Cai hoa vao qua khu 669

CAÂI HOA VAÂO QUAÁ KHÛÁ 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Muåc luåc
Giúái thiïåu...................................................................................................4
Möåt neát àeåp trong sûå nghiïåp tröìng ngûúâi ....................................5
Haát quöëc ca.............................................................................................. 10
Cêu chuyïån sû phaåm..............................................................................12
Möåt kyã niïåm àïí àúâi................................................................................. 14
Löî thuãng trïn aáo thêìy ............................................................................16
Tröëng suy tûúãng...................................................................................... 17
Viïët vùn bùçng phûúng phaáp àõa lyá........................................................ 19
Laåi noái vïì caái bòa vúã................................................................................ 21
Tïn... cuáng cúm....................................................................................... 23
Vúå töi noái àuáng ........................................................................................ 25
Con söë 6 viïët ngûúåc................................................................................. 26
Rùæn laâ loaâi boâ........................................................................................... 28
"L" vaâ "N".................................................................................................30
Tûâ möåt àoaån öëng raå ................................................................................ 31
Traách ai....................................................................................................33

NGUYÏÎNKHOA ÀÙNG 2
Xin àûúåc muä ni che tai ...........................................................................35
Súåi löng chên con ruöìi ............................................................................37
Chöìng laâ do mònh taåo nïn......................................................................39
Lúâi phï .....................................................................................................42
Lúâi chaâo cao hún... tiïëng coâi!..................................................................44
Thïë maâ cuäng lïn mùåt baáo.......................................................................46
Cêu chuyïån sû phaåm tiïëp theo.............................................................. 48
Tiïëng àïë ... ............................................................................................... 48
Coá thïí khöng diïîn biïën xêëu nhû thïë .................................................... 50
Nûúác mùæt cuãa noá àêëy..............................................................................52
Vùn... thõ trûúâng, caác em àûâng chêëp.....................................................54
Muâa heâ trong muâa... Haå.........................................................................55
Nïëu khöng coá laá thû cuãa toâa soaån......................................................... 57
Vò sao tröëng trûúâng khöng àaánh àûúåc ..................................................61
Chuyïån xaãy ra úã quaán caâ phï öm.......................................................... 73
Chêu... cuã khoai soå ................................................................................. 76
Caâi hoa vaâo quaá khûá...............................................................................78
Dung nûä giaáo sû niïåm an.......................................................................80
Sûã ta, sûã ngûúâi ........................................................................................ 82
Ngùæm quaã ................................................................................................ 84
Giaã vúâ àêëy................................................................................................ 86
Lúâi kïu cûáu cuãa möåt cö giaáo...................................................................88
Nhûäng con àûúâng.................................................................................... 90

Khi thêìy giaáo tham gia phaá aán ............................................................. 92
"Vö tri möåc" vaâ "Bêët tûã kï"....................................................................95
Àûâng àïí diïîn laåi con söë... buöìn.............................................................. 97

Giúái thiïåu
Caâi hoa vaâo quaá khûá (NXB Treã). Vúái hún 80 cêu chuyïån sû
phaåm cuãa nhaâ giaáo Nguyïîn Khoa Àùng, kïí sinh àöång vaâ dñ doãm
nhûäng kinh nghiïåm khi ài giaãng daåy. Cuöën saách cêìn thiïët cho sinh
viïn Àaåi hoåc Sû phaåm vaâ caác giaáo viïn múái ài giaãng daåy... (TB - Baáo
Ngûúâi Lao Àöång 15.11.1996)
Nhûäng cêu chuyïån sû phaåm maâ nhaâ vùn Nguyïîn Khoa Àùng
viïët trong têåp "Caâi hoa vaâo quaá khûá" àûúåc taái baãn lêìn naây thiïët tûúãng
laâ möåt viïåc laâm h ïët sûác cêìn thiïët vaâ coá yá nghôa nhên vùn cao caã. Mùåc
duâ àêy laâ nhûäng mêíu nhoã àúâi thûúâng, nhûng thïí hiïån sûå day dûát têm
huyïët cuãa ngûúâi cêìm buát. Bùçng caách kïí àún giaãn maâ dñ doãm löi cuöën,
nhaâ vùn àaä thûåc sûå goáp möåt phêìn quan troång cho têët caã chuáng ta-
nhêët laâ nhûäng ngûúâi àang mang troång traách trong sûå nghiïåp tröìng
ngûúâi. (Nhaâ giaáo ûu tuá Lï Àûác Hên)
Ngûúâi ta baão nûúác mùæt thêìy giaáo vaâ hoåc troâ trong lùæm, mùån
lùæm! Trong lung linh nûúác mùæt, nhûäng àiïìu töët, xêëu úã trong àúâi àïìu
coá thïí biïën thaânh hoa. Hoa thúm laânh, laâm àeåp cuöåc àúâi. Hoa àöåc daåi
khiïën möi trûúâng giaáo duåc bõ ö nhiïîm...
Töi nghô nhaâ vùn Nguyïîn Khoa Àùng àaä viïët Caâi hoa vaâo quaá
khûá tûâ möåt caái nhòn nhû vêåy. Búãi thïë, àoåc caác cêu chuyïån sû phaåm

cuãa anh, ngûúâi ta möi mùæt thò cûúâi maâ loâng thò êìng êång nhûäng gioåt
nûúác trong! Vò mûâng vui cuäng nhiïìu, maâ vò buöìn tuãi cuäng khöng ñt...
(Baáo SGGP)

Möåt neát àeåp trong sûå nghiïåp tröìng ngûúâi
Coá biïët bao vô nhên àaä baân vïì quaá khûá... riïng töi khöng bao giúâ
quïn àûúåc cêu chuyïån cöí chêu Phi "Moán quaâ Tïët".
Chuyïån kïí rùçng: Coá möåt ngûúâi thúå rûâng taâi gioãi ài sùn trong
rûâng sêu... röìi khöng may bõ mêët tñch, àuáng vaâo thúâi àiïím vúå öng úã
nhaâ sinh haå àûáa con trai uát - nöîi buöìn, nöîi àau mêët chöìng, mêët cha
daây xeáo mêëy meå con. Nhûng röìi cuäng nhû bao sûå khaác úã àúâi, àaä dêìn
dêìn rúi vaâo "quaá khûá" vaâ cûá tûúãng seä lùång chñm trong quïn laäng!
Böîng möåt ngaây kia, trong bûäa cúm gia àònh cêåu con trai uát bêåp
beå kïu lïn: "Cha con àêu! Cha cuãa con àêu!"
Caã nhaâ böîng àuâng àuâng im lùång "Vaâ cuöåc tòm kiïëm ngûúâi cha
àûúåc raáo riïët cuãa mêëy anh em. Ài maäi... ài maäi àïën têån möåt caánh
rûâng giaâ; ngûúâi anh caã phaát hiïån àûúåc böå xûúng cuãa cha mònh àaä bùæt
àêìu gaäy naát.
Cêåu con trai thûá hai liïìn baão: Em coá taâi sùæp xïëp laåi y nguyïn.
Cêåu con trai thûá ba khoe: Coá thïí lêëy àêët seát àùæp laåi thaânh da,
thaânh thõt nhû ngûúâi àang nùçm nguã.
Cêåu con trai thûá tû: Em coá biïåt taâi thöíi húi thúã cuãa mònh vaâo àïí
thi haâi naây söëng laåi.
Vaâ baác thúå rûâng àaä trúã vïì sum hoåp vúái gia àònh.

Trong buöíi tiïåc àoán tïët, coá àêìy àuã xoám laâng, giaâ treã vaâ caác bö
laäo, ngûúâi thúå rûâng hoãi yá kiïën nïn coá phêìn thûúãng cao nhêët cho àûáa
con naâo?
Ai cuäng nhêët tïì thûúãng cho cêåu con trai uát, vò nhúâ cêu hoãi maáu
thõt: "Cha con àêu!" maâ ngûúâi cha àaä söëng laåi!
Töi nghô hoaâi vïì cêu chuyïån vaâ nhêët laâ cêu noái "Cha con àêu!"
cuãa cêåu beá trïn- Möåt sûå àoâi hoãi chñnh àaáng maáu thõt êëy àaä laâm cho
quaá khûá "söëng laåi- Ngûúâi cha àaä söëng laåi vaâ àêìy tûå haâo vïì mònh: "Caái
mònh bùçng maáu thõt, bùçng trñ tuïå laâm ra àaä coá sûác maånh cho mònh
söëng laåi vaâ söëng maäi vúái thúâi gian vaâ nhû thïë: Quaá khûá noá vô àaåi vaâ
thiïng liïng biïët ngêìn naâo...?"
Nhûäng cêu chuyïån sû phaåm maâ nhaâ vùn Nguyïîn Khoa Àùng
viïët trong têåp "Caâi hoa vaâo quaá khûá" àûúåc taái baãn lêìn naây thiïët tûúãng
laâ möåt viïåc laâm hïët sûác cêìn thiïët vaâ coá yá nghôa nhên vùn cao caã. Mùåc
duâ àêy laâ nhûäng mêíu nhoã àúâi thûúâng, nhûng thïí hiïån sûå day dûát têm
huyïët cuãa ngûúâi cêìm buát. Bùçng caách kïí àún giaãn maâ dñ doãm löi cuöën,
nhaâ vùn àaä thûåc sûå goáp möåt phêìn quan troång cho têët caã chuáng ta-
nhêët laâ nhûäng ngûúâi àang mang troång traách trong sûå nghiïåp tröìng
ngûúâi.
Xin cuâng anh Khoa Àùng : "Caâi hoa vaâo quaá khûá" ...
TP. Höì Chñ Minh, thaáng 7/2000
Nhaâ giaáo ûu tuá Lï Àûác Hên

Nhûäng truyïån ngùæn liïn hoaân
Ngûúâi ta baão nûúác mùæt thêìy giaáo vaâ hoåc troâ trong lùæm, mùån
lùæm! Trong lung linh nûúác mùæt, nhûäng àiïìu töët, xêëu úã trong àúâi àïìu
coá thïí biïën thaânh hoa. Hoa thúm laânh, laâm àeåp cuöåc àúâi. Hoa àöåc daåi
khiïën möi trûúâng giaáo duåc bõ ö nhiïîm...Töi nghô nhaâ vùn Nguyïîn
Khoa Àùng àaä viïët Caâi hoa vaâo quaá khûá tûâ möåt caái nhòn nhû vêåy. Búãi
thïë, àoåc caác cêu chuyïån sû phaåm cuãa anh, ngûúâi ta möi mùæt thò cûúâi
maâ loâng thò êìng êång nhûäng gioåt nûúác trong! Vò mûâng vui cuäng nhiïìu,
maâ vò buöìn tuãi cuäng khöng ñt...
Laâ möåt thêìy giaáo nùång loâng vúái treã lêu nùm trïn buåc giaãng, caác
cêu chuyïån cuãa Nguyïîn Khoa Àùng trong Caâi hoa vaâo quaá khûá àïìu
xoay quanh nhûäng tònh huöëng ûáng xûã sû phaåm. Nhên vêåt chñnh xuêët
hiïån nhiïìu nhêët trong truyïån laâ ngûúâi thêìy giaáo vaâ ngûúâi hoåc sinh.
Hoå thûúâng àûúåc àùåt trong nhûäng tònh huöëng phûác taåp, phong phuá vaâ
tïë nhõ...Quan hïå cuãa hoå bao göìm caác möëi liïn hïå vúái nhûäng ngûúâi trïn
haâng, ngang haâng, dûúái haâng trong gia àònh, trïn lúáp hoåc vaâ úã ngoaâi
xaä höåi (nhû quan hïå giûäa thêìy cö giaáo vúái thêìy cö giaáo. thêìy cö giaáo
vúái hoåc troâ, thêìy cö giaáo vúái phuå huynh hoåc sinh...).
Tûâ nhûäng tònh huöëng cuå thïí êëy, ngûúâi àoåc (theo àõnh hûúáng cuãa
nhaâ vùn) coá thïí tûå àûa ra nhûäng lúâi nhêån xeát, àaánh giaá vaâ tòm àûúåc
nhûäng baâi hoåc khaách quan, böí ñch cho mònh...
Bùçng möåt buát phaáp giaâ dùån, Nguyïîn Khoa Àùng àaä biïën hún
taám mûúi "Cêu chuyïån sû phaåm" trong Caâi hoa vaâo quaá khûá thaânh

nhûäng truyïån ngùæn liïn hoaân. Nhên vêåt "töi" ài doåc taác phêím luön
luön laâ möåt ngûúâi nhên hêåu, coá àöi mùæt nhòn nhêån, phên tñch vaâ
àaánh giaá sûå vêåt, sûå viïåc, hiïån tûúång thêëu tònh, àaåt lyá... Do bõ loåc qua
lùng kñnh cuãa nhên vêåt "töi", caác nhên vêåt khaác cuãa taác phêím hiïån
lïn trong hai maãng saáng töëi khaá roä rïåt. Nhûäng neát àöëi lêåp nhû töët-
xêëu, cao thûúång- thêëp heân... thûúâng àûúåc ngûúâi viïët thïí hiïån qua
nhûäng tñnh caách nhên vêåt tônh.
Tuy nhiïn, do trong truyïån coá haâng trùm nhên vêåt nïn nhaâ vùn
vêîn coá àuã moåi mêîu ngûúâi àïí dûång lïn àûúåc bûác chên dung xaä höåi cuãa
möåt thúâi àaä qua...
Àoåc vùn Nguyïîn Khoa Àùng, ngûúâi àoåc sau nhiïìu nùm trùn trúã
vïì nhûäng khiïëm khuyïët cuãa ngaânh giaáo duåc noái riïng, cuãa xaä höåi noái
chung- vêîn giûä àûúåc möåt niïìm tin tûúi saáng vaâo sûå khúãi sùæc têët yïëu
cuãa dên töåc trong thúâi kyâ àöíi múái höm nay. Caâi hoa vaâo quaá khûá laâ
ûúác mong àeåp- ûúác mong caái töìn taåi, caái chûa hoaân thiïån cuãa ngaânh
giaáo duåc, cuãa xaä höåi seä vônh viïîn kheáp laåi- àïí hoa thúm traái ngoåt
haånh phuác àïën àûúåc vúái têët caã moåi ngûúâi trïn àêët nûúác tûúi àeåp cuãa
chuáng ta.
Nguyïîn Võ Xuyïn
(Baáo Saâi Goân Giaãi phoáng)

Haát quöëc ca
Ngaây töi coân nhoã (trong khaáng chiïën chöëng Phaáp) moåi ngûúâi coi
troång viïåc chaâo cúâ vaâ haát quöëc ca lùæm. Coá thïí noái nhiïìu ngûúâi chûä i,
chûä túâ coân chûa phên biïåt àûúåc, ài chúå coân phaãi löåi buân vò muâ chûä
nhûng lúâi leä vaâ êm àiïåu cuãa baâi Quöëc ca laåi khöng ai khöng thuöåc.
Àiïìu töi muöën noái laâ caái khöng khñ trang nghiïm cuãa toaân xaä höåi luác
àoá möîi khi baâi Quöëc ca cêët lïn. Ai àang laâm gò hoùåc àang ài trïn
àûúâng laâng, ngoä xoám, hïî cûá nghe thêëy "Àoaân quên Viïåt Nam ài..." laâ
àïìu dûâng laåi. Töi nhúá coá lêìn trïn àûúâng ài hoåc, gùåp möåt anh böå àöåi
bûng trïn tay baát chaáo noáng, khoái böëc nghi nguát, àang hùm húã bûúác
ài (chùæc laâ àem cho ngûúâi öëm) böîng àûáng phùæt laåi, thùèng ngay nhû
pho tûúång àaá. Hoaá ra, tûâ ngöi nhaâ bïn àûúâng vûâa vang lïn tiïëng haát
chaâo cúâ...
Hiïån nay trong caác trûúâng hoåc, söë hoåc sinh thuöåc vaâ haát troån
baâi Quöëc ca úã möîi lúáp coá thïí noái hêìu nhû rêët ñt. Thêåt laâ buöìn. Vûâa
qua, töi coá àûúåc àoåc möåt baâi viïët cuãa Hoaâng Phuã Ngoåc Tûúâng àùng
trïn túâ Thanh Niïn trong àoá coá möåt chi tiïët khöng núä boã qua. Àoá laâ
chuyïån öng Jean Vidal, chuã tõch Höåi Höìi ûác vïì Àöng Dûúng (Meámoire
d'Indochine) ài dûå möåt cuöåc thi êm nhaåc taåi Paris (Phaáp). úã àoá caác thñ
sinh phaãi thûåc hiïån àïì baâi laâ trònh diïîn quöëc ca cuãa nûúác mònh. Têët
caã thñ sinh thuöåc nhiïìu nûúác àaä lêìn lûúåt lïn thûåc hiïån àïì thi. Chó duy
nhêët möåt thñ sinh Viïåt Nam laâ khöng biïët gò caã , àaânh boã cuöåc...

Mong sao ngay tûâ àêìu nùm hoåc, caác nhaâ trûúâng quan têm àïën
vêën àïì naây, àûâng àïí núi naâo xaãy ra tònh traång nhû em hoåc sinh noái
trïn (*).

Cêu chuyïån sû phaåm
Caái chïët cuãa con àaâ àiïíu
Tuêìn qua, möåt con àaâ àiïíu úã thaão cêìm viïn (TP Höì Chñ Minh)
böîng lùn àuâng ra chïët. Luác àêìu khöng ai roä nguyïn nhên. Chó àïën
khi caác nhên viïn thuá y möí "tûã thi" con àaâ àiïíu xêëu söë, moåi ngûúâi múái
vúä leä. Noá chïët vò khöng tiïu hoaá nöíi nhûäng 26 têëm khùn quaâng hiïån
chêët àöëng trong bêìu diïìu. Hoaá ra, nhiïìu em hoåc sinh khi àïën tham
quan àaä trïu àuâa bùçng caách neám khùn vaâo chuöìng cho noá. Àaâ àiïíu
vöën laâ loaâi ûa maâu sùæc. Cûá thêëy nhûäng vêåt mïìm xanh xanh àoã àoã laâ
nhùæm mùæt nuöët liïìn.
Chuyïån trïn laâm töi nhúá àïën möåt baâi hoåc trong Quöëc vùn giaáo
khoa thû coá nhan àïì laâ Àûáa beá vaâ con meâo maâ nhûäng ngûúâi tûâng ngöìi
trïn ghïë nhaâ trûúâng tiïíu hoåc caách àêy böën, nùm chuåc nùm, khöng ai
khöng thuöåc vúái nhûäng cêu nhû sau: "Cö Maäo chúi vúái con meâo... Cö
lêëy tay vuöët ve noá... Nhûng àûúåc möåt chöëc, cö nùæm àuöi con meâo, keáo
möåt caái thêåt maånh. Meâo bõ àau, giêån quaá, giú ngay chên ra caâo cö
möåt caái, xûúác caã tay röìi boã ài mêët... Thïë múái biïët ngûúâi aác chùèng ai
chúi vúái..."
Thiïín nghô, haânh àöång cho con àaâ àiïíu ùn khùn àïën chïët vaâ
haânh àöång keáo àuöi meâo thêåt maånh... àïìu coá chung möåt xuêët phaát
àiïím laâ tñnh nghõch aác úã möåt söë em nhoã.

Cêìn phaãi súám ngùn chùån tñnh xêëu naây nhû caác cuå soaån saách
Tên Quöëc vùn giaáo khoa thû ngaây xûa àaä laâm.

Möåt kyã niïåm àïí àúâi
Nhûäng ngaây àêìuài thûåc têåp sû phaåm töi coá möåt kyã niïåm àïí àúâi.
Lêìn êëy, töi àûúåc phên cöng giaãng baâi Luên lyá lúáp 5 noái vïì tònh
thûúng yïu giûäa nhûäng anh em ruöåt thõt trong nhaâ. Töi chuêín bõ baâi
khaá chu àaáo. Trûúác khi giaãng chñnh thûác coân àûúåc böë trñ giaãng thûã úã
möåt lúáp khaác. Buöíi giaãng thûã phaãi noái laâ thaânh cöng myä maän. Thêìy
hoãi, troâ àaáp nhõp nhaâng, söi nöíi. Ai cuäng baão töi seä àaåt àiïím cao trong
giúâ giaãng sùæp túái. Töi cuäng tin nhû thïë. Töi àem sûå haâo hûáng traân àêìy
hy voång êëy vaâo phêìn múã àêìu cuãa tiïët hoåc chñnh thûác, bùçng möåt cêu "
phaát vêën" khaá àöåc àaáo:
- úã nhaâ, caác em coá hay àaánh em khöng?
Töi nhòn xuöëng khùæp lúáp thêëy caã rûâng caánh tay giú lïn. Nhûng
laác àaác vêîn coân mêëy em ngöìi ngay nhû khuác göî. Töi nghô buång:
nhûäng anh chaâng naây àuáng laâ hay bùæt naåt em röìi nïn höm nay súå
khöng daám noái ra. Àaä vêåy seä " cho biïët tay". Töi liïìn chó tay vaâo möåt
trong söë mêëy em àoá. Khi em vûâa àûáng lïn, töi hoãi ngay:
- Vïì nhaâ coá hay àaánh em khöng?
Em àûáng im thin thñt khöng traã lúâi.
-Vïì nhaâ coá hay àaánh em khöng?

Töi quaát lïn lêìn nûäa. Em vêîn cûá im thin thñt. Töi liïìn quaát lêìn
thûá ba. Lêìn naây múái thêëy em taái mùåt, êëp uáng thûa:
-Em laâ con uát ... khöng coá em aå!
Hùèn caác baån cuäng àoaán àûúåc veã mùåt töi luác êëy vaâ cuäng àoaán
àûúåc kïët quaã baâi giaãng cuãa töi.

Löî thuãng trïn aáo thêìy
Höm nay thêìy Thoaåi àïí yá thêëy em Khöi coá veã khöng bònh
thûúâng. Tuy ngöìi nghiïm chónh khöng quay trûúác nhòn sau nhûng
hai con mùæt em laåi khöng coá höìn, coân veã mùåt thò cûá thöån ra. Chûáng toã
àêìu oác em àïí maäi têån àêu àêu ... Thêìy àöåt ngöåt hoãi:
-Em Khöi, thêìy vûâa noái cêu gò?
Bõ bùæt quaã tang, Khöi taái mùåt. Em khöng traã lúâi àûúåc. Cuöëi giúâ,
thêìy Thoaåi gùåp riïng Khöi àïí hoãi. Vaâ thêìy hoaân toaân bêët ngúâ khi em
traã lúâi:
-Taåi caái löî thuãng trïn vaåt aáo cuãa thêìy!
Hoaá ra laâ thïë naây: vaâo àêìu giúâ hoåc, Khöi nhòn thêëy úã aáo cuãa
thêìy coá möåt löî thuãng nhoã. Tûâ àoá em cûá miïn man suy nghô vaâ tûå àùåt
ra hïët cêu hoãi naây àïën cêu hoãi khaác. Naâo laâ taåi sao löî thuãng laåi coá
hònh thuâ nhû thïë? Bõ àinh quaâo hay ai choåc thuãng? Sao vúå thêìy
khöng vaá laåi cho thêìy? Khöng biïët thêìy àaä coá vúå chûa? Ngûúâi con gaái
höm noå àïën thùm thêìy laâ em hay laâ vúå? Cö êëy àeåp maâ sao tröng quen
quen ... hònh nhû àaä gùåp úã àêu?
Khöi bõ phên taán tû tûúãng laâ vò vêåy. Nghïì daåy hoåc khoá thïë àêëy.
Nhiïìu khi thaânh baåi chó vò nhûäng nguyïn nhên úã têån àêu àêu ...

Tröëng suy tûúãng
Mûúâi giúâ keám mûúâi lùm phuát àïm àoá töi àang nguã thò giêåt nêíy
ngûúâi vò úã àêìu nhaâ böîng vang lïn möåt höìi tröëng gioân giaä. Töi baâng
hoaâng hoãi cêåu giaáo viïn úã phoâng bïn thò àûúåc traã lúâi möåt caách àêìy bñ
hiïím:
- Im!
Röìi cêåu ta im thêåt. Thêëy laå, töi múã cûãa chaåy ra ngoaâi. Laåi caâng
laå hún khi thêëy caác phoâng chung quanh vêîn cûãa àoáng then caâi, im
thin thñt. Töi àaânh trúã laåi giûúâng cuãa mònh, cùng oác ra phaán àoaán
tònh hònh.
Möåt laát sau laåi thêëy vang lïn möåt höìi tröëng nûäa. Sau àoá múái
thêëy cêåu giaáo viïn úã phoâng bïn noái voång sang:
- Öng úã huyïån khaác múái vïì cöng taác úã trûúâng naây nïn khöng
biïët laâ phaãi ... Tiïëng tröëng vûâa röìi laâ tiïëng tröëng " suy tûúãng" àoá.
Töi ngaåc nhiïn:
- Sao laåi coá thûá tröëng quaái quyã êëy?
Cêåu giaáo viïn chùåc lûúäi:

- êëy chïët, àûâng noái thïë, vaå miïång àêëy ... Chaã laâ öng hiïåu trûúãng
trûúâng naây vûâa àïì ra möåt biïån phaáp tu dûúäng cho giaáo viïn laâ cûá
àuáng mûúâi giúâ keám mûúâi lùm phuát thò moåi ngûúâi phaãi lïn giûúâng
nùçm, khi nghe coá tiïëng tröëng thò phaãi bùæt àêìu höìi tûúãng laåi xem
trong möåt ngaây vûâa qua mònh laâm àûúåc nhûäng gò cho dên, cho nûúác,
cho hoåc sinh thên yïu. Sau 15 phuát, coá tiïëng tröëng " baáo yïn" trúã laåi
múái àûúåc laâm viïåc riïng hoùåc nghô sang chuyïån khaác.
Töi hoãi voång sang:
- Vêåy ngûúâi ta cûá nghô chuyïån bêåy baå thò sao?
Coá tiïëng cûúâi phaá bïn kia vaách:
- Thò àaä coá lûúng têm phaán xeát, lo gò?
Nghe cêu chuyïån trïn coá thïí coá ngûúâi cho laâ bõa. Khöng àêu!
Thêåt trùm phêìn trùm àêëy. Àoá laâ chuyïån cuãa trûúâng cêëp II, TP, huyïån
VT, tónh TB... nhûäng nùm 60 cuãa thïë kyã naây àêëy.
Chuyïån cuä röìi, bêy giúâ nhúá laåi, laåi thêëy vui vui. Chuáng ta àaä coá
möåt thúâi êëu trô vïì caác biïån phaáp quaãn lyá nhaâ trûúâng cuäng nhû vïì
phûúng phaáp sû phaåm möåt caách àêìy laäng maån nhû thïë àoá.

Viïët vùn bùçng phûúng phaáp àõa lyá
(Kñnh tùång Ban giaám khaão möåt söë cuöåc thi vùn chûúng.)
Nghe chaáu noái laåi, töi biïët chuyïån naây löîi chñnh thuöåc vïì cö giaáo
Thu chûá khöng phaãi con gaái töi nhûng vúái tû caách möåt ngûúâi cha, töi
vêîn cûá phaãi la rêìy chaáu. Duâ gò thò àoá cuäng laâ höîn vúái cö giaáo.
Vïì cö giaáo Thu, bao nùm laâ àöìng nghiïåp cuãa cö, töi biïët. Cö nöíi tiïëng
laâ ngûúâi chêëm baâi qua loa, dûåa theo caãm tñnh, nhiïìu khi chûa àoåc hïët
baâi àaä cho àiïím. Nhiïìu em hoåc sinh rêët bêët bònh vïì viïåc naây, trong àoá
coá con gaái töi, mùåc duâ noá thûúâng xuyïn àûúåc cö Thu cho àiïím cao ...
Möåt lêìn con gaái töi àaä cho àûáa baån thên cheáp nguyïn xi baâi Têåp
laâm vùn cuãa noá. Kïët quaã: baâi cuãa con gaái töi vêîn cûá àûúåc àiïím cao,
coân baâi cuãa àûáa baån noá vêîn cûá bõ àiïím trung bònh.
Têët nhiïn àaám hoåc troâ tinh nghõch naây àaânh phaãi im lùång. Àûáa
naâo daám noái ra laâ cheáp baâi cuãa nhau. Chñnh vò thïë maâ lêìn naây con
gaái töi àaä thûåc hiïån haânh vi möåt caách quyïët liïåt hún. Chaáu thay hùèn
baâi Têåp laâm vùn bùçng baâi Àõa lyá. Vêåy maâ kyâ laå thay. Baâi cuãa chaáu
vêîn àaåt àiïím cao nhêët lúáp. Caã lúáp thêëy vêåy àaä cûúâi öì lïn. Cö giaáo Thu
thò vêîn ngú ngaác:
- Caác em cûúâi caái gò vêåy?

- Thûa cö, baâi cuãa baån êëy khöng phaãi laâ baâi vùn maâ laâ baâi Àõa
lyá. Vêåy maâ cö vêîn cho àiïím cao aå?
Cö giaáo Thu laånh luâng:
- Caác em àûâng coá vöåi thùæc mùæc ... Baån êëy viïët vùn bùçng phûúng
phaáp Àõa lyá ... Bònh thûúâng nhû caác em khöng hiïíu nöíi àêu.
Khöng biïët chuyïån chêëm baâi vaâ bònh luêån vïì caách chêëm baâi cuãa
cö giaáo Thu coá phaãi laâ caá biïåt khöng?

Laåi noái vïì caái bòa vúã
Ngaây nhoã, múái hoåc tiïëng Phaáp àûúåc mêëy baâi, töi àaä coá cêu traã
lúâi ûáng khêíu "xuêët thêìn" thuöåc vaâo haâng Traång Lúån. êëy laâ möåt höm
coá öng khaách àïën nhaâ chúi thêëy töi àang ï a mêëy tiïëng "Lú siïng (le
chien) laâ con choá, lú sa (le chat) laâ con meâo" , öng liïìn àöë töi möåt cêu
coá leä öng cho laâ khoá hún nhûäng cêu töi àang hoåc vò noá nhiïìu êm tiïët
hún:
- Baãn cûãu chûúng tiïëng Phaáp goåi laâ gò ?
Töi khoanh tay àoåc luön:
- Thûa laâ: "Taáplú àúâ muuntiplic caxiöng (Table de
multiplication)"!
Öng gêåt àêìu khen töi gioãi, múái tñ tuöíi àêìu maâ àaä nhúá àûúåc caã
möåt cêu tiïëng Phaáp daâi dùçng dùåc.
Töi thêìm caãm ún öng, nhûng trong buång thò nghô:" Chaáu coá gioãi
giang gò àêu. Taåi caái bòa sau cuãa cuöën vúã àoá. Luác naâo múã ra chaáu chaã
thêëy coá doâng chûä trïn. Chaáu àoåc maäi thaânh thuöåc, thïë thöi!"
Khöng ngúâ caái tûâ tiïëng Phaáp êëy coân theo töi, laâm töi nhúá dai
àïën têån bêy giúâ, duâ thúâi gian tröi qua àaä 50 nùm coá leã.
Cöng lao êëy, phaãi noái, thuöåc vïì caái... bòa vúã.

Vêåy maâ khöng hiïíu sao ngaây nay ngûúâi ta laåi coi thûúâng noá.
Ngûúâi ta àaä àïí cho nhûäng Tiïíu Yïën Tûã, nhûäng Hoaân Chêu caách caách,
röìi Tön Ngöå Khöng tûâ nûúác ngoaâi traân sang chiïëm chöî cuãa con em
chuáng ta.
Chaã traách con chaáu chuáng ta thuöåc sûã Taâu hún sûã ta!
May sao hiïån nay úã möåt söë nhaâ trûúâng àaä coá nhûäng ngûúâi thêìy
súám nhêån ra àiïìu vö lyá êëyuâ vaâ àaä kõp thúâi haânh àöång bùçng caách riïng
cuãa mònh. Töi muöën noái àïën trûúâng "Chêët lûúång cao quêån Goâ Vêëp,
TP Höì Chñ Minh". Bûác xuác vúái tònh hònh noái trïn, nùm hoåc naây nhaâ
trûúâng àaä cho in àöìng loaåt nhûäng giêëy boåc vúã (bao têåp) cho toaân böå
hoåc sinh vúái bòa trûúác laâ lúâi daåy cuãa Baác Höì cuâng bûác aãnh toaân caãnh
ngöi trûúâng, bòa sau laâ hònh aãnh nhûäng em hoåc sinh gioãi, niïìm tûå haâo
cuãa nhaâ trûúâng trong caác nùm hoåc trûúác.
Töi nghô khöng hoåc sinh naâo cêìm quyïín vúã lïn tay laåi khöng
thêëy mang nùång trong loâng möåt traách nhiïåm vúái nhaâ trûúâng.
Vaâ cuäng khöng phaãi laâ quaá, khi töi nghô, nhûäng têëm giêëy bao
têåp nhoã nhoi kia khöng chó phuã truâm, che kñn caác thûá vùn hoaá lai
cùng kïåch cúäm êëy maâ coân laâm laá chùæn chöëng laåi nhûäng "viïn àaån" cuãa
kinh tïë thõ trûúâng àang lùm le têën cöng vaâo "phaáo àaâi" trûúâng

Tïn... cuáng cúm
Öng giaáo Huyânh tuy àaä vïì hûu nhûng con trai uát cuãa öng múái
àang hoåc cêëp I. Möåt buöíi saáng, vûâa múã mùæt, öng àaä nghe coá tiïëng goåi ñ
úái ngoaâi cöíng:
- Giaáo Huyânh úi, giaáo Huyânh ... ài lao àöång!
Öng vöåi vaä chaåy ra. Luä hoåc troâ thêëy vêåy liïìn cuöëng cuöìng quaâng
chên lïn cöí maâ chaåy. Vûâa luác êëy, thùçng con öng cêìm con dao àïën bïn
öng:
- Xin pheáp ba, saáng nay cho con ài phaát coã úã sên trûúâng.
Bêëy giúâ öng giaáo Huyânh múái vúä leä. Thò ra chuáng lêëy tïn öng àïí
goåi thay con trai öng, coi nhû möåt biïåt danh. Öng buöìn vò biïët chuyïån
naây hiïån nay khöng coân laâ caá biïåt nhûng laåi khöng thïí naâo traách
mùæng con àûúåc. Löîi naây coá phaãi do noá gêy ra àêu. Öng chó coân biïët
tuãm tóm cûúâi: "Àuáng laâ nhêët quyã, nhò ma ..."
Viïåc trïn laâm töi nhúá àïën chuyïån ngaây nhoã hoåc vúä loâng öng giaáo
Cung. Khi àaánh vêìn chûä CuääNG, öng daåy chuáng töi möåt caách phaát êm
rêët laå: "Xï ... u... cu... en... giï ...CONG ... ngaä... cuäng!". Hoaá ra, öng
kiïng, khöng cho chuáng töi àûúåc àoåc lïn êm CUNG, tïn cuáng cúm cuãa
öng.

Ngaây trûúác laâ thïë. Coân bêy giúâ laâ thïë. Àêy laâ àiïìu mong àûúåc
caác nhaâ sû phaåm súám quan têm.

Vúå töi noái àuáng
Kyâ thi hïët cêëp III Böí tuác vùn hoaá nùm êëy, tuy chó laâ möåt giaám
thõ bònh thûúâng nhûng vúå töi àaä coá möåt cûã chó "kinh thiïn àöång àõa"
trong lõch sûã thi cûã úã vuâng àêët naây, àûúåc moåi ngûúâi xön xao baân taán.
Àoá laâ viïåc trong giúâ thi mön Toaán cö êëy àaä thùèng tay "bùæt baâi" röìi "lêåp
biïn baãn" vïì haânh vi quay coáp cuãa möåt võ coá chûác tûúác khöng phaãi laâ
nhoã úã àõa phûúng.
Sau sûå viïåc naây nhiïìu ngûúâi khen vúå töi laâm nhû thïë laâ àuáng.
Nhûng cuäng coá khöng ñt ngûúâi cho laâ daåi. "Coân lûúng lêåu, nhaâ cûãa
cuâng bao nhiïu thûá khaác, cö khöng nghô àïën sao? ... Vúái laåi, thiïëu gò
thêìy giaáo nhaâ ta coân tröí taâi "tranh thuã" bùçng caách laâm sùén baâi úã
ngoaâi röìi luöìn vaâo "chi viïån" cho caác cuå, nûäa laâ...". Vúå töi chó noái möåt
cêu:
- Khöng laâm thïë thò chñnh "cuå" kia cuäng seä chùèng coi giaáo giúái
chuáng ta ra caái gò caã! Ngûúâi naâo cuäng phaãi laâm töët nhiïåm vuå cuãa
ngûúâi êëy!
Quaã thêåt vúå töi noái àuáng.

Con söë 6 viïët ngûúåc
Vûâa qua, vïì quï, töi coá gheá thùm cö chaáu gaái tïn Haånh, àang laâ
giaáo viïn, maâ tûâ nhoã àïën giúâ chûa gùåp lêìn naâo. Luác töi àïën thò Haånh
ài chúå chûa vïì, chó coá cêåu con trai àang ngöìi laâm Toaán bïn têëm baãng
àen. Töi àïí yá thêëy trong khi viïët baãng, caác con söë 6 thûúâng bõ cêåu viïët
ngûúåc tûâ dûúái lïn trïn. Töi beân hoãi, chaáu thaânh thêåt traã lúâi:
- Con ... bùæt chûúác... meå con!
Laát sau Haånh vïì. Sau khi chuyïån troâ haân huyïn àuã thûá, töi múái
hoãi chaáu:
- Vêåy laâ Haånh tûâng hoåc thêìy Thöëng?
Thöëng laâ hoåc troâ cuä höìi cêëp II cuãa töi. Nùm Thöëng ra trûúâng vïì
quï töi daåy hoåc cuäng laâ nùm töi vaâo Nam cöng taác.
- uãa, vêåy sao cêåu biïët?
Töi cûúâi:
- Giêëu ai àûúåc. Thêìy Thöëng cuäng coá caách viïët söë 6 giöëng nhû con
cuãa chaáu vaâ chaáu...
- Cêåu àïën taâi...

Haånh khen töi röìi hoãi laåi:
- Vêåy thêìy Thöëng viïët giöëng ai?
- Cêåu!
- Coân cêåu?
- Giöëng öng thêìy Vinh. Nùm àoá laã nùm 1956. Caã nùm trúâi, saáng
naâo thêìy Vinh cuäng viïët lïn baãng con söë ngaây thaáng êëy. Lêu dêìn caách
viïët cuãa thêìy nhiïîm vaâo cêåu. Vaâ, thêåt khöng ngúâ, tûâ cêåu noá laåi nhiïîm
àïën con cuãa chaáu, tûác laâ nhiïîm àïën nùm thïë hïå...
Thïë múái biïët nghïì daåy hoåc coá sûác cöng phaá thêåt lúán vaâ thêåt dai
dùèng ...

Rùæn laâ loaâi boâ
"Haâng nùm cûá vaâo cuöëi thu laá ngoaâi àûúâng ruång nhiïìu vaâ trïn
khöng coá nhûäng àaám mêy baâng baåc..."
Thïë hïå nùm saáu mûúi tuöíi chuáng töi hiïån nay khöng ñt ngûúâi coá
thïí àoåc liïìn möåt maåch nhûäng baâi vùn xuöi in trong saách Tên Quöëc
Vùn giaáo khoa thû caách àêy caã nûãa thïë kyã nhû baâi "Töi ài hoåc"cuãa
nhaâ vùn Thanh Tõnh maâ töi vûâa dêîn úã trïn. Súã dô nhû thïë vò ngaây
nhoã chuáng töi bõ thêìy giaáo "eáp" hoåc thuöåc loâng rêët dûä. Haâng ngaây àïën
lúáp, viïåc trûúác tiïn laâ phaãi khoanh tay àoåc ra raã caác baâi höm trûúác.
Khöng thuöåc thò cûá laâ ... roi quêët vaâo möng.
Ngaây nay viïåc hoåc thuöåc loâng hêìu nhû khöng àûúåc mêëy thêìy
giaáo quan têm àïën nûäa. Chñnh vò thïë nhiïìu em hoåc lïn lúáp trïn röìi
maâ vêîn khöng thuöåc àûúåc möåt cêu thú, möåt àoaån cûãu chûúng. Möîi khi
cêìn àïën laåi phaãi múã saách hoùåc giúã maáy tñnh. Coá noái thò caác em laåi
viïån ra àuã moåi lyá do. Naâo laâ thúâi caác cuå cöí lai hy múái thïë, coân nay thò
àaä coá phêìn mïìm cuãa maáy vi tñnh, lo gò. Naâo laâ hay chi caái löëi hoåc veåt
theo kiïíu "rùæn laâ loaâi boâ..." êëy...
Tûâ quan niïåm trïn cöång thïm sûå lûúâi biïëng, nhiïìu em hoåc sinh
hiïån nay ngöìi vaâo baân chó laâ "xem" baâi chûá khöng phaãi laâ "hoåc". Maâ

cûá "xem", nhû thïë, cho duâ caã ngaây, cuäng khöng thïí naâo thuöåc nöíi möåt
cêu thú, möåt cöng thûác Toaán hoåc hoùåc möåt tûâ tiïëng nûúác ngoaâi.
Àaânh rùçng daåy hoåc laâ reân luyïån trñ thöng minh chûá khöng phaãi
reân trñ nhúá. Nhûng thûã hoãi nïëu khöng coá trñ nhúá, khöng coá nhûäng yïëu
töë cú baãn cuãa hoåc vêën, thò laâm sao maâ phaát triïín trñ thöng minh
àûúåc?
Vò thïë, töi nghô, trong hoaân caãnh hiïån nay, viïåc cho hoåc sinh hoåc
thuöåc loâng nhûäng àiïìu cú baãn cuãa kiïën thûác vêîn laâ àiïìu cêìn thiïët...
Coá àiïìu phaãi traánh löëi hoåc veåt maâ chuáng ta vêîn chïë nhaåo lêu
nay: "Rùæn laâ loaâi boâ... saát khöng chên...".

"L" vaâ "N"
"Baån Lï Niïm Luêåt tröìng cêy lêu nùm àïí laâm lûu niïåm".
Àêy laâ cêu möåt söë trûúâng hoåc cuãa nhûäng vuâng maâ phêìn lúán dên
chuáng phaát êm lêîn löån giûäa "l" vaâ "n" duâng àïí reân luyïån cho hoåc sinh
noái vaâ viïët àuáng.
Gêìn àêy töi àûúåc chûáng kiïën möåt "cêu chuyïån sû phaåm" tûúng
tûå, nhûng sûå khöí luyïån laåi vêët vaã, cöng phu hún. êëy laâ úã lúáp cêm àiïëc
( Trûúâng Nuöidaåy treã khuyïët têåt Hy Voång Goâ Vêëp, TP. Höì Chñ Minh)
möåt em hoåc sinh bõ cêm àaä hún 20 nùm nay, àïën bêy giúâ nhúâ coá
phûúng phaáp tên tiïën: maáy trúå thñnh, múái lêìn àêìu tiïn phaát êm àûúåc
tiïëng noái cuãa loaâi ngûúâi. Höm êëy, cêìn àïën duång cuå quen thuöåc àïí
uöëng nûúác, em àaä noái tiïëng "ny" laâm nhûäng ngûúâi chûáng kiïën àïìu
muöën rúi nûúác mùæt. Vêåy maâ cö giaáo cuãa em vêîn chûa haâi loâng. Cö cöë
goâ cho caái lûúäi àaä cûáng àú vò nhiïìu nùm khöng àûúåc sûã duång kia ,
phaãi noái àuáng àûúåc ra tiïëng "ly", bêëy giúâ cö múái chõu.
Hiïån nay trïn buåc, trïn àaâi... nhiïìu võ trûúác baân dên thiïn haå
vêîn cûá ngang nhiïn noái lêîn löån "l" vaâ "n". Caác võ nghô sao vïì trûúâng
húåp trïn?

Tûâ möåt àoaån öëng raå
Thêìy giaáo, nhêët laâ vúái caác thêìy daåy bêåc tiïíu hoåc, bïn caånh
nhiïåm vuå laâm thêìy, hònh nhû khöng ai thoaát khoãi viïåc laâm cuãa möåt
"quan toâa", suöët ngaây xûã caác vuå bïn "nguyïn" bïn "bõ" kiïån nhau.
- Thûa cö, baån X mûúån buát cuãa em khöng traã.
- Thûa thêìy, baån Y thuåi tay vaâo lûng con.
Laâm "quan toâa" naây xem ra khoá hún caác quan toâa chñnh hiïåu.
Búãi laâm sao vûâa kiïím tra, xûã phaåt nghiïm minh vûâa àaãm baão tñnh sû
phaåm.
Vûâa qua coá ngûúâi kïí cho töi nghe cêu chuyïån dûúái àêy:
Trong giúâ giaãi lao úã lúáp 5 noå, cö chuã nhiïåm coá chiïëc àöìng höì àeo
tay àïí úã trïn baân böîng dûng khöng caánh maâ bay. Tòm maäi khöng ra
thuã phaåm, cö beân hoåc caách ai àoá, phaát cho möîi hoåc sinh möåt öëng raå
(thên cêy luáa) daâi vûâa àuáng 5 phên röìi bùæt caác em ngêåm vaâo miïång
nhû kiïíu huát thuöëc laá. Cö tuyïn böë:
- Cö seä niïåm thêìn chuá. Em naâo lêëy caái àöìng höì cuãa cö thò öëng raå
cuãa em àoá seä daâi thïm möåt àöët ngoán tay.

Röìi miïång cö rò rêìm àoåc, coân mùæt cö thò loang loaáng àong àûa àïí
theo doäi caã lúáp. Kïët quaã àuáng nhû yá cö muöën. Coá möåt hoåc troâ àang
lêëm leát vûâa cêëu ài möåt àoaån öëng raå vûâa lêëy ngoán tay àïí ào noá. Cö cho
goåi cêåu naây àûáng lïn, khöng thïí chöëi caäi àûúåc, cêåu àaânh cuáiàêìu nhêån
töåi.
Caách àiïìu tra trïn coá veã rêët... Bao Cöng. Nhûng nghe xong töi
thêëy noá cûá thïë naâo êëy... Hònh nhû noá vi phaåm tñnh sû phaåm ?

Traách ai
Àûáng trûúác vaânh moáng ngûåa laâ möåt cö gaái coân rêët treã, maái toác
àen oáng xoäa ngang lûng. Thêëy thïë ai maâ khöng aái ngaåi. Nhûng caãm
giaác naây tiïu tan ngay khi àûúåc biïët "haânh vi àöång trúâi" cuãa cö gaái.
Hoáa ra cö àaä tûâng hung haän àaánh möåt cö giaáo phaãi vaâo bïånh viïån. Cûá
phaãi xûã thêåt nghiïm . Coá thïë múái phuåc höìi àûúåc caái àaåo thêìy troâ àang
coá nguy cú xuöëng cêëp. Chung quanh töi ngûúâi ta xò xaâo nhû thïë. Töi
cuäng nghô thïë. Nhûng qua quaá trònh thêím vêën trûúác toâa, töi laåi thêëy
khaác vaâ nghô khaác. Öi, giaá töi vaâo hoaân caãnh êëy khöng biïët coá laâm
khaác cö gaái àûúåc khöng?
Gia àònh cö gaái naây tûâ bao nùm nay söëng trong haâng raâo cuãa
möåt ngöi trûúâng nay àûúåc duâng laâm trûúâng mêîu giaáo. Trûúâng vöën coá
hai cöíng, möåt cho hoåc sinh, möåt cho khu gia àònh. Gêìn àêy, do aáp lûåc
cuãa kinh tïë thõ trûúâng, chiïëc cöíng thûá hai àaä bõ bñt laåi àïí "cho mûúán
mùåt bùçng" baán caâ phï. Têët caã chó coân döìn qua chiïëc cöíng thûá nhêët vaâ
noá chó àûúåc múã ra theo giúâ quy àõnh.
Höm êëy nhaâ hïët nûúác ùn, cö gaái vöåi vaä vûúåt qua caái cöíng àang
múã àïí ra giïëng gaánh àúä gaánh nûúác vïì duâng. Ai ngúâ, khi vïì thò cöíng àaä
bõ khoáa laåi röìi. Cö gaái nùn nó vúái cö giaáo trûåc nhêåt múã cöíng cho cö vaâo
nhûng cö giaáo nhêët àõnh khöng chõu. Tûác quaá, c ö gaái liïìn àöí aâo gaánh
nûúác ra cöíng. "Thïë naây laâ noá hùæt nûúác vaâo mùåt töi, chúá coân gò nûäa!".

Cö giaáo la lúán lïn. Röìi cö chûãi búái, lùng maå cö gaái àuã àiïìu, kïí caã caác
cêu con gaái nhaâ laânh khöng ai chõu nöíi. Giêån quaá, cö gaái àaä lûúåm cuåc
àaá ven àûúâng neám thùèng vaâo cö giaáo.... Cö trúã thaânh keã phaåm töåi laâ
nhû thïë.
Nghe xong, töi cûá thêëy thûúng cho cö gaái. Giaá cö giaáo kia xûã sûå
nhû möåt.... cö giaáo thò àêu nïn nöîi..

Xin àûúåc muä ni che tai
Chaáu gaái töi, möåt giaáo viïn Vùn treã múái ra trûúâng, àang haâo
hûáng chuêín bõ möåt baâi thao giaãng cho haâng trùm caác thêìy, caác cö
trong toaân quêån tham dûå. Chaáu mûúån töi möåt söë saách baáo liïn quan
àïën thúâi sûå vùn hoåc nûúác nhaâ àïí tham khaão, cöët cho baâi giaãng hay
hún, sinh àöång hún. Töi cuäng hy voång nhû thïë. Vêåy maâ múái àûa baáo
cho chaáu höìi chiïìu thò àïën töëi àaä àem traã vúái veã mùåt buöìn xõu. Töi lêëy
laâm laå, hoãi. Chaáu khöng ngêìn ngaåi traã lúâi: khöng àoåc baáo thò coá leä baâi
giaãng laåi hay hún.
- Vò sao ? Töi sûãng söët.
- Thò àêëy, chuá cûá àoåc kyä ài. Nhaâ vùn gò maâ vö kyã luêåt àïën mûác
taåi möåt àaåi höåi caã nûúác quan têm nhû thïë maâ laåi "khöng phên biïåt
àûúåc luác naâo àang hoåp, luác naâo àang giaãi lao uöëng bia"... Röìi laåi coá caã
öng nhaâ thú nöíi tiïëng naâo àoá maãi uöëng bia àïën mûác quïn caã bêìu cûã.
Hoåc sinh cuãa chaáu maâ thïë cûá goåi laâ "múâi em ài chöî khaác".
- Chaáu húi quaá quùæt röìi àêëy nghe. Àêy laâ nhaâ vùn chûá khöng
phaãi hoåc sinh cuãa chaáu.
Töi la chaáu. Khöng ngúâ chaáu vêîn caäi laåi.

- Ai thò cuäng phaãi laâ ngûúâi coá vùn hoáa àaä chûá. Thöi, chaáu gûãi laåi
baáo cho chuá. Chaáu khöng coá taâi taách taác giaã vaâ taác phêím ra laâm hai
thûá biïåt lêåp àïí giaãng möåt caách vö tû àûúåc. Xin chuá cho chaáu àûúåc "muä
ni che tai" àïí haânh nghïì...

Súåi löng chên con ruöìi
- Daåy hoåc àöi khi cuäng phaãi... xaåo öng aâ!
- Bêåy!
Töi caäi laåi. Öng baån töi haå gioång:
- Thöi àûúåc, tin hay khöng, tuây öng. Nhûng phaãi nghe töi kïí laåi
cêu chuyïån nhoã naây.
- Öng cûá viïåc.
- Ngaây àoá ài thûåc têåp sû phaåm, töi phaãi giaãng baâi Sinh vêåt lúáp
5: "Cêëu taåo kñnh hiïín vi". Höm êëûåy söë giaáo viïn, giaáo sinh àïën dûå
àöng hún söë hoåc sinh cuãa lúáp. Gùåp trûúâng húåp naây, àïën giaáo viïn laäo
luyïån cuäng coân run súå " lêëy gieã lau baãng... lau mùåt" nûäa laâ töi... lêìn
àêìu bûúác lïn buåc giaãng.
Àïí tùng phêìn hêëp dêîn, trûúác khi vaâo baâi, töi goåi möåt em hoåc
sinh lïn "thay mùåt caã lúáp têån mùæt nhòn thêëy súåi löng chên con ruöìi"
àaä àûúåc phoáng to gêëp trùm lêìn. Ma xui, quyã khiïën laâm sao, bûäa àoá töi
àiïìu chónh maäi, vùån lïn vùån xuöëng chiïëc kñnh hoaâi maâ caái chên ruöìi
vêîn khöng chõu hiïån ra trïn tiïu baãn. Töi bùæt àêìu mêët bònh tônh, möì
höi toaát ra. Trong khi àoá haâng trùm con mùæt cûá àöí döìn vaâo hai baân
tay àang bùæt àêìu run lïn cuãa töi.

Biïët tñnh sao àêy? Tiïëp tuåc chónh kñnh thò mêët hïët caã tiïët hoåc
maâ chûa chùæc àaä thaânh cöng. Coân noái thùèng ra laâ mònh chûa biïët
àiïìu khiïín kñnh thò thaâ boã daåy coân hún ... May sao vûâa luác àoá laåi coá
möåt tia saáng loáe lïn trong àêìu, khiïën töi noái àûúåc luön:
- Naâo, múâi em!
Em hoåc sinh àïën bïn chiïëc kñnh röìi nheo mùæt nhòn vaâo. Töi hoãi
tiïëp:
- Em àaä thêëy chûa, nhûäng súåi löng chên con ruöìi?
Töi "àaánh baåc" vúái cêu traã lúâi cuãa em. Phuác àûác sao,em àaä laåi
àaáp:
- Daå, em thêëy röìi!
Mûâng quaá töi "böìi" luön cêu nûäa:
- Noá àen phaãi khöng?
- Daå, àen!
- To vaâ nhoån nhû löng con nhñm?
- Daå, àuáng thïë!
- Thöi àûúåc, em vïì chöî (töi thúã phaâo). Vêåy laâ em naây àaä thay
mùåt caã lúáp têån mùæt nhòn thêëy súåi löng chên con ruöìi. Coá àûúåc àiïìu kyâ
laå êëy laâ nhúâ möåt duång cuå goåi laâ kñnh hiïín vi . Höm nay thêìy seä giaãng
cho caác em nghe vïì cêëu taåo cuãa caái kñnh àùåc biïåt êëy.
Caách vaâo baâi ïm aái vaâ ngoåt xúát êëy àaä laâm caã lúáp haâo hûáng hùèn
lïn. Baâi thûåc têåp cuãa töi àûúåc xïëp vaâo loaåi khaá.

Chöìng laâ do mònh taåo nïn
Nùm hoåc naây hai cö giaáo Lêm vaâ Bònh àûúåc vïì daåy chung möåt
trûúâng vaâ söëng chung möåt phoâng. Möåt höm raãnh röîi hai cö têm sûå vúái
nhau. Bònh kïí:
- Tao quyïët àõnh "xuâ" anh chaâng röìi. Kyä sû gò maâ ùn mùåc löi
thöi lïëch thïëch, noái nùng cöåc löëc, chaã biïët "ga lùng" phuå nûä laâ gò caã...
Vò thïë maâ ... cùæt... cùæt, mùåc duâ loâng daå mònh cuäng àau nhû ... cùæt.
- Coân tao thò... (Lêm thêìm thò) noái thêåt vúái maây, chûa coá ngûúâi
yïu ngûúâi gheát gò àêu... Múái coá caái goåi laâ...tñn hiïåu traái tim thöi... Nïn
tao khöng muöën kïí ra laâm gò.
Bònh daäy naãy:
- Khöng àûúåc, thïë laâ maây ùn gian röìi. Bùæt ngûúâi ta kïí bùçng
àûúåc, àïën lûúåt mònh laåi àõnh chaåy laâng àêëy haã ?
Lêm:
- ûâ thò kïí. Ngûúâi êëy vúái tao chuã nhêåt naâo cuäng gùåp nhau úã thû
viïån... Ngûúâi àêu maâ quyá hoáa thïë. Ngaây nghó, nhûäng thanh niïn
khaác lao vaâo nhêåu nheåt, rong chúi, vêåy maâ chaâng cûá nhû moåc rïî úã caái
baân bïn caånh cûãa söí êëy... Hïët àoåc laåi ghi cheáp... Tao ngöìi à öëi diïån caã
thaáng trúâi maâ naâo anh chaâng coá theâm àïí yá àïën àêu... Bûåc quaá, möåt

höm tao àaánh baåo buáng sang chöî anh chaâng möåt mêíu giêëy vo troân,
viïët hai chûä: "Chaâo anh". Vêåy maâ chaâng cuäng chùèng theâm "buáng" trúã
laåi, chó kheä móm cûúâi, röìi laåi cùæm cuái vaâo trang saách. Lêìn sau, thêëy
caái aáo baão höå lao àöång dêìy cöåm cuãa chaâng coá möåt àûúâng may bõ tuöåt
chó, tao liïìn "buáng" sang möåt lúâi múâi: "Anh gò úi, höm naâo raãnh laåi
trûúâng PTCS...X... em khêu laåi aáo cho!". Àoá, tònh yïu cuãa tao chó coá
thïë.
Vûâa noái àïën àoá thò coá tiïëng chuöng reo ngoaâi cöíng. Lêm baão
Bònh: "Ra ngoaâi xem ai àoá..."
Bònh ra. Laát sau àaä thêëy quay trúã laåi, veã böëi röëi:
- Tao nhòn qua khe cöíng, tûúãng ai laåi hoáa ra àuáng anh chaâng
êëy... Tûâ khi chuyïín vïì trûúâng naây tao àaä giêëu biïåt àõa chó, vêåy maâ
sao hùæn vêîn lêìn ra àûúåc. Àuáng laâ baám dai hún àóa...
- Vêåy maây tñnh sao? Lêm hoãi.
- Tao nhêët àõnh khöng cho vaâo! ... Àaä baão cùæt laâ cùæt maâ!
- Khöng àûúåc, thïë thò bêët lõch sûå lùæm... Thöi, maây àïí tao, maây
taåm vaâo nhaâ tùæm laánh mùåt möåt laát ài...
Lêm ra múã cöíng. Cö troân xoe mùæt ngaåc nhiïn ... Tûúãng ai, laåi
àuáng laâ anh chaâng cö thûúâng gùåp úã thû viïån...
Àoaån tiïëp cuãa cêu chuyïån diïîn ra nhû thïë naâo chùæc caác baån
cuäng àoaán ra àûúåc. Töi chó xin kïí thïm àoaån kïët:
Cö giaáo Lêm kïët hön vúái anh chaâng kyä sû ham àoåc saách nhûng
quêìn aáo luön luöåm thuöåm vaâ khöng biïët "ga lùng" phuå nûä êëy... Trong
cuöåc söëng lûáa àöi àêìy haånh phuác cuãa mònh, cö giaáo Lêm khöng luác
naâo quïn viïåc sùn soác chöìng kïí caã viïåc kheáo leáo nhùæc anh tûâng chi
tiïët nhoã nhû noái nùng àûâng coá cöåc löëc quaá, khi ùn thò àûâng àûáng lïn
trûúác moåi ngûúâi, ai àûa cho caái gò thò nhúá caám ún...
Coân Bònh, cö àaä lêëy àûúåc möåt ngûúâi àuáng nhû sûå mong muöën
cuãa cö. Chó coá àiïìu möåt thaáng sau cö àaä biïët mònh lêìm to. Ngûúâi maâ

cö tûúãng laâ trñ thûác êëy chó laâ keã giaã döëi àaä boã tiïìn ra mua caái bùçng giaã
vaâ hiïån hùæn àang coá hai ngûúâi vúå, möåt söëng úã quï Nam Haâ, möåt úã
Nha Trang chûa hïì ly dõ...

Lúâi phï
Chaâng laâ thêìy giaáo daåy mön "Giaáo hoåc phaáp" taåi möåt trûúâng sû
phaåm. Naâng laâ giaáo viïn phöí thöng, ba thaáng heâài hoåc böí tuác nghiïåp
vuå. Hoå vûâa laâ "thêìy troâ", vûâa laâ àöìng nghiïåp, baån beâ. Caã hai àïìu chûa
vúå, chûa chöìng. Sau möåt thaáng hoåc, thêìy mïën troâ, troâ nhúá thêìy
nhûng chaã ai daám böåc löå yá nghô. Cuäng tûâ àoá, buöíi hoåc naâo vùæng troâ
thêìy cûá thêëy lúáp nhû tröëng vùæng hùèn ài. Buöíi hoåc saáng nay cuäng
thïë... thêìy cûá bêng khuêng, ngêín ngú. May sao giúâ giaãi lao, möåt cö
baån cuâng phoâng cuãa troâ àem àïën cho thêìy möåt laá àún xin pheáp nghó
hoåc (vò thêìy coân laâ giaáo viïn chuã nhiïåm lúáp). Àoåc laá àún, thêìy vui, vò
nöîi thùæc mùæc àûúåc giaãi toaã nhûng laåi buöìn vò lyá do troâ viïët trong àún:
"Xin nghó möåt buöíi àïí giaãi quyïët viïåc riïng". Viïåc riïng laâ viïåc gò?
Thêìy beân lêëy giêëy buát, cheáp nùæn noát möåt baâi thú vûâa nghô ra:
Lúáp vùæng em möåt höm
Maâ buöìn ài tröng thêëy
Nhûäng doâng chûä mêët höìn
Nùång àeâ lïn trang giêëy
Àêu röìi, àöi mùæt êëy

Nhòn"thêìy" qua keä tay
Àêu röìi, àöi mùæt êëy
Tûâng laâm thêìy àùæm say...
Thöi àûúåc, em cûá nghó
Nhûng mai phaãi àïën trûúâng
Nïëu khöng, bònh haånh kiïím
Àûâng traách "thêìy"... höíng thûúng...
Viïët xong, thêìy cho vaâo phong bò daán kñn röìi laåi nhúâ cö baån
thên cuãa troâ gûãi trúã laåi. Nhêån àûúåc "buát phï" cuãa thêìy khöng roä coá
phaãi vò súå àiïím haånh kiïím bõ haå hay khöng, maâ ngay höm sau troâ àaä
phaãi vöåi vaä àïën trûúâng...
Mêëy thaáng sau thò "thêìy" biïën thaânh "anh". Coân troâ tuy vêîn laâ
"em" nhûng nöåi dung thò àaä àöíi khaác. Caái sûå toã tònh cuãa thêìy vúái troâ
noá cuäng khaác thûúâng, nïn thú àêëy chûá.

Lúâi chaâo cao hún... tiïëng coâi!
Mêëy ngaây nay àûúâng phöë Saâi Goân böîng rûåc lïn maâu trùæng, maâu
xanh aáo quêìn àöìng phuåc cuãa nam nûä hoåc sinh caác trûúâng tham gia
"chiïën dõch lêåp laåi trêåt tûå, an toaân giao thöng". Caác em àûáng thaânh
haâng daâi doåc theo caác vaåch sún trùæng gêìn caác giao löå vúái muåc àñch
"reân" cho moåi ngûúâi coá thoái quen àêåu xe àuáng vaåch quy àõnh.
Saáng höm nay, àïën möåt ngaä tû, gùåp àeân àoã, töi dûâng xe laåi.
Nhòn trûúác sau phaãi traái töi thêëy ai ai cuäng àïìu rùm rùæp chêëp haânh
luêåt lïå.
Vêåy maâ, giûäa luác àoá, chûúáng mùæt thay, coá möåt ngûúâi àaân öng
chaåy chiïëc xe Dream tûâ phña sau cûá phoáng vûúåt lïn, ngang nhiïn àêåu
ngoaâi vaåch sún, lêën sang phêìn àûúâng bïn kia. Lêåp tûác, tûâ möåt núi
gêìn àêëy tiïëng coâi caãnh caáo nöíi lïn. Nhûng ngûúâi àaân öng vêîn cûá trú
trú dûång hai chên chöëng möåt caách vûäng chùæc giûäa àûúâng. Em hoåc
sinh thöíi coâi buöåc loâng phaãi bûúác túái. Khaách ài àûúâng chùm chuá theo
doäi thaái àöå cuãa caã hai ngûúâi. Chúåt ai nêëy ngaåc nhiïn khi thêëy cêåu hoåc
sinh cêìm coâi àang "rêìm rêåp" bûúác ài böîng dûâng phùæt laåi, miïång kheä
cêët lïn tiïëng noái nho nhoã maâ nhûäng ngûúâi gêìn àêëy nghe àûúåc laâ tiïëng
"chaâo thêìy".

Vò ngûúâi thêìy "àaáng kñnh" kia quay lûng laåi nïn töi khöng coá
àiïìu kiïån "chiïm ngûúäng dung nhan" cuãa öng luác naây. Chó thêëy ngay
sau àoá, öng quay xe trúã lui röìi phoáng nhû bay vïì phña àoaån àûúâng
öng múái ài qua.

Thïë maâ cuäng lïn mùåt baáo
Biïët töi ngaây trûúác laâ giaáo viïn daåy Toaán, chaáu ngoaåi töi, hoåc
lúáp 3, àûa cho töi chêëm möåt baâi giaãi. Vûâa nhòn thêëy, maáu nghïì
nghiïåp nöíi lïn, töi àaä phaát caáu, noái xùéng:
- Ai baão chaáu laâm thïë naây?
Chaáu töi khöng noái gò, chó tuãm tóm cûúâi, khiïën töi caâng giêån
hún. Töi liïìn goåi vúå töi ra chûáng kiïën:
- Àêy, baâ xem, chaáu baâ laâm Toaán àêy. Àúâi thuúã nhaâ ai: "8m x
20m = 26 cêy" bao giúâ ... Pheáp nhên àaä sai, àún võ laåi öng chùèng baâ
chuöåc tûâ "meát" laåi thaânh ra "cêy".
Muöën laâm giaãm búát cún thõnh nöå trong töi, vúå töi xoa àêìu chaáu
beá:
- Sao chaáu laåi laâm thïë?
Bêët ngúâ chaáu töi tuãm tóm cûúâi röìi noái:
- Daå, thûa öng baâ. Baâi naây khöng phaãi do chaáu laâm ra àêu aå,
maâ laâ baâi àùng trïn baáo Thanh Niïn, söë ra ngaây 29-4-1995 àêëy aå.

Hònh nhû àïí chuáng töi tin hún, chaáu àaä àûa ra túâ baáo êëy röìi múã
àïën trang 8 chó cho töi xem. Àïën lûúåt töi, àïí moåi ngûúâi tin töi xin cho
"phötö" laåi àïí gûãi àïën muåc "Cêu chuyïån sû phaåm" naây...
Cûá "tröëng àaánh xuöi, keân thöíi ngûúåc" thïë naây bao giúâ con chaáu
ta múái khaá lïn àûúåc.?

Cêu chuyïån sû phaåm tiïëp theo
Tiïëng àïë ...
Noái chuyïån giûäa àaám àöng cuäng nhû àûáng trïn buåc giaãng, àiïìu
quan troång haâng àêìu àöëi vúái diïîn giaãng, giaáo viïn laâ phaãi biïët "boã
ngoaâi tai" nhûäng tiïëng noái àïë hay nhûäng lúâi nhùæc coá tñnh ... trïu àuâa
cuãa nhûäng cûã toåa tinh nghõch. Nïëu khöng, rêët dïî bõ thêët baåi nhû
trûúâng húåp sau àêy:
Luác êëy, ngaânh giaáo duåc tónh K., töí chûác cuöåc thi "Nûä giaáo viïn
thanh lõch". Cö giaáo M., àeåp ngûúâi, àeåp nïët àaä loåt qua mêëy voâng thi
tuyïín. Bêy giúâ chó coân qua phêìn ûáng xûã nûäa laâ seä chiïëm àûúåc vûúng
miïån cuöåc thi. Vêåy maâ nhûäng ngûúâi quen thên laåi hïët sûác lo lùæng cho
cö... Búãi cö tuy thöng minh nhûng laåi hay mêët bònh tônh.
Vaâo cuöåc, caã höåi trûúâng lùång ài vò chúâ àúåi.
- Cö haäy cho biïët 5 àiïåu lyá trong dên ca Nam böå?
Ai cuäng thúã phaâo, M. run run:
- Nùm àiïåu lyá trong dên ca Nam böå laâ: Lyá qua cêìu, Lyá con saáo,
Lyá cêy böng, Lyá giao duyïn, vaâ Lyá... Lyá... (M. àang ngêåp ngûâng thò
bêët ngúâ tûâ àêu àoá úã haâng ghïë àêìu coá tiïëng nhùæc nho nhoã vaâ thïë laâ cö
noái luön)... Daå, Lyá... Lyá... Thu Thaão nûäa aå!

Caã höåi trûúâng lêåp tûác vöî tay cûúâi öì lïn, khiïën cho caã cö hoa hêåu
Lyá Thu Thaão àûúåc Ban töí chûác múâi vïì laâm khaách danh dûå cuãa cuöåc
thi cuäng khöng nñn àûúåc cûúâi.
Bêëy giúâ M. múái biïët mònh lêìm. Nhûng àaä muöån.
Kïët quaã kyâ thi êëy àöëi vúái M. thïë naâo chùæc moåi ngûúâi cuäng àoaán
ra.
Tai haåi thay möåt tiïëng noái àïë!

Coá thïí khöng diïîn biïën xêëu nhû thïë
Tûâ miïìn Têy Nam böå, cö giaáo H. viïët thû lïn toaâ soaån trònh baây
möåt sûå viïåc vaâ hoãi: "Vïì giaáo duåc nhû vêåy coá sai phaåm gò khöng?"
Cêu chuyïån nhû sau:
Möåt cö giaáo úã phoâng bïn bõ mêët tiïìn. Súå nghi kyå àïën mònh, cö H.
thêëy cêìn phaãi tiïëp tay truy tòm thuã phaåm. Trong söë hoåc sinh cö àïí yá
thêëy möåt em gêìn àêy tiïu tiïìn rêët röång raäi. Cö liïìn baáo caáo vúái cö chuã
nhiïåm àïën tiïën haânh àiïìu tra em hoåc sinh naây. Sau möåt lêìn gùåp
riïng, em àaä khai: "Em khöng lêëy nhûng em cuãa em lêëy". (Em naây laâ
hoåc sinh lúáp möåt úã gêìn àoá). Khöng tin àûúåc lúâi noái trïn, cö H. liïìn "
têën cöng" thïm bùçng caách khùèng àõnh: " Cö tin laâ chñnh em lêëy", röìi:
"Nïëu em cûá loâng voâng maäi cö seä noái vúái caác thêìy cö toaân trûúâng hoùåc
chúã em lïn cöng an, em coá súå khöng?".
Em hoåc sinh àaânh thuá nhêån vaâ cö H. àaä chúã em bùçng xe àaåp vïì
nhaâ àïí lêëy laåi söë tiïìn trïn traã cho cö giaáo kia. Ai ngúâ, vûâa vïì àïën nhaâ,
em àaä quay ngoùæt 180 àöå khi noái vúái cha meå em rùçng: "Do cö eáp quaá,
con phaãi nhêån chûá con khöng lêëy söë tiïìn àoá". Thïë laâ ngay sau àoá cö
H. bõ cha meå em hoåc sinh naây kiïån ngûúåc laåi vúái nhaâ trûúâng laâ "cö àaä
hùm doåa chaáu vaâ vu khöëng cho ngûúâi võ thaânh niïn" röìi àoâi phaãi kyã
luêåt cö.

Do khöng xaác àõnh àûúåc viïåc laâm cuãa mònh àuáng hay sai nïn cö
viïët thû vïì hoãi toaâ soaån.
Töi may mùæn àûúåc àoåc laá thû naây vaâ thêëy: vïì mùåt phaáp lyá, do
múái nghe coá möåt bïn nïn chûa traã lúâi cö H. ngay àûúåc. Nhûng vïì
phûúng phaáp sû phaåm thò coá thïí noái ngay, cö laâm nhû thïë laâ chûa
hay. Chûa hay laâ vò múái àiïìu tra cö àaä khùèng àõnh: "Cö tin laâ em lêëy"
röìi hùm doaå: "chúã lïn cöng an". Chñnh vò chûa chñn muâi nïn em hoåc
sinh kia múái coá haânh vi quay ngoùæt 180 àöå nhû thïë. Chuyïån naây laåi
laâm töi nhúá àïën möåt chi tiïët trong böå tiïíu thuyïët "Nhûäng ngûúâi khöën
khöí" cuãa vùn haâo Phaáp Victor Hugo. Laäo Jean Valjan sau khi tröën
khoãi nhaâ tuâ khöí sai àïën taá tuác úã möåt tu viïån, öng ta àaä lêëy tröåm úã àêy
möåt böå àeân quyá giaá vaâ bõ caãnh saát bùæt giûä. Öng ta bõ àûa vïì tu viïån àïí
àöëi chûáng. Taåi àêy caác nhaâ tu haânh tuy rêët cùm phêîn trûúác haânh
àöång cuãa Jean, vêåy maâ khi àûúåc hoãi àïën, hoå àaä àöìng thanh: "Böå àeân
kia laâ do tu viïån ... tùång".
Do cêu traã lúâi quay ngoùåt 180 àöå àêìy nhên àaåo naây àaä laâm cho
Jean Valjan cuäng quay ngoùæt luön. Tûâ möåt tïn lûu manh nöíi tiïëng
öng, àaä trúã thaânh möåt thõ trûúãng, möåt nhaâ tûâ thiïån nöíi tiïëng...
Giaá cö giaáo H. vaâ caã cha meå cuãa em hoåc sinh kia coá àûúåc möåt cûã
chó "àêìy tñnh sû phaåm" nhû trïn, biïët àêu sûå viïåc laåi chaã dêîn àïën
möåt kïët quaã khaác.

Nûúác mùæt cuãa noá àêëy
Cuöëi nùm hoåc, thi cûã xong, ngúä baâi vúã xong xuöi, con caái seä àúä
dêìn àöi chuát àïí buâ laåi nhûäng ngaây thaáng ngûúåc xuöi têët taã nuöi con.
Vêåy maâ mêëy höm nay xem ra caã hai àûáa con baâ, möåt trai, möåt gaái,
àûáa àaåi hoåc, àûáa lúáp 12 laåi cûá buâ àêìu àoåc àoåc, viïët viïët caái gò àoá, baâ
khöng hiïíu nöíi.
Àaä vêåy, saáng nay baâ coân thêëy con Hoaâ cûá vûâa àoåc vûâa khoác sûúát
mûúát. Bûåc quaá, baâ múái hoãi:
- Laâm gò maâ khöng àúä àêìn meå möåt chuát húã con? Nhaâ cûãa, sên
sûúáng cûá ngúåp caã lïn àïën têån mùæt röìi.
Con Hoâa chòa ra möåt àöëng söí:
- Bêån viïët lûu buát. Àêy meå xem, mêëy chuåc quyïín boån chuáng
àûa maâ àûáa naâo cuäng àoâi lêëy ngay.
Nghe tiïëng "buát" nghô laâ liïn quan àïën hoåc haânh, baâ im nhûng
baâ vêîn coân tûác vò chuyïån noá khoác.
- Nhûng taåi sao maây phaãi khoác? Naâo tao àaä chïët àêu.
Con Hoâa ngheån ngaâo chó tay vaâo möåt trang söí:

- Àêy meå xem, khöng khoác sao àûúåc khi möåt anh baån cuãa con,
nhúá con, súå cuöåc chia tay sùæp xaãy ra, àaä chaãy nûúác mùæt àêìm àòa, nhoeâ
nhoeåt caã trang giêëy thïë naây? Hu... hu...
Súå con khoác giaâ, baâ chaåy xuöëng nhaâ dûúái àïí xem thùçng Kiïn,
anh noá, coá nhû thïë khöng? Àïën núi baâ giêåt mònh thêëy trïn baân hoåc
cuãa noá cuäng möåt chöìng àêìy nhûäng söí laâ söí. Chó coá caái khaác laâ luác naäy
con Hoaâ thò khoác coân bêy giúâ thùçng Kiïn laåi cûúâi tuãm tóm. Vûâa cûúâi
noá vûâa duâng caái caán baân chaãi àaánh rùng nhuáng vaâo cöëc nûúác bïn
caånh röìi chêëm chêëm vaâo trang söí.
- Laâm gò vêåy Kiïn? Baâ quaát lïn.
Kiïn vöåi gêëp söí laåi. Baâ giùçng lêëy quyïín söí vaâ múã ra. Trúâi úi, thò
ra "nûúác mùæt" cuãa noá àêëy. Noá laåi àaánh lûâa con nhoã naâo àoá nhû àûáa
naâo àoá àaä àaánh lûâa con Hoaâ àêy.
- Lûu buát úi laâ lûu buát. Caác thêìy cö giaáo, coá biïët chuyïån naây
khöng?

Vùn... thõ trûúâng, caác em àûâng chêëp
Trong giúâ Vùn, möåt em nûä sinh lúáp 12 thùæc mùæc:
- Thûa cö, coá phaãi cö vêîn noái vúái chuáng em: Viïët vùn, viïët baáo,
laâm thú, duâ chó möåt cêu thöi cuäng phaãi nhùçm möåt muåc àñch: laâm
ngûúâi ta yïu, gheát, vui, buöìn hay hoåc àûúåc möåt àiïìu gò àoá?
Cö giaáo:
- Àuáng thïë!
- Vêåy maâ thûa cö, coá möåt mêíu tin àùng trïn baáo VDT söë ra ngaây
12-5-1995 àaä viïët thïë naây: "Khi àûúåc múâi àoáng phim "Giûäa doâng",
Ngoåc Hiïåp àûúåc quyïìn choån diïîn viïn nam àoáng vai chöìng cuãa mònh.
Ngoåc Hiïåp àaä tûâ chöëi Lï Tuêën Anh maâ choån Thanh Hiïìn, möåt diïîn
viïn treã múái 23 tuöíi. Khi phaãi àoáng caãnh chung giûúâng öm êëp, Thanh
Hiïìn run quaá cûá luöëng cuöëng. Ngoåc Hiïåp beân baão: "Haäy yïu nhiïìu ài
húäi chuá em...". Vêåy àoaån vùn trïn nhùçm muåc àñch gò, thûa cö?
- Khuyïn trai gaái nïn yïu súám, yïu nhiïìu, yïu ba lùng nhùng...
laâ muåc àñch cuãa baâi baáo vaâ cuãa cö ... Ngoåc Hiïåp, nïëu àuáng nhû lúâi taác
giaã àaä viïët. Nhûng àêy laâ... vùn thõ trûúâng, caác em àûâng chêëp. Coân
vùn... nhaâ trûúâng, nïëu viïët nhû thïë dûát khoaát cö seä cho àiïím...0.

Muâa heâ trong muâa... Haå
Töi ngöìi chúâ sûãa xe úã goác àûúâng, chûáng kiïën mêíu chuyïån vui
vui giûäa hai öng chaáu ngûúâi thúå sûãa xe.
Thùçng chaáu, khoaãng 12, 13 tuöíi, aáo trùæng, quêìn xanh, khùn
quaâng àoã thùæm trïn vai, tûâ trûúâng vïì, húán húã àïën ngöìi bïn öng, röëi
rñt khoe:
- Chaáu àûúåc lïn lúáp 7 röìi öng aå!
Öng nhòn chaáu:
- Vêåy laâ chaáu vûâa ài dûå lïî bïë giaãng ?
- Daå, vêng aå...
Öng toã veã rêët vui röìi mú maâng àoåc laåi baâi thú maâ hònh nhû öng
àaä thuöåc loâng tûâ höìi beá.
Sung sûúáng quaá giúâ cuöëi cuâng àaä hïët
Bêìy chim non húán húã ruã nhau vïì
Chñn mûúi ngaây nhaãy nhoát úã àöìng quï
Öi têët caã muâa xuên trong muâa haå...

Thêëy chaáu buöìn buöìn, öng hoãi laåi:
- Chaáu khöng caãm thêëy sung sûúáng nhû em hoåc troâ trong baâi
thú öng vûâa àoåc sao?
- Khöng, öng aå... Vò ngaây kia cö giaáo bùæt chaáu phaãi ài hoåc heâ
röìi...
- Chaáu nghó coá àûúåc khöng ?
Thùçng chaáu lùæc àêìu :
- Nghó, coá maâ chïët. Cö giaáo daåy trûúác nhûäng baâi hoåc sang nùm,
khöng hoåc thò laâm sao theo kõp àaám baån àûúåc... Vúái laåi, cö thuâ cho
àiïím keám thò sao ?
Öng thúã daâi:
- Vêåy laâ chaáu khöí hún öng daåo trûúác röìi...
Baâi thú trïn bêy giúâ phaãi àöíi laåi, "Öoäi, têët caã muâa heâ... trong
muâa haå". Muâa heâ àaä noáng laåi giam haäm nhau trong phoâng thò àuáng
laâ thïm möåt muâa haå... nûaä röìi...
Töi cheáp laåi cêu chuyïån nhoã naây xin gûãi caác thêìy cö.

Nïëu khöng coá laá thû cuãa toâa soaån
Lêu nay àoåc chuyïn muåc "35 nùm baáo GD vaâ TÀ " töi thêëy
nhiïìu baån viïët vïì nhûäng kyã niïåm vui vúái túâ baáo. Nay töi xin àûúåc goáp
vaâo möåt chuyïån buöìn. Buöìn nhûng bêy giúâ nghô laåi laåi thêëy vui. Vò
thûåc ra ngûúâi ta chó coá àûúåc nhûäng niïìm vui sau khi àaä nïëm traãi
nhûäng nöîi buöìn.
Ngaây êëy, sau Tïët Bñnh Ngo uâ(1966) vaâi tuêìn, möåt thêìy giaáo daåy
böí tuác vùn hoáa cho töi biïët àöìng nghiïåp cuãa öng coá nhûäng ngûúâi chó
"chuyïn ... chúi" (caách goåi móa mai möåt söëaâ caán böå laâm cöng taác
chuyïn traách böí tuác vùn hoáa ngaây àoá), hoåc viïn chaã vêån àöång àûúåc
mêëy ngûúâi , vêåy maâ àïën kyâ thi vêîn àuã con söë baâi nöåp. Hoãi ra múái biïët
caác "böë" naây àaä laâm "xiïëc" bùçng caách vêån àöång caác em hoåc sinh vaâo
thi... höå. Öng giaáo naây tûác quaá nïn coá nhúâ töi viïët giuáp möåt baâi thú àaã
kñch àïí öng àùng lïn baáo tûúâng. Thêëy "coá vêën àïì" töi liïìn laâm ngay
möåt baâi thú nhan àïì:"Chûúác quyã mûu thêìn".
Öng muöën khoe khoang vúái quyá phoâng
Kyâ thi böí tuác, hoåc viïn àöng
Hoåc sinh "ba, böën" öng caân hïët
Bùæt chuáng ra àònh thi höå öng

Ruã ró öng thêìm baão caác em
Ài thi àïí khuêëy phong traâo lïn
Caác em thú beá naâo àêu biïët
"Chûúác quyã mûu thêìn" àïí döëi trïn.
Vò thïë baâi thi cuãa caác em
Lúáp trûúâng töí nhoám roä tûâng tïn
Khiïën öng àêìu giêëu maâ àuöi húã
Phêën trùæng lau röìi, löå baãng àen.
Laâm xong, àûúåc öng baån khuyïën khñch, töi liïìn cheáp thïm möåt
baãn gûãi lïn baáo NGÛÚÂâI GIAÁáO VIÏN NHÊN DÊN. Ba tuêìn sau, ngaây
24-3-1966, töi vui mûâng hïët noái khi thêëy baáo àùng baâi thú trïn
nhûng àöìng thúâi cuäng giêåt thoát ngûúâi khi dûúái tïn töi, baáo laåi coân
thïm àõa chó: "Trûúâng cêëp II, Quyânh Vên, Quyânh Cöi, Thaái Bònh".
Thïë laâ chïët töi röìi. Tûâ àoá töi cûá núm núáp chúâ àúåi möåt àiïìu gò àoá seä xaãy
ra ...
Vaâ quaã àuáng nhû thïë. Möåt höm, sau mêëy ngaây vùæng nhaâ sang
huyïån khaác dûå höåi nghõ chuyïn àïì, töi vûâa vïì àïën cöíng trûúâng àaä
thêëy vúå töi bïë àûáa con nhoã chaåy ra àoán, veã mùåt khöng bònh thûúâng.
Vúå töi àûa ra möåt xêëp nhûäng túâ giêëy nho nhoã :
- Anh lïn Phoâng ngay! Vûâa qua ngaây naâo Phoâng cuäng cho ngûúâi
mang giêëy xuöëng "troác naä" anh àêëy!
- Chuyïån gò vêåy ?
Töi höìi höåp hoãi laåi :
- Chuyïån baâi thú chûá coân chuyïån gò nûäa!
Töi vöåi vaä àaåp xe lïn phoâng ngay. Taåi àêy, liïn tiïëp mêëy ngaây
liïìn töi phaãi ngöìi möåt chöî àïí viïët kiïím thaão vïì haânh vi "Böi nhoå

phong traâo BTVH cuãa huyïån". Sau àoá laâ möåt buöíi hoåp phï phaán töi.
Baâ trûúãng phoâng noái:
- Àöìng chñ laâm nhuåc caã huyïån naây. Vûâa qua khi töi thay mùåt
caán böå vaâ nhên dên huyïån nhaâ lïn lônh bùçng khen vïì thaânh tñch"
Hoaân thaânh kïë hoaåch 5 nùm BTVH" cûá bõ ngûúâi ta lêëy thú cuãa àöìng
chñ ra chêm choåc vaâ nhòn bùçng con mùæt khaác...
Baâ chûa noái xong, öng phuå traách vùn xaä àaä chen vaâo:
- Àöìng chñ viïët thïë, thûã hoãi àöìng baâo miïìn Nam àoåc seä nghô gò
vïì miïìn Bùæc tûúi àeåp cuãa chuáng ta. Röìi caã thïë giúái àoåc seä nghô gò vïì
dên töåc Viïåt Nam anh huâng...
Toaân böå sûå viïåc naây ngaây àoá töi coá viïët thû baáo vïì Toaâ soaån.
Mêëy ngaây sau, àang trong têm traång lo êu, chaán chûúâng thò töi nhêån
àûúåc thû cuãa anh Lûúng Gia Ninh tûâ 14 Lï Trûåc (Haâ Nöåi) gûãi vïì.
Trong thû coá cêu töi coân nhúá àïën têån bêy giúâ: "Cûá yïn têm. Chuáng ta
cuâng chõu traách nhiïåm vïì baâi thú êëy!".
Àuáng laâ chïët àuöëi vúá àûúåc coåc. Nïëu khöng, khöng biïët töi seä
söëng ra sao trong nhûäng ngaây àoá.
Nïëu khöng, àïí àêu cho hïët hoåc... "giaã"
Ö chaáu gaái àang ngöìi uöëng nûúác vúái töi thò tûâ xa möåt cêåu thanh
niïn húát haãi chaåy laåi:
- Em kiïëm chõ muöën chïët.
Chaáu töi cûúâi xoâa:
- Xin löîi, chõ khöng nghô em kiïëm chõ vaâo giúâ naây. Sao, thaânh
cöng röìi phaãi khöng?
Cêåu thanh niïn keáo ghïë ngöìi gêìn laåi röìi noái nhoã nhûng cuäng àuã
àïí töi nghe thêëy.
- Daå... röìi. Nhûng hùæn giao heån chõ phaãi àûa trûúác 2 chó, coân 3
chó hùæn lêëy sau khi àaä coá kïët quaã... Em baão àaãm vúái chõ laâ ngon laânh
aâ. Cêåu naây laâ sinh viïn Baách Khoa, hoåc siïu têët caã caác mön.

- Ö kï.
- Ö kï.
Cêåu thanh niïn ài röìi, möåt laát laåi quay laåi.
- Chõ phaãi àûa hïët baãn sao höì sú thi cûã cho em. Nhêët laâ caái theã
hoåc sinh êëy.
Coân laåi hai ngûúâi, töi hoãi chaáu:
- Phi vuå gò vêåy?
Khöng tiïån giêëu töi, chaáu cûúâi:
-Em trai bïn chöìng chaáu thi vaâo Àaåi hoåc taåi chûác muöën nhúâ
chaáu kiïëm cho ngûúâi thi... mûúán.
Trúâi úi, àaä coá dõch vuå laâm... vúå mûúán, röìi àeã con... mûúán röìi, bêy
giúâ laåi àïën thi... mûúán nûäa. Kinh tïë thõ trûúâng thêåt thiïn biïën vaån
hoaá.
Mong sao chuyïån trïn chó laâ caá biïåt. Nïëu khöng, nûúác ta àïí àêu
cho hïët hoåc... "giaã"?

Vò sao tröëng trûúâng khöng àaánh àûúåc
Baâ xaä töi daåy lúáp phöí cêåp ban àïm. Töëi nay, àoaán luác naây baâ àaä
daåy xong hai tiïët cuãa mònh, töi àem xe àïën àoán. Àïën núi, thêëy lúáp naâo
lúáp êëy àeân àoám saáng choang, im phùng phùæc, ngúä chûa àïën luác giaãi
lao nïn töi laåi quay ra àïí chúâ... tiïëng tröëng. Nhûng röìi chúâ maäi, chúâ
maäi maâ chùèng thêëy àöång tônh gò. Söët ruöåt quaá, töi múái phoáng vaâo
trûúâng xem sao. Ai ngúâ vúå töi cuäng àang àûáng chúâ töi:
- Sao àïën chêåm vêåy?
- Thò coân chúâ...
- Chúâ gò?
- Chúâ tröëng baáo giaãi lao...
Vúå töi phaá lïn cûúâi:
- Öng quan liïu quaá... Nhûäng lúáp nhû thïë naây coá ai daám àaánh
tröëng ra chúi àêu.
- Sao vêåy?
- Àïí chuáng noá ra, röìi döng luön, khöng theâm trúã laåi lúáp nûäa chûá
sao?

- Vêåy laâ cûá...
- Thêìy noå tiïëp àïën cö kia. Thêìy cö tûå canh giúâ maâ lùèng lùång
"chiïëm lônh trêån àõa".
Nghô maâ thûúng cho caác thêìy caác cö. Khöng thïë thò khöng coá
hoåc troâ, khöng coá phong traâo... Caác em hoåc sinh naây àuáng laâ nhûäng
"cêåu êëm cö chiïu" kiïíu múái. Àïën lúáp muöën hoåc thò hoåc, muöën nghó thò
nghó. Ngöìi trong lúáp mêët trêåt tûå nhû quyã sûá, vêåy hïî maâ thêìy cö naâo
nghiïm khùæc, bùæt vaâo khuön pheáp laâ laâm "reo", àoâi "thay bùçng thêìy
khaác" vò thêìy "giaãng khoá hiïíu lùæm".
Àêy laâ àiïìu maâ caác nhaâ quaãn lyá giaáo duåc, nhêët laâ nhûäng ngûúâi
phuå traách maãng giaáo duåc phöí cêåp cêìn quan têm túái.
Sao töi núä laâm thïë
Öng baån haâng xoám vöën laâ nhaâ giaáo vïì hûu traã laåi töi túâ baáo röìi
noái:
- Thêëy ghï. Vûâa nöíi da gaâ, vûâa höëi hêån.
Töi ngêín ngûúâi:
- Sao vêåy?
- Àêy, baáo àêy, töi àoåc öng nghe nheá: "Cha töi cûåc kyâ nghiïm
khùæc vúái con caái. Coá lêìn chuêín bõ ngaây mai lïn àûúâng ài thi hoåc sinh
gioãi, do tuöíi treã ham vui, töi vïì nhaâ quaá khuya, cha töi phaåt töi
khoaãng 300 roi tre. Khùæp ngûúâi töi tûáa maáu, töi phaãi nùçm liïåt giûúâng
suöët caã tuêìn. Coá leä nhúâ vêåy maâ anh em chuáng töi ngaây nay múái nïn
ngûúâi...". Töi súãn da gaâ vò nghô àïën 300 lùçn roi tre quêët lïn möåt cú thïí
non núát àïën tûáa maáu phaãi nùçm liïåt giûúâng caã tuêìn lïî maâ öng böë vöën
laâ nhaâ giaáo, hiïåu trûúãng möåt trûúâng cêëp 3, möåt nhaâ sû phaåm àûúåc coi
laâ mêîu mûåc àaä daânh cho àûáa con cuãa mònh. Coân cêu noái cuãa anh con
trai: "Nhúâ vêåy maâ anh em töi nïn ngûúâi" laåi laâm töi... höëi hêån. Caã àúâi
töi khöng àaánh con bao giúâ, khöng biïët coá phaãyãi vò thïë maâ àûáa con
trai bûúáng bónh cuãa töi chó truáng giaãi ba trong kyâ thi quöëc tïë, nïëu töi

duâng phûúng phaáp "300 roi tre" kia chùæc chùæn chaáu phaãi nhêët thïë
giúái röìi...
- Thò àêëy, coân àûáa uát àoá, öng aáp duång ài cho noáthaânh... baác hoåc.
Öng yïn têm, chuáng noá khöng thïí goåi caãnh saát àïën can thiïåp nhû bïn
Têy, bïn Myä àûúåc àêu maâ lo.
Töi noái choåc. Öng baån töi sa sêìm mùåt:
- Noái vêåy thöi, chûá sao töi núä laâm thïë.
"Hoåc heâ"
Anh Khûúng àïën nhaâ, khoe vúái töi:
- Chaáu baán caái nhaâ cuä vaâ mua àöíi möåt chiïëc khaác röìi chuá aå. Söë
tiïìn dû ra chaáu duâng mua möåt chiïëc xe ben àïí chúã thuï àêët àaá kiïëm
tiïìn nuöi con caái ùn hoåc.
Khûúng chó tay vaâo cêåu con trai khoaãng 14,15 tuöíi:
- Heâ naây, böë laái, con laâm lú.
- Anh khöng àïí chaáu hoåc haânh, ön têåp gò nûäa aâ?
Khûúng cûúâi:
- Coá chûá. Nhûng maâ laâ hoåc "trûúâng àúâi".
ñt lêu sau, gùåp laåi cha con anh Khûúng, töi hoãi:
- Naâo, chaáu hoåc àûúåc gò röìi?
Khûúng baão con:
- Con noái ài.
Thùçng beá khoanh tay, noái hïåt nhû traã lúâi thêìy trong lúáp:
- Thûa öng. Chaáu hoåc àûúåc nhiïìu àiïìu maâ nhaâ trûúâng khöng
bao giúâ daåy chaáu caã aå. Vñ duå, möîi khi gùåp ngûúâi thöíi coâi bùæt xe dûâng
laåi, chaáu chó viïåc cho 10 ngaân àöìng vaâo túâ giêëy gêëp kñn laåi, àùåt vaâo
tay hoå, laâ xe chaáu cûá viïåc chaåy qua.

Nghe xong töi cûá bùn khoùn:
- Duâ chuyïån trïn laâ caá biïåt nhûng àïí caác chaáu "biïët súám" nhû
thïë liïåu coá phaãn sû phaåm khöng?
Em chûa tûâng viïët nhûäng chûä naâo nhû thïë
Vûâa thoaáng thêëy baâ Haãi, chuã saåp vaãi úã chúå nhaâ löìng, thêëp
thoaáng ngoaâi cöíng, cö giaáo Lan àaä lo lo trong buång. "Baâ êëy laåi àïën àoâi
tiïìn mònh àêy". Vò thïë, khi baâ Haãi vûâa ngöìi xuöëng ghïë, Lan àaä noái
ngay:
- Xin chõ cho em khêët thïm ñt ngaây nûäa, con heo nhaâ em höm
qua böîng dûng lùn àuâng ra chïët. Khöí, àaä bõ àêëm laåi coân bõ àaåp.
Baâ Haãi cûúâi xúãi lúãi:
- Khöí, töi coá laâ khaách núå àêu maâ cö noái thïë. Söë àoá, cö cûá giûä lêëy,
bao giúâ coá àûa laåi töi cuäng àûúåc. Coân höm nay, töi àïën àêy laâ nhúâ cö
möåt viïåc. Coá phaãi chaáu Phoáng vêîn thûúâng àïën nhaâ cö chúi khöng?
- Coá àêëy... Nhûng maâ chõ hoãi chaáu naâo? Hoåc sinh thûúâng àïën
nhaâ em coá nhûäng hai chaáu tïn Phoáng. Möåt chaáu laâ con öng Hai àaåp
xñch lö, möåt chaáu laâ con öng Ba...
- Öng Ba, chuã tõch thõ xaä phaãi khöng cö? Baâ Haãi cûúáp lúâi.
- Daå, vêng. Nhûng chõ hoãi àïí laâm gò vêåy?
Baâ Haãi haå gioång:
- Chaã laâ, khu nhaâ löìng chúå àang bõ sùæp xïëp phên lö laåi. Lêìn naây
chõ muöën àöíi saåp haâng ra phña ngoaâi bòa, chûá úã tñt têån cuâng nhû lêu
nay haâng hoaá ïë êím quaá. Chõ muöën nhúâ em noái giuáp vúái öng Ba möåt
tiïëng. Em noái laâ àûúåc ngay aâ. Vò chõ nghe noái chaáu Phoáng noá quyá cö
giaáo lùæm vaâ do àoá öng Ba cuäng rêët nïí vò cö...
Cö Lan ngêìn ngûâ:
- Em thêëy khoá quaá chõ aâ. Vúå chöìng öng Ba quaã laâ coá quyá mïën
em thêåt, nhûng chaã leä,,,

Baâ Haãi söi nöíi:
- Chaã leä caái gò. Em chó cêìn viïët cho öíng mêëy chûä giúái thiïåu chõ laâ
chöî thên thñch vúái em, rùçng chõ cêìn öng giuáp àúä cho möåt lö haâng thêåt
tiïån... Àoá, em chó cêìn viïët thïë, coân moåi sûå àïí chõ lo. Röìi chõ seä xoáa hïët
söë núå cho em.
Cö Lan thúã daâi:
- Noái thêåt, xûa nay em chó quen viïët thû cho öng baâ Ba àïí trao
àöíi viïåc hoåc haânh cuãa chaáu Phoáng, chûá em chûa tûâng viïët möåt chûä
naâo nhû thïë caã. Mong chõ thöng caãm cho em. Coân söë tiïìn cuãa chõ, em
xin hûáa, tuêìn sau seä tòm caách àïí gûãi laåi chõ.
- Tuyâ cö.
Baâ Haãi xõu mùåt xuöëng röìi cêìm noán vöåi vaä ra vïì...
Trûúâng thi bõ têën cöng
Nhên chuyïën ài nghó úã Àaâ Laåt, gùåp töi, mêëy cö giaáo tónh K. höëi
thuác röëi rñt:
- Vïì ngay quï chuáng em maâ laâm caái phoáng sûå!
- Gò vêåy?
- Vuå kyâ thi töët nghiïåp Böí tuác vùn hoaá! Ghï lùæm, àïën baáo tónh
nhaâ coân phaãi lïn tiïëng nûäa laâ...
Töi hoãi. Hoáa ra... Do biïët àêy laâ kyâ thi cuöëi cuâng cuãa chûúng
trònh cuä (tûâ sang nùm seä hoåc vaâ thi theo chûúng trònh múái) nïn caác
thñ sinh cuâng gia àònh vaâ cú quan cuãa hoå àaä "àöång viïn töíng lûåc" söëng
chïët cho sûå thùæng lúåi cuãa kyâ thi naây. Vò thïë khöng biïët bùçng caách naâo,
àïì thi vûâa àûúåc àoåc lïn thò ñt phuát sau, taåi caác tuå àiïím photocoppi
trong thõ xaä àaä àöng ngheåt ngûúâi, àïën "sao y" vaâ "nhên röång" caác baâi
giaãi. Söë khaách haâng naây àaä laâm tùæc ngheän giao thöng caã tiïëng àöìng
höì. Sau khi coá àêìy àuã "vuä khñ" trong tay röìi, caác lûåc lûúång "chi viïån"
kia liïìn túái têëp têën cöng vaâo "trêån àõa" trûúâng thi. Coá ngûúâi boã tiïìn ra
àïí mua caã cêy thang tre duâng cho viïåc... treâo tûúâng. Coá ngûúâi treâo lïn

cêy buåm tay vaâo miïång kïu lúán: "Anh An, anh Têm úi... Xin ài tiïíu
ngay ài... Coá ngûúâi cêìn gùåp...". Treã con rao ñ úái: "Mûúâi ngaân möåt baâi
giaãi Toaán àêy... mua mau keão hïët...". Bûác tûúâng raâo chùån giûäa trûúâng
thi vúái àûúâng phöë àöng kñn ngûúâi bu baám. Tûâng àúåt neám baâi vaâo sên
raâo raâo nhû laá ruång trong cún giöng. Cöng an vaâ ngûúâi baão vïå phaãi
duâng thanh göî àïí gaåt gom laåi thaânh àöëng. Nhûng hïët àúåt naây thò àúåt
khaác laåi mûa túái!
Nghe xong chuyïån, töi ruâng mònh röìi ngêín ngú tûå hoãi:
- Ài thi àûúåc gaâ baâi kyä caâng thïë kia, chaã traách àêåu xong, lïn
laâm caán böå... lúán, lúä coá ra toâa, miïång cûá leo leão: "Töi hoåc haânh ñt. Baão
kyá laâ töi kyá aâ. Àêu coá biïët thiïåt haåi lúán cho Nhaâ nûúác nhû thïë!".
Noá quïn hïët lúâi thêìy daåy ngaây xûa röìi
Öng êëy gêìn àêy böîng vuåt lïn thaânh "ngöi sao" (êëy laâ theo caái löëi
thöíi lïn têån mêy xanh cuãa mêëy öng nhaâ baáo) trïn nïìn trúâi àiïån aãnh
nûúác nhaâ. Àiïìu êëy, öng biïët tûâ lêu röìi. Nhûng chuyïån cö êëy chñnh laâ
con beá Teâo, Buâi Thõ Teâo, hoåc sinh lúáp 5, öëm o, gêìy coâm cuãa öng ngaây
trûúác, úã caái thõ trêën heão laánh êëy, thuá thêåt maäi gêìn àêy öng múái hay.
(Cuäng taåi öng lûúâi àoåc baáo, chûá ngaây nay, bao chöî kñn àaáo cuãa diïîn
viïn, àêu coá hiïëm ngoâi buát thoåc maåch).
Öng giaáo tûâng coá vinh dûå laâ thêìy daåy cuãa "ngöi sao" êëy, may
mùæn sao vûâa qua laåi coá dõp trúã laåi thõ trêën êëy. Cöng viïåc àêìu tiïn, öng
nghô laâ phaãi àïën têån nhaâ àïí chia vui vúái gia àònh "ngöi sao" kia, mùåc
duâ öng biïët luác naây cö àang söëng úã möåt thaânh phöë lúán. Caãnh cuä ngûúâi
xûa nguâi nguâi thûác dêåy trong öng. Àêy laâ caái giïëng àêìu ngoä. Con beá
Teâo 8,9 tuöíi, ngöìi tùæm àaä biïët keáo quêìn che kñn ngûåc... Öng coân nhúá,
ngaây êëy, thêëy öng khen beá Teâo, ñt tuöíi maâ àaä rêët yá tûá, öng böë Teâo àaä
caãi chñnh ngay: "Cöng lao cuãa thêìy àoá. Chaáu noá baão thêìy daåy kyä
lûúäng lùæm, tûâ nïët ùn, nïët úã...".
Öng bûúác vaâo nhaâ. Böë cö beá nùm naâo ra tiïëp. Vêîn coân nguyïn
veã thêåt thaâ ngaây trûúác, tuy khuön mùåt coá giaâ ài ñt nhiïìu.
- Töi àïën chuác mûâng gia àònh... àaä saãn sinh ra möåt ngöi sao...

Öng chûa noái hïët cêu àaä bõ öng chuã nhaâ giú tay cùæt ngang:
- Xin löîi, thêìy noái thêåt hay noái àuâa...
Öng giaáo ngú ngaác:
- Ú... ú... töi noái laâ noái thêåt... Em Teâo nhaâ ta rêët gioãi...
Chuã nhaâ cûúâi maâ nhû mïëu:
- Vêng, thêìy noái thêåt thò töi cuäng xin àaáp thêåt... Con Teâo nhaâ
töi coá gioãi... nhûng maâ gioãi... thöi, xin löîi thêìy, noái ra nhuåc nhaä lùæm
thêìy úi...
Biïët laâ vö yá àuång vaâo chöî sêu kñn cuãa gia àònh, öng giaáo khöng
daám noái thïm. Nhûng öng chuã nhaâ vêîn chûa chõu dûâng laåi:
- Thêìy úi, noá ài laâm caái nghïì naây theo ngûúâi ta, noá quïn hïët lúâi
thêìy daåy ngaây xûa röìi nïn bêy giúâ húi tñ laâ noá hön hñt. Töi giaâ, hai
thûá toác trïn àêìu röìi maâ thêåt tònh àïën giúâ naây, töi chûa tûâng thêëy
ngûúâi Viïåt Nam ta hön nhau cöng khai bao giúâ. Vêåy maâ noá laâm thïë
àoá. Röìi noá cúãi àöì, àûúåc goåi hoa myä laâ "khoaã thên". Trúâi úi, coá laâ giöëng
suác vêåt thò öng böë múái coá gan ngöìi xem con gaái mònh úã trêìn, úã truöìng.
Maâ cúãi úã àêu khöng cúãi, laåi tö hö trïn maân aãnh röång úã ngay caái raåp
àêìu heãm kia laâm boån treã con ài qua thónh thoaãng laåi gaâo lïn: "Öng
Nùm úi, ra maâ xem con gaái öng "truöíng cúâi" kòa...". Nhuåc nhaä lùæm
thêìy úi, thêìy coá thûúng töi xin thêìy tiïëp tuåc baão ban noá...
Öng chuã nhaâ ngheån ngaâo nhû muöën khoác. Öng giaáo àûáng lïn,
àaânh noái lúâi sau cuâng:
- Xin öng yïn têm. Gùåp chaáu, töi seä khuyïn rùçng chaáu haäy nhúá
mònh laâ ngûúâi Viïåt Nam...
May maâ caác em khöng baão: "Chaán Viïn Ghï!
Chûáng kiïën möåt em hoåc sinh àoåc thuöåc loâng khöng soát möåt chûä
baâi thú "Nuái àöi" cuãa nhaâ thú Vuä Cao cho em khaác nghe, töi thêëy vui,
nhûng röìi niïìm vui bêët chúåt bõ giaãm ài ngay khi töi hoãi em rùçng:
"Chaáu coá biïët taác giaã baâi thú laâ ai khöng?". Em àaä lùæc àêìu. Coân cö

baån cuãa em thò àaáp vúái veã nûúác àöi: "Laâ nhaâ thú Nam Cao phaãi khöng
chuá?"
Chuyïån trïn laâm töi nhúá àïën möåt giai thoaåi vïì nhaâ thú Chïë Lan
Viïn. Dõp êëy, vïì cöng taác ú yãtónh noå, nhaâ thú àûúåc möåt söë thêìy giaáo
múâi vïì trûúâng dûå buöíi sinh hoaåt cêu laåc böå vùn hoåc. Phêìn nghi lïî
"chuã" haâo hûáng giúái thiïåu "khaách".
-Xin trên troång giúái thiïåu vúái caác em àêy laâ taác giaã baâi thú
"Ngûúâi ài tòm hònh cuãa nûúác" nöíi tiïëng maâ caác em ai cuäng thuöåc. Vêåy
caác em coá biïët àêy laâ nhaâ thú naâo khöng?
Caã höåi trûúâng im phùng phùæc. Laát sau múái coá möåt em trai maånh
baåo àûáng lïn:
-Thûa laâ nhaâ thú Chïë Viïn Lan aå...
Caác thêìy caác cö ngûúång chñn caã mùåt, thiïëu àiïìu àöån thöí. Khöng
khñ phoâng hoåp cùng thùèng. May quaá, àuáng luác êëy, nhaâ thú cuãa chuáng
ta kõp àûáng lïn, gúä thïë bñ cho caã thêìy lêîn troâ.
-Caãm ún caác em àaä nhúá àûúåc tïn töi nhû thïë... Cuäng may maâ
caác em khöng baão laâ Chaán Viïn ghï!
Caã höåi trûúâng cûúâi öì lïn, vui veã...
Viïåc ngûúâi àoåc chó nhúá taác phêím chûá khöng nhúá taác giaã coá thïí laâ
haånh phuác àöëi vúái caác nhaâ vùn, nhaâ thú. Nhaâ thú Tïë Hanh àaä tûâng
noái lïn àiïìu naây trong möåt baâi thú vïì thi haâo Nguyïîn Du. Nhûng töi
nghô, duâ sao cuäng chó laâ quan niïåm, laâ caách noái cuãa nhûäng ngûúâi laâm
ra "saãn phêím". Coân caác thêìy giaáo chuáng ta, nhûäng "ngûúâi phên phöëi
saãn phêím àoá àïën ngûúâi tiïu duâng" leä naâo laåi àïí "khaách haâng" cuãa
mònh khöng biïët àïën hoå!
Hai caách àöëi xûã
...hai kïët quaã
Buöíi saáng. Gùåp giaáo sû Trêìn Tuêën Löå, Phoá chuã tõch Höåi Têm lyá
Giaáo duåc hoåc Viïåt Nam. Thêìy kïí chuyïån: Caách àêy hún 40 nùm,

trong nhûäng ngaây cuöëi cuãa cuöåc khaáng chiïën chöëng Phaáp, thêìy daåy úã
möåt trûúâng thuöåc huyïån Thû Trò (cuä) tónh Thaái Bònh. Thêìy troâ vûâa
daåy, hoåc vûâa tham gia àaánh giùåc. Vêåy maâ coá möåt viïåc, têët caã hoåc troâ
(vaâ caã phuå huynh nûäa) nhêët àõnh khöng cho thêìy laâm cuâng. êëy laâ viïåc
àïm àïm nuáp dûúái höë caá nhên, sêu luát àêìu ngûúâi úã saát chên haâng raâo
àöìn giùåc, àïí chôa lïn mùåt àêët nhûäng caái loa sùæt têy, phaát thùèng vaâo
àöìn nhûäng tin chiïën thùæng trïn mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã cuãa quên
dên ta.
Luác àêìu thêìy khöng hiïíu lyá do. Moåi ngûúâi súå thêìy bõ hy sinh
chùng? Nïëu vêåy, taåi sao khi phuåc kñch chöëng caân caác em laåi khöng
ngùn caãn? Sau múái roä: thò ra caác em lo ngaåi khi phaát thanh seä gùåp
phaãi vaâi tïn lñnh lûu manh tûâ trong àöìn noá vùng tuåc ra vúái thêìy! Nhû
thïë laâ khöng àûúåc. Möåt ngûúâi thêìy giaáo khöng thïí bõ ai xuác phaåm duâ
àoá laâ keã thuâ!
Cuöëi cêu chuyïån, töi hoãi thêìy vïì nhûäng hoåc sinh ngaây êëy. Thêìy
vui veã:
- Khaá caã, töët caã... Coá em sau naây laâm àïën Chuã tõch tónh... Coân
caán böå, thêìy cö giaáo, giaáo sû, giaám àöëc Súã thò nhiïìu. Cuäng coá nhiïìu
em laâ liïåt sô...
Buöíi chiïìu, vïì nhaâ, gùåp con gaái daåy hoåc tûâ dûúái tónh lïn thùm.
Chaáu kïí:
- Con T.M hoåc sinh cuãa con êëy, noá ài laâm àiïëm trïn taâu viïîn
dûúng bõ nhiïîm HIV röìi böë aå... Meå noá nghe tin, nhuåc quaá, uöëng thuöëc
rêìy àõnh tûå tûã nhûng chïët khöng àûúåc, do àûúåc cûáu.
- T.M naâo nhó? Töi hoãi laåi.
- Böë quïn röìi sao. Con beá chuyïn cuáp cua àïí àaân àuám chúi búâi úã
lúáp con êëy.Viïët thû múâi böë meå noá lïn àïí trao àöíi caã chuåc lêìn maâ maäi
sau múái chõu lïn. Khöng xin löîi thò thöi coân chûãi búái giaáo viïn ra raã.
Naâo: "Viïåc daåy hoåc troâ laâ nhiïåm vuå cuãa caác anh caác chõ, chûá àêu phaãi
laâ viïåc cuãa chuáng töi maâ cûá àoâi töi nhû àoâi núå". Naâo: "Tröng baãn mùåt
cuãa caác võ thïë kia, con töi noá boã hoåc laâ phaãi...".

Àuáng laâ hai caách àöëi xûã vúái thêìy thaânh ra hai kïët quaã.
Nhaâ vùn Nguyïîn Khaãi vaâ vua hïì Saåc lö
Töi àaä tûâng àûúåc nghe möåt giai thoaåi vïì nhaâ vùn Nguyïîn Khaãi.
Rùçng lêìn àoá, ngaây àoá, öng coá laâm giuáp cêåu con trai baâi têåp laâm vùn cö
giaáo cho vïì nhaâ laâm (têët nhiïn cö khöng biïët em laâ con nhaâ vùn).
Àêìu àïì: " Em haäy phên tñch chuã yá cuãa nhaâ vùn Nguyïîn Khaãi
qua taác phêím...". Àûúåc böë, möåt nhaâ vùn coá tiïëng laâm vùn cho, laåi laâ
baâi vùn trûåc tiïëp viïët vïì böë mònh thò coân gò hún nûäa. Khöng àiïím 10
thò cuäng phaãi laâ àiïím 9. Tûâ àoá cêåu cûá noáng loâng chúâ ngaây cö giaáo traã
baâi. Ngaây êëy àïën vaâ thêåt bêët ngúâ cho cêåu, baâi cuãa cêåu chó àaåt àiïím
trung bònh búãi lúâi phï thêåt oaái oùm: "Khöng hiïíu yá taác giaã!".
Àïí kiïím tra laåi sûå chñnh xaác cuãa giai thoaåi naây,vûâa qua töi coá
àiïån thoaåi cho nhaâ vùn. Àêìu dêy bïn kia, öng cûúâi thaânh tiïëng: " úâ...
úâ... coá àêëy!".
- Vêåy anh coá taán thaânh yá kiïën cuãa cö giaáo khöng?
- Taán thaânh quaá ài chûá! Vò taác phêím vùn chûúng khi ra ngoaâi
àúâi noá coá cuöåc söëng riïng cuãa noá. Àöåc giaã àoåc noá chñnh laâ laåi saáng taåo
lêìn thûá hai. Maâ àaä saáng taåo thò hoå coá quyïìn nghô theo caách cuãa hoå
chûá!
Cuöëi cuâng töi noái vúái nhaâ vùn Nguyïîn Khaãi:
- Chuyïån anh kïí laâm töi nghô àïën Vua hïì Saåc lö. Nghe noái coá
lêìn ài qua thaânh phöë noå úã nûúác Anh , thêëy úã àêy coá cuöåc thi vúái nöåi
dung "Bùæt chûúác Saåc- lö", ai bùæt chûúác caâng giöëng thò àûúåc àiïím caâng
cao. Saåc lö liïìn caãi trang vaâo dûå thi. Kïët quaã cuäng thêåt bêët ngúâ. Öng
chó àaåt àûúåc giaãi ba trong khi giaãi nhêët thuöåc vïì möåt ngûúâi khöng hïì
quen biïët öng. Nghïå thuêåt laâ thïë phaãi khöng anh?
Phña àêìu dêy bïn kia nhaâ vùn laåi cûúâi...
Lêng lêng nhû àang bay

Cai hoa vao qua khu 669

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Cai hoa vao qua khu 669

Similar to Cai hoa vao qua khu 669 (20)

Cai hoa vao qua khu 669