Ekrem ÇAKMAK 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu - ÇASGEM 2014

1. Ekrem ÇAKMAK
Burak AYAN
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzman Yardımcısı
HOŞGELDİNİZ!

2. Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Eğitim UzmanYardımcısı
Endüstri Mühendisi
Burak AYAN
ekrem.cakmak@csgb.gov.tr
www.ekremcakmak.com
0555 838 3883
6331 Sayılı Kanun:
İş Sağlığı ve Güvenliği
Tanıtım Semineri
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Eğitim Ve Araştırma Merkezi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Eğitim UzmanYardımcısı
Makine Mühendisi
Ekrem ÇAKMAK
burak.ayan@csgb.gov.tr
0554 413 0 314

3. *İş Kazası *Meslek Hastalığı Nedir?
– (İLO) İş kazası; Belirli bir zarar yada yaralanmaya neden olan,
beklenmeyen ve önceden planlanmayan olay olarak tanımlanmıştır.
1) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla
3) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka yere gönderilmesi
yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek
için ayrılan zamanlarda,
5) Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu
olarak götürülüp getirilmesi,
; Sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya
sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. (5510 SK)
3
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

4. *İş Kazası *Meslek Hastalığı Nedir?
– (5510 SK) Meslek Hastalığı; Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre;
tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı
geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.
?
(Çalıştay Sonuçları)
4
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

5. İstatistikler
Nüfus: 75.627.384 (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2012)
15+ Nüfus: 55.642.000
İstihdam:26.099.000
İşgücü: 28.785.000
İstihdam Oranı %: 46.9
İşsizlik Oranı %: 9.3
Kaynak: TÜİK İstatistik Bülteni Temmuz 2013
5
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

6. İş Kazası İstatistikleri
6
İşyeri
Büyüklüğü
İşyeri Sayısı* İşçi Sayısı* İş Kazası Sayısı**
1- 9
1.326.102
(85,3)
3.629.666
(28,8)
26.119
(%34.9)
10- 49
195.775
(12,6)
3.870.969
(30,7)
15.411
(%20.6)
50 - 249
28.287
(1,8)
2.832.846
(22,5)
15.650
(%20.9)
250 +
4.243
(0,3)
2.281.786
(18,0)
17.691
(%23.6)
Toplam 1.554.407 12.615.267 74.871
* Temmuz 2013 SGK
** SGK 2012 İstatistik Yıllığı
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

7. Kaza ve hastalık istatistikleri
*Dünyada her yıl;
– 270 MİLYON KAZA,
– 320 BİN İŞ İLE İLGİLİ ÖLÜM,
– 2 MİLYON İŞLE İLGİLİ HASTALIK
Yaklaşık 15 saniyede 1 kişi hayatını kaybediyor.
İş, savaştan çok daha fazla insan öldürüyor.
ÜLKELERE OLAN MALİYETİ
YURTİÇİ GAYRI SAFİ MİLLİ HASILANIN
%1 – 4’ ü *ULUSLARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ VERİLERİ
7
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

8. Kaza ve hastalık istatistikleri
*Türkiye’de Her Gün;
– 205 iş kazası olmakta,
– 2 kişi iş kazası nedeniyle ölmekte,
– 6 kişi sürekli iş göremez hale gelmektedir
!!!
8
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

9. İş Kazalarının (Hesaplanabilen) Maliyetleri
– Ulusal ölçekte; Gayrisafi milli hasılanın %4’ ü
– 2013 GSMH = 823 Milyar Dolar
– O halde ülkemiz için maliyeti = 33 Milyar Dolar
!!!
9
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

10. İş Kazalarının (Hesaplanabilen) Maliyetleri
* Direk Maliyet;
– Sürekli iş göremezlik ve ölüm nedeniyle katma değer kaybı,
– Üretim durması kaynaklı katma değer kaybı,
– Sürekli iş göremezlik ve ölüm geliri ödemeleri,
– İş kazası ve meslek hastalığı için yapılan tedavi hizmetleri,
– Geçici iş göremezlik katma değer kaybı vb…
10
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

11. İş Kazalarının (Hesaplanabilen) Maliyetleri
* Dolaylı Maliyet;
– Kaza esnasında işçilerin işi bırakması, doktor, araç getirilmesi
ve/veya kazalının taşınması, kaza mahallinin tekrar çalışır
konuma getirilmesi v.b. nedenlerle oluşan maliyetlerdir.
11
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

12. İş Kazalarının Maliyetleri
* Dolaylı Maliyetleri?
– Ulusal ve Uluslar arası Arenada Prestijimiz?
– Firma – Kurum ve Kuruluşlarımızın Prestiji?
– Manevi Kayıplarımız?
12
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

13. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
6331 Sayılı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
20/06/2012 onaylanmış,
30/06/2012 tarihinde Resmi Gazetede
Yayımlanmıştır.
13
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

14. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuat Tarihçesi
1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Çalışma, dinlenme ve tatil)
1869 Maadin Nizamnamaesi ( Hekim bulundurma, Bildirim, çalışma ve dinlenme zamanı, eczane bulundurma ve
Korucu Önlemler)
1921 114 Sayılı “Zonguldak ve Ereğli Havzası Fahmiyesinde Mevcut Kömür Tozlarının Amale Menafii Umumiyesine
Füruhtuna” ( Kömür Tozu satılması)
1921 151 Sayılı “Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik
(8 saat ile sınırlandırılmış, Cezai Hükümlülükler getirilmiştir)
1924 394 Sayılı Hafta Tatili Yasası
1926 818 Sayılı Borçlar Kanunu (Hukuki Sorumlulukları)
1930 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Yasası (Çocuk ve kadın işçilerin korunması)
1930 1580 Sayılı Belediyeler Yasası(Teknik Kontrol yapma , sağlık denetimi yapma)
1936 3008 sayılı İş Yasası(İşçi ve işveren ilişkilerine kapsamlı olarak ilk müdahale)
1950 174 sayılı Yasa (Denetim Yapmak)
1967 931 sayılı İş Yasası (Anayasa Mahkemesi İptal etti)
1971 1475 Sayılı İş Yasası (İSG açısından kapsamlı düzenlemeler)
2003 4857 Sayılı İş Kanunu ( AB Normları)
2012 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
14
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

15. * Yakın Tarih İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuat Çalışmaları;
– 1992 : Mesleki iş sağlığı ve güvenliği yasa tasarısı (İTKB)!
– 2002 : İş güvenliği kanunu tasarısı,
– 2003 : 4857 sayılı İş Kanununda 5 maddeye iş sağlığı ve güvenliği
sıkıştırıldı!
– İş kanununa bağlı yönetmeliklerle iş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri (İş
Güvenliği Hizmetleri – Uzmanlık * Hekimlik vb. : Danıştay Kararları!)
– 2008 : Son çeyrekte “İş Sağlığı ve Güvenliği” taslağı başbakanlığa
gönderildi, (Seçim Dönemi)
– 2012 - 06 : 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Yayınlandı!
*İlk İş Güvenliği Uzmanlığı ve İş Yeri Hekimleri Eğitimleri ÇASGEM’de verildi!
15
İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuat Tarihçesi
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

16. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu;
16
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

17. * Tanım, Kapsamı ;
– İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve
güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki,
sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.
– Belli İstisnalar (*) dışında kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve
işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve
stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına
bakılmaksızın uygulanır.
• 4857 SK’na tabi çalışanlar,
• Borçlar Kanununa tabi çalışanlar,
• Basın İş Kanununa tabi çalışanlar,
• Deniz İş Kanununa tabi çalışanlar,
• Kamu görevlileri (memurlar, sözleşmeli personel),
tüm bağımlı çalışanları kapsamına almıştır.
17
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu;
*İstisnalar;
- TSK,GKK ve MİT faaliyetleri,
- Afet ve acil vb,
- Ev işlerinde,
- Çalışan istihdam etmeksizin,
- Hükümlü ve tutuklulara,
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

18. 18
İş Kazalarının Nedenleri
Tehlikeli Durumlar
Kalabalık iş alanları,
Kusurlu ekipmanlar,
Uygun olmayan şekilde depolanmış
patlayıcı yada tehlikeli maddeler,
Yetersiz aydınlatma,
Yetersiz havalandırma,
Yetersiz işyeri düzeni,
Gürültü,
Titreşim,
Uygun olmayan termal konfor,
Radyasyon,
Riskli zemin koşulları,
Sağlam olmayan çalışma platformları
Tehlikeli Hareketler
İş arkadaşlarını uyarmamak yada
ekipmanı emniyet altına almamak,
Ekipman noksanlığını önemsememek,
Uygun olmayan şekilde çalışmak,
Uygun olmayan şekilde ekipman
kullanmak,
Yetkisiz çalışmak,
Gelişigüzel davranışlar sergilemek,
İlaç ve madde bağımlısı olmak,
Alkol kullanmak,
Sağlık ve güvenlik kurallarını ihlal etmek,
Kişisel koruyucu ve donanımları
kullanmamak veya yanlış kullanmak
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

19. 19
İş Kazaları
(*)Ramak kala kaza verilerinin tutulması çok önemlidir!
1-30-300 Oranı
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

20. * Yeni Bir İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası;
– Önleyici Yaklaşım; Olduktan sonra değil olmadan önce farkındalık
oluşturmak!
– Güvenlik Kültürü; Hayatımızın her anında Güvenli ve Sağlıklı Ortamlar
oluşturulmak!
– Risk Değerlendirmesi; Kazanın olmasını beklemeden tehlike ve risk
unsurlarını bilmek, tespit etmek, ortadan kaldırmak!
– Koordinasyon; İşveren – Alt işveren – İşverenler ve Birimler arası
koordinasyon!
– İşyerleri İçin Özel Düzenleme; Tehlikeli – Az Tehlikeli- Çok Tehlikeli – Büyük
Endüstriyel Kazaları Önleme vb.
20
Kanun Neyi Değiştirdi?
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

21. * “Mesleki risklerin önlenmesi” ve bu “risklerden korunulması”na yönelik
çalışmaları da kapsayacak, “iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri”nin sunulması
için işveren;
– Çalışanları arasından
iş güvenliği uzmanı,
işyeri hekimi ve
diğer sağlık personeli görevlendirir.
– Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine
getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını
karşılar.
– Çalışanları arasında “belirlenen niteliklere” sahip personel bulunmaması hâlinde, bu
hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet
alarak yerine getirebilir.
– Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve
çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
21
6331: İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri
(*) İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumlulukları ve Eğitimleri
Hakkında Yönetmeliği Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

22. * İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer
alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B)
sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği
uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır.
– İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini
yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz.
– Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki
bağımsızlık içerisinde yürütür.
– İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş
sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı
olarak bildirir; bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren
tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu hususu Bakanlığın yetkili
birimine bildirir.
22
6331: İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı
(*)Bakanlıkça tehlike sınıfları ile ilgili tebliğ yayınlanmıştır.
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

23. * İşveren; Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate
alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. Aşağıdaki hallerde çalışanların;
– * İşe girişlerinde, * İş değişikliğinde,
– İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından
sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde,
– İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre
Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla(*);
sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır.
– Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik
biriminde (İSGB) veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde (OSGB) görevli
olan işyeri hekiminden alınır.
– Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun
olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamayacaklardır.
– Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet
işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
23
6331: Sağlık Gözetimi
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

24. * Kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere ondan az çalışanı
bulunanlardan, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine, iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak destekten;
– Hizmet sunucusu: İş sağlığı ve güvenliği hizmeti vermek üzere Genel Müdürlükçe
yetkilendirilmiş kişi, kurum veya kuruluşlarca,
DESTEKTEN YARARLANACAK İŞYERLERİ:
– Destekten Türkiye genelinde ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer
alan işyerlerinin işverenleri faydalanır.
– Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli işyerinin bulunması halinde, aynı
işveren tarafından SGK'nın ilgili maddesine göre Türkiye genelinde tehlikeli ve çok
tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısı esas alınır.
– İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil
edilir.
– İşyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen
sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilir.
– Her bir ayda Kuruma verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı
sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı
sayısı düşülür.
– İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerinin verilmesine ilişkin, hizmet sunucusu ile yapılmış bir sözleşmesinin olması
şarttır.
24
6331: İSG Hizmetlerinin Desteklenmesi
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

25. * İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aşağıdaki
konularda önceden görüşlerinin alınmasını sağlar:
– İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi,
iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye
işleri için kişilerin görevlendirilmesi,
– Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici
tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım - ekipmanın belirlenmesi,
– Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi,
– Çalışanların bilgilendirilmesi,
– Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması.
Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği için
alınan önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili
makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz.
25
6331: Görüş Alma ve Katılım
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

26. * İşveren; riskleri göz önünde bulundurarak, seçim veya atama yoluyla,
çalışan temsilcisini görevlendirir (*) :
– Baş temsilci seçimle belirlenir.
– Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesini için, işverenden
gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.
– Çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz.
26
6331: Çalışan Temsilcisi
(*)Tabloda belirtilen sayıda çalışan temsilcisi olmalıdır.
2-50 arası çalışan 1
51-100 arası çalışan 2
101-500 arası çalışan 3
501-1000 arası çalışan 4
1001-2000 arası çalışan 5
2001 ve üzeri çalışan 6
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

27. – Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ,
– Altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren,
– iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.
– İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.
27
6331: İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

28. Aynı işyerini birden fazla işverenin paylaşması durumunda veya birden fazla
işyerinin bulunduğu yerlerde her bir işyerinin kendi sağlık ve güvenliklerini
sağlamasının yanında bu işyerlerinin birbirlerini etkilemesi muhtemel unsurlara
sahip olmaları ve bu konularda ortaklaşa hareket etmelerine olanak tanımak
üzere İSG yönünden koordinasyon sağlamaları zorunlu hale getirilmiştir.
– Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri
veya siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon
yönetim tarafından sağlanır.
– Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini
etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri
uyarır.
28
6331: Koordinasyon
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

29. İşveren;
– İş sağlığı ve güvenliği yönünden yönünden risk değerlendirmesi yapmak
veya yaptırmakla yükümlüdür.
– İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve
araştırmaların yapılmasını sağlar.
– *Risk değerlendirmesi yapılırken dikkate alınacak hususlar:
• Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu,
• Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi,
• İşyerinin tertip ve düzeni,
• Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumu,
29
6331: Risk Değerlendirmesi
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

30. 30
Risk Değerlendirmesi; Tehlike Kaynakları
4M Modeli 4 Büyük Tehlike Kaynağı
İnsan (Man) : Eğitim ve bilgi eksikliği, dalgınlık,
dikkatsizlik, ilgisizlik, düzensizlik, bedenen uyumsuzluk,
aile düzeni, beslenme yetersizliği, ruhsal durum
(Psikososyal Faktörler)
Madde (Material) : Maddenin kimyasal ve fiziksel
özellikleri
Ekipman (Machine) : Malzeme yorgunluğu, yeterli
koruyucu önlemlerin alınmaması, yetersiz kontrol ve
bakım, işe uygun makine kullanılmaması ya da
makinelerin yanlış kullanılması
Çevre (Media) : Sıcaklık, nem, aydınlatma, gürültü, toz v.b
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

31. * İşveren çalışanın ihtiyaç duyduğu kişisel koruyucu donanımları risk analizi ile
belirlemek ve temin etmekle yükümlüdür (*);
Kişisel Koruyucu ve Donanım Çeşitleri;
– Kişisel Koruyucu ve Donanım Çeşitleri,
– Baş Koruyucuları,
– Kulak Koruyucuları,
– Göz ve Yüz koruyucuları,
– El ve Kol Koruyucuları,
– Solunum Sistemi Koruyucuları,
– Cilt Koruyucuları,
– Ayak ve Bacak Koruyucuları,
– Gövde ve Karın Bölgesi Koruyucuları,
– Vücut Koruyucuları.
31
6331: Kişisel Koruyucu Donanım
(*)KKD’lerin hijyeni ve alerji
yapma durumunu gözetmek,
kullanımını teşvik etmek, özel
durum ve ihtiyaca göre uygun
KKD temin etmek zorundadır.
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

32. 32
6331:Kişisel Koruyucu Donanımlar
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

33. * Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım;
– Gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yaparak acil durum planlarını
hazırlar.
– İlk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele
konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli
düzenlemeleri yapar.
– Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel
tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer
kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk
yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda
eğitimli - yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak
eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır
bulunmalarını sağlar.
33
6331: Acil Durumlar
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

34. * Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi
durumunda işveren;
– Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir
yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve
çalışanlara gerekli talimatları verir.
– Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli
donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan
işlerine devam etmelerini isteyemez.
34
6331: Tahliye
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

35. * İşveren; İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi
amacıyla, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate
alarak aşağıdaki konularda bilgilendirir:
– İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici
tedbirler.
– Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar.
– İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye
işleri konusunda görevlendirilen kişiler.
* Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların
işverenlerine de gerekli bilgileri verir.
* Risk değerlendirmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu ve önleyici
tedbirler, ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde
edilen bilgilere, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin
ulaşmasını sağlar.
35
6331: Bilgilendirme
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

36. * İşveren; İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini
almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya
iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji
uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere
uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.
– Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.
– Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta
yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını
belgeleyemeyenler çalıştırılmaz.
– İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe
başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri,
korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.
Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara,
tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
36
6331: Eğitimler
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

37. * İşveren;
– Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde
karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve
talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka
işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz.
– Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine
karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar.
37
6331: Eğitimler
Verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara
yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma
süresinden sayılır.
Eğitim sürelerinin haftalık çalışma
süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler
fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak
değerlendirilir.
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

38. * Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu
konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya
yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini
tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.
* Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda
yükümlülükleri şunlardır:
– İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve
diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik
donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek,
– Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak,
– Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata
aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak,
– Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan
temsilcisi ile iş birliği yapmak.
38
6331: Çalışanların Sorumlulukları;
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

39. – Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun
bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini
ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen
toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder.
Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.
– Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan,
gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan
kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile
kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.
– Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci
fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk
ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden
dolayı hakları kısıtlanamaz.
39
6331: Çalışmaktan Kaçınma
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

40. – İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş
ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit
edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu
tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate
alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
– Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli
kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların
olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması
durumunda iş durdurulur.
40
6331: İşin Durdurulması
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

41. İşveren;
– Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli
incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler. İşyerinde meydana
gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da
iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da
iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar
ile ilgili raporları düzenler.
– İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna
bildirimde bulunur:
• a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.
• b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek
hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.
41
6331: Kaza ve Hastalık Bildirimi
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

42. – İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri
için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya
güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır.
– Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren,
hazırladıkları güvenlik raporlarının içerik ve yeterlilikleri Bakanlıkça
incelenmesini müteakip işyerlerini işletmeye açabilir.
42
6331: Güvenlik Raporu
Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

43. • Yayın
30 Haziran 2012
• Yürürlük
1 ocak 2013
• İSG Profesyonelleri
(6,7,8. maddeler)
50’den az çalışanı
olan, tehlikeli ve çok
tehlikeli sınıfta yer
alan işyerleri
Temmuz 2013
• İSG Profesyonelleri (6,7,8.
maddeler) Kamu
kurumları ile 50’den az
çalışanı olan ve az
tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri
Temmuz 2014
6331: Yürürlüğe Girme Tarihleri
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

44. • Yayın
30 Haziran 2012
• Yürürlük
1 ocak 2013
• İSG Profesyonelleri
(6,7,8. maddeler)
50’den az çalışanı
olan, tehlikeli ve çok
tehlikeli sınıfta yer
alan işyerleri
Temmuz 2014
• İSG Profesyonelleri (6,7,8.
maddeler) Kamu
kurumları ile 50’den az
çalışanı olan ve az
tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri
Temmuz 2016
6331: TORBA YASA
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

45. 1.000
TL
• Acil durum eylem planları, yangınla mücadele, ilk yardım ve tahliye (Her yükümlülük için ve her ay) (Madde 11 ve 12)
• Çalışanların bilgilendirilmesi ve mesleki eğitimleri gibi konulardaki eksiklikler (Her çalışan için) (Madde 16, Madde 17/1,7)
1.500
TL
• İşyeri hekiminin ve iş güvenliği uzmanının mesleki bağımsızlıklarını engellemek (Her ihlal için ayrı ayrı) (Madde 8/1,6)
2.000
TL
• İş kazası veya meslek hastalığını bildirmemek (Madde 14/2)
• İşverenin genel yükümlülüğü – Mevcut durumun iyileştirilmesi ve uygunsuzlukların giderilmesi konularındaki ihmaller (Her yükümlülük için ayrı ayrı) (Madde 4/1/a-b)
• İş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturmamak (Her aykırılık için ayrı ayrı) (Madde 22)
2.500
TL
• İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri - Diğer sağlık personeli çalıştırmamak (Her ay) (Madde 6/1/a)
3.000
TL
• Risk değerlendirmesi yapmamak/yaptırmamak (Devamında her ay 4.500 TL) (Madde 10/1)
5.000
TL
• İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri - İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmamak (Her biri için ve her ay) (Madde 6/1/a)
• Toplu işyerlerinde yönetimin koordinasyonu sağlamaması (Madde 23/2)
10.000
TL
• İşin durdurulmasından sonra durdurma şartlarını düzeltmeden işe devam etmek (Madde 25)
50.000
TL
• Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlamamak (Madde 29)
80.000
TL
• Güvenlik raporunun Bakanlıktan onayını almadan işyerini faaliyete geçirmek, işletilmesine izin verilmeyen işyerini açmak ve durdurulan işyerinde faaliyete devam etmek
(Madde 29)
6331: İdari Para Cezaları
(*) İdari Para Cezaları; her yıl 6331 Sayılı kanun referans alınarak Maliye Bakanlığı
tarafından belirlenen yeniden değerleme oranına göre hesaplanır.
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

46. Temel
• Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Yönetmeliği
• İş Güvenliği Uzmanlarının / İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik
• İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği
İşyeri
• İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği
• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği
• Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği
Eğitim
• İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri ve Seçilme Usul ve Esaslarına İlişkin Tebliğ
• Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
• Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik
Etkenler
• Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
• Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
• Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik
Etkenler
KKD
• Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik
• Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik
• Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik
İşyeri
Ekipman
• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
• İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik
• İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik
Hijyen
• Hijyen Eğitimi Yönetmeliği
• İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik
Özel
• Asbest Sökümü İle İlgili Eğitim Programlarına İlişkin Tebliğ
• Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik
• Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik
Özel
• Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
• Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği
• İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik
Özel
• Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
• Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
• Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
6331: İlgili Mevzuat
Ekrem ÇAKMAK – Burak AYAN / ÇSGB – 28/04/2014

47. burak.ayan@csgb.gov.tr
0554 413 0 314
0 312 527 51 28
Burak AYAN
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzman Yardımcısı
Teşekkürler

48. ekrem.cakmak@csgb.gov.tr
www.ekremcakmak.com
0555 838 38 83
0 312 527 51 28
Ekrem ÇAKMAK
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzman Yardımcısı
Teşekkürler