2. • ORIXE
Causas da Influenza provenzal nas cantigas de amor.
• CARACTERÍSTICAS
Voz lírica.
Senhor.
Servizo amoroso.
• TIPOLOXÍA ESTRUTURAL
• VARIEDADES
• BIBLIOGRAFÍA
1Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
ÍNDICE
3. orixe
A elaboración dos cancioneiros que recollen estas cantigas
data dos séculos XII, XIII e XIV.
Trátase dun texto lírico que á súa vez é un produto
fragmentario.
Forma parte da literatura oral, e os compositores máis
coñecidos foron trobadores.
Deriva da cançó provenzal occitana.
2Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
4. Causas da influencia provenzal
nas cantigas de amor
A peregrinación de trobadores franceses a Santiago
de Compostela.
A o traslado de prelados franceses a obispados
galegos.
O casamento entre nobres galego-portugueses con
princesas ligadas á provenza.
As cruzadas.
3Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
5. CARACTERÍSTICAS
• É masculina, e expresa os seus sentimentos pola senhor.
Soe aparecer coma un escravo suplicante, tolo de amor.
• O tema máis frecuente é a coita d’amor, e tamén é
frecuente a aparición do tópico ‘morte por amor’ e a
´sanha’.
• Nas composicións diríxese a ela como unha figura
idealizada e distante, e implórase a ela e ó propio amor
nas cantigas.
• Na psicoloxía do namorado aprécianse sentimentos
contraditorios: Este sofre porque pode verse separado da
dona, mais tamén sofre por non poder correspondela.
4Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
VOZ LÍRICA:
6. SENHOR
• Podíase referir a ela cos termos: dona, donzela, moller...
• Descríbese eloxiando o seu físico e as súas virtudes (fermosa,
ben talhada, bon parescer...), mais tamén presentaba
calidades negativas.
• O trobador débelle fidelidade e lealdade á súa senhor, ó igual
que na cançó provenzal.
• A descrición non é demasiado precisa debido á mesura.
• Polo xeral, a senhor presentábase como alguén poderoso.
• Se o vasalo faltaba ós seus deberes coa dona, era considerado
traidor e desleal. No caso contrario, os trobadores
plantexaban a posibilidade de deixar (comjat) a amada
empregando verbos como: leixar, filhar, quitar, ou partir.
5Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
7. SERVIZO AMOROSO
No amor cortés, preséntanse catro graos de aproximación
amorosa que nalgúns casos tamén se manifestan nas
composicións galego-portuguesas. Estes son:
Fenhedor (non manifestou os seus sentimentos)
Precador (manifestounos)
Entretedor (a dama sorrielle)
Drudo ou amante (cando a relación é completa)
6Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
8. TIPOLOXÍA ESTRUTURAL
As cantigas de amor non seguían un esquema tan ríxido como
as de amigo, mais contan con características propias que as
individualizan:
En xeral teñen un número variable de cobras e de palavras,
mais adoitan ter o mesmo número de palavras en cada cobra.
As cantigas poden ser de refrán, ou de mestría, dependendo
de si este primeiro aparece ou non (se non seguen unha
estrutura clara en ambos casos denomínase descordo).
Se o verso remata en sílaba grave, é femia. Pola contra se
remata en sílaba aguda, é macho.
Poden aparecer palavras sen correspondencia coas outras, e
reciben o nome de palavra perduda
7Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
9. TIPOLOXÍA ESTRUTURAL
O uso de dobres e mordobres:
8Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
Praz-m’a mi, senhor, de morrer
e praz-m'ende por vosso mal,
ca sey que sentiredes qua
mingua
vos pois hei de fazer;
ca nom perde pouco senhor,
quando perde tal servidor
qual perdedes en me perder.
E com mia mort'ei eu prazer,
por que sei que vos farei tal
mingua qual fez omen leal,
o mais que podia seer,
a quen ama, pois morto for;
e fostes vós mui sabedor
d'eu por vós atal mort'aver.
10. TIPOLOXÍA ESTRUTURAL
E frecuente a aparición dunha fiinda, que sintetiza o tema da
cantiga.
Dependendo da rima que presentan as estrofas, estas poden
ser:
o Unisonantes: abba / abba / abba.
o Singulares: abbaCC / deedCC / fggfCC
o Dobras: abbccd / abbccd / effgge / effgge.
o Alternas: aaB / ccB / aaB / ccB / aaB / ccB / aaB / ccB.
Tamén é frecuente a aparición de palabras rima e de cantiga
ateúda, os cales serven para enlazar as cobras dentro dunha
mesma composición.
9Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
11. • A PASTORELA: Encontro entre un cabaleiro e unha muller
nun locus amoenus.
• O ESCONDIT: O tema consiste na defensa de falsas
acusacións feitas polos miscradores fronte a súa dama.
• A MALA CANÇÓ: O poeta laméntase do desdén da dama e
culpa a Deus ou a Amor da súa desventura e incluso pode
abandoar a senhor por outra.
10Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
VARIEDADES
12. 1. Pichel, Antonio. Ficción poética e vocabulario feudal na lírica
trobadoresca galego-portuguesa. Editorial Diputación
Provincial.A Coruña, 1987. (Páxinas: 31-35, 42, 45, 46, 57,
58-71, 78-86, 95-99).
2. Queixas Zas, Mercedes. Os trobadores do reino de Galiza.
Editorial A Nosa Terra. Vigo, 2ª edición, Febreiro 1998.
(Páxinas: 22, 32-34, 43)
3. Enderezos web:
• http://www.historialuniversal.com/2010/04/las-cruzadas-jerusalem-guerra-santa.html
• http://artecontacto.blogspot.com.es/2007/06/costumbres-los-trovadores.html
• https://goo.gl/nQymtZ
• http://cantigas.fcsh.unl.pt/cantiga.asp?cdcant=501&pv=sim
• https://es.wikipedia.org/wiki/Amor_cort%C3%A9s
• http://www.colegioweb.com.br/trovadorismo/as-cantigas-de-amor.html
11Piñeiro Mayán, Alicia Cantigas de Amor, Maio 2016
BIBLIOGRAFÍA
