Se estás pensando en implantar un proxecto de Aprendizaxe Servizo e non sabes que pasos debes seguir, esta guía pódeche axudar.

1. Como planificar unha experiencia
de Aprendizaxe Servizo?

2. Cando optar por APS na docencia
Cando falamos de Aprendizaxe Servizo falamos dun
modelo educativo que adquire sentido a partires da
integración de dous compoñentes:
• A Aprendizaxe ten unha intencionalidade
educativa explícita, vinculada á adquisición de
coñecementos, habilidades, actitudes e valores
• O Servizo Solidario mobiliza o interese dos
seus protagonistas cara un servizo á
comunidade vinculando así a aprendizaxe ó
exercicio da cidadanía activa
(Mendia, 2012)
Para sabermos se cómpre empregar esta
metodoloxía debemos reflexionar sobre as cuestións
que aportan Castro, Reutter, Poblete, & Moretti:
• Cales son as fortalezas do actual curso, e cales
son as debilidades?
• É pertinente integrar neste curso unha actividade
de servizo á comunidade?
• Que oportunidades existen na utilización de APS
e que ameazas?
• O produto ou servizo que xeran os estudantes
pode ser realmente útil para outros?
• Que novos contidos curriculares e actividades
deberían incorporarse no curso a partires do
servizo?
• Creo que os estudantes aprenderán mellor se
fan este tipo de actividade?
Se o resultado da reflexión é positiva, entón
podemos optar por un APS sen medo a
equivocarnos

3. Etapa 1: Elaboración do borrador
Fases:
1. Definir por onde comezar
• Que podemos facer?
• Con qué acompañantes e apoio
institucional?
• En que lugar?
2. Analizar como está o grupo e cada un dos seus
membros
• Intereses e motivación
• Nivel académico, experiencia previa
3. Determinar un servizo socialmente necesario
• Que necesidades/causas reais o
motivarían?
• Que servizos se poderían levar a cabo?
• Que entidades do entorno poderían
colaborar?
4. Establecer as aprendizaxes vinculadas ó servizo
Ao final desta etapa deberiamos ter un
esquema que responda a tres preguntas:
• Cal sería a necesidade ou problema
social ao que se enfrontarían os
mozos e mozas?
• Cal sería o servizo concreto que os
mozos e mozas levarían a cabo?
• Cales serían as aprendizaxes que se
poderían vincular a este servizo?
Conclusión
(Fases dun APS segundo Puig, Martín e Batlle)

4. Etapa 2: Establecer relacións con entidades sociais
Fases:
1. Identificar ás entidades coas que colaborar
2. Suscitar a demanda e chegar a un acordo
3. Asinar o convenio
Conclusión
“Ao final desta etapa deberiamos ter
un documento asinado de común
acordo por todas as partes implicadas,
no cal se expresen os compromisos
asumidos por todos.”
Dentro da UDC esta fase está a cargo da OCV, a
cal xa conta cunha rede de colaboradores que
se pode ampliar en función das vosas
necesidades.
(Fases dun APS según Puig, Martín e Batlle)

5. Etapa 3: Planificación
Fases:
1. Definir os aspectos pedagóxicos
• Obxectivos educativos
• Actividades
• Avaliación
• Papel e función do educador
2. Definir a xestión e a organización
• Calendario e horario
• Requisitos previos de tipo formal
• Traballo en rede
• Materiais
2. Definir as etapas de traballo co grupo
• Tempo de preparación
• Tempo de execución
• Tempo de avaliación
O resultado final desta etapa debería ser un
documento descritivo ou, se cadra, dous:
• Un breve e sinxelo, para presentar o noso
proxecto á contorna
• Outro máis extenso e detallado, tipo
documento de traballo de uso interno, que nos
funcione de guía durante o proxecto.
Conclusión
(Fases dun APS según Puig, Martín e Batlle)

6. Etapa 4: Preparación do proxecto co grupo
Fases:
1. Motivar ao grupo
• Motivar directamente ás persoas que
lideran o grupo
• Partir de intereses reais
• Compartir o proxecto con outros
grupos
2. Diagnosticar o problema e definir o proxecto
• Pasos clave: que, por que, para que,
cando, onde, con quen…
• Obxectivos que se pretende lograr
• Compromiso individual
• Nome do proxecto
3. Organizar o traballo que se levará a cabo
• Que tipo de organización e que
responsabilidades serán individuais
• Calendario de traballo
4. Reflexionar sobre as aprendizaxes
• Identificar aprendizaxes logrados ou
reforzados
• Autoavaliarnos
• Corrixir e readaptar o proxecto
“Ao final desta etapa conviría contar con algún
elemento de planificación elaborado polos
mozos e mozas un mural-calendario de traballo,
un dossier, etc.”
Conclusión
(Fases dun APS según Puig, Martín e Batlle)

7. Etapa 5: Execución do proxecto
Fases:
1. Realizar o servizo
• Traballo no aula
• Traballo sobre o terreo
• Seguimento individualizado
2. Relacionarse con persoas e entidades da
contorna
• Traballo en rede
• Sumar esforzos e obter
recoñecemento
3. Rexistrar, comunicar e difundir o proxecto
• Rexistrar todo con fotografías,
debuxos, esquemas, informatización
de datos…
• Elaborar memoria
4. Reflexionar sobre as aprendizaxes adquiridas
• Identificar as aprendizaxes logradas
ou reforzadas
• Valorar aprendizaxes
• Autoavaliarnos
• Corrixir e readaptar o proxecto
“Ao final desta etapa deberiamos contar con
material gráfico ou audiovisual suficiente como
para poder deixar constancia concreta do que
fixemos.”
Conclusión
(Fases dun APS según Puig, Martín e Batlle)

8. Etapa 6: Peche
Fases:
1. Reflexionar e avaliar os resultados do
servizo realizado
• Consultar os instrumentos de rexistro
• Contabilizar todo o que sexa posible e
teña sentido
• Implicar a comunidades na avaliación
do servizo
• Sacar conclusións
2. Reflexionar e avaliar as aprendizaxes
conseguidas
• Aprendizaxes de conceptos
• Aprendizaxes de competencias e
habilidades
• Aprendizaxes de actitudes e valores
3. Proxectar perspectivas de futuro
• Continuar proxecto porque pode
extenderse
• Iniciar novo proxecto con novas
necesidades
4. Celebrar a experiencia vivida
• Comunicar resultados
• Consolidar vinculos
• Difundir o traballo
“Ao final desta etapa sería bo contar con algún
elemento de valoración elaborado polos mesmos
mozos e mozas: mural, dossier, recopilación de
entrevistas, reportaxe para algunha revista
local...”
Conclusión
(Fases dun APS según Puig, Martín e Batlle)

9. Etapa 7: Avaliación multifocal
Fases:
1. Avaliar o grupo e a cada un dos seus
membros
• Evolución do interese e as
motivacións
• Evolución nivel académico
• Evolución dinámica de grupo
2. Avaliar o traballo en rede coas entidades
sociais
• Idoneidade das entidades
• Coordinación coa entidade
• Conclusións do traballo en rede
3. Avaliar a experiencia como proxecto de APS
• Revisar todo o planificado
• Plantexar a sostenibilidade do
proxecto
4. Autoavaliarse como educador/a
• Coñecementos necesarios
• Capacidades didácticas necesarias
• Resolver aspectos organizativos do
proxecto
• Relación e comunicación co entorno
• Vivencia persoal e profesional da
experiencia
“Ao final desta etapa sería conveniente elaborar
un informe ou memoria sinxela e práctica da
experiencia realizada, a fin de que non se
esqueza facilmente e poida servir de inspiración
a outros educadores e grupos á hora de
emprender novos proxectos.”
Conclusión
(Fases dun APS según Puig, Martín e Batlle)

10. Visibilidade e certificación de experiencias
No marco da UDC é o CUFIE quen se vai encargar de dar visibilidade e de certificar as
experiencias de APS desenvolvidas polo profesorado. Seguindo os seguintes pasos:
• Recollida de propostas de ApS a través dun formulario habilitado a tal efecto.
• Recepción da documentación resultante do proxecto executado (memoria do
proxecto e informes de avaliación das experiencias)
• Convocatoria anual dunha comisión coordinadora que se encargará de valorar e
certificar as experiencias recollidas.
• Difusión das experiencias a través da páxina do CUFIE

11. Documento elaborado por Javier Villaverde Doval (becario do Grao de educación Social da UDC) a partires da
seguinte bibliografía:
• Castro, C., Reutter, F., Poblete, X., & Moretti, R. (s.f.). Guías de orientación para Docentes: Programa
Aprendizaje Servicio UC. Chile: Pontifica Universidad Católica de Chile.
• Mendia, R. (2012). Guía Zerbikas 5: aprendizaje servicio solidario: un proyecto integrado de aprendizaje.
Bilbao.
• Puig, J., Martín, X., & Batlle, R. (s.f.). Guías prácticas: ¿Cómo empezar una experiencia APS? Barcelona:
Centre Promotor d'Aprenentatge Servei.
(Febreiro de 2016)
Esta obra ten unha licenza Creative
CommonsRecoñecemento-Non comercial 4.0
Internacional.