1. Kur’ân Kırâatinde
Tecvid İncelikleri
MEDLER
Yard. Doç Dr.
Rahim TUĞRAL

2. Dikkat
Bu sunumdaki Arapça karakterleri
iyi görüntüleyebilmek ve
Rahat okuyabilmek için
bilgisayarınıza
önce “ARAPÇA DİL DESTEĞİ” yüklemeniz;
sonra da bu CD’de verdiğim
“Mushaf TR” karakterini kopyalamanız gerekir.
Bunu yapabilmek için
DENEME MASASI’ndan
Yazı Tiplerini bulun
Ve oraya “Mushaf TR” karakterini kopyalayın.

3. Med Harfi
Vâv Yê Elif
‫ـــ و‬
ُ ‫ـــ ى‬
ِ ‫ـــ ا‬
َ

4. Med Sebebi
Hemze Sükûn
Harekeli olan elif Harekesiz harf
‫ء‬ ُ ِ َ
‫ا ا ا‬ ْ ‫ف ف‬
Lâzım sükûn Ârız sükûn
َ ً‫ َ ْ ا‬
‫وقف ا و‬ ْ ِ َ ً‫ َ ْ ا‬
‫وقف ا ث ابت ْ وصل س اقط‬
ِ َ ً‫ َ ْ ا‬
ْ ‫وص ْل ث ابت‬
ِ َ ً‫ َ ا‬
İşareti cezim ve şedde Telâffuzda işareti
ْ
‫ــ‬ ّ ْ
‫ــ ــ‬

5. ‫‪Medd-i Tabîî‬‬
‫‪Med harfi + med sebebi yok = Medd-i Tabîî‬‬
‫بسم هّٰللا الرحمن ، ش َهديد ، يئمننون ،‬
‫ ُ ْ ِ ُ َ‬ ‫دي۪ ٌ‬ ‫ ِ ْ ِ ِ َّ ْ ِنٰ ِ‬
‫،هذا‬
‫ِنٰ َ‬
‫انه ، داود ، و كت ُبهدي۪ و رسلهدي۪‬
‫ َ ُ ُ ِ‬ ‫ َ ُ َ َ ُ ِ‬ ‫ ِ َّ ُ‬

6. Bir elif miktarı
Telâffuz Yönünden Mûsikî Yönünden
a) İki hece miktarı, a) Bir parmak kaldıracak kadar,
b) İki hareke miktarı, b) Bir dörtlük zaman dilimi
c) E lif diyecek kadar c) Bir vuruşluk zaman dilimi
bir miktar.

7. Neden E lif ? İki hece
‫جميم ح ا خ ا دال ذال را زا‬
َ َ ْ َ ْ َ َ َ ْ ِ ‫ث ا‬
َ ‫ت ا‬
َ ‫ب ا‬
َ ْ ِ َ
‫ا لف‬
ْ َْ ْ َ
‫عميْن غمين‬ ‫ظ ا‬
َ ‫ط ا‬
َ ْ َ
‫ض اد‬ ْ َ
‫ص اد‬ ْ‫سمين شمين‬
ِ ْ ِ
‫ي ا‬
َ ‫ه ا‬
َ ْ َ
‫واو‬ ْ ِ
‫مميم‬ ْ َ ْ َ ْ َ
‫ق اف ك اف لم‬ ‫ف ا‬
َ
Neden bir parmak kaldıracak kadar ?
1- Kur’ân okumada bir elif miktarı, parmak
kaldırarak gösterilir.
2- Mûsikîde notaların ölçüsünü belirtmek için
bir tempo işaretidir.

8. ‫‪Medd-i tabîî’de‬‬
‫‪Bir elif miktarını‬‬
‫‪Terk etmeden okumak‬‬ ‫‪Fazla uzatmadan okumak‬‬
‫‪farz‬‬ ‫‪vâcip‬‬
‫.‪derecesindedir‬‬
‫‪Meselâ‬‬
‫انـ ا اعطن اك الكوثر *‬
‫ِ ّٓ َ َ ْ َميَ َ ْ َ َ َ‬
‫ْٓ‬ ‫انـ ا اعطمين اك الكوثر *‬
‫ِ ٓ ّـ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َ‬
‫َ‬
‫* ان اعطمينكَ الكوثرَ‬
‫ْ َ َ‬ ‫ِ َّ َ ْ َ ْ َ‬
‫ف انصرن ا عل ى القوم الك افرين * ف انص ن ا عل ى القوم الك افرين *‬
‫ْ َ ْ ِ ْ َ ِ ِ َ‬ ‫َ ْ ْرُرَ َ َ‬
‫ْٓ‬ ‫ْ َ ْ ِ ْ َ ِ ِ َ‬ ‫َ ْ ْرُ ْ َ َ َ‬
‫ْ َ ْ ِ ْ َ ِ ِ َ‬
‫ف انصرن عل ى القوم الك افرين‬
‫َ ْ ْرُ ْ َ َ َ‬

9. Medd-i Muttasıl
Med harfi + med sebebi hemze = medd-i muttasıl
aynı kelimede
‫س اء ٌ حٓئ َل‬
ُ‫لِ ْر‬
َ َ‫و‬
ٓ َ َٓ
‫ج اء‬ ُ‫َتْٓرُ ْر‬
‫لنوء‬ َ ٌ ُ‫ن ً ْٓر‬
‫ٓ ۪ ميئ ا س وء‬ َ ‫ه‬
Hemzeler, çoğunlukla küçüktür. İstisnâları:
َ َ‫َ ْ ت‬
‫، ان بوا‬
ُٓ‫ْر‬ ‫ال ـواى‬
ٰ ‫َس‬
ُّٓ‫ْر‬ ْ ِ ِٰ ۪
‫ٓطمي اتهم‬ َ ‫، خ‬
Karabaş Tecvidindeki ifade :
Medd-i muttasılın meddi vâciptir.
Müttefekun aleyh olduğu için.
Müttefekun aleyh demek:
“Cemî kurrâ med ettiler alâ merâtibihim, kasr etmediler”
demektir.

10. Kırâat İmamları
Med edenler ve mertebeleri Kasr edenler
1 elif : Okuyan yok
2 elif : Kâlûn, İbn Kesîr, Ebû Amr, d
Ebû Ca’fer, Ya’kûb ö
3 elif : İbn Âmir, Kisâî, Halef r
4 elif : Âsım t
5 elif : Verş, Hamza mertebe
- - - - - - - - - - - - - bir eliften fazla okumada - - - -- - - - - - - - - - - ittifak
Görüldüğü üzere medd-i muttasıl
kırâat imamlarının tercihleri doğrultusunda
bir eliften fazla
uzatılarak okunmaktadır.
Âsım kırâatine göre dört elif miktarı uzatılarak okunur. Hızlı
okumalarda iki elif miktarı uzatılarak okunabilir.

11. Medd-i Munfasıl
Med harfi + med sebebi hemze = medd-i munfasıl
ayrı kelimede
ُ‫ان َ َ ْر‬
‫ٓ ى۪ اخ اف‬
ِّ َ ۪ َْ َ
‫س ى اربعمين‬ ٰ‫مو‬
ٓ ُ‫ْر‬ ‫ي ا ايه ا‬
َ َّ َٓ َ ِ ْ ُ‫وَ ْر‬
‫م ا انزل‬ ٓ
ْ ُ‫ْٓرُ َ ْ ْرُ َ ْر‬
‫قوا انفسكم‬
Hemzeler, çoğunlukla uzundur. İstisnâları :
،‫ٓن ى ء‬
َ ۪ َ ُ‫ِ َ ْ ْر‬
‫ه ؤ ل َء ي ا ويت ى ءالد ، اق او انت ، لميبلو‬
َ ْ َ ُ‫َءلْر‬
َٓ ُ‫َ َ ِ ْر‬ ٰ‫ٰ ْٓرُ ِٓ َ َ ْل‬
َٓ
‫اشكر ، ق اوا ء اٰلهتن ا‬
َ ُ‫َ لْرُ َ ِ َ ْر‬
ٓ ُ‫َ ْ ْرُ ْر‬
Karabaş Tecvidinde:
Medd-i munfasılın meddi câizdir.
Muhtelefün fîh olduğu için.
Muhtelefün fîh demek:
“Bazı kurrâ med ettiler, bazı kurrâ kasr ettiler” demektir.

12. Kırâat İmamları
Med edenler Kasr edenler
1 elif : Kâlûn, İbn Kesîr,
Ebû Amr, Ya’kûp,
Ebû Ca’fer,
2 elif : Kâlûn, Dûrî (Ebû Amr’in râvîsi),
3 elif : İbn Âmir, Kisâî, Halef
4 elif : Âsım
5 elif : Verş, Hamza
- - - - - - - - - - - - - bir eliften fazla okumada - - - -- - - - - - - - - - - ihtilâf
Görüldüğü üzere medd-i munfasılı
bir eliften fazla uzatan kırâat imamları olduğu gibi
Bir elif uzatarak okuyan imamlar da vardır.
Âsım kırâatine göre dört elif miktarı uzatılarak okunur. Hızlı
okumalarda bir elif miktarı uzatılarak okunabilir.

13. Medd-i Lâzım
Med harfi + med sebebi = medd-i lâzım
lâzım sükûn
Medd-i lâzım dört grupta incelenir :
a. Medd-i lâzım kelime-i müsakkale : ُ ّ
‫خ اصة ح اقة‬
َ‫ّ ٌ ال‬
ْٓ َ َٓ
‫تا رونى‬
ّ۪ ُ‫َ ْم‬
ٓ
b. Medd-i lâzım kelime-i muhaffefe : َ ٰ ْ‫ا‬
‫ٓلئن‬ٰ
c. Medd-i lâzım harf-i müsakkal : ْ ّ۪ ۪ َ ‫ٰٓم‬
‫ٓ طس )طا سيميم‬ ) ’in
sîni
‫ٓۖٓالف ال َميم‬
ْ ّ۪ ْ ِ‫م ) َ ْف‬
‫ال‬ )
’in lâmı
d. Medd-i lâzım harf-i muhaffef : ‫) ٓار ) الف ال َم را‬
َ ْ ْ ِ‫لٰ َ ْف‬ ’nın
lâmı

14. Medd-i lâzımın meddi vâciptir.
Müttefekun aleyh olduğu için.
Medd-i lâzımı, bütün kırâat imamları dört
elif miktarı uzatarak okur.
Hızlı okumalarda üç elif miktarı uzatılarak
okunabilir.

15. Medd-i Ârız
Med harfi + med sebebi = medd-i ârız
ârız sükûn
َ‫رب العالمين‬
۪ َ َ ْ ِّ َ * ْ ‫* ْ مالك ينوم الدين ْ * نستعين‬
ُ ۪ َْ َ ِ‫َ ْفِ ْفِ َ ْ ْفِ ّ۪ ْف‬
Medd-i ârız’da şu soru sorulur :
Kaç vecih câizdir?
Anlamı :
Kaç çeşit okunabilir? Kaç türlü okunabilir?
demektir.
Bu soruya cevap vermek için
Son harfin (sükûn-u ârız’ın asıl) harekesini
bilmek gerekir.

16. * ‫ْ رب العالمين‬
َ ۪ َ َ ْ ِّ َ
Tul Tevassut Kasr
4 elif 2-3 elif 1 elif
* ‫ْ مالك ينوم الدين‬
ِ‫َ ْفِ ْفِ َ ْ ْفِ ّ۪ ْف‬
Tul Tevassut Kasr Revm
4 elif 2-3 elif 1 elif 1 elif ile
*‫ْ نستعين‬
ُ ۪ َْ َ
Tul Tevassut Kasr Tul (işmâm) Tevassut (işmâm) Kasr (işmâm) Revm
4 2-3 1 4 2-3 1 1

17. Revm: Harekeyi hafif bir sesle belirtmektir.
Revmde hafif bir sesle de olsa
hareke belirtildiğinden,
medd-i tabîî’ye benzer
bir durum meydana gelir
ve revm kasr (bir elif) ile yapılır.
İşmâm : Sükûndan sonra dudakları (ileri uzatarak)
yummaktır.
İşmâm tûl, tevassut ve kasr ile yapılır.

18. Revm ve işmâm niçin yapılır ? Hikmeti nedir ?
Revm ve işmâm, i’râbı belirterek okumaktır.
Okuyucunun yakınında olan ve kulağı iyi duyan
herkes revmi anlar.
Okuyucunun dudağını gören
herkes de işmâm yapıldığını farkeder.
“Revm körler içindir, işmâm sağırlar içindir”
ifadesini doğru bulmuyoruz.
Medd-i ârızın meddi câizdir.
Medd-i ârızı, bütün kırâat imamları
bir elifle dört elif arası bir miktarda uzatarak okur.
Ancak yavaş okumalarda dört,
orta okumalarda iki veya üç,
hızlı okumalarda ise bir elif
tercih edilir.

19. Medd-i Lîn
Lîn harfi + sükûn = medd-i lîn
Medd-i lîn
lâzım sükûn ârız sükûn
‫ح‬
‫ٓم‬
ٰ * ْ ‫وجعل اليل ْ * والصيف ْ * و ل َ نوم‬
ٌ ْ َ َ ِ ّْ َ َ ّْ َ َ َ َ
‫ٓ هيٓعٓص‬
ٰ ٰ‫ك‬ ‫ٓعٓ ٓ س‬
‫ق‬

20. Medd-i lîn’de de
Kaç vecih câizdir?
sorusu sorulur .
Sükûn-u lâzım ile meydana gelen
medd-i lîn’de iki vecih câizdir.
‫ ٓكهيٓعٓص‬ve ‫ٓح ٓعٓ ٓق‬
ٰٰ ‫س‬ ٰ‫م‬
ْ َْ
‫عين‬
Tul Tevassut

21. Sükûn-u ârız ile meydana gelen medd-i lîn
aynen medd-i ârız gibidir.
َ ّْ َ َ َ َ
‫* ْ وجعل اليل‬
Tul Tevassut Kasr
3 elif 2-1 elif 0 elif
ِ‫ْ* ْ والصيف‬
ّْ َ
Tul Tevassut Kasr Revm
3 elif 2-1 elif 0 elif 0 elif ile
ٌ ْ َ َ
‫* ْ و ل َ نوم‬
Tul Tevassut Kasr Tul (işmâm) Tevassut (işmâm) Kasr (işmâm) Revm
3 2-1 0 3 1-2 0 0

22. Medd-i lîndeki med miktarlarının
birer elif düşük olması
Med harfinin tabiatında bir elif çekme özelliği var;
Lîn harfinin tabiatında bir elif çekme özelliği yoktur.
Nitekim medd-i ârız olan kelimede durulmayıp
geçilecek olursa, bir elif çekilerek okunur.
Medd-i lîn olan kelimede durulmayıp geçilecek
olursa, bir elif çekilmez.
Fâtiha ve Kureyş sûrelerindeki âyetleri
hem durarak hem de geçerek okuyacak olursak,
durumu daha iyi anlayabiliriz.

23. Medd-i Muttasıl – Medd-i Lâzım
Mukayesesi
Medd-i Muttasıl Medd-i Lâzım
Medd-i Mutasılın meddi vâcib Meddi Lâzımın meddi vâcib
(bir eliften fazla çekmek vâcib) (Dört elif çekmek vâcib)
2 – 3 - 4 - 5 elif olarak 4 elif
uyduğun imama göre her bir imama göre
Müttefekun aleyhtir Müttefekun aleyhtir
Kırâat imamları, 1 eliften Kırâat imamları dört elif
fazla çekme hususunda çekme hususunda
ittifak ettiler ittifak ettiler

24. Medd-i Munfasıl – Medd-i Ârız
Mukayesesi
Medd-i Munfasıl Medd-i Ârız
Medd-i Munfasılın meddi câiz Meddi Ârızın meddi câiz
(1- 5 arası elif çekmek câiz) (1- 4 arası elif çekmek câiz)
uyduğun imama göre her bir imama göre
1 elif ya da 1’den fazla 1 elifle 4 elif arasında
2-3-4-5 elif miktarı her hangi bir miktarla
okumak câizdir. okumak câizdir.