İŞÇİ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

1. HALK SAĞLIĞI DERSİ
Ġġ-ĠġÇĠ SAĞLIĞI,Ġġ GÜVENLĠĞĠ
SELĠME
ARIKAN

2. İŞ SAĞLIĞININ TANIMI
• ĠĢçi sağlığı ve iĢ güvenliğinin en çok kabul gören
tanımına göre; “ĠĢ güvenliği, iĢyerlerindeki
çalıĢma koĢullarının sağlık ve güvenlik içinde
olmasını temin eden ve sonucunda iĢ kazaları ile
meslek hastalıklarını azaltan bir bilimdir.”
• Diğer bir tanım ise: “ĠĢyerlerinde iĢin
yürütülmesi sırasında, çeĢitli nedenlerden
kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek
koĢullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli
ve bilimsel çalıĢmalardır.”

3. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNİN
ÖNEMİ :A-İŞÇİ AÇISINDAN ÖNEMİ
• ĠĢ kazaları ve meslek hastalıklarından doğrudan ve en
çok etkilenenler iĢçilerdir. Yapılan araĢtırmalar;
günümüzde, dünya ölçeğinde, her saniyede en az üç
iĢçinin iĢ kazaları sonucunda yaralanmakta olduğunu,
her üç dakikada bir iĢçinin iĢ kazası ya da hastalanma
sonucu ölmekte olduğunu ortaya koymaktadır.
• Çoğu kez yaralanmalara ve hatta ölümlere yol açabilen iĢ
kazaları ve meslek hastalıkları ile karĢılaĢan iĢçiler, iĢ
güçlerinin tümünü ya da bir bölümünü, sürekli veya
belirli bir süre kaybedeceklerdir. ĠĢçilerin geçici ya da
sürekli olarak iĢ göremez duruma düĢmeleri de üretim
süreci sonunda kazanacakları gelirden yoksun
kalmalarına neden olacaktır.

4. B-İŞVEREN AÇISINDAN ÖNEMİ
• ĠĢyerinde iĢçilerden birinin kazaya uğraması iĢçi için
olduğu kadar iĢveren açısından da büyük önem
taĢımaktadır. ĠĢ kazası iĢin akıĢını durdurarak üretim
temposunu yavaĢlatmakta, üretim ve verimlilik kaybına
neden olmaktadır. ÇalıĢma ortamının iyileĢtirilerek iĢ
güvenliğinin sağlanması, iĢin akıĢını durduran insan,
makine, malzeme, ürün ve zaman kaybına neden olan
koĢulların ortadan kalkmasını ya da minimize edilmesini
getirecek, yüksek verimlilik ve etkinlik sağlayacaktır.

5. İŞ KAZASI
• Dünya Sağlık TeĢkilatı (WHO) iĢ kazasını “önceden
planlanmamıĢ, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın
zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan olay”
olarak tanımlamaktadır.Uluslararası ÇalıĢma Örgütü (ILO) ise iĢ
kazasını "belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden
planlanmamıĢ beklenmedik bir olay" Ģeklinde tanımlamıĢtır.
• ĠĢ kazası sayabilmek için; kazayı geçiren kiĢinin sigortalı
olması, kazanın meydana gelmesi, kaza ile sonuç arasında uygun bir
illiyet bağının bulunması kaza sonucu bedence veya ruhça özre
uğraması ve bu unsurların bir arada gerçekleĢmesi gerekmektedir.
Ancak iĢ kazası iĢin yürütümü sırasında meydana gelen olayı ifade
etmekte ise de, yapılan iĢle ilgisi olmayan hal ve durumlarda
meydana gelen olayları da kapsamaktadır.

6. İŞ KAZALARININ YÜZDELİKLERİ

7. İŞ KAZALARI;
• Dünyada her yıl 120 milyon iĢ kazası olmaktadır.
Bunlardan 210 bini ölümle sonuçlanmaktadır.
• iĢçilerin eğitimsiz olması ve dikkatli çalıĢmaması
ile iĢverenlerin iĢ sağlığı ve güvenliği önlemlerini
almamasından
kaynaklanmaktadır.ÜLKEMİZ, İŞ
KAZALARI İSTATİSTİKLERİNDE
AVRUPA'DA İLK SIRAYI, DÜNYADA İSE
3. SIRAYI ALMAKTADIR.

9. İşvereni maddi ve manevi olarak kayba uğratan iş kazası ve meslek
hastalıklarını meydana getiren nedenler nelerdir? Bu nedenlere göz
atacak olursak;
1. Fiziksel Tehlikeler:TitreĢim,gürültü,yetersiz havalandırma…vb
2. Kimyasal Tehlikeler:Toksik gazlar, organik sıvıların buharları,
erimiĢ haldeki metal gazları asitler, bazlar nedeniyle yanma …vb
3. Elektrikle ÇalıĢma Ġle Meydana Gelen Tehlikeler: Topraklaması
yapılmamıĢ tezgahlar veya el aletleri ,yetkisiz kiĢilerin müdahale
etmek istemesi…vb
4. Mekanik Tehlikeler: Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması
,düzensiz ve dağınık iĢyeri ortamı yetersiz uyarı sistemleri …vb
5. Tehlikeli Yöntem ve ĠĢlemler:AĢırı yük kaldırma, Baret, gözlük,
siper, maske vb. kiĢisel koruyucuların kullanılmaması …vb
6. ĠĢyeri Ortamından Kaynaklanan Tehlikeler:ĠĢyeri zemini
,yetersiz geçitler . Yetersiz iĢ alanı

10. MESLEKİ HASTALIKLAR
• Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında
meslek hastalığı, sigortalının çalıĢtığı veya
yaptığı iĢin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir
sebeple veya iĢin yürütüm Ģartları yüzünden
uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel
veya ruhsal özürlülük halleri olarak
tanımlanmıĢtır.

11. MESLEKİ HASTALIKLAR VE SONUÇLARI
• Dalgıçlarda „caisson‟ hastalığı (vurgun),
• Cam üfürücülerinde „katarakt‟ (göze perde inmesi),
• Elbise temizleyici ve boyacılarında „katran türevleri‟,
• Tıpta ve atom araĢtırmalarında radyoaktif maddelere aĢırı maruz
kalmanın yol açtığı „kan kanseri, radyasyon‟ hastalığı,
• Mermer ocakları veya kot taĢlama ,taĢ ocağı iĢçilerinde, taĢ
yontucularda ve buna benzer iĢkollarında çalıĢanlarda görülen
„silikoz‟ hastalığı,
• Kömür madenlerinde çalıĢan sigortalıların
tutuldukları, „pnömokonyoz‟ ve „antrekozis‟,
• Tütün iĢletmelerinde çalıĢanların yakalandıkları „tabakoz‟,
• Bataklıkların kurutulması iĢinde çalıĢtıkları sırada yakalandıkları
„sıtma‟,
• hayvanlarla ilgili iĢte çalıĢanların yakalandıkları „Ģarbon‟,

12. • KüflenmiĢ saman ve tahıllarda geliĢen bir mantar türünün
sporlarının akciğerlere yerleĢmesinden ileri gelen çiftçi
„pnömokonyoz‟,
• Tarım iĢçilerinde, güneĢe aĢırı maruz kalmaktan „deri epiteliyoması
veya kanseri‟ görülmektedir.

13. MESLEKİ HASTALIKLARIN ÖNLENMESİ
• Aralıklı kontrol muayeneleri(iĢyeri ortamında bulunan
faktörlerin etkisi ile ortaya çıkabilecek sağlık sorunları erken
saptanmalıdır.)
• ĠĢyerinde sağlık hizmetinin sağlanması(ĠĢyeri sağlık
hizmeti, birinci basamak düzeyinde bir sağlık hizmetidir.)
• Sağlık eğitimi(risklerden korunma yolları konularında
çalıĢılanların eğitilmesi gerekir.)

14. GENEL OLARAK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
• ĠĢe GiriĢ Muayeneleri
• Periyodik Muayeneler
• Eğitim
• ĠĢçi sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Organizasyonu
• ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Kurulu
• Acil Eylem Planları
• Ġlk ve Acil Yardım Organizasyonları
• ĠĢyerlerinin denetimi
• SendikasızlaĢtırmanın önüne Geçilmesi
• Sağlığın tek elden idaresi
• OĠSB‟ lerin özendirilmesi
• Yasal düzenlemeler
• Küçük yaĢta çalıĢmanın önüne geçme
• Sigortasız çalıĢmanın önlenmesi
• Eski teknoloji kullanımına son verilmesi