Dk

1. Toshkent amaliy fanlar universiteti
Tarix va filologiya fakulteti
Fan: Eski o’zbek yozuvi
Fan oʻqituvchisi: Fayziyeva Dilorom

2. Mavzu: ‫چ‬ ‫ج‬ ‫ح‬ ‫خ‬
) jim, chim,
hoyi huttiy, xe) harflari.

3. 1. Jim harfi haqida ma’lumot.
2. Chim harfi haqida ma’lumot.
3. Hoyi hutti harfi haqida ma’lumot.
4. Xe harfi haqida ma’lumot.
Reja:

4. ‫ج‬
) jim) harfi. Bu harf o‘zbek
tilidagi jazm, jo‘ja, jabr, kajdum
so‘zlarida j tovushini ifoda qiladi. ‫ج‬
harfi muttasil harf bo‘lgani uchun har
ikkala tomonidan keladigan harflar
qo‘shilish yoki qo‘shilmasligini hisobga
olgan holda ular bilan bog‘lana oladi.

5. Harf nomi Ifoda etgan tovush So‘z oxirida So‘z
o‘rtasida So‘z boshida Alohida ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬J Jim -------
‫ج‬
-
-------------
‫ج‬
-
-------------
‫ج‬
-------------
‫ج‬
-
------------
----------------jayron, Jo‘ja, jobir,
‫جاب‬ ‫جیران‬ ‫جوجه‬ ‫و‬

6. 1-topshiriq. Jim harfining har bir
ko‘rinishini to‘rt qatordan
yozing. 2- topshiriq. Quyidagi
so‘zlarni eski o‘zbek yozuviga
o‘giring. Jabr, Jobir, boj, najot,
zanjir, jon, Jondor, boji, ranj,
daraja, durroj, jovidon, juvon,
jarida, Jurjon, Jurjoniy, jannat,
tojir, tijorat, jin, jo‘r, jiyda,
jiydazor.

7. 3- topshiriq. Berilgan so‘zlarni o‘qing va ko‘chiring.
‫واب‬ ‫جور‬ ‫جوان‬ ‫وان‬ ‫ج‬ ‫جویبار‬ ‫جوی‬ ‫ریده‬ ‫ج‬ ‫جاودان‬ ‫جاده‬
‫ت‬ ‫هاد‬ ‫ج‬ ‫خان‬ ‫بر‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫جهاندار‬ ‫ن‬ ‫ها‬ ‫خناب‬ ‫ج‬ ‫یان‬ ‫ج‬ ‫جون‬
‫ت‬ ‫جوره‬ ‫ن‬ ‫جر‬ ‫زیره‬ ‫ج‬ ‫جیالودار‬ ‫خ‬ ‫جیز‬ ‫یره‬ ‫ج‬ ‫یران‬ ‫ج‬ ‫جنتی‬
‫چ‬ ‫تاجر‬ ‫ت‬ ‫جر‬ ‫بر‬ ‫ج‬ ‫تاجدار‬ ‫تاج‬ ‫زبان‬ ‫رواج‬ ‫جار‬

8. ‫چ‬
) chim) harfi Bu harf o‘zbek tilidagi chora, chodir, chumoli kabi
so‘zlarda ch tovushini ifoda qiladi. ‫چ‬harfi muttasil harf bo‘lgani
uchun har ikkala tomonidan keladigan harflar qo‘shilish yoki
qo‘shilmasligini hisobga olgan holda ular bilan bog‘lana oladi. Harf
nomi Ifoda etgan tovush So‘z oxirida So‘z o‘rtasida So‘z boshida
Alohida Chim ‫چ‬ -- ‫چ‬--‫چ‬-- ‫چ‬
-------
‫چ‬
-
-------------
‫چ‬
-
-------------
‫چ‬
------
-------
‫چ‬
-
----------

9. ‫ح‬
) hoye huttiy ) harfi Bu harf o‘zbek tilidaga arab
tilidan kirib o‘zlashgan so‘zlardagina qo‘llanadi.
Hoyi huttiy harfi bo‘g‘iz h tovushini ifodalaydi.
O‘zbek tilidagi halim, hakim, hukamo, mahkam,
solih, sahro kabi so‘zlardagi h tovushi hoye huttiy
harfi bilan yoziladi. ‫ح‬harfi muttasil harf bo‘lgani
uchun har ikkala tomonidan keladigan harflar
qo‘shilish yoki qo‘shilmasligini hisobga olgan
holda ular bilan bog‘lana oladi.

10. Harf nomi Ifoda etgan tovush So‘z oxirida So‘z
o‘rtasida So‘z boshida Alohida Ho-ye ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ح‬H
huttiy ------- ‫ح‬
-
-------------
‫ح‬
-
-------------
‫ح‬
-------------
‫ح‬
-
---------- habib bahr Rohat ‫حبیب‬ ‫بحر‬ ‫راحت‬

11. ‫خ‬
) xe) harfi Bu harf o‘zbek
tilidagi хo‘roz, oхir, baхt, Balх
so‘zlarida х tovushini ifoda
qiladi. ‫خ‬harfi muttasil harf
bo‘lgani uchun har ikkala
tomonidan keladigan harflar
qo‘shilish yoki qo‘shilmasligini
hisobga olgan holda ular bilan
bog‘lana oladi.

12. Harf nomi Ifoda etgan
tovush So‘z oxirida So‘z
o‘rtasida So‘z boshida
Alohida ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬X Xe ----
--- ‫خ‬
--------------
‫خ‬
----------
----
‫خ‬
-------------
‫خ‬
---------
--taхt paхta daraхt ‫درخت‬
‫تخت‬ ‫پخته‬

13. Quyidagi so‘zlarni o‘qing va ko‘chiring.
‫ب‬ ‫خ‬ ‫خیپچین‬ ‫خیپچه‬ ‫خوار‬ ‫خاتون‬ ‫خ‬ ‫خان‬ ‫خانه‬ ‫ر‬ ‫خدایا‬ ‫دا‬
‫ح‬ ‫راج‬ ‫خ‬ ‫خرابه‬ ‫خرابات‬ ‫راب‬ ‫خندان‬ ‫ر‬ ‫خ‬ ‫نج‬ ‫خ‬ ‫خور‬ ‫نده‬
‫خ‬ ‫رج‬ ‫خیره‬ ‫خونریز‬ ‫خون‬ ‫خوروزباز‬ ‫نا‬ ‫خ‬ ‫خیویچ‬ ‫یات‬
‫بردار‬ ‫خ‬ ‫زخ‬ ‫دانخور‬ ‫نجر‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫باوجود‬ ‫رید‬ ‫خیر‬ ‫یر‬ ‫خ‬
‫روان‬ ‫خت‬ ‫ت‬ ‫خارج‬ ‫جت‬ ‫ر‬ ‫خ‬ ‫خریدار‬ ‫خرید‬ ‫خندان‬ ‫خبرچی‬
‫تخیر‬

14. E’tiboringiz uchun
rahmat!