Đặc điểm dịch tễ và hiệu quả can thiệp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại hai huyện tỉnh Bắc Ninh.Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là bệnh thường gặp, có thể dự phòng và điều trị được, đặc trưng bởi sự tắc nghẽn đường thở, tiến triển nặng dần, liên quan tới phản ứng viêm bất thường của phổi bởi các phân tử và khí độc hại [6], [24], [38]. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, đến năm 2020 bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sẽ đứng hàng thứ ba trong các nguyên nhân gây tử vong và đứng hàng thứ năm trong gánh nặng bệnh tật toàn cầu [100]. Tại Mỹ, theo kết quả điều tra về sức khỏe Quốc gia lần thứ ba có 23,6 triệu người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong đó có 2,6 triệu người mắc bệnh ở giai đoạn nặng. Ước tính mức độ lưu hành của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính vào khoảng 10% dân số Hoa Kỳ [63]. Tại Vương quốc Anh (2000), có khoảng 3,4 triệu người được chẩn đoán là mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (6,4% dân số của Anh và xứ Wales) [58], [64]. Ở Việt Nam, theo thống kê của dự án phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính quốc gia (2013) cho thấy tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong cộng đồng dân cư trên toàn quốc từ 40 tuổi trở lên là 4,2%, trong đó nam là 7,1% và nữ là 1,9%. Phân chia bệnh theo khu vực thì nông thôn là 4,7%, thành thị là 3,3% và miền núi là 3,6% [3]. Theo Đinh Ngọc Sỹ năm 2009 trong cộng đồng dân cư có khoảng 1,4 triệu người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tỷ lệ mắc ở nam: 3,5%; nữ: 1,1%. Bệnh có xu hướng tăng theo tuổi, liên quan đến hút thuốc lá và sử dụng nhiên liệu đốt hữu cơ [30], còn Phan Thu Phương nghiên cứu ở Lạng Giang, Bắc Giang năm 2009 cho thấy tỷ lệ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 3,85% và các yếu tố hút thuốc lá, tuổi cao, bệnh hen liên quan đến bệnh

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Đặc điểm dịch tễ và hiệu quả can thiệp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại hai huyện
tỉnh Bắc Ninh.Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là bệnh thường gặp, có thể dự phòng và
điều trị được, đặc trưng bởi sự tắc nghẽn đường thở, tiến triển nặng dần, liên quan tới
phản ứng viêm bất thường của phổi bởi các phân tử và khí độc hại [6], [24], [38]. Theo
Tổ chức Y tế Thế giới, đến năm 2020 bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sẽ đứng hàng thứ
ba trong các nguyên nhân gây tử vong và đứng hàng thứ năm trong gánh nặng bệnh tật
toàn cầu [100]. Tại Mỹ, theo kết quả điều tra về sức khỏe Quốc gia lần thứ ba có 23,6
triệu người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong đó có 2,6 triệu người mắc bệnh ở
giai đoạn nặng. Ước tính mức độ lưu hành của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính vào khoảng
10% dân số Hoa Kỳ [63]. Tại Vương quốc Anh (2000), có khoảng 3,4 triệu người được
chẩn đoán là mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (6,4% dân số của Anh và xứ Wales)
[58], [64]. Ở Việt Nam, theo thống kê của dự án phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn
tính quốc gia (2013) cho thấy tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong cộng đồng
dân cư trên toàn quốc từ 40 tuổi trở lên là 4,2%, trong đó nam là 7,1% và nữ là 1,9%.
Phân chia bệnh theo khu vực thì nông thôn là 4,7%, thành thị là 3,3% và miền núi là
3,6% [3]. Theo Đinh Ngọc Sỹ năm 2009 trong cộng đồng dân cư có khoảng 1,4 triệu
người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tỷ lệ mắc ở nam: 3,5%; nữ: 1,1%. Bệnh có
xu hướng tăng theo tuổi, liên quan đến hút thuốc lá và sử dụng nhiên liệu đốt hữu cơ
[30], còn Phan Thu Phương nghiên cứu ở Lạng Giang, Bắc Giang năm 2009 cho thấy
tỷ lệ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 3,85% và các yếu tố hút thuốc lá, tuổi cao, bệnh
hen liên quan đến bệnh [28].
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.2020.00027
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Ngày nay, với tình trạng hút thuốc ngày càng gia tăng, với sự phát triển của nền công
nghiệp, đặc biệt ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam là điều kiện thuận lợi
làm cho tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ngày càng gia tăng [2], [5], [23]. Bệnh
phổi tắc nghẽn mạn tính đang trở thành mối lo ngại về sức khoẻ của nhiều quốc gia trên
thế giới [54],[55], [57], [58]. Bên cạnh việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ, quản lý bệnh
nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở cộng đồng, chúng ta cần tăng cường xây dựng và
thực hiện tốt các chính sách liên quan như tăng thuế thuốc lá, cấm hút thuốc nơi công
cộng, thực hiện vệ sinh môi trường…Giải pháp tích cực truyền thông giáo dục sức khỏe
phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại cộng đồng là vô cùng quan trọng và cần
thiết [7], [10], [82].
Bắc Ninh là tỉnh đồng bằng Bắc bộ, đất chật người đông. Trong những năm gần đây
công nghiệp phát triển nóng gây ô nhiễm môi trường nhất là không khí. Người dân Bắc

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Ninh có thói quen lâu đời là hút thuốc lào thuốc lá và đun nấu bằng rơm rạ, than tổ
ong… đây là những nguyên nhân làm cho bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gia tăng. Bệnh
viện đa khoa tuyến huyện của tỉnh Bắc Ninh là bệnh viện đa khoa hạng II có khoảng
200 giường bệnh. Từ trước đến nay đã và đang điều trị một số bệnh không lây nhiễm
trong đó có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tuy nhiên kết quả còn khiêm tốn. Để có cơ
sở khoa học trong công tác phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại Bắc Ninh,
việc tiến hành nghiên cứu về vấn đề này là cần thiết, kết quả nghiên cứu có ứng dụng
thực tiễn để giải quyết vấn đề này. Câu hỏi đặt ra cho chúng tôi là thực trạng bệnh phổi
tắc nghẽn mạn tính ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay như thế nào? Yếu tố nào liên quan đến tỷ
lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính? Và giải pháp nào phù hợp để dự phòng bệnh phổi
tắc nghẽn mạn tính ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay? Do vậy, chúng tôi tiến hành thực hiện đề
tài: “Đặc điểm dịch tễ và hiệu quả can thiệp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại hai
huyện tỉnh Bắc Ninh” với ba mục tiêu sau:
1. Mô tả một số đặc điểm dịch tễ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại huyện Quế Võ
và Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh năm 2015.
2. Xác định một số yếu tố liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại khu vực
nghiên cứu.
3. Xây dựng và đánh giá hiệu quả một số giải pháp can thiệp phòng chống bệnh
phổi tắc nghẽn mạn tính tại huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh.
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC BẢNG viii
DANH MỤC HỘP x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ xi
DANH MỤC HÌNH xii
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Dịch tễ học bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 3
1.1.1. Một vài khái niệm 3
1.1.2. Dịch tễ học COPD trên thế giới 4
1.1.3. Dịch tễ học COPD ở Việt Nam 9
1.2. Yếu tố liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 12
1.2.1. Hành vi hút thuốc 12
1.2.2. Ô nhiễm môi trường không khí 17
1.2.3. Điều kiện kinh tế xã hội 22
1.2.4. Các yếu tố nội sinh 23

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.3. Phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 30
1.3.1. Một số giải pháp 30
1.3.2. Mô hình quản lý COPD 31
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 41
2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu 41
2.1.1. Đối tượng cho nghiên cứu mô tả cắt ngang 41
2.1.2. Đối tượng cho nghiên cứu can thiệp 41
2.1.3. Địa điểm nghiên cứu 42
2.1.4. Thời gian nghiên cứu 44
2.2. Phươngpháp nghiên cứu 44
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 44
2.2.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu 45
2.2.3. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu định tính 48
2.2.4 . Các chỉ số nghiên cứu 49
2.2.5. Các khái niệm và chỉ số đánh giá sử dụng trong nghiên cứu 53
2.2.6. Kỹ thuật và công cụ thu thập số liệu nghiên cứu 57
2.3. Xây dựng mô hình can thiệp 58
2.3.1. Căn cứ 58
2.3.2 Mục tiêu can thiệp 58
2.3.3 Giải pháp can thiệp tại bệnh viện đa khoa Quế Võ 59
2.3.4. Cách thức tiến hành 60
2.4. Phươngpháp khống chế sai số 63
2.5. Phươngpháp xử lý số liệu 64
2.6. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 64
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 65
3.1. Đặc điểm dịch tễ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 65
3.1.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu 65
3.1.2. Đặc điểm dịch tễ của COPD 68
3.2. Một số yếu tố liên quan đến COPD 73
3.2.1. Một số yếu tố liên quan đến COPD qua điều tra cộng đồng 73
3.2.2. Một số yếu tố liên quan đến COPD qua điều tra tại bệnh viện 78
3.3. Kết quả của các hoạt động can thiệp tại cộng đồng 92
3.3.1. Cơ sở xây dựng giải pháp can thiệp 92
3.3.2. Mô hình can thiệp 93
3.3.3. Hiệu quả can thiệp của mô hình can thiệp tại bệnh viện đa khoa Quế Võ 100
Chương 4: BÀN LUẬN 108
4.1. Đặc điểm dịch tễ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại huyện Quế Võ và Thuận
Thành tỉnh Bắc Ninh năm 2015 108
4.2. Một số yếu tố liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại khu vực nghiên
cứu. 115

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
4.2.1. Kết quả điều tra tại cộng đồng 115
4.2.2. Kết quả nghiên cứu tại bệnh viện 119
4.3. Hiệu quả một số giải pháp can thiệp phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
tại huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh 129
4.3.1. Hiệu quả một số giải pháp truyền thông phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn
tính tại huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh 129
4.3.2. Hiệu quả một số giải pháp nâng cao sức khỏe người bệnh phổi tắc nghẽn mạn
tính tại huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh 135
4.4. Hạn chế của đề tài 139
KẾT LUẬN 140
KHUYẾN NGHỊ 142
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC