Inspirerende interviews met Bert Coenen en Marjo de Bot bij hun afscheid aan de Leergang Supervisie & Coaching en de Master Begeleidingskunde van Hogeschool Rotterdam. Bert Coenen en Marjo de Bot nemen u in interviews met Esther Groenewegen mee hoe zij het vak hebben zien ontwikkelen en daar zelf een belangrijke bijdrage aan hebben gehad. Want dat hebben ze! Reden om dit magazine te maken is het afscheid van beide in mei 2015. In de interviews geven zij niet alleen een terugblik, maar vooral hun mening over de verdere ontwikkeling van het vak.

1. 1
De kunst van
het begeleiden

2. 2
Colofon
Interviews
Esther Groenewegen – Divine Communicatie
Foto’s
Erno Wientjens Fotografie
Ontwerp
Danny Bok
Voorwoord
Willem C. Pleune
Redactie
Ruud Vermaase en Danny Bok
Drukwerk
Tripiti
Informatie: www.hogeschoolrotterdam.nl
© Hogeschool Rotterdam, Instituut voor Sociale Opleidingen
– Masteropleidingen
Niets uit deze uitgave mag openbaar worden gemaakt en/of ver-
veelvoudigd door middel van druk, fotokopie, microfilm of in enig
ander digitale, elektronische, optische of andere vorm ook, zonder
voorafgaande toestemming van de uitgever.
Inhoud
Redactioneel ................................................................ 3
Twee gezichten, één gezicht naar buiten ............. 5
Een voorwoord van Willem Pleune en Petra Kanters
Ik roep maar wat ........................................................ 7
Interview met Bert Coenen - lector begeleidingskunde
Kunst ............................................................................. 10
Een leven lang leren .................................................. 13
Interview met Marjo de Bot - programmaleider
supervisie, coaching en begeleidingskunde

3. 3
Voor u ligt een magazine waarin u twee opmerkelijke verhalen
kunt lezen over de kunst van het begeleiden.
Bert Coenen en Marjo de Bot nemen u in interviews met Esther
Groenewegen mee hoe zij het vak hebben zien ontwikkelen en daar
zelf een belangrijke bijdrage aan hebben gehad. Want dat hebben
ze! Reden om dit magazine te maken is het afscheid van beide in
mei 2015. In de interviews geven zij niet alleen een terugblik, maar
vooral hun mening over de verdere ontwikkeling van het vak.
Kortom, een bron van inspiratie voor iedereen die zich interesseert
in supervisie, coaching en begeleidingskunde.
Hogeschool Rotterdam
Instituut voor Sociale Opleidingen
Masteropleidingen
De kunst van
het begeleiden
Inspirerende interviews met Bert Coenen en Marjo de Bot bij
hun afscheid aan de Leergang Supervisie & Coaching en de
Master Begeleidingskunde van Hogeschool Rotterdam.

5. 5
Samen stonden en staan ze ervoor. U leest dat in
deze speciale uitgave.
Marjo de Bot; programmaleider van de supervisie en
masteropleiding Begeleidingskunde en haar lange er-
varing in het werkveld van maatschappelijke dienst-
verlening en grote betrokkenheid bij het vakgebied
van supervisie.
Bert Coenen; als lector begeleidingskunde met een
eigen gezicht en een visionaire blik om het vakgebied
van supervisie in Nederland om te buigen naar het
kennisdomein van Begeleidingskunde.
Ruim 15 jaar is Marjo de Bot met passie en grote
betrokkenheid de programmaleider en verbinder
geweest van de Opleiding Supervisie en Coaching
voor het werkveld van de maatschappelijke dienst-
verlening.
Zij heeft in samenwerking met het management en
docententeam de opleiding binnen Hogeschool Rot-
terdam een gezicht gegeven. Haar grote betrokken-
heid bij de beroepsgroep en de landelijke vereniging
voor supervisie en coaching was een welkome
aanvulling voor de opleiding tot supervisor en later
coaching.
Daarna bracht ze als programmaleider, in samen-
werking met lector Bert Coenen en het management,
de opleiding op het niveau van een officieel erkende
post-hbo-master. Honderden studenten heeft ze toe-
gesproken en het getuigschrift mogen uitreiken.
Bert Coenen heeft met zijn eigentijdse en praktijk-
wetenschappelijke bril en, niet te vergeten, zijn on-
geëvenaarde creatieve geest een waardevolle draai
gegeven aan de post-hbo-opleiding Supervisie en
Coaching. In goede samenspraak met het manage-
mentteam van de opleiding ging hij de confrontatie
niet uit de weg om nieuwe paden te bewandelen en
de beroepsgroep van supervisoren en coaches tot
een ander handelen te brengen.
Ruim tien jaar heeft Bert gewerkt aan de verdere
professionalisering van het vakgebied van begelei-
dingskunde.
Bert wist op een tartende manier het werkveld te
confronteren met zijn nieuwe inzichten op het ken-
nisdomein begeleidingskunde en bracht daarmee het
opleidingsteam continu in beweging. Zijn laatste actie
in dit verband is zijn boek(2014): ‘Coaching de oorlog
verklaard!’ om het vakgebied van coaching bewuster
met begeleiden om te laten gaan.
Het resultaat van dit alles is dat er een erkende Mas-
ter Begeleidingskunde staat.
Het is een masteropleiding met een eigen visie en
een bijzonder gezicht. Professionals die in staat zijn
medewerkers in een organisatie te bewegen met
behulp van praktijkwetenschappelijk onderzoek.
Alles gericht om ruimte te geven aan onder andere
die belangrijke competentie in de masteropleiding
begeleidingskunde: het onbesprokene bespreek-
baar te maken in klein en groot verband, binnen een
werkrelatie, organisatie en/of groter maatschappelijk
samenwerkingsverband.
Daar stonden en staan ze voor! Marjo de Bot als pro-
grammaleider en Bert Coenen als lector en docent.
Met plezier hebben wij samen gewerkt met deze kan-
jers in opleidingsland. Zij nemen nu afscheid en laten
met hun verhalen in deze uitgave genoeg boeiende
stof voor de toekomst achter.
Dank hiervoor!
Willem Pleune,
manager private opleidingen
Hogeschool Rotterdam
Petra Kanters,
onderwijsmanager
masteropleidingen
Instituut voor Sociale Opleidingen
van Hogeschool Rotterdam
Twee gezichten,
één gezicht naar buiten!

6. Bert Coenen is ruim 15 jaar als buitengewoon lector
begeleidingskunde aan de Hogeschool Rotterdam
verbonden geweest. Bert studeerde sociologie/be-
drijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam,
volgde de voortgezette opleiding tot supervisor en
coach in Amsterdam en is in Utrecht gepromoveerd
in de Humanistiek. Hij is de grondlegger van het
werkveld begeleidingskunde. Van zijn hand zijn een
zestal boeken en een aantal artikelen verschenen
over begeleiden, organiseren en veranderen. In zijn
werk als adviseur, onderzoeker en opleider is de
mens in al zijn facetten vertrekpunt.

7. 7
In 1949 “Op Zuid” geboren, bleken de jaren 50 en
60 van grote invloed op Bert. ‘We worden gevormd
door de generatie die we zijn. We kunnen er wel
over nadenken, of afstand van nemen, maar er nooit
helemaal van loskomen. Ik kreeg in mijn jeugd mee
dat het belangrijk was je te ontwikkelen. Je moest
vooruitgang boeken door te leren. Daar geloofde ik
natuurlijk niet in. Op school was ik al ontregelend. De
jaren 50 was het decennium van regels, van hoe het
eigenlijk hoort. De jaren 60 heb ik dan ook als bevrij-
dend ervaren. Daar liggen mijn roots, dat afzetten
tegen de regels.’
‘Als ik terugblik, is kenmerkend dat ik altijd mijn eigen
gang ben gegaan. Daardoor werd ik vaak in de marge
gedrukt, ik was immers anders dan de anderen. Ik
heb het toch volgehouden en ben er altijd beter
van geworden. Soms was dat eenzaam, en aan de
andere kant zijn er toch altijd mensen die je met die
instelling raakt. Dat ontregelende, dat recalcitrante,
dat dwarse… ik had het best wel heftig. Ik kan er nu
constructief mee omgaan. Het is een heel groeipro-
ces geweest met veel vallen en opstaan. Feitelijk ben
ik mijn hele leven lang al een ontregelaar.’
Het was in de periode dat Bert sociologie studeerde
in Rotterdam dat hij in contact kwam met Ien Dales.
Voorafgaand aan haar politieke carrière was zij
directeur van de Sociale Dienst in Rotterdam waar
ze orde op zaken stelde na een fraudeaffaire. ‘Mijn
ontmoeting met Ien Dales was een scharnierpunt in
mijn leven. Ze heeft er maar vier jaar gewerkt, maar
haar impact was enorm. Ze was onconventioneel
en mensgericht. Ien nam afstand van het ambtelijke
bureaucratische gedoe en liet de dingen los. Ze had
een houding van “laat de dingen maar gebeuren en
we zien wel.” Ik vond het geweldig. Sinds die tijd ben
ik ook zo gaan denken en werken. Ik ben er achter
gekomen dat het - of je nu praat over organisaties,
mensen of je eigen ontwikkeling - goed is dat zich dat
iets zich kan ontwikkelen. Je moet openstaan voor
dat wat er gebeurt in plaats van dat je gaat sturen of
zoeken.’
Organische processen
De keuze de voortgezette opleiding Supervisie te
volgen was zoals Bert zelf aangeeft, eveneens een
organisch proces. ‘Niet gehinderd door enige kennis,
heb ik de stap genomen. Het bleek een verrassende,
geweldige studie te zijn ondanks mijn gevoel dat een
heleboel dingen niet klopten. Ik heb dat onderzocht
en heb in mijn proefschrift vooral belicht wat er fout
ging bij supervisie. Daarmee heb ik op heel wat tenen
‘Ik heb geen waarheid of waarheden. Ik roep maar wat.’ Dergelijke woor-
den verwacht je niet van iemand die sociologie/bedrijfskunde aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam heeft gestudeerd. En maar liefst zes
managementboeken op zijn naam heeft staan. Toch is het een typerende
uitspraak voor Bert Coenen, tot voor kort buitengewoon lector begelei-
dingskunde aan Hogeschool Rotterdam. ‘Ik wil mensen aan het denken
zetten. Ik denk dat ik wel wat te bieden heb, maar ik probeer geen men-
sen te overtuigen van mijn gelijk. Het is hun eigen mening waar ik in
geïnteresseerd ben.’
Ik roep maar wat

8. 8
getrapt en vervolgens ook de nodige bagger over me
heen gekregen. De gedachten die ik toen heb ontwik-
keld, zijn echter nog steeds leidend. En daar ben ik
best trots op.’
‘Achteraf gezien moet de strijd die ik met de main-
stream coach- en supervisiewereld heb gevoerd, wel
de grootste uitdaging van mijn carrière zijn geweest.
Ik heb een bres weten te slaan ondanks de weer-
stand die mijn aanval op de gevestigde orde opriep.
Men bevroedde dat er waarheid in mijn woorden lag.
Er spelen echter enorme belangen in die wereld, en
door sommigen wordt coaching puur als instrument
om geld te verdienen gezien. Daar heb ik mijn leven
lang tegen gestreden. Ik ben nooit uit geweest op
geld. Ik kreeg betaald voor wat ik met heel veel ple-
zier deed. Geld is nooit mijn drijfveer geweest.’
Als liefhebber van organische processen weet Bert
authenticiteit zeer te waarderen. ‘De recalcitranten
zijn van levensbelang voor een samenleving, een
organisatie en een team. Alles wordt echter in regels
gevat en daarmee wordt elk verlangen in de kiem ge-
smoord. Daardoor ontstaat verstarring. Kinderen zijn
per definitie creatief, nieuwsgierig en verlangend. Dat
wordt binnen de kortste keren aan banden gelegd.
En bij sommige mensen hun leven lang. In de afgelo-
pen 10 jaar hebben we in onze opleiding geprobeerd
die creativiteit die mensen eigen is, weer toe te laten.
Mensen mogen weer nieuwsgierig zijn, vragen stellen
en eigenheid tonen. Mensen mogen weer worden
wie ze feitelijk zijn.’
Het houdt nooit op
Ook als het om organisatieverandering gaat, pleit
Bert Coenen voor een organisch proces. ‘Er is geen
eindpunt bij verandering. Het is een illusie om te
denken dat het ooit stopt. Dat besef heb ik proberen
bij te brengen aan mijn studenten. Verandering heeft
gevolgen. En ook die moet je organisch laten gaan.
Als je inziet dat het nooit ophoudt, geeft dat rust.
In mijn manier van denken is een tijdelijke terugval
ook niet erg. Het gaat immers om weerbaarheid, om
beweging. Dan hoef je je ook niet zo druk te maken
over deadlines of dat het anders loopt dan verwacht.
Dat heb ik altijd als boodschap meegegeven.’
Met het vertrek van Bert Coenen als lector en Marjo
de Bot als programmamanager, staat ook de voor-
malige Transfergroep van Hogeschool Rotterdam
voor grote veranderingen. Bert ziet het vol vertrou-
wen tegemoet. ‘Ik heb geen moeite met het afscheid.
We laten de opleiding in een prachtige staat achter.
Boekentips van Bert Coenen:
Jan Brokken - Baltische Zielen
Blake & Mortimer (alle strips)
Guust Flater (alle strips)
Franz Kafka - Verzameld werk
Gerard Koolschijn - Een familie,
acht tragedies
Lefranc (alle strips)
Charles Lewinsky - Terugkeer
ongewenst
Joris Luyendijk - Dit kan niet waar zijn
Robert Musil- De man zonder
eigenschappen
Sjeng Schreijen / Sergej Diaghilev –
Een leven voor de kunst
Frank Westerman - Ingenieurs van
de ziel
De kunst van het begeleiden

9. 9
Er treedt een jonge garde aan met nieuwe, andere
energie. Het zal anders gaan, z’n eigen gang. En dat
is prima. Willem Pleune, die over een aantal jaar
afscheid neemt, heeft zelf Petra Kanters als zijn
opvolger kunnen kiezen. Barbara Spoel neemt de
taken van Marjo over. Het is allemaal heel organisch
verlopen, net zoals de zoektocht naar mijn vervanger.
En dat voelt goed.’
Ook over de wat verdere toekomst is Bert positief:
‘onze opleiding valt onder de paraplu van Hogeschool
Rotterdam. Die kleinschaligheid in de context van
een groter geheel, heeft wat mij betreft de toekomst.
We zitten in een niche, opereren met een klein team
en kennen alle studenten. Ondanks dat we onderdeel
vormen van dat grotere geheel, hebben we een eigen
profiel en identiteit. Zeker als je het afzet tegen de
grote universiteiten, hebben we wat mij betreft een
succesformule in handen.’
Toekomst vakgebied
Gevraagd naar de toekomst van het vakgebied, is
Bert heel stellig: ‘Ons vak moet zich opnieuw uitvin-
den. Coaching stamt eigenlijk nog uit de jaren 70 en
80 van de vorige eeuw. Toen had men andere opvat-
tingen over organisatiesturing of hoe met mensen
om te gaan. Met de Master Begeleidingskunde heb
ik getracht een meer wetenschappelijke ingang te
vinden, maar wel met gerichtheid op en belangstel-
ling voor mensen. De wereld is sindsdien immers
een stuk gecompliceerder geworden. Iedereen die in
organisaties wordt begeleid, is op de een of andere
manier tegen grenzen aangelopen. Tegen die van het
werk, de organisatie of het leven zelf. Dat moet het
vertrekpunt zijn. Het gaat niet om louter de theorie
of de modellen. Het gaat om de ervaring.’
Bert licht zijn woorden nader toe. ‘Ons vak is een
praktijkwetenschap. We moeten denken uit welke
concepten we begeleiding geven en rekening hou-
den met de context. Het is niet meer: “je hebt een
probleem met je manager, kom praten enzovoorts.”
Als er echter niets veranderd in de organisatie en
diezelfde manager er nog zit, lost dat uiteindelijk
niets op. Ik vind dat je begeleidingskundige dan ook
met collega’s en de leidinggevende moet praten, of er
voor moet zorgen dat mensen met elkaar in gesprek
komen. Terugblikkend is het grensverleggend ge-
weest dat ik niet alleen de nadruk op de methode leg,
maar evenzeer op het relationele en de context. Die
punten beïnvloeden elkaar ongelooflijk.’
“Er is geen eindpunt bij verandering.
Het is een illusie om te denken dat
het ooit stopt.”
De kunst van het begeleiden

10. 10
Kunst herbergt kennis die nog veel te weinig wordt
benut. Het is een kennisbron voor me. Kunst inspi-
reert me.
Zo is de kunstwereld in Frankrijk bezig met de vraag
of esthetiek relationeel is. Dus of het ervaren van wat
mooi is, te maken heeft met de context. Denk aan de
relatie tussen het kunstwerk en het gebouw waarin
het staat, de mensen die er komen, noem maar op.
Die vraagstelling heeft me op het spoor gezet eens na te denken over
relationele ethiek. We staan constant voor ethische vraagstukken. Als
ik met mensen in gesprek kom, is dat wat ik goed of juist slecht vind,
het resultaat van waar we het over hebben. Het is ook hoe de ander
er tegenover staat. Dan praten we daar over en komen we uit op een
gedeeld beeld en kunnen we met elkaar verder. Er is dus geen goed of
slecht.
‘Ik ben op en top Rotterdamse. Ik ben er geboren en
getogen. Op een korte periode na, heb ik mijn hele
leven in Rotterdam gewoond. Ik houd van Rotter-
dam. Ik ben regelmatig in de Schouwburg Rotter-
dam en het RO Theater te vinden. Modern toneel,
moderne dans, opera maar ook experimenteel
theater… Ik draag het een warm hart toe. Rotter-
dam is een fantastische stad vol dynamiek. Je koopt
hier je overhemden bij wijze van spreken al met
opgestroopte mouwen. Die mentaliteit spreekt me zeer aan.’
Kunst
De verwoeste stad is een beeld dat Ossip
Zadkine maakte naar aanleiding van het
bombardement op Rotterdam. Het is op
15 mei 1953 onthuld. Dat Rotterdammers
een band met het beeld hebben blijkt wel
uit de bijnamen die het in de loop der tijd
heeft gekregen: “Jan gat, Jan met de hand-
jes, Jan met de Jatjes en Jan gat”.
Het beeld is van brons en stelt een men-
selijke figuur voor zonder hart, symbool
voor het hart van Rotterdam dat verloren
ging bij het bombardement. Zadkine laat
de armen, benen en handen in verschil-
lende richtingen wijzen waardoor het
beeld een grote levendigheid uitstraalt.
Rotterdam kreeg het beeld cadeau van de
directie van warenhuis De Bijenkorf.
Het beeld wil de vernietiging van de stad
door de Duitsers in herinnering brengen.
Zelf zei de kunstenaar over de sculptuur:
“Het [beeld] wil het menselijk lijden be-
lichamen dat een stad moest ondergaan
die slechts, met Gods genade, wilde leven
en bloeien als een woud. Een kreet van
afschuw om de onmenselijke wreedheid
van dit beulswerk.”
(bron: www.wikipedia.org en
www.sculptureinternationalrotterdam.nl)
Een belangrijke inspiratiebron voor Bert Coenen en Marjo de Bot is de
kunst in al zijn vormen. Beide vonden het een goed idee om zich te laten
fotograferen bij het beeld ‘De verwoeste stad’ van Ossip Zadkine.
Het monument verbeeldt prachtig de drijfveer van ‘het tragische’.
Rotterdam is een tragische en daardoor unieke stad, het verzet- en stel-
ling nemen. Tegenwoordig zijn de ateliers van Zadkine (Lot) een broed-
plaats voor talent te bewonderen.

11. 11

12. 12
Marjo de Bot is ruim 18 jaar programmaleider van
Transfergroep Rotterdam / Hogeschool Rotterdam
geweest. In die functie was zij verantwoordelijk voor
het opzetten en verder ontwikkelen van de Leergang
Supervisie en Coaching en de Master Begeleidings-
kunde. Daarnaast heeft Marjo diverse management-
functies in de Jeugdpsychiatrie en Ouderenzorg
vervuld. Marjo is zelfstandig ondernemer en momen-
teel als senior consultant in de Ouderenzorg werk-
zaam. Zij studeerde Maatschappelijk Werk, heeft de
voortgezette opleiding Onderwijs, Beleid, Supervisie
en Organisatie gevolgd en talloze management-
opleidingen als ook studies op het gebied van
kinderjeugdpsychiatrie gevolgd.

13. 13
‘Omdat ik niet precies wist wat ik wilde, ben ik na
de HBS-B de verpleging ingegaan. Ik zat gelijk in de
redactieraad, in de ethische commissie, noem maar
op. Ik draag nu eenmaal graag bij aan ontwikkeling.
Ik koos voor een vervolgopleiding Maatschappelijk
Werk bij HR. Via die studie ben ik bij Boumankliniek
aan de slag gegaan. Daar heb ik 2,5 jaar als leiding-
gevende gewerkt. Vervolgens ben ik ook weer via via
bij het Rotterdams Medisch Psychologisch Instituut
gaan werken. Ik ben van coördinator en werkbegelei-
der naar hoofd van de dagbehandelingsunits opge-
klommen. Naast mijn ontwikkeling en scholingen als
manager heb ik altijd supervisie gegeven bij Hoge-
school Rotterdam en later Transfergroep.
Mouwen opstropen
De Bot bleef binnen Hogeschool Rotterdam niet onop-
gemerkt. Marjo: ‘Ik ben door Willem Pleune gevraagd
de supervisorenopleiding voor Transfergroep op te
zetten. In die tijd was ik al geregistreerd supervisor.
Ook heb ik in het bestuur van de beroeps-
vereniging gezeten en was ik lid van de symposium-
commissie. Ik kende dus de nodige mensen. De oplei-
ding is opgezet naar het model van Nijmegen, maar
met een geheel eigen, puur Rotterdamse invulling.
We hebben onze mouwen opgestroopt en het feitelijk
gewoon gedaan. Ondertussen was ik manager van 4
units kinderjeugdpsychiatrie dagbehandeling en waar-
nemend directeur van het psychiatrisch ziekenhuis in
Rotterdam. Daar heb ik zo’n 18 jaar gewerkt.
En dit deed ik erbij.’
Alle veranderingen kwamen voor Marjo destijds tege-
lijk: ‘Ik ben verhuisd, zette de supervisie opleiding op
en kreeg een baan als manager in de ouderenzorg.
En ook die functie breidde zich uit terwijl ik daarnaast
als programmaleider bij Hogeschool Rotterdam
werkte. Dat ging op een gegeven moment niet meer
samen. Toen me de kans werd geboden divisiema-
nager van een grote regio te worden, ben ik met de
raad van bestuur in gesprek gegaan. Op mijn voorstel
mij als begeleidingskundige aan te stellen om de in-
terne processen te begeleiden, is positief gereageerd.
Vervolgens heb ik mijn managementfunctie inge-
leverd en had ik meer tijd me met de master bezig
te houden. Ik werk overigens nog steeds als senior
consultant in de ouderenzorg.’
Hoge kwaliteit
‘Het was geweldig de opleiding op te zetten. Maar
ook om met elkaar een eigen visie te vormen op
supervisie en coaching. Die is in de loop van de jaren
Het eerste contact tussen Marjo de Bot en Hogeschool Rotterdam da-
teert uit de jaren 80, als supervisor bij de opleiding Maatschappelijk werk
en later als supervisor bij de VO Management, een relatie met de hoge-
school van ruim 30 jaar. Die verbondenheid bleef. Mei 2015 neemt ze, na
18 jaar als programmaleider te hebben gewerkt, afscheid. ‘In september
start de 17e groep van de supervisorenopleiding. Toen die opleiding in
2004 stevig in de markt stond, besloten we er een master van te maken.
En daarvan draait nu alweer de 10e groep. Ruim 90% van de studenten
is enthousiast over de opleiding. Ook beschikken we over veel docenten
die gepromoveerd zijn, artikelen publiceren of boeken schrijven. Daar
ben ik trots op. Dat zegt namelijk veel over de betrokkenheid bij de oplei-
ding en het gedachtengoed van begeleidingskunde.’
Een leven lang leren

14. 14
sterk ontwikkeld. Marianne Banning, Bert Coenen en
Albert Meijerink zijn daar heel belangrijk in geweest.
Begeleidingskunde is een door de NVAO geaccredi-
teerde en erkende master. Voor die erkenning hebben
we afgelopen februari bezoek gehad van het NQA.
Toevallig was dat dezelfde persoon als bij het onder-
zoek van 6 jaar geleden. Hij gaf ons een groot compli-
ment voor de hoge kwaliteit en voor wat we in die 6
jaar hadden bereikt. Het voelt goed om deze periode
daarmee af te sluiten. Een dergelijk groot compliment
en die erkenning voor wat we samen hebben neer-
gezet, is het mooiste cadeau dat ik ooit heb gehad.’
‘We hebben ons in Rotterdam nooit helemaal verbon-
den met het destijds “heilige” concept over super-
visie. Dat vonden we te mager.’ Marjo licht haar
woorden toe: ‘Voor ons zijn de context, de geschie-
denis, de organisatie, de diversiteit, de ethische
aspecten en tal van andere elementen belangrijk.
Daarvoor moet je maatschappelijk georiënteerd
zijn en begrijpen wat er in de wereld speelt. Anders
kan je nooit supervisie geven. Die opleiding hebben
we uitgebreid naar begeleidingskunde. En daar zijn
zaken van belang zoals maatschappelijk bewustzijn,
maatschappijkritisch kijken, onderkennen wat speelt
er in de organisatie, een niet oordelende onderzoe-
kende houding en daar ook naar durven te vragen.
Met dat concept onderscheiden we ons.’
‘Ik heb het gedachtengoed van deze opleiding me
eigen gemaakt. Het zit echt in mijn systeem. Dat
doorvragen, dat niet genoegen nemen met… dat is
prachtig aan de opleiding. We leiden mensen feitelijk
op nieuwsgierig te zijn. Dat proces te hebben mogen
begeleiden was fantastisch. Ik durf te zeggen dat 90%
van onze studenten enthousiast is over de opleiding.
Het kan me ook echt ontroeren als je studenten weer
ontmoet en dan ziet welke stappen ze hebben gezet
en welke ontwikkeling ze hebben doorgemaakt.’
Enthousiasme
Marjo is enthousiast over begeleidingskunde ‘Het
is een uniek concept. Iemand die al onderzoekend
met je in gesprek gaat, wil weten wat er aan de hand
is en wat er speelt. Op het moment dat je dat doet,
verandert er iets bij die personen. En die procesma-
tige verandering gaat daarna door. Dat is echt het
concept dat is vertaald naar onder andere supervisie
en coaching. Deze master staat in Rotterdam en Nij-
megen maar verder in Nederland is het er niet.
Dat maakt het tegelijkertijd ook kwetsbaar. We zijn
vernieuwend en vooruitlopend. Of je daarmee ook de
positie krijgt die je verdient of genoeg aanmeldingen
krijgt, is weer een ander verhaal.’
De kunst van het begeleiden
“Het vak begeleidingskunde kan nog
beter in de markt gezet worden.
Dat wordt nog onderbelicht in alle
vormen van organisatieverande-
ringen die nu spelen.”

15. 15
‘De bevestiging van onze aanpak en visie mag nog
wel wat sterker worden. Het vak begeleidingskunde
kan nog beter in de markt gezet worden. Dat wordt
nog onderbelicht in alle vormen van organisatiever-
anderingen die nu spelen. Traditionele organisatie-
adviseurs komen met concepten waar wij niet achter
staan. Ik verbaas me er ook over dat er relatief nog zo
weinig aanmeldingen zijn vanuit de hogeschool zelf.
Die zouden massaal naar ons toe moeten komen om
alle aspecten van begeleiding te leren en daarmee
ondersteunend te zijn bij alle processen in de organi-
satie. Wat dat betreft ligt er nog een markt open.’
Toekomst
Gevraagd naar de toekomst van de opleiding ant-
woordt Marjo:’Ik denk dat ze het om gaan gooien en
verkorten. En dat is prima ook al ben ik gehecht aan
dit concept. Er is zowel wat profielen, financiën als
budgetten betreft, enorm veel winst te behalen. Ook
de digitale leeromgeving kan worden aangepakt. Ik
hoop dat ze die stappen gaan maken zodat ze over
5 jaar een ijzersterk concept hebben met bestaans-
recht en onderscheidend blijven. Iets waar je als
Hogeschool Rotterdam ook enorm trots op kan zijn.’
Boekentips van Marjo de Bot:
Willem-Jan Otten - Droomportaal
Tommy Wieringa - Dit zijn de namen
Otto Lenghi - Plenty
Tim Parks - Leer ons stil zitten
Pascal Mercier - Nachttrein naar Lissabon
P.F. Thomese – De onderwaterzwemmer
Stefan Hertmans - Oorlog en Terpentijn
Paolo Giordano - het zwart en het zilver
Ian Mc Ewan - De Kinderwet
Met het afscheid van Marjo, treedt Barbara Spoel of-
ficieel aan als de nieuwe programmaleider. ‘Barbara
heeft als programmaleider eerst een jaar in Nijmegen
gewerkt. Nu vervult zij die functie in Rotterdam. Ik
ben tot juli nog een aantal uur per week beschik-
baar om de kennis van de afgelopen 17 jaar over te
dragen. Dat is een goede constructie; de overgang
verloopt geleidelijk. En ik heb veel vertrouwen in
Barbara. Het is ook goed dat er nieuw bloed in de
organisatie komt. Andere mensen brengen nieuwe
energie en ideeën met zich mee.
Een leven lang leren
Gevraagd naar wat ze zal missen antwoordt Marjo: ‘Ik
zal de inspiratie van de docenten en met de studen-
ten missen. Als ik op de opleiding kom of in gesprek
ga met docenten komen er altijd weer boeken langs
die ik kan lezen. Er vliegt literatuur over en weer, dat
is heel inspirerend. Als je niet meer geïnspireerd bent,
zit je bij wijze van spreken achter de geraniums. Ik wil
dan ook weer een opleiding volgen. Ik weet nog niet
of ik iets ga doen op het gebied van zorgethiek of op
het gebied van rouw en verlies. Ik hoop echt tot mijn
dood op alle niveaus te blijven leren. Er is nog zoveel
te leren van elkaar, met elkaar, van verschillende situ-
aties en de context waar je in komt te zitten.’
De kunst van het begeleiden

16. Hogeschool Rotterdam
Instituut voor Sociale Opleidingen
Masteropleidingen
Binnen het team masteropleidingen zijn alle activiteiten rondom
de masters van dit instituut bij Hogeschool Rotterdam geconcen-
treerd. Hiermee is de kwaliteit van de masters gewaarborgd.
Niet alleen wat betreft de inhoud en accreditatie, maar ook organi-
satie, logistiek, evenementen en communicatie.
Met HAN Masteropleidingen (Nijmegen) is er een intensieve
samenwerking, twee trajecten (Master Management en Innovatie
en Master Begeleidingskunde) zijn nagenoeg identiek in Rotterdam
en Nijmegen te volgen.
Regelmatig organiseren wij specifieke informatiebijeenkomsten
over onze masters of zijn er open dagen waar wij ook aanwezig
zijn.
Kijk op de site waar en wanneer u bij ons terecht kunt.
Een persoonlijk studieadviesgesprek is ook mogelijk.
Instituut voor Sociale Opleidingen –
Masteropleidingen organiseert drie master-
trajecten die in deeltijd te volgen zijn:
Master Begeleidingskunde (fase 3) en
Leergang Supervisie & Coaching
(fase 1 en 2)
Contactpersonen:
Rotterdam: Barbara Spoel,
b.spoel@hr.nl
Nijmegen: Marijke de kok,
m.h.de.kok@hr.nl
Master Management en Innovatie
(fase 2) en VO Management (fase 1)
Contactpersonen:
Rotterdam: Eus Trumpie,
e.trumpie@hr.nl
Nijmegen: Hans Waegemaekers,
hans.waegemaekers@han.nl
Master Pedagogiek (tweejarig)
Contactpersoon:
Kitt Bosman, k.bosman@hr.nl
De kunst van het begeleiden