1. Από την
Ευαγγελία Γραμματίκα, Καθηγήτρια Γερμανικών & Μεταφράστρια
Μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Γερμανικής Γλώσσας
Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης
Kινητό 6949 720056
eva_gramma@hotmail.com
Η γλώσσα κάνει τον άνθρωπο…
’’ Macht die Sprache den Menschen erst zum Menschen’’?
Είναι η πολυγλωσσία που χαρακτηρίζει τον μεταμοντέρνο άνθρωπο;
Κι αν είναι έτσι, με ποιά κριτήρια επιλέγει κάποιος τις ξένες γλώσσες που θα μάθει;
Όλοι γνωρίζουμε πως μία ξένη γλώσσα δεν είναι πλέον αρκετή. Ο επιθυμητός
στόχος που έχουν θέσει οι χώρες μέλη είναι κάθε ευρωπαίος να μιλάει δύο
ξένες γλώσσες μετά τη λήξη της εκπαίδευσής του. Εδώ και καιρό η διδασκαλία
της δεύτερης ξένης γλώσσας είναι μία πραγματικότητα στα ιδιωτικά και στα δημό-
σια σχολεία της χώρας μας. Τα παιδιά μας μπορούν να μάθουν δύο, τρεις ή και
περισσότερες, μερικές φορές γλώσσες, χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η
εκπαιδευτική τους ανάπτυξη. Τα περισσότερα παιδιά στην Ελβετία είναι
τρίγλωσσα μέχρι να αποφοιτήσουν από το σχολείο.
Είναι η γερμανική γλώσσα δύσκολη;
‘’ deutsche Sprache schwere Sprache ‘’?
Ένας μύθος ο οποίος τείνει να εξαφανιστεί από τότε που οι Έλληνες μαθητές, νέοι
και ενήλικες μαρτυρούν το αντίθετο. Εδώ και δύο δεκαετίες διδάσκω τα Γερμανικά
ως δεύτερη ξένη γλώσσα. Χωρίς ιδιαίτερο κόπο μαθαίνουν τα παιδιά, οι νέοι και οι
ενήλικες την δεύτερη ξένη γλώσσα και πετυχαίνουν στις εξετάσεις Α1 έως C1
αποκτώντας έτσι τα εφόδια του ενεργού πολίτη για τις ανάγκες της διαγλωσσικής
δεξιότητας στο πλαίσιο της πολύγλωσσης και πολύ πολιτισμικής ευρωπαϊκής
κοινωνίας.
Γιατί τα Γερμανικά είναι εύκολη γλώσσα για τους Έλληνες;
Οι βάσεις για την ενιαία γερμανική γλώσσα μπήκαν το 1521 όταν ο Λούθηρος
μετέφρασε την Καινή Διαθήκη από το αυθεντικό κείμενο –τα αρχαία Ελληνικά- στα
Γερμανικά. Κανένα άλλο βιβλίο δεν επηρέασε τόσο πολύ την γερμανική γλώσσα όσο
η μετάφραση της Βίβλου από τον Λούθηρο. Σκοπός του ήταν να μεταφράσει την
Βίβλο από το πρωτότυπο. Ο λαός μιλούσε τότε διαφορετικές γερμανικές διαλέκτους.
Οι βόρειοι Γερμανοί δεν καταλάβαιναν σχεδόν καθόλου τους νότιους και μόνον οι
μορφωμένοι μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους στα Λατινικά, την διεθνή
- 2 –

2. γλώσσα τους. Υπήρχε η ανάγκη για μία ενιαία γερμανική γλώσσα, την οποία θα
καταλάβαινε ολόκληρος ο λαός και κυρίως η ανάγκη για μία ενιαία επίσημη γραπτή
γλώσσα, η οποία θα βοηθούσε στην δημιουργία των μικρών κρατών και πόλεων
(Staaten & Reichsstadte) μετά την πτώση της Μεσαιωνικής Αυτοκρατορίας
( Mittelalterliches Reich ). Έτσι δημιουργήθηκε η γερμανική επίσημη γραπτή και
προφορική γλώσσα(deutsche Hochsprache) όπως την μαθαίνουμε σήμερα.
Η λέξεις ‘’ Muttersprache’’ (μητρική γλώσσα), ‘’geistreich’’ (πνευματώδης /ευφυής),
‘’Einfluss’’ (επιρροή), ‘’friedfertig’’ (φιλήσυχος) κ.α. προέρχονται από
την γλώσσα που δημιούργησε ο Λούθηρος για τις ανάγκες της μετάφρασης της
Βίβλου. Εν μέσω της κατάρρευσης της παλαιάς γερμανικής Αυτοκρατορίας
( altes deutsches Reich ) μπήκαν οι βάσεις για την ενιαία γερμανική γλώσσα και έναν
ενιαίο γερμανικό πολιτισμό.
Επιρροή της Ελληνικής στην Γερμανική
Η γερμανική γλώσσα έχει παρόμοια δομή με την ελληνική και μία σύγκριση των
γραμματικών των δύο γλωσσών αποδεικνύει ότι δομούνται και αναπτύσσονται με την
ίδια περίπου λογική. Για παράδειγμα υπάρχουν τρία άρθρα, διαφορετικά γένη και οι
ίδιες ακριβώς πτώσεις στην κλίση ουσιαστικών και επιθέτων. Αυτό που έχει επίσης
ενδιαφέρον είναι ότι η γερμανική είναι μία γλώσσα που δομείται με βάση αυστηρούς
κανόνες με ελάχιστες εξαιρέσεις, γεγονός που καθιστά εύκολη την εκμάθησή της,
υπό την προϋπόθεση της σωστής διδασκαλίας και της συστηματικής μελέτης.
Υπάρχουν δε πολλές ομοιότητες ανάμεσα στις ελληνικές και τις γερμανικές λέξεις!
Οι ελληνικές λέξεις πέρασαν στην γερμανική γλώσσα είτε μέσω της λατινικής, είτε
απ΄ευθείας από την ελληνική. Λέξεις όπως Akademie, Basis, Chronik, Diagnose,
Exodus, Fasan, Gitarre, Horizont, Ikone, Jasmin, Kamille, Logik, Magie, Narzisse,
Optiker, Paradies, Rhombus, Serie, Technik, Utopist, Xenophilie, Zone και πολλές
άλλες προέρχονται από την μητρική μας γλώσσα και μας διευκολύνουν στην
εκμάθηση της γερμανικής.
Γιατί να μάθω Γερμανικά;
Πολλά από τα σχέδια που μπορεί να έχετε για εσάς ή για το παιδί σας μπορείτε
να τα πετύχετε έχοντας ένα ακόμη εφόδιο, την γερμανική γλώσσα.
Σε ότι αφορά τις σπουδές τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Γερμανίας
διακρίνονται για το υψηλό επίπεδο και το κύρος που κατέχουν στην Ευρωπαϊκή
Ένωση. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι δεν απαιτούνται δίδακτρα πανε-
πιστημιακών σπουδών επίσης παρέχονται πλήθος υποτροφιών που απαιτούν βεβαίως
την καλή γνώση της γερμανικής γλώσσας. Τα Γερμανικά είναι η δεύτερη
πιο σημαντική γλώσσα της επιστήμης αφού η Γερμανία συνεισφέρει σημαντικά στην
έρευνα και την εξέλιξη και παρέχει χρηματοδοτήσεις για έρευνα σε αλλοδαπούς
επιστήμονες.
Επίσης είναι μία πραγματικότητα ότι το 40% των τουριστών της χώρας μας
προέρχονται από γερμανόφωνες χώρες συμβάλλοντας έτσι στην οικονομική
ανάπτυξη της χώρας μας.
- 3 –

3. Τέλος ποιός δεν θα ήθελε να είναι σε θέση να διαβάζει από το πρωτότυπο τους
συγγραφείς όπως Hesse, Kafka, Rilke, Goethe, να ακούει τον Μαγικό Αυλό του
Mozart στην Όπερα της Βιέννης και das Lied der Niebelungen στην Όπερα του
Βερολίνου στα Γερμανικά;
Γερμανική Γλώσσα και δυσλεξία
Η διδασκαλία ξένων γλωσσών σε δυσλεκτικά άτομα αποτελεί σχετικά πρόσφατο
τομέα της έρευνας. Είχα την τύχη να διδάξω Γερμανικά ως δεύτερη ξένη γλώσσα επί
σειρά ετών σε Έλληνες μαθητές οι οποίοι μάθαιναν τα Αγγλικά ως πρώτη ξένη
γλώσσα. Αυτό που διαπίστωσα αρχικά με έκπληξη ήταν ότι οι μαθητές μου μάθαιναν
πιο εύκολα αλλά και πιο γρήγορα την γερμανική γλώσσα, παρ όλου που σε πολλές
περιπτώσεις είχαν αρχίσει να μαθαίνουν την αγγλική από το Νηπιαγωγείο και την
γερμανική πολύ αργότερα.
Με τη διδασκαλία μίας ξένης γλώσσας εισάγουμε τα παιδιά σε ένα άλλο γλωσσικό
σύστημα, το οποίο διαφέρει από το μητρικό τους στη γραφή, στους φθόγγους, στην
προφορά, στο λεξιλόγιο, στις γραμματικές και συντακτικές δομές μέσα στην
πρόταση. Η Ελληνική όπως και η Γερμανική είναι διάφανες γλώσσες, αυτό σημαίνει
ότι κάθε γράφημα αναπαριστά ένα φώνημα και η προφορά των λέξεων ακολουθεί τον
τρόπο γραφής τους, ενώ στην αγγλική γλώσσα πολύ συχνά, δεν ισχύει αυτό.
Οι Έλληνες δυσλεκτικοί αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα στην εκμάθηση της
Αγγλικής ως ξένης γλώσσας, σε όλα τα πεδία (συντακτικό, γραμματικό, λεξικολο-
γικό και φωνολογικό καθώς και την ορθογραφία και τη γραμματική λόγω των
μεγάλων διαφορών ανάμεσα στην Αγγλική και την Ελληνική. Όσο λιγότερες οι
διαφορές μεταξύ της μητρικής τους γλώσσας και της ξένης, τόσο πιο εύκολη η
εκμάθηση της ξένης.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί με δυσλεξία να πετύχει σε μία τόσο
σημαντική δεξιότητα για τη ζωή όπως αυτή της εκμάθησης της ξένης γλώσσας;
Ο εκπαιδευτικός καλείται πέρα από την προφορική διδασκαλία να χρησιμοποιεί
χρώμα, εικόνα, ήχο, αφή και σώμα σε μία προσπάθεια παρουσίασης του μαθή-
ματος με βιωματικό ΄΄ ζωντανό ΄΄ τρόπο. Ο μαθητής με δυσλεξία μπορεί να
καταφέρει να κατανοήσει και να μάθει μόνον ό,τι μπορέσει να βιώσει και να
αισθανθεί. Ταυτόχρονα ο προαναφερόμενος τρόπος είναι ευεργετικός για όλους
τους μαθητές κατά την εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Ορισμένες φορές θα πρέπει
ο εκπαιδευτικός να εξατομικεύσει τη διδασκαλία ανάγνωσης και γραφής και να την
προσαρμόσει στις ανάγκες κάθε παιδιού χωριστά για τη σωστή αντιμετώπιση του
μαθησιακού προβλήματος.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς ότι η έγκαιρη διάγνωση και
αντιμετώπιση του μαθησιακού προβλήματος βοηθά όχι μόνο στην επιτυχή
αποκατάσταση αλλά και στην αποφυγή των ψυχολογικών προβλημάτων που
βιώνουν τα δυσλεκτικά παιδιά στο σχολείο και στο σπίτι.