l a n d ı ğ ı v a s a t b i r b e c e r i y a l n ı z c a k o ç l a r ı n ı m e m n u n e t m e k i ç i n
g ö s t e r m i ş o l d u k l a r ı g ö s t e r i ş l i b i r b e c e r i d e n d a h a i y i d i r .
S : K o ç l u k a r a ş t ı r m a l a r ı i ç i n ö n e m l i o l d u ğ u n u d ü ş ü n d ü ğ ü n ü z a l a n l a r n e l e r d i r ?
K o ç l u k ç a l ı ş m a l a r ı n ın a ç ı k b i r ş e k i l d e d ü z e n l e n m i ş o l d u ğ u n u s ö y l e m e k d o ğ r u d u r . Ş i m d i e n
ö n e m l i a r a ş t ı r m a , d a h a a z e t k i l i o l a n k o ç l a r d a n f a r k l ı o l a r a k ü s t d ü z e y d e e t k i l i o l a n k o ç l a r ı n n e
y a p t ı ğ ı n ı i n c e l e m e k t i r . İ h t i y a c ı m ız o l a n e n h ı z l ı v e e n f a z l a e t k i l i o l a n y a k l a ş ı m ı k e ş f e t m e k –
e n h ı z l ı s o n u ç l a r a k i m u l a ş ı r ? S e a n s s o n u ç l a r ü r e t t i ğ i n d e o n l a r a s l ı n d a n e y a p a r l a r ? K i m y ü k s e k
d e r e c e l e n d i r m e y i a l ı r ? Y a k l a ş ı m l a r ı n ı n e n ö n e m l i u n s u r l a r ı n e l e r d i r ? B e n G e l i ş i m H a t t ı ’ n a
b a ğ l ı b i r ç a l ı ş m a i ç i n k o ç l a r l a v e m ü ş t e r i l e r i y le r ö p o r t a j y a p ı y o r u m . E ğ e r i ç g ö r ü , m o t i v a s y o n
y a d a b e c e r i e d i n m i ş s e , m ü ş t e r i l e r e b u n l a r ı n e y e d a y a n d ı r d ı k l a r ı n ı s o r u y o r u m . K o ç s o n u ç l a r ı
ü r e t m e k i ç i n n e y a p t ı ? A y n ı z a m a n d a m o t i v a s y o n d a v e y a i ç g ö r ü d e d e ğ i ş i k l i k g ö r ü y o r l a r m ı
d i y e k o ç l a r a s o r u y o r u z . Ö r n e ğ i n ; b u e t k i y i y a r a t t ı k l a r ı n d a n e d ü ş ü n d ü k l e r i n i s o r u y o r u z . E ğ e r
k o ç l a r v e k a t ı l ı m c ı la r n e y i n i ş e y a r a d ı ğ ı n ı n y a n ı s ı r a n e o l d u ğ u k o n u s u n d a a y n ı p e r s p e k t i f e
s a h i p l e r s e , b e l i r l i b i r d a v r a n ı ş ı b e l i r l i b i r s o n u ç l a b a ğ l a m a y a ç a l ı ş ı y o r u z .
K o ç l u k a r a ş t ı r m a l a r ın d a b ü y ü k b i r ö l ç ü d e g ö r m e z d e n g e l i n m i ş ç e ş i t l i i t i r a z l a r v a r .
B u n u n i l k n e d e n l e r i n d e n b i r i s i , k o ç l u k ç a l ı ş m a l a r ı n d a k o ç l a r ı n b i r ç o k m e t o t v e t e k r a r l a n m ış
f ı r s a t l a r d a n y a r a r l a n a r a k s o n u ç ü r e t m e i m k a n ı n a s a h i p o l m a l a r ı d ı r . Ö r n e ğ i n ; i ç g ö r ü y ü a r t ı r m a k
i ç i n k o ç l a r g e r i b i l d i r i m v e r e b i l i r le r y a d a d i ğ e r l e r i n d e n g e r i b i l d i r im a l a b i l i r le r . Y a n s ı m a l a r ın ı
c a n l a n d ı r m a k i ç i n k ı ş k ı r t ı c ı s o r u l a r s o r , m ü ş t e r i l e r e b i r ş e y l e r i d e n e m e s i n i s o r v e n e o l d u ğ u n u
s e y r e t g i b i . K o ç l a r a y n ı z a m a n d a a y n ı g e r i b i l d i r i m l e r i f a r k l ı ş e k i l d e v e r e b i l i r l e r , b u f a r k l ı b i r
s e a n s t a y a d a 1 s a a t l i k s e a n s s ı r a s ı n d a v e r i l e b i l ir . D o l a y ı s ı y l a i ç g ö r ü n ü n a r t t ı ğ ın ı d ü ş ü n s e k b i l e ,
g e r ç e k t e n n e y i n s e b e p o l d u ğ u n u b i l e m e y i z – b e ş i n c i a k s i y o n m u y a d a k o m b i n a s y o n m u y a d a
b ü t ü n s ü r e c i n s o n u c u m u ? V e k o ç l a r n e y i n i ş e y a r a d ı ğ ı n ı b i l e b i l e m e y e b i li r l e r , d o l a y ıs ı y la k e n d i
k e n d i n e r a p o r l a m a m u t l a k a g ü v e n i l i r d i y e b i r ş e y y o k t u r .
D i ğ e r b i r m e y d a n o k u y u ş b i r ç o k ş e y i k o ç y ü r ü t ü y o r g i b i g ö r ü l e b i l i r v e k o ç l a r h e r z a m a n
n e y a p ı y o r s a o n u y a p m a y a d e v a m e d e r l e r . F a k a t o n l a r d a n b i r k a ç ı k e n d i k o ç l u k d e n e y i m l e r in i
g e l i ş t i r m e n in y o l l a r ı n ı s i s t e m a t i k o l a r a k d e n i y o r o l a r a k g ö r ü l e b i l i r l e r . D o l a y ı s ı y l a b i z im
g e r ç e k t e n h a n g i k o ş u l l a r a l t ı n d a e n i y i n a s ı l ç a l ı ş ı r ı z k o n u s u n d a k ü ç ü k b i r i ç g ö r ü m ü z v a r d ı r .
Ö r n e ğ i n ; b a z ı k o ç l a r s ı k l ı k l a y a r a r l ı o l d u k l a r ı n d a n d o l a y ı h e r z a m a n 3 6 0 d e r e c e a n k e t i n i
k u l l a n ı r l a r . F a k a t b e n n e z a m a n g e r ç e k t e n y a r a r l ı o l d u ğ u n u , n e z a m a n v a k i t k a y b ı o l d u ğ u n u v e
b e l l i b i r d u r u m d a f a r k l ı i n s a n t i p l e r i i ç i n s a ğ l a d ı k l a r ı d e ğ e r l e r i n n e o l d u ğ u a r a ş t ı r m a y ı g ö r m e k

6. i s t i y o r u m . B a n a g ö r e , a n a h t a r s o r u s a d e c e b i r ç o k i n s a n ı t a t m i n e t t i ğ i n d e i ş e y a r ı y o r o l m a s ı
d e ğ i l d i r – – f a k a t a s ı l s o r u ; h e d e f l e r i m i z e u l a ş m a k i ç i n e n i y i y o l v e e n h ı z l ı s ı h a n g i s i d i r ?
S : O k u y u c u l a r ı m ı z a s ö y l e m e k i s t e d i ğ i n i z s o n s ö z l e r n e l e r d i r ?
K o ç l u k m e s l e ğ i n i n u z u n d ö n e m b a ş a r ı s ı i ç i n t ü k e t i c i l e r i k o ç l u k l a r ı n ı n a s ı l e t k i li
k u l l a n a c a k l a r ı n ı v e i h t i y a ç l a r ı n a u y g u n d o ğ r u k o ç u n a s ı l b u l a b i l e c e k l e r i n i k o n u s u n d a
e ğ i t m e m i z g e r e k i y o r . K o ç l a r i ç i n , s a ğ l a d ı k l a r ı f a r k l ı d e ğ e r l e r e v e f a r k l ı k o ç l u k t i p l e r i n e g ö r e
s ı n ı f l a n d ı r m a m ı z o l m a s ı g e r e k m e k t e d i r . S e r t i f i k a l a n d ı r m a n ı n ü z e r i n d e d u r m a k s a d e c e b i r
b a ş l a n g ı ç t ı r . K o ç l a r ı n f a r k l ı t ü r l e r i i ç i n a ç ı k o l a r a k b e l i r l e n m i ş b e c e r i t a k ı m l a r ı n a i h t i y a c ım ız
v a r . ‘ B e n b i r n i t e l i k l i k o ç u m ’ d e m e k ‘ b e n n i t e l i k l i c e r r a h ı m ’ d e m e k t i r . N e i ç i n n i t e l i k li?
K a l b i n d e b i r o r t o p e d i c e r r a h ı n ı n a m e l i y a t y a p m a s ı n ı i s t e r m i s i n ?