prezentacja - Doradztwo zawodowe i poradnictwo w Polsce

1. DORADZTWO
I PORADNICTWO
ZAWODOWE W POLSCE
Agata Murańska 18560
Wioletta Babińska 18546

2. SPIS TREŚCI
Wstęp
Struktura doradztwa w Polsce
Poradnictwo zawodowe resorcie edukacji
1.
2.
3.







Poradnictwo zawodowe w resorcie pracy
4.







4.
5.
6.
rodzaje świadczonych usług
zakres świadczonych usług
doradztwo zawodowe w Polsce
mocne i słabe strony doradztwa zawodowego w Polsce
szanse rozwoju doradztwa zawodowego w szkole
zagrożenia rozwoju doradztwa zawodowego w szkole
szkolny doradca zawodowy
doradcy w powiatowych urzędach pracy
doradcy w Centrach
Metody poradnictwa zawodowego i zasoby informacji
Rozmowa doradcza
„Metoda Edukacyjna” i „Kurs Inspiracji”
Program Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca”
Akademickie Biura Karier
Definicje pojęć
Podsumowanie
Bibliografia / netografia
2

3. DORADZTWO I PORADNICTWO ZAWODOWE
W POLSCE

Poradnictwo zawodowe w Polsce oparte jest na doktrynie,
która zakłada że planowanie i rozwój kariery zawodowej jest
procesem trwającym od wczesnego dzieciństwa i trwa przez
całe życie człowieka.

Zadaniem doradcy zawodowego jest towarzyszenie
klientowi w istotnych momentach tego procesu i pomaganie w
zdobyciu wiedzy zarówno o nim samym jak i o otoczeniu i
uwarunkowaniach kluczowych dla podejmowanych decyzji
zawodowych.
3

4. DORADZTWO I PORADNICTWO ZAWODOWE
W POLSCE
OHP
MEiN
Centralny Ośrodek
Metodyczny Informacji
Zawodowej
KOWEZiU
Wydział Poradnictwa
Z awodowego
Centra Edukacji i Pracy
Młodzieży
MBP
Poradnie Psychologiczno -Pedagogiczne
Szkoły gimnazjalne
i ponad gim azjalne
Placówki
naukowobadawcze
Uczelnie
wyższe
MPiPS
S
Departament Rynku Pracy
MCIZ
Kluby Pracy
CIiPKZ
WUP
PUP
SzOK
Kluby Pracy
ABK
OŚBK
GCI
Kolejowe Agencje
Aktywizacji
Zawodowej
Wojskowe Centrum
Aktywizacji
Zawodowej
4
– A gencje
zatrudnienia
– Instytucje
dialogu
społecznego
– Instytucje
partnerstwa
lokalnego
- Instytucje
szkoleniowe

5. 
Realizacja zadań z zakresu poradnictwa
zawodowej należy do dwóch resortów:
Ministerstwo Edukacji i Nauki
sieć specjalistycznych terenowych
instytucji
orientacja
i poradnictwo zawodowe
dla młodzieży szkolnej
i studiującej
i
informacji
Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej
Publiczne Służby Zatrudnienia
poradnictwo
i informacja zawodowa dla
dorosłych
5

6. 1.
Resortu edukacji – orientacja i poradnictwo zawodowe dla
młodzieży uczącej się w systemie szkolnym realizowane
jest w ramach specjalistycznych instytucji podlegających
Ministerstwu Edukacji Narodowej:

poradnie psychologiczno o pedagogiczne;

doradcy zawodowi zatrudnieni w szkołach;

Akademickie Biura Karier
6

7. 2.
Resortu pracy – poradnictwo dla dorosłych
(zarejestrowanych w urzędach pracy) realizowane jest na 3
poziomach i wykorzystuje w tym celu jednostki publicznej
służby zatrudnienia:

poziom pierwszy (krajowy) – Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej – Wydział Poradnictwa Zawodowego
i Sieci EURES działający w ramach Departamentu Rynku
Pracy – zajmuje się
doskonaleniem metod i technik
poradnictwa zawodowego, rozwojem krajowej informacji
zawodowej;
7

8. 
poziom drugi (regionalny) – Centra Informacji
i Planowania Kariery Zawodowej wojewódzkich urzędów
pracy ich zadaniem jest bezpośrednia praca z klientami oraz
koordynacja usług poradnictwa zawodowego na terenie
województwa;

poziom trzeci (podstawowy) – doradcy zawodowi
powiatowych urzędów pracy – bezpośrednia praca z
klientami;

wiele zadań w obszarze poradnictwa zawodowego,
zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji
i wykluczeniu społecznemu młodzieży do 25 roku życia
wykonują Ochotnicze Hufce Pracy (OHP).
8

9. 
W Polsce nie funkcjonują prywatne firmy wyspecjalizowane
w świadczeniu odpłatnych usług z zakresu poradnictwa
zawodowego, natomiast istnieją firmy komercyjne realizujące
usługi z zakresu doradztwa personalnego, czyli związane z
doborem wysoko wykwalifikowanych pracowników dla potrzeb
pracodawców.
9

10. PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE
EDUKACJI

W resorcie edukacji narodowej zadania związane z
poradnictwem
zawodowym
wypełniają
poradnie
psychologiczno – pedagogiczne. Obecnie funkcjonuje 598
poradni, z czego 26 to poradnie specjalistyczne, które
nastawione są na świadczenie młodzieży pomocy w wyborze
zawodu. Wykorzystywane przez nie różnorodne metody
diagnostyczne
służą
do
badania
predyspozycji
psychofizycznych uczniów. Pozostałe poradnie realizują
usługi z zakresu poradnictwa zawodowego dzieciom
i
młodzieży, a tak że udzielają rodzicom i nauczycielom
pomocy związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci
i młodzieży
10

11. Rodzaje świadczonych usług





poradnictwo zawodowe
poradnictwo dla młodzieży (w tym profilaktyka uzależnień ),
poradnictwo rodzinne,
pomoc dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej,
wczesna diagnoza i rehabilitacja
11

12. Zakres świadczonych usług








gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjnej
i zawodowej,
diagnostyka w zakresie sprawności intelektualnej,
osobowości, uzdolnień, zainteresowań
prelekcje zawodoznawcze,
spotkania w specjalistycznych poradniach zawodowych,
centrach informacji zawodowej,
badania ankietowe nt. wyboru szkoły i zawodu,
zajęcia warsztatowe,
działania adresowane do rodziców uczniów – prelekcje,
pogadanki, spotkania informacyjne,
organizowanie giełd i targów zawodoznawczych
12

13. Doradztwo zawodowe w szkole
W dobie ciągłych zmian coraz częściej wskazuje się na




potrzebę usytuowania profesjonalnej pomocy z zakresu
doradztwa zawodowego, której celem jest zwiększenie
trafności decyzji edukacyjnych i zawodowych ucznia blisko
niego, a więc w szkole,
potrzebę dostosowania rozwiązań polskich do standardów
pozostałych krajów UE,
potrzebę udzielania uczniom pomocy w wyborze i selekcji
informacji dotyczących instytucji kształcenia i rynku pracy
zgodnie z planowanym przez nich kierunkiem rozwoju
zawodowego,
potrzebę działań w zakresie planowania wspólnie z uczniem
jego kariery zawodowej(pomoc, wsparcie A NIE wyręczanie go)
- doradca towarzyszący
13

14. Mocne i słabe strony
doradztwa zawodowego w szkole
Mocne strony



umocowanie prawne
doradcy zawodowego
w szkole,
jego jasno określone
zadania,



aktywność działań
już zatrudnionych doradców
zawodowych /pionierzy,
pasjonaci/

Słabe strony
mała ilość doradców
zawodowych,
brak środków finansowych
w budżetach organów
prowadzących szkoły
słabe wyposażenie w
potrzebny do działań
doradczych sprzęt,
narzędzia, literaturę
Niewystarczający system
szkoleń
14

15. Szanse rozwoju
doradztwa zawodowego w szkole

Kształcenie nowych doradców zawodowych
/granty na studia podyplomowe dla nauczycieli/

Oczekiwania co do konieczności prowadzenia działań
w tym zakresie postulowane przez pracodawców

Powstający zewnętrzny system wsparcia doradców
zawodowych w szkole /Platforma Programowa
„OHP dla szkoły”, oferta fundacji i stowarzyszeń, inicjatywy
lokalne w postaci forów na rzecz doradztwa i poradnictwa
zawodowego/.
15

16. Zagrożenia rozwoju
doradztwa zawodowego w szkole

Brak jasnego i klarownego systemu takich działań
w polskiej oświacie

Brak konsekwentnych i skoordynowanych działań
na polu doradztwa zawodowego ze strony
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
oraz Ministerstwa Edukacji i Nauki.
16

17. Szkolny doradca zawodowy




Potrzeba profesjonalnej pomocy, usytuowanej blisko
ucznia zwiększającej trafność podejmowanych decyzji
edukacyjnych i zawodowych, minimalizującej koszty
psychiczne wynikające z niewłaściwych wyborów i koszty
materialne związane z dojazdem do placówek
specjalistycznych
Zagwarantowanie systematycznego oddziaływania na
uczniów w ramach planowych działań realizowanych
metodami aktywnymi (warsztaty, zajęcia aktywizujące)
Udzielanie uczniom pomocy w wyborze i selekcji
informacji dotyczących edukacji i rynku pracy, zgodnie z
planowanym przez nich kierunkiem rozwoju zawodowego
Obniżenie społecznych kosztów kształcenia dzięki
poprawieniu trafności wyborów na kolejnych etapach edukacji
17

18. PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE
PRACY

Doradcy w powiatowych urzędach pracy.

Doradcy zawodowi zatrudnieni w powiatowych urzędach
pracy udzielaj pomocy wszystkim zainteresowanym
poradnictwem klientom w rozwiązywaniu ich problemów
zawodowych. Doradcy zawodowi udostępniaj klientom
rzeczywiste i obiektywne dane o możliwościach kształcenia i
szkolenia, o zawodach oraz rynku pracy. Pomagaj klientom w
określeniu ich postaw wobec złożonych sytuacji życiowych,
poznaniu możliwych opcji i konsekwencji ich wyboru. Doradcy
pomagaj klientom w poszukiwaniu pracy m.in. poprzez
utrzymywanie łączności z pracodawcami oraz prowadzenie
treningów autoprezentacji.
18

19. 
Doradcy zawodowi współpracują z instytucjami
edukacyjnymi (poradniami psychologiczno o pedagogicznymi,
szkołami i o środkami szkolenia zawodowego dorosłych),
pracodawcami, biurami karier szkół wyższych oraz prowadzą
negocjacje z instytucjami na rzecz i w imieniu klienta. Doradcy
zawodowi powiatowych urzędów pracy współpracuj z
doradcami zawodowymi centrów informacji i planowania
kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy.
19

20. 
Doradcy w Centrach

Na podstawie porozumienia zawartego w 1994 r. pomiędzy
Ministerstwami Pracy Polski i Niemiec powstały w Polsce
centra informacji zawodowej. Realizacją tego przedsięwzięcia
zajmował się Federalny Urząd Pracy Niemiec i Krajowy Urząd
Pracy w Polsce. W efekcie tej współpracy centra polskie
stanowią adaptację podobnych instytucji działających w
niemieckim systemie służb zatrudnienia. W 1999 roku z
istniejących dotąd centrów informacji zawodowej utworzono
sieć centrów informacji i planowania kariery zawodowej.
Posiadaj one status samodzielnych wydziałów wojewódzkich
urzędów pracy.
20

21. Metody poradnictwa zawodowego i zasoby
informacji

Podstawową metodą pracy doradców zawodowych
urzędów pracy z klientami w ramach poradnictwa
indywidualnego jest rozmowa doradcza, przebiegająca
zgodnie ze ściśle określonymi fazami i z wykorzystaniem
specyficznych technik. W poradnictwie dla osób bezrobotnych
wykorzystuje się również „Metodę Edukacyjną” oraz
„Kurs Inspiracji“. Stosowanie przez doradców zawodowych
tych metod pomaga zwłaszcza osobom długotrwale
bezrobotnym i zagrożonym bezrobociem określić własną
sytuację zawodową w kontekście zmieniających się potrzeb
rynku pracy i opracować indywidualny plan działania
21

22. Rozmowa doradcza

Rozmowa doradcza – podstawową metodą pracy
doradców zawodowych urzędów pracy z indywidualnymi
klientami jest rozmowa doradcza, przebiegająca zgodnie ze
ściśle określonymi fazami i etapami z wykorzystaniem
specyficznych technik. Ogólnie można stwierdzić, że w wyniku
rozmowy doradca otrzymuje niezbędne informacje o sytuacji
klienta, przebiegu jego kariery edukacyjnej, warunkach
zdrowotnych, zainteresowaniach i oczekiwaniach związanych
z zawodem. Doradca i klient wspólnie planują dalsze kroki
postępowania, a rozmowę kończy wspólne ustalenie planu
działania dla klienta.
22

23. „Metoda Edukacyjna” i „Kurs Inspiracji”


"Metoda Edukacyjna" sytuuje osobiste doświadczenie klienta
w centrum aktywności doradczej, poszerza jego wiedzę
dotyczącą świata zawodów, pomaga określić własną sytuację
zawodową w kontekście zmieniających się potrzeb rynku
pracy i ustalić indywidualny plan działania.
"Kurs Inspiracji'‘ jest skuteczną metodą wykorzystywaną w
pracy z osobami długotrwale bezrobotnymi i zagrożonymi
długotrwałym bezrobociem. Metoda ta wzmacnia motywację
i aktywność bezrobotnych w realistycznym budowaniu
swojego planu zawodowego.
23

24. Program Aktywizacji Zawodowej Absolwentów
„Pierwsza Praca”
Gminne Centra Informacji

Władze samorządowe najniższego szczebla (gminy), a
także inne zainteresowane podmioty tworzyć będą warunki
umożliwiające dostęp do szerokiej informacji ułatwiającej
obywatelom poruszanie się na rynku pracy lokalnym,
regionalnym ogólnokrajowym

Placówki ukierunkowane na aktywizację ludzi młodych oraz
społeczności lokalnych i ożywienie lokalnego rynku poprzez
zapewnienie łatwego dostępu do wykorzystania
nowoczesnych technologii przekazu informacji

Aktualnie na terenie kraju funkcjonuje 963 Gminne Centra
Informacji, utworzone w wyniku konkursu i wsparcia
finansowego ogłoszonego przez Ministra Pracy i Polityki
Społecznej
24

25. Akademickie Biura Karier






prowadzenie doradztwa zawodowego (indywidualnego
i grupowego)
dostarczanie informacji o rynku pracy i możliwościach
podnoszenia kwalifikacji
zawodowych
zbieranie, klasyfikowanie i udostępnianie ofert pracy, staży i
praktyk zawodowych
prowadzenie bazy danych studentów zgłaszających się w
celu znalezienia pracy
nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z pracodawcami
promowanie idei Biur Karier i przyczynianie się do
powoływania Biur przy innych
uczelniach
25

26. DEFINICJE POJĘĆ

Doradca zawodowy - osoba udzielająca pomocy w
formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych,
młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku
kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości
psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku
pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego.
Doradca zawodowy powinien posiadać kompetencje
społeczne, do których należą: cechy osobowościowe,
uzdolnienia i zainteresowania, warunkujące powodzenie pracy
z ludźmi.
26

27. DEFINICJE POJĘĆ

Poradnictwo zawodowe - długofalowe i wieloetapowe
działania wychowawcze, towarzyszące jednostce w trakcie jej
rozwoju zawodowego. Obejmuje ono udzielanie pomocy
uczniom i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery
zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy
sukces. Proces, w którym doradca zawodowy i klient pracują
wspólnie nad świadomym i samodzielnym podjęciem przez
klienta decyzji dotyczącej drogi rozwoju zawodowego oraz
nad dostosowaniem się do wymogów rynku pracy.
Poradnictwo zawodowe polega w szczególności na
wykonywaniu czynności i działań określonych w art.38 ust.1
Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z
dn.20 kwietnia 2004r.
27

28. DEFINICJE POJĘĆ


Doradztwo zawodowe - świadczenie pomocy w
dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w
formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola
problemowego jednostki i udzielenie jej informacji
zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji.
Informacja zawodowa - zbiory danych potrzebnych
jednostce do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych
oraz związanych z zatrudnieniem.
Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są
dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz
rodzajów podejmowanych decyzji.
28

29. DEFINICJE POJĘĆ

Wewnątrzszkolny system doradztwa - ogół działań
podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów
do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia.
System powinien określać: role i zadania nauczycieli w ramach
rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań,
oczekiwane efekty, metody pracy.

Zawód - wewnętrznie spójny system czynności
wymagający określonych kwalifikacji, wykonywanych w
uregulowany i systematyczny sposób, stanowiący podstawę
utrzymania i zapewniający pozycję w społeczeństwie.
29

30. DEFINICJE POJĘĆ


Orientacja zawodowa - działania wychowawcze szkoły,
rodziców, i innych osób, grup i instytucji - mające na celu
przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej,
których ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych
decyzji wyboru zawodu i szkoły
Informacja edukacyjna - zbiory danych potrzebnych
jednostce do podejmowania decyzji związanych z dalszym
kształceniem.
30

31. PODSUMOWANIE

Jak widać z przedstawionego wyżej materiału poradnictwo
zawodowe w Polsce realizowane jest w różnych typach
instytucji i różnych sektorach. Podstawową rolę odgrywają
placówki edukacji i pracy. Ogólna liczba doradców
zawodowych przekracza 2,5 tys. osób. Poza nielicznymi
wyjątkami są to wszystko specjaliści z wykształceniem
wyższym. Doradcy świadczą usługi o zbliżonym charakterze
adresowane do szerokiej grupy odbiorców
31

32. BIBLIOGRAFIA / NETOGRAFIA








Klasyfikacja Zawodów i Specjalności, 2002, Rozporządzenie
Prezesa Rady Ministrów z dn. 22.03.2002r. - Dz.U. Nr 32, poz.304
Ogólne zasady funkcjonowania poradnictwa zawodowego w
systemie urzędów pracy, 1996, Wyd. KUP)
K.Lelińska: Założenia i kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w
warunkach reformy edukacji, 1999, Problemy poradnictwa
psychologiczno - pedagogicznego Nr 2/11, s.29
Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe - wg projektu PHARE
finansowanego ze środków UE oraz Budżetu Państwa
realizowanego pod nadzorem PARP, 2004)
J.Szczepański: Czynniki kształtujące zawód i strukturę zawodową.
Socjologia zawodów, 1965, KiW)
www.doradca-zawodowy.pl
www.ohpdlaszkoly.pl
www.wup.lodz.pl
32