Budowa atomu - lekcja z wykorzystaniem IT

1. Agnieszka Szafran
Wykorzystanie TI na lekcjach chemii
Chemia jako jedna z podstawowych nauk przyrodniczych zajmująca się właściwościami
i strukturą pierwiastków i związków chemicznych oraz przemianom jakim one ulegają,
jest przedmiotem niełatwym do opanowania dla uczniów, więc wykorzystanie komputera
w trudnych działach chemii jest uzasadnione. Lekcje z komputerem powodują większe
zainteresowanie tym przedmiotem.
Komputer z dostępem do internetu pozwala na szukanie wiadomości w internetowych
bazach danych, umożliwia korzystanie z szerokiej bazy programów chemicznych. Może
pomóc w prezentacji interdyscyplinarnych treści dydaktycznych z zastosowaniem dźwięku
i obrazu, co powoduje większe zainteresowanie młodzieży niż wykład. Na komputerze
można animować doświadczenia chemiczne przy odczynnikach toksycznych czy
trudnodostępnych lub gdy ich brak w pracowni chemicznej. Na komputerze uczeń może
również sprawdzić swoją wiedzę, poprzez rozwiązywanie testów, krzyżówek
i chemografów.
Komputer bardzo skraca czas pracy przy skomplikowanych obliczeniach iteracyjnych.
Komputer może również prowadzić ucznia krok po kroku przy rozwiązywaniu
różnorodnych problemów chemicznych, np. obliczenia matematyczno – chemiczne.
Komputer pozwala tworzyć trójwymiarowe modele cząsteczek, związków chemicznych w
różnych rozmiarach, ułatwia oglądanie ich z każdej strony. Pozwala modelować
właściwości fizyczne i chemiczne substancji czego nie jesteśmy w stanie zobaczyć ani
wyobrazić sobie np. zderzenia cząstek, reakcje chemiczne, procesy rozpuszczania, różne
doświadczenia...
Scenariusz zajęć z chemii z zastosowaniem komputera
Temat lekcji: Budowa atomu – lekcja z zastosowaniem technologii informacyjnej.
Klasa: 7
Cel ogólny lekcji: zapoznanie uczniów z budową atomu.
Cele operacyjne lekcji:
1) uczeń wie:
- jak zbudowany jest atom pierwiastka
- co to są i jakie mają cechy cząstki elementarne (protony, neutrony, elektrony)
- co to są elektrony walencyjne
- co to jest liczba atomowa Z
- co to jest liczba masowa A
- w jaki sposób zapisuje się liczby: atomową i masową przy symbolu pierwiastka
- jaki jest związek pomiędzy liczbą protonów a elektronów w atomie danego pierwiastka
- jaka jest maksymalna liczba elektronów w powłokach elektronowych
2) uczeń umie:
- określić liczbę protonów, neutronów i elektronów w atomie pierwiastka, gdy znane są
liczby: atomowa i masowa
- narysować planetarny (pełny i uproszczony) model atomu pierwiastka, gdy znane są
liczby: atomowa i masowa
3) uczeń potrafi:
- obsługiwać komputer w stopniu podstawowym
Metoda pracy: słowna, problemowa, praca z komputerem
Środki dydaktyczne: podręcznik, zeszyt, tablica, kreda, komputer, układ okresowy
pierwiastków, karty pracy

2. I. Część organizacyjna lekcji:
- sprawdzenie listy obecności
- podanie tematu lekcji
II. Część właściwa lekcji:
- przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji poprzez zadawanie pytań przez
nauczyciela na temat teorii atomistyczno – cząsteczkowej budowy materii
- krótka rozmowa z uczniami czego chcieliby się dowiedzieć na lekcji znając temat lekcji
- krótkie wprowadzenie do tematu
- omówienie budowy atomu poprzez prezentację multimedialną "Budowa atomu"
wykonaną przez autora konspektu w Power Point
- wyjaśnienie co to są i jakie cechy mają cząstki elementarne
- wyjaśnienie pojęć: elektrony walencyjne, liczba atomowa Z, liczba masowa A
- omówienie sposobu zapisu liczby atomowej i masowej przy symbolu pierwiastka
- wyjaśnienie związku pomiędzy liczbą protonów a elektronów w atomie danego
pierwiastka
- wyjaśnienie jak się oblicza cząstki elementarne na podstawie atomu węgla i sodu
- obliczanie ilości cząstek elementarnych w atomach ołowiu i jodu – samodzielna praca
uczniów, wypełnianie kart pracy
- objaśnienie co to są powłoki elektronowe (orbity)
- podanie wzoru na maksymalną ilość elektronów na powłokach elektronowych
- obliczanie maksymalnej ilości elektronów na poszczególnych powłokach elektronowych
- omówienie zależności budowy atomu od położenia w układzie okresowym pierwiastków
- omówienie jak się zapełnia poszczególne powłoki elektronowe na przykładzie atomu
węgla i sodu
- rozmieszczenie elektronów na powłokach elektronowych w atomach ołowiu i jodu –
samodzielna praca uczniów, wypełnianie kart pracy
III. Część końcowa lekcji:
- powtórzenie wiadomości z lekcji poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i
rozwiązanie krzyżówki
- podanie pracy domowej
Praca – domowa:
Oblicz cząstki elementarne (protony, neutrony i elektrony) oraz podaj jakie będzie
rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach elektronowych w atomach:
glinu, cyny, astatu i arsenu.
Autor: Agnieszka Szafran - nauczyciel chemii
w SP nr5 we Włocławku.