Subclinical of dengue fever

1. HIỂU VÀ SỬ DỤNG HỢP LÝHIỂU VÀ SỬ DỤNG HỢP LÝ
CÁC XÉT NGHIỆM MIỄN DỊCHCÁC XÉT NGHIỆM MIỄN DỊCH
TRONG CHẨN ĐOÁN SỐT XUẤTTRONG CHẨN ĐOÁN SỐT XUẤT
HUYẾT (SỐT DENGUE)HUYẾT (SỐT DENGUE)
PGS.TS. Lê Xuân Hải
Khoa Miễn dịch, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương

2. SỐT XUẤT HUYẾT (SỐT DENGUE)SỐT XUẤT HUYẾT (SỐT DENGUE)
 Do virus Dengue, thuộc họDo virus Dengue, thuộc họ FlavivirusFlavivirus, được truyền bởiđược truyền bởi
muỗi vằnmuỗi vằn (Aedes aegypti)(Aedes aegypti), phổ biến nhất ở các vùng, phổ biến nhất ở các vùng
nhiệt đới và cận nhiệt đới.nhiệt đới và cận nhiệt đới.
 Chẩn đoán chính xác nhiễm virus Dengue chủ yếu dựaChẩn đoán chính xác nhiễm virus Dengue chủ yếu dựa
vào các xét nghiệm sau:vào các xét nghiệm sau:
 Xét nghiệm SHPT: xác định ARN của virus DengueXét nghiệm SHPT: xác định ARN của virus Dengue
 Xét nghiệm miễn dịch: Phát hiện kháng nguyên (Dengue NS1),Xét nghiệm miễn dịch: Phát hiện kháng nguyên (Dengue NS1),
phát hiện kháng thể (anti Dengue IgM và anti Dengue IgG)phát hiện kháng thể (anti Dengue IgM và anti Dengue IgG)
2/15

3. Động học các dấu ấn sinh học trongĐộng học các dấu ấn sinh học trong
sốt Denguesốt Dengue

4. Thời điểm có thể phát hiện dấu ấnThời điểm có thể phát hiện dấu ấn
sinh học virus Denguesinh học virus Dengue
4/15

5. Một số câu hỏi thường gặpMột số câu hỏi thường gặp
 Có những xét nghiệm miễn dịch gì đểCó những xét nghiệm miễn dịch gì để
chẩn đoán?chẩn đoán?
 Nên chỉ định thế nào cho hợp lý? Lấy mẫuNên chỉ định thế nào cho hợp lý? Lấy mẫu
thế nào?thế nào?
 Thế nào là xét nghiệm huyết thanh đơn vàThế nào là xét nghiệm huyết thanh đơn và
xét nghiệm huyết thanh kép trong chẩnxét nghiệm huyết thanh kép trong chẩn
đoán sốt do virus Dengue?đoán sốt do virus Dengue?
 Kết quả trả về nên được hiểu như thếKết quả trả về nên được hiểu như thế
nào?nào?
5/15

6. Các loại xét nghiệm miễn dịchCác loại xét nghiệm miễn dịch
chẩn đoán sốt Denguechẩn đoán sốt Dengue
 Xét nghiệm phát hiện kháng nguyênXét nghiệm phát hiện kháng nguyên
 Dengue NS1 test nhanh (đơn độc hoặc phốiDengue NS1 test nhanh (đơn độc hoặc phối
hợp NS1 + IgG và IgM)hợp NS1 + IgG và IgM)
 Dengue NS1 ELISADengue NS1 ELISA
6/54

7. Các loại xét nghiệm miễn dịchCác loại xét nghiệm miễn dịch
chẩn đoán sốt Denguechẩn đoán sốt Dengue
 Xét nghiệm phát hiện kháng thể anti DengueXét nghiệm phát hiện kháng thể anti Dengue
 Kết hợp IgM/IgG hoặc NS1 + IgM/IgG test nhanhKết hợp IgM/IgG hoặc NS1 + IgM/IgG test nhanh
 Anti Dengue IgM (ELISAAnti Dengue IgM (ELISA
 Anti Dengue IgG (ELISA)Anti Dengue IgG (ELISA)
 Anti Dengue IgM/IgG (ELISA)Anti Dengue IgM/IgG (ELISA)
7/54

8. ELISA hay test nhanh tốt?ELISA hay test nhanh tốt?
 ELISA chẩn đoán Dengue có độ nhạy khoảngELISA chẩn đoán Dengue có độ nhạy khoảng
90-94%, độ đặc hiệu khoảng 97-99%.90-94%, độ đặc hiệu khoảng 97-99%.
 Test nhanh chẩn đoán Dengue có độ nhạy và độTest nhanh chẩn đoán Dengue có độ nhạy và độ
đặc hiệu khá dao động. Thử nghiệm trên nhiềuđặc hiệu khá dao động. Thử nghiệm trên nhiều
loại test nhanh khác nhau thấy độ nhạy có thểloại test nhanh khác nhau thấy độ nhạy có thể
dao động từ 70-92%, độ đặc hiệu từ 75-95%.dao động từ 70-92%, độ đặc hiệu từ 75-95%.
 Test nhanh thuận lợi cho xét nghiệm riêng lẻTest nhanh thuận lợi cho xét nghiệm riêng lẻ
từng bệnh nhân một. ELISA thuận lợi cho xéttừng bệnh nhân một. ELISA thuận lợi cho xét
nghiệm theo mẻ lớn, nhiều mẫu bệnh phẩm làmnghiệm theo mẻ lớn, nhiều mẫu bệnh phẩm làm
cùng 1 lúc.cùng 1 lúc.
8/15

9. Lấy mẫu thế nào?
 2 ml máu không chống đông, ghi đầy đủ thông2 ml máu không chống đông, ghi đầy đủ thông
tin: họ tên, tuổi, ngày sốt.tin: họ tên, tuổi, ngày sốt.
 Mẫu nên bảo quản từ 2-20 độ C, vận chuyểnMẫu nên bảo quản từ 2-20 độ C, vận chuyển
đến phòng xét nghiệm trong vòng 6 tiếng.đến phòng xét nghiệm trong vòng 6 tiếng.
Trường hợp đặc biệt liên hệ trực tiếp với nhânTrường hợp đặc biệt liên hệ trực tiếp với nhân
viên phòng xét nghiệm để tư vấnviên phòng xét nghiệm để tư vấn
9/15

10. Hướng dẫn sử dụng hợp lýHướng dẫn sử dụng hợp lý
xét nghiệm miễn dịch chẩnxét nghiệm miễn dịch chẩn
đoán sốt Dengueđoán sốt Dengue
10/15

11. Trường hợp dùng kít tích hợp phát hiện
đồng thời cả kháng nguyên và kháng thể
Sốt Dengue?
Dương tính
(NS1 hoặc IgM)
≤ 4 ngày > 4 ngày
Âm tính
(NS1 và IgM)
Ngày
sốt
Sốt do
DENGUE
Không do
DENGUE
NS1 + IgM/IgG
(sau 2-4 ngày)
Dương tính
(NS1 hoặc IgM)
Âm tính
(NS1 và IgM)
NS1 + IgM/IgG
11/15

12. Nghi sốt Dengue?
Ngày sốt
≤ 4 ngày > 4 ngày
Dengue NS1
Âm tính Dương tính
Dengue IgM/IgG
(Sau 2-4 ngày)
Âm tính Dương tính
Sốt do
DENGUE
Không do
DENGUE
Dengue NS1
Dương tính Âm tính
Dương tính Âm tính
Dengue IgM/IgG
12/15
Trường hợp dùng kít phát hiện riêng
kháng nguyên, kháng thể

13. Huyết thanh đơn? Huyết thanh đôi?
 Lấy máu xét nghiệm 1 lầnLấy máu xét nghiệm 1 lần  Huyết thanh đơnHuyết thanh đơn
 Nếu sốt ≤ 4 ngày xét nghiệm huyết thanh đơnNếu sốt ≤ 4 ngày xét nghiệm huyết thanh đơn
âm tínhâm tính  lấy máu làm xét nghiệm lại sau 2-4lấy máu làm xét nghiệm lại sau 2-4
ngày (huyết thanh đôi)ngày (huyết thanh đôi)
13/15

14. Ý NGHĨA LÂM SÀNG?Ý NGHĨA LÂM SÀNG?
Ngày
sốt
NS1 IgM IgG Sốt Dengue
1-5
- - - Không phải do Dengue
+ - - Cấp thể nguyên phát
+/- + - Cấp thể nguyên phát
+ - + Cấp thể thứ phát
+/- + + Cấp thể thứ phát
- - - Không phải do Dengue
6-9
+/- + - Cấp thể nguyên phát.
+/- + + Cấp thể thứ phát
14/15
Lưu ý:
-Chỉ cần có NS1 hoặc IgM dương tính  Đợt sốt này do Dengue
-Có IgG  thứ phát
-Sau ngày 9 (các xét nghiệm giảm đáng kể, không có ý nghĩa chẩn đoán

15. KẾT LUẬNKẾT LUẬN
- Do có nguy có gây xuất huyết và sốcDo có nguy có gây xuất huyết và sốc  cần chẩn đoán xác định cócần chẩn đoán xác định có
sốt do virus Dengue hay khôngsốt do virus Dengue hay không
- Sử dụng xét nghiệm miễn dịch với các dấu ấn sinh học là khángSử dụng xét nghiệm miễn dịch với các dấu ấn sinh học là kháng
nguyên NS1, kháng thể IgM, IgG có giá trị chẩn đoán xác định.nguyên NS1, kháng thể IgM, IgG có giá trị chẩn đoán xác định.
- NS1 và IgM có giá trị xác định đợt sốt hiện tại là do virus DengueNS1 và IgM có giá trị xác định đợt sốt hiện tại là do virus Dengue
(sốt Dengue tiên phát). Trong khi đó IgG cho biết gần đây đã bị sốt(sốt Dengue tiên phát). Trong khi đó IgG cho biết gần đây đã bị sốt
do virus Dengue. IgG dương tính (IgM âm hoặc dương) gợi ý sốtdo virus Dengue. IgG dương tính (IgM âm hoặc dương) gợi ý sốt
Dengue thứ phátDengue thứ phát
- Cần dựa vào ngày sốt để có kế hoạch xét nghiệm hợp lý, nên kếtCần dựa vào ngày sốt để có kế hoạch xét nghiệm hợp lý, nên kết
hợp xét nghiệm cả NS1 và kháng thể IgM để tăng khả năng chẩnhợp xét nghiệm cả NS1 và kháng thể IgM để tăng khả năng chẩn
đoán.đoán.
15/15

16. 16/15
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN
 GS. TS Nguyễn Anh TríGS. TS Nguyễn Anh Trí
 Ban lãnh đạo viện HHTMTWBan lãnh đạo viện HHTMTW
 Tập thể khoa Miễn dịchTập thể khoa Miễn dịch