Classification

1. 0
‫ه‬‫ق‬‫ب‬‫ط‬‫رورت‬‫ض‬‫و‬‫شا‬‫ن‬‫م‬‫وم‬‫عل‬‫ندی‬‫ب‬
‫طبقه‬ ‫درس‬‫علوم‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫بندی‬
‫استاد‬ ‫نام‬:‫ریاحی‬ ‫دکتر‬ ‫خانم‬ ‫سرکار‬‫نیا‬
‫گردآورنده‬:‫قویدل‬ ‫سمیه‬
‫ورودی‬ ‫دکتری‬ ‫دوره‬7931

2. 1
"‫آن‬ ‫سازد‬ ‫خدا‬ ‫نام‬ ‫ز‬ ‫پدید‬ ‫آرد‬ ‫گنجی‬ ‫کجا‬ ‫هر‬ ‫خرد‬‫کلید‬ ‫را‬"
‫مقدمه‬
‫عراقی‬(9831)‫طبقه‬‫بندی‬9
‫می‬ ‫انسان‬ ‫زندگی‬ ‫اساس‬ ‫را‬‫داند‬.‫طبقه‬ ‫مسئله‬‫جهان‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫انسان‬ ‫نگاه‬ ‫نوع‬ ‫با‬ ‫بندی‬
‫است‬ ‫مرتبط‬.‫طبقه‬ ‫بدون‬ ‫نیز‬ ‫مفاهیم‬‫نمی‬ ‫بندی‬‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫جایی‬ ‫انسان‬ ‫علمی‬ ‫زندگی‬ ‫در‬ ‫توانند‬.‫جهان‬‫و‬ ‫بینی‬
‫طبقه‬‫هستند‬ ‫هم‬ ‫ملزوم‬ ‫و‬ ‫الزم‬ ‫بندی‬.
‫چیستی‬‫طبقه‬‫بندی‬
‫طبقه‬‫بندی‬،‫به‬‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫کلی‬ ‫طور‬‫دسته‬‫گروه‬ ‫و‬ ‫بندی‬‫تشابه‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫اشیا‬ ‫بندی‬‫تمایزهای‬ ‫و‬ ‫ها‬‫میان‬
‫آن‬‫ها‬(،‫منتظرالقائم‬ ‫و‬ ‫خزائیلی‬9811.)
‫طبقه‬‫بندی‬‫را‬(‫به‬‫حوزه‬ ‫بر‬ ‫منطبق‬ ‫یا‬ ‫عام‬ ‫صورت‬‫خاص‬ ‫های‬)‫این‬ ‫منابع‬ ‫برخی‬ ‫در‬‫کرده‬ ‫تعریف‬ ‫گونه‬‫اند‬:
‫ناظر‬ ‫مجرد‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫علمی‬ ‫و‬ ‫فلسفی‬ ‫بندی‬ ‫رده‬‫است‬ ‫اشیاء‬ ‫ترتیب‬ ‫یا‬ ‫علوم‬ ‫ترتیب‬ ‫بر‬(،‫محمدنیا‬9831.)
‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬ ‫اردکانی‬ ‫ناظمی‬(9818)‫طبقه‬ ‫چیستی‬ ‫در‬ ‫نیز‬‫کرده‬ ‫عنوان‬ ‫بندی‬‫طبقه‬ ،‫اند‬‫اصولی‬ ‫طرح‬ ‫بندی‬
‫کتاب‬ ‫ساختن‬ ‫مرتب‬ ‫برای‬‫آن‬ ‫شکل‬ ‫یا‬ ‫موضوع‬ ‫براساس‬ ‫کتابخانه‬ ‫مواد‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ها‬‫کتاب‬ ‫صحیح‬ ‫جای‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫هاست‬
‫قفسه‬ ‫در‬‫های‬‫کتابخا‬‫رده‬ ‫نظام‬ ‫یک‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫نه‬‫است‬ ‫بندی‬.،‫همچنین‬‫ا‬ ‫منطقی‬ ‫تنظیم‬،‫شباهت‬ ‫درجه‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫شیا‬
‫قسمت‬ ‫به‬ ‫اشیا‬ ‫از‬ ‫مجموعه‬ ‫یک‬ ‫تقسیم‬‫شده‬ ‫مرتبط‬ ‫بهم‬ ‫خاصی‬ ‫مشخصات‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫اند‬.
‫طبقه‬ ‫تعاریف‬‫بندی‬
‫طبقه‬‫است‬ ‫متفاوتی‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫تعاریف‬ ‫دارای‬ ‫بندی‬.‫به‬‫می‬ ‫را‬ ‫طبقه‬ ‫کلی‬ ‫طور‬‫این‬ ‫توان‬‫نمود‬ ‫بیان‬ ‫گونه‬:
‫شباهت؛‬ ‫درجه‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫اشیاء‬ ‫منطقی‬ ‫تنظیم‬
‫قسمت‬ ‫به‬ ‫اشیاء‬ ‫از‬ ‫مجموعه‬ ‫یک‬ ‫تقسیم‬‫شده‬ ‫مرتبط‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫خاصی‬ ‫مشخصات‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫اند؛‬
‫طبقه‬ ‫در‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫اشیای‬ ‫دادن‬ ‫قرار‬‫مقوله‬ ‫و‬ ‫ها‬‫به‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫تنظیم‬ ‫مراتب‬ ‫سلسله‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫منسجم‬ ‫طور‬
‫شده‬‫اند؛‬
‫کتاب‬ ‫ساختن‬ ‫مرتب‬ ‫برای‬ ‫اصولی‬ ‫طرح‬‫آن‬ ‫شکل‬ ‫یا‬ ‫موضوع‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫کتابخانه‬ ‫مواد‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ها‬‫تعیین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫قفسه‬ ‫در‬ ‫کتاب‬ ‫صحیح‬ ‫جای‬‫رده‬ ‫نظام‬ ‫یک‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫کتابخانه‬ ‫های‬‫بندی؛‬
‫رده‬ ،‫بایگانی‬ ‫امور‬ ‫اداره‬ ‫در‬‫به‬ ‫بندی‬‫پرونده‬ ‫و‬ ‫مدارک‬ ‫منطقی‬ ‫تنظیم‬ ‫معنای‬‫است؛‬ ‫بایگانی‬ ‫یک‬ ‫های‬
‫سیرز‬‫می‬‫گوید‬‫رده‬‫گروه‬ ‫تنها‬ ،‫بندی‬‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫شناسایی‬ ‫هدف‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫جا‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫اشیاء‬ ‫عمومی‬ ‫بندی‬
‫به‬ ‫است‬ ‫منطقی‬ ‫نظمی‬ ‫در‬ ‫اشیاء‬ ‫دادن‬ ‫ترتیب‬ ‫همچنین‬‫شوند؛‬ ‫محقق‬ ‫اشیاء‬ ‫وابستگی‬ ‫که‬ ‫طوری‬
‫می‬ ‫سیرز‬ ‫با‬ ‫عقیده‬ ‫هم‬ ‫نیز‬ ‫واینار‬‫گوید‬‫رده‬ ‫هدف‬‫و‬ ‫همانند‬ ‫اشیاء‬ ‫گردآوری‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫بندی‬‫جداسازی‬
‫ناهمانند‬ ‫اشیای‬(،‫داودی‬9831.)
1
Classification

3. 2
‫نزدیک‬ ‫تعریف‬‫طبقه‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫کالسیک‬ ‫تاکسونومی‬‫علم‬ ‫بندی‬
‫تاکسونومی‬ ‫از‬ ،‫گذشته‬ ‫در‬ ‫بشر‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫دنیا‬ ‫از‬ ‫مشاهداتش‬ ‫و‬ ‫تجربیات‬ ‫سازماندهی‬ ‫برای‬ ‫ها‬‫کرد‬.‫تاکسونومی‬‫ها‬
‫فهرست‬‫سلسله‬‫مراتبی‬‫چندگانه‬‫ای‬‫از‬‫موضوعات‬‫و‬‫مقوله‬‫های‬‫موضوعی‬‫هستند‬‫که‬‫رابطه‬‫مفهومی‬‫بین‬‫موضوعات‬
‫را‬‫بیان‬‫می‬‫کنند‬.‫به‬‫بیان‬،‫دیگر‬‫تاکسونومی‬‫ها‬‫علم‬‫طبقه‬‫بندی‬‫اشیاء‬‫هستند‬‫که‬‫شامل‬‫اصول‬‫کلی‬‫برای‬
‫تقسیم‬‫بندی‬‫اشیاء‬‫و‬‫حقایق‬‫به‬‫رده‬‫های‬‫مختلف‬‫ا‬‫ند‬‫و‬‫در‬‫آن‬‫ها‬‫هر‬‫رده‬‫اصلی‬‫به‬‫زیررده‬‫و‬‫زیررده‬‫ها‬‫به‬‫رده‬‫های‬
‫فرعی‬‫تر‬‫تقسیم‬‫می‬‫شود‬.‫هدف‬‫اصلی‬،‫تاکسونومی‬‫نظام‬‫مند‬‫ساختن‬‫مجموعه‬‫ای‬‫از‬‫عناصر‬‫مختلف‬‫در‬‫یک‬‫ساختار‬
‫سلسله‬‫مراتبی‬‫و‬‫کمک‬‫به‬‫بازیابی‬‫اطالعات‬‫مرتبط‬‫است‬.‫تاکسونومى‬‫می‬‫تواند‬‫شامل‬‫اصطالحن‬‫امه‬‫ها‬‫و‬
‫هستى‬‫شناسى‬‫های‬‫ساده‬‫بشود‬.‫تاکسونومى‬،‫علم‬‫طبقه‬‫بندی‬‫اشیاست‬‫و‬‫شامل‬‫اصولى‬‫کلى‬‫برای‬‫تقسیم‬‫بندی‬‫اشیا‬
‫و‬‫حقایق‬‫به‬‫رده‬‫هاى‬‫است‬ ‫مختلف‬‫که‬‫در‬‫آن‬‫هر‬‫رده‬‫و‬‫گروه‬‫به‬‫زیررده‬‫ها‬‫گروه‬ ‫و‬‫هاى‬‫فرعى‬‫و‬‫همین‬‫گروه‬‫هاى‬
‫فرعى‬‫رده‬ ‫و‬‫هاى‬‫فرعى‬‫به‬‫گروه‬‫ها‬‫و‬‫رده‬‫های‬‫فرعی‬‫تر‬‫تقسیم‬‫مى‬‫شوند‬‫و‬‫این‬‫سیر‬‫ادامه‬‫دارد‬.
‫کالسیک‬ ‫تاکسونومی‬،‫طبقه‬ ‫نوعى‬‫نظام‬ ‫بندی‬‫به‬ ‫مجموعه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫اشیا‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مند‬‫صورت‬
‫زیرمجموعه‬‫تفاوت‬ ‫براساس‬ ،‫تودرتو‬ ‫هاى‬‫گروه‬ ،‫شده‬ ‫مشاهده‬ ‫تشابهات‬ ‫و‬ ‫ها‬‫می‬ ‫بندی‬‫موجودیت‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫براساس‬ ‫ها‬
‫ویژگی‬‫دسته‬ ‫ذاتی‬ ‫های‬‫می‬ ‫بندی‬‫شوند‬.‫نظام‬ ‫سازماندهى‬ ‫هدف‬ ،‫تحلیلى‬ ‫این‬‫مند‬‫ز‬ ‫موجودات‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬‫نده‬
‫که‬ ‫است‬‫پایه‬ ‫ارسطو‬ ‫توسط‬‫شد‬ ‫گذاری‬(،‫صمیعی‬9833).
‫طبقه‬‫علوم‬ ‫بندی‬
‫به‬ ‫فقیهان‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫شناسان‬ ‫کتاب‬ ،‫فالسفه‬ ،‫حکما‬ ،‫بزرگان‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مباحثی‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬
‫پرداخته‬ ‫آن‬‫اند‬.
‫مبحث‬«‫طبقه‬‫بندی‬‫علوم‬»‫فلسفه‬ ‫اساسی‬ ‫مباحث‬ ‫از‬‫به‬ ‫علوم‬ ‫مشترک‬ ‫و‬ ‫عام‬ ‫ی‬‫شمار‬‫می‬‫بحث‬ ‫این‬ ‫رود؛‬‫فروع‬ ‫از‬
‫مبحث‬«‫هویت‬‫شناسی‬»‫مسئله‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫و‬ ‫علم‬‫ی‬«‫علوم‬ ‫تمایز‬ ‫و‬ ‫وحدت‬ ‫مالک‬»‫می‬ ‫قلمداد‬‫شود‬(،‫رشاد‬9811.)
‫طبقه‬ ‫طرفی‬ ‫از‬‫هست‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫دانشمندان‬ ‫و‬ ‫فالسفه‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫همیشه‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬.‫بزرگان‬ ،‫کنون‬ ‫تا‬ ‫تاریخ‬ ‫صدر‬ ‫از‬
‫طبقه‬ ‫درباره‬ ‫دین‬ ‫و‬ ‫فلسفه‬ ‫و‬ ‫علم‬‫علو‬ ‫بندی‬‫کرده‬ ‫نظر‬ ‫اظهار‬ ‫م‬‫اند‬.‫فکری‬ ‫و‬ ‫ذهنی‬ ‫ساختمان‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫علت‬ ‫بدان‬ ‫این‬
‫هست‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫انتظام‬ ‫و‬ ‫نظم‬ ‫نیازمند‬ ‫همواره‬ ‫انسان‬.‫آموخته‬ ‫و‬ ‫دانش‬‫داشته‬ ‫را‬ ‫الزم‬ ‫انتظام‬ ‫همواره‬ ‫باید‬ ‫انسان‬ ‫های‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫آغاز‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫فالسفه‬ ‫و‬ ‫دانشمندان‬ ‫لذا‬ ،‫باشد‬ ‫روشن‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫باشد‬‫دوره‬ ‫پایان‬
‫تقسیم‬ ‫درباره‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫نظر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫مسئله‬ ‫این‬ ‫متعرض‬ ‫خویش‬ ‫مطالعاتی‬‫کرده‬ ‫مطرح‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫اند‬.‫و‬ ‫تقسیم‬
‫طبقه‬‫فکری‬ ‫و‬ ‫ذهنی‬ ‫ساختار‬ ‫به‬ ‫دادن‬ ‫سامان‬ ‫برای‬ ‫دانشمندان‬ ‫و‬ ‫فالسفه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مهمی‬ ‫مسائل‬ ‫از‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫فرهنگ‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫نیازمندند‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫خویش‬‫ت‬ ‫درگیر‬ ،‫نوعی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫نویسان‬‫به‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫دانش‬ ‫دوین‬
‫محتاج‬ ‫آن‬‫و‬ ‫دانش‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫امور‬ ‫به‬ ‫دادن‬ ‫الویت‬ ‫و‬ ‫نمودن‬ ‫مرتب‬ ‫و‬ ‫سنگین‬ ‫و‬ ‫سبک‬ ‫و‬ ‫بخشیدن‬ ‫نظم‬ ‫زیرا‬ ،‫اند‬
‫آموخته‬‫عقالنی‬ ‫و‬ ‫مطلوب‬ ‫است‬ ‫امری‬ ‫بشری‬ ‫های‬(،‫عراقی‬ ‫فدایی‬9831.)
2
Classification of science

4. 3
‫عراقی‬ ‫فدایی‬ ‫نظر‬ ‫از‬(9838)‫تدوین‬ ،‫فالسفه‬‫دایره‬ ‫کنندگان‬‫المعارف‬‫دانشنامه‬ ‫و‬ ‫ها‬‫گروهی‬ ‫سه‬ ‫کتابداران‬ ‫و‬ ،‫ها‬
‫طبقه‬ ‫به‬ ‫همه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫که‬ ‫هستند‬‫آن‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫اهمیت‬ ‫بندی‬‫به‬ ‫را‬‫همه‬ ‫صورت‬‫می‬ ‫مطالعه‬ ‫جانبه‬‫فیلسوفان‬ ‫و‬ ‫کنند‬
‫طبقه‬ ‫در‬ ‫بیشتری‬ ‫تمایل‬‫دارند‬ ‫موضوع‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬(‫ابن‬ ،‫فارابی‬ ،‫آمپر‬ ‫و‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ،‫ارسطو‬‫سینا‬( )‫در‬ ‫نقل‬
‫و‬ ‫موحدیان‬‫چشمه‬،‫سهرابی‬9811.)
‫طبقه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫متعددی‬ ‫معیارهای‬ ‫علما‬ ‫و‬ ‫فالسفه‬‫به‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫کارگرفته‬‫اند‬.،‫ارزش‬ ‫و‬ ‫اهمیت‬ ‫قبیل‬ ‫از‬ ‫معیارهایی‬
‫علوم‬ ‫پردازش‬ ‫و‬ ‫تحصیل‬ ‫روش‬ ،‫نتایج‬ ‫و‬ ‫کاربرد‬ ،‫اهداف‬ ‫و‬ ‫غایات‬ ،‫مسائل‬ ‫و‬ ‫موضوعات‬(،‫بحرانی‬981.)
،‫علوم‬ ‫به‬ ‫جامعه‬ ‫نیاز‬ ‫درجه‬ ‫و‬ ‫کاربرد‬ ‫میزان‬ ‫اهمیت‬‫جدا‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫تاریخ‬ ‫تطور‬‫آن‬ ‫یی‬‫طبقه‬ ‫در‬ ،‫فلسفه‬ ‫از‬ ‫را‬‫بندی‬
‫به‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫مدنظر‬ ‫علوم‬‫تقسیم‬ ‫مبنای‬ ‫کلی‬ ‫طور‬‫هستی‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫معرفت‬ ،‫شناختی‬‫روش‬ ،‫شناختی‬‫یا‬ ‫شناختی‬
‫ارزش‬‫است‬ ‫بوده‬ ‫شناسی‬.‫هستی‬ ‫مبنای‬‫معرفت‬ ‫مبنای‬ ‫وجود؛‬ ‫مراتب‬ ‫سلسه‬ ‫برپایه‬ ‫شناختی‬‫بر‬ ‫تاکید‬ ‫با‬ ‫شناختی‬
‫ح‬ ‫نظام‬‫روش‬ ‫مبنای‬ ‫قیقت؛‬‫روش‬ ‫تنوع‬ ‫بر‬ ‫شناختی‬‫میزان‬ ‫بر‬ ‫اخالقی‬ ‫مبنای‬ ‫و‬ ‫حقیقت؛‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫و‬ ‫کشف‬ ‫های‬
‫فردی‬ ‫نیازهای‬ ‫مراتب‬ ‫سلسه‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫اثربخشی‬ ‫و‬ ‫فایده‬-‫است‬ ‫داشسته‬ ‫تاکید‬ ‫اجتماعی‬(،‫بحرانی‬981‫فدایی‬ ‫؛‬
،‫عراقی‬9833‫چشمه‬ ‫و‬ ‫موحدیان‬ ‫؛‬،‫سهرابی‬9811.)
،‫نیز‬ ‫مطلبی‬‫از‬ ‫مقصود‬‫طبقه‬‫بندی‬‫ع‬‫لوم‬‫را‬‫آن‬ ‫ارزیابی‬‫غیرمشترک‬ ‫و‬ ‫مشترک‬ ‫نقاط‬ ‫یافتن‬ ‫و‬ ‫موضوع‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫ها‬
‫آن‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫روش‬ ‫و‬ ،‫موضوع‬ ‫برحسب‬‫است‬ ‫کلی‬ ‫چارچوب‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫ها‬‫می‬ ،‫داند‬(،‫مطلبی‬9831.)
‫واینار‬8
‫می‬‫گوید‬:«‫رده‬ ‫هدف‬‫ناهمانند‬ ‫اشیای‬ ‫جداسازی‬ ‫و‬ ‫همانند‬ ‫اشیای‬ ‫گردآوری‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫بندی‬»(،‫واینار‬
9131،،‫داودی‬ ‫در‬ ‫نقل‬9831.)‫که‬ ‫است‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫این‬ ‫و‬‫طبقه‬‫مشابهت‬ ‫درک‬ ‫بر‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫تفاوت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫هاست‬.
‫طبقه‬‫به‬ ‫مخاطبان‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫تفهیم‬ ‫و‬ ‫مراجعه‬ ‫سهولت‬ ‫برای‬ ‫علم‬ ‫بندی‬‫که‬ ‫علم‬ ‫وحدت‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫منظور‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫همواره‬ ‫انسان‬(‫ناظمی‬،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬ ‫اردکانی‬9818).
‫طبقه‬‫مثابه‬ ‫به‬ ‫علمی‬ ‫جامعه‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫است‬ ‫جامعه‬ ‫آن‬ ‫علمی‬ ‫حرکت‬ ‫نقشه‬ ‫و‬ ‫راهنما‬.‫طبقه‬ ‫زیرا‬‫به‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫می‬ ‫کمک‬ ‫علم‬ ‫هر‬ ‫رشد‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫حدود‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫هندسه‬ ‫ترسیم‬‫کند‬.‫جامعه‬ ‫هر‬ ‫علمی‬ ‫توسعه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫توجه‬ ‫شایان‬
‫رده‬ ‫و‬ ‫شناخت‬ ‫به‬ ‫منوط‬‫است‬ ‫علوم‬ ‫دقیق‬ ‫بندی‬( .،‫منتظرالقائم‬ ‫و‬ ‫خزائیلی‬9811.)
‫طبقه‬ ‫در‬ ‫دانش‬ ‫یک‬ ‫جایگاه‬ ‫تعیین‬‫مهم‬ ‫از‬ ،‫علوم‬ ‫بندی‬‫علم‬ ‫مسایل‬ ‫ترین‬‫تامل‬ ‫مجال‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫تطبیقی‬ ‫شناسی‬
‫روش‬‫معرفت‬ ‫و‬ ‫شناختی‬‫به‬ ‫دانش‬ ‫معرفتی‬ ‫هویت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫شناختی‬‫می‬ ‫دست‬‫دهد‬.‫مهم‬‫تعیین‬ ،‫مساله‬ ‫این‬ ‫مصداق‬ ‫ترین‬
‫است‬ ‫بشری‬ ‫معارف‬ ‫در‬ ‫منطق‬ ‫جایگاه‬(‫ناظمی‬،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬ ‫اردکانی‬9818.)
‫مؤلفه‬‫طبقه‬ ‫های‬‫بندی‬
‫مؤلفه‬‫های‬‫طبقه‬‫بندی‬‫این‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬‫نمود‬ ‫بیان‬ ‫گونه‬:
‫در‬‫طبقه‬‫بندی‬‫باشید‬ ‫داشته‬ ‫مقایسه‬ ‫مبدأ‬ ‫یک‬ ‫باید‬ ‫شما‬ ‫اساس‬ ‫این‬ ‫بر‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫تعبیه‬ ‫ترتب‬ ‫یا‬ ‫ترتیب‬ ‫مفهوم‬.
‫در‬‫طبقه‬‫بندی‬‫اشتراک‬ ‫معیار‬ ‫باید‬ ‫بنابراین‬ ،‫بینید‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫اختالف‬ ‫و‬ ‫اشتراک‬ ‫وجوه‬‫داشته‬ ‫تمایز‬ ‫معیار‬ ‫سپس‬ ‫و‬
‫باشید‬.‫یعنی‬ ‫گیرد؛‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫طبقات‬ ‫بین‬ ‫ای‬ ‫رابطه‬ ‫نیز‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬«‫رابطه‬»‫است‬ ‫تشابه‬ ‫و‬ ‫تمایز‬ ‫نوع‬ ‫فرع‬
‫آنها‬ ‫با‬ ‫همتراز‬ ‫و‬ ‫اصیل‬ ‫چیزی‬ ‫نه‬.
3
Wynar

5. 4
‫توان‬ ‫می‬ ‫فوق‬ ‫نکات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫طبقه‬‫بندی‬‫به‬ ‫را‬:«‫هندسه‬‫گروه‬ ‫ی‬‫یاف‬ ‫ترتیب‬ ‫متمایز‬ ‫های‬‫ته‬»‫نمود‬ ‫تعریف‬.‫بر‬
‫همین‬‫می‬ ‫اساس‬‫توان‬‫طبقه‬‫بندی‬‫کرد‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬ ‫را‬ ‫علوم‬:«‫هندسه‬‫گروه‬ ‫ی‬‫یکدیگر‬ ‫بر‬ ‫که‬ ،‫علوم‬ ِ‫ز‬‫متمای‬ ‫های‬
‫دارند‬ ‫ترتب‬.
‫طبقه‬‫بندی‬ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫علم‬،‫می‬ ‫که‬ ‫علومی‬ ،‫مدون‬ ‫علوم‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ناظر‬‫آن‬ ‫توان‬‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬:«‫گزاره‬ ‫مجموعه‬‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫های‬
‫یکدیگر‬(‫نظام‬‫مند‬)‫پدیده‬ ‫یک‬ ‫تبیین‬ ‫و‬ ‫توصیف‬ ‫به‬ ‫که‬(‫علم‬ ‫موضوع‬)‫می‬‫پردازند‬»‫نمود‬ ‫تعریف‬(‫خندق‬،‫آبادی‬
،‫بیاتی‬9819.)
‫رده‬‫می‬ ‫گفته‬ ‫شباهت‬ ‫درجه‬ ‫برحسب‬ ‫اشیا‬ ‫منطقی‬ ‫تنظیم‬ ‫به‬ ‫بندی‬‫طبقه‬ ‫و‬ ‫شود‬‫مراتب‬ ‫سلسله‬ ‫به‬ ‫بندی‬‫وحدت‬ ‫و‬
‫به‬ ‫دارد‬ ‫بیشتری‬ ‫توجه‬ ‫علوم‬‫طرح‬ ‫دیگر‬ ‫عبارتی‬‫می‬ ‫را‬ ‫نظری‬ ‫های‬‫ط‬ ‫توان‬‫ب‬‫قه‬‫طرح‬ ‫و‬ ‫بندی‬‫رده‬ ‫را‬ ‫عملی‬ ‫های‬‫بندی‬
‫علوم‬‫نامید‬.‫طبقه‬ ‫اساس‬‫مشابهت‬ ‫درک‬ ‫بر‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫تفاوت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫هاست‬.‫طبقه‬ ‫یعنی‬‫می‬ ‫صورت‬ ‫وقتی‬ ‫بندی‬‫گیرد‬
‫علوم‬ ‫بین‬ ‫که‬‫مختلف‬‫یا‬ ‫است‬ ‫تجربه‬ ‫و‬ ‫مشاهده‬ ‫قابل‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫تجربی‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫علوم‬ ‫ممانند‬ ‫شود‬ ‫ادراک‬ ‫شباهتی‬
‫می‬‫کنیم‬ ‫جدا‬ ‫را‬ ‫ناهمانند‬ ‫اشیا‬ ‫و‬ ‫بگذاریم‬ ‫هم‬ ‫کنار‬ ‫را‬ ‫همانند‬ ‫اشیا‬ ‫گفت‬ ‫توان‬.‫دینی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫بشری‬ ‫علوم‬.
‫حقیقی‬(9811)‫می‬‫رده‬ ‫ضرورت‬ ،‫علوم‬ ‫پیشرفت‬ ‫با‬ ،‫گوید‬‫آن‬ ‫بندی‬‫طر‬ ‫تدوین‬ ‫و‬ ‫ها‬‫رده‬ ‫های‬‫بن‬‫مورد‬ ‫دیرباز‬ ‫از‬ ‫دی‬
‫ا‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫دانشمندان‬ ‫و‬ ‫فیلسوفان‬ ‫توجه‬‫رده‬ ‫نظام‬ ‫یا‬ ‫طرح‬ ‫و‬ ‫ست‬‫به‬ ‫را‬ ‫بندی‬‫رشته‬ ‫از‬ ‫کاملی‬ ‫نقشه‬ ‫منزله‬‫های‬
‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫دانش‬‫آن‬ ‫بین‬ ‫روابط‬ ‫که‬ ‫اند‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫ها‬‫دهد‬.‫رده‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫اساس‬ ‫این‬ ‫بر‬‫بوجود‬ ‫عملی‬ ‫و‬ ‫نظری‬ ‫بندی‬
‫آورده‬‫اند‬.‫طبقه‬ ‫از‬ ‫غرض‬‫بندی‬‫د‬ ‫حتی‬ ‫ها‬‫کتابخانه‬ ‫ر‬‫طبقه‬ ،‫ها‬‫طبقه‬ ‫نه‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫معارف‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫بندی‬
‫کتاب‬‫کتابخانه‬ ‫های‬(‫طبقه‬‫هم‬ ‫کتاب‬ ‫بندی‬‫طبقه‬ ‫از‬ ‫خود‬‫می‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫باشد‬)‫بیلی‬ ‫و‬1
(9111)‫می‬‫رده‬ ‫گوید‬‫بندی‬
‫مقوله‬ ‫شامل‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫حیاتی‬ ‫امری‬ ‫عینی‬ ‫واقعیت‬ ‫یک‬ ‫درک‬ ‫برای‬‫گروه‬ ‫در‬ ‫اشیا‬ ‫بندی‬‫رده‬ ‫و‬ ‫ها‬‫شباهت‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫ها‬
‫آن‬‫هاست‬.
‫طبقه‬ ‫مجموع‬ ‫در‬‫رده‬ ‫و‬ ‫بندی‬‫راحت‬ ‫شناخت‬ ‫برای‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫است‬ ‫بوده‬ ‫علوم‬ ‫از‬ ‫تر‬.‫را‬ ‫علم‬ ‫یک‬ ‫شعب‬ ‫بتوان‬ ‫تا‬
‫رده‬ ‫با‬ ‫علوم‬ ‫آن‬ ‫یادگیری‬ ،‫داد‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫بشری‬ ‫دانش‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫سیر‬ ،‫کرد‬ ‫مشخص‬‫آسان‬ ‫بندی‬‫و‬ ‫شود‬ ‫تر‬
‫رشته‬ ‫بین‬ ‫مناسب‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫نظم‬‫آورد‬ ‫بوجود‬ ‫را‬ ‫علم‬ ‫گوناگون‬ ‫های‬‫طبقه‬ ‫همچنین‬ ‫و‬‫ما‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫می‬ ‫آگاه‬ ‫بشر‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫سیر‬ ‫از‬ ‫را‬‫می‬ ‫سازد‬‫نماید‬ ‫کمک‬ ‫بشر‬ ‫به‬ ‫علوم‬ ‫این‬ ‫تعلیم‬ ‫نحوه‬ ‫در‬ ‫تواند‬.
‫طبقه‬‫زنده‬ ‫و‬ ‫جاری‬ ‫علوم؛‬ ‫بندی‬
‫است؛‬ ‫تحول‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫مبانی‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫دنیا‬ ‫در‬ ‫علم‬ ‫که‬ ‫معنا‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫پویاست؛‬ ‫بلکه‬ ،‫نیست‬ ‫ساکن‬ ‫علم‬
‫طبقه‬ ‫تکمیل‬ ‫و‬ ‫اصالح‬ ‫مستلزم‬ ،‫علم‬ ‫در‬ ‫تحول‬ ،‫بنابراین‬‫است؛‬ ‫نیز‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫طبقه‬ ‫میزان‬ ‫هر‬‫دقیق‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫بهره‬ ‫میزان‬ ،‫باشد‬ ‫تر‬‫بیشتر‬ ‫انسان‬ ‫نیازهای‬ ‫به‬ ‫پاسخگویی‬ ‫برای‬ ‫علم‬ ‫از‬ ‫گیری‬
‫نمی‬ ‫کسی‬ ‫و‬ ‫است‬‫دقیق‬ ‫که‬ ‫کند‬ ‫ادعا‬ ‫تواند‬‫طبقه‬ ‫ترین‬‫است‬ ‫کرده‬ ‫ارائه‬ ‫را‬ ‫بندی‬.
‫هرگ‬ ،‫دیگر‬ ‫بیان‬ ‫به‬‫طبقه‬ ‫ونه‬‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫نظریه‬ ‫یک‬ ‫خود‬ ،‫علوم‬ ‫بندی‬‫جای‬ ‫جدیدی‬ ‫نظریه‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫ابطال‬ ‫تواند‬
‫بگیرد؛‬ ‫را‬ ‫آن‬
4
Bailey

6. 5
‫می‬ ،‫این‬ ‫وجود‬ ‫با‬‫کوچک‬ ‫حتی‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫طبقه‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫ترین‬‫نظریه‬ ‫تولید‬ ‫به‬ ،‫علوم‬ ‫بندی‬‫نیاز‬ ‫جدید‬ ‫ای‬
‫طبقه‬ ‫نقد‬ ‫لذا‬ ‫و‬ ‫دارد‬‫بندی‬‫ارائه‬ ‫و‬ ‫ها‬‫در‬ ‫هم‬ ‫آن‬ ،‫زمینه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫تازه‬ ‫نظریه‬‫و‬ ‫پژوهشی‬ ‫سطوح‬ ‫باالترین‬
‫می‬ ‫تلقی‬ ‫مستمر‬ ‫و‬ ‫زنده‬ ‫امری‬ ‫همچنان‬ ،‫تحقیقاتی‬‫شود‬( .،‫غالمی‬9811)
‫طبقه‬ ‫ضرورت‬‫بندی‬
‫آبادی‬ ‫خندق‬ ‫و‬ ‫بیاتی‬(981)‫طبقه‬ ‫ضرورت‬ ‫بارزترین‬ ‫بتوان‬ ‫شاید‬ ‫معتقدند‬‫و‬ ‫وحدت‬ ‫رصد‬ ‫و‬ ‫مشاهده‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫بندی‬
‫دانست‬ ‫دانش‬ ‫کالن‬ ‫نقشه‬ ‫در‬ ‫کثرت‬.‫علم‬ ‫فیلسوف؛‬ ‫یک‬ ‫مقام‬ ‫در‬‫دانش‬ ‫فضای‬ ‫کل‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫وحدت‬ ‫رصد‬ ‫و‬ ‫مشاهده‬
‫زمینه‬ ،‫آن‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کثرت‬ ‫احصای‬ ‫و‬‫حوزه‬ ‫در‬ ‫بعدی‬ ‫تحوالت‬ ‫پیگیری‬ ‫ساز‬‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫دانش‬ ‫ی‬.‫حال؛‬ ‫این‬ ‫با‬
‫مهم‬ ‫شاید‬‫طبقه‬ ‫اثر‬ ‫ترین‬‫رابطه‬ ‫در‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫بشری‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫ی‬‫نمود‬ ‫جستجو‬.
‫همین‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫مقاله‬ ‫طی‬ ‫میرعلی‬ ‫محمد‬‫می‬ ‫زمینه‬‫نویسد‬:«‫طبقه‬ ‫بشر‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫بر‬ ‫تأثیرگذار‬ ‫عوامل‬ ‫از‬‫بندی‬
‫است‬ ‫علوم‬.‫طبقه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫جهت‬ ‫بدان‬ ‫تأثیرگذاری‬ ‫این‬‫یک‬ ‫تخصصی‬ ‫فرهنگ‬ ‫در‬ ‫تغییراتی‬ ‫باعث‬ ،‫علوم‬ ‫بندی‬
‫می‬ ‫جامعه‬‫شود‬.‫اساسی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬ ‫همین‬‫گفته‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بشر‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫وجوه‬ ‫ترین‬‫اند‬:«‫اگر‬
‫فرهنگی‬‫تقسیم‬ ‫روش‬ ‫بتواند‬‫است‬ ‫کرده‬ ‫تسخیر‬ ‫را‬ ‫فرهنگ‬ ‫آن‬ ‫تمام‬ ،‫کند‬ ‫دیگری‬ ‫فرهنگ‬ ‫وارد‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬.»
(،‫میرعلی‬9831،‫رضایی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،9811.)
‫طبقه‬ ‫ضرورت‬‫اسالمی‬ ‫دانش‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫طبقه‬ ‫ضرورت‬ ‫به‬ ‫پرداختن‬ ‫در‬‫سجادی‬ ،‫نیز‬ ‫اسالمی‬ ‫دانش‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬(9811)‫داشمند‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫مطرح‬ ‫انجا‬ ‫از‬‫ان‬
‫طبقه‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫این‬ ‫جایگاه‬ ‫و‬ ‫اسامی‬ ‫تعالیم‬ ‫با‬ ‫یونانی‬ ‫علوم‬ ‫رابطه‬ ‫تعیین‬ ‫درصدد‬ ‫مسلمان‬‫و‬ ‫اسالمی‬ ‫دانش‬ ‫بندی‬
‫آن‬ ‫تمایزات‬ ‫تعیین‬‫هر‬ ‫ثغور‬ ‫و‬ ‫حدود‬ ‫تعیین‬ ‫مسئله‬ ‫مسلمان‬ ‫دانشمندان‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ‫برآمدند‬ ‫اسالمی‬ ‫معارف‬ ‫با‬
‫اندیشه‬ ‫و‬ ‫وحی‬ ‫و‬ ‫قرآن‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫رابطه‬ ‫و‬ ‫علم‬‫حا‬ ‫همواره‬ ‫اسالمی‬ ‫های‬‫را‬ ‫علم‬ ‫هر‬ ‫فایده‬ ‫و‬ ‫ارزش‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫اهمیت‬ ‫ئز‬
‫کرده‬ ‫مطاله‬ ‫بستر‬ ‫این‬ ‫در‬‫کم‬ ،‫سعادت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫جایگاه‬ ‫و‬ ‫است‬‫ا‬‫می‬ ‫جستجو‬ ‫انسانی‬ ‫جامعه‬ ‫و‬ ‫انسان‬ ‫ل‬‫است‬ ‫نموده‬
(،‫سجادی‬9811.)
‫مهم‬ ،‫علمی‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫علم‬‫عامل‬ ‫ترین‬‫شکل‬ ‫در‬‫تمدن‬ ‫شکوه‬ ‫و‬ ‫اوج‬ ،‫گیری‬‫ها‬‫و‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫اسالمی‬ ‫تمدن‬ ‫جمله‬ ‫از‬
‫راه‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ،‫دانشمندان‬‫آن‬ ‫صحیح‬ ‫کاربرد‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫به‬ ‫اشراف‬ ‫های‬‫طبقه‬ ،‫را‬ ‫ها‬‫می‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫دانستند‬.
(،‫غالمی‬9811)
‫طبقه‬‫می‬ ‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫فوایدی‬ ‫دارای‬ ‫مسلمانان‬ ‫برای‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫کرد‬ ‫اشاره‬ ‫ذیل‬ ‫موارد‬ ‫به‬ ‫توان‬:
‫دی‬ ‫با‬ ‫نسبت‬ ‫در‬ ‫علمی‬ ‫هر‬ ‫موقعیت‬ ‫به‬ ‫ذهن‬ ‫احاطه‬ ‫حصول‬‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫علوم‬ ‫روابط‬ ‫اجمالی‬ ‫درک‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫گر‬
‫لذ‬‫ا‬‫می‬ ‫ممکن‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫وحدت‬ ‫به‬ ‫وقوف‬ ‫هم‬‫شاخه‬ ‫به‬ ‫علوم‬ ‫تقسیم‬ ‫چگونگی‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫سازد‬‫و‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫شاخه‬ ‫آن‬ ‫قرب‬ ‫به‬ ‫نسبت‬‫می‬ ‫آگاهی‬ ‫یگدیگر‬ ‫با‬ ‫ها‬‫بخشد؛‬
‫طبقه‬‫می‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫آن‬ ‫آموختن‬ ‫تاخر‬ ‫و‬ ‫تقدم‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫آموزش‬ ‫نحوه‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫موثر‬ ‫نیز‬ ‫ها‬‫باشد؛‬
‫کتاب‬ ‫ترتیب‬ ‫زیرا‬ ‫است‬ ‫مفید‬ ‫هم‬ ‫علمی‬ ‫جهت‬ ‫از‬‫مقاله‬ ‫و‬ ‫ها‬‫آن‬ ‫فهرست‬ ‫تنظیم‬ ‫و‬ ‫ها‬‫کتابخانه‬ ‫در‬ ‫ها‬‫و‬ ‫ها‬
‫نرم‬ ‫تهیه‬‫اطالع‬ ‫افزار‬‫است؛‬ ‫آسان‬ ‫نیز‬ ‫رسانی‬

7. 6
‫عل‬ ‫یک‬ ‫مسایل‬‫و‬‫نمی‬ ‫تکرار‬ ‫دیگر‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫م‬‫شود؛‬
‫می‬ ‫کمک‬ ‫پؤوهشگر‬ ‫به‬ ‫پژوهش‬ ‫موضوع‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬‫مند؛‬
‫می‬ ‫ممکن‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫بین‬ ‫مقایسه‬‫سازد‬‫؛‬
‫می‬ ‫کمک‬ ‫نیز‬ ‫عالم‬ ‫به‬ ‫علم‬ ‫موقعیت‬ ‫شناخت‬ ‫در‬‫کند؛‬
‫کلیات‬ ‫شناخت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫دانشمندان‬‫می‬ ‫رهنمون‬ ‫علم‬ ‫مطالب‬ ‫و‬‫سازد؛‬
‫است؛‬ ‫خالص‬ ‫معرفت‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫مدعیان‬ ‫سنجش‬ ‫و‬ ‫ارزیابی‬ ‫جهت‬ ‫عاملی‬
‫نت‬‫ا‬‫پژ‬ ‫یج‬‫و‬‫به‬ ‫را‬ ‫هش‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫مشخص‬ ‫صورت‬‫دهد‬.
‫بدین‬‫طبقه‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫صورت‬‫پیشرفت‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫همواره‬ ‫علم‬ ‫بندی‬‫حیا‬ ‫امری‬ ‫علم؛‬‫ت‬‫الزم‬ ‫ابزاری‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫محسوب‬‫شود‬.‫طبقه‬ ‫اصل‬‫است‬ ‫بوده‬ ‫تاکید‬ ‫و‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬ ‫جدید‬ ‫دورن‬ ‫در‬ ‫علم‬ ‫بندی‬(،‫سجادی‬9811.)
‫طبقه‬ ‫کارکرد‬ ‫و‬ ‫هدف‬‫بندی‬
‫طبقه‬ ‫کارکرد‬ ‫و‬ ‫هدف‬،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫از‬ ‫نقل‬ ‫به‬ ‫بندی‬9818‫این‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ،‫که‬:
9.‫سنخیت‬ ‫آوردن‬ ‫دست‬ ‫به‬‫مشابه‬ ‫های‬‫یا‬‫تفاوت‬‫به‬ ‫معارف‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫نهان‬ ‫و‬ ‫آشکار‬ ‫های‬‫ارزشی؛‬ ‫جایگاه‬ ‫علت‬
.‫آگاه‬‫بشر؛‬ ‫معرفت‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫سیر‬ ‫از‬ ‫ما‬ ‫سازی‬
8.‫حافظه؛‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫ماندن‬ ‫باقی‬ ‫و‬ ‫اشیا‬ ‫از‬ ‫روشن‬ ‫تصور‬ ‫داشتن‬ ‫در‬ ‫ذهن‬ ‫کار‬ ‫کردن‬ ‫آسان‬
1.‫گروه؛‬ ‫و‬ ‫دسته‬ ‫یک‬ ‫داخل‬ ‫اشیا‬ ‫خصوصیات‬ ‫و‬ ‫صفات‬ ‫پیوستگی‬ ‫و‬ ‫بستگی‬ ‫کردن‬ ‫آشکار‬
1.‫د‬ ‫سهولت‬ ‫ایجاد‬‫دانش؛‬ ‫بازکاوی‬ ‫و‬ ‫کتاب‬ ‫بازیابی‬ ‫ر‬
1.‫آن‬ ‫مراتب‬ ‫سلسله‬ ‫و‬ ‫روابط‬ ‫نمایش‬‫ها؛‬
3.‫دیگر‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫علم‬ ‫یک‬ ‫مسائل‬ ‫تکرار‬ ‫عدم‬.
‫خاستگاه‬‫منشاء‬ ‫و‬‫طبقه‬‫علوم‬ ‫بندی‬
‫طبقه‬‫می‬ ‫نشأت‬ ‫شناسی‬ ‫آموزش‬ ‫یا‬ ‫عمومی‬ ‫فلسفه‬ ‫از‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫شامل‬ ‫خود‬ ‫که‬ ‫گیرد‬1‫است‬ ‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫دیدگاه‬:
9.‫و‬ ‫بی‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫شخصی‬ ‫مشاهدات‬‫دارد؛‬ ‫توجه‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫شناخته‬ ‫اسطه‬
.‫گیرد؛‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫ظواهر‬ ‫از‬ ‫منفک‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫امری‬ ‫واقعیت‬ ‫درک‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫امور‬ ‫باطن‬ ‫شناخت‬
8.‫کند؛‬ ‫کشف‬ ‫را‬ ‫قوانین‬ ،‫امور‬ ‫مقایسه‬ ‫راه‬ ‫از‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫سعی‬ ‫که‬ ‫دگرگونی‬ ‫شناخت‬
1.‫کند‬ ‫می‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫را‬ ‫معرفت‬ ‫شرایط‬ ‫که‬ ‫شناسی‬ ‫نهان‬( .،‫منتظرالقائم‬ ‫و‬ ‫خزائیلی‬9811:1)
‫به‬ ‫موجب‬ ‫که‬ ‫دیگر‬ ‫دالیل‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫طبقه‬ ‫آمدن‬ ‫وجود‬‫است‬ ‫ذیل‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫علوم‬ ‫برای‬ ‫بندی‬:
‫برآمده‬ ‫درصدد‬ ‫دیرباز‬ ‫از‬ ‫آموزشگران‬‫دسته‬ ‫را‬ ‫متناسب‬ ‫و‬ ‫مرتبط‬ ‫مسائل‬ ‫طرفی‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫اند‬‫دانش‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫بندی‬‫ها‬
‫کنند؛‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫خاص‬ ‫علوم‬ ‫و‬
‫را‬ ‫مختلف‬ ‫علوم‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫و‬‫طبقه‬‫بندی‬‫بر‬ ‫را‬ ‫یکی‬ ‫تقدم‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دیگر‬ ‫علم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫علمی‬ ‫هر‬ ‫نیاز‬ ‫و‬ ‫کنند‬
‫کنند؛‬ ‫روشن‬ ‫دیگری‬

8. 7
‫مسائل‬ ‫انبوه‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خودشان‬ ‫گمشده‬ ‫بتوانند‬ ‫دارند‬ ‫خاصی‬ ‫استعداد‬ ‫و‬ ‫ذوق‬ ‫یا‬ ‫انگیزه‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫نخست‬ ‫تا‬
‫بی‬،‫بشناسند‬ ‫را‬ ‫هدفشان‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫راه‬ ‫و‬ ‫بیابند‬ ‫شمار‬
‫می‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫دوم‬ ‫و‬‫رشته‬ ‫خواهند‬‫ه‬‫راه‬ ‫که‬ ‫کنند‬ ‫آغاز‬ ‫کدامیک‬ ‫از‬ ‫بدانند‬ ،‫گیرند‬ ‫فرا‬ ‫را‬ ‫معلومات‬ ‫از‬ ‫مختلفی‬ ‫ای‬
‫رشته‬ ‫دیگر‬ ‫آموختن‬ ‫برای‬ ‫را‬‫آن‬ ‫فراگیری‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫هموار‬ ‫ها‬‫آسان‬ ‫را‬ ‫ها‬‫نم‬ ‫تر‬‫اید‬.‫قسمت‬ ‫به‬ ‫علوم‬ ،‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬‫و‬ ‫ها‬
‫بخش‬‫خاص‬ ‫مرتبه‬ ‫و‬ ‫طبقه‬ ‫در‬ ‫بخش‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫تقسیم‬ ‫گوناگون‬ ‫های‬‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫ی‬(،‫یزدی‬ ‫مصباح‬9819،‫در‬ ‫نقل‬
‫مصطفوی‬،‫فرد‬9818)
‫طبقه‬ ‫اهمیت‬‫علوم‬ ‫بندی‬
«‫علم‬»‫می‬ ‫استنتاج‬ ‫کلی‬ ‫اصـول‬ ‫با‬ ‫هماهنگ‬ ‫معینی‬ ‫قضایای‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫نظامدار‬ ‫و‬ ‫کلی‬ ‫است‬ ‫دانشی‬‫و‬ ‫شود‬
«‫علمی‬ ‫پژوهش‬»‫نظام‬ ‫اسـت‬ ‫تالشـی‬‫پرسش‬ ‫بـه‬ ‫دادن‬ ‫پاسـخ‬ ‫بـرای‬ ‫ـدار‬‫خاص‬ ‫های‬.‫طبقه‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫بنابراین‬‫بندی‬
‫بتواند‬ ‫که‬ ‫علوم‬‫نظام‬‫پرسش‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫منـدتر‬‫اساسی‬ ‫های‬‫پاسخ‬ ‫بیشتری‬ ‫و‬ ‫تر‬‫است‬ ‫بهتر‬ ،‫دهد‬( .،‫هرمی‬9838:
،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،9818)‫نتیجه‬ ‫در‬‫طبقه‬ ،‫راه‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫علوم؛‬ ‫بندی‬‫است‬ ‫علوم‬ ‫به‬ ‫اشراف‬ ‫های‬.
،‫طرفی‬ ‫از‬‫طبقه‬‫نخستی‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫ن‬‫ضروری‬ ‫و‬‫عا‬ ‫ترین‬‫به‬ ‫بشری‬ ‫معارف‬ ‫سازماندهی‬ ‫برای‬ ‫مل‬‫منظور‬‫بازیابی‬‫است‬.
‫می‬ ‫تکاپو‬ ‫به‬ ‫خویس‬ ‫معرفت‬ ‫افزایش‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫بالفاصله‬ ‫جهان‬ ‫واقعیات‬ ‫با‬ ‫مواجهه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫انسان‬ ‫زیرا‬‫ناگزیر‬ ‫و‬ ‫افتد‬
‫می‬‫پدیده‬ ‫درباره‬ ‫خویش‬ ‫معلومات‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫بررسی‬ ‫را‬ ‫امور‬ ‫و‬ ‫اشیا‬ ،‫روشی‬ ‫با‬ ‫تا‬ ‫کوشد‬‫ویژگی‬ ‫ها‬‫های‬
‫آن‬ ‫بتواند‬ ‫عملکردی‬ ‫یا‬ ‫ظاهری‬‫درست‬ ‫را‬ ‫ها‬‫من‬ ‫و‬ ‫تر‬‫طقی‬‫دسته‬ ‫تر‬‫نشودیا‬ ‫مشکل‬ ‫دچار‬ ‫بازیابی‬ ‫هنگان‬ ‫تا‬ ‫کند‬ ‫بندی‬
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫مشکل‬ ‫کمتر‬ ‫کم‬ ‫دست‬.‫طبقه‬ ‫امیت‬ ‫در‬‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫بشری‬ ‫معارف‬ ‫اساس‬ ‫که‬ ‫بس‬ ‫همین‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫می‬‫این‬ ‫بر‬ ‫افزون‬ ‫قولی‬ ‫بهه‬ ‫و‬ ‫دهد‬‫آگاه‬ ‫بشری‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫مار‬ ‫که‬‫می‬‫می‬ ، ‫سازد‬‫این‬ ‫تعلیم‬ ‫طرز‬ ‫در‬ ‫تواند‬
‫به‬ ‫معارف‬‫کند‬ ‫شایانی‬ ‫کمک‬ ‫ما‬.
‫طبقه‬‫می‬ ‫پدید‬ ‫محقق‬ ‫در‬ ‫فکری‬ ‫نظم‬ ‫نوع‬ ‫یک‬ ‫علمی‬ ‫کارهای‬ ‫سهولت‬ ‫بر‬ ‫افزون‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫به‬ ‫که‬ ‫اورد‬‫آن‬ ‫کمک‬
‫می‬‫وسیع‬ ‫تواند‬‫خالص‬ ‫و‬ ‫ترین‬‫کند‬ ‫ترسیم‬ ‫علمی‬ ‫راه‬ ‫نقشه‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫را‬ ‫علمی‬ ‫مسائل‬ ‫ترین‬‫از‬ ‫و‬
‫می‬ ‫آگاه‬ ‫بشری‬ ‫معرفت‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫مسیر‬ ‫از‬ ‫طرفی‬‫می‬ ‫شایانی‬ ‫کمک‬ ‫نیز‬ ‫علوم‬ ‫تعلیم‬ ‫طرز‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫سازد‬‫نماید‬
‫و‬‫می‬ ‫پدید‬ ‫را‬ ‫ترکیبی‬‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫پایین‬ ‫مرتبه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫علومی‬ ،‫آن‬ ‫مطابق‬ ‫که‬ ‫آورد‬‫مرتبه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫باشند‬ ‫علومی‬ ‫تبع‬ ‫اند‬
‫است‬ ‫نیازمند‬ ‫علوم‬ ‫میان‬ ‫وحدت‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫باالتر‬(،‫منتظرالقایم‬ ‫و‬ ‫خزائیلی‬9811.)‫نظر‬ ‫از‬
،‫مستقیمی‬‫ویژگی‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫دانش‬ ‫شدن‬ ‫تقسیم‬ ،‫متجدد‬ ‫دنیای‬ ‫فکری‬ ‫و‬ ‫ذهنی‬ ‫ساحت‬ ‫های‬‫شعبه‬ ‫به‬ ‫ها‬‫از‬ ‫جدا‬ ‫های‬
‫می‬ ‫عمل‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫منفک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫همدیگر‬‫کنند‬.‫رسـیده‬ ‫خـود‬ ‫اوج‬ ‫بـه‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫تمدن‬ ‫که‬ ‫معاصر‬ ‫مترقی‬ ‫جهان‬ ‫در‬
‫شـبکه‬ ‫و‬‫شگفت‬ ‫های‬ ‫انشعاب‬ ‫دارای‬ ‫علوم‬ ‫پیچیـده‬ ‫هـای‬‫تر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫آوری‬‫فکـر‬ ‫پرتـو‬ ‫در‬ ‫جـز‬ ،‫بشر‬ ‫تعالی‬ ‫و‬ ‫قی‬
‫نمـی‬ ‫میسر‬ ‫صحیح‬ ‫خردورزی‬ ‫و‬ ‫روشـن‬،‫شـود‬‫طبقه‬‫بندی‬‫اهم‬ ‫و‬ ‫ارزش‬ ،‫علـوم‬‫است‬ ‫نموده‬ ‫پیـدا‬ ‫روزافزونـی‬ ‫یـت‬
(،‫مستقیمی‬9833).،‫باب‬ ‫این‬ ‫در‬‫شاله‬(9833)،‫اهمیت‬‫طبقه‬‫بندی‬‫علوم‬‫است‬ ‫نموده‬ ‫عنوان‬ ‫اینگونه‬ ‫را‬:
‫طبقه‬‫بندی‬‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫بشری‬ ‫معارف‬ ‫اساس‬‫دهد؛‬
‫می‬ ‫آگاه‬ ‫بشر‬ ‫معرفت‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ما‬‫سازد؛‬
‫یادگیر‬ ‫طرز‬ ‫در‬‫می‬ ‫شایانی‬ ‫کمک‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫معارف‬ ‫این‬ ‫ی‬‫کند‬(،‫شاله‬9833،‫فدایی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،9831).

9. 8
‫طبقه‬ ‫اصول‬‫علوم‬ ‫بندی‬
‫و‬ ‫مراتب‬ ‫بحث‬ ‫امروزه‬‫طبقه‬‫بندی‬‫نام‬ ‫به‬ ‫علمی‬ ‫مسائل‬ ‫از‬ ‫علوم‬«‫متدولوژی‬»‫به‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫گاهی‬ ‫که‬ ‫است‬«‫علم‬ ‫فلسفه‬»
‫شود‬ ‫می‬ ‫تعبیر‬ ‫نیز‬.‫و‬ ‫مبادی‬ ‫و‬ ‫اصول‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫ماهیت‬ ‫معرفت‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫علم‬ ‫فلسفه‬‫طبقه‬‫بندی‬‫آن‬‫و‬ ‫ها‬...
(،‫شاله‬9813:1،‫مستقیمی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،9833).‫آن‬ ،‫علوم‬ ‫کلیه‬ ‫به‬ ‫درآمدی‬ ‫نگاهی‬ ‫با‬ ‫متدولوژی‬‫ها‬‫نظام‬ ‫را‬‫منـد‬
‫و‬ ‫نمـوده‬«‫روش‬ ‫و‬ ‫متـدها‬ ‫دربـاره‬‫می‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫بحث‬ ،‫مختلف‬ ‫علوم‬ ‫در‬ ‫تحقیق‬ ‫مناسب‬ ‫های‬‫کند‬(،‫جعفری‬9833:
18،‫مستقیمی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،9833).
‫طرح‬ ‫معیار‬ ‫و‬ ‫مالک‬‫طبقه‬ ‫های‬‫بندی‬
‫طبقه‬ ‫طرح‬ ‫ارائه‬ ‫در‬ ‫معموال‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫توجه‬ ‫شایان‬‫مورد‬ ‫معیار‬ ‫و‬ ‫مالک‬ ‫به‬ ،‫آن‬ ‫صاحبان‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫بندی‬‫تصریح‬ ‫نظر‬
‫اند‬ ‫جسته‬ ‫بهره‬ ‫معیار‬ ‫چند‬ ‫از‬ ‫گاه‬ ‫و‬ ‫نشده‬.‫کرده‬ ‫تقسیم‬ ‫اصلی‬ ‫طبقه‬ ‫هشت‬ ‫به‬ ‫ابتدا‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫که‬ ‫فارابی‬ ‫مانند‬
‫است‬.‫طبقه‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫جامعه‬ ‫در‬ ‫علم‬ ‫هر‬ ‫کارامدی‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫او‬ ،‫برخی‬ ‫اعتقاد‬ ‫به‬‫نیز‬ ‫دیگر‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫بندی‬
‫طبقه‬ ‫در‬ ‫فارابی‬ ‫مالک‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫گفته‬‫تأخ‬ ‫و‬ ‫تقدم‬ ‫بندی‬‫است‬ ‫بوده‬ ‫آموزش‬ ‫در‬ ‫ر‬(،‫فارابی‬981:9-8‫در‬ ‫نقل‬ ،
‫یعقوب‬،‫نژاد‬9811).
‫طبقه‬‫خاستگاه‬ ‫و‬ ‫منشاء‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫اندیشه‬ ‫های‬‫محور‬(‫انسان‬‫محور‬:)‫ارسطو‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫دین‬ ‫های‬‫محور‬(‫وحی‬‫محور‬:)‫غزالی‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫دانش‬ ‫های‬‫محور‬:‫اکفانی‬ ‫ابن‬ ‫و‬ ‫حزم‬ ‫ابن‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫های‬‫تجربه‬‫محور‬:‫سوسیالیسم‬ ‫و‬ ‫مارکسیسم‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫ماده‬ ‫های‬‫محور‬:‫دایره‬‫بریتانیکا‬ ‫المعارف‬
‫طبقه‬‫تاریخی‬ ‫بندی‬(‫المعارف‬ ‫دایره‬‫نویسان‬:)‫ابن‬‫ندیم‬(‫اواخر‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫اوایل‬ ‫علوم‬)
‫طبقه‬‫بندی‬‫های‬‫واقعیت‬‫محور‬(‫دویی‬ ‫دو‬:)‫است‬ ‫استوار‬ ‫زوجیت‬ ‫و‬ ‫مراتب‬ ‫سلسله‬ ‫محور‬ ‫دو‬ ‫بر‬.‫علوم‬ ‫مثل‬
‫آخ‬ ‫و‬ ‫دنیا‬‫رت‬(،‫عراقی‬ ‫فدایی‬9831:9-)
‫جایگاه‬‫طبقه‬‫بندی‬‫بشری‬ ‫معارف‬ ‫در‬ ‫علوم‬
‫است‬ ‫معتقد‬ ‫رشاد‬«‫طبقه‬‫علوم‬ ‫بندی‬»‫فلسفه‬ ‫اساسی‬ ‫مباحث‬ ‫از‬‫به‬ ‫علوم‬ ‫مشترک‬ ‫و‬ ‫عام‬ ‫ی‬‫می‬ ‫شمار‬‫رود‬.‫همان‬‫طور‬
،‫شد‬ ‫گفته‬ ‫که‬‫بحث‬ ‫این‬‫مبحث‬ ‫فروع‬ ‫از‬«‫هویت‬‫شناسی‬»‫مسئله‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫و‬ ‫علم‬‫ی‬«‫تمایز‬ ‫و‬ ‫وحدت‬ ‫مالک‬‫علوم‬»
‫می‬ ‫قلمداد‬‫شود‬.‫می‬ ‫وی‬ ‫نظر‬ ‫از‬‫مسئله‬ ‫به‬ ،‫رویکرد‬ ‫دو‬ ‫با‬ ‫توان‬‫ی‬«‫طبقه‬‫علوم‬ ‫بندی‬»‫نگریست‬:
9.‫طبقه‬‫پسینی‬ ‫بندی‬‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫علوم‬«‫بشر‬ ‫معرفتی‬ ‫میراث‬ ‫جغرافیای‬ ‫ترسیم‬»
.‫طبقه‬‫بندی‬‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫علوم‬ ‫پیشینی‬«‫معرفت‬ ‫مطلوب‬ ‫مهندسی‬»
‫طبقه‬ ،‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬‫علوم‬ ‫بندی‬‫نیز‬ ‫و‬ ‫معرفتی‬ ‫ذخایر‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫روزگار‬ ‫ابنای‬ ‫خودآگاهی‬ ‫ارتقای‬ ‫سبب‬‫زمینه‬‫ساز‬
‫دانش‬ ‫بازسازی‬ ‫و‬ ‫بسط‬‫ها‬‫ب‬‫می‬ ‫ومی‬‫گردد‬(،‫رشاد‬9811.

10. 9
‫طبقه‬ ‫ضرورت‬‫بندی‬
‫طبقه‬‫می‬ ‫معنا‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫معرفت‬ ‫و‬ ‫شناخت‬ ‫برای‬ ‫کارآمدی‬ ‫ابزار‬ ‫علمی‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫بندی‬‫علم‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫چیزی‬
‫طبقه‬ ‫جز‬‫نمی‬ ،‫است‬ ‫کثیر‬ ‫توحید‬ ‫و‬ ‫واحد‬ ‫تکثر‬ ‫آن‬ ‫حاصل‬ ‫که‬ ‫بندی‬‫باشد‬(‫ناظمی‬،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬ ‫اردکانی‬9818.)
‫اندیشه‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫عمومی‬ ‫اعتقاد‬‫که‬ ‫بود‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫ورزان‬‫آموزش‬ ‫اهداف‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫راه‬ ‫بهترین‬‫و‬ ‫بازیابی‬ ،‫پذیری‬
،‫علوم‬ ‫ماندگاری‬‫طبقه‬‫بندی‬‫آن‬‫با‬ ‫جز‬ ‫علم‬ ‫اصل‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫هاست‬‫طبق‬‫ه‬‫بندی‬‫نمی‬ ‫رشد‬‫کند‬(،‫عراقی‬ ‫فدایی‬9831).‫از‬
‫نگری‬ ‫جزئی‬ ،‫علوم‬ ‫پیشرفت‬ ،‫دیگر‬ ‫سوی‬‫و‬ ‫تقسیم‬ ‫مستلزم‬ ‫آموزش‬ ‫در‬ ‫موفقیت‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫کردن‬ ‫عمل‬ ‫گزینشی‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫دانش‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫صحیح‬ ‫دادن‬ ‫ترتیب‬‫است‬ ‫بوده‬ ‫ها‬( .،‫فرید‬ ‫کیانی‬9811،‫زاده‬ ‫قاضی‬ ‫و‬ ‫تبار‬ ‫شفیع‬ ،‫مختاری‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،
9813).
،‫دیگر‬ ‫بیانی‬ ‫به‬‫شاخه‬ ‫همچون‬ ‫گوناگون‬ ‫علوم‬ ،‫مختلف‬ ‫علوم‬ ‫وحدت‬ ‫از‬‫درخت‬ ‫یک‬ ‫های‬‫نظر‬‫می‬‫رشد‬ ‫که‬ ‫کردند‬
‫می‬‫می‬ ‫بار‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫درخت‬ ‫همین‬ ‫ماهیت‬ ‫با‬ ‫موافق‬ ‫و‬ ‫کند‬‫دهد‬.‫صورتی‬ ‫به‬ ‫درختی‬ ‫شاخه‬ ‫که‬ ‫صورت‬ ‫همین‬ ‫به‬ ‫درست‬
‫نمی‬ ‫رشد‬ ‫نامحدود‬‫همین‬ ،‫کند‬‫حدی‬ ‫تا‬ ‫باید‬ ‫علم‬ ‫هر‬ ‫هم‬ ‫طور‬‫تجاوز‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫تعلیم‬‫نکند‬(،‫نصر‬9831)‫وقتی‬
‫می‬ ‫شکل‬ ‫انسان‬ ‫معرفت‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫درخت‬‫می‬ ‫مسیری‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫پیدا‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫جهت‬ ‫بعدی‬ ‫معارف‬ ‫نوع‬ ،‫گیرد‬‫که‬ ‫افتد‬
‫نباشد‬ ‫تعارض‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫با‬(،‫عراقی‬ ‫فدایی‬9831:).
‫تقسیم‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬‫انجام‬ ،‫تربیت‬ ‫و‬ ‫تعلیم‬ ‫اهداف‬ ‫بیشتر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫تأمین‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫سهولت‬ ‫برای‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫می‬‫گیرد‬.
‫در‬‫آن‬ ‫همه‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫امکان‬ ،‫بود‬ ‫محدود‬ ‫بشر‬ ‫معلومات‬ ‫که‬ ‫آغاز‬‫رفته‬ ‫ولی‬ ‫کرد‬ ‫تقسیم‬ ‫دسته‬ ‫چند‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬‫که‬ ‫رفته‬
‫به‬ ‫و‬ ‫یافت‬ ‫وسعت‬ ‫مسائل‬ ‫دایره‬‫آن‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫خصوص‬‫تجربی‬ ‫مسائل‬ ‫در‬ ‫تحقیق‬ ‫برای‬ ‫مختلفی‬ ‫علمی‬ ‫ابزارهای‬ ‫که‬
‫شعبه‬ ‫به‬ ‫تجربی‬ ‫علوم‬ ،‫همه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫شد‬ ‫ساخته‬‫هر‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫تقسیم‬ ‫گوناگونی‬ ‫های‬‫جزئی‬ ‫علوم‬ ‫به‬ ‫علمی‬‫منشعب‬ ‫تری‬
‫چنان‬ ،‫شد‬‫به‬ ‫هم‬ ‫هنوز‬ ‫جریان‬ ‫این‬ ‫که‬‫فزاینده‬ ‫شکل‬‫دارد‬ ‫ادامه‬ ‫ای‬(،‫یزدی‬ ‫مصباح‬9819،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،
9818).
،‫دیگر‬ ‫منظری‬ ‫از‬‫ضرورت‬‫طبقه‬‫بندی‬‫کرد‬ ‫بیان‬ ‫اصلی‬ ‫محور‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬:
9.‫دانش‬ ‫کثرت‬ ‫و‬ ‫وحدت‬ ‫ی‬ ‫مشاهده‬‫؛‬
.‫طبقه‬ ‫تأثیر‬‫بر‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫تمدنی‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫تحوالت‬‫؛‬
8.‫اطالعات‬ ‫بازیابی‬.
‫مشاهده‬‫دانش‬ ‫کثرت‬ ‫و‬ ‫وحدت‬ ‫ی‬
‫ضرورت‬ ‫بارزترین‬ ‫بتوان‬ ‫شاید‬‫طبقه‬‫بندی‬‫نقشه‬ ‫در‬ ‫کثرت‬ ‫و‬ ‫وحدت‬ ‫رصد‬ ‫و‬ ‫مشاهده‬ ‫در‬ ‫را‬‫دانست‬ ‫دانش‬ ‫کالن‬ ‫ی‬.‫در‬
،‫آن‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کثرت‬ ‫احصای‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫فضای‬ ‫کل‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫وحدت‬ ‫رصد‬ ‫و‬ ‫مشاهده‬ ‫علم‬ ‫فیلسوف‬ ‫یک‬ ‫مقام‬
‫زمینه‬‫حوزه‬ ‫در‬ ‫بعدی‬ ‫تحوالت‬ ‫پیگیری‬ ‫ساز‬‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫دانش‬ ‫ی‬.
‫از‬ ‫نگاه‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫زیر‬ ‫فوائد‬ ،‫نگاه‬ ‫همین‬ ‫اساس‬ ‫بر‬‫طبقه‬‫بندی‬‫می‬ ‫مترتب‬‫شوند‬:
‫تعیین‬«‫درسی‬ ‫محتوای‬»‫نظام‬‫آموزشی‬ ‫های‬.
‫نقشه‬ ‫ترسیم‬‫علمی‬ ‫جامع‬ ‫ی‬.

11. 10
‫به‬ ،‫کنیم‬ ‫عبور‬ ‫اثر‬ ‫بارزترین‬ ‫از‬ ‫اگر‬ ‫اما‬‫می‬ ‫نظر‬‫مهم‬ ‫بتوان‬ ‫رسد‬‫طبقه‬ ‫اثر‬ ‫ترین‬‫ب‬‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫ندی‬‫ف‬‫و‬ ‫رهنگ‬
‫کرد‬ ‫جستجو‬ ‫بشری‬ ‫تمدن‬.‫مجموعه‬ ‫را‬ ‫دانش‬ ‫ماهیت‬ ‫اگر‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬‫که‬ ‫بدانیم‬ ‫شده‬ ‫تایید‬ ‫اطالعات‬ ‫از‬ ‫ای‬
‫می‬ ‫حتما‬ ،‫است‬ ‫شده‬ ‫افزوده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫بازیابی‬ ‫قابلیت‬ ‫ویژگی‬‫طبقه‬ ‫که‬ ‫پذیرفت‬ ‫توان‬‫نقش‬ ‫بازیابی‬ ‫قابلیت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫بندی‬
‫می‬ ‫ایفا‬ ‫را‬ ‫مهمی‬‫کند‬.‫ویژگی‬ ‫همین‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬"‫بازیابی‬ ‫قابلیت‬"‫دیگ‬ ‫برخی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫دانش‬ ‫در‬‫طبقه‬ ‫فوائد‬ ‫از‬ ‫ر‬‫بندی‬
‫می‬ ‫ظاهر‬‫شود‬:
‫کتاب‬ ‫ساختار‬ ‫تعیین‬‫ها‬
‫نرم‬ ‫ساختار‬ ‫تعیین‬‫اطالع‬ ‫افزارهای‬‫رسانی‬
‫رده‬‫بندی‬‫کتابخانه‬ ‫های‬‫ای‬(‫خندق‬،‫بیاتی‬ ،‫آبادی‬9819).
‫تقسیم‬ ‫همچنین‬‫انجام‬ ،‫تربیت‬ ‫و‬ ‫تعلیم‬ ‫اهداف‬ ‫بیشتر‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫تامین‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫سهولت‬ ‫برای‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫می‬‫گیرد‬(‫اردکانی‬ ‫ناظمی‬،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬9818.)
‫تأثیر‬‫طبقه‬‫بندی‬‫تمدنی‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫تحوالت‬ ‫بر‬ ‫علوم‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫مشاهده‬ ‫ضرورت‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫رسد‬‫مهم‬ ،‫کثرت‬ ‫و‬ ‫وحدت‬ ‫ی‬‫اثر‬ ‫ترین‬‫طبقه‬‫بندی‬‫رابطه‬ ‫در‬ ‫علوم‬‫با‬ ‫آن‬ ‫ی‬
‫فره‬‫گوشه‬ ‫به‬ ‫که‬ ،‫باشد‬ ‫بشری‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫نگ‬‫می‬ ‫اشاره‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫هایی‬‫کنیم‬:
‫بشر‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫بر‬ ‫تأثیرگذار‬ ‫عوامل‬ ‫از‬‫طبقه‬‫بندی‬‫است‬ ‫علوم‬.‫که‬ ‫است‬ ‫جهت‬ ‫بدان‬ ‫تأثیرگذاری‬ ‫این‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫تخصص‬ ‫فرهنگ‬ ‫در‬ ‫تغییراتی‬ ‫باعث‬ ،‫علوم‬‫می‬ ‫جامعه‬ ‫یک‬ ‫ی‬‫شو‬‫د‬.‫اساسی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬ ‫همین‬‫ترین‬
‫وج‬‫گفته‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بشر‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫وه‬‫ان‬‫د‬:«‫تقسیم‬ ‫روش‬ ‫بتواند‬ ‫فرهنگی‬ ‫اگر‬‫فرهنگ‬ ‫وارد‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫است‬ ‫کرده‬ ‫تسخیر‬ ‫را‬ ‫فرهنگ‬ ‫آن‬ ‫تمام‬ ،‫کند‬ ‫دیگری‬.»(،‫میرعلی‬9831.)
‫دانش‬‫به‬ ‫نخست‬ ‫باید‬ ‫ها‬‫تا‬ ‫یابند‬ ‫انشعاب‬ ‫دقیق‬ ‫صورت‬‫درباره‬ ‫بتوان‬‫حوزه‬ ‫در‬ ‫موضوعی‬ ‫هر‬ ‫ی‬‫ویژه‬ ‫ی‬‫موضوع‬ ‫آن‬ ‫ی‬
‫به‬ ‫کافی‬ ‫پژوهش‬‫درآورد‬ ‫عمل‬.»‫پژوهش‬ ‫این‬ ً‫ا‬‫طبیعت‬‫ها‬‫مالحظه‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫اولویت‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬‫انجام‬ ‫علوم‬ ‫ّب‬‫ت‬‫تر‬ ‫ی‬
‫شد‬ ‫خواهند‬.
‫رشته‬ ‫هر‬ ‫دانشجوی‬‫خوی‬ ‫مقصود‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫بداند‬ ‫ای‬‫رشته‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫رشته‬ ‫چند‬ ‫باید‬ ‫ش‬‫و‬ ‫بخواند‬ ‫اصلی‬ ‫های‬‫چند‬
‫به‬ ‫را‬ ‫رشته‬‫رشته‬ ‫صورت‬‫های‬‫رشته‬ ‫کدام‬ ‫ترتیب‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫فرعی‬‫کدام‬ ‫و‬ ‫بیاموزد‬ ‫نخست‬ ‫را‬ ‫ها‬‫در‬ ‫و‬ ،‫بعد‬ ‫را‬ ‫ها‬
‫رشته‬‫بعد‬ ‫های‬‫بدارد‬ ‫مقدم‬ ‫دیگری‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫کدام‬ ‫ی‬.».‫طبقه‬‫می‬ ‫بندی‬‫نحوه‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫و‬ ‫ّم‬‫د‬‫تق‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫علوم‬ ‫آموزش‬ ‫ی‬
‫آن‬ ‫آموختن‬ ‫ّر‬‫خ‬‫تأ‬‫باشد‬ ‫ّر‬‫ث‬‫مؤ‬ ‫نیز‬ ‫ها‬»‫فرهنگ‬ ‫هم‬ ‫و‬‫آن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫دانش‬ ‫تدوین‬ ‫درگیر‬ ،‫نوعی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫نویسان‬
‫آن‬ ‫به‬ ‫هستند‬"‫طبقه‬‫علم‬ ‫بندی‬"‫محتاجند‬.»(‫خندق‬،‫آبادی‬،‫بیاتی‬9819.)
‫طبقه‬ ‫حال‬ ‫هر‬ ‫به‬‫و‬ ‫پژوهشی‬ ‫روندهای‬ ‫همه‬ ‫در‬ ‫اساسی‬ ‫و‬ ‫زیربنایی‬ ‫تأثیر‬ ‫بندی‬‫است‬ ‫داشته‬ ‫علمی‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬.‫و‬
‫هم‬‫همه‬ ‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫های‬ ‫سایت‬ ‫اکنون‬‫فعالیت‬ ‫انواع‬ ‫ی‬‫طبقه‬ ‫از‬ ‫علمی‬ ‫های‬‫بندی‬‫متأثرند‬.‫طبقه‬‫و‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫رده‬‫زمینه‬ ‫و‬ ‫مقدمات‬ ‫از‬ ‫منابع‬ ‫بندی‬‫نمایه‬ ‫مهم‬ ‫های‬‫اصطالح‬ ‫و‬ ‫سازی‬‫است‬ ‫نگاری‬»(،‫میرعلی‬911،9831.)
‫اطالعات‬ ‫بازیابی‬
‫اگر‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬«‫مجموعه‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫دانش‬ ‫ماهیت‬‫می‬ ‫شده‬ ‫تأیید‬ ‫اطالعات‬ ‫از‬ ‫ای‬‫قابلیت‬ ‫ویژگی‬ ‫که‬ ‫پذیریم‬
‫ب‬‫است‬ ‫شده‬ ‫افزوده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫ازیابی‬»(،‫بجنورد‬ ‫هاشمیان‬9833.)

12. 11
‫می‬ ً‫ا‬‫حتم‬‫که‬ ‫پذیرفت‬ ‫توان‬‫طبقه‬‫بندی‬‫این‬ ‫در‬‫می‬ ‫ایفا‬ ‫را‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬ ‫بازیابی‬ ‫قابلیت‬‫کند‬.‫ویژگی‬ ‫همین‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬
«‫بازیابی‬ ‫قابلیت‬»‫فوائد‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫برخی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫دانش‬ ‫در‬‫طبقه‬‫بندی‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫ظاهر‬‫مانند‬ ،:
‫کتاب‬ ‫ساختار‬ ‫تعیین‬‫ها‬(‫اصطالحنامه‬‫فرهنگ‬ ،‫ها‬‫المعار‬ ‫دائرة‬ ،‫ها‬‫ف‬‫ها‬‫و‬...‫؛‬‫نرم‬ ‫ساختار‬ ‫تعیین‬‫اطالع‬ ‫افزارهای‬‫رسانی‬
(‫سایت‬،‫ها‬‫طبقه‬‫بندی‬‫جستجو‬ ‫موتورهای‬‫و‬...‫؛‬‫بندی‬ ‫رده‬‫کتابخانه‬ ‫های‬‫ای‬(‫خندق‬،‫بیاتی‬ ،‫آبادی‬9819.)
‫می‬ ‫اجمال‬ ‫به‬ ‫اما‬‫طبقه‬ ‫ضرورت‬ ‫دالیل‬ ‫توان‬‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬ ‫اردکانی‬ ‫ناظمی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬(9818)‫این‬‫گونه‬
‫برشمرد‬:
‫طبقه‬‫می‬ ‫موجب‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫به‬ ‫نسبت‬ ‫که‬ ‫علومی‬ ‫تا‬ ‫شود‬‫گردند‬ ‫مبین‬ ‫دارند‬ ‫مبدئیت‬ ‫و‬ ‫مقدمیت‬ ‫جنبه‬ ‫یکدیگر‬
‫روشن‬ ،‫علوم‬ ‫تعلم‬ ‫و‬ ‫تعلیم‬ ‫در‬ ‫تاخر‬ ‫و‬ ‫تقدم‬ ‫رعایت‬ ‫و‬‫واضح‬ ‫و‬ ‫تر‬‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫ترابط‬ ‫و‬ ‫ارتباطات‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫تر‬
‫دانش‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫علوم‬‫آن‬ ‫کیف‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫و‬ ‫ها‬‫شود‬ ‫مشخص‬ ‫ها‬‫؛‬
‫طبقه‬‫ب‬ ‫ورا‬ ‫علوم‬ ‫کلی‬ ‫عناوین‬ ‫شناسایی‬ ،‫راهنما‬ ‫نقشه‬ ‫همانند‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫می‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫رای‬‫مورد‬ ‫علم‬ ‫خواهد‬
‫آسان‬ ،‫کنند‬ ‫پیدا‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫عالقه‬ ‫و‬ ‫استعداد‬‫می‬‫گرداند‬‫؛‬
‫طبقه‬‫می‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫و‬ ‫شناخت‬ ‫تسریع‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫یکدیگر‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫خروجی‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫مبادی‬ ‫تواند‬
‫آن‬ ‫هویت‬‫نماید‬ ‫تبیین‬ ‫ها‬‫؛‬
‫طبقه‬‫می‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫تحقیقا‬ ‫و‬ ‫مطالعات‬ ‫تواند‬‫سهل‬ ‫را‬ ‫علوم‬ ‫مسایل‬ ‫درباره‬ ‫علمی‬ ‫ت‬‫آن‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫سازد‬ ‫آسان‬ ‫و‬
‫بخشد‬ ‫سرعت‬‫؛‬
‫طبقه‬‫می‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫آن‬ ‫فهرست‬ ‫تنظیم‬ ‫و‬ ‫کابخانه‬ ‫در‬ ‫کتب‬ ‫دادن‬ ‫ترتیب‬ ‫برای‬ ‫تواند‬‫شود‬ ‫واقع‬ ‫هامفید‬‫؛‬
‫طبقه‬‫اطالعات‬ ،‫علم‬ ‫تاریخ‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫آگاه‬ ‫بشری‬ ‫معرفت‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫پیشرفت‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫سیر‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ما‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫شایسته‬‫ا‬‫می‬ ‫ارزانی‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ی‬‫دارد‬(،‫مستقیمی‬9833، ‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ‫و‬ ‫اردکانی‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،9818).
‫مسئله‬‫می‬ ‫پیش‬ ‫علوم‬ ‫انشعاب‬ ‫و‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫گسترش‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫که‬ ‫ای‬‫رده‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫احصاء‬ ‫آید‬‫است‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬.‫این‬
‫ا‬ ‫ضروری‬ ‫و‬ ‫مهم‬ ‫بسیار‬ ‫کاری‬ ،‫دانش‬ ‫فراگیری‬ ‫در‬ ‫نتیجه‬ ‫اخذ‬ ‫و‬ ‫تربیت‬ ‫و‬ ‫تعلیم‬ ‫ماهیت‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫موضوع‬‫زیرا‬ ،‫ست‬
‫عمل‬ ‫به‬ ‫کافی‬ ‫پژوهش‬ ،‫موضوعی‬ ‫هر‬ ‫ویژه‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫بتوان‬ ‫تا‬ ‫یابد‬ ‫انشعاب‬ ‫دقیق‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫نخست‬ ‫باید‬ ‫ما‬ ‫دانش‬
‫آورد‬( .،‫اندلسی‬9811‫یعقوب‬ ‫در‬ ‫نقل‬ ،،‫نژاد‬9811)‫هم‬‫طبقه‬ ‫و‬ ‫تقسیم‬ ،‫علوم‬ ‫گسترش‬ ‫با‬ ‫زمان‬‫برای‬ ‫نیز‬ ،‫آن‬ ‫بندی‬
‫دانش‬ ‫مدیریت‬‫می‬ ‫پیدا‬ ‫ضرورت‬ ‫بشری‬ ‫های‬‫هر‬ ‫مطلوب‬ ‫و‬ ‫کند‬‫منسجمی‬ ‫ذهنی‬ ‫ساختار‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫متفکری‬ ‫انسان‬
‫باشد‬ ‫برخوردار‬.‫می‬ ‫چون‬ ‫انسان‬‫ذهن‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫وحدتی‬ ‫ّن‬‫ی‬‫مب‬ ،‫انضباط‬ ‫زیرا‬ ،‫است‬ ‫انضباط‬ ‫و‬ ‫نظم‬ ‫نیازمند‬ ،‫اندیشد‬
‫اندیش‬ ‫انسان‬‫است‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫ورز‬.‫داشته‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫اندیشیدن‬‫ادراکی‬ ‫فعالیه‬ ‫قوه‬ ‫ساختار‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫منضبطی‬ ‫های‬
‫دا‬ ‫رونق‬ ‫را‬ ‫انسان‬‫همه‬ ‫و‬ ‫درست‬ ‫فهمیدن‬ ‫امکان‬ ‫و‬ ‫ده‬‫می‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫بجا‬ ‫و‬ ‫موقع‬ ‫به‬ ‫کردن‬ ‫نظر‬ ‫اظهار‬ ‫و‬ ‫جانبه‬‫آورد‬.‫از‬
‫داشت‬ ‫نباید‬ ‫درست‬ ‫اندیشه‬ ‫و‬ ‫تفکر‬ ‫امید‬ ،‫آشفته‬ ‫فکری‬ ‫ساختمان‬ ‫و‬ ‫ریخته‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫ذهن‬.‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫همین‬ ‫برای‬
‫طبقه‬ ‫به‬ ‫دانشمندان‬ ،‫علوم‬ ‫تاریخ‬‫داشته‬ ‫خاصی‬ ‫اهتمام‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫اند‬(‫یعقوب‬‫نژاد‬،9811.)
‫باالترین‬ ‫به‬ ‫انسان‬ ‫شود‬ ‫مى‬ ‫برقرار‬ ‫ارتباط‬ ‫اطالعات‬ ‫بین‬ ‫که‬ ‫زمانى‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫دانش‬ ‫عصر‬ ‫نیست‬ ‫اطالعات‬ ‫عصر‬ ‫امروزه‬
‫می‬ ‫خود‬ ‫شناختى‬ ‫سطح‬‫رسد‬(‫طاهری‬1
،9813.)
5
http://www.lisna.ir

13. 12
‫طبقه‬ ‫نقش‬‫دانش‬ ‫بازنمایی‬ ‫و‬ ‫کشف‬ ‫در‬ ‫بندی‬
‫علیمحمدی‬(9819)‫دانش‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫علم‬ ‫رشته‬ ‫عنوان‬ ‫بررسی‬ ‫در‬‫مطرح‬ ‫سوالی‬ ،‫شناسی‬‫آیا‬ ‫که‬ ‫کرده‬
‫دانش‬‫قلمرو‬ ‫شناسی‬‫طبقه‬‫بندی‬‫است‬ ‫علوم‬‫اطالع‬ ‫متخصصان‬ ‫و‬‫به‬ ‫هم‬ ‫رسانی‬‫ناگزیر‬ ‫اطالعات‬ ‫اشاعه‬ ‫و‬ ‫بازیابی‬ ‫منظور‬
‫از‬‫طبقه‬‫بندی‬‫هستند‬ ‫بشری‬ ‫دانش‬ ‫بر‬ ‫اشراف‬ ‫و‬ ‫علوم‬‫؟‬
‫طبقه‬ ‫نقش‬ ‫مهم‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬‫روشن‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫متخصصان‬ ‫برای‬ ‫آن‬ ‫بازنمایی‬ ‫و‬ ‫کشف‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫بندی‬‫نمود‬ ‫خواهد‬ ‫تر‬.
‫نظریه‬‫ها‬‫چگونه‬‫ساخته‬‫می‬‫شوند؟‬‫دانش‬‫چگونه‬‫جمع‬‫می‬‫شود‬‫و‬‫سپس‬‫به‬‫بازنمایی‬ ‫یک‬ ‫شکل‬‫قدرتمند‬‫می‬‫شود؟‬
،‫البته‬‫بسیاری‬‫از‬‫فرآیندها‬،‫هستند‬ ‫درگیر‬‫اما‬‫اغلب‬‫یکی‬‫از‬‫آن‬‫ها‬‫فرآیند‬‫طبقه‬‫بندی‬‫است‬.‫طبقه‬،‫بندی‬‫خوشه‬‫بندی‬
‫معنا‬‫دار‬‫تجربه‬‫است‬.‫طبقه‬ ‫فرآیند‬‫بندی‬‫می‬‫تواند‬‫به‬‫شکل‬‫متداول‬‫مورد‬‫استفاده‬‫گیرد‬ ‫قرار‬‫و‬،‫بنابراین‬‫در‬‫مراحل‬
‫اولیه‬‫تحقیق‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫ابزار‬‫اکتشافی‬‫در‬،‫کشف‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫و‬‫نظریه‬‫است‬ ‫مفید‬ ،‫سازی‬(Davies,
1989.)‫هنگامی‬‫که‬‫مفاهیم‬‫ژل‬‫و‬‫روابط‬‫مفاهیم‬ ‫بین‬‫درک‬‫می‬،‫شود‬‫طبقه‬‫بندی‬‫می‬‫تواند‬‫به‬‫عنوان‬‫نماینده‬‫غنی‬
‫از‬‫آن‬‫شناخته‬ ‫چه‬‫شده‬،‫است‬‫استفاده‬‫و‬ ‫شود‬،‫نتیجه‬ ‫در‬‫در‬‫ارتباطات‬‫ایجاد‬ ‫و‬‫چرخه‬‫تازه‬‫ای‬‫از‬،‫اکتشاف‬‫مقایسه‬‫و‬
‫نظریه‬‫باشد‬ ‫مفید‬ ،‫سازی‬.
‫کاپالن‬(9118)‫معتقد‬‫است‬‫که‬"،‫نظریه‬‫مجموع‬‫قوانین‬‫جدید‬،‫نیست‬‫وابستگی‬ ‫بلکه‬‫آن‬،‫ها‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬،‫پل‬
‫تیرآهن‬ ‫شامل‬ ‫فقط‬‫تیرآهن‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هایی‬‫به‬ ‫ها‬‫نحوی‬‫خاص‬‫می‬ ‫متصل‬ ‫یکدیگر‬ ‫به‬‫شوند‬."(‫ص‬.13).‫یک‬
‫طبقه‬‫بندی‬‫به‬ ‫خوب‬‫همان‬‫شیوه‬‫ای‬‫می‬ ‫عمل‬‫که‬ ‫کند‬‫نظریه‬ ‫یک‬‫می‬ ‫انجام‬‫دهد‬،‫مفاهی‬،‫مفید‬ ‫ساختار‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫م‬
‫می‬ ‫مفصل‬‫کند‬.‫اگر‬‫موفقیت‬‫آمیز‬،‫باشد‬‫به‬‫یک‬ ‫عنوان‬،‫نظریه‬،‫توصیفی‬،‫توضیحی‬،‫اکتشافی‬‫پربار‬‫و‬‫شاید‬‫هم‬
،‫ظریف‬‫صرفه‬‫جو‬‫و‬‫است‬ ‫قوی‬(Kwasnik, l992b.)
‫ک‬‫وو‬‫ازنیک‬1
(111)‫در‬‫مقاله‬‫ای‬‫رابطه‬‫بازنمایی‬ ‫بین‬‫دانش‬(‫همان‬‫طور‬‫که‬‫در‬‫طبقه‬‫بندی‬‫ها‬‫ظاهر‬‫می‬‫شود‬)‫و‬
‫فرآیندهای‬‫کشف‬‫و‬‫ایجاد‬‫می‬ ‫توصیف‬ ‫را‬ ‫دانش‬‫می‬ ‫اظهار‬ ‫و‬ ‫کند‬‫کند‬‫طرح‬‫های‬‫طبقه‬‫بندی‬‫دارای‬‫هستند‬ ‫خواصی‬
‫مدخل‬ ‫نمایش‬ ‫امکان‬ ‫که‬‫در‬ ‫را‬ ‫روابط‬ ‫و‬ ‫ها‬‫منعکس‬ ‫که‬ ‫ساختارهایی‬‫د‬ ‫حوزه‬ ‫کننده‬،‫است‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫رده‬ ‫انشی‬
‫می‬ ‫فراهم‬‫کنند‬.
‫او‬ ‫عقیده‬ ‫به‬‫پیشرفت‬‫در‬‫توانایی‬‫ما‬‫برای‬‫ذخیره‬‫و‬‫بازیابی‬‫مقدار‬‫زیادی‬‫از‬‫ا‬‫طالعات‬‫موجب‬‫عالقمندی‬‫به‬‫شیوه‬‫های‬
‫جدیدی‬‫برای‬‫بهره‬‫برداری‬‫از‬‫این‬،‫اطالعات‬‫شده‬ ‫انسانی‬ ‫دانش‬ ‫توسعه‬ ‫جهت‬‫سواالت‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫است‬‫می‬ ‫مطرح‬ ‫را‬‫کند‬
‫که‬‫فرایند‬‫طبقه‬‫بندی‬‫می‬ ‫چگونه‬‫چیزی‬ ‫تواند‬‫را‬‫شناخته‬‫یا‬‫دانش‬ ‫یا‬ ‫محدودکند‬‫جدید‬‫در‬‫مورد‬‫کشف‬ ‫را‬ ‫چیزی‬
‫کند؟‬‫در‬‫چه‬‫شیوه‬‫هایی‬‫ممکن‬‫است‬‫طبقه‬‫بندی‬‫هایی‬‫توسعه‬ ‫را‬‫که‬ ‫دهیم‬‫توانایی‬‫ما‬‫برای‬ ‫را‬‫کشف‬‫اطالعات‬
‫معنادار‬‫در‬‫مخازن‬‫داده‬‫ای‬‫دهد؟‬ ‫افزایش‬ ‫مان‬(‫نقاط‬‫قوت‬‫و‬‫ضعف‬‫چهار‬‫رویکرد‬‫رده‬‫که‬ ‫بندی‬‫سلسله‬،‫مراتبی‬
،‫درختی‬‫و‬ ‫پارادایم‬‫تحلیل‬‫چهریزه‬‫ای‬،‫است‬‫از‬‫لحاظ‬‫توانایی‬‫آن‬‫ها‬‫برای‬،‫بازتاب‬‫کشف‬‫و‬‫جدید‬ ‫دانش‬ ‫ایجاد‬‫مدنظر‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫او‬.)
‫طبقه‬،‫بندی‬‫خوشه‬‫بندی‬‫معنا‬‫دار‬‫تجربه‬‫است‬.‫فرآیند‬‫طبقه‬‫بندی‬‫می‬‫تواند‬‫به‬‫شکل‬‫مورد‬ ‫متداول‬‫استفاده‬‫گیرد‬ ‫قرار‬
‫و‬،‫بنابراین‬‫در‬‫مراحل‬‫اولیه‬‫تحقیق‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫ابزار‬‫اکتشافی‬‫در‬،‫کشف‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫و‬‫ن‬‫ظریه‬‫مفید‬ ،‫سازی‬
‫است‬(‫دیویس‬3
،9131.)‫هنگامی‬‫که‬‫مفاهیم‬‫ژل‬‫و‬‫روابط‬‫مفاهیم‬ ‫بین‬‫درک‬‫می‬،‫شود‬‫طبقه‬‫بندی‬‫می‬‫تواند‬‫به‬‫عنوان‬
6
Kwasnik
7
Davies

14. 13
‫نماینده‬‫غنی‬‫از‬‫آن‬‫شناخته‬ ‫چه‬‫شده‬،‫است‬‫استفاده‬‫و‬ ‫شود‬،‫نتیجه‬ ‫در‬‫در‬‫ارتباطات‬‫ایجاد‬ ‫و‬‫چرخه‬‫تازه‬‫ای‬‫از‬
،‫اکتشاف‬‫مقایسه‬‫و‬‫نظریه‬‫باشد‬ ‫مفید‬ ،‫سازی‬.
‫ماخذ‬ ‫و‬ ‫منابع‬
9.،‫بیاتی‬‫ابوالحسن‬‫خندق‬ ،‫مجتبی‬ ،‫آبادی‬(9819.)‫طبقه‬ ‫هویت‬‫علوم‬ ‫بندی‬.‫مطالعات‬ ‫تخصصی‬ ‫فصلنامه‬
‫اسالم‬ ‫معارف‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫راهبردی‬‫الثانی‬ ‫ربیع‬ ،-‫رمضان‬9188‫شماره‬ ،1‫و‬1.
.‫مرتضی‬ ،‫بحرانی‬(981.)‫میان‬ ،‫رشته‬‫تقسیم‬ ‫و‬ ‫رشته‬‫علوم‬ ‫بندی‬.‫رشته‬ ‫میان‬ ‫مطالعات‬ ‫فصلنامه‬‫علوم‬ ‫در‬ ‫ای‬
‫انسانی‬،1()،83-11.
8.‫محمود‬ ،‫حقیقی‬(9811.)‫بر‬ ‫مروری‬‫رده‬‫رده‬ ‫و‬ ‫نظری‬ ‫بندی‬‫عملی‬ ‫بندی‬.‫و‬ ‫روانشناسی‬ ‫مجله‬‫تربیتی‬ ‫علوم‬،
8(1)،11-13.
1.‫منتظر‬ ‫محمدباقر؛‬ ،‫خزائیلی‬،‫القائم‬‫اصغر‬(9811.)‫بررسی‬ ‫و‬ ‫نقد‬‫طبقه‬‫بندی‬‫تاکید‬ ‫با‬ ‫اسالمی‬ ‫تمدن‬ ‫در‬ ‫علوم‬‫بر‬
‫ایرانیا‬ ‫نقش‬‫ن‬(‫قرن‬‫ه‬‫هجری‬ ‫یازدهم‬ ‫تا‬ ‫سوم‬ ‫ای‬.)‫قم‬:‫دانشگاه‬ ‫باهمکاری‬ ‫و‬ ‫ودانشگاه‬ ‫حوزه‬ ‫پژوهشگاه‬ ‫انتشارات‬
‫اصفهان‬.
1.‫داودی‬،‫مهدی‬ ‫نوشته‬(9831.)‫مقدمه‬‫جنبه‬ ‫بر‬ ‫ای‬‫رده‬ ‫نظری‬ ‫های‬‫بندی‬.‫و‬ ‫کتابداری‬ ‫ملی‬ ‫مطالعات‬ ‫فصلنامه‬
‫اطالعات‬ ‫سازماندهی‬،(‫شماره‬9،،8‫و‬ ،1)،39-819.
1.‫حسن‬ ،‫رضایی‬(9811.)‫طبقه‬‫بندی‬‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫جدی‬ ‫باید‬ ‫که‬ ‫نیازی‬ ‫علوم؛‬ ‫جدید‬‫بازیابی‬ ،‫مهر‬ ‫خبرگزاری‬ ،
‫در‬ ‫شده‬‫ت‬‫اریخ‬1‫بهمن‬9813‫در‬ ‫بازیابی‬ ‫قابل‬ ،:https://www.mehrnews.com/news.
3.‫علی‬ ،‫رشاد‬‫اکبر‬(9811.)‫طبقه‬ ‫منطق‬‫علوم‬ ‫بندی‬.‫ذهن‬ ‫پژوهشی‬ ‫و‬ ‫علمی‬ ‫فصلنامه‬‫پ‬ ،‫ژ‬‫و‬ ‫فرهنگ‬ ‫وهشگاه‬
‫اسالمی‬ ‫اندیشه‬.‫مقاله‬9،93(11)‫صفحه‬ ،1-3.
3.‫محمدصادق‬ ‫سید‬ ،‫سجادی‬(9811.)‫طبقه‬‫عل‬ ‫بندی‬‫اسالمی‬ ‫تمدن‬ ‫در‬ ‫وم‬.‫تهران‬:‫کاویان‬.
1.‫سیدمهدی‬ ،‫طاهری‬(9813.)‫هستی‬ ‫موضوع‬ ‫با‬ ‫کتابداران‬ ‫علمی‬ ‫دورهمی‬‫شناسی‬.‫بازیابی‬ ‫تاریخ‬:1‫بهمن‬
9813‫در‬ ‫بازیابی‬ ‫قابل‬ ،:http://www.lisna.ir.
91.‫میترا‬ ،‫صمیعی‬(9833.)‫اطالعات‬ ‫سازماندهی‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫نقش‬ ‫و‬ ‫تاکسونومی‬ ‫بر‬ ‫درآمدی‬.‫کتاب‬ ‫فصلنامه‬،31.
933-911.
99.‫غالمرضا‬ ،‫عراقی‬ ‫فدایی‬(9833.)‫طبقه‬ ‫در‬ ‫نو‬ ‫طرحی‬‫علوم‬ ‫بندی‬‫رده‬ ‫و‬‫کتابخانه‬ ‫بندی‬‫اطالع‬ ‫مراکز‬ ‫و‬ ‫ها‬‫رسانی‬.
‫تهران‬:‫ایران‬ ‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬ ‫ملی‬ ‫کتابخانه‬ ‫و‬ ‫اسناد‬ ‫سازمان‬.
9.‫غالمرضا‬ ،‫عراقی‬ ‫فدایی‬(9831.)‫طبقه‬ ‫در‬ ‫نو‬ ‫طرحی‬‫علوم‬ ‫بندی‬.‫تهران‬:‫ملی‬ ‫کتابخانه‬ ‫و‬ ‫اسناد‬ ‫سازمان‬
‫ایران‬ ‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬.
98.‫غالمرضا‬ ،‫عراقی‬ ‫فدایی‬(9831.)‫طبقه‬ ‫در‬ ‫نو‬ ‫طرحی‬‫علوم‬ ‫بندی‬.‫دانشگاه‬ ‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫ادبیات‬ ‫دانشکده‬ ‫مجله‬
‫تهران‬.11‫و‬13(913-911)،33-813.
91.،‫علیمحمدی‬‫داریوش‬(9819.)«‫شناسی‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫علم‬!‫؟‬».‫شماره‬ ‫هفته‬ ‫سخن‬13.‫بازیابی‬ ‫تاریخ‬
1‫بهمن‬9813‫در‬ ‫بازیابی‬ ‫قابل‬ ،:http://www.lisna.ir.

15. 14
91.‫غالمی‬‫رضا‬ ،(9811.)‫طبقه‬ ‫پیشینه‬ ‫و‬ ‫مبنا‬ ،‫معنا‬‫ایده‬ ‫و‬ ‫اسالمی‬ ‫تمدن‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫دست‬ ‫برای‬ ‫ای‬‫به‬ ‫یابی‬
‫طبقه‬‫سیاسی‬ ‫علوم‬ ‫جدید‬ ‫بندی‬.‫انسانی‬ ‫علوم‬ ‫بنیادین‬ ‫تحقیقات‬ ‫فصلنامه‬،‫شماره‬ ‫دوم‬ ‫سال‬(8.)
91.‫مختاری‬‫شفیع‬ ،‫حیدر‬ ،‎‫قاضی‬ ،‫نوروز‬ ،‫سماکوش‬ ‫تبار‬‫حمید‬ ،‫زاده‬(9813.)‫مقایسه‬ ‫و‬ ‫تبیین‬‫طبقه‬‫بندی‬‫در‬ ‫علوم‬
‫غرب‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫اسالمی‬ ‫تمدن‬.‫اطالعات‬ ‫مدیریت‬.1(8)،11-31.
93.‫داریوش‬ ،‫مطلبی‬(9831.)‫بندی‬ ‫رده‬‫کتابخانه‬ ‫های‬‫نگرش‬ ‫و‬ ‫ای‬،‫جانبدارانه‬ ‫های‬‫کلیات‬ ‫ماه‬ ‫کتاب‬‫شماره‬ ،919.
93.‫مرتضی‬ ،‫محمدنیا‬(9831.)‫رده‬ ‫تأثیر‬‫بندی‬ ‫رده‬ ‫بر‬ ‫ارسطو‬ ‫بندی‬،‫اسالمی‬ ‫های‬‫پژوهش‬ ‫آیینه‬،‫شماره‬11.
91.‫مظفر‬ ،‫سهرابی‬ ‫چشمه‬ ،‫قاسم‬ ،‫موحدیان‬(9811.)‫اطالعات‬ ‫سازماندهی‬ ‫و‬ ‫کتابداری‬ ‫ملی‬ ‫مطالعات‬،‫دوره‬3
،1(913.)3-3.
1.‫مصطفوی‬‫حامد‬ ،‫فرد‬(9818.)‫طبقه‬‫بندی‬‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫چرایی‬ ،‫چیستی‬ ‫علوم؛‬.‫رهیافت‬.‫تابستان‬ ‫و‬ ‫بهار‬.‫ص‬ ‫ص‬
31–991.
9.‫مهدیه‬ ،‫مستقیمی‬‫السادات‬(9833.)‫طبقه‬ ‫باب‬ ‫در‬ ‫سینا‬ ‫ابن‬ ‫نظریه‬ ‫تطبیقی‬ ‫بررسی‬‫علوم‬ ‫بندی‬.‫علمی‬ ‫فصلنامه‬
‫قم‬ ‫دانشگاه‬ ‫پژوهشی‬ ‫و‬.،‫دهم‬ ‫سال‬9(83.)
.‫محمدعلی‬ ،‫میرعلی‬(9831.)‫شماره‬ ،‫معرفت‬ ‫مجله‬ ،‫غزالی‬ ‫اندیشه‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬913.
8.‫حامد‬ ،‫فرد‬ ‫مصطفوی‬ ،‫مهدی‬ ،‫اردکانی‬ ‫ناظمی‬(9818.)‫طبقه‬ ‫نوین‬ ‫الگوواره‬‫جامع‬ ‫نقشه‬ ‫ترسیم‬ ‫در‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬
‫کشور‬ ‫علمی‬.‫تهران‬:‫فکر‬ ‫آثار‬.
1.‫حسین‬ ،‫نصر‬(9831.)‫اسالم‬ ‫در‬ ‫تمدن‬ ‫و‬ ‫علم‬.‫ت‬‫ه‬‫ران‬:‫ش‬‫رک‬‫ت‬‫ان‬‫ت‬‫ش‬‫ارات‬‫ع‬‫ل‬‫م‬‫ی‬‫ف‬ ‫و‬‫ره‬‫ن‬‫گ‬‫ی‬.
1.‫ناهید‬ ،‫بجنورد‬ ،‫هاشمیان‬(9833.)،‫دانش‬ ‫گذاری‬ ‫ارزش‬ ‫برای‬ ‫مدلی‬ ‫ارائه‬‫شریف‬ ‫پژوهشی‬ ‫علمی‬ ‫مجله‬‫مراد‬ ،
9833‫شماره‬ ،11.
1.‫یعقوب‬‫نژاد‬(9811.)‫طبقه‬‫چالش‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫بندی‬‫فرارو‬ ‫های‬.‫بازیابی‬ ‫تاریخ‬ ،‫امروز‬ ‫نو‬ ‫فرهنگ‬:1‫بهمن‬9813،
‫در‬ ‫بازیابی‬ ‫قابل‬:http://farhangemrooz.com/news.
3.‫یعقوب‬‫محمدهادی‬ ،‫نژاد‬(9811.)‫طبقه‬‫بندی‬‫فرارو‬ ‫های‬ ‫چالش‬ ‫و‬ ‫علوم‬.‫علمی‬ ‫فصلنامه‬-‫و‬ ‫فلسفه‬ ‫پژوهشی‬
‫االهیات‬.91(1.)‫زمستان‬.
28.Bailey, K. D. (1994). Typologies and Taxonomies: An Introduction to
Classification Techniques, Issue 102. Ebook available at:
https://books.google.com/books/about/Typologies_and_Taxonomies.html?id=1
TaYulGjhLYC.
29.Davies, R. (1989). The creation of new knowledge by information retrieval and
classification. Journal of Documentation, 45(4),273-301.
30.Kaplan, A. (1963). The Conduct of Inquiry: Methodology for Behavioral
Science. New Yourk: Harper & Row.
31.Kwasnik, Barbara H., (2000). "The Role of Classification in Knowledge
Represantation and Discovery". School of Information Studies: Faculty
Scholarship. 147. Available at: https://surface.syr.edu/istpub/147.
32.Kwasnik, Barbara H. (2000). "The role of classification in knowledge
represantation and discovery", Library Trends, 48 (1).

16. 15
33. Kwasnik, B. H. (1992). The role of classification structures in reflecting and
building theory. In R. Fidei, B. H. Kwasnik, & P. J. Smith (Eds.), Advances in
classification research, vol. 3 (Proceedings of the 3rd ASIS SIG/CR
Classification Research Workshop) (pp: 63-81), Medford, NJ: Learned
Information, for the American Society for Information Science.