SlideShare a Scribd company logo
:‫کتێب‬ ‫ناوی‬‫قورئانیەکان‬ ‫ژمارە‬
:‫ئامادەکردنی‬‫خەلیل‬ ‫هەڤاڵ‬
:‫پێداچونەوەی‬‫جالل‬ ‫موحسین‬ .‫م‬
:‫بەرگ‬ ‫و‬ ‫ناوەوە‬ ‫دیزاینی‬‫دیزاین‬ ‫مەهرین‬
:‫چاپی‬‫یەکەم‬
:‫چاپ‬ ‫ساڵی‬٢٠١٩‫ز‬
3
‫پێشەکی‬

، ‫گەورە‬ ‫خودای‬ ‫ستایشی‬ ‫و‬ ‫سوپاس‬ ‫لەپاش‬‫نورساوە‬ ‫ئەم‬ ‫گەورە‬ ‫خودای‬ ‫داواکارم‬
‫لەم‬ ‫ئامانج‬ ، ‫بون‬ ‫هاوکارم‬ ‫کە‬ ‫برایانەی‬ ‫ئەو‬ ‫هەموو‬ ‫بۆ‬ ‫قیامەت‬ ‫توێشوی‬ ‫بکاتە‬
‫کتێبخانەی‬ ‫لە‬ ‫نەدەبرد‬ ‫شک‬ ‫بەپێزم‬ ‫ئاوا‬ ‫شتێکی‬ ‫کەبەڕاستی‬ ‫بوو‬ ‫ئەوە‬ ‫نورساوە‬
‫خزمەتێ‬ ‫گۆشەنیگایەدا‬ ‫لەم‬ ‫کرد‬ ‫حەزم‬ ‫بۆیە‬ ، ‫کوردیدا‬‫موسوڵامنانی‬ ‫بە‬ ‫بکەم‬ ‫ک‬
.‫کورد‬
‫وەرگێ‬ ‫و‬ ‫کۆکردنەوە‬ ‫نورساوەدا‬ ‫لەم‬ ‫ئێمە‬ ‫کاری‬‫ب‬ ‫عەرەبیەکانە‬ ‫دەقە‬ ‫ڕانی‬‫سەر‬ ‫ۆ‬‫زمانی‬
‫کورد‬‫سەرچاوەکانەوە‬ ‫لە‬ ‫وەرگیراوە‬ ‫کە‬ ‫ی‬‫تێبینی‬ ‫هەندێک‬ ‫لەگەڵ‬.
‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫ژمارەییەکان‬ ‫یەکسانییە‬ ‫و‬ ‫قورئانیەکان‬ ‫ئامارە‬:(‫لە‬ ‫یەک‬ ‫وەکو‬ ‫یەکسانی‬
‫ئایەتەکان‬ ‫بەینی‬ ‫لە‬ ‫مەبەست‬ ‫خستنی‬ ‫ڕێک‬‫وە‬ ‫نەگۆڕەکاندا‬ ‫و‬‫گونجاو‬ ‫وشە‬ ‫بەینی‬).
‫بۆ‬ ‫هۆکارە‬ ‫هەیە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ژمارەییەی‬ ‫دووبارە‬ ‫و‬ ‫ژمارەی‬ ‫منونە‬ ‫بەم‬ ‫وە‬
‫بۆ‬ ‫بانگکردن‬ ‫و‬ ‫ئاگاداربون‬ ‫و‬ ‫ئاوڕدانەوە‬‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫لە‬ ‫بیرکردنەوە‬
‫ڕەوان‬ ‫بە‬ ‫پەیوەستە‬ ‫کە‬ ‫سەرسوڕهێنەری‬ ‫و‬ ‫إعجاز‬ ‫جۆرەکانی‬ ‫لە‬ ‫جۆرێکە‬ ‫ئەمەش‬
‫خۆی‬ ‫لە‬ ‫لەبەرئەوەی‬ ‫واقعدا‬ ‫لە‬ ‫وشەکانی‬ ‫کاریگەری‬ ‫وە‬ ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫بێژی‬
‫گرتووە‬‫وپێک‬ ‫ڕێک‬ ‫زۆر‬ ‫ژمارەیی‬ ‫پەیوەندیەکی‬‫قەدەغەکراوەنی‬ ‫و‬ ‫فەرمانەکانی‬ ‫لە‬
(‫ال‬ ‫و‬ ‫األمر‬‫نهي‬)‫گرتووە‬ ‫خۆی‬ ‫لە‬ ‫بەڕاستی‬ ‫وە‬‫وە‬‫کە‬ ‫ئامارێک‬ ‫و‬ ‫ژمارە‬ ‫چەند‬
4
‫بەریێ‬‫نهێنیەکانی‬ ‫و‬‫جوانی‬‫بە‬‫پەی‬ ‫ناتوانێ‬،‫لێهاتوو‬‫زۆر‬‫کە‬ ‫نەبێت‬‫کەسە‬ ‫ئەو‬‫تەنها‬
‫خوادا‬‫قورئانەکەی‬ ‫زانستی‬ ‫لە‬ ‫مەلەوانە‬ ‫و‬،‫فەرمامنان‬ ‫گەورە‬‫خوای‬ ‫کە‬ ‫ئەوەیە‬ ‫لەبەر‬
‫دەفەر‬‫وەک‬‫بیربکەینەوە‬ ‫و‬‫تێبفکرین‬‫کە‬ ‫پێدەکات‬:‫موێت‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱮ‬‫ﱭ‬
‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱠ‬:‫النساء‬٨٢
:‫واتە‬(‫ئه‬‫وه‬‫ئه‬ ‫بۆ‬‫وانه‬‫سه‬‫ناده‬ ‫قورئان‬ ‫رنجی‬‫ناده‬ ‫لێکی‬ ‫و‬ ‫ن‬‫نه‬‫وه‬‫وردنابنه‬ ‫لێی‬ ‫و‬‫وه‬‫؟‬
‫ئه‬ ‫خۆ‬‫گه‬‫له‬ ‫ر‬‫الیه‬‫که‬ ‫ن‬‫تره‬ ‫سێکی‬‫وه‬‫بوایه‬‫جگه‬‫له‬‫و‬ ‫جیاوازی‬ ‫بێگومان‬ ‫خوا‬
‫دژایه‬‫تیه‬‫تێدا‬ ‫زۆریان‬ ‫کی‬‫ده‬‫دۆزیه‬‫وه‬)
‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫سەرسوڕهێنەری‬ ‫و‬ ‫إعجاز‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬ ‫ئەمەش‬،‫وە‬‫س‬‫یوط‬‫ی‬(1)
‫لە‬
‫خۆی‬ ‫وەکو‬ ‫ناتوانی‬ ‫بەاڵم‬ ‫قورئان‬ ‫إعجازی‬ ‫بە‬ ‫پەیبەری‬ ‫دەتوانی‬ :‫دەڵێت‬ ‫مفتاحدا‬
‫بکەیت‬ ‫وەصفی‬.
‫دەڵێت‬‫سوراقە‬‫إبن‬‫وە‬(2)
‫هەند‬:‫ێ‬‫باسی‬‫گەورە‬‫خوای‬‫کە‬ ‫قورئان‬‫إعجازی‬‫لەڕوی‬‫ک‬
‫لە‬ ‫کردووە‬‫و‬ ‫گونجاندن‬ ‫و‬ ‫کەڕەت‬ ‫و‬ ‫دابەش‬ ‫و‬ ‫کۆ‬ ‫و‬ ‫حساب‬ ‫و‬ ‫ژمارە‬ ‫لە‬ ‫قورئاندا‬
‫بەش‬ ‫بەش‬ ‫و‬ ‫موناسەبە‬ ‫و‬ ‫بوون‬ ‫یەک‬ ‫وەک‬‫بارەکردنەوە‬ ‫چەند‬ ‫و‬ ‫کردن‬،‫ئائەمانە‬
‫بێت‬ ‫شارەزا‬ ‫یاخود‬ ‫بێت‬ ‫حاڵی‬ ‫تەواو‬ ‫ناتوانێ‬ ‫مرۆڤ‬ ‫و‬ ‫سەرسوڕهێنەرن‬ ‫ژمارەی‬
‫قورئان‬ ‫ئەوە‬ ‫لەبەر‬ ‫هەیە‬ ‫فراوان‬ ‫زانستی‬ ‫ڵێکۆڵینەوەی‬ ‫بە‬ ‫پێویستی‬ ‫چونکە‬ ‫لێیان‬
(1)‫للسیوطی‬ ‫اإلتقان‬ ‫انظر‬‫ج‬٢–‫ص‬٣٣٤
(٢)‫للسی‬ ‫اإلتقان‬ ‫انظر‬‫و‬‫ج‬ ‫طي‬2‫ص‬٣٥2
5
‫سەرسوڕهێنەریەک‬‫ە‬‫نایە‬ ‫کۆتایی‬ ‫ی‬:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫وە‬ ‫ت‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬
‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱯ‬‫ﱮ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬‫ﱶ‬‫ﱵ‬‫ﱷ‬
‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱠ‬:‫األنعام‬٣٨
:‫واتە‬(‫زینده‬ ‫هیچ‬‫وه‬‫گیانله‬ ‫رو‬‫به‬‫نیه‬ ‫رێک‬‫به‬‫سه‬‫زه‬ ‫ر‬‫باڵنده‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ‫بڕوات‬ ‫ویدا‬‫یه‬‫ک‬
‫به‬‫باڵه‬‫ئه‬ ‫و‬ ‫بفڕێت‬ ‫کانی‬‫ئوممه‬ ‫وانیش‬‫گه‬ ‫و‬ ‫ت‬‫نه‬ ‫لێک‬‫وه‬ ‫بن‬‫ئێوه‬ ‫ک‬(‫بن‬ ‫دڵنیا‬)‫هیچ‬
‫نیه‬ ‫شتێک‬‫له‬ ‫خستبێت‬ ‫گوێامن‬ ‫پشت‬‫کتێبه‬(‫تایبه‬‫تیه‬‫که‬‫املحفوظ‬ ‫لوح‬ ‫ی‬)‫دا‬
‫له‬‫وه‬‫هه‬ ‫ودوا‬‫رهه‬‫ئه‬ ‫موو‬‫وانه‬‫کۆده‬‫کرێنه‬‫وه‬‫په‬ ‫بۆالی‬‫روه‬‫ردگاریان‬(‫ئه‬ ‫بۆ‬‫وه‬‫ی‬
‫هه‬ ‫و‬ ‫بکرێن‬ ‫دادگایی‬‫که‬ ‫موو‬‫وه‬ ‫خۆی‬ ‫مافی‬ ‫س‬‫ربگرێت‬،‫تۆڵه‬ ‫یان‬‫ڕه‬ ‫ی‬‫لێ‬ ‫وای‬
‫بسه‬‫نرێت‬)
‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئاماژەکانی‬ ‫و‬ ‫واتاکان‬ ‫هەندێ‬ ‫لە‬ ‫شارەزابوون‬ ‫و‬ ‫زانستە‬ ‫ئەم‬ ‫سودی‬
‫ن‬ ‫قورئانە‬ ‫ئەم‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫گرنگی‬ ‫لەسەر‬ ‫سوربون‬ ‫و‬ ‫دڵنیابون‬ ‫وە‬‫لەالیەن‬ ‫یگایەکە‬
‫ئازیز‬ ‫و‬ ‫بەسۆز‬ ‫پێغەمبەری‬ ‫سەر‬ ‫دابەزیوەتە‬ ‫وە‬ ‫کاربەجێ‬ ‫خودای‬،‫وە‬
‫نییە‬ ‫درۆ‬ ‫و‬ ‫هەڵبەسرتا‬ ‫قسەی‬ ‫نییە‬ ‫مرۆڤ‬ ‫دانەری‬ ‫لە‬
‫بابەتە‬ ‫لەم‬ ‫تازە‬ ‫و‬ ‫کۆن‬ ‫زانایانی‬ ‫لە‬ ‫گەلێ‬ ‫وە‬‫نو‬‫دەرکەوتنی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫بەتایبەتی‬ ‫سیویانە‬
‫ئامێری‬ ‫دەرکەوتنی‬ ‫و‬ ‫سەردەم‬ ‫تەکنەلۆژیای‬(‫حاسوب‬)‫هۆک‬ ‫کە‬‫ا‬‫رێک‬‫ە‬‫بە‬ ‫زۆر‬
‫ئاسان‬‫ی‬‫خێرا‬ ‫و‬‫ی‬‫ی‬،‫ئامارەکامنا‬ ‫ورد‬ ‫بەشێوەیەکی‬‫ن‬‫دەست‬ ‫دەداتە‬.
6
‫ژمارەکانی‬ ‫و‬ ‫قورئان‬ ‫ئامارەکانی‬ ‫بە‬ ‫دان‬ ‫گرنگی‬‫هەر‬‫گرتووە‬ ‫سەرچاوەی‬ ‫کۆنەوە‬ ‫لە‬
‫ی‬ ‫حجاجی‬ ‫لەسەردەمی‬ ‫هەر‬‫خوێنانی‬ ‫قورئان‬ ‫بۆ‬ ‫دەنێرێ‬ ‫جواب‬ ‫سەقەفی‬ ‫وسفی‬
‫بەرصە‬،‫بژمێرن‬ ‫وتن‬ ‫پێی‬ ‫دینار‬ ‫کوڕی‬ ‫مالیکی‬ ‫و‬ ‫برصی‬ ‫حەسەنی‬ ‫بەتایبەت‬
‫قورئان‬ ‫وشەکانی‬
٢٨‫رمضان‬١٤٤٠‫هجری‬
٢/٦/٢٠١٩‫میالدی‬
‫خەلیل‬ ‫هەڤاڵ‬

7
‫ئام‬ ‫لە‬ ‫هەندێک‬ ‫پێی‬ ‫بە‬‫ا‬‫رەکان‬
‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬:‫دەبێت‬ ‫دابەش‬ ‫شێوەیە‬ ‫بەم‬
•‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬(11٤)‫هەیە‬ ‫سورەت‬،‫لە‬ ‫زیاد‬(٦,2٣٦)‫ئایەتە‬،‫ئەمانە‬
‫لە‬ ‫هەموو‬(٣٠)‫جوزئدا‬
•‫دابەش‬ ‫جوزئێک‬ ‫هەموو‬ ‫لە‬‫دەبێ‬‫بۆ‬(2)‫دەوترێت‬ ‫پێی‬ ‫هەربەشێک‬ ‫بەش‬(‫حیزب‬)
‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫پێک‬ ‫قورئان‬ ‫جۆرە‬ ‫بەو‬(٦٠)‫حیزب‬
•‫خاڵ‬ ‫ژمارەی‬(‫النقاط‬)‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬(1,٠1٥,٠٣٠)‫بەاڵم‬ ‫نزیکەیی‬ ‫بە‬
‫پیتەکانی‬(٣2٣,٦٧1)‫هەمویەوە‬ ‫بە‬ ‫یە‬(٧٧,٤٣٩). ‫وشەیە‬
•‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫سورەتەکانی‬(٨٦)‫مەککیە‬ ‫دانەی‬(2٨)‫مەدینەییە‬ ‫دانەی‬،‫ئەو‬
‫ژمارەیان‬ ‫خوارەوە‬ ‫هاتونەتە‬ ‫هەردووال‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫سورەتانەی‬(12).‫سورەتە‬
•‫سورەتەکان‬ ‫هەموو‬‫د‬‫بە‬ ‫ەستپێدەکن‬(‫بسم‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬‫الرحم‬‫ن‬‫الرحیم‬)،‫لە‬ ‫بێجگە‬
‫سورەتی‬(‫التوبة‬)‫پیرۆز‬ ‫ی‬،‫سورەتی‬ ‫بەاڵم‬(‫النمل‬)‫دوو‬ ‫پیرۆز‬ ‫ی‬(‫بسم‬‫ا‬‫َّه‬‫ل‬‫ل‬
‫الرحیم‬ ‫الرحمن‬)‫تیادایە‬
•‫شەش‬‫ناوی‬ ‫بە‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬‫شەش‬‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫پێغەمبەرانەوەیە‬ ‫لە‬
(‫ی‬‫ونس‬،‫هود‬،‫یوسف‬،‫ابراهیم‬،‫محمد‬،‫نوح‬)
•‫سورەت‬ ‫درێژترین‬،‫سورەتی‬(‫البقرة‬)‫ی‬‫کە‬ ‫پیرۆزە‬(2٨٦)‫وە‬ ‫ئایەتە‬‫کورترین‬
‫سورەت‬،‫سورەتی‬(‫الكوثر‬)‫ە‬‫کە‬(٣)‫ئایەتە‬
•‫یەکتاپەرستی‬ ‫سورەتی‬(‫االخالص‬)‫بیسمیالکەی‬ ‫لە‬ ‫بێجگە‬ ‫ژێرە‬ ‫لە‬ ‫کەرسەی‬ ‫یەک‬
8
•‫سورەتی‬(‫الفاتحة‬)‫سورەتە‬ ‫یەکەم‬،‫سورەتی‬(‫الناس‬)‫لەتەرتیبەکەدا‬ ‫سورەتە‬ ‫کۆتا‬
•‫لەق‬‫ئاشکرایە‬‫و‬‫چونکە‬ ‫دابەزینەکەی‬‫پێی‬ ‫بە‬‫نەخراون‬‫ڕێک‬‫سورەتەکان‬‫پیرۆزدا‬ ‫رئانی‬
‫سورەتی‬ ‫دابەزی‬ ‫کە‬ ‫سورەتێک‬ ‫یەکەم‬(‫العلق‬)‫سورەتیش‬ ‫کۆتا‬ ‫وە‬ ‫بوو‬(‫النرص‬)
‫محمد‬ ‫دڵی‬ ‫سەر‬ ‫کەدابەزییە‬ ‫بوو‬
•‫وشەی‬(ْ‫َّف‬‫ط‬َ‫ل‬َ‫ت‬َ‫ي‬ْ‫ل‬َ‫و‬)‫پیتی‬ ‫و‬ ‫پیرۆزە‬ ‫قورئانی‬ ‫ناوەڕاستی‬ ‫وشەی‬(‫تاء‬)‫ناوەندی‬ ‫پیتی‬
‫وشەکەیە‬
•‫هەیە‬ ‫خۆی‬ ‫بە‬ ‫تایبەت‬ ‫ناوێکی‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫سورەتێک‬ ‫هەموو‬
‫سورەتی‬ ‫وەک‬ ‫هەیە‬ ‫ناوێکی‬ ‫چەند‬ ‫سورەتەکان‬ ‫لە‬ ‫هەندێ‬ ‫وە‬(‫الحمد‬)‫لە‬ ‫زیاد‬2٠
‫هەیە‬ ‫ناوی‬:‫وەک‬(‫الفاتحة‬،‫الکتاب‬ ‫ام‬،‫املثانی‬ ‫السبع‬،‫الکنز‬،‫الوافی‬،‫الکافی‬،
‫الشافی‬)‫لەمانەش‬ ‫بێجگە‬ ‫وە‬
•‫لە‬ ‫هەندێ‬‫س‬‫لەسەرەتای‬ ‫کە‬ ‫بچربچرانەی‬ ‫پیتە‬ ‫لەو‬ ‫وەرگرتووە‬ ‫ناوەکەیان‬ ‫وەرەتەکان‬
‫س‬‫هەروەک‬ ‫هاتووە‬ ‫ورەتەکەوە‬‫س‬‫ورەتی‬(‫طه‬،‫یس‬،‫ص‬،‫ق‬)‫سورەتە‬ ‫پاشان‬
‫مەککیەکا‬‫ن‬‫وە‬ ‫دابەزیون‬ ‫هیجرەتەوە‬ ‫پێش‬ ‫لە‬‫س‬‫دوای‬ ‫لە‬ ‫مەدینەییەکان‬ ‫ورەتە‬
‫بۆ‬ ‫مەدینەیی‬ ‫و‬ ‫مەککیی‬ ‫وشەی‬ ‫دەفەرمون‬ ‫زانایان‬ ‫لە‬ ‫هەندێ‬ ‫وە‬ ‫دابەزیون‬ ‫هیجرەت‬
‫دابەزینەکەی‬ ‫شوێنی‬ ‫بە‬ ‫هەیە‬ ‫پەیوەندی‬ ‫سورەتەکان‬(1)
•‫سورەتی‬(‫املجادلة‬)‫ژمارە‬ ‫قورئاندا‬ ‫ڕیزبەندی‬ ‫لە‬(٥٨)‫خودای‬ ‫ناوی‬ ‫وە‬ ‫ە‬
(٥٨)‫هاتووە‬ ‫تیادا‬ ‫جار‬
(1)‫واتە‬‫س‬‫دابەزیوە‬ ‫مەککە‬ ‫لە‬ ‫مەککیی‬ ‫وەرەتی‬،‫دابەزیوە‬ ‫مەدینە‬ ‫لە‬ ‫مەدینەیش‬
9
•‫ئایەت‬ ‫کورترین‬(‫یس‬)‫دەڵێن‬ ‫هەندێک‬ ‫نورساوە‬ ‫ناوەوە‬ ‫بە‬ ‫سورەتەکەشی‬ ‫وە‬ ‫نە‬
‫ئایەتی‬(‫ان‬َ‫ت‬َّ‫م‬‫ا‬َ‫ه‬ْ‫د‬ُ‫م‬)‫الرحمن‬ ‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫ە‬،‫ئایەت‬ ‫درێژترین‬ ‫بەاڵم‬،‫ئایەتی‬
(2٨2)‫سورەتی‬ ‫ی‬(‫البقرة‬)‫یە‬
•(2٩)‫پیتە‬ ‫بە‬ ‫سورەت‬‫پێدەکات‬ ‫دەست‬ ‫بچربچرەکان‬
•(٥)‫بە‬ ‫سورەت‬(‫َّه‬‫ل‬‫ل‬ ُ‫د‬ْ‫م‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬....)‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫پێدەکات‬ ‫دەست‬(‫الفاتحة‬،
‫االنعام‬،‫الکهف‬،‫سبأ‬،‫فاطر‬)
•(٧)‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫دەستپێدەکات‬ ‫بڵند‬ ‫و‬ ‫بەرز‬ ‫خودای‬ ‫تەسبیحاتی‬ ‫بە‬ ‫سورەت‬
(‫اإلرساء‬،‫االعلی‬،‫التغابن‬،‫الجمعة‬،‫الصف‬،‫الحرش‬،‫الحدید‬)
•(٣)‫بە‬ ‫سورەت‬(ُّ‫ي‬‫ب‬َّ‫ن‬‫ال‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬)‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫دەستپێدەکەن‬(‫االحزاب‬،‫الطالق‬،
‫التحریم‬)
•(2)‫دە‬ ‫سورەت‬‫س‬‫بە‬ ‫تپێدەکن‬(ُ‫ل‬ِّ‫م‬َّ‫ز‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬،ُ‫ر‬ِّ‫ث‬َّ‫د‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬)‫ئەوانیش‬ ‫کە‬
‫سورەتی‬(‫املزمل‬)‫و‬(‫املدثر‬)‫ن‬
•(٥)‫بە‬ ‫دەستپێدەکەن‬ ‫سورەت‬(ْ‫ُل‬‫ق‬)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬(‫الجن‬،‫الکافرون‬،
‫التوحید‬(‫اخالص‬)‫الفلق‬،‫الناس‬)
•(2)‫بە‬ ‫دەستپێدەکەن‬ ‫سورەت‬(ُ‫اس‬َّ‫ن‬‫ال‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬(‫النساء‬،
‫الحج‬)
•(٤)‫بە‬ ‫دەستپێدەکەن‬ ‫سورەت‬(‫َّا‬‫ن‬‫إ‬)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬(‫الفتح‬،‫نوح‬،
‫القدر‬،‫الکوثر‬)
10
•(1٥)‫دەستپێدەک‬ ‫سورەت‬‫ە‬‫خواردن‬ ‫سوێند‬ ‫شێوەی‬ ‫بە‬ ‫ن‬،‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬
(، ‫الطارق‬ ، ‫الربوج‬ ، ‫النازعات‬ ، ‫املرسالت‬ ، ‫النجم‬ ، ‫الطور‬ ، ‫الذاریات‬
‫الصافات‬ ، ‫العرص‬ ، ‫العادیات‬ ، ‫التین‬ ، ‫الضحی‬ ، ‫اللیل‬ ، ‫الشمس‬ ، ‫الفجر‬)
•(1٥)‫لە‬ ‫تیایە‬ ‫تیالوەی‬ ‫سجدەی‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬(٤)‫شوێندا‬
‫ئەمانەن‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬ ‫واجبە‬ ‫بردن‬ ‫سوجدە‬(1)
:(‫حم‬( ‫ئایەتی‬ ‫فصلت‬ {٣٧} )،
‫امل‬( ‫ئایەتی‬ ‫السجدة‬ {1٥} )،‫النجم‬( ‫ئایەتی‬ {٦2} )،‫العلق‬( ‫ئایەتی‬ {1٩} ))
•‫لە‬ ‫وە‬(11): ‫ئەمانەن‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬ ‫سوننەتە‬ ‫جێگاشدا‬(‫األعراف‬‫ئایەتی‬ (2٠٦)،
‫النحل‬‫ئایەتی‬ (٤٩)،‫مریم‬(‫ئایەتی‬٥٨)،‫الحج‬‫دوو‬‫تیایە‬ ‫سوجدەی‬‫ئایەتی‬ (1٨‫و‬٧٧)،
‫النمل‬‫ئایەتی‬ (2٥)،‫االنشقاق‬(‫ئایەتی‬21)،‫الرعد‬‫ئایەتی‬ (1٥)،‫االرساء‬‫ئایەتی‬ (1٠٧)
،‫الفرقان‬‫ئایەتی‬ (٦٠)،‫ص‬‫ئایەتی‬ (2٤))
‫نراون‬ ‫سورەت‬ ‫هەندێ‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫تر‬ ‫ناوی‬ ‫هەندێ‬
•‫بە‬ ‫ناونراون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬ ‫دوو‬(‫الزهراوان‬)‫سورەتی‬ ‫ئەوانیش‬(‫البقرة‬)‫و‬
(‫عمران‬ ‫آل‬‫)ن‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتەی‬ ‫ئەو‬(‫املنق‬‫ذ‬‫ة‬)‫سورەتی‬(‫املا‬‫ئ‬‫د‬‫ة‬)‫یە‬
•‫ناوی‬ ‫سورەتەی‬ ‫ئەو‬(‫الفاضحة‬)‫سورەتی‬ ‫یە‬(‫التوبة‬)‫یە‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫الجامعة‬)‫سورەتی‬(‫الشعراء‬)‫ە‬
(1)‫لە‬ ‫سوننەتە‬ ‫تیالوەدا‬ ‫سوجدەی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫خوێن‬ ‫قورئان‬ ‫سوجدەی‬ ‫بردنی‬ ‫زانایان‬ ‫لە‬ ‫زۆرێک‬ ‫بۆچونی‬ ‫بە‬
‫نییە‬ ‫تیادا‬ ‫واجبی‬ ‫و‬ ‫قورئاندا‬ ‫شوێنەکانی‬ ‫هەموو‬
11
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫براء‬)‫سورەتی‬(‫التوبة‬)‫یە‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫النعم‬)‫سورەتی‬(‫النحل‬)‫ە‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫سلیامن‬)‫سورەتی‬(‫النمل‬)‫ە‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫املالئکة‬)‫سورەتی‬(‫فاطر‬)‫ە‬
•‫قورئان‬ ‫دڵی‬ ‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫القر‬ ‫قلب‬‫آن‬)‫سورەتی‬(‫يس‬‫)ن‬‫ە‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫املنجیة‬–‫املانعة‬)‫التبارەکة‬ ‫سورەتی‬(‫امللک‬)‫ە‬
•‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫س‬‫القرآن‬ ‫نام‬)‫سورەتی‬(‫البقرة‬)‫ە‬
•‫قورئان‬ ‫بوکی‬ ‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫القرآن‬ ‫عروس‬)‫سورەتی‬(‫الرحمن‬)‫ە‬

12
‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ناوەکانی‬
‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫قورئاندا‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫ناو‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫قورئان‬ ‫ناوی‬ ‫دەیەها‬ ‫بە‬:
•‫الفرقان‬
•‫الکتاب‬
•‫النور‬
•‫التنزیل‬
•‫الکالم‬
•‫الحدیث‬
•‫املوعظة‬
•‫الهادی‬
•‫الحق‬
•‫البیان‬
•‫املنیر‬
•‫الشفاء‬
•‫العظیم‬
•‫الکریم‬
•‫املجید‬
•‫العزیز‬
•‫النعمة‬
•‫الرحمة‬(1)
•‫الروح‬
•‫الحبل‬
•‫القصص‬
•‫العدل‬
•‫املنادی‬
•‫الشافی‬
•‫الذکری‬
•‫الحکیم‬
‫د‬‫ەشڵێ‬‫ن‬‫قورئان‬ ‫بۆ‬ ‫هەرناون‬ ‫ئەمانەش‬(‫املیزان‬،‫الحدیث‬ ‫احسن‬،‫الکتاب‬
‫املتشابه‬،‫املثانی‬،‫الیقین‬ ‫حق‬،‫التذکرة‬،‫الحکیم‬ ‫الکتاب‬،‫القیم‬،‫ابلغ‬،
‫الوعاظ‬)

(1)‫لە‬ ‫زیاز‬ ‫الرحمة‬ ‫وشەی‬ ‫دەڵێت‬ ‫د.زاکیر‬٤٠٩‫زاکیر‬ ‫هەگبەی‬ ‫کتێبی‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫جار‬
‫الپەڕە‬ ‫سێ‬ ‫موجەللەی‬ ‫نایک‬(1٥٤)
13
‫پێغەمبەر‬ ‫کۆتا‬ ‫سیفاتەکانی‬ ‫و‬ ‫ناو‬‫محمد‬
•‫محمد‬
•‫احمد‬
•‫األمني‬
•‫املؤمنني‬ ‫أول‬
•‫املسلمني‬ ‫أول‬
•‫العابدين‬ ‫أول‬
•‫الربهان‬
•‫البشري‬
•‫النبيني‬ ‫خاتم‬
•‫اىل‬ ً‫ا‬‫داعي‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬
•‫للعاملني‬ ‫رحمة‬
•‫رحيم‬
•‫رسول‬
•‫رسول‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬
•‫امني‬ ‫رسول‬
•‫مبني‬ ‫رسول‬
•‫رسو‬‫ل‬‫كريم‬
•‫رؤوف‬
•‫منريا‬ ً‫ا‬‫رساج‬
•ً‫ا‬‫شاهد‬
•‫شهيد‬
•‫صاحب‬
•‫عبد‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬
•‫مبرش‬
•‫املدثر‬
•‫املزمل‬
•‫مذكر‬
•‫منذر‬
•‫امني‬ ‫ناصع‬
•‫النبي‬
•‫األمي‬ ‫النبي‬
•‫نذير‬
•‫األمني‬ ‫النذير‬
•‫ي‬‫ل‬‫و‬

14
‫قورئان‬ ‫چیرۆکەکانی‬
‫بە‬ ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئاماژەدانی‬(‫قصة‬)‫ی‬‫ژ‬‫ی‬‫پێغەمبەران‬ ‫اننامەی‬()‫وە‬
‫ئامۆژگاری‬ ‫و‬ ‫پەند‬ ‫مەبەستی‬ ‫بە‬ ‫کەوتوانیان‬ ‫شوێن‬،‫ناوی‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫بۆیە‬
(2٥)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫چیرۆکەکانیان‬ ‫و‬ ‫بەسەرهات‬ ‫لەگەڵ‬ ‫هاتووە‬ ‫پێغەمبەر‬
•‫محمد‬
•‫ادم‬
•‫ابراهیم‬
•‫اسامعیل‬
•‫الیاس‬
•‫ادریس‬
•‫ایوب‬
•‫عیسی‬
•‫موسی‬
•‫نوح‬
•‫لوط‬
•‫یوسف‬
•‫یع‬‫قوب‬
•‫یوشع‬
•‫هود‬
•‫یونس‬
•‫صالح‬
•‫شعیب‬
•‫داوود‬
•‫یحیا‬
•‫زکریا‬
•‫ذولکفل‬
•‫سلیامن‬
•‫هارون‬
•‫اسحاق‬

15
(‫وصف‬)‫ی‬‫خۆیدا‬ ‫قورئان‬ ‫لە‬ ‫قورئان‬
•‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱃ‬‫ﱄ‬‫ﱅ‬‫ﱆ‬‫ﱈ‬‫ﱊ‬‫ﱋ‬‫ﱌ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٢
:‫واتە‬(‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫و‬‫كت‬‫ێ‬‫ب‬‫ێ‬‫كه‬‫ه‬‫ی‬‫چ‬‫گومان‬‫ێ‬‫ك‬‫ی‬‫ت‬‫ێ‬‫دا‬‫ن‬‫ی‬‫ه‬،(‫كه‬‫له‬‫ال‬‫ی‬‫ه‬‫ن‬‫خوا‬‫ی‬
‫په‬‫روه‬‫ردگاره‬‫وه‬‫ڕ‬‫ه‬‫وانه‬‫كراوه‬‫به‬‫جربه‬‫ئ‬‫ی‬‫لدا‬‫ب‬‫ۆ‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫كه‬‫ما‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬
‫ڕێ‬‫نموو‬‫ی‬‫سه‬‫و‬‫رچاوه‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ته‬‫ب‬‫ۆ‬‫پار‬‫و‬‫خواناسان‬‫ێ‬‫زكاران‬(‫كه‬‫ئه‬‫وانه‬‫فه‬ ‫ن‬‫رزه‬‫كان‬
‫ج‬‫ێ‬‫به‬‫ج‬‫ێ‬‫ده‬‫كه‬‫له‬ ‫و‬ ‫ن‬‫حه‬‫خ‬ ‫رام‬‫ۆی‬‫ان‬‫ده‬‫پار‬‫ێ‬‫زن‬،‫له‬‫ڕ‬‫وو‬‫ی‬‫ب‬‫ی‬‫روباوه‬‫ڕ‬‫و‬‫كردارو‬
‫گوفرته‬‫وه‬)
•‫بۆ‬ ‫دەرە‬ ‫مژدە‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫ڕێنموێنی‬ ‫وە‬ ‫ئاسامنیەکانە‬ ‫پەڕاوە‬ ‫هەموو‬ ‫بەڕاستخەرەوەی‬
‫باوەڕداران‬
•‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﲍ‬‫ﲎ‬‫ﲏ‬‫ﲐ‬‫ﲑ‬‫ﲒ‬‫ﲓ‬‫ﲔ‬‫ﲕ‬‫ﲖ‬‫ﲗ‬
‫ﲘ‬‫ﲙ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٩٨
:‫واتە‬(‫ئه‬‫كه‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ب‬ ‫دوژمن‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬‫فر‬ ‫خواو‬‫ی‬‫شته‬‫كان‬‫ی‬‫پ‬ ‫و‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ره‬‫كان‬‫ی‬،‫به‬‫تا‬‫ی‬‫به‬‫ت‬
‫جوبره‬‫ئ‬‫ی‬‫ل‬‫م‬ ‫و‬‫ی‬‫كائ‬‫ی‬‫ل‬،‫ئه‬‫وه‬‫بزان‬ ‫با‬‫ێ‬‫ت‬‫د‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ن‬‫ی‬‫ا‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫كه‬‫خوا‬‫ی‬‫گه‬‫وره‬‫دوژمن‬‫ی‬‫كافرو‬
‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫انه‬)
‫بۆ‬‫ئێمە‬ :‫ئەیانوت‬‫جولەکەکان‬‫بۆ‬ ‫وەاڵمێک‬‫یە‬‫وەحی‬ ‫جربئیل‬‫چونکە‬‫ناهێنین‬‫ئیامن‬
‫ئەوە‬ ‫لە‬ ‫ڕقامن‬ ‫ئێمەش‬ ‫و‬ ‫دێنێ‬،‫دێنێت‬ ‫سزا‬ ‫و‬ ‫کوشتار‬ ‫و‬ ‫جەنگ‬ ‫چونکە‬ ‫دوژمنامنە‬،
16
‫خوای‬ ‫دادەبەزێنێ‬ ‫باران‬ ‫و‬ ‫ڕووەک‬ ‫و‬ ‫ڕەحمەت‬ ‫چونکە‬ ‫دۆستامنە‬ ‫میکائیل‬ ‫بەاڵم‬
‫دا‬ ‫ئایەتەی‬ ‫ئەم‬ ‫گەورە‬‫ب‬‫محمد‬ ‫ئەی‬ : ‫فەرموی‬ ‫ەزاند‬‫هەر‬ ‫بفەرموو‬ ‫پێیان‬
‫دابەزاند‬ ‫جربئیلی‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫ئەوا‬ ‫بێت‬ ‫جربئیل‬ ‫دوژمنی‬ ‫کەسێ‬‫تۆ‬ ‫دڵی‬ ‫سەر‬ ‫وەتە‬
‫زیاد‬ ‫ئەمە‬ ‫کە‬ ‫دابەزیوە‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫ئیزنی‬ ‫بە‬‫ە‬‫جربئیل‬ ‫بۆ‬ ‫ڕێزێکە‬‫ئەم‬ ‫و‬
‫و‬ ‫هیدایەت‬ ‫وە‬ ‫پێشرتە‬ ‫کتێبەکانی‬ ‫دانەری‬ ‫بەڕاست‬ ‫هێناوە‬ ‫تۆی‬ ‫بۆ‬ ‫کە‬ ‫قورئانەش‬
‫باوەڕداران‬ ‫بۆ‬ ‫مژدەیە‬
•‫ب‬ ‫ڕوونە‬‫باوەڕداران‬ ‫بۆ‬ ‫ئامۆژگارییە‬ ‫و‬ ‫خەڵکان‬ ‫ۆ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﲔ‬‫ﲕ‬‫ﲖ‬‫ﲗ‬
‫ﲘ‬‫ﲙ‬‫ﲚ‬‫ﱠ‬:‫عمران‬ ‫آل‬1٣٨
:‫واتە‬(‫ئه‬ ‫ئا‬‫مه‬‫ی‬‫که‬‫به‬ ‫باسکرا‬‫ی‬‫اننامه‬‫و‬‫ڕ‬‫وونکردنه‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬‫ب‬‫ۆ‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬‫به‬‫گشت‬‫ی‬‫و‬
‫ڕێ‬‫نمووبه‬‫خش‬‫ئام‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ژگار‬‫ی‬‫شه‬‫ب‬‫ۆ‬‫پار‬‫ێ‬‫زکاران‬‫به‬‫تا‬‫ی‬‫به‬‫ت‬‫ی‬)
•‫ڕوناکی‬ ‫بۆ‬ ‫تاریکاییەوە‬ ‫لە‬ ‫دەردێنێت‬ ‫خەڵکان‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱓ‬‫ﱒ‬‫ﱔ‬‫ﱕ‬‫ﱖ‬‫ﱗ‬
‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱠ‬
:‫إبراهيم‬1
:‫واتە‬(‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫م‬‫کت‬‫ێ‬‫ب‬‫ێ‬‫که‬‫دامانبه‬‫زاندووه‬‫ب‬‫ۆ‬‫ت‬‫ئه‬‫ی‬‫محمد‬‫خه‬ ‫تا‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬
‫له‬‫تار‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫ه‬‫کان‬‫ی‬(‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕی‬‫نه‬ ‫و‬‫زان‬‫ی‬‫سه‬ ‫و‬‫رل‬‫ێ‬‫ش‬‫ێ‬‫واو‬‫ی‬)‫ده‬‫ربه‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬،‫به‬‫ره‬‫نوورو‬ ‫و‬
‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬‫ڕۆ‬‫شنا‬‫یی‬‫ئ‬‫ی‬‫امن‬،‫به‬‫و‬‫ی‬‫ست‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ان‬،‫ت‬‫ا‬‫ده‬‫گه‬‫نه‬‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬
‫با‬‫اڵ‬‫ده‬‫ست‬‫شا‬ ‫و‬‫ی‬‫سته‬‫ی‬‫سوپاسگوزار‬‫ی‬)
17
•‫بیرهێنەرەوەیە‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱠ‬
:‫طه‬٢–٣
:‫واتە‬(‫ئه‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫و‬‫دانه‬ ‫مان‬‫به‬‫زاندووه‬‫ب‬‫ۆ‬‫سه‬‫ت‬ ‫ر‬‫ۆ‬
‫تاتووش‬‫ی‬‫خه‬‫فه‬‫غه‬ ‫و‬ ‫ت‬‫په‬ ‫و‬ ‫م‬‫ژاره‬‫بب‬‫ی‬‫ت‬(2)‫به‬‫ڵ‬‫کو‬‫ی‬‫ادخه‬‫ره‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬،‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬
‫که‬‫له‬‫ل‬‫ێ‬‫پرس‬‫ی‬‫نه‬‫وه‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ده‬ ‫ردگار‬‫ترس‬‫ێ‬‫ت‬(٣))
•‫لێکچووە‬ ‫کتابێکی‬ ‫و‬ ‫وتەیە‬ ‫باشرتین‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬
‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬
‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱬ‬‫ﱫ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱴ‬‫ﱳ‬‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬
‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱠ‬:‫الزمر‬٢٣
:‫واتە‬(‫جالله‬ ‫جل‬ ‫خوا‬‫جوانرت‬‫ی‬‫ن‬‫پ‬ ‫و‬‫ی‬‫ر‬‫ۆ‬‫زتر‬‫ی‬‫ن‬‫فه‬‫رما‬‫ی‬‫شت‬‫ی‬‫نارد‬‫ۆ‬‫ته‬‫خواره‬‫وه‬‫که‬‫ئه‬‫م‬
‫قورئانه‬‫ی‬‫ه‬،(‫له‬‫جوان‬‫ی‬‫دا‬‫ڕ‬‫شتندا‬)‫بابه‬‫ته‬‫کان‬‫ی‬‫له‬‫ی‬‫ه‬‫ك‬‫ده‬‫چن‬،‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫ك‬‫باس‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬
‫به‬‫ش‬‫ێ‬‫واز‬‫ی‬‫ج‬‫ی‬‫اواز‬‫ت‬‫ی‬‫ادا‬‫دووباره‬‫ب‬‫ۆ‬‫ته‬‫وه‬،‫کارکرد‬ ‫جا‬‫ی‬‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫م‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫ته‬ :‫زوو‬
‫ده‬‫ه‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬‫گ‬‫ی‬‫ان‬‫پ‬ ‫و‬‫ێ‬‫ست‬‫ی‬‫ئه‬‫وکه‬‫سانه‬‫که‬ ‫دا‬‫ترس‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ان‬‫له‬‫د‬‫ڵ‬‫ده‬ ‫و‬‫رووندا‬
‫هه‬‫ی‬‫ه‬،‫گ‬ ‫پاشان‬‫ی‬‫ان‬‫پ‬ ‫و‬‫ێ‬‫ست‬‫د‬ ‫و‬‫ڵی‬‫ان‬‫نه‬‫ئاماده‬ ‫و‬ ‫رم‬‫ده‬ ‫چاالك‬ ‫و‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫ب‬‫ۆ‬‫ی‬‫اد‬‫ی‬‫خواو‬
‫خواپه‬‫رست‬‫ی‬‫ئه‬ ‫ئا‬‫وه‬‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫و‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫خوا‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫هه‬‫که‬ ‫ر‬‫شا‬ ‫س‬‫ی‬‫سته‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬
‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫و‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫ده‬‫ب‬ ‫کات‬‫ۆ‬‫پله‬‫و‬‫پا‬‫ی‬‫ه‬‫به‬‫رزانه‬،‫ئه‬‫وه‬‫که‬ ‫ش‬‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬‫ون‬ ‫خوا‬
‫که‬ ‫بکات‬‫ن‬ ‫س‬‫ی‬‫ه‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫بکات‬)
18
•‫سامانێک‬ ‫و‬ ‫سەروەت‬ ‫هەموو‬ ‫لە‬ ‫خێرترە‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬‫ﲃ‬‫ﲄ‬
‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲇ‬‫ﲈ‬‫ﲉ‬‫ﲊ‬‫ﱠ‬:‫يونس‬٥٨
:‫واتە‬(‫ئه‬‫ی‬‫محمد‬‫به‬‫ئ‬‫ی‬‫امندارن‬‫ب‬‫ڵێ‬:‫د‬ ‫با‬‫ڵ‬‫شاد‬‫به‬ ‫بن‬ ‫شادومان‬ ‫و‬‫فه‬‫ز‬‫ڵ‬
‫به‬ ‫و‬‫و‬ ‫خشش‬‫ڕ‬‫ه‬‫حمه‬‫ت‬‫ی‬‫خوا‬‫یی‬(‫که‬‫به‬ ‫و‬ ‫قورئان‬‫رنابه‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬‫ه‬،)‫که‬‫هه‬ ‫با‬ ‫بوو‬ ‫وا‬‫ر‬
‫به‬‫د‬ ‫وه‬‫ڵ‬‫خ‬‫ۆ‬‫ش‬‫بن‬،‫هه‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬‫چاکرته‬ ‫ش‬‫ب‬‫ۆی‬‫ان‬‫له‬‫هه‬‫ئه‬ ‫موو‬‫شتانه‬ ‫و‬‫ی‬‫که‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬
‫خه‬‫ر‬‫ی‬‫کن‬‫ک‬‫ۆی‬‫ده‬‫که‬‫نه‬‫وه‬‫و‬‫که‬‫ڵ‬‫ه‬‫که‬‫ی‬‫ده‬‫که‬.‫ن‬
•‫باوەڕداران‬ ‫بۆ‬ ‫شیفایە‬ ‫سەرچاوەی‬ ‫و‬ ‫ڕێنموێنیکار‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲤ‬‫ﲥ‬‫ﲦ‬‫ﲧ‬
‫ﲨ‬‫ﲩ‬‫ﲪ‬‫ﲬ‬‫ﲫ‬‫ﲭ‬‫ﲯ‬‫ﲮ‬‫ﲰ‬‫ﲱ‬‫ﲲ‬‫ﲳ‬‫ﲴ‬‫ﲶ‬‫ﲵ‬‫ﲷ‬
‫ﲸ‬‫ﲹ‬‫ﲺ‬‫ﲻ‬‫ﲼ‬‫ﲽ‬‫ﲾ‬‫ﳀ‬‫ﲿ‬‫ﳁ‬‫ﳂ‬‫ﳃ‬‫ﳄ‬
‫ﳅ‬‫ﳆ‬‫ﱠ‬:‫فصلت‬٤٤
:‫واتە‬(‫ئه‬‫گه‬‫ئه‬ ‫ر‬‫قورئانه‬ ‫م‬‫به‬ ‫مان‬‫زمان‬‫ی‬‫گه‬‫الن‬‫ی‬‫بناردا‬ ‫تر‬‫ی‬‫ه‬،‫ئه‬‫وه‬‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ان‬
‫ده‬‫ی‬‫انوت‬‫ئا‬ :‫ی‬‫ا‬‫نه‬‫ده‬‫ئا‬ ‫بوو‬‫ی‬‫ه‬‫ته‬‫کان‬‫ی‬‫ڕ‬‫وون‬‫بوا‬ ‫ئاشکرا‬ ‫و‬‫ی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫و‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫مان‬‫بوا‬‫ی‬‫ه‬،
‫چ‬‫ۆ‬‫ن‬‫ده‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬ ‫قورئان‬‫زمان‬‫ی‬‫ب‬‫ێ‬‫گانه‬‫ب‬‫ێ‬‫ت؟‬‫له‬‫کات‬‫ێ‬‫کدا‬‫محمد‬‫به‬‫عه‬‫ره‬‫ب‬‫ی‬
‫ده‬‫دو‬‫ێ‬‫ت؟‬‫ئه‬ !‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫پ‬‫ێی‬‫ان‬‫ب‬‫ڵێ‬‫ئه‬ :‫قورئانه‬ ‫م‬‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫باوه‬‫ڕی‬‫ان‬
‫ه‬‫ێ‬‫ناوه‬‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫و‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫ش‬ ‫و‬‫ی‬‫فا‬‫ی‬‫ه‬‫و‬‫چاره‬‫سه‬‫ر‬‫ی‬‫هه‬‫ده‬ ‫موو‬‫نه‬ ‫و‬ ‫رد‬‫خ‬‫ۆ‬‫ش‬‫ی‬‫ه‬‫کان‬
‫ده‬‫کات‬،‫ئه‬ ‫جا‬‫وانه‬‫ی‬‫که‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ناه‬‫ێ‬‫نن‬‫گو‬‫ێ‬‫چکه‬‫ی‬‫ان‬‫که‬‫ڕ‬‫ه‬‫به‬ ‫و‬‫شت‬‫ی‬‫ئاخرناوه‬ ‫تر‬،
‫هه‬‫روه‬‫ه‬‫ا‬‫کو‬‫ێ‬‫رن‬‫له‬‫ئاست‬‫ی‬‫دا‬،‫ئه‬‫وانه‬‫هه‬‫روه‬‫له‬ ‫ک‬‫دووره‬‫وه‬‫بانگ‬‫ی‬‫ان‬‫ل‬‫ی‬‫بکر‬‫ێ‬‫ت‬‫وا‬‫ی‬‫ه‬
(‫نه‬‫ده‬‫نگه‬‫که‬‫به‬‫چاک‬‫ی‬‫ده‬‫ب‬‫ی‬‫سن‬،‫نه‬‫ڕ‬‫ه‬‫نگه‬‫که‬‫به‬‫ڕ‬‫وون‬‫ی‬‫ده‬‫ب‬‫ی‬‫نن‬)
19
‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫و‬ ‫قورئانیەکان‬ ‫بابەتە‬
‫بۆیە‬ ‫گرتووە‬ ‫خۆ‬ ‫لە‬ ‫زۆریان‬ ‫بابەتی‬ ‫چەندین‬ ‫ئایەتەکانیدا‬ ‫لە‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬
‫شێوەیە‬ ‫بەم‬ ‫کردووە‬ ‫سەرژمێری‬ ‫بابەتانەمان‬ ‫لەو‬ ‫هەندێ‬
•‫العقیدە‬(1٤٤٣)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫التوحید‬(11٠2)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫العبادات‬(٤11٠)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫التورات‬(1٠2٥)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫کۆمەاڵیەتی‬ ‫سیستەمی‬(‫االجتامعی‬ ‫نظام‬)(٨٤٨)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫الدین‬(٨2٦)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫ڕەوشتی‬ ‫پەروەردەیی‬(٨٠٣)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫پێغەمبەر‬ ‫دەربارەی‬(‫محمد‬)(٤٠٥)‫جار‬‫هاتووە‬
•(‫التبلیغ‬)‫گەیاندن‬(٤٠٠)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫الکریم‬ ‫القرآن‬(٣٩٠)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫طبیعین‬ ‫غیر‬ ‫شتانەی‬ ‫ئەو‬ ‫دیورسوشت‬ ‫ئەو‬(21٩)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫النصاری‬(1٦1)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫ارسائیل‬ ‫بنی‬(11٠)‫جار‬‫هاتووە‬
•(‫نرص‬)‫سەرکەوتن‬(٧1)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫هونەر‬ ‫و‬ ‫زانست‬(٨٠)‫جار‬‫هاتووە‬
20
•‫شەریعە‬(2٩)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫مێژوو‬(2٧)‫جار‬‫هاتووە‬
•‫تجروبە‬(٩)‫جار‬‫هاتووە‬

21
‫ئاکار‬‫و‬‫قورئان‬ ) ‫ڕەوشتی‬ (‫خوێندنەوە‬
‫یەکەم‬ ‫بەشی‬
‫ببیسرتێت‬ ‫کاریگەر‬ ‫دەنگێکی‬ ‫بە‬ ‫خۆییەوە‬ ‫لەسەر‬ ‫و‬ ‫ڕەوشت‬ ‫بە‬ ‫نوێژەوە‬ ‫دەست‬ ‫بە‬
‫و‬ ‫سوجدە‬ ‫حاڵەتەکانی‬ ‫پەیڕەویکردنی‬ ‫وە‬ ‫تەجوید‬ ‫ڕێساکانی‬ ‫رەچاوکردنی‬ ‫لەگەڵ‬
‫تیایدا‬ ‫خودا‬ ‫بە‬ ‫پەناگرتنەکانی‬
‫دووەم‬ ‫بەشی‬
‫و‬ ‫ئامادەبێت‬ ‫دڵی‬ ‫وە‬ ‫قوئان‬ ‫گەورەی‬ ‫خاوەنی‬ ‫لە‬ ‫شارەزایی‬ ‫بۆ‬ ‫بدات‬ ‫هەوڵ‬
‫لەو‬ ‫ئەو‬ ‫دوای‬ ‫وە‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫واتاکانی‬ ‫لە‬ ‫تێبفکرێت‬‫و‬‫گەورە‬ ‫خوادای‬ ‫کە‬ ‫ێنانەی‬
‫دەکات‬ ‫لەگەڵ‬ ‫گفتوگۆی‬(‫مخاطبه‬)‫و‬ ‫پێی‬ ‫کاریگەربێت‬ ‫دەبێ‬ ‫دەکات‬ ‫ی‬
‫ئ‬ ‫کە‬ ‫بەوەی‬ ‫وەکاربکات‬‫پێکردووە‬ ‫ەمری‬
‫گشتی‬ ‫زانیاری‬
‫تیادایە‬ ‫ئایەتێکی‬ ‫چەند‬ ‫سورەتێک‬،‫وشەی‬(‫سورة‬)‫بەربەست‬ ‫واتە‬(‫الحائط‬)
‫کە‬ ‫تیادایە‬ ‫تایبەتی‬ ‫ئایەتێکی‬ ‫چەند‬ ‫سورەت‬ ‫شێوەیە‬ ‫بەو‬ ‫وە‬ ‫شار‬ ‫دەوری‬ ‫دیواری‬
‫تر‬ ‫سورەتەکانی‬ ‫لە‬ ‫دەکاتەوە‬ ‫جیای‬
22
: ‫املحکم‬ ‫االیات‬‫ئایەتەکە‬ ‫ناوەڕۆکی‬ ‫و‬ ‫ڕوکەش‬ ‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫هەیە‬ ‫پتەو‬ ‫پەیوەندیەکی‬،
‫واتایەکی‬ ‫هەڵناگرێ‬ ‫گومانێ‬ ‫هیچ‬ ‫وە‬ ‫دیناکرێ‬ ‫بە‬ ‫تیادا‬ ‫ڵێڵی‬ ‫ی‬ ‫ناوەڕونی‬ ‫هیچ‬ ‫کە‬
‫ئ‬ ‫و‬ ‫ڕون‬‫هەڵناگرێ‬ ‫تر‬ ‫واتایەکی‬ ‫هیچ‬ ‫هەیە‬ ‫اشکرای‬‫ت‬
‫ا‬: ‫املتشابهات‬ ‫یات‬‫واتاکەی‬ ‫لە‬ ‫جیا‬ ‫واتایەکی‬ ‫چەند‬ ‫تێدایە‬ ‫ناڕونیەکی‬ ‫ئایەتانە‬ ‫ئەم‬
‫دەخوێندرێتەوە‬ ‫تیادا‬ ‫خۆی‬،‫بەرزۆری‬ ‫لە‬ ‫وەردەگرێ‬ ‫تەفسیر‬ ‫و‬ ‫تەئویل‬ ‫ئەمەیان‬
‫ڕاست‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫تێبگەی‬ ‫لێیان‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫وە‬ ‫واتاکەی‬،‫هاوکاری‬ ‫بە‬ ‫پێویستت‬
‫محکەمەکانە‬ ‫ئایەتە‬

23
‫قورئان‬ ‫وەرگێرانی‬
‫ژماردن‬ ‫لە‬ ‫و‬ ‫زۆرە‬ ‫ئەمرۆدا‬ ‫ڕۆژگاری‬ ‫لە‬ ‫قورئان‬ ‫تەفسیرکردنی‬ ‫و‬ ‫وەرگێران‬ ‫کاری‬
‫هە‬ ‫منونە‬ ‫بۆ‬ ‫نایەت‬‫ر‬:‫وەک‬ ‫هەیە‬ ‫تەفسیر‬ ‫چەندین‬ ‫کوردیدا‬ ‫شیرینی‬ ‫زمانی‬ ‫لە‬
(‫کۆیە‬ ‫گەورەی‬ ‫مەالی‬ ‫تەفسیری‬–‫ئاسان‬ ‫تەفسیری‬–‫ڕامان‬ ‫تەفسیری‬–‫تەفسیری‬
‫ڕێبەر‬-‫......هتد‬)‫باس‬ ‫وەگێڕانانە‬ ‫و‬ ‫تەفسیر‬ ‫ئەو‬ ‫هەموو‬ ‫کە‬ ‫نییە‬ ‫بوار‬ ‫لێرەدا‬ ‫بۆیە‬
. ‫بکەین‬

‫هاتون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫باڵندانەی‬ ‫و‬ ‫ئاژەڵ‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬
•‫البعیر‬–‫و‬‫و‬‫شرت‬‫ی‬٤‫سااڵنە‬
•‫البقرة‬–‫مانگا‬
•‫مار‬ ‫الثعبان‬
•‫الجراد‬–‫کولە‬
•‫الجوارح‬–‫ئەوانەی‬‫بەڕاودەگیرێن‬
(‫باڵندە‬)
•‫الحموله‬–‫بارهەڵگر‬
•‫الحیة‬–‫مار‬
•‫القردة‬–‫مەیمون‬
•‫القمل‬–‫ئەسپێ‬
•‫املعز‬–‫بزن‬
•‫الناقە‬–‫ووشرت‬
•‫النحل‬–‫هەنگ‬
•‫هدهد‬–‫پەپوسلێامنکە‬
•‫االبابیل‬–‫پۆلی‬...‫باڵندە‬
24
•‫االنعام‬–‫ئاژەڵ‬ ‫بۆچوار‬ ‫ناوە‬
(‫مانگا‬–‫ووشرت‬–‫بزن‬ ‫مەڕ‬)
•‫البعوضة‬–‫مێشولە‬
•‫الدابة‬–‫بەسەر‬ ‫دەخشێ‬ ‫ئەوەی‬
‫زەویدا‬
•‫الصافات‬–‫ئەسپ‬
•‫الطائر‬–‫باڵندە‬
•‫البغال‬–‫هێسرت‬
•‫الجامل‬–‫ووشرت‬
•‫الجیاد‬–‫ئەسپ‬
•‫الحامر‬–‫کەر‬
•‫الحوت‬–‫نەهەنگ‬
•‫الفیل‬–‫فیل‬
•‫القسورة‬–‫شێر‬
•‫الکلب‬–‫سەگ‬
•‫املوریات‬–‫ئەسپ‬ ‫بۆ‬ ‫وەسفە‬
•‫النعجة‬–‫مەڕ‬
•‫النمل‬–‫مێلورە‬
•‫الوصیلة‬–‫سکی‬ ‫کە‬ ‫وشرتێک‬
‫نەکردبێت‬
•‫االبل‬–‫ووشرت‬
•َ‫ن‬ْ‫د‬ُ‫ب‬‫ال‬–‫و‬ ‫قەڵەو‬ ‫مانگای‬ ‫و‬ ‫ووشرت‬
‫بەخۆ‬
•‫الخیل‬–‫ماین‬ ‫و‬ ‫ئەسپ‬
•‫الزئب‬–‫گورگ‬
•‫الدودة‬ ‫االرض‬ ‫دابة‬–‫کرم‬
•‫الض‬‫أ‬‫ن‬–‫دابەستە‬ ‫مەڕی‬
•‫العادیات‬–‫تیژڕەو‬
•‫جل‬‫الع‬–‫گوێرەکە‬
•‫ار‬َ‫ش‬‫ْع‬‫ل‬‫ا‬–‫و‬‫وشرت‬‫ئاوس‬ ‫ی‬،‫الغنم‬
–‫مەڕ‬
•‫العنکبوت‬–‫جاڵجاڵۆکە‬
•‫الغراب‬–‫قەلەڕە‬‫ش‬
•‫الفراش‬–‫پەپولە‬

25
‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫جلوبەرگانەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬
•‫االستربق‬–‫ئاوریشم‬
•‫الثیاب‬–‫پۆشاک‬
•‫الحریر‬–‫ئاوریشم‬
•‫السندس‬–‫ئاوریشم‬
•‫القمیص‬–‫کراس‬
•‫الجالبیب‬–‫عەبا‬
•‫العبقری‬–‫جلوبەرگ‬ ‫بۆ‬ ‫سفە‬ ‫وە‬
‫و‬‫نایاب‬ ‫پێخەفی‬
•‫کسوة‬–‫پ‬‫ۆ‬‫شاک‬

‫هاتوو‬ ‫قوئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫شتومەکانەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬‫ن‬
•‫االنیة‬–‫قاپ‬‫قاچاخ‬ ‫و‬
•‫االثاث‬–‫ناوماڵ‬ ‫کەلوپەلی‬
•‫االقالم‬–‫قەڵەم‬
•‫الجفان‬–‫مەنجەڵ‬
•‫الخیاط‬–‫دەرزی‬
•‫الدهان‬–‫ڕۆن‬‫تواوە‬ ‫ی‬
•‫اج‬‫رس‬‫ال‬-‫چرا‬
•‫الرس‬‫ی‬‫ر‬–‫ڕاخەرەکان‬
•‫صحاف‬–‫قاچاخی‬ ‫و‬ ‫قاپ‬
‫خواردن‬
•‫الفخار‬–‫فەحفوری‬
•‫القدور‬–‫مەنجەڵ‬
•‫القالئد‬–‫ملوانکە‬
•‫الکائس‬–‫پەرداخ‬
26
•‫املسد‬–‫حەبڵ‬
•‫املهد‬–‫بێشکە‬
•‫املوازین‬–‫تەرازوو‬
•‫االباریق‬–‫پیاڵەی‬ ‫و‬ ‫پەرداخ‬
‫دەسکدار‬
•‫االقفال‬–‫قفڵ‬
•‫االکواب‬–‫کوپ‬
•‫االوعیة‬–‫ش‬‫ەڵطە‬
•‫الجواب‬–‫گەورە‬ ‫مەنجەڵی‬
•‫الدلو‬–‫بیر‬ ‫دۆلچەی‬
•‫الرفرف‬–‫پشتی‬
•‫الرسادق‬–‫خەڵکان‬ ‫خێمەیە‬
‫کۆدەبنەوە‬ ‫تیایدا‬
•‫السلم‬–‫پەیژە‬
•‫الصواع‬–‫تەرازوو‬ ‫تای‬ ‫دوو‬
(‫دەفر‬‫پاشا‬ ‫ی‬)
•‫العصا‬–‫ع‬‫ا‬‫سا‬
•‫ال‬‫غ‬‫طاء‬–‫پەردە‬
•‫الفراش‬–‫ڕاخەر‬(‫فەرش‬)
•‫القسطاس‬–‫پێوەر‬‫ڕاست‬ ‫ی‬
•‫القواریر‬–‫و‬ ‫کوپ‬‫پەرداخی‬
‫شوشە‬
•‫الکرسی‬–‫کورسی‬
•‫املاعون‬–‫ناماڵ‬ ‫پەلی‬ ‫و‬ ‫کەل‬
•‫املصباح‬–‫ڕوناکی‬ ‫و‬ ‫نور‬
•‫املنسأة‬–‫گۆچان‬
•‫النامرق‬–‫پاڵپشت‬ ‫و‬ ‫سەرین‬‫لە‬
‫جۆرەکانی‬ ‫و‬ ‫حەریر‬

27
‫ئە‬‫ژ‬‫نۆیەتی‬،‫نییە‬ ‫عەورەت‬ ‫دەستیان‬ ‫و‬ ‫دەموچاو‬ ‫تەنها‬ ‫ئافرەت‬ ‫بەاڵم‬
‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫الشە‬ ‫ئەندامەکانی‬ ‫ناوی‬
•‫األذان‬–‫گوێکان‬
•‫االذقان‬–‫چەناگە‬ ‫ژێر‬
•‫االرحام‬–‫ڕەحم‬
•‫االصالب‬–‫پشت‬
•‫االعناق‬–‫گەردن‬
•‫األفئدة‬–‫دڵ‬
•‫االمعاء‬–‫ڕیخۆڵە‬
•‫االنف‬–‫لوت‬
•‫البدن‬–‫الشە‬
•‫البنان‬–‫سەر‬‫ی‬‫پەنجە‬
•‫الجلود‬–‫پێست‬
•‫الورید‬ ‫حبل‬–‫ڕەگی‬
‫حەیات‬
•‫الحناجر‬–‫قورگ‬
•‫الدم‬–‫خوێن‬
•‫الرأس‬–‫سەر‬
(1)‫و‬ ‫ناوک‬ ‫نێوان‬ ‫پیاو‬ ‫عەورەتی‬
•‫السوءات‬–‫عەورەتی‬
‫مرۆڤ‬(1)
•‫سوءة‬–‫عورة‬
•‫االصابع‬–‫پەنجە‬
•‫الصدر‬–‫سنگ‬
•‫الظهر‬–‫پشت‬
•‫العطف‬–‫شان‬
•‫القلب‬–‫دڵ‬
•‫اللحم‬–‫گۆشت‬
•‫املضغة‬–‫پارچە‬
‫گۆشت‬‫جویراو‬ ‫ی‬
•‫الوتین‬–‫شادەماری‬
‫دڵ‬
•‫االرجل‬–‫پێ‬
•‫االعقاب‬–‫پاژنەپێ‬
•‫العین‬–‫چاو‬
•‫االفواه‬–‫دەم‬
•‫االنامل‬–‫پەنجە‬ ‫گرێی‬
•‫االیدی‬–‫دەست‬
•‫البطن‬–‫سک‬
•‫الجید‬–‫بەرز‬ ‫گەردنی‬
•‫الحلقوم‬–‫گەردن‬
•‫الخرطوم‬–‫لوت‬
•‫الرقاب‬–‫گەردن‬
•‫العضد‬–‫قۆڵ‬
•‫العظام‬–‫ئێسک‬
•‫العنق‬–‫گەردن‬
•‫الشفة‬–‫لێو‬
•‫سن‬–‫ددان‬
•‫الکعبین‬–‫قاپەقولەی‬
‫پێ‬
28
‫لە‬ ‫هەندێک‬‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫دوایی‬ ‫ڕۆژی‬ ‫سیفەتەکانی‬ ‫و‬ ‫ناو‬
•‫األخرة‬
•‫الخافضة‬
•‫الرادفة‬
•‫الرجفة‬
•‫الرفعة‬
•‫املعاد‬
•‫تبلی‬ ‫یوم‬
‫الرسائر‬
•‫الحق‬ ‫یوم‬
•‫العظیم‬ ‫یوم‬
•‫القيامة‬ ‫يوم‬
•‫اآلخر‬ ‫اليوم‬
•‫اآلزفة‬ ‫يوم‬
•‫البعث‬ ‫يوم‬
•‫التغابن‬ ‫يوم‬
•‫التالق‬ ‫يوم‬
•‫التناد‬ ‫يوم‬
•‫يوم‬‫الجمع‬
•‫الحساب‬ ‫يوم‬
•‫الحاقة‬
•‫الحرسة‬ ‫يوم‬
•‫الخلود‬ ‫يوم‬
•‫الخروج‬ ‫يوم‬
•‫الدين‬ ‫يوم‬
•‫الساعة‬
•‫الصاخة‬
•‫الطامة‬
•‫الغاشية‬
•‫الفصل‬ ‫يوم‬
•‫الفتح‬ ‫يوم‬
•‫القارعة‬
•‫الواقعة‬
•‫الوعيد‬ ‫يوم‬
•‫العقیم‬ ‫یوم‬
•‫املشهود‬ ‫یوم‬
•‫املعلوم‬ ‫یوم‬
•‫املحیط‬ ‫یوم‬
•‫املوعود‬ ‫یوم‬
•‫الوعید‬ ‫یوم‬
•‫الجزاء‬ ‫یوم‬
•‫ال‬ ‫یوم‬‫ن‬‫دامة‬
•‫الشهادة‬ ‫یوم‬
•‫النشور‬ ‫یوم‬
•‫و‬ ‫مال‬ ‫الینع‬ ‫یوم‬
‫من‬ ‫اال‬ ‫البنون‬
‫بقلب‬ ‫َّه‬‫ل‬‫ال‬ ‫اتی‬
‫سلیم‬

29
‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫بەهەشت‬ ‫ناوەکانی‬ ‫لە‬ ‫هەندێ‬
•‫السالم‬ ‫دار‬(‫و‬ ‫بێرتس‬ ‫جێگای‬
‫ئارام‬)
•‫الخلد‬ ‫جنة‬(‫نەبڕاوە‬ ‫بەهەشتی‬
‫هەتاهەتایی‬ ‫و‬)
•‫النعیم‬ ‫جنات‬(‫باخاتی‬ ‫جێگای‬
‫نیعمەت‬ ‫پڕ‬)
•‫العدن‬ ‫جنات‬(‫چڕوپڕ‬ ‫باخاتی‬)
•‫الفردوس‬ ‫جنات‬(‫باخاتی‬
‫فردوس‬)
•‫املأوی‬ ‫جنات‬(‫باخەکانی‬
‫حەوانەوە‬ ‫جێگای‬)
•‫املتقین‬ ‫دار‬(‫خۆ‬ ‫جێگای‬
‫پارێزەران‬)
•‫املقام‬ ‫دار‬(‫و‬ ‫نیشتەجێ‬ ‫جێگای‬
‫ئارامی‬)
•‫األمین‬ ‫املقام‬(‫مانەوەی‬ ‫جێگای‬
‫بێرتس‬)
•‫الصدق‬ ‫املقعد‬(‫ڕاستی‬ ‫جێگای‬
‫گۆیی‬ ‫ڕاست‬ ‫و‬)
•‫القرار‬ ‫دار‬(‫مانەوە‬ ‫جێگای‬‫و‬
‫رسەوتن‬)
•:‫وەک‬ ‫تر‬ ‫ناوی‬ ‫هەندێ‬(‫الحسنی‬
–‫الفضل‬–‫املقام‬ ‫دار‬-‫هتد‬ ....)

30
‫لە‬ ‫هەندێک‬‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫دۆزەخ‬ ‫ناوەکانی‬
•‫الحطمة‬(‫تێکشکێنەر‬)
•‫النار‬(‫ئاگر‬)
•‫الجحیم‬(‫بریسکەدارە‬ ‫ئاگرە‬ ‫ئەو‬
‫و‬ ‫قوڵ‬ ‫زۆر‬ ‫ناوی‬ ‫کە‬ ‫گەورەیەی‬
‫دژوارە‬)
•‫السعیر‬(‫دەکات‬ ‫کڵپە‬ ‫کە‬ ‫ئاگرەی‬ ‫ئەو‬
‫خرۆش‬ ‫و‬ ‫جۆش‬ ‫پەیت‬ ‫پەیت‬ ‫و‬
‫دەدرێت‬)
•‫لظی‬(‫گڕگرتوو‬)
•‫سقر‬(‫دژوار‬ ‫قوڵو‬ ‫گڕکانێکی‬)
•‫الهاویة‬(‫پڕ‬ ‫خوارەوەی‬‫کەوتنە‬ ‫شوێن‬
‫ترسناک‬ ‫و‬ ‫گڕ‬)
•‫الکربا‬ ‫النار‬(‫گەورە‬ ‫هەرە‬ ‫ئاگری‬)
•‫جهنم‬(‫دۆزەخ‬)
•‫الدار‬ ‫سوء‬(‫جێگا‬ ‫خراپرتین‬)
•‫الثوی‬(‫برژێنەر‬)
‫وە‬ ‫تر‬ ‫ناوی‬ ‫هەندێ‬‫ک‬(‫السموم‬–‫الساهرة‬–‫املصیر‬ ‫بئس‬–‫القرار‬ ‫بئس‬–‫بئس‬
‫املهاد‬–‫املورود‬ ‫الورد‬ ‫بئس‬–‫الحافرة‬–‫الب‬ ‫دار‬‫وار‬–‫الفاسقین‬ ‫دار‬–‫الدار‬ ‫سوء‬)

31
‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫ڕەنگەکان‬ ‫ناوی‬
•‫االبیض‬–‫سپی‬
•‫األخرض‬–‫سەوز‬
•‫االحوی‬–‫هەڵگەڕاو‬ ‫ڕەش‬
•‫االسود‬–‫ڕەش‬
•‫االصفر‬–‫زەرد‬
•‫السو‬‫د‬‫للخرضة‬ ‫املاءل‬–‫ڕەشی‬
‫سەوز‬ ‫مەیلەو‬

‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫پێوانانەی‬ ‫و‬ ‫کێشانە‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬
•‫الصاع‬–‫کیلۆگرامە‬ ‫سێ‬،‫مشت‬ ‫چوار‬ ‫بۆ‬ ‫پێوانەیەکە‬
•‫القنطار‬–‫نزیکەی‬ ‫دەکاتە‬ ‫پێوانەیەکە‬1٠٠‫ڕطڵ‬
•‫ڕطڵ‬–‫توتە‬ ‫پەنجە‬ ‫بێ‬ ‫مشتێک‬
•‫املن‬–1٨٠‫مسقاڵە‬
•‫املثقال‬–‫درهەم‬ ‫دوو‬(1)
‫نیوە‬ ‫و‬
•‫درهم‬(‫زیو‬)2.٩٧2‫گرامە‬
•‫دین‬‫ار‬(‫ئاڵتوون‬)٤.2٥‫گرامە‬
(1)‫پارەیە‬ ‫ناوی‬
32
‫هاتووە‬ ‫قوئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ئافرەتانەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬
‫نەهاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫ڕاشکاوانە‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫ئەوانەی‬‫هاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫ئاماژە‬ ‫بە‬ ‫واتە‬‫لە‬
‫ئافرەتان‬:‫ئەمانەن‬
•‫آدم‬ ‫زوجة‬•‫موسی‬ ‫ام‬•‫فرعون‬ ‫امرأة‬
‫تەنها‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫ناوی‬ ‫ئاشکرا‬ ‫بە‬ ‫ئەوەی‬(‫عیمرانە‬ ‫کچی‬ ‫مریەمی‬)
‫ئەویش‬ ‫ناوەوەیە‬ ‫بە‬ ‫سورەتێکی‬ ‫کە‬‫س‬‫ورەتی‬(‫مریم‬)‫ە‬

‫هوتوون‬ ‫لەقورئاندا‬ ‫کە‬ ‫شارەکان‬ ‫و‬ ‫دەوڵەت‬ ‫ناوی‬
‫ئەفریقی‬ ‫دەوڵەتی‬ ‫ناوی‬(‫مرص‬)‫هەروەها‬ ‫وە‬ ‫قورئان‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫شەش‬
(‫بە‬‫ی‬‫توملقدس‬(‫قودس‬)‫و‬‫مەدینە‬‫و‬‫مەککە‬‫و‬‫بابل‬)‫هاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫یش‬

33
‫ئەو‬ ‫ناوی‬‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ڕۆژانەی‬
•‫األعراف‬ ‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫شەممە‬ ‫ڕۆژی‬•‫الجمعة‬ ‫سورەی‬ ‫لە‬ ‫جومعە‬ ‫ڕۆژی‬

‫ئەو‬ ‫ناوی‬‫غ‬‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ەزوانەی‬
•‫ڕێککەو‬‫حودەیبیە‬ ‫نامەی‬ ‫تن‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫الف‬‫ت‬‫ح‬
•‫خەندەق‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫األحزاب‬
•‫حونەیین‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫التوبة‬
•‫تەبوک‬ ‫غەزای‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫التوبة‬
•‫ئوحود‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫عمران‬ ‫آل‬
•‫بەدر‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫عمران‬ ‫آل‬‫و‬‫األنفال‬

34
‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫کە‬ ‫کەسانەی‬ ‫ئەو‬
‫کە‬‫لە‬‫جەهەمندان‬
•‫فیرعون‬•‫نوح‬ ‫ژنەکەی‬•‫لوط‬ ‫ژنەکەی‬•‫ئەبولەهەب‬

‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫مالئیکەتەکان‬ ‫ناوی‬
•‫جربئیل‬
•‫میکائیل‬
•‫مالک‬
•‫هاروت‬
•‫ماروت‬
•‫إرسافيل‬
•‫الجنة‬ ‫خزنة‬
•‫الزبانية‬
•‫العرش‬ ‫حملة‬
•‫الحفظة‬
•‫الكاتبون‬ ‫الكرام‬

35
‫قورئانیەکان‬ ‫ژمارە‬
•‫وشەی‬(‫َّه‬‫ل‬‫ال‬)(2٧٠٧)‫قورئاندا‬‫لە‬‫هاتووە‬‫جار‬،(٩٨٠)‫مرفوع‬‫بە‬‫جاری‬
(‫الرفع‬)،(٥٩2)‫منصوب‬ ‫بە‬ ‫جاری‬(‫نصب‬)،(1,1٣٥)‫مجرور‬ ‫بە‬ ‫جاری‬
(‫الجر‬)
•‫وشەی‬(‫الشهر‬)‫مانگ‬ ‫واتا‬(12)‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬‫هەمان‬‫ساڵ‬ ‫مانگەکانی‬ ‫ژمارەی‬
•‫وشەی‬(‫القرآن‬)(٦٨)‫هاتووە‬ ‫جار‬‫وتراوە‬ ‫جاردا‬ ‫دوو‬ ‫لە‬ ‫کە‬(‫قرآنه‬)،‫حەفتا‬ ‫واتا‬
‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫وشەکانی‬ ‫بەرامبەر‬(‫النور‬–‫ال‬‫حی‬‫ک‬‫م‬‫ة‬–‫التنزیل‬)
•‫وشەی‬(‫ابلیس‬)(11)‫هەروەها‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(11)‫پەنا‬ ‫جاریش‬
‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫خوا‬ ‫بە‬ ‫گرتن‬(‫ابلیس‬)
•‫وشەی‬(‫املصیبة‬)(٧٥)‫هاوشێوەکانیشیەوە‬ ‫بە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫لە‬
‫بەرامبەردا‬(٧٥)‫وشەی‬ ‫جار‬(‫الشکر‬)‫سوپاس‬‫لەگەڵ‬ ‫هاتووە‬ ‫گوزاری‬
‫هاوشێوەکانی‬
•‫وشەی‬(‫الدین‬)‫قورئاندا‬ ‫لە‬(٩2)‫لە‬ ‫هاتووو‬ ‫جار‬‫وشەی‬ ‫بەرامبەریشیدا‬
(‫املساجد‬)‫یش‬(٩2)‫هاتووە‬ ‫جار‬
•‫وشەی‬(‫الزکاة‬)‫قورئاندا‬ ‫لە‬(٣2)‫وشەی‬ ‫و‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
(‫الربکات‬)‫دووبارەبۆتەوە‬
•‫وشەی‬(‫الصرب‬)‫هاتووە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫گرتن‬ ‫ئارام‬(11٤)‫ژمارە‬ ‫هەمان‬ ‫بە‬ ‫جار‬
‫وشەی‬(‫الشدة‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ناڕەحەتی‬
36
•‫وشەی‬(‫النطفة‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬(12)‫وشەکانی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
(‫الطین‬)‫و‬ ‫قور‬ ‫یاخود‬ ‫گڵ‬(‫الشقاء‬)‫هاتووە‬ ‫گومڕایی‬
•‫وشەی‬(‫األلباب‬)‫ژیری‬‫و‬‫عەقڵ‬‫خاوەن‬(1٦)‫وشەی‬‫ژمارە‬‫بەهەمان‬‫هاتووە‬‫جار‬
(‫األفئدة‬)‫هاتووە‬ ‫دڵ‬
•‫وشەی‬(‫املالئکة‬)‫فریشتە‬(٨٨)‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫هەمان‬ ‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫جار‬
(‫الشیطان‬)‫هاتووە‬ ‫شەیتان‬
•‫وشەی‬(‫الدنیا‬)‫ژ‬‫ی‬‫سەر‬ ‫انی‬‫زەوی‬(11٥)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫جار‬
‫وشەی‬(‫األخرة‬)‫هاتووە‬ ‫کۆتایی‬ ‫ژیانی‬
•‫وشەی‬(‫سزا‬)(11٧)‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫وشەی‬ ‫بەرامبەردا‬ ‫لە‬(‫مغفرة‬)
(2٣٤)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫جار‬ ‫دوو‬ ‫ناڕەوادا‬ ‫کاروکردەوەیەکی‬ ‫هەموو‬ ‫لەبەرامبەر‬ ‫واتە‬
‫هەیە‬ ‫لێخۆشبون‬
•‫وشەی‬(ْ‫ُل‬‫ق‬)‫بڵێ‬(2٣2)‫وشەی‬ ‫بەرامبەریشدا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫قالوا‬)‫وتیان‬
(2٣2)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫ئەوەندەش‬ ‫ڕادەگەیەنیت‬ ‫خۆت‬ ‫بیروبۆچونی‬ ‫چەندە‬ ‫واتە‬
‫بگرە‬ ‫بەرامبەر‬ ‫بیروبۆچونی‬ ‫لە‬ ‫گوێ‬
•‫وشەی‬(‫الجنة‬)‫بەهەشت‬(٧٧)‫وشەی‬ ‫ژمارەش‬ ‫بەهەمان‬ ‫و‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
(‫الجهنم‬)‫هاتووە‬ ‫دۆزەخ‬
•‫وشەی‬(‫گەرم‬ ‫و‬ ‫هاوین‬( )٥)‫وشەی‬ ‫وە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫ساردی‬ ‫و‬ ‫زستان‬)
(٥)‫هاتووە‬ ‫جار‬
37
•‫وشەی‬(‫الغنی‬)‫دەوڵەمەندی‬)2٦)‫وشەی‬ ‫بەاڵم‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
(‫الفقر‬)‫هەژاری‬(1٣)‫هاتووە‬ ‫جار‬
•‫وشەی‬(‫پیاو‬( )2٤)‫وشەی‬ ‫ژمارەش‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫ئافرەت‬-‫ژن‬)
‫هاتووە‬
•‫وشەی‬(‫ر‬َ‫ب‬)‫وشکانی‬ ‫زەوی‬(1٣)‫وشەی‬ ‫هەروەها‬ ‫وە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫املاء‬)‫ئاو‬
‫قورئاندا‬ ‫لە‬(٣2)‫بەاڵم‬ ‫دەربکەون‬ ‫سادە‬ ‫ئاوا‬ ‫ڕەنگە‬ ‫ژمارەیە‬ ‫دوو‬ ‫ئەم‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
‫بکەینەوە‬ ‫کۆ‬ ‫ژمارەیە‬ ‫دوو‬ ‫ئەم‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫ئەگەر‬ ‫وانییە‬(1٣+٣2=٤٥)‫ئەگەر‬ ‫ئەوا‬
‫دابەشی‬ ‫ژمارانە‬ ‫لەو‬ ‫هەریەک‬ ‫بێتوو‬(٤٥)‫واتە‬ ‫بکەین‬(1٣‫و‬٣2)،‫ڕێژەی‬ ‫ئەوا‬
‫زەوی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫دەردەکەوێت‬ ‫بۆ‬ ‫ئاومان‬ ‫و‬ ‫وشکانی‬
1٣÷٤٥=2٨،٨٨٨٪
٣2÷٤٥=٧1،1111٪
‫ڕێژەی‬(2٨،٨٨٨٨٪)‫زەوییە‬ ‫وشکانی‬ ‫ڕێژەی‬
‫ڕێژەیی‬(٧1،1111٪)‫ئێستادا‬ ‫لەکاتی‬ ‫زەوییە‬ ‫سەر‬ ‫ئاوی‬ ‫ڕێژەی‬
•‫وشەی‬(‫أيام‬)(٧)‫هەفتە‬ ‫ڕۆژەکانی‬ ‫ژمارەی‬ ‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
•‫وشەی‬(‫رمضان‬)‫هاتووە‬ ‫یەکجار‬،‫ڕەمەزانی‬ ‫یەک‬ ‫ساڵدا‬ ‫لەمانگەکانی‬‫تیادایە‬
•‫وشەی‬(‫یوم‬)‫ڕۆژ‬(٣٦٥)‫ساڵ‬ ‫ڕۆژەکانی‬ ‫بەژمارەی‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
38
•‫وشەی‬(‫الحیاة‬)‫ژیان‬(1٤٥)‫ژمارە‬ ‫هەمان‬ ‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬‫وشەی‬(‫املوت‬)
‫هاتووە‬ ‫مردن‬
•‫وشەی‬(‫الضالون‬)‫خوا‬‫دینی‬‫لە‬‫الدەران‬(1٧)‫هاتووە‬‫جار‬‫ب‬‫وشەی‬‫ژمارە‬‫ەهەمان‬
(‫املوتی‬)‫هاتووە‬ ‫مردوو‬
•‫وشەی‬(‫النفع‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫سود‬(٥٠)‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
(‫الفساد‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫خراپەکار‬
•‫وشەی‬(‫ئاسامنیەکان‬ ‫پەڕاوە‬‫و‬‫نێردراو‬( )٣٦٨)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
‫وشەی‬(‫الناس‬)‫هاتووە‬ ‫خەڵکی‬
•‫وشەی‬(‫املسلمون‬)‫مسوڵامن‬‫و‬‫هاوشێوەکانی‬(٤1)‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
‫وشەی‬ ‫ژمارە‬(‫الجهاد‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫تێکۆشان‬
•‫وشەی‬(‫السحر‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫جادوو‬(٦٠)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
‫وشەی‬(‫الفتنة‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ئاشوب‬
•‫وشەی‬(‫العقل‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫هۆش‬ ‫بیرو‬(٤٩)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
‫وشەی‬(‫النور‬)‫هاتووە‬ ‫ڕوناکی‬
•‫وشەی‬(‫اللسان‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫زمان‬(2٥)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬
‫وشەی‬(‫املوعظة‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ئامۆژگاری‬
•‫وشەی‬(‫الرغبة‬)‫هەوڵدان‬ ‫و‬ ‫ویست‬(٨)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫بەهە‬‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫مان‬
(‫الرهبة‬)‫زۆر‬ ‫سامێکی‬ ‫و‬ ‫ترس‬‫هاتووە‬
39
•‫وش‬‫ە‬‫ی‬(َ‫ج‬‫ال‬‫هر‬)‫ئاشکرا‬(1٦)‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫عالنیة‬)
‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ئاشکرا‬
•‫نا‬ ‫وشەی‬‫و‬‫ی‬(‫محمد‬)(٤)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬
(‫الرشیعة‬)‫هاتووە‬ ‫ڕێباز‬ ‫و‬ ‫بەرنامە‬
•‫وشەی‬(‫نوێژ‬)‫لەگەڵ‬(‫زەکات‬)‫لە‬(2٦)‫هاتوون‬ ‫بەیەکەوە‬ ‫جێدا‬،‫وشەی‬ ‫بەاڵم‬
(‫الصالة‬)‫تەنها‬ ‫بە‬ ‫نوێژ‬(٥)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫ڕۆژێک‬ ‫فەرزەکانی‬ ‫ژمارەی‬ ‫بە‬

40
(‫فوائد‬)‫قورئانیەکان‬ ‫لەسودە‬
•‫هاتبێت‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫ناوی‬ ‫کە‬ ‫بەڕێز‬ ‫هاوەڵی‬ ‫تاکە‬(‫حارث‬ ‫کوڕی‬ ‫زیدی‬)‫ە‬
‫سوڕەتی‬ ‫لە‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬
‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬
‫ﱴ‬‫ﱳ‬‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱽ‬‫ﱾ‬‫ﱿ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬
‫ﲂ‬‫ﲃ‬‫ﲄ‬‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲈ‬‫ﲇ‬‫ﲉ‬‫ﲊ‬‫ﲋ‬‫ﲌ‬‫ﲍ‬‫ﱠ‬:‫األحزاب‬٣٧
:‫واتە‬(‫ت‬‫ۆ‬‫ئه‬‫ی‬‫محمد‬‫کات‬‫ێ‬‫به‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫که‬(‫ز‬‫ی‬‫د‬)‫ه‬‫و‬‫ن‬ ‫خوا‬‫ی‬‫عمه‬‫ت‬‫ی‬
‫ئ‬‫ی‬‫امن‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫به‬‫خش‬‫ی‬‫وه‬،‫ت‬‫ۆ‬‫ش‬‫ن‬‫ی‬‫عمه‬‫ت‬‫ی‬‫ئازاد‬‫یی‬‫په‬ ‫و‬‫روه‬‫رده‬‫له‬ ‫ت‬‫نز‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫ته‬‫وه‬‫پ‬‫ێ‬‫داوه‬
‫ده‬‫ڵێ‬‫ت‬‫هاوسه‬ :‫ر‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫ت‬‫به‬‫ێڵ‬‫ه‬‫ره‬‫وه‬‫ال‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫ت‬‫که‬(‫زه‬‫ی‬‫نه‬‫ب‬)‫ه‬،‫له‬‫برتسه‬ ‫خوا‬‫و‬
(‫ته‬‫اڵ‬‫ق‬‫ی‬‫مه‬‫ده‬،)‫وه‬‫شت‬‫ێ‬‫ک‬‫له‬‫د‬‫ڵ‬‫ده‬ ‫و‬‫روون‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تدا‬‫ده‬‫شار‬‫ی‬‫ته‬‫وه‬‫که‬‫ده‬ ‫خوا‬‫ی‬‫ه‬‫و‬‫ێ‬‫ت‬
‫ئاشکرا‬‫ی‬‫بکات‬،‫له‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬‫ده‬‫ترس‬‫ی‬‫ت‬،(‫له‬‫به‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬)‫کات‬‫ێ‬‫که‬‫زه‬‫ی‬‫د‬‫خواست‬‫ی‬‫بوو‬ ‫و‬
‫به‬‫هاوسه‬‫ر‬‫ی‬(‫پاشان‬‫ڕێ‬‫ک‬‫نه‬‫که‬‫ج‬ ‫و‬ ‫وتن‬‫ی‬‫ابوونه‬‫وه‬‫و‬‫ته‬‫اڵ‬‫ق‬‫که‬‫وه‬‫ته‬‫ن‬‫ێ‬‫وان‬‫ی‬‫ان‬،)‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬
(‫زه‬‫ی‬‫نه‬‫ب‬)‫له‬ ‫مان‬‫ت‬‫ۆ‬‫ماره‬‫کر‬‫د‬،‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬‫چ‬‫ج‬‫ێ‬‫پ‬‫ێ‬‫ل‬‫ێ‬‫ژبوون‬‫د‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ته‬‫نگ‬‫یی‬‫ه‬‫ک‬‫ب‬‫ۆ‬
‫ئ‬‫ی‬‫امنداران‬‫نه‬ ‫دروست‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬،‫له‬‫ه‬‫ێ‬‫نان‬‫ی‬‫هاوسه‬‫ران‬‫ی‬‫به‬‫کو‬ ‫ناو‬‫ڕی‬‫ان‬‫کات‬‫ێ‬‫ک‬‫که‬‫پ‬‫ێ‬‫شرت‬
‫هاوسه‬‫حه‬ ‫رو‬‫اڵ‬‫ل‬‫ی‬‫ان‬‫بوون‬،‫فه‬‫رمان‬‫ی‬‫ده‬ ‫خواش‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫ج‬‫ێ‬‫به‬‫ج‬‫ێ‬‫بکر‬‫ێ‬‫ت‬)
•‫خوێندنەکەی‬‫قورئان‬‫لە‬‫گرتن‬‫گوێ‬ ‫بۆ‬ ‫دابەزین‬‫مەالئیکە‬‫کە‬ ‫هاوەڵەی‬‫ئەو‬،‫هاوەڵی‬
‫بەڕێز‬(‫حضیرە‬ ‫کوڕی‬ ‫أسید‬)‫بوو‬
41
•‫ماڵە‬ ‫ئەو‬ ‫بچێتە‬ ‫ناتوانێ‬ ‫شەیتان‬ ‫بخوێرنێت‬ ‫ماڵێکدا‬ ‫لەهەر‬ ‫کە‬ ‫سوڕەتەی‬ ‫ئەو‬،
‫سوڕەتی‬(‫البقرة‬)‫یە‬
•‫مە‬ ‫هیچ‬ ‫و‬‫یەکن‬ ‫هاوشێوەی‬ ‫کە‬ ‫ووشەیەی‬ ‫دوو‬ ‫ئەو‬‫ج‬‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫نییە‬ ‫بەینیاندا‬ ‫لە‬ ‫الێ‬
‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫ئەوە‬(‫االنعام‬)‫ئایەتی‬ ‫لە‬ ‫دا‬(12٤):‫دەفەرموێ‬ ‫کە‬ ‫هاتووە‬ ‫دا‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲲ‬
‫ﲳ‬‫ﲴ‬‫ﲵ‬‫ﲶ‬‫ﲷ‬‫ﲸ‬‫ﲹ‬‫ﲺ‬‫ﲻ‬‫ﲼ‬‫ﲽ‬‫ﲿ‬‫ﲾ‬‫ﳀ‬‫ﳁ‬‫ﳂ‬‫ﳃ‬
‫ﳅ‬‫ﳄ‬‫ﳆ‬‫ﳇ‬‫ﳈ‬‫ﳉ‬‫ﳊ‬‫ﳋ‬‫ﳌ‬‫ﳍ‬‫ﳎ‬‫ﳏ‬
‫ﳐ‬‫ﳑ‬‫ﱠ‬:‫األنعام‬1٢٤
:‫واتە‬((‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ان‬)‫کات‬‫ێ‬‫ک‬‫ئا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫ی‬‫قورئان‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ۆ‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫ده‬‫ڵێ‬‫ن‬‫ئ‬ :‫ێ‬‫مه‬‫هه‬‫رگ‬‫ی‬‫ز‬‫باوه‬‫ڕ‬
‫ناه‬‫ێ‬‫ن‬‫ی‬‫ن‬‫هه‬‫و‬ ‫تا‬‫ێ‬‫نه‬‫ی‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫که‬‫ب‬‫ۆ‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ران‬‫هاتووه‬‫به‬‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫نه‬‫به‬‫خرش‬‫ێ‬‫ت‬،‫خوا‬
‫زانا‬‫ی‬‫ه‬‫به‬‫شو‬ ‫و‬‫ێ‬‫ن‬‫د‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ده‬ ‫و‬‫روونه‬‫ی‬‫که‬‫شا‬‫ی‬‫سته‬‫ی‬‫ه‬‫په‬‫ی‬‫ام‬‫ی‬‫خ‬‫ۆی‬‫ت‬‫ێ‬‫دا‬‫دابن‬‫ێ‬‫ت‬،
‫له‬‫ئا‬‫ی‬‫نده‬‫ی‬‫ه‬‫ک‬‫ی‬‫نز‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫شدا‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫که‬‫تاوان‬‫ی‬‫ان‬‫کردووه‬‫له‬‫ال‬‫ی‬‫ه‬‫ن‬‫خواوه‬‫سووک‬‫ی‬‫و‬
‫ڕی‬‫سوا‬‫ی‬‫ب‬ ‫و‬‫ێ‬‫نرخ‬‫ی‬‫ی‬‫ه‬‫خه‬‫ی‬‫ان‬‫پ‬‫ێ‬‫ده‬‫گر‬‫ێ‬‫ت‬،‫هاو‬‫ڕێ‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫سزا‬‫ی‬‫پ‬‫ڕ‬‫ئ‬‫ێ‬‫شدا‬‫له‬
‫پاداشت‬‫ی‬‫ئه‬‫پ‬ ‫و‬‫ی‬‫الن‬‫ته‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ه‬‫که‬‫ی‬‫ه‬‫دا‬‫که‬‫ده‬‫ی‬‫انگ‬‫ێڕ‬‫ا‬)
•‫سورەتی‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬ ‫گەورەترین‬(‫الفاتحة‬)‫یە‬
•‫مۆرکر‬ ‫سورەتەی‬ ‫ئەو‬‫ا‬‫ب‬‫سورەتی‬ ‫پێغەمبەرانەوە‬ ‫ناوی‬ ‫ە‬(‫األعلی‬)‫یە‬
•‫بە‬ ‫کە‬ ‫سورەتەی‬ ‫دوو‬ ‫ئەو‬(٤/1)‫سورەتی‬ ‫دادەنرێت‬ ‫قورئان‬ ‫ی‬(‫الزلزال‬)‫و‬
(‫الکافرون‬)
42
•‫ئازیز‬ ‫پێغەمبەری‬‫بەچاوی‬ ‫قیامەت‬ ‫دەیەوێت‬ ‫هەرکەس‬ ‫دەفەرموێت‬
‫سورەتی‬ ‫با‬ ‫ئەوا‬ ‫ببینێت‬ ‫خۆی‬(‫تکویر‬–‫انفطار‬–‫انشقاق‬)‫بخوێنێتەوە‬(‫اخرجه‬
‫احمد‬)
•‫دەفەرموێت‬ ‫پەروەدگار‬ ‫خوادای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲐ‬‫ﲑ‬‫ﲒ‬‫ﲓ‬‫ﲔ‬‫ﲕ‬
‫ﲖ‬‫ﲘ‬‫ﲗ‬‫ﲙ‬‫ﲚ‬‫ﲛ‬‫ﲜ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٢٠٧
:‫واتە‬(‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬‫ش‬‫هه‬‫ن‬(‫پ‬‫ێ‬‫چه‬‫وانه‬‫ی‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫باسکران‬)‫خ‬‫ۆی‬‫ان‬‫ده‬‫فر‬‫ۆ‬‫شن‬
‫ب‬‫ۆ‬‫به‬‫ده‬‫سته‬‫ێ‬‫نان‬‫ی‬‫ڕ‬‫ه‬‫زامه‬‫ند‬‫ی‬‫به‬‫خوا‬،‫خوا‬‫ی‬‫گه‬‫وره‬‫به‬ ‫ش‬‫س‬‫ۆ‬‫زو‬‫م‬‫ی‬‫هره‬‫بانه‬‫به‬‫رامبه‬‫ر‬
‫به‬‫رامبه‬‫ئه‬ ‫ر‬‫ج‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ره‬‫به‬‫ندانه‬‫ی‬)
‫ئای‬ ‫ئەم‬‫ئازیز‬ ‫هاوەڵی‬ ‫لەسەر‬ ‫دابەزی‬ ‫ەتە‬(‫ڕۆمی‬ ‫سینانی‬ ‫کوڕی‬ ‫صوهەیبی‬)
•:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬
‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱴ‬‫ﱳ‬‫ﱵ‬
‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱽ‬‫ﱾ‬‫ﱿ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬
‫ﲄ‬‫ﲃ‬‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲇ‬‫ﲈ‬‫ﲉ‬‫ﲊ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٢٥٨
:‫واتە‬(‫ئا‬‫ی‬‫ا‬‫نه‬‫تب‬‫ی‬‫ستووه‬‫نه‬ ‫و‬‫ت‬‫ڕ‬‫وان‬‫ی‬‫وه‬‫ته‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ده‬‫مه‬‫قا‬‫ڵ‬‫ه‬‫ی‬‫ده‬‫له‬ ‫کرد‬‫گه‬‫ڵ‬
‫ئ‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫مدا‬‫له‬‫باره‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ه‬‫وه‬‫له‬‫به‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬‫پاشا‬ ‫خوا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫به‬‫خش‬‫ی‬‫بوو‬،
(‫له‬‫ج‬‫ی‬‫ات‬‫ی‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ه‬‫ێ‬‫نان‬‫سوپاسگوزار‬ ‫و‬‫ی‬‫که‬‫چ‬‫ی‬‫ده‬‫مه‬‫ده‬‫م‬‫ێی‬‫ده‬‫له‬ ‫کرد‬‫گه‬‫ڵ‬
‫ئ‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫مدا‬،)(‫ئه‬‫لوو‬ ‫م‬‫ت‬‫به‬‫رز‬‫ی‬‫ه‬‫ش‬‫ی‬‫کات‬‫ێ‬‫ک‬‫به‬ ‫بوو‬‫هه‬‫ف‬ ‫واو‬‫ی‬‫زاوه‬‫پرس‬‫ی‬‫وو‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫له‬
43
‫ئ‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫م‬‫که‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ت‬‫ۆ‬‫ک‬‫ێی‬‫ه‬‫؟‬‫ئه‬‫و‬‫ی‬‫ش‬‫له‬‫وه‬‫اڵ‬‫مدا‬‫وت‬‫ی‬‫په‬ :‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫من‬
‫ئه‬‫وزاته‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫ژ‬‫ی‬‫ان‬‫ده‬‫به‬‫خش‬‫ێ‬‫ت‬‫مردن‬ ‫و‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬‫به‬‫ده‬‫سته‬،(‫نه‬‫له‬ ‫مروود‬‫وه‬‫اڵ‬‫م‬‫ی‬‫دا‬)‫وت‬‫ی‬:
‫من‬ ‫جا‬‫ی‬‫ش‬‫ژ‬‫ی‬‫ان‬‫ده‬‫به‬‫مردن‬ ‫و‬ ‫خشم‬‫ی‬‫شم‬‫ب‬‫ه‬‫ده‬‫سته‬،(‫ئ‬‫ی‬‫نجا‬‫فه‬‫رمان‬‫ی‬‫دا‬‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫ک‬‫له‬
‫نه‬‫ی‬‫اران‬‫ی‬‫گوا‬ ‫بکوژن‬‫ی‬‫ه‬‫ئه‬‫وه‬‫ده‬‫ی‬‫امنر‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬،‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫ک‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬‫نه‬‫گوا‬ ‫کوشت‬‫ی‬‫ه‬‫ئه‬‫وه‬‫ژ‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬
‫پ‬‫ێ‬‫به‬‫خش‬‫ی‬‫ن‬!!،)‫ئه‬‫ئ‬ ‫وسا‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫م‬‫وت‬‫ی‬‫به‬ :‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫خ‬ ‫خوا‬‫ۆ‬‫ر‬‫له‬‫ڕۆ‬‫ژهه‬‫اڵ‬‫ته‬‫وه‬‫ده‬‫ه‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬
‫جا‬(‫ئه‬‫گه‬‫ت‬ ‫ر‬‫ۆ‬‫ده‬‫توان‬‫ی‬‫ت‬)‫له‬‫ڕۆ‬‫ژئاواوه‬‫ب‬‫ی‬‫ه‬‫ێ‬‫نه‬،‫ئ‬‫ی‬‫ئه‬ ‫نجا‬‫ب‬ ‫و‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ه‬‫ڕ‬‫ه‬‫نگ‬‫ی‬‫په‬‫ڕی‬‫و‬
‫ده‬‫وه‬ ‫کراو‬ ‫مکوت‬‫اڵ‬‫م‬‫ی‬‫نه‬‫ما‬،‫ب‬‫ێ‬‫گومان‬‫ه‬ ‫خوا‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫قه‬‫وم‬‫ی‬‫زا‬‫ڵ‬‫م‬‫سته‬ ‫و‬‫مکار‬
‫نادات‬)
‫ابراهیمدا‬ ‫لەگەڵ‬ ‫کرد‬ ‫دەمەقاڵەی‬ ‫کە‬ ‫کەسەی‬ ‫ئەو‬(‫بوو‬ ‫کەنعان‬ ‫کوڕی‬ ‫منرودی‬)
•:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱁ‬‫ﱂ‬‫ﱃ‬‫ﱄ‬‫ﱅ‬‫ﱆ‬‫ﱇ‬‫ﱈ‬‫ﱉ‬‫ﱊ‬
‫ﱋ‬‫ﱌ‬‫ﱍ‬‫ﱎ‬‫ﱏ‬‫ﱐ‬‫ﱑ‬‫ﱒ‬‫ﱓ‬‫ﱔ‬‫ﱕ‬
‫ﱖ‬‫ﱗ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱝ‬‫ﱜ‬‫ﱞ‬‫ﱠ‬‫ﱟ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬
‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱪ‬‫ﱩ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬
‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬‫ﱶ‬‫ﱵ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱽ‬‫ﱾ‬‫ﱿ‬
‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬‫ﱠ‬:‫املائدة‬٣
:‫واتە‬(‫له‬‫سه‬‫حه‬ ‫رتان‬‫کراوه‬ ‫رام‬‫خواردن‬‫ی‬‫گ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ی‬‫مرداره‬‫وه‬‫بوو‬،‫خو‬‫ێ‬‫ن‬،‫گ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ی‬
‫به‬‫راز‬،‫هه‬‫روه‬‫ئه‬ ‫ها‬‫ما‬ ‫و‬‫اڵ‬‫ته‬‫ش‬‫که‬‫سه‬‫ده‬ ‫ر‬‫ب‬‫ڕ‬‫در‬‫ێ‬‫ن‬‫ناو‬ ‫و‬‫ی‬‫غه‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬‫له‬‫سه‬‫ر‬
44
‫ده‬‫بر‬‫ێ‬‫ت‬‫ما‬ ‫و‬‫اڵ‬‫ت‬‫ی‬‫خنکاو‬‫ی‬‫ش‬،‫ئه‬‫وه‬‫که‬ ‫ش‬‫به‬‫ل‬ ‫ئازارو‬‫ێ‬‫دان‬‫ب‬ ‫مردار‬‫ۆ‬‫ته‬‫وه‬،‫ئه‬‫وه‬‫ش‬
‫که‬‫ده‬‫که‬‫و‬‫ێ‬‫ته‬‫خواره‬‫وه‬،‫ئه‬‫وه‬‫ش‬‫که‬‫به‬‫ل‬‫ێ‬‫دان‬‫ی‬‫ما‬‫اڵ‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫ی‬‫بووب‬ ‫مردار‬‫تر‬‫ێ‬‫ته‬‫وه‬،‫ئه‬‫وانه‬‫ش‬
‫که‬‫د‬‫ڕ‬‫نده‬‫پاالمار‬‫ی‬‫ل‬ ‫و‬ ‫دابن‬‫ێی‬‫مه‬ ‫خواردبن‬‫گه‬‫فر‬ ‫ر‬‫ی‬‫ا‬‫ی‬‫چه‬‫ق‬‫ۆ‬‫که‬‫وتنب‬،(‫هه‬‫ر‬
‫حا‬‫ڵ‬‫ه‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫له‬‫وانه‬‫ی‬‫ئه‬‫باسکرا‬‫گه‬‫به‬‫ر‬‫چه‬‫ق‬‫ۆ‬‫دا‬‫حه‬‫بگات‬‫اڵ‬‫ڵ‬‫ه‬،)‫هه‬‫روه‬‫حه‬‫ها‬‫کراوه‬ ‫رام‬
‫خواردن‬‫ی‬‫گ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ی‬‫ئه‬‫ما‬ ‫و‬‫اڵ‬‫تانه‬‫ی‬‫له‬‫شو‬ ‫و‬‫ێ‬‫نانه‬‫دا‬‫سه‬‫ده‬ ‫ر‬‫ب‬‫ڕ‬‫در‬‫ێ‬‫ن‬‫که‬‫هاوار‬ ‫هاناو‬‫ی‬
‫ب‬‫ۆ‬‫غه‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫ت‬ ‫خوا‬‫ێ‬‫دا‬‫ده‬‫بر‬‫ێ‬‫ت‬،‫هه‬‫روه‬‫حه‬ ‫ها‬‫رامه‬‫له‬‫سه‬‫کردن‬ ‫داوا‬ ‫رتان‬‫ی‬‫چاره‬‫نووستان‬
‫به‬‫ه‬‫ۆی‬(‫األ‬‫زالم‬)‫وه‬،‫وه‬‫ئه‬ ‫کو‬‫شتانه‬ ‫و‬‫ی‬‫که‬‫له‬‫ڕێ‬‫گه‬‫ی‬‫هه‬‫ڵ‬‫دان‬‫ی‬‫زاره‬‫وه‬‫ده‬‫ست‬
‫بکه‬‫و‬‫ێ‬‫ت‬‫فا‬ ‫و‬‫ڵ‬‫گرتنه‬‫وه‬،‫بورجه‬‫کان‬،‫قاوه‬‫گرتنه‬‫وه‬،‫...هتد‬)‫ئه‬‫ج‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ره‬‫کردارو‬
‫ڕ‬‫ه‬‫فتارانه‬‫تان‬‫سه‬‫رپ‬‫ێ‬‫چ‬‫ی‬‫ده‬ ‫و‬‫رچوونه‬‫له‬(‫فه‬‫رمان‬‫ی‬‫خوا‬،)‫ئه‬ ‫جا‬‫م‬‫ڕۆ‬(‫که‬‫ڕۆ‬‫ژ‬‫ی‬
‫عه‬‫ره‬‫فه‬‫ی‬‫ه‬)‫نائوم‬ ‫کافران‬‫ێ‬‫د‬‫له‬ ‫بوون‬‫د‬‫ی‬‫ن‬‫ئا‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫ی‬‫ئ‬‫ێ‬‫وه‬(‫ئ‬‫ی‬‫رت‬‫زا‬ ‫ناتوانن‬‫ڵ‬‫بن‬
‫به‬‫سه‬‫هه‬ ‫رتانداو‬‫رگ‬‫ی‬‫ز‬‫نوور‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ۆ‬‫ناکوژ‬‫ێ‬‫ته‬‫وه‬)‫که‬‫واته‬‫له‬‫وانه‬‫مه‬‫ترس‬‫ن‬،‫به‬‫ڵ‬‫کو‬
‫هه‬‫له‬ ‫ر‬‫برتسن‬ ‫من‬،‫ئه‬‫م‬‫ڕۆ‬‫ئا‬‫ی‬‫ن‬‫به‬ ‫و‬‫رنامه‬‫که‬‫به‬ ‫تانم‬‫ک‬‫ۆ‬‫تا‬‫یی‬‫گه‬‫ی‬‫اندو‬‫ن‬ ‫نازو‬‫ی‬‫عمه‬‫ت‬‫ی‬
‫خ‬‫ۆ‬‫مم‬‫ب‬‫ۆ‬‫ته‬‫و‬ ‫کردن‬ ‫واو‬‫ڕ‬‫از‬‫ی‬‫م‬‫به‬‫وه‬‫ی‬‫که‬‫ئ‬‫ی‬‫سالم‬‫بب‬‫ێ‬‫ته‬‫به‬‫رنامه‬‫د‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫ئا‬ ‫و‬‫ی‬‫نتان‬(‫جا‬
‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫ب‬‫ڕی‬‫اردان‬‫ی‬‫ئه‬‫شتانه‬ ‫و‬‫که‬ ‫دا‬‫حه‬‫کردووه‬ ‫رامامن‬)‫هه‬‫که‬ ‫ر‬‫له‬ ‫کرا‬ ‫ناچار‬ ‫س‬
‫گ‬‫ران‬‫یی‬‫برس‬ ‫و‬‫ێ‬‫ت‬‫ی‬‫دا‬(‫مه‬‫ترس‬‫ی‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫هه‬‫مبر‬ ‫بوو‬‫ێ‬‫ت‬)‫ده‬‫توان‬‫ێ‬‫ت‬‫له‬‫شتانه‬ ‫و‬‫بخوات‬
‫که‬‫حه‬‫کردووه‬ ‫رامامن‬(‫به‬‫مه‬‫رج‬‫ێ‬‫ک‬‫ده‬‫در‬ ‫ست‬‫ێ‬‫ژکار‬‫نه‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬ ‫و‬‫ئاره‬‫ژه‬ ‫زوو‬‫م‬‫ی‬
‫ز‬‫ۆ‬‫ر‬‫ی‬‫ل‬‫ێ‬‫نه‬‫خوات‬)‫خ‬ ‫و‬‫ۆی‬‫تووش‬‫ی‬‫نه‬ ‫تاوان‬ ‫گوناهو‬‫کات‬،‫ئه‬‫وه‬‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫خوا‬
‫ل‬‫ێ‬‫خ‬‫ۆ‬‫شبووه‬‫و‬‫م‬‫ی‬‫هره‬‫بانه‬(‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫ج‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ره‬‫حا‬‫ڵ‬‫ه‬‫تانه‬))
‫ڕۆژی‬ ‫کە‬ ‫جومعەدا‬ ‫ڕۆژی‬ ‫لە‬ ‫ئایەتە‬ ‫ئەم‬(‫عەرەفە‬)‫دابەزی‬ ‫بوو‬
45
•:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱿ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬‫ﲃ‬‫ﲄ‬‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲇ‬
‫ﲉ‬‫ﲈ‬‫ﲊ‬‫ﲋ‬‫ﲌ‬‫ﲍ‬‫ﱠ‬:‫القصص‬٥٦
:‫واتە‬(‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫ئه‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫ت‬‫ۆ‬‫ناتوان‬‫ی‬‫ت‬‫ئ‬‫ی‬‫امن‬‫باوه‬ ‫و‬‫ڕ‬‫ببه‬‫خش‬‫ی‬‫ت‬
‫به‬‫كه‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ده‬‫و‬‫ێ‬‫ت‬،‫به‬‫ڵ‬‫كو‬‫هه‬ ‫خوا‬‫كه‬ ‫ر‬‫س‬‫ێ‬‫ك‬‫ی‬‫بو‬‫ێ‬‫ت‬‫ده‬‫ی‬‫خاته‬‫سه‬‫ر‬
‫ڕێ‬‫گه‬‫ی‬‫ڕ‬‫است‬‫ئ‬ ‫و‬‫ی‬‫امن‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫ده‬‫به‬‫خش‬‫ێ‬‫ت‬،‫خوا‬‫ی‬‫ش‬‫ئاگاداره‬‫به‬‫وانه‬‫ی‬‫كه‬‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬
‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫ان‬‫گرت‬‫ۆ‬‫ته‬‫به‬‫ر‬)
‫لەسەر‬(‫طالب‬ ‫ئەبی‬)‫خودا‬ ‫پێغەمبەری‬ ‫مامی‬ ‫دابەزی‬
•:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲠ‬‫ﲡ‬‫ﲢ‬‫ﲣ‬‫ﲤ‬‫ﲦ‬‫ﲥ‬‫ﲧ‬‫ﲨ‬‫ﲩ‬‫ﱠ‬
:‫السجدة‬1٨
:‫واتە‬(‫ئا‬‫ی‬‫ا‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ئ‬‫ی‬‫امندار‬‫ب‬ ‫بوو‬‫ێ‬‫ت‬‫وه‬‫ئه‬ ‫ك‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫ب‬ ‫بوو‬ ‫تاوانبار‬‫ێ‬‫ت؟‬
‫وه‬‫ك‬‫ی‬‫ه‬‫ك‬‫ن‬‫ی‬‫ن‬)
‫ئەمە‬‫گەورە‬‫خوای‬‫الی‬‫یە‬‫دوایدا‬‫ڕۆژی‬‫لە‬،‫بۆیە‬‫الس‬ ‫و‬‫عطاء‬‫دي‬‫دابەزی‬‫ئەمە‬‫دەڵێن‬
‫لەسەر‬(‫طالب‬ ‫ابی‬ ‫کوڕی‬ ‫عيل‬)‫و‬(‫محیط‬ ‫ابی‬ ‫کوڕی‬ ‫عقبةی‬)
•‫سورەتی‬ ‫کەلە‬ ‫چاکەی‬ ‫پیاو‬ ‫ئەو‬(‫الکهف‬)‫ئەوە‬ ‫باسکراوە‬ ‫دا‬(‫خرض‬)‫ە‬
•‫پێغەمبەر‬ ‫لە‬ ‫ناوە‬ ‫ڕێزی‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫لەناوە‬ ‫کە‬ ‫خۆش‬ ‫ناوی‬ ‫دوو‬ ‫بە‬
‫ج‬‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫ئەویش‬ ‫گەورەن‬ ‫خوای‬ ‫وانەکانی‬(‫التوبة‬)‫ئایەتی‬12٨‫دا‬
46
:‫دەفەرموێت‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲜ‬‫ﲝ‬‫ﲞ‬‫ﲟ‬‫ﲠ‬‫ﲡ‬‫ﲢ‬‫ﲣ‬‫ﲤ‬
‫ﲥ‬‫ﲦ‬‫ﲧ‬‫ﲨ‬‫ﲩ‬‫ﲪ‬‫ﱠ‬:‫التوبة‬1٢٨
:‫واتە‬((‫ئه‬‫خه‬ ‫ی‬‫ڵکینه‬)‫به‬ ‫سوێند‬‫پێغه‬ ‫بێگومان‬ ‫خوا‬‫مبه‬‫ڕه‬ ‫بۆ‬ ‫رێکتان‬‫وانه‬‫کراوه‬‫که‬
‫هه‬‫یه‬ ‫ر‬‫کێکه‬‫له‬‫خۆتان‬،‫سه‬ ‫زۆر‬‫خته‬‫به‬‫الیه‬‫وه‬‫به‬ ‫بوونتان‬ ‫تووش‬‫به‬‫ناخۆشی‬ ‫اڵو‬،
‫به‬ ‫زۆر‬‫ته‬‫نگیشتانه‬‫وه‬‫په‬ ‫و‬ ‫یه‬‫رۆشه‬‫له‬‫سه‬‫رتان‬،‫ئیامندارانه‬ ‫دڵسۆزی‬ ‫زۆر‬‫میهره‬ ‫و‬‫بان‬
‫دلۆڤانه‬ ‫و‬‫بۆیان‬)
•‫ئایەتەی‬ ‫ئەو‬‫دەکات‬ ‫داوا‬ ‫ئێمە‬ ‫لە‬ ‫وازهێنان‬ ‫سێ‬ ‫و‬ ‫فەرمان‬ ‫سێ‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬
‫ئەویش‬:‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬
‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱸ‬‫ﱷ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱠ‬:‫النحل‬٩٠
:‫واتە‬(‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫فه‬ ‫خوا‬‫ده‬ ‫رمان‬‫به‬ ‫دات‬‫دادپه‬‫روه‬‫ر‬‫ی‬‫چاکه‬ ‫و‬‫کار‬‫ی‬‫و‬‫ی‬‫ارمه‬‫ت‬‫ی‬‫دان‬‫و‬
‫به‬‫خشنده‬‫یی‬‫به‬‫قه‬ ‫و‬ ‫خزمان‬‫ده‬‫غه‬‫له‬‫ده‬ ‫و‬ ‫تاوان‬ ‫گوناهو‬‫ستدر‬‫ێ‬‫ژ‬‫ی‬‫ده‬‫کات‬(‫ب‬‫ۆ‬‫سه‬‫ر‬
‫ما‬‫ڵ‬‫نه‬ ‫و‬‫نامووس‬ ‫و‬ ‫فس‬)‫ئام‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ژگار‬‫ی‬‫تان‬‫ده‬‫ب‬ ‫کات‬‫ۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ی‬‫اداوه‬‫ر‬‫ی‬‫وه‬‫و‬ ‫ربگرن‬
‫ت‬‫ێ‬‫فکرن‬‫و‬(‫هه‬‫چاکه‬ ‫ر‬‫بکه‬‫ن‬))
•‫بوو‬ ‫موسا‬ ‫دایکی‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هات‬ ‫بۆ‬ ‫وەحی‬ ‫کە‬ ‫ئافرەتەی‬ ‫ئەو‬:
‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱎ‬‫ﱏ‬‫ﱐ‬‫ﱑ‬‫ﱒ‬‫ﱔ‬‫ﱓ‬‫ﱕ‬‫ﱖ‬‫ﱗ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬
‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱟ‬‫ﱞ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱠ‬:‫القصص‬٧
47
:‫واتە‬(‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫دا‬‫ی‬‫ك‬‫ی‬‫ئاگاداركرد‬ ‫موسامان‬،‫كه‬‫ش‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫بدات‬‫ێ‬‫و‬(‫پ‬‫ێ‬‫امن‬‫وت‬)‫جا‬
‫كات‬‫ێ‬‫ك‬‫مه‬‫ترس‬‫ی‬‫ت‬‫پا‬‫ی‬‫دا‬‫له‬ ‫كرد‬‫وه‬‫ی‬‫كه‬‫پ‬‫ێی‬‫بزانر‬‫ێ‬‫ت‬‫ف‬‫ڕێی‬‫بده‬‫ره‬‫ڕ‬‫ووبار‬‫ی‬(‫ن‬‫ی‬‫له‬‫وه‬)
‫نه‬‫برتسه‬(‫له‬‫وه‬‫ی‬‫تووش‬‫ی‬‫به‬‫ڵ‬‫بب‬‫ێ‬‫ت‬)‫نه‬‫خه‬‫فه‬‫ت‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬‫ب‬‫ۆ‬‫بخ‬‫ۆ‬،‫چونكه‬‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬
‫ده‬‫ی‬‫گ‬‫ێڕی‬‫نه‬‫وه‬‫ب‬‫ۆ‬‫ڵ‬‫ت‬‫له‬ ‫و‬‫ئا‬‫ی‬‫نده‬‫شدا‬‫ده‬‫ی‬‫كه‬‫ی‬‫ن‬‫به‬‫ی‬‫ه‬‫ك‬‫ێ‬‫ك‬‫له‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ره‬‫په‬‫ی‬‫امداره‬‫كان‬)
•‫سورەتی‬ ‫بوو‬ ‫تیادا‬ ‫تیالوەی‬ ‫سوجدەی‬ ‫دابەزی‬ ‫کە‬ ‫سورەت‬ ‫یەکەم‬(‫النجم‬)‫بوو‬
•‫دابەزی‬ ‫دەربارە‬ ‫ئایەتەی‬ ‫ئەم‬ ‫کە‬ ‫هاوەڵەی‬ ‫ئەو‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱁ‬‫ﱂ‬‫ﱃ‬‫ﱄ‬‫ﱅ‬
‫ﱆ‬‫ﱇ‬‫ﱈ‬‫ﱉ‬‫ﱊ‬‫ﱋ‬‫ﱌ‬‫ﱍ‬‫ﱎ‬‫ﱏ‬‫ﱐ‬‫ﱑ‬‫ﱒ‬
‫ﱓ‬‫ﱔ‬‫ﱕ‬‫ﱖ‬‫ﱗ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱡ‬‫ﱠ‬
‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱫ‬‫ﱪ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬
‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱠ‬:‫املمتحنة‬1
:‫واتە‬(‫ئه‬‫ی‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سانه‬‫ی‬‫باوه‬‫ڕ‬‫تان‬‫ه‬‫ێ‬‫ناوه‬‫دوژمنان‬‫ی‬‫دوژمنان‬‫و‬‫من‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تان‬‫مه‬‫که‬‫نه‬
‫د‬‫ۆ‬‫ست‬‫ی‬‫گ‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬‫به‬‫گ‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬،‫له‬‫کات‬‫ێ‬‫کدا‬‫خ‬‫ۆ‬‫شه‬‫و‬‫ی‬‫ست‬‫ی‬‫س‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ز‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تان‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ۆ‬‫ده‬‫رده‬‫برن‬،
‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫ئه‬‫ب‬ ‫وان‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕی‬‫ش‬‫به‬ ‫بوون‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ال‬‫ی‬‫ه‬‫ن‬‫خواوه‬‫ب‬‫ۆ‬‫تان‬‫هاتووه‬،‫ئه‬‫وانه‬
‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫رو‬‫ئ‬‫ێ‬‫وه‬‫ش‬‫ده‬‫رده‬‫که‬‫ن‬‫له‬‫مه‬‫ککه‬،‫له‬‫به‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬‫که‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ده‬‫ه‬‫ێ‬‫نن‬‫به‬‫خوا‬‫ی‬
‫په‬‫روه‬‫ردگارتان‬،(‫ئه‬‫مه‬‫به‬‫م‬‫گو‬‫ێ‬‫بکه‬‫ن‬)‫ئه‬‫گه‬‫ئ‬‫ر‬‫ێ‬‫وه‬‫ده‬‫ب‬‫رچوون‬‫ۆ‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫ۆ‬‫شان‬‫له‬‫پ‬‫ێ‬‫ناو‬‫ی‬
‫به‬ ‫و‬ ‫من‬‫ده‬‫سته‬‫ێ‬‫نان‬‫ی‬‫ڕ‬‫ه‬‫زامه‬‫ند‬‫ی‬‫مندا‬،‫به‬‫نه‬‫ێ‬‫ن‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫شه‬‫و‬‫ی‬‫ست‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تان‬‫ی‬‫ان‬
‫پ‬‫ێ‬‫ده‬‫گه‬‫ی‬‫ه‬‫نن‬،‫له‬‫کات‬‫ێ‬‫کدا‬‫ئاگادارم‬ ‫من‬‫به‬‫وه‬‫ی‬‫شاردوتانه‬‫ته‬‫به‬ ‫و‬ ‫و‬‫وه‬‫که‬ ‫ش‬‫ئاشکراتان‬
ژمارە قورئانیەکان book
ژمارە قورئانیەکان book
ژمارە قورئانیەکان book

More Related Content

Similar to ژمارە قورئانیەکان book

hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023
ssuserd86201
 
hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023
ssuserd86201
 
٠میرنشینی سۆران.pdf
٠میرنشینی سۆران.pdf٠میرنشینی سۆران.pdf
٠میرنشینی سۆران.pdf
balen9
 
عبداللە پەشێو
عبداللە پەشێوعبداللە پەشێو
عبداللە پەشێو
danaShalal2
 
هەرزەکار Herzekar
هەرزەکار Herzekarهەرزەکار Herzekar
هەرزەکار Herzekar
Halwest Rasul
 
Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...
Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...
Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...
Soran Karbasian
 
بەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academy
بەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academyبەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academy
بەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academy
Jameel Academy
 
Kurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdfKurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
پەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptx
پەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptxپەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptx
پەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptx
ssuserd41a151
 
ئالا.pptx
ئالا.pptxئالا.pptx
ئالا.pptx
SulSya
 
Kurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdfKurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Mini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdf
Mini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdfMini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdf
Mini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdf
JohnSpencer297273
 
Sanarsheroky
SanarsherokySanarsheroky
Sanarsheroky
sanarsheroky1
 
جيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docx
جيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docxجيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docx
جيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docx
Idrees.Hishyar
 
raprty d.xalob sherko
raprty d.xalob sherkoraprty d.xalob sherko
raprty d.xalob sherkoDoor Dopic
 
مەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردی
مەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردیمەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردی
مەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردی
Idrees.Hishyar
 
لادانێن سێکسی بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ، ب زمانێ کوردی بادینی.pdf
لادانێن سێکسی  بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ،  ب زمانێ کوردی بادینی.pdfلادانێن سێکسی  بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ،  ب زمانێ کوردی بادینی.pdf
لادانێن سێکسی بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ، ب زمانێ کوردی بادینی.pdf
Idrees.Hishyar
 
Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...
Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...
Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
مێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdf
مێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdfمێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdf
مێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdf
7amaajamal
 

Similar to ژمارە قورئانیەکان book (20)

hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023
 
hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023hatwan journal May 2023
hatwan journal May 2023
 
dyalol leser sherko
dyalol leser sherkodyalol leser sherko
dyalol leser sherko
 
٠میرنشینی سۆران.pdf
٠میرنشینی سۆران.pdf٠میرنشینی سۆران.pdf
٠میرنشینی سۆران.pdf
 
عبداللە پەشێو
عبداللە پەشێوعبداللە پەشێو
عبداللە پەشێو
 
هەرزەکار Herzekar
هەرزەکار Herzekarهەرزەکار Herzekar
هەرزەکار Herzekar
 
Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...
Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...
Soran Karbasian, Komari serbexo u musteqîllî Kurdistan; Gerranewe bo rastiyek...
 
بەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academy
بەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academyبەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academy
بەشێن ئەندازيارى بنياسە ! | Jameel Academy
 
Kurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdfKurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Benjamin.pdf
 
پەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptx
پەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptxپەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptx
پەروەردەی_منداڵ_لەقۆناغی_باخچەی_مندالاندا.pptx
 
ئالا.pptx
ئالا.pptxئالا.pptx
ئالا.pptx
 
Kurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdfKurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdf
Kurdish Central Sorani - Testament of Judah.pdf
 
Mini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdf
Mini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdfMini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdf
Mini-manual v5 Kurdish_Sorani.pdf
 
Sanarsheroky
SanarsherokySanarsheroky
Sanarsheroky
 
جيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docx
جيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docxجيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docx
جيوفاني بوكاتشو Giovanni Boccaccio Kurdish‌.docx
 
raprty d.xalob sherko
raprty d.xalob sherkoraprty d.xalob sherko
raprty d.xalob sherko
 
مەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردی
مەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردیمەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردی
مەبەستێ هوزانا کوردی ، جورێ هوزانا کوردی بادینی ، جورێن شعرا کوردی
 
لادانێن سێکسی بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ، ب زمانێ کوردی بادینی.pdf
لادانێن سێکسی  بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ،  ب زمانێ کوردی بادینی.pdfلادانێن سێکسی  بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ،  ب زمانێ کوردی بادینی.pdf
لادانێن سێکسی بابەتەکێ زانستی یێ زانستێن دەرونیە ، ب زمانێ کوردی بادینی.pdf
 
Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...
Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...
Kurdish (Sorani) - The Gospel of Nicodemus formerly called The Acts of Pontiu...
 
مێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdf
مێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdfمێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdf
مێژووی Cinemaaaaaaaaaaaaaaaaaaسینەما.pdf
 

ژمارە قورئانیەکان book

  • 1.
  • 2. :‫کتێب‬ ‫ناوی‬‫قورئانیەکان‬ ‫ژمارە‬ :‫ئامادەکردنی‬‫خەلیل‬ ‫هەڤاڵ‬ :‫پێداچونەوەی‬‫جالل‬ ‫موحسین‬ .‫م‬ :‫بەرگ‬ ‫و‬ ‫ناوەوە‬ ‫دیزاینی‬‫دیزاین‬ ‫مەهرین‬ :‫چاپی‬‫یەکەم‬ :‫چاپ‬ ‫ساڵی‬٢٠١٩‫ز‬
  • 3. 3 ‫پێشەکی‬  ، ‫گەورە‬ ‫خودای‬ ‫ستایشی‬ ‫و‬ ‫سوپاس‬ ‫لەپاش‬‫نورساوە‬ ‫ئەم‬ ‫گەورە‬ ‫خودای‬ ‫داواکارم‬ ‫لەم‬ ‫ئامانج‬ ، ‫بون‬ ‫هاوکارم‬ ‫کە‬ ‫برایانەی‬ ‫ئەو‬ ‫هەموو‬ ‫بۆ‬ ‫قیامەت‬ ‫توێشوی‬ ‫بکاتە‬ ‫کتێبخانەی‬ ‫لە‬ ‫نەدەبرد‬ ‫شک‬ ‫بەپێزم‬ ‫ئاوا‬ ‫شتێکی‬ ‫کەبەڕاستی‬ ‫بوو‬ ‫ئەوە‬ ‫نورساوە‬ ‫خزمەتێ‬ ‫گۆشەنیگایەدا‬ ‫لەم‬ ‫کرد‬ ‫حەزم‬ ‫بۆیە‬ ، ‫کوردیدا‬‫موسوڵامنانی‬ ‫بە‬ ‫بکەم‬ ‫ک‬ .‫کورد‬ ‫وەرگێ‬ ‫و‬ ‫کۆکردنەوە‬ ‫نورساوەدا‬ ‫لەم‬ ‫ئێمە‬ ‫کاری‬‫ب‬ ‫عەرەبیەکانە‬ ‫دەقە‬ ‫ڕانی‬‫سەر‬ ‫ۆ‬‫زمانی‬ ‫کورد‬‫سەرچاوەکانەوە‬ ‫لە‬ ‫وەرگیراوە‬ ‫کە‬ ‫ی‬‫تێبینی‬ ‫هەندێک‬ ‫لەگەڵ‬. ‫لە‬ ‫بریتییە‬ ‫ژمارەییەکان‬ ‫یەکسانییە‬ ‫و‬ ‫قورئانیەکان‬ ‫ئامارە‬:(‫لە‬ ‫یەک‬ ‫وەکو‬ ‫یەکسانی‬ ‫ئایەتەکان‬ ‫بەینی‬ ‫لە‬ ‫مەبەست‬ ‫خستنی‬ ‫ڕێک‬‫وە‬ ‫نەگۆڕەکاندا‬ ‫و‬‫گونجاو‬ ‫وشە‬ ‫بەینی‬). ‫بۆ‬ ‫هۆکارە‬ ‫هەیە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ژمارەییەی‬ ‫دووبارە‬ ‫و‬ ‫ژمارەی‬ ‫منونە‬ ‫بەم‬ ‫وە‬ ‫بۆ‬ ‫بانگکردن‬ ‫و‬ ‫ئاگاداربون‬ ‫و‬ ‫ئاوڕدانەوە‬‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫لە‬ ‫بیرکردنەوە‬ ‫ڕەوان‬ ‫بە‬ ‫پەیوەستە‬ ‫کە‬ ‫سەرسوڕهێنەری‬ ‫و‬ ‫إعجاز‬ ‫جۆرەکانی‬ ‫لە‬ ‫جۆرێکە‬ ‫ئەمەش‬ ‫خۆی‬ ‫لە‬ ‫لەبەرئەوەی‬ ‫واقعدا‬ ‫لە‬ ‫وشەکانی‬ ‫کاریگەری‬ ‫وە‬ ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫بێژی‬ ‫گرتووە‬‫وپێک‬ ‫ڕێک‬ ‫زۆر‬ ‫ژمارەیی‬ ‫پەیوەندیەکی‬‫قەدەغەکراوەنی‬ ‫و‬ ‫فەرمانەکانی‬ ‫لە‬ (‫ال‬ ‫و‬ ‫األمر‬‫نهي‬)‫گرتووە‬ ‫خۆی‬ ‫لە‬ ‫بەڕاستی‬ ‫وە‬‫وە‬‫کە‬ ‫ئامارێک‬ ‫و‬ ‫ژمارە‬ ‫چەند‬
  • 4. 4 ‫بەریێ‬‫نهێنیەکانی‬ ‫و‬‫جوانی‬‫بە‬‫پەی‬ ‫ناتوانێ‬،‫لێهاتوو‬‫زۆر‬‫کە‬ ‫نەبێت‬‫کەسە‬ ‫ئەو‬‫تەنها‬ ‫خوادا‬‫قورئانەکەی‬ ‫زانستی‬ ‫لە‬ ‫مەلەوانە‬ ‫و‬،‫فەرمامنان‬ ‫گەورە‬‫خوای‬ ‫کە‬ ‫ئەوەیە‬ ‫لەبەر‬ ‫دەفەر‬‫وەک‬‫بیربکەینەوە‬ ‫و‬‫تێبفکرین‬‫کە‬ ‫پێدەکات‬:‫موێت‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱮ‬‫ﱭ‬ ‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱠ‬:‫النساء‬٨٢ :‫واتە‬(‫ئه‬‫وه‬‫ئه‬ ‫بۆ‬‫وانه‬‫سه‬‫ناده‬ ‫قورئان‬ ‫رنجی‬‫ناده‬ ‫لێکی‬ ‫و‬ ‫ن‬‫نه‬‫وه‬‫وردنابنه‬ ‫لێی‬ ‫و‬‫وه‬‫؟‬ ‫ئه‬ ‫خۆ‬‫گه‬‫له‬ ‫ر‬‫الیه‬‫که‬ ‫ن‬‫تره‬ ‫سێکی‬‫وه‬‫بوایه‬‫جگه‬‫له‬‫و‬ ‫جیاوازی‬ ‫بێگومان‬ ‫خوا‬ ‫دژایه‬‫تیه‬‫تێدا‬ ‫زۆریان‬ ‫کی‬‫ده‬‫دۆزیه‬‫وه‬) ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫سەرسوڕهێنەری‬ ‫و‬ ‫إعجاز‬ ‫لە‬ ‫یەکێکە‬ ‫ئەمەش‬،‫وە‬‫س‬‫یوط‬‫ی‬(1) ‫لە‬ ‫خۆی‬ ‫وەکو‬ ‫ناتوانی‬ ‫بەاڵم‬ ‫قورئان‬ ‫إعجازی‬ ‫بە‬ ‫پەیبەری‬ ‫دەتوانی‬ :‫دەڵێت‬ ‫مفتاحدا‬ ‫بکەیت‬ ‫وەصفی‬. ‫دەڵێت‬‫سوراقە‬‫إبن‬‫وە‬(2) ‫هەند‬:‫ێ‬‫باسی‬‫گەورە‬‫خوای‬‫کە‬ ‫قورئان‬‫إعجازی‬‫لەڕوی‬‫ک‬ ‫لە‬ ‫کردووە‬‫و‬ ‫گونجاندن‬ ‫و‬ ‫کەڕەت‬ ‫و‬ ‫دابەش‬ ‫و‬ ‫کۆ‬ ‫و‬ ‫حساب‬ ‫و‬ ‫ژمارە‬ ‫لە‬ ‫قورئاندا‬ ‫بەش‬ ‫بەش‬ ‫و‬ ‫موناسەبە‬ ‫و‬ ‫بوون‬ ‫یەک‬ ‫وەک‬‫بارەکردنەوە‬ ‫چەند‬ ‫و‬ ‫کردن‬،‫ئائەمانە‬ ‫بێت‬ ‫شارەزا‬ ‫یاخود‬ ‫بێت‬ ‫حاڵی‬ ‫تەواو‬ ‫ناتوانێ‬ ‫مرۆڤ‬ ‫و‬ ‫سەرسوڕهێنەرن‬ ‫ژمارەی‬ ‫قورئان‬ ‫ئەوە‬ ‫لەبەر‬ ‫هەیە‬ ‫فراوان‬ ‫زانستی‬ ‫ڵێکۆڵینەوەی‬ ‫بە‬ ‫پێویستی‬ ‫چونکە‬ ‫لێیان‬ (1)‫للسیوطی‬ ‫اإلتقان‬ ‫انظر‬‫ج‬٢–‫ص‬٣٣٤ (٢)‫للسی‬ ‫اإلتقان‬ ‫انظر‬‫و‬‫ج‬ ‫طي‬2‫ص‬٣٥2
  • 5. 5 ‫سەرسوڕهێنەریەک‬‫ە‬‫نایە‬ ‫کۆتایی‬ ‫ی‬:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫وە‬ ‫ت‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬ ‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱯ‬‫ﱮ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬‫ﱶ‬‫ﱵ‬‫ﱷ‬ ‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱠ‬:‫األنعام‬٣٨ :‫واتە‬(‫زینده‬ ‫هیچ‬‫وه‬‫گیانله‬ ‫رو‬‫به‬‫نیه‬ ‫رێک‬‫به‬‫سه‬‫زه‬ ‫ر‬‫باڵنده‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ‫بڕوات‬ ‫ویدا‬‫یه‬‫ک‬ ‫به‬‫باڵه‬‫ئه‬ ‫و‬ ‫بفڕێت‬ ‫کانی‬‫ئوممه‬ ‫وانیش‬‫گه‬ ‫و‬ ‫ت‬‫نه‬ ‫لێک‬‫وه‬ ‫بن‬‫ئێوه‬ ‫ک‬(‫بن‬ ‫دڵنیا‬)‫هیچ‬ ‫نیه‬ ‫شتێک‬‫له‬ ‫خستبێت‬ ‫گوێامن‬ ‫پشت‬‫کتێبه‬(‫تایبه‬‫تیه‬‫که‬‫املحفوظ‬ ‫لوح‬ ‫ی‬)‫دا‬ ‫له‬‫وه‬‫هه‬ ‫ودوا‬‫رهه‬‫ئه‬ ‫موو‬‫وانه‬‫کۆده‬‫کرێنه‬‫وه‬‫په‬ ‫بۆالی‬‫روه‬‫ردگاریان‬(‫ئه‬ ‫بۆ‬‫وه‬‫ی‬ ‫هه‬ ‫و‬ ‫بکرێن‬ ‫دادگایی‬‫که‬ ‫موو‬‫وه‬ ‫خۆی‬ ‫مافی‬ ‫س‬‫ربگرێت‬،‫تۆڵه‬ ‫یان‬‫ڕه‬ ‫ی‬‫لێ‬ ‫وای‬ ‫بسه‬‫نرێت‬) ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئاماژەکانی‬ ‫و‬ ‫واتاکان‬ ‫هەندێ‬ ‫لە‬ ‫شارەزابوون‬ ‫و‬ ‫زانستە‬ ‫ئەم‬ ‫سودی‬ ‫ن‬ ‫قورئانە‬ ‫ئەم‬ ‫کە‬ ‫ئەوەی‬ ‫گرنگی‬ ‫لەسەر‬ ‫سوربون‬ ‫و‬ ‫دڵنیابون‬ ‫وە‬‫لەالیەن‬ ‫یگایەکە‬ ‫ئازیز‬ ‫و‬ ‫بەسۆز‬ ‫پێغەمبەری‬ ‫سەر‬ ‫دابەزیوەتە‬ ‫وە‬ ‫کاربەجێ‬ ‫خودای‬،‫وە‬ ‫نییە‬ ‫درۆ‬ ‫و‬ ‫هەڵبەسرتا‬ ‫قسەی‬ ‫نییە‬ ‫مرۆڤ‬ ‫دانەری‬ ‫لە‬ ‫بابەتە‬ ‫لەم‬ ‫تازە‬ ‫و‬ ‫کۆن‬ ‫زانایانی‬ ‫لە‬ ‫گەلێ‬ ‫وە‬‫نو‬‫دەرکەوتنی‬ ‫دوای‬ ‫لە‬ ‫بەتایبەتی‬ ‫سیویانە‬ ‫ئامێری‬ ‫دەرکەوتنی‬ ‫و‬ ‫سەردەم‬ ‫تەکنەلۆژیای‬(‫حاسوب‬)‫هۆک‬ ‫کە‬‫ا‬‫رێک‬‫ە‬‫بە‬ ‫زۆر‬ ‫ئاسان‬‫ی‬‫خێرا‬ ‫و‬‫ی‬‫ی‬،‫ئامارەکامنا‬ ‫ورد‬ ‫بەشێوەیەکی‬‫ن‬‫دەست‬ ‫دەداتە‬.
  • 6. 6 ‫ژمارەکانی‬ ‫و‬ ‫قورئان‬ ‫ئامارەکانی‬ ‫بە‬ ‫دان‬ ‫گرنگی‬‫هەر‬‫گرتووە‬ ‫سەرچاوەی‬ ‫کۆنەوە‬ ‫لە‬ ‫ی‬ ‫حجاجی‬ ‫لەسەردەمی‬ ‫هەر‬‫خوێنانی‬ ‫قورئان‬ ‫بۆ‬ ‫دەنێرێ‬ ‫جواب‬ ‫سەقەفی‬ ‫وسفی‬ ‫بەرصە‬،‫بژمێرن‬ ‫وتن‬ ‫پێی‬ ‫دینار‬ ‫کوڕی‬ ‫مالیکی‬ ‫و‬ ‫برصی‬ ‫حەسەنی‬ ‫بەتایبەت‬ ‫قورئان‬ ‫وشەکانی‬ ٢٨‫رمضان‬١٤٤٠‫هجری‬ ٢/٦/٢٠١٩‫میالدی‬ ‫خەلیل‬ ‫هەڤاڵ‬ 
  • 7. 7 ‫ئام‬ ‫لە‬ ‫هەندێک‬ ‫پێی‬ ‫بە‬‫ا‬‫رەکان‬ ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬:‫دەبێت‬ ‫دابەش‬ ‫شێوەیە‬ ‫بەم‬ •‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬(11٤)‫هەیە‬ ‫سورەت‬،‫لە‬ ‫زیاد‬(٦,2٣٦)‫ئایەتە‬،‫ئەمانە‬ ‫لە‬ ‫هەموو‬(٣٠)‫جوزئدا‬ •‫دابەش‬ ‫جوزئێک‬ ‫هەموو‬ ‫لە‬‫دەبێ‬‫بۆ‬(2)‫دەوترێت‬ ‫پێی‬ ‫هەربەشێک‬ ‫بەش‬(‫حیزب‬) ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫پێک‬ ‫قورئان‬ ‫جۆرە‬ ‫بەو‬(٦٠)‫حیزب‬ •‫خاڵ‬ ‫ژمارەی‬(‫النقاط‬)‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬(1,٠1٥,٠٣٠)‫بەاڵم‬ ‫نزیکەیی‬ ‫بە‬ ‫پیتەکانی‬(٣2٣,٦٧1)‫هەمویەوە‬ ‫بە‬ ‫یە‬(٧٧,٤٣٩). ‫وشەیە‬ •‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫سورەتەکانی‬(٨٦)‫مەککیە‬ ‫دانەی‬(2٨)‫مەدینەییە‬ ‫دانەی‬،‫ئەو‬ ‫ژمارەیان‬ ‫خوارەوە‬ ‫هاتونەتە‬ ‫هەردووال‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫سورەتانەی‬(12).‫سورەتە‬ •‫سورەتەکان‬ ‫هەموو‬‫د‬‫بە‬ ‫ەستپێدەکن‬(‫بسم‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬‫الرحم‬‫ن‬‫الرحیم‬)،‫لە‬ ‫بێجگە‬ ‫سورەتی‬(‫التوبة‬)‫پیرۆز‬ ‫ی‬،‫سورەتی‬ ‫بەاڵم‬(‫النمل‬)‫دوو‬ ‫پیرۆز‬ ‫ی‬(‫بسم‬‫ا‬‫َّه‬‫ل‬‫ل‬ ‫الرحیم‬ ‫الرحمن‬)‫تیادایە‬ •‫شەش‬‫ناوی‬ ‫بە‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬‫شەش‬‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫پێغەمبەرانەوەیە‬ ‫لە‬ (‫ی‬‫ونس‬،‫هود‬،‫یوسف‬،‫ابراهیم‬،‫محمد‬،‫نوح‬) •‫سورەت‬ ‫درێژترین‬،‫سورەتی‬(‫البقرة‬)‫ی‬‫کە‬ ‫پیرۆزە‬(2٨٦)‫وە‬ ‫ئایەتە‬‫کورترین‬ ‫سورەت‬،‫سورەتی‬(‫الكوثر‬)‫ە‬‫کە‬(٣)‫ئایەتە‬ •‫یەکتاپەرستی‬ ‫سورەتی‬(‫االخالص‬)‫بیسمیالکەی‬ ‫لە‬ ‫بێجگە‬ ‫ژێرە‬ ‫لە‬ ‫کەرسەی‬ ‫یەک‬
  • 8. 8 •‫سورەتی‬(‫الفاتحة‬)‫سورەتە‬ ‫یەکەم‬،‫سورەتی‬(‫الناس‬)‫لەتەرتیبەکەدا‬ ‫سورەتە‬ ‫کۆتا‬ •‫لەق‬‫ئاشکرایە‬‫و‬‫چونکە‬ ‫دابەزینەکەی‬‫پێی‬ ‫بە‬‫نەخراون‬‫ڕێک‬‫سورەتەکان‬‫پیرۆزدا‬ ‫رئانی‬ ‫سورەتی‬ ‫دابەزی‬ ‫کە‬ ‫سورەتێک‬ ‫یەکەم‬(‫العلق‬)‫سورەتیش‬ ‫کۆتا‬ ‫وە‬ ‫بوو‬(‫النرص‬) ‫محمد‬ ‫دڵی‬ ‫سەر‬ ‫کەدابەزییە‬ ‫بوو‬ •‫وشەی‬(ْ‫َّف‬‫ط‬َ‫ل‬َ‫ت‬َ‫ي‬ْ‫ل‬َ‫و‬)‫پیتی‬ ‫و‬ ‫پیرۆزە‬ ‫قورئانی‬ ‫ناوەڕاستی‬ ‫وشەی‬(‫تاء‬)‫ناوەندی‬ ‫پیتی‬ ‫وشەکەیە‬ •‫هەیە‬ ‫خۆی‬ ‫بە‬ ‫تایبەت‬ ‫ناوێکی‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫سورەتێک‬ ‫هەموو‬ ‫سورەتی‬ ‫وەک‬ ‫هەیە‬ ‫ناوێکی‬ ‫چەند‬ ‫سورەتەکان‬ ‫لە‬ ‫هەندێ‬ ‫وە‬(‫الحمد‬)‫لە‬ ‫زیاد‬2٠ ‫هەیە‬ ‫ناوی‬:‫وەک‬(‫الفاتحة‬،‫الکتاب‬ ‫ام‬،‫املثانی‬ ‫السبع‬،‫الکنز‬،‫الوافی‬،‫الکافی‬، ‫الشافی‬)‫لەمانەش‬ ‫بێجگە‬ ‫وە‬ •‫لە‬ ‫هەندێ‬‫س‬‫لەسەرەتای‬ ‫کە‬ ‫بچربچرانەی‬ ‫پیتە‬ ‫لەو‬ ‫وەرگرتووە‬ ‫ناوەکەیان‬ ‫وەرەتەکان‬ ‫س‬‫هەروەک‬ ‫هاتووە‬ ‫ورەتەکەوە‬‫س‬‫ورەتی‬(‫طه‬،‫یس‬،‫ص‬،‫ق‬)‫سورەتە‬ ‫پاشان‬ ‫مەککیەکا‬‫ن‬‫وە‬ ‫دابەزیون‬ ‫هیجرەتەوە‬ ‫پێش‬ ‫لە‬‫س‬‫دوای‬ ‫لە‬ ‫مەدینەییەکان‬ ‫ورەتە‬ ‫بۆ‬ ‫مەدینەیی‬ ‫و‬ ‫مەککیی‬ ‫وشەی‬ ‫دەفەرمون‬ ‫زانایان‬ ‫لە‬ ‫هەندێ‬ ‫وە‬ ‫دابەزیون‬ ‫هیجرەت‬ ‫دابەزینەکەی‬ ‫شوێنی‬ ‫بە‬ ‫هەیە‬ ‫پەیوەندی‬ ‫سورەتەکان‬(1) •‫سورەتی‬(‫املجادلة‬)‫ژمارە‬ ‫قورئاندا‬ ‫ڕیزبەندی‬ ‫لە‬(٥٨)‫خودای‬ ‫ناوی‬ ‫وە‬ ‫ە‬ (٥٨)‫هاتووە‬ ‫تیادا‬ ‫جار‬ (1)‫واتە‬‫س‬‫دابەزیوە‬ ‫مەککە‬ ‫لە‬ ‫مەککیی‬ ‫وەرەتی‬،‫دابەزیوە‬ ‫مەدینە‬ ‫لە‬ ‫مەدینەیش‬
  • 9. 9 •‫ئایەت‬ ‫کورترین‬(‫یس‬)‫دەڵێن‬ ‫هەندێک‬ ‫نورساوە‬ ‫ناوەوە‬ ‫بە‬ ‫سورەتەکەشی‬ ‫وە‬ ‫نە‬ ‫ئایەتی‬(‫ان‬َ‫ت‬َّ‫م‬‫ا‬َ‫ه‬ْ‫د‬ُ‫م‬)‫الرحمن‬ ‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫ە‬،‫ئایەت‬ ‫درێژترین‬ ‫بەاڵم‬،‫ئایەتی‬ (2٨2)‫سورەتی‬ ‫ی‬(‫البقرة‬)‫یە‬ •(2٩)‫پیتە‬ ‫بە‬ ‫سورەت‬‫پێدەکات‬ ‫دەست‬ ‫بچربچرەکان‬ •(٥)‫بە‬ ‫سورەت‬(‫َّه‬‫ل‬‫ل‬ ُ‫د‬ْ‫م‬َ‫ح‬ْ‫ل‬‫ا‬....)‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫پێدەکات‬ ‫دەست‬(‫الفاتحة‬، ‫االنعام‬،‫الکهف‬،‫سبأ‬،‫فاطر‬) •(٧)‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫دەستپێدەکات‬ ‫بڵند‬ ‫و‬ ‫بەرز‬ ‫خودای‬ ‫تەسبیحاتی‬ ‫بە‬ ‫سورەت‬ (‫اإلرساء‬،‫االعلی‬،‫التغابن‬،‫الجمعة‬،‫الصف‬،‫الحرش‬،‫الحدید‬) •(٣)‫بە‬ ‫سورەت‬(ُّ‫ي‬‫ب‬َّ‫ن‬‫ال‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬)‫ئەمانەن‬ ‫کە‬ ‫دەستپێدەکەن‬(‫االحزاب‬،‫الطالق‬، ‫التحریم‬) •(2)‫دە‬ ‫سورەت‬‫س‬‫بە‬ ‫تپێدەکن‬(ُ‫ل‬ِّ‫م‬َّ‫ز‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬،ُ‫ر‬ِّ‫ث‬َّ‫د‬ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬)‫ئەوانیش‬ ‫کە‬ ‫سورەتی‬(‫املزمل‬)‫و‬(‫املدثر‬)‫ن‬ •(٥)‫بە‬ ‫دەستپێدەکەن‬ ‫سورەت‬(ْ‫ُل‬‫ق‬)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬(‫الجن‬،‫الکافرون‬، ‫التوحید‬(‫اخالص‬)‫الفلق‬،‫الناس‬) •(2)‫بە‬ ‫دەستپێدەکەن‬ ‫سورەت‬(ُ‫اس‬َّ‫ن‬‫ال‬ ‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬ ‫ا‬َ‫ي‬)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬(‫النساء‬، ‫الحج‬) •(٤)‫بە‬ ‫دەستپێدەکەن‬ ‫سورەت‬(‫َّا‬‫ن‬‫إ‬)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬(‫الفتح‬،‫نوح‬، ‫القدر‬،‫الکوثر‬)
  • 10. 10 •(1٥)‫دەستپێدەک‬ ‫سورەت‬‫ە‬‫خواردن‬ ‫سوێند‬ ‫شێوەی‬ ‫بە‬ ‫ن‬،‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ (، ‫الطارق‬ ، ‫الربوج‬ ، ‫النازعات‬ ، ‫املرسالت‬ ، ‫النجم‬ ، ‫الطور‬ ، ‫الذاریات‬ ‫الصافات‬ ، ‫العرص‬ ، ‫العادیات‬ ، ‫التین‬ ، ‫الضحی‬ ، ‫اللیل‬ ، ‫الشمس‬ ، ‫الفجر‬) •(1٥)‫لە‬ ‫تیایە‬ ‫تیالوەی‬ ‫سجدەی‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬(٤)‫شوێندا‬ ‫ئەمانەن‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬ ‫واجبە‬ ‫بردن‬ ‫سوجدە‬(1) :(‫حم‬( ‫ئایەتی‬ ‫فصلت‬ {٣٧} )، ‫امل‬( ‫ئایەتی‬ ‫السجدة‬ {1٥} )،‫النجم‬( ‫ئایەتی‬ {٦2} )،‫العلق‬( ‫ئایەتی‬ {1٩} )) •‫لە‬ ‫وە‬(11): ‫ئەمانەن‬ ‫ئەوانیش‬ ‫کە‬ ‫سوننەتە‬ ‫جێگاشدا‬(‫األعراف‬‫ئایەتی‬ (2٠٦)، ‫النحل‬‫ئایەتی‬ (٤٩)،‫مریم‬(‫ئایەتی‬٥٨)،‫الحج‬‫دوو‬‫تیایە‬ ‫سوجدەی‬‫ئایەتی‬ (1٨‫و‬٧٧)، ‫النمل‬‫ئایەتی‬ (2٥)،‫االنشقاق‬(‫ئایەتی‬21)،‫الرعد‬‫ئایەتی‬ (1٥)،‫االرساء‬‫ئایەتی‬ (1٠٧) ،‫الفرقان‬‫ئایەتی‬ (٦٠)،‫ص‬‫ئایەتی‬ (2٤)) ‫نراون‬ ‫سورەت‬ ‫هەندێ‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫تر‬ ‫ناوی‬ ‫هەندێ‬ •‫بە‬ ‫ناونراون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬ ‫دوو‬(‫الزهراوان‬)‫سورەتی‬ ‫ئەوانیش‬(‫البقرة‬)‫و‬ (‫عمران‬ ‫آل‬‫)ن‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتەی‬ ‫ئەو‬(‫املنق‬‫ذ‬‫ة‬)‫سورەتی‬(‫املا‬‫ئ‬‫د‬‫ة‬)‫یە‬ •‫ناوی‬ ‫سورەتەی‬ ‫ئەو‬(‫الفاضحة‬)‫سورەتی‬ ‫یە‬(‫التوبة‬)‫یە‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫الجامعة‬)‫سورەتی‬(‫الشعراء‬)‫ە‬ (1)‫لە‬ ‫سوننەتە‬ ‫تیالوەدا‬ ‫سوجدەی‬ ‫کاتی‬ ‫لە‬ ‫خوێن‬ ‫قورئان‬ ‫سوجدەی‬ ‫بردنی‬ ‫زانایان‬ ‫لە‬ ‫زۆرێک‬ ‫بۆچونی‬ ‫بە‬ ‫نییە‬ ‫تیادا‬ ‫واجبی‬ ‫و‬ ‫قورئاندا‬ ‫شوێنەکانی‬ ‫هەموو‬
  • 11. 11 •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫براء‬)‫سورەتی‬(‫التوبة‬)‫یە‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫النعم‬)‫سورەتی‬(‫النحل‬)‫ە‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫سلیامن‬)‫سورەتی‬(‫النمل‬)‫ە‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫املالئکة‬)‫سورەتی‬(‫فاطر‬)‫ە‬ •‫قورئان‬ ‫دڵی‬ ‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫القر‬ ‫قلب‬‫آن‬)‫سورەتی‬(‫يس‬‫)ن‬‫ە‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫املنجیة‬–‫املانعة‬)‫التبارەکة‬ ‫سورەتی‬(‫امللک‬)‫ە‬ •‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫س‬‫القرآن‬ ‫نام‬)‫سورەتی‬(‫البقرة‬)‫ە‬ •‫قورئان‬ ‫بوکی‬ ‫بە‬ ‫ناونراوە‬ ‫سورەتی‬ ‫ئەو‬(‫القرآن‬ ‫عروس‬)‫سورەتی‬(‫الرحمن‬)‫ە‬ 
  • 12. 12 ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ناوەکانی‬ ‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫قورئاندا‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫ناو‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫قورئان‬ ‫ناوی‬ ‫دەیەها‬ ‫بە‬: •‫الفرقان‬ •‫الکتاب‬ •‫النور‬ •‫التنزیل‬ •‫الکالم‬ •‫الحدیث‬ •‫املوعظة‬ •‫الهادی‬ •‫الحق‬ •‫البیان‬ •‫املنیر‬ •‫الشفاء‬ •‫العظیم‬ •‫الکریم‬ •‫املجید‬ •‫العزیز‬ •‫النعمة‬ •‫الرحمة‬(1) •‫الروح‬ •‫الحبل‬ •‫القصص‬ •‫العدل‬ •‫املنادی‬ •‫الشافی‬ •‫الذکری‬ •‫الحکیم‬ ‫د‬‫ەشڵێ‬‫ن‬‫قورئان‬ ‫بۆ‬ ‫هەرناون‬ ‫ئەمانەش‬(‫املیزان‬،‫الحدیث‬ ‫احسن‬،‫الکتاب‬ ‫املتشابه‬،‫املثانی‬،‫الیقین‬ ‫حق‬،‫التذکرة‬،‫الحکیم‬ ‫الکتاب‬،‫القیم‬،‫ابلغ‬، ‫الوعاظ‬)  (1)‫لە‬ ‫زیاز‬ ‫الرحمة‬ ‫وشەی‬ ‫دەڵێت‬ ‫د.زاکیر‬٤٠٩‫زاکیر‬ ‫هەگبەی‬ ‫کتێبی‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫جار‬ ‫الپەڕە‬ ‫سێ‬ ‫موجەللەی‬ ‫نایک‬(1٥٤)
  • 13. 13 ‫پێغەمبەر‬ ‫کۆتا‬ ‫سیفاتەکانی‬ ‫و‬ ‫ناو‬‫محمد‬ •‫محمد‬ •‫احمد‬ •‫األمني‬ •‫املؤمنني‬ ‫أول‬ •‫املسلمني‬ ‫أول‬ •‫العابدين‬ ‫أول‬ •‫الربهان‬ •‫البشري‬ •‫النبيني‬ ‫خاتم‬ •‫اىل‬ ً‫ا‬‫داعي‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬ •‫للعاملني‬ ‫رحمة‬ •‫رحيم‬ •‫رسول‬ •‫رسول‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬ •‫امني‬ ‫رسول‬ •‫مبني‬ ‫رسول‬ •‫رسو‬‫ل‬‫كريم‬ •‫رؤوف‬ •‫منريا‬ ً‫ا‬‫رساج‬ •ً‫ا‬‫شاهد‬ •‫شهيد‬ •‫صاحب‬ •‫عبد‬‫َّه‬‫ل‬‫ال‬ •‫مبرش‬ •‫املدثر‬ •‫املزمل‬ •‫مذكر‬ •‫منذر‬ •‫امني‬ ‫ناصع‬ •‫النبي‬ •‫األمي‬ ‫النبي‬ •‫نذير‬ •‫األمني‬ ‫النذير‬ •‫ي‬‫ل‬‫و‬ 
  • 14. 14 ‫قورئان‬ ‫چیرۆکەکانی‬ ‫بە‬ ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئاماژەدانی‬(‫قصة‬)‫ی‬‫ژ‬‫ی‬‫پێغەمبەران‬ ‫اننامەی‬()‫وە‬ ‫ئامۆژگاری‬ ‫و‬ ‫پەند‬ ‫مەبەستی‬ ‫بە‬ ‫کەوتوانیان‬ ‫شوێن‬،‫ناوی‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫بۆیە‬ (2٥)‫لە‬ ‫بریتین‬ ‫ئەوانیش‬ ‫چیرۆکەکانیان‬ ‫و‬ ‫بەسەرهات‬ ‫لەگەڵ‬ ‫هاتووە‬ ‫پێغەمبەر‬ •‫محمد‬ •‫ادم‬ •‫ابراهیم‬ •‫اسامعیل‬ •‫الیاس‬ •‫ادریس‬ •‫ایوب‬ •‫عیسی‬ •‫موسی‬ •‫نوح‬ •‫لوط‬ •‫یوسف‬ •‫یع‬‫قوب‬ •‫یوشع‬ •‫هود‬ •‫یونس‬ •‫صالح‬ •‫شعیب‬ •‫داوود‬ •‫یحیا‬ •‫زکریا‬ •‫ذولکفل‬ •‫سلیامن‬ •‫هارون‬ •‫اسحاق‬ 
  • 15. 15 (‫وصف‬)‫ی‬‫خۆیدا‬ ‫قورئان‬ ‫لە‬ ‫قورئان‬ •‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱃ‬‫ﱄ‬‫ﱅ‬‫ﱆ‬‫ﱈ‬‫ﱊ‬‫ﱋ‬‫ﱌ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٢ :‫واتە‬(‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫و‬‫كت‬‫ێ‬‫ب‬‫ێ‬‫كه‬‫ه‬‫ی‬‫چ‬‫گومان‬‫ێ‬‫ك‬‫ی‬‫ت‬‫ێ‬‫دا‬‫ن‬‫ی‬‫ه‬،(‫كه‬‫له‬‫ال‬‫ی‬‫ه‬‫ن‬‫خوا‬‫ی‬ ‫په‬‫روه‬‫ردگاره‬‫وه‬‫ڕ‬‫ه‬‫وانه‬‫كراوه‬‫به‬‫جربه‬‫ئ‬‫ی‬‫لدا‬‫ب‬‫ۆ‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫كه‬‫ما‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬ ‫ڕێ‬‫نموو‬‫ی‬‫سه‬‫و‬‫رچاوه‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ته‬‫ب‬‫ۆ‬‫پار‬‫و‬‫خواناسان‬‫ێ‬‫زكاران‬(‫كه‬‫ئه‬‫وانه‬‫فه‬ ‫ن‬‫رزه‬‫كان‬ ‫ج‬‫ێ‬‫به‬‫ج‬‫ێ‬‫ده‬‫كه‬‫له‬ ‫و‬ ‫ن‬‫حه‬‫خ‬ ‫رام‬‫ۆی‬‫ان‬‫ده‬‫پار‬‫ێ‬‫زن‬،‫له‬‫ڕ‬‫وو‬‫ی‬‫ب‬‫ی‬‫روباوه‬‫ڕ‬‫و‬‫كردارو‬ ‫گوفرته‬‫وه‬) •‫بۆ‬ ‫دەرە‬ ‫مژدە‬ ‫و‬ ‫کار‬ ‫ڕێنموێنی‬ ‫وە‬ ‫ئاسامنیەکانە‬ ‫پەڕاوە‬ ‫هەموو‬ ‫بەڕاستخەرەوەی‬ ‫باوەڕداران‬ •‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﲍ‬‫ﲎ‬‫ﲏ‬‫ﲐ‬‫ﲑ‬‫ﲒ‬‫ﲓ‬‫ﲔ‬‫ﲕ‬‫ﲖ‬‫ﲗ‬ ‫ﲘ‬‫ﲙ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٩٨ :‫واتە‬(‫ئه‬‫كه‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ب‬ ‫دوژمن‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬‫فر‬ ‫خواو‬‫ی‬‫شته‬‫كان‬‫ی‬‫پ‬ ‫و‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ره‬‫كان‬‫ی‬،‫به‬‫تا‬‫ی‬‫به‬‫ت‬ ‫جوبره‬‫ئ‬‫ی‬‫ل‬‫م‬ ‫و‬‫ی‬‫كائ‬‫ی‬‫ل‬،‫ئه‬‫وه‬‫بزان‬ ‫با‬‫ێ‬‫ت‬‫د‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ن‬‫ی‬‫ا‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫كه‬‫خوا‬‫ی‬‫گه‬‫وره‬‫دوژمن‬‫ی‬‫كافرو‬ ‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫انه‬) ‫بۆ‬‫ئێمە‬ :‫ئەیانوت‬‫جولەکەکان‬‫بۆ‬ ‫وەاڵمێک‬‫یە‬‫وەحی‬ ‫جربئیل‬‫چونکە‬‫ناهێنین‬‫ئیامن‬ ‫ئەوە‬ ‫لە‬ ‫ڕقامن‬ ‫ئێمەش‬ ‫و‬ ‫دێنێ‬،‫دێنێت‬ ‫سزا‬ ‫و‬ ‫کوشتار‬ ‫و‬ ‫جەنگ‬ ‫چونکە‬ ‫دوژمنامنە‬،
  • 16. 16 ‫خوای‬ ‫دادەبەزێنێ‬ ‫باران‬ ‫و‬ ‫ڕووەک‬ ‫و‬ ‫ڕەحمەت‬ ‫چونکە‬ ‫دۆستامنە‬ ‫میکائیل‬ ‫بەاڵم‬ ‫دا‬ ‫ئایەتەی‬ ‫ئەم‬ ‫گەورە‬‫ب‬‫محمد‬ ‫ئەی‬ : ‫فەرموی‬ ‫ەزاند‬‫هەر‬ ‫بفەرموو‬ ‫پێیان‬ ‫دابەزاند‬ ‫جربئیلی‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫ئەوا‬ ‫بێت‬ ‫جربئیل‬ ‫دوژمنی‬ ‫کەسێ‬‫تۆ‬ ‫دڵی‬ ‫سەر‬ ‫وەتە‬ ‫زیاد‬ ‫ئەمە‬ ‫کە‬ ‫دابەزیوە‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫ئیزنی‬ ‫بە‬‫ە‬‫جربئیل‬ ‫بۆ‬ ‫ڕێزێکە‬‫ئەم‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫هیدایەت‬ ‫وە‬ ‫پێشرتە‬ ‫کتێبەکانی‬ ‫دانەری‬ ‫بەڕاست‬ ‫هێناوە‬ ‫تۆی‬ ‫بۆ‬ ‫کە‬ ‫قورئانەش‬ ‫باوەڕداران‬ ‫بۆ‬ ‫مژدەیە‬ •‫ب‬ ‫ڕوونە‬‫باوەڕداران‬ ‫بۆ‬ ‫ئامۆژگارییە‬ ‫و‬ ‫خەڵکان‬ ‫ۆ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﲔ‬‫ﲕ‬‫ﲖ‬‫ﲗ‬ ‫ﲘ‬‫ﲙ‬‫ﲚ‬‫ﱠ‬:‫عمران‬ ‫آل‬1٣٨ :‫واتە‬(‫ئه‬ ‫ئا‬‫مه‬‫ی‬‫که‬‫به‬ ‫باسکرا‬‫ی‬‫اننامه‬‫و‬‫ڕ‬‫وونکردنه‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬‫ب‬‫ۆ‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬‫به‬‫گشت‬‫ی‬‫و‬ ‫ڕێ‬‫نمووبه‬‫خش‬‫ئام‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ژگار‬‫ی‬‫شه‬‫ب‬‫ۆ‬‫پار‬‫ێ‬‫زکاران‬‫به‬‫تا‬‫ی‬‫به‬‫ت‬‫ی‬) •‫ڕوناکی‬ ‫بۆ‬ ‫تاریکاییەوە‬ ‫لە‬ ‫دەردێنێت‬ ‫خەڵکان‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱓ‬‫ﱒ‬‫ﱔ‬‫ﱕ‬‫ﱖ‬‫ﱗ‬ ‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱠ‬ :‫إبراهيم‬1 :‫واتە‬(‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫م‬‫کت‬‫ێ‬‫ب‬‫ێ‬‫که‬‫دامانبه‬‫زاندووه‬‫ب‬‫ۆ‬‫ت‬‫ئه‬‫ی‬‫محمد‬‫خه‬ ‫تا‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬ ‫له‬‫تار‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫ه‬‫کان‬‫ی‬(‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕی‬‫نه‬ ‫و‬‫زان‬‫ی‬‫سه‬ ‫و‬‫رل‬‫ێ‬‫ش‬‫ێ‬‫واو‬‫ی‬)‫ده‬‫ربه‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬،‫به‬‫ره‬‫نوورو‬ ‫و‬ ‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬‫ڕۆ‬‫شنا‬‫یی‬‫ئ‬‫ی‬‫امن‬،‫به‬‫و‬‫ی‬‫ست‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ان‬،‫ت‬‫ا‬‫ده‬‫گه‬‫نه‬‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬ ‫با‬‫اڵ‬‫ده‬‫ست‬‫شا‬ ‫و‬‫ی‬‫سته‬‫ی‬‫سوپاسگوزار‬‫ی‬)
  • 17. 17 •‫بیرهێنەرەوەیە‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱠ‬ :‫طه‬٢–٣ :‫واتە‬(‫ئه‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫و‬‫دانه‬ ‫مان‬‫به‬‫زاندووه‬‫ب‬‫ۆ‬‫سه‬‫ت‬ ‫ر‬‫ۆ‬ ‫تاتووش‬‫ی‬‫خه‬‫فه‬‫غه‬ ‫و‬ ‫ت‬‫په‬ ‫و‬ ‫م‬‫ژاره‬‫بب‬‫ی‬‫ت‬(2)‫به‬‫ڵ‬‫کو‬‫ی‬‫ادخه‬‫ره‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬،‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬ ‫که‬‫له‬‫ل‬‫ێ‬‫پرس‬‫ی‬‫نه‬‫وه‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ده‬ ‫ردگار‬‫ترس‬‫ێ‬‫ت‬(٣)) •‫لێکچووە‬ ‫کتابێکی‬ ‫و‬ ‫وتەیە‬ ‫باشرتین‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬ ‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬ ‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱬ‬‫ﱫ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱴ‬‫ﱳ‬‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬ ‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱠ‬:‫الزمر‬٢٣ :‫واتە‬(‫جالله‬ ‫جل‬ ‫خوا‬‫جوانرت‬‫ی‬‫ن‬‫پ‬ ‫و‬‫ی‬‫ر‬‫ۆ‬‫زتر‬‫ی‬‫ن‬‫فه‬‫رما‬‫ی‬‫شت‬‫ی‬‫نارد‬‫ۆ‬‫ته‬‫خواره‬‫وه‬‫که‬‫ئه‬‫م‬ ‫قورئانه‬‫ی‬‫ه‬،(‫له‬‫جوان‬‫ی‬‫دا‬‫ڕ‬‫شتندا‬)‫بابه‬‫ته‬‫کان‬‫ی‬‫له‬‫ی‬‫ه‬‫ك‬‫ده‬‫چن‬،‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫ك‬‫باس‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬ ‫به‬‫ش‬‫ێ‬‫واز‬‫ی‬‫ج‬‫ی‬‫اواز‬‫ت‬‫ی‬‫ادا‬‫دووباره‬‫ب‬‫ۆ‬‫ته‬‫وه‬،‫کارکرد‬ ‫جا‬‫ی‬‫ئه‬‫قورئانه‬ ‫م‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫ته‬ :‫زوو‬ ‫ده‬‫ه‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬‫گ‬‫ی‬‫ان‬‫پ‬ ‫و‬‫ێ‬‫ست‬‫ی‬‫ئه‬‫وکه‬‫سانه‬‫که‬ ‫دا‬‫ترس‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ان‬‫له‬‫د‬‫ڵ‬‫ده‬ ‫و‬‫رووندا‬ ‫هه‬‫ی‬‫ه‬،‫گ‬ ‫پاشان‬‫ی‬‫ان‬‫پ‬ ‫و‬‫ێ‬‫ست‬‫د‬ ‫و‬‫ڵی‬‫ان‬‫نه‬‫ئاماده‬ ‫و‬ ‫رم‬‫ده‬ ‫چاالك‬ ‫و‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫ب‬‫ۆ‬‫ی‬‫اد‬‫ی‬‫خواو‬ ‫خواپه‬‫رست‬‫ی‬‫ئه‬ ‫ئا‬‫وه‬‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫و‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫خوا‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫هه‬‫که‬ ‫ر‬‫شا‬ ‫س‬‫ی‬‫سته‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬ ‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫و‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫ده‬‫ب‬ ‫کات‬‫ۆ‬‫پله‬‫و‬‫پا‬‫ی‬‫ه‬‫به‬‫رزانه‬،‫ئه‬‫وه‬‫که‬ ‫ش‬‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬‫ون‬ ‫خوا‬ ‫که‬ ‫بکات‬‫ن‬ ‫س‬‫ی‬‫ه‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫بکات‬)
  • 18. 18 •‫سامانێک‬ ‫و‬ ‫سەروەت‬ ‫هەموو‬ ‫لە‬ ‫خێرترە‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬‫ﲃ‬‫ﲄ‬ ‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲇ‬‫ﲈ‬‫ﲉ‬‫ﲊ‬‫ﱠ‬:‫يونس‬٥٨ :‫واتە‬(‫ئه‬‫ی‬‫محمد‬‫به‬‫ئ‬‫ی‬‫امندارن‬‫ب‬‫ڵێ‬:‫د‬ ‫با‬‫ڵ‬‫شاد‬‫به‬ ‫بن‬ ‫شادومان‬ ‫و‬‫فه‬‫ز‬‫ڵ‬ ‫به‬ ‫و‬‫و‬ ‫خشش‬‫ڕ‬‫ه‬‫حمه‬‫ت‬‫ی‬‫خوا‬‫یی‬(‫که‬‫به‬ ‫و‬ ‫قورئان‬‫رنابه‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬‫ه‬،)‫که‬‫هه‬ ‫با‬ ‫بوو‬ ‫وا‬‫ر‬ ‫به‬‫د‬ ‫وه‬‫ڵ‬‫خ‬‫ۆ‬‫ش‬‫بن‬،‫هه‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬‫چاکرته‬ ‫ش‬‫ب‬‫ۆی‬‫ان‬‫له‬‫هه‬‫ئه‬ ‫موو‬‫شتانه‬ ‫و‬‫ی‬‫که‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬ ‫خه‬‫ر‬‫ی‬‫کن‬‫ک‬‫ۆی‬‫ده‬‫که‬‫نه‬‫وه‬‫و‬‫که‬‫ڵ‬‫ه‬‫که‬‫ی‬‫ده‬‫که‬.‫ن‬ •‫باوەڕداران‬ ‫بۆ‬ ‫شیفایە‬ ‫سەرچاوەی‬ ‫و‬ ‫ڕێنموێنیکار‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲤ‬‫ﲥ‬‫ﲦ‬‫ﲧ‬ ‫ﲨ‬‫ﲩ‬‫ﲪ‬‫ﲬ‬‫ﲫ‬‫ﲭ‬‫ﲯ‬‫ﲮ‬‫ﲰ‬‫ﲱ‬‫ﲲ‬‫ﲳ‬‫ﲴ‬‫ﲶ‬‫ﲵ‬‫ﲷ‬ ‫ﲸ‬‫ﲹ‬‫ﲺ‬‫ﲻ‬‫ﲼ‬‫ﲽ‬‫ﲾ‬‫ﳀ‬‫ﲿ‬‫ﳁ‬‫ﳂ‬‫ﳃ‬‫ﳄ‬ ‫ﳅ‬‫ﳆ‬‫ﱠ‬:‫فصلت‬٤٤ :‫واتە‬(‫ئه‬‫گه‬‫ئه‬ ‫ر‬‫قورئانه‬ ‫م‬‫به‬ ‫مان‬‫زمان‬‫ی‬‫گه‬‫الن‬‫ی‬‫بناردا‬ ‫تر‬‫ی‬‫ه‬،‫ئه‬‫وه‬‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ان‬ ‫ده‬‫ی‬‫انوت‬‫ئا‬ :‫ی‬‫ا‬‫نه‬‫ده‬‫ئا‬ ‫بوو‬‫ی‬‫ه‬‫ته‬‫کان‬‫ی‬‫ڕ‬‫وون‬‫بوا‬ ‫ئاشکرا‬ ‫و‬‫ی‬‫ه‬‫زمان‬ ‫و‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫مان‬‫بوا‬‫ی‬‫ه‬، ‫چ‬‫ۆ‬‫ن‬‫ده‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬ ‫قورئان‬‫زمان‬‫ی‬‫ب‬‫ێ‬‫گانه‬‫ب‬‫ێ‬‫ت؟‬‫له‬‫کات‬‫ێ‬‫کدا‬‫محمد‬‫به‬‫عه‬‫ره‬‫ب‬‫ی‬ ‫ده‬‫دو‬‫ێ‬‫ت؟‬‫ئه‬ !‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫پ‬‫ێی‬‫ان‬‫ب‬‫ڵێ‬‫ئه‬ :‫قورئانه‬ ‫م‬‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫باوه‬‫ڕی‬‫ان‬ ‫ه‬‫ێ‬‫ناوه‬‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫و‬‫ڕێ‬‫نموو‬‫یی‬‫ش‬ ‫و‬‫ی‬‫فا‬‫ی‬‫ه‬‫و‬‫چاره‬‫سه‬‫ر‬‫ی‬‫هه‬‫ده‬ ‫موو‬‫نه‬ ‫و‬ ‫رد‬‫خ‬‫ۆ‬‫ش‬‫ی‬‫ه‬‫کان‬ ‫ده‬‫کات‬،‫ئه‬ ‫جا‬‫وانه‬‫ی‬‫که‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ناه‬‫ێ‬‫نن‬‫گو‬‫ێ‬‫چکه‬‫ی‬‫ان‬‫که‬‫ڕ‬‫ه‬‫به‬ ‫و‬‫شت‬‫ی‬‫ئاخرناوه‬ ‫تر‬، ‫هه‬‫روه‬‫ه‬‫ا‬‫کو‬‫ێ‬‫رن‬‫له‬‫ئاست‬‫ی‬‫دا‬،‫ئه‬‫وانه‬‫هه‬‫روه‬‫له‬ ‫ک‬‫دووره‬‫وه‬‫بانگ‬‫ی‬‫ان‬‫ل‬‫ی‬‫بکر‬‫ێ‬‫ت‬‫وا‬‫ی‬‫ه‬ (‫نه‬‫ده‬‫نگه‬‫که‬‫به‬‫چاک‬‫ی‬‫ده‬‫ب‬‫ی‬‫سن‬،‫نه‬‫ڕ‬‫ه‬‫نگه‬‫که‬‫به‬‫ڕ‬‫وون‬‫ی‬‫ده‬‫ب‬‫ی‬‫نن‬)
  • 19. 19 ‫پیرۆز‬ ‫قورئانی‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫و‬ ‫قورئانیەکان‬ ‫بابەتە‬ ‫بۆیە‬ ‫گرتووە‬ ‫خۆ‬ ‫لە‬ ‫زۆریان‬ ‫بابەتی‬ ‫چەندین‬ ‫ئایەتەکانیدا‬ ‫لە‬ ‫پیرۆزدا‬ ‫قورئانی‬ ‫لە‬ ‫شێوەیە‬ ‫بەم‬ ‫کردووە‬ ‫سەرژمێری‬ ‫بابەتانەمان‬ ‫لەو‬ ‫هەندێ‬ •‫العقیدە‬(1٤٤٣)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫التوحید‬(11٠2)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫العبادات‬(٤11٠)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫التورات‬(1٠2٥)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫کۆمەاڵیەتی‬ ‫سیستەمی‬(‫االجتامعی‬ ‫نظام‬)(٨٤٨)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫الدین‬(٨2٦)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫ڕەوشتی‬ ‫پەروەردەیی‬(٨٠٣)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫پێغەمبەر‬ ‫دەربارەی‬(‫محمد‬)(٤٠٥)‫جار‬‫هاتووە‬ •(‫التبلیغ‬)‫گەیاندن‬(٤٠٠)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫الکریم‬ ‫القرآن‬(٣٩٠)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫طبیعین‬ ‫غیر‬ ‫شتانەی‬ ‫ئەو‬ ‫دیورسوشت‬ ‫ئەو‬(21٩)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫النصاری‬(1٦1)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫ارسائیل‬ ‫بنی‬(11٠)‫جار‬‫هاتووە‬ •(‫نرص‬)‫سەرکەوتن‬(٧1)‫جار‬‫هاتووە‬ •‫هونەر‬ ‫و‬ ‫زانست‬(٨٠)‫جار‬‫هاتووە‬
  • 21. 21 ‫ئاکار‬‫و‬‫قورئان‬ ) ‫ڕەوشتی‬ (‫خوێندنەوە‬ ‫یەکەم‬ ‫بەشی‬ ‫ببیسرتێت‬ ‫کاریگەر‬ ‫دەنگێکی‬ ‫بە‬ ‫خۆییەوە‬ ‫لەسەر‬ ‫و‬ ‫ڕەوشت‬ ‫بە‬ ‫نوێژەوە‬ ‫دەست‬ ‫بە‬ ‫و‬ ‫سوجدە‬ ‫حاڵەتەکانی‬ ‫پەیڕەویکردنی‬ ‫وە‬ ‫تەجوید‬ ‫ڕێساکانی‬ ‫رەچاوکردنی‬ ‫لەگەڵ‬ ‫تیایدا‬ ‫خودا‬ ‫بە‬ ‫پەناگرتنەکانی‬ ‫دووەم‬ ‫بەشی‬ ‫و‬ ‫ئامادەبێت‬ ‫دڵی‬ ‫وە‬ ‫قوئان‬ ‫گەورەی‬ ‫خاوەنی‬ ‫لە‬ ‫شارەزایی‬ ‫بۆ‬ ‫بدات‬ ‫هەوڵ‬ ‫لەو‬ ‫ئەو‬ ‫دوای‬ ‫وە‬ ‫ئایەتەکانی‬ ‫واتاکانی‬ ‫لە‬ ‫تێبفکرێت‬‫و‬‫گەورە‬ ‫خوادای‬ ‫کە‬ ‫ێنانەی‬ ‫دەکات‬ ‫لەگەڵ‬ ‫گفتوگۆی‬(‫مخاطبه‬)‫و‬ ‫پێی‬ ‫کاریگەربێت‬ ‫دەبێ‬ ‫دەکات‬ ‫ی‬ ‫ئ‬ ‫کە‬ ‫بەوەی‬ ‫وەکاربکات‬‫پێکردووە‬ ‫ەمری‬ ‫گشتی‬ ‫زانیاری‬ ‫تیادایە‬ ‫ئایەتێکی‬ ‫چەند‬ ‫سورەتێک‬،‫وشەی‬(‫سورة‬)‫بەربەست‬ ‫واتە‬(‫الحائط‬) ‫کە‬ ‫تیادایە‬ ‫تایبەتی‬ ‫ئایەتێکی‬ ‫چەند‬ ‫سورەت‬ ‫شێوەیە‬ ‫بەو‬ ‫وە‬ ‫شار‬ ‫دەوری‬ ‫دیواری‬ ‫تر‬ ‫سورەتەکانی‬ ‫لە‬ ‫دەکاتەوە‬ ‫جیای‬
  • 22. 22 : ‫املحکم‬ ‫االیات‬‫ئایەتەکە‬ ‫ناوەڕۆکی‬ ‫و‬ ‫ڕوکەش‬ ‫نێوان‬ ‫لە‬ ‫هەیە‬ ‫پتەو‬ ‫پەیوەندیەکی‬، ‫واتایەکی‬ ‫هەڵناگرێ‬ ‫گومانێ‬ ‫هیچ‬ ‫وە‬ ‫دیناکرێ‬ ‫بە‬ ‫تیادا‬ ‫ڵێڵی‬ ‫ی‬ ‫ناوەڕونی‬ ‫هیچ‬ ‫کە‬ ‫ئ‬ ‫و‬ ‫ڕون‬‫هەڵناگرێ‬ ‫تر‬ ‫واتایەکی‬ ‫هیچ‬ ‫هەیە‬ ‫اشکرای‬‫ت‬ ‫ا‬: ‫املتشابهات‬ ‫یات‬‫واتاکەی‬ ‫لە‬ ‫جیا‬ ‫واتایەکی‬ ‫چەند‬ ‫تێدایە‬ ‫ناڕونیەکی‬ ‫ئایەتانە‬ ‫ئەم‬ ‫دەخوێندرێتەوە‬ ‫تیادا‬ ‫خۆی‬،‫بەرزۆری‬ ‫لە‬ ‫وەردەگرێ‬ ‫تەفسیر‬ ‫و‬ ‫تەئویل‬ ‫ئەمەیان‬ ‫ڕاست‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫تێبگەی‬ ‫لێیان‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫وە‬ ‫واتاکەی‬،‫هاوکاری‬ ‫بە‬ ‫پێویستت‬ ‫محکەمەکانە‬ ‫ئایەتە‬ 
  • 23. 23 ‫قورئان‬ ‫وەرگێرانی‬ ‫ژماردن‬ ‫لە‬ ‫و‬ ‫زۆرە‬ ‫ئەمرۆدا‬ ‫ڕۆژگاری‬ ‫لە‬ ‫قورئان‬ ‫تەفسیرکردنی‬ ‫و‬ ‫وەرگێران‬ ‫کاری‬ ‫هە‬ ‫منونە‬ ‫بۆ‬ ‫نایەت‬‫ر‬:‫وەک‬ ‫هەیە‬ ‫تەفسیر‬ ‫چەندین‬ ‫کوردیدا‬ ‫شیرینی‬ ‫زمانی‬ ‫لە‬ (‫کۆیە‬ ‫گەورەی‬ ‫مەالی‬ ‫تەفسیری‬–‫ئاسان‬ ‫تەفسیری‬–‫ڕامان‬ ‫تەفسیری‬–‫تەفسیری‬ ‫ڕێبەر‬-‫......هتد‬)‫باس‬ ‫وەگێڕانانە‬ ‫و‬ ‫تەفسیر‬ ‫ئەو‬ ‫هەموو‬ ‫کە‬ ‫نییە‬ ‫بوار‬ ‫لێرەدا‬ ‫بۆیە‬ . ‫بکەین‬  ‫هاتون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫باڵندانەی‬ ‫و‬ ‫ئاژەڵ‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬ •‫البعیر‬–‫و‬‫و‬‫شرت‬‫ی‬٤‫سااڵنە‬ •‫البقرة‬–‫مانگا‬ •‫مار‬ ‫الثعبان‬ •‫الجراد‬–‫کولە‬ •‫الجوارح‬–‫ئەوانەی‬‫بەڕاودەگیرێن‬ (‫باڵندە‬) •‫الحموله‬–‫بارهەڵگر‬ •‫الحیة‬–‫مار‬ •‫القردة‬–‫مەیمون‬ •‫القمل‬–‫ئەسپێ‬ •‫املعز‬–‫بزن‬ •‫الناقە‬–‫ووشرت‬ •‫النحل‬–‫هەنگ‬ •‫هدهد‬–‫پەپوسلێامنکە‬ •‫االبابیل‬–‫پۆلی‬...‫باڵندە‬
  • 24. 24 •‫االنعام‬–‫ئاژەڵ‬ ‫بۆچوار‬ ‫ناوە‬ (‫مانگا‬–‫ووشرت‬–‫بزن‬ ‫مەڕ‬) •‫البعوضة‬–‫مێشولە‬ •‫الدابة‬–‫بەسەر‬ ‫دەخشێ‬ ‫ئەوەی‬ ‫زەویدا‬ •‫الصافات‬–‫ئەسپ‬ •‫الطائر‬–‫باڵندە‬ •‫البغال‬–‫هێسرت‬ •‫الجامل‬–‫ووشرت‬ •‫الجیاد‬–‫ئەسپ‬ •‫الحامر‬–‫کەر‬ •‫الحوت‬–‫نەهەنگ‬ •‫الفیل‬–‫فیل‬ •‫القسورة‬–‫شێر‬ •‫الکلب‬–‫سەگ‬ •‫املوریات‬–‫ئەسپ‬ ‫بۆ‬ ‫وەسفە‬ •‫النعجة‬–‫مەڕ‬ •‫النمل‬–‫مێلورە‬ •‫الوصیلة‬–‫سکی‬ ‫کە‬ ‫وشرتێک‬ ‫نەکردبێت‬ •‫االبل‬–‫ووشرت‬ •َ‫ن‬ْ‫د‬ُ‫ب‬‫ال‬–‫و‬ ‫قەڵەو‬ ‫مانگای‬ ‫و‬ ‫ووشرت‬ ‫بەخۆ‬ •‫الخیل‬–‫ماین‬ ‫و‬ ‫ئەسپ‬ •‫الزئب‬–‫گورگ‬ •‫الدودة‬ ‫االرض‬ ‫دابة‬–‫کرم‬ •‫الض‬‫أ‬‫ن‬–‫دابەستە‬ ‫مەڕی‬ •‫العادیات‬–‫تیژڕەو‬ •‫جل‬‫الع‬–‫گوێرەکە‬ •‫ار‬َ‫ش‬‫ْع‬‫ل‬‫ا‬–‫و‬‫وشرت‬‫ئاوس‬ ‫ی‬،‫الغنم‬ –‫مەڕ‬ •‫العنکبوت‬–‫جاڵجاڵۆکە‬ •‫الغراب‬–‫قەلەڕە‬‫ش‬ •‫الفراش‬–‫پەپولە‬ 
  • 25. 25 ‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫جلوبەرگانەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬ •‫االستربق‬–‫ئاوریشم‬ •‫الثیاب‬–‫پۆشاک‬ •‫الحریر‬–‫ئاوریشم‬ •‫السندس‬–‫ئاوریشم‬ •‫القمیص‬–‫کراس‬ •‫الجالبیب‬–‫عەبا‬ •‫العبقری‬–‫جلوبەرگ‬ ‫بۆ‬ ‫سفە‬ ‫وە‬ ‫و‬‫نایاب‬ ‫پێخەفی‬ •‫کسوة‬–‫پ‬‫ۆ‬‫شاک‬  ‫هاتوو‬ ‫قوئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫شتومەکانەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬‫ن‬ •‫االنیة‬–‫قاپ‬‫قاچاخ‬ ‫و‬ •‫االثاث‬–‫ناوماڵ‬ ‫کەلوپەلی‬ •‫االقالم‬–‫قەڵەم‬ •‫الجفان‬–‫مەنجەڵ‬ •‫الخیاط‬–‫دەرزی‬ •‫الدهان‬–‫ڕۆن‬‫تواوە‬ ‫ی‬ •‫اج‬‫رس‬‫ال‬-‫چرا‬ •‫الرس‬‫ی‬‫ر‬–‫ڕاخەرەکان‬ •‫صحاف‬–‫قاچاخی‬ ‫و‬ ‫قاپ‬ ‫خواردن‬ •‫الفخار‬–‫فەحفوری‬ •‫القدور‬–‫مەنجەڵ‬ •‫القالئد‬–‫ملوانکە‬ •‫الکائس‬–‫پەرداخ‬
  • 26. 26 •‫املسد‬–‫حەبڵ‬ •‫املهد‬–‫بێشکە‬ •‫املوازین‬–‫تەرازوو‬ •‫االباریق‬–‫پیاڵەی‬ ‫و‬ ‫پەرداخ‬ ‫دەسکدار‬ •‫االقفال‬–‫قفڵ‬ •‫االکواب‬–‫کوپ‬ •‫االوعیة‬–‫ش‬‫ەڵطە‬ •‫الجواب‬–‫گەورە‬ ‫مەنجەڵی‬ •‫الدلو‬–‫بیر‬ ‫دۆلچەی‬ •‫الرفرف‬–‫پشتی‬ •‫الرسادق‬–‫خەڵکان‬ ‫خێمەیە‬ ‫کۆدەبنەوە‬ ‫تیایدا‬ •‫السلم‬–‫پەیژە‬ •‫الصواع‬–‫تەرازوو‬ ‫تای‬ ‫دوو‬ (‫دەفر‬‫پاشا‬ ‫ی‬) •‫العصا‬–‫ع‬‫ا‬‫سا‬ •‫ال‬‫غ‬‫طاء‬–‫پەردە‬ •‫الفراش‬–‫ڕاخەر‬(‫فەرش‬) •‫القسطاس‬–‫پێوەر‬‫ڕاست‬ ‫ی‬ •‫القواریر‬–‫و‬ ‫کوپ‬‫پەرداخی‬ ‫شوشە‬ •‫الکرسی‬–‫کورسی‬ •‫املاعون‬–‫ناماڵ‬ ‫پەلی‬ ‫و‬ ‫کەل‬ •‫املصباح‬–‫ڕوناکی‬ ‫و‬ ‫نور‬ •‫املنسأة‬–‫گۆچان‬ •‫النامرق‬–‫پاڵپشت‬ ‫و‬ ‫سەرین‬‫لە‬ ‫جۆرەکانی‬ ‫و‬ ‫حەریر‬ 
  • 27. 27 ‫ئە‬‫ژ‬‫نۆیەتی‬،‫نییە‬ ‫عەورەت‬ ‫دەستیان‬ ‫و‬ ‫دەموچاو‬ ‫تەنها‬ ‫ئافرەت‬ ‫بەاڵم‬ ‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫الشە‬ ‫ئەندامەکانی‬ ‫ناوی‬ •‫األذان‬–‫گوێکان‬ •‫االذقان‬–‫چەناگە‬ ‫ژێر‬ •‫االرحام‬–‫ڕەحم‬ •‫االصالب‬–‫پشت‬ •‫االعناق‬–‫گەردن‬ •‫األفئدة‬–‫دڵ‬ •‫االمعاء‬–‫ڕیخۆڵە‬ •‫االنف‬–‫لوت‬ •‫البدن‬–‫الشە‬ •‫البنان‬–‫سەر‬‫ی‬‫پەنجە‬ •‫الجلود‬–‫پێست‬ •‫الورید‬ ‫حبل‬–‫ڕەگی‬ ‫حەیات‬ •‫الحناجر‬–‫قورگ‬ •‫الدم‬–‫خوێن‬ •‫الرأس‬–‫سەر‬ (1)‫و‬ ‫ناوک‬ ‫نێوان‬ ‫پیاو‬ ‫عەورەتی‬ •‫السوءات‬–‫عەورەتی‬ ‫مرۆڤ‬(1) •‫سوءة‬–‫عورة‬ •‫االصابع‬–‫پەنجە‬ •‫الصدر‬–‫سنگ‬ •‫الظهر‬–‫پشت‬ •‫العطف‬–‫شان‬ •‫القلب‬–‫دڵ‬ •‫اللحم‬–‫گۆشت‬ •‫املضغة‬–‫پارچە‬ ‫گۆشت‬‫جویراو‬ ‫ی‬ •‫الوتین‬–‫شادەماری‬ ‫دڵ‬ •‫االرجل‬–‫پێ‬ •‫االعقاب‬–‫پاژنەپێ‬ •‫العین‬–‫چاو‬ •‫االفواه‬–‫دەم‬ •‫االنامل‬–‫پەنجە‬ ‫گرێی‬ •‫االیدی‬–‫دەست‬ •‫البطن‬–‫سک‬ •‫الجید‬–‫بەرز‬ ‫گەردنی‬ •‫الحلقوم‬–‫گەردن‬ •‫الخرطوم‬–‫لوت‬ •‫الرقاب‬–‫گەردن‬ •‫العضد‬–‫قۆڵ‬ •‫العظام‬–‫ئێسک‬ •‫العنق‬–‫گەردن‬ •‫الشفة‬–‫لێو‬ •‫سن‬–‫ددان‬ •‫الکعبین‬–‫قاپەقولەی‬ ‫پێ‬
  • 28. 28 ‫لە‬ ‫هەندێک‬‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫دوایی‬ ‫ڕۆژی‬ ‫سیفەتەکانی‬ ‫و‬ ‫ناو‬ •‫األخرة‬ •‫الخافضة‬ •‫الرادفة‬ •‫الرجفة‬ •‫الرفعة‬ •‫املعاد‬ •‫تبلی‬ ‫یوم‬ ‫الرسائر‬ •‫الحق‬ ‫یوم‬ •‫العظیم‬ ‫یوم‬ •‫القيامة‬ ‫يوم‬ •‫اآلخر‬ ‫اليوم‬ •‫اآلزفة‬ ‫يوم‬ •‫البعث‬ ‫يوم‬ •‫التغابن‬ ‫يوم‬ •‫التالق‬ ‫يوم‬ •‫التناد‬ ‫يوم‬ •‫يوم‬‫الجمع‬ •‫الحساب‬ ‫يوم‬ •‫الحاقة‬ •‫الحرسة‬ ‫يوم‬ •‫الخلود‬ ‫يوم‬ •‫الخروج‬ ‫يوم‬ •‫الدين‬ ‫يوم‬ •‫الساعة‬ •‫الصاخة‬ •‫الطامة‬ •‫الغاشية‬ •‫الفصل‬ ‫يوم‬ •‫الفتح‬ ‫يوم‬ •‫القارعة‬ •‫الواقعة‬ •‫الوعيد‬ ‫يوم‬ •‫العقیم‬ ‫یوم‬ •‫املشهود‬ ‫یوم‬ •‫املعلوم‬ ‫یوم‬ •‫املحیط‬ ‫یوم‬ •‫املوعود‬ ‫یوم‬ •‫الوعید‬ ‫یوم‬ •‫الجزاء‬ ‫یوم‬ •‫ال‬ ‫یوم‬‫ن‬‫دامة‬ •‫الشهادة‬ ‫یوم‬ •‫النشور‬ ‫یوم‬ •‫و‬ ‫مال‬ ‫الینع‬ ‫یوم‬ ‫من‬ ‫اال‬ ‫البنون‬ ‫بقلب‬ ‫َّه‬‫ل‬‫ال‬ ‫اتی‬ ‫سلیم‬ 
  • 29. 29 ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫بەهەشت‬ ‫ناوەکانی‬ ‫لە‬ ‫هەندێ‬ •‫السالم‬ ‫دار‬(‫و‬ ‫بێرتس‬ ‫جێگای‬ ‫ئارام‬) •‫الخلد‬ ‫جنة‬(‫نەبڕاوە‬ ‫بەهەشتی‬ ‫هەتاهەتایی‬ ‫و‬) •‫النعیم‬ ‫جنات‬(‫باخاتی‬ ‫جێگای‬ ‫نیعمەت‬ ‫پڕ‬) •‫العدن‬ ‫جنات‬(‫چڕوپڕ‬ ‫باخاتی‬) •‫الفردوس‬ ‫جنات‬(‫باخاتی‬ ‫فردوس‬) •‫املأوی‬ ‫جنات‬(‫باخەکانی‬ ‫حەوانەوە‬ ‫جێگای‬) •‫املتقین‬ ‫دار‬(‫خۆ‬ ‫جێگای‬ ‫پارێزەران‬) •‫املقام‬ ‫دار‬(‫و‬ ‫نیشتەجێ‬ ‫جێگای‬ ‫ئارامی‬) •‫األمین‬ ‫املقام‬(‫مانەوەی‬ ‫جێگای‬ ‫بێرتس‬) •‫الصدق‬ ‫املقعد‬(‫ڕاستی‬ ‫جێگای‬ ‫گۆیی‬ ‫ڕاست‬ ‫و‬) •‫القرار‬ ‫دار‬(‫مانەوە‬ ‫جێگای‬‫و‬ ‫رسەوتن‬) •:‫وەک‬ ‫تر‬ ‫ناوی‬ ‫هەندێ‬(‫الحسنی‬ –‫الفضل‬–‫املقام‬ ‫دار‬-‫هتد‬ ....) 
  • 30. 30 ‫لە‬ ‫هەندێک‬‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫دۆزەخ‬ ‫ناوەکانی‬ •‫الحطمة‬(‫تێکشکێنەر‬) •‫النار‬(‫ئاگر‬) •‫الجحیم‬(‫بریسکەدارە‬ ‫ئاگرە‬ ‫ئەو‬ ‫و‬ ‫قوڵ‬ ‫زۆر‬ ‫ناوی‬ ‫کە‬ ‫گەورەیەی‬ ‫دژوارە‬) •‫السعیر‬(‫دەکات‬ ‫کڵپە‬ ‫کە‬ ‫ئاگرەی‬ ‫ئەو‬ ‫خرۆش‬ ‫و‬ ‫جۆش‬ ‫پەیت‬ ‫پەیت‬ ‫و‬ ‫دەدرێت‬) •‫لظی‬(‫گڕگرتوو‬) •‫سقر‬(‫دژوار‬ ‫قوڵو‬ ‫گڕکانێکی‬) •‫الهاویة‬(‫پڕ‬ ‫خوارەوەی‬‫کەوتنە‬ ‫شوێن‬ ‫ترسناک‬ ‫و‬ ‫گڕ‬) •‫الکربا‬ ‫النار‬(‫گەورە‬ ‫هەرە‬ ‫ئاگری‬) •‫جهنم‬(‫دۆزەخ‬) •‫الدار‬ ‫سوء‬(‫جێگا‬ ‫خراپرتین‬) •‫الثوی‬(‫برژێنەر‬) ‫وە‬ ‫تر‬ ‫ناوی‬ ‫هەندێ‬‫ک‬(‫السموم‬–‫الساهرة‬–‫املصیر‬ ‫بئس‬–‫القرار‬ ‫بئس‬–‫بئس‬ ‫املهاد‬–‫املورود‬ ‫الورد‬ ‫بئس‬–‫الحافرة‬–‫الب‬ ‫دار‬‫وار‬–‫الفاسقین‬ ‫دار‬–‫الدار‬ ‫سوء‬) 
  • 31. 31 ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫ڕەنگەکان‬ ‫ناوی‬ •‫االبیض‬–‫سپی‬ •‫األخرض‬–‫سەوز‬ •‫االحوی‬–‫هەڵگەڕاو‬ ‫ڕەش‬ •‫االسود‬–‫ڕەش‬ •‫االصفر‬–‫زەرد‬ •‫السو‬‫د‬‫للخرضة‬ ‫املاءل‬–‫ڕەشی‬ ‫سەوز‬ ‫مەیلەو‬  ‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫پێوانانەی‬ ‫و‬ ‫کێشانە‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬ •‫الصاع‬–‫کیلۆگرامە‬ ‫سێ‬،‫مشت‬ ‫چوار‬ ‫بۆ‬ ‫پێوانەیەکە‬ •‫القنطار‬–‫نزیکەی‬ ‫دەکاتە‬ ‫پێوانەیەکە‬1٠٠‫ڕطڵ‬ •‫ڕطڵ‬–‫توتە‬ ‫پەنجە‬ ‫بێ‬ ‫مشتێک‬ •‫املن‬–1٨٠‫مسقاڵە‬ •‫املثقال‬–‫درهەم‬ ‫دوو‬(1) ‫نیوە‬ ‫و‬ •‫درهم‬(‫زیو‬)2.٩٧2‫گرامە‬ •‫دین‬‫ار‬(‫ئاڵتوون‬)٤.2٥‫گرامە‬ (1)‫پارەیە‬ ‫ناوی‬
  • 32. 32 ‫هاتووە‬ ‫قوئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ئافرەتانەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناوی‬ ‫نەهاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫ڕاشکاوانە‬ ‫شێوەیەکی‬ ‫بە‬ ‫ئەوانەی‬‫هاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫ئاماژە‬ ‫بە‬ ‫واتە‬‫لە‬ ‫ئافرەتان‬:‫ئەمانەن‬ •‫آدم‬ ‫زوجة‬•‫موسی‬ ‫ام‬•‫فرعون‬ ‫امرأة‬ ‫تەنها‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫ناوی‬ ‫ئاشکرا‬ ‫بە‬ ‫ئەوەی‬(‫عیمرانە‬ ‫کچی‬ ‫مریەمی‬) ‫ئەویش‬ ‫ناوەوەیە‬ ‫بە‬ ‫سورەتێکی‬ ‫کە‬‫س‬‫ورەتی‬(‫مریم‬)‫ە‬  ‫هوتوون‬ ‫لەقورئاندا‬ ‫کە‬ ‫شارەکان‬ ‫و‬ ‫دەوڵەت‬ ‫ناوی‬ ‫ئەفریقی‬ ‫دەوڵەتی‬ ‫ناوی‬(‫مرص‬)‫هەروەها‬ ‫وە‬ ‫قورئان‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫شەش‬ (‫بە‬‫ی‬‫توملقدس‬(‫قودس‬)‫و‬‫مەدینە‬‫و‬‫مەککە‬‫و‬‫بابل‬)‫هاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫یش‬ 
  • 33. 33 ‫ئەو‬ ‫ناوی‬‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ڕۆژانەی‬ •‫األعراف‬ ‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫شەممە‬ ‫ڕۆژی‬•‫الجمعة‬ ‫سورەی‬ ‫لە‬ ‫جومعە‬ ‫ڕۆژی‬  ‫ئەو‬ ‫ناوی‬‫غ‬‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫ەزوانەی‬ •‫ڕێککەو‬‫حودەیبیە‬ ‫نامەی‬ ‫تن‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫الف‬‫ت‬‫ح‬ •‫خەندەق‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫األحزاب‬ •‫حونەیین‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫التوبة‬ •‫تەبوک‬ ‫غەزای‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫التوبة‬ •‫ئوحود‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫عمران‬ ‫آل‬ •‫بەدر‬ ‫غەزایی‬‫سورەتی‬ ‫لە‬‫عمران‬ ‫آل‬‫و‬‫األنفال‬ 
  • 34. 34 ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫ناویان‬ ‫کە‬ ‫کەسانەی‬ ‫ئەو‬ ‫کە‬‫لە‬‫جەهەمندان‬ •‫فیرعون‬•‫نوح‬ ‫ژنەکەی‬•‫لوط‬ ‫ژنەکەی‬•‫ئەبولەهەب‬  ‫هاتوون‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫کە‬ ‫مالئیکەتەکان‬ ‫ناوی‬ •‫جربئیل‬ •‫میکائیل‬ •‫مالک‬ •‫هاروت‬ •‫ماروت‬ •‫إرسافيل‬ •‫الجنة‬ ‫خزنة‬ •‫الزبانية‬ •‫العرش‬ ‫حملة‬ •‫الحفظة‬ •‫الكاتبون‬ ‫الكرام‬ 
  • 35. 35 ‫قورئانیەکان‬ ‫ژمارە‬ •‫وشەی‬(‫َّه‬‫ل‬‫ال‬)(2٧٠٧)‫قورئاندا‬‫لە‬‫هاتووە‬‫جار‬،(٩٨٠)‫مرفوع‬‫بە‬‫جاری‬ (‫الرفع‬)،(٥٩2)‫منصوب‬ ‫بە‬ ‫جاری‬(‫نصب‬)،(1,1٣٥)‫مجرور‬ ‫بە‬ ‫جاری‬ (‫الجر‬) •‫وشەی‬(‫الشهر‬)‫مانگ‬ ‫واتا‬(12)‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬‫هەمان‬‫ساڵ‬ ‫مانگەکانی‬ ‫ژمارەی‬ •‫وشەی‬(‫القرآن‬)(٦٨)‫هاتووە‬ ‫جار‬‫وتراوە‬ ‫جاردا‬ ‫دوو‬ ‫لە‬ ‫کە‬(‫قرآنه‬)،‫حەفتا‬ ‫واتا‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫وشەکانی‬ ‫بەرامبەر‬(‫النور‬–‫ال‬‫حی‬‫ک‬‫م‬‫ة‬–‫التنزیل‬) •‫وشەی‬(‫ابلیس‬)(11)‫هەروەها‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(11)‫پەنا‬ ‫جاریش‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫خوا‬ ‫بە‬ ‫گرتن‬(‫ابلیس‬) •‫وشەی‬(‫املصیبة‬)(٧٥)‫هاوشێوەکانیشیەوە‬ ‫بە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫لە‬ ‫بەرامبەردا‬(٧٥)‫وشەی‬ ‫جار‬(‫الشکر‬)‫سوپاس‬‫لەگەڵ‬ ‫هاتووە‬ ‫گوزاری‬ ‫هاوشێوەکانی‬ •‫وشەی‬(‫الدین‬)‫قورئاندا‬ ‫لە‬(٩2)‫لە‬ ‫هاتووو‬ ‫جار‬‫وشەی‬ ‫بەرامبەریشیدا‬ (‫املساجد‬)‫یش‬(٩2)‫هاتووە‬ ‫جار‬ •‫وشەی‬(‫الزکاة‬)‫قورئاندا‬ ‫لە‬(٣2)‫وشەی‬ ‫و‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ (‫الربکات‬)‫دووبارەبۆتەوە‬ •‫وشەی‬(‫الصرب‬)‫هاتووە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫گرتن‬ ‫ئارام‬(11٤)‫ژمارە‬ ‫هەمان‬ ‫بە‬ ‫جار‬ ‫وشەی‬(‫الشدة‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ناڕەحەتی‬
  • 36. 36 •‫وشەی‬(‫النطفة‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬(12)‫وشەکانی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ (‫الطین‬)‫و‬ ‫قور‬ ‫یاخود‬ ‫گڵ‬(‫الشقاء‬)‫هاتووە‬ ‫گومڕایی‬ •‫وشەی‬(‫األلباب‬)‫ژیری‬‫و‬‫عەقڵ‬‫خاوەن‬(1٦)‫وشەی‬‫ژمارە‬‫بەهەمان‬‫هاتووە‬‫جار‬ (‫األفئدة‬)‫هاتووە‬ ‫دڵ‬ •‫وشەی‬(‫املالئکة‬)‫فریشتە‬(٨٨)‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫هەمان‬ ‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫جار‬ (‫الشیطان‬)‫هاتووە‬ ‫شەیتان‬ •‫وشەی‬(‫الدنیا‬)‫ژ‬‫ی‬‫سەر‬ ‫انی‬‫زەوی‬(11٥)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫جار‬ ‫وشەی‬(‫األخرة‬)‫هاتووە‬ ‫کۆتایی‬ ‫ژیانی‬ •‫وشەی‬(‫سزا‬)(11٧)‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫وشەی‬ ‫بەرامبەردا‬ ‫لە‬(‫مغفرة‬) (2٣٤)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫جار‬ ‫دوو‬ ‫ناڕەوادا‬ ‫کاروکردەوەیەکی‬ ‫هەموو‬ ‫لەبەرامبەر‬ ‫واتە‬ ‫هەیە‬ ‫لێخۆشبون‬ •‫وشەی‬(ْ‫ُل‬‫ق‬)‫بڵێ‬(2٣2)‫وشەی‬ ‫بەرامبەریشدا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫قالوا‬)‫وتیان‬ (2٣2)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫ئەوەندەش‬ ‫ڕادەگەیەنیت‬ ‫خۆت‬ ‫بیروبۆچونی‬ ‫چەندە‬ ‫واتە‬ ‫بگرە‬ ‫بەرامبەر‬ ‫بیروبۆچونی‬ ‫لە‬ ‫گوێ‬ •‫وشەی‬(‫الجنة‬)‫بەهەشت‬(٧٧)‫وشەی‬ ‫ژمارەش‬ ‫بەهەمان‬ ‫و‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ (‫الجهنم‬)‫هاتووە‬ ‫دۆزەخ‬ •‫وشەی‬(‫گەرم‬ ‫و‬ ‫هاوین‬( )٥)‫وشەی‬ ‫وە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫ساردی‬ ‫و‬ ‫زستان‬) (٥)‫هاتووە‬ ‫جار‬
  • 37. 37 •‫وشەی‬(‫الغنی‬)‫دەوڵەمەندی‬)2٦)‫وشەی‬ ‫بەاڵم‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ (‫الفقر‬)‫هەژاری‬(1٣)‫هاتووە‬ ‫جار‬ •‫وشەی‬(‫پیاو‬( )2٤)‫وشەی‬ ‫ژمارەش‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫ئافرەت‬-‫ژن‬) ‫هاتووە‬ •‫وشەی‬(‫ر‬َ‫ب‬)‫وشکانی‬ ‫زەوی‬(1٣)‫وشەی‬ ‫هەروەها‬ ‫وە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫املاء‬)‫ئاو‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬(٣2)‫بەاڵم‬ ‫دەربکەون‬ ‫سادە‬ ‫ئاوا‬ ‫ڕەنگە‬ ‫ژمارەیە‬ ‫دوو‬ ‫ئەم‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫بکەینەوە‬ ‫کۆ‬ ‫ژمارەیە‬ ‫دوو‬ ‫ئەم‬ ‫و‬ ‫بێت‬ ‫ئەگەر‬ ‫وانییە‬(1٣+٣2=٤٥)‫ئەگەر‬ ‫ئەوا‬ ‫دابەشی‬ ‫ژمارانە‬ ‫لەو‬ ‫هەریەک‬ ‫بێتوو‬(٤٥)‫واتە‬ ‫بکەین‬(1٣‫و‬٣2)،‫ڕێژەی‬ ‫ئەوا‬ ‫زەوی‬ ‫سەر‬ ‫لە‬ ‫دەردەکەوێت‬ ‫بۆ‬ ‫ئاومان‬ ‫و‬ ‫وشکانی‬ 1٣÷٤٥=2٨،٨٨٨٪ ٣2÷٤٥=٧1،1111٪ ‫ڕێژەی‬(2٨،٨٨٨٨٪)‫زەوییە‬ ‫وشکانی‬ ‫ڕێژەی‬ ‫ڕێژەیی‬(٧1،1111٪)‫ئێستادا‬ ‫لەکاتی‬ ‫زەوییە‬ ‫سەر‬ ‫ئاوی‬ ‫ڕێژەی‬ •‫وشەی‬(‫أيام‬)(٧)‫هەفتە‬ ‫ڕۆژەکانی‬ ‫ژمارەی‬ ‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ •‫وشەی‬(‫رمضان‬)‫هاتووە‬ ‫یەکجار‬،‫ڕەمەزانی‬ ‫یەک‬ ‫ساڵدا‬ ‫لەمانگەکانی‬‫تیادایە‬ •‫وشەی‬(‫یوم‬)‫ڕۆژ‬(٣٦٥)‫ساڵ‬ ‫ڕۆژەکانی‬ ‫بەژمارەی‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬
  • 38. 38 •‫وشەی‬(‫الحیاة‬)‫ژیان‬(1٤٥)‫ژمارە‬ ‫هەمان‬ ‫بە‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬‫وشەی‬(‫املوت‬) ‫هاتووە‬ ‫مردن‬ •‫وشەی‬(‫الضالون‬)‫خوا‬‫دینی‬‫لە‬‫الدەران‬(1٧)‫هاتووە‬‫جار‬‫ب‬‫وشەی‬‫ژمارە‬‫ەهەمان‬ (‫املوتی‬)‫هاتووە‬ ‫مردوو‬ •‫وشەی‬(‫النفع‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫سود‬(٥٠)‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ (‫الفساد‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫خراپەکار‬ •‫وشەی‬(‫ئاسامنیەکان‬ ‫پەڕاوە‬‫و‬‫نێردراو‬( )٣٦٨)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫وشەی‬(‫الناس‬)‫هاتووە‬ ‫خەڵکی‬ •‫وشەی‬(‫املسلمون‬)‫مسوڵامن‬‫و‬‫هاوشێوەکانی‬(٤1)‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫وشەی‬ ‫ژمارە‬(‫الجهاد‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫تێکۆشان‬ •‫وشەی‬(‫السحر‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫جادوو‬(٦٠)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫وشەی‬(‫الفتنة‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ئاشوب‬ •‫وشەی‬(‫العقل‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫هۆش‬ ‫بیرو‬(٤٩)‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬ ‫وشەی‬(‫النور‬)‫هاتووە‬ ‫ڕوناکی‬ •‫وشەی‬(‫اللسان‬)‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫زمان‬(2٥)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫وشەی‬(‫املوعظة‬)‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ئامۆژگاری‬ •‫وشەی‬(‫الرغبة‬)‫هەوڵدان‬ ‫و‬ ‫ویست‬(٨)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫بەهە‬‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫مان‬ (‫الرهبة‬)‫زۆر‬ ‫سامێکی‬ ‫و‬ ‫ترس‬‫هاتووە‬
  • 39. 39 •‫وش‬‫ە‬‫ی‬(َ‫ج‬‫ال‬‫هر‬)‫ئاشکرا‬(1٦)‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ ‫هاتووە‬ ‫جار‬(‫عالنیة‬) ‫هاتووە‬ ‫هاوشێوەکانی‬ ‫و‬ ‫ئاشکرا‬ •‫نا‬ ‫وشەی‬‫و‬‫ی‬(‫محمد‬)(٤)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫وشەی‬ ‫ژمارە‬ ‫بەهەمان‬ (‫الرشیعة‬)‫هاتووە‬ ‫ڕێباز‬ ‫و‬ ‫بەرنامە‬ •‫وشەی‬(‫نوێژ‬)‫لەگەڵ‬(‫زەکات‬)‫لە‬(2٦)‫هاتوون‬ ‫بەیەکەوە‬ ‫جێدا‬،‫وشەی‬ ‫بەاڵم‬ (‫الصالة‬)‫تەنها‬ ‫بە‬ ‫نوێژ‬(٥)‫هاتووە‬ ‫جار‬،‫ڕۆژێک‬ ‫فەرزەکانی‬ ‫ژمارەی‬ ‫بە‬ 
  • 40. 40 (‫فوائد‬)‫قورئانیەکان‬ ‫لەسودە‬ •‫هاتبێت‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫ناوی‬ ‫کە‬ ‫بەڕێز‬ ‫هاوەڵی‬ ‫تاکە‬(‫حارث‬ ‫کوڕی‬ ‫زیدی‬)‫ە‬ ‫سوڕەتی‬ ‫لە‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬ ‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬ ‫ﱴ‬‫ﱳ‬‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱽ‬‫ﱾ‬‫ﱿ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬ ‫ﲂ‬‫ﲃ‬‫ﲄ‬‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲈ‬‫ﲇ‬‫ﲉ‬‫ﲊ‬‫ﲋ‬‫ﲌ‬‫ﲍ‬‫ﱠ‬:‫األحزاب‬٣٧ :‫واتە‬(‫ت‬‫ۆ‬‫ئه‬‫ی‬‫محمد‬‫کات‬‫ێ‬‫به‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫که‬(‫ز‬‫ی‬‫د‬)‫ه‬‫و‬‫ن‬ ‫خوا‬‫ی‬‫عمه‬‫ت‬‫ی‬ ‫ئ‬‫ی‬‫امن‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫به‬‫خش‬‫ی‬‫وه‬،‫ت‬‫ۆ‬‫ش‬‫ن‬‫ی‬‫عمه‬‫ت‬‫ی‬‫ئازاد‬‫یی‬‫په‬ ‫و‬‫روه‬‫رده‬‫له‬ ‫ت‬‫نز‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫ته‬‫وه‬‫پ‬‫ێ‬‫داوه‬ ‫ده‬‫ڵێ‬‫ت‬‫هاوسه‬ :‫ر‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫ت‬‫به‬‫ێڵ‬‫ه‬‫ره‬‫وه‬‫ال‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫ت‬‫که‬(‫زه‬‫ی‬‫نه‬‫ب‬)‫ه‬،‫له‬‫برتسه‬ ‫خوا‬‫و‬ (‫ته‬‫اڵ‬‫ق‬‫ی‬‫مه‬‫ده‬،)‫وه‬‫شت‬‫ێ‬‫ک‬‫له‬‫د‬‫ڵ‬‫ده‬ ‫و‬‫روون‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تدا‬‫ده‬‫شار‬‫ی‬‫ته‬‫وه‬‫که‬‫ده‬ ‫خوا‬‫ی‬‫ه‬‫و‬‫ێ‬‫ت‬ ‫ئاشکرا‬‫ی‬‫بکات‬،‫له‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬‫ده‬‫ترس‬‫ی‬‫ت‬،(‫له‬‫به‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬)‫کات‬‫ێ‬‫که‬‫زه‬‫ی‬‫د‬‫خواست‬‫ی‬‫بوو‬ ‫و‬ ‫به‬‫هاوسه‬‫ر‬‫ی‬(‫پاشان‬‫ڕێ‬‫ک‬‫نه‬‫که‬‫ج‬ ‫و‬ ‫وتن‬‫ی‬‫ابوونه‬‫وه‬‫و‬‫ته‬‫اڵ‬‫ق‬‫که‬‫وه‬‫ته‬‫ن‬‫ێ‬‫وان‬‫ی‬‫ان‬،)‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬ (‫زه‬‫ی‬‫نه‬‫ب‬)‫له‬ ‫مان‬‫ت‬‫ۆ‬‫ماره‬‫کر‬‫د‬،‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ه‬‫ی‬‫چ‬‫ج‬‫ێ‬‫پ‬‫ێ‬‫ل‬‫ێ‬‫ژبوون‬‫د‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ته‬‫نگ‬‫یی‬‫ه‬‫ک‬‫ب‬‫ۆ‬ ‫ئ‬‫ی‬‫امنداران‬‫نه‬ ‫دروست‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬،‫له‬‫ه‬‫ێ‬‫نان‬‫ی‬‫هاوسه‬‫ران‬‫ی‬‫به‬‫کو‬ ‫ناو‬‫ڕی‬‫ان‬‫کات‬‫ێ‬‫ک‬‫که‬‫پ‬‫ێ‬‫شرت‬ ‫هاوسه‬‫حه‬ ‫رو‬‫اڵ‬‫ل‬‫ی‬‫ان‬‫بوون‬،‫فه‬‫رمان‬‫ی‬‫ده‬ ‫خواش‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫ج‬‫ێ‬‫به‬‫ج‬‫ێ‬‫بکر‬‫ێ‬‫ت‬) •‫خوێندنەکەی‬‫قورئان‬‫لە‬‫گرتن‬‫گوێ‬ ‫بۆ‬ ‫دابەزین‬‫مەالئیکە‬‫کە‬ ‫هاوەڵەی‬‫ئەو‬،‫هاوەڵی‬ ‫بەڕێز‬(‫حضیرە‬ ‫کوڕی‬ ‫أسید‬)‫بوو‬
  • 41. 41 •‫ماڵە‬ ‫ئەو‬ ‫بچێتە‬ ‫ناتوانێ‬ ‫شەیتان‬ ‫بخوێرنێت‬ ‫ماڵێکدا‬ ‫لەهەر‬ ‫کە‬ ‫سوڕەتەی‬ ‫ئەو‬، ‫سوڕەتی‬(‫البقرة‬)‫یە‬ •‫مە‬ ‫هیچ‬ ‫و‬‫یەکن‬ ‫هاوشێوەی‬ ‫کە‬ ‫ووشەیەی‬ ‫دوو‬ ‫ئەو‬‫ج‬‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫نییە‬ ‫بەینیاندا‬ ‫لە‬ ‫الێ‬ ‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫ئەوە‬(‫االنعام‬)‫ئایەتی‬ ‫لە‬ ‫دا‬(12٤):‫دەفەرموێ‬ ‫کە‬ ‫هاتووە‬ ‫دا‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲲ‬ ‫ﲳ‬‫ﲴ‬‫ﲵ‬‫ﲶ‬‫ﲷ‬‫ﲸ‬‫ﲹ‬‫ﲺ‬‫ﲻ‬‫ﲼ‬‫ﲽ‬‫ﲿ‬‫ﲾ‬‫ﳀ‬‫ﳁ‬‫ﳂ‬‫ﳃ‬ ‫ﳅ‬‫ﳄ‬‫ﳆ‬‫ﳇ‬‫ﳈ‬‫ﳉ‬‫ﳊ‬‫ﳋ‬‫ﳌ‬‫ﳍ‬‫ﳎ‬‫ﳏ‬ ‫ﳐ‬‫ﳑ‬‫ﱠ‬:‫األنعام‬1٢٤ :‫واتە‬((‫ب‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ان‬)‫کات‬‫ێ‬‫ک‬‫ئا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫ی‬‫قورئان‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ۆ‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫ده‬‫ڵێ‬‫ن‬‫ئ‬ :‫ێ‬‫مه‬‫هه‬‫رگ‬‫ی‬‫ز‬‫باوه‬‫ڕ‬ ‫ناه‬‫ێ‬‫ن‬‫ی‬‫ن‬‫هه‬‫و‬ ‫تا‬‫ێ‬‫نه‬‫ی‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫که‬‫ب‬‫ۆ‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ران‬‫هاتووه‬‫به‬‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫نه‬‫به‬‫خرش‬‫ێ‬‫ت‬،‫خوا‬ ‫زانا‬‫ی‬‫ه‬‫به‬‫شو‬ ‫و‬‫ێ‬‫ن‬‫د‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ده‬ ‫و‬‫روونه‬‫ی‬‫که‬‫شا‬‫ی‬‫سته‬‫ی‬‫ه‬‫په‬‫ی‬‫ام‬‫ی‬‫خ‬‫ۆی‬‫ت‬‫ێ‬‫دا‬‫دابن‬‫ێ‬‫ت‬، ‫له‬‫ئا‬‫ی‬‫نده‬‫ی‬‫ه‬‫ک‬‫ی‬‫نز‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫شدا‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫که‬‫تاوان‬‫ی‬‫ان‬‫کردووه‬‫له‬‫ال‬‫ی‬‫ه‬‫ن‬‫خواوه‬‫سووک‬‫ی‬‫و‬ ‫ڕی‬‫سوا‬‫ی‬‫ب‬ ‫و‬‫ێ‬‫نرخ‬‫ی‬‫ی‬‫ه‬‫خه‬‫ی‬‫ان‬‫پ‬‫ێ‬‫ده‬‫گر‬‫ێ‬‫ت‬،‫هاو‬‫ڕێ‬‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫سزا‬‫ی‬‫پ‬‫ڕ‬‫ئ‬‫ێ‬‫شدا‬‫له‬ ‫پاداشت‬‫ی‬‫ئه‬‫پ‬ ‫و‬‫ی‬‫الن‬‫ته‬ ‫و‬‫ڵ‬‫ه‬‫که‬‫ی‬‫ه‬‫دا‬‫که‬‫ده‬‫ی‬‫انگ‬‫ێڕ‬‫ا‬) •‫سورەتی‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫سورەت‬ ‫گەورەترین‬(‫الفاتحة‬)‫یە‬ •‫مۆرکر‬ ‫سورەتەی‬ ‫ئەو‬‫ا‬‫ب‬‫سورەتی‬ ‫پێغەمبەرانەوە‬ ‫ناوی‬ ‫ە‬(‫األعلی‬)‫یە‬ •‫بە‬ ‫کە‬ ‫سورەتەی‬ ‫دوو‬ ‫ئەو‬(٤/1)‫سورەتی‬ ‫دادەنرێت‬ ‫قورئان‬ ‫ی‬(‫الزلزال‬)‫و‬ (‫الکافرون‬)
  • 42. 42 •‫ئازیز‬ ‫پێغەمبەری‬‫بەچاوی‬ ‫قیامەت‬ ‫دەیەوێت‬ ‫هەرکەس‬ ‫دەفەرموێت‬ ‫سورەتی‬ ‫با‬ ‫ئەوا‬ ‫ببینێت‬ ‫خۆی‬(‫تکویر‬–‫انفطار‬–‫انشقاق‬)‫بخوێنێتەوە‬(‫اخرجه‬ ‫احمد‬) •‫دەفەرموێت‬ ‫پەروەدگار‬ ‫خوادای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲐ‬‫ﲑ‬‫ﲒ‬‫ﲓ‬‫ﲔ‬‫ﲕ‬ ‫ﲖ‬‫ﲘ‬‫ﲗ‬‫ﲙ‬‫ﲚ‬‫ﲛ‬‫ﲜ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٢٠٧ :‫واتە‬(‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫خه‬‫ڵ‬‫ک‬‫ی‬‫ش‬‫هه‬‫ن‬(‫پ‬‫ێ‬‫چه‬‫وانه‬‫ی‬‫ئه‬‫وانه‬‫ی‬‫باسکران‬)‫خ‬‫ۆی‬‫ان‬‫ده‬‫فر‬‫ۆ‬‫شن‬ ‫ب‬‫ۆ‬‫به‬‫ده‬‫سته‬‫ێ‬‫نان‬‫ی‬‫ڕ‬‫ه‬‫زامه‬‫ند‬‫ی‬‫به‬‫خوا‬،‫خوا‬‫ی‬‫گه‬‫وره‬‫به‬ ‫ش‬‫س‬‫ۆ‬‫زو‬‫م‬‫ی‬‫هره‬‫بانه‬‫به‬‫رامبه‬‫ر‬ ‫به‬‫رامبه‬‫ئه‬ ‫ر‬‫ج‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ره‬‫به‬‫ندانه‬‫ی‬) ‫ئای‬ ‫ئەم‬‫ئازیز‬ ‫هاوەڵی‬ ‫لەسەر‬ ‫دابەزی‬ ‫ەتە‬(‫ڕۆمی‬ ‫سینانی‬ ‫کوڕی‬ ‫صوهەیبی‬) •:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬ ‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱪ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱴ‬‫ﱳ‬‫ﱵ‬ ‫ﱶ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱽ‬‫ﱾ‬‫ﱿ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬ ‫ﲄ‬‫ﲃ‬‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲇ‬‫ﲈ‬‫ﲉ‬‫ﲊ‬‫ﱠ‬:‫البقرة‬٢٥٨ :‫واتە‬(‫ئا‬‫ی‬‫ا‬‫نه‬‫تب‬‫ی‬‫ستووه‬‫نه‬ ‫و‬‫ت‬‫ڕ‬‫وان‬‫ی‬‫وه‬‫ته‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ده‬‫مه‬‫قا‬‫ڵ‬‫ه‬‫ی‬‫ده‬‫له‬ ‫کرد‬‫گه‬‫ڵ‬ ‫ئ‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫مدا‬‫له‬‫باره‬‫ی‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ه‬‫وه‬‫له‬‫به‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬‫پاشا‬ ‫خوا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫به‬‫خش‬‫ی‬‫بوو‬، (‫له‬‫ج‬‫ی‬‫ات‬‫ی‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ه‬‫ێ‬‫نان‬‫سوپاسگوزار‬ ‫و‬‫ی‬‫که‬‫چ‬‫ی‬‫ده‬‫مه‬‫ده‬‫م‬‫ێی‬‫ده‬‫له‬ ‫کرد‬‫گه‬‫ڵ‬ ‫ئ‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫مدا‬،)(‫ئه‬‫لوو‬ ‫م‬‫ت‬‫به‬‫رز‬‫ی‬‫ه‬‫ش‬‫ی‬‫کات‬‫ێ‬‫ک‬‫به‬ ‫بوو‬‫هه‬‫ف‬ ‫واو‬‫ی‬‫زاوه‬‫پرس‬‫ی‬‫وو‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫له‬
  • 43. 43 ‫ئ‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫م‬‫که‬‫په‬‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫ت‬‫ۆ‬‫ک‬‫ێی‬‫ه‬‫؟‬‫ئه‬‫و‬‫ی‬‫ش‬‫له‬‫وه‬‫اڵ‬‫مدا‬‫وت‬‫ی‬‫په‬ :‫روه‬‫ردگار‬‫ی‬‫من‬ ‫ئه‬‫وزاته‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫ژ‬‫ی‬‫ان‬‫ده‬‫به‬‫خش‬‫ێ‬‫ت‬‫مردن‬ ‫و‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬‫به‬‫ده‬‫سته‬،(‫نه‬‫له‬ ‫مروود‬‫وه‬‫اڵ‬‫م‬‫ی‬‫دا‬)‫وت‬‫ی‬: ‫من‬ ‫جا‬‫ی‬‫ش‬‫ژ‬‫ی‬‫ان‬‫ده‬‫به‬‫مردن‬ ‫و‬ ‫خشم‬‫ی‬‫شم‬‫ب‬‫ه‬‫ده‬‫سته‬،(‫ئ‬‫ی‬‫نجا‬‫فه‬‫رمان‬‫ی‬‫دا‬‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫ک‬‫له‬ ‫نه‬‫ی‬‫اران‬‫ی‬‫گوا‬ ‫بکوژن‬‫ی‬‫ه‬‫ئه‬‫وه‬‫ده‬‫ی‬‫امنر‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬،‫هه‬‫ند‬‫ێ‬‫ک‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬‫نه‬‫گوا‬ ‫کوشت‬‫ی‬‫ه‬‫ئه‬‫وه‬‫ژ‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬ ‫پ‬‫ێ‬‫به‬‫خش‬‫ی‬‫ن‬!!،)‫ئه‬‫ئ‬ ‫وسا‬‫ی‬‫رباه‬‫ی‬‫م‬‫وت‬‫ی‬‫به‬ :‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫خ‬ ‫خوا‬‫ۆ‬‫ر‬‫له‬‫ڕۆ‬‫ژهه‬‫اڵ‬‫ته‬‫وه‬‫ده‬‫ه‬‫ێ‬‫ن‬‫ێ‬‫ت‬ ‫جا‬(‫ئه‬‫گه‬‫ت‬ ‫ر‬‫ۆ‬‫ده‬‫توان‬‫ی‬‫ت‬)‫له‬‫ڕۆ‬‫ژئاواوه‬‫ب‬‫ی‬‫ه‬‫ێ‬‫نه‬،‫ئ‬‫ی‬‫ئه‬ ‫نجا‬‫ب‬ ‫و‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ه‬‫ڕ‬‫ه‬‫نگ‬‫ی‬‫په‬‫ڕی‬‫و‬ ‫ده‬‫وه‬ ‫کراو‬ ‫مکوت‬‫اڵ‬‫م‬‫ی‬‫نه‬‫ما‬،‫ب‬‫ێ‬‫گومان‬‫ه‬ ‫خوا‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫قه‬‫وم‬‫ی‬‫زا‬‫ڵ‬‫م‬‫سته‬ ‫و‬‫مکار‬ ‫نادات‬) ‫ابراهیمدا‬ ‫لەگەڵ‬ ‫کرد‬ ‫دەمەقاڵەی‬ ‫کە‬ ‫کەسەی‬ ‫ئەو‬(‫بوو‬ ‫کەنعان‬ ‫کوڕی‬ ‫منرودی‬) •:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱁ‬‫ﱂ‬‫ﱃ‬‫ﱄ‬‫ﱅ‬‫ﱆ‬‫ﱇ‬‫ﱈ‬‫ﱉ‬‫ﱊ‬ ‫ﱋ‬‫ﱌ‬‫ﱍ‬‫ﱎ‬‫ﱏ‬‫ﱐ‬‫ﱑ‬‫ﱒ‬‫ﱓ‬‫ﱔ‬‫ﱕ‬ ‫ﱖ‬‫ﱗ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱝ‬‫ﱜ‬‫ﱞ‬‫ﱠ‬‫ﱟ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬ ‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱪ‬‫ﱩ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬ ‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬‫ﱶ‬‫ﱵ‬‫ﱷ‬‫ﱸ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱽ‬‫ﱾ‬‫ﱿ‬ ‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬‫ﱠ‬:‫املائدة‬٣ :‫واتە‬(‫له‬‫سه‬‫حه‬ ‫رتان‬‫کراوه‬ ‫رام‬‫خواردن‬‫ی‬‫گ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ی‬‫مرداره‬‫وه‬‫بوو‬،‫خو‬‫ێ‬‫ن‬،‫گ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ی‬ ‫به‬‫راز‬،‫هه‬‫روه‬‫ئه‬ ‫ها‬‫ما‬ ‫و‬‫اڵ‬‫ته‬‫ش‬‫که‬‫سه‬‫ده‬ ‫ر‬‫ب‬‫ڕ‬‫در‬‫ێ‬‫ن‬‫ناو‬ ‫و‬‫ی‬‫غه‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬‫له‬‫سه‬‫ر‬
  • 44. 44 ‫ده‬‫بر‬‫ێ‬‫ت‬‫ما‬ ‫و‬‫اڵ‬‫ت‬‫ی‬‫خنکاو‬‫ی‬‫ش‬،‫ئه‬‫وه‬‫که‬ ‫ش‬‫به‬‫ل‬ ‫ئازارو‬‫ێ‬‫دان‬‫ب‬ ‫مردار‬‫ۆ‬‫ته‬‫وه‬،‫ئه‬‫وه‬‫ش‬ ‫که‬‫ده‬‫که‬‫و‬‫ێ‬‫ته‬‫خواره‬‫وه‬،‫ئه‬‫وه‬‫ش‬‫که‬‫به‬‫ل‬‫ێ‬‫دان‬‫ی‬‫ما‬‫اڵ‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫ی‬‫بووب‬ ‫مردار‬‫تر‬‫ێ‬‫ته‬‫وه‬،‫ئه‬‫وانه‬‫ش‬ ‫که‬‫د‬‫ڕ‬‫نده‬‫پاالمار‬‫ی‬‫ل‬ ‫و‬ ‫دابن‬‫ێی‬‫مه‬ ‫خواردبن‬‫گه‬‫فر‬ ‫ر‬‫ی‬‫ا‬‫ی‬‫چه‬‫ق‬‫ۆ‬‫که‬‫وتنب‬،(‫هه‬‫ر‬ ‫حا‬‫ڵ‬‫ه‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫له‬‫وانه‬‫ی‬‫ئه‬‫باسکرا‬‫گه‬‫به‬‫ر‬‫چه‬‫ق‬‫ۆ‬‫دا‬‫حه‬‫بگات‬‫اڵ‬‫ڵ‬‫ه‬،)‫هه‬‫روه‬‫حه‬‫ها‬‫کراوه‬ ‫رام‬ ‫خواردن‬‫ی‬‫گ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ی‬‫ئه‬‫ما‬ ‫و‬‫اڵ‬‫تانه‬‫ی‬‫له‬‫شو‬ ‫و‬‫ێ‬‫نانه‬‫دا‬‫سه‬‫ده‬ ‫ر‬‫ب‬‫ڕ‬‫در‬‫ێ‬‫ن‬‫که‬‫هاوار‬ ‫هاناو‬‫ی‬ ‫ب‬‫ۆ‬‫غه‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫ت‬ ‫خوا‬‫ێ‬‫دا‬‫ده‬‫بر‬‫ێ‬‫ت‬،‫هه‬‫روه‬‫حه‬ ‫ها‬‫رامه‬‫له‬‫سه‬‫کردن‬ ‫داوا‬ ‫رتان‬‫ی‬‫چاره‬‫نووستان‬ ‫به‬‫ه‬‫ۆی‬(‫األ‬‫زالم‬)‫وه‬،‫وه‬‫ئه‬ ‫کو‬‫شتانه‬ ‫و‬‫ی‬‫که‬‫له‬‫ڕێ‬‫گه‬‫ی‬‫هه‬‫ڵ‬‫دان‬‫ی‬‫زاره‬‫وه‬‫ده‬‫ست‬ ‫بکه‬‫و‬‫ێ‬‫ت‬‫فا‬ ‫و‬‫ڵ‬‫گرتنه‬‫وه‬،‫بورجه‬‫کان‬،‫قاوه‬‫گرتنه‬‫وه‬،‫...هتد‬)‫ئه‬‫ج‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ره‬‫کردارو‬ ‫ڕ‬‫ه‬‫فتارانه‬‫تان‬‫سه‬‫رپ‬‫ێ‬‫چ‬‫ی‬‫ده‬ ‫و‬‫رچوونه‬‫له‬(‫فه‬‫رمان‬‫ی‬‫خوا‬،)‫ئه‬ ‫جا‬‫م‬‫ڕۆ‬(‫که‬‫ڕۆ‬‫ژ‬‫ی‬ ‫عه‬‫ره‬‫فه‬‫ی‬‫ه‬)‫نائوم‬ ‫کافران‬‫ێ‬‫د‬‫له‬ ‫بوون‬‫د‬‫ی‬‫ن‬‫ئا‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫ی‬‫ئ‬‫ێ‬‫وه‬(‫ئ‬‫ی‬‫رت‬‫زا‬ ‫ناتوانن‬‫ڵ‬‫بن‬ ‫به‬‫سه‬‫هه‬ ‫رتانداو‬‫رگ‬‫ی‬‫ز‬‫نوور‬‫ی‬‫خوا‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ۆ‬‫ناکوژ‬‫ێ‬‫ته‬‫وه‬)‫که‬‫واته‬‫له‬‫وانه‬‫مه‬‫ترس‬‫ن‬،‫به‬‫ڵ‬‫کو‬ ‫هه‬‫له‬ ‫ر‬‫برتسن‬ ‫من‬،‫ئه‬‫م‬‫ڕۆ‬‫ئا‬‫ی‬‫ن‬‫به‬ ‫و‬‫رنامه‬‫که‬‫به‬ ‫تانم‬‫ک‬‫ۆ‬‫تا‬‫یی‬‫گه‬‫ی‬‫اندو‬‫ن‬ ‫نازو‬‫ی‬‫عمه‬‫ت‬‫ی‬ ‫خ‬‫ۆ‬‫مم‬‫ب‬‫ۆ‬‫ته‬‫و‬ ‫کردن‬ ‫واو‬‫ڕ‬‫از‬‫ی‬‫م‬‫به‬‫وه‬‫ی‬‫که‬‫ئ‬‫ی‬‫سالم‬‫بب‬‫ێ‬‫ته‬‫به‬‫رنامه‬‫د‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫ئا‬ ‫و‬‫ی‬‫نتان‬(‫جا‬ ‫له‬‫گه‬‫ڵ‬‫ب‬‫ڕی‬‫اردان‬‫ی‬‫ئه‬‫شتانه‬ ‫و‬‫که‬ ‫دا‬‫حه‬‫کردووه‬ ‫رامامن‬)‫هه‬‫که‬ ‫ر‬‫له‬ ‫کرا‬ ‫ناچار‬ ‫س‬ ‫گ‬‫ران‬‫یی‬‫برس‬ ‫و‬‫ێ‬‫ت‬‫ی‬‫دا‬(‫مه‬‫ترس‬‫ی‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫هه‬‫مبر‬ ‫بوو‬‫ێ‬‫ت‬)‫ده‬‫توان‬‫ێ‬‫ت‬‫له‬‫شتانه‬ ‫و‬‫بخوات‬ ‫که‬‫حه‬‫کردووه‬ ‫رامامن‬(‫به‬‫مه‬‫رج‬‫ێ‬‫ک‬‫ده‬‫در‬ ‫ست‬‫ێ‬‫ژکار‬‫نه‬‫ب‬‫ێ‬‫ت‬‫به‬ ‫و‬‫ئاره‬‫ژه‬ ‫زوو‬‫م‬‫ی‬ ‫ز‬‫ۆ‬‫ر‬‫ی‬‫ل‬‫ێ‬‫نه‬‫خوات‬)‫خ‬ ‫و‬‫ۆی‬‫تووش‬‫ی‬‫نه‬ ‫تاوان‬ ‫گوناهو‬‫کات‬،‫ئه‬‫وه‬‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫خوا‬ ‫ل‬‫ێ‬‫خ‬‫ۆ‬‫شبووه‬‫و‬‫م‬‫ی‬‫هره‬‫بانه‬(‫ب‬‫ۆ‬‫ئه‬‫ج‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ره‬‫حا‬‫ڵ‬‫ه‬‫تانه‬)) ‫ڕۆژی‬ ‫کە‬ ‫جومعەدا‬ ‫ڕۆژی‬ ‫لە‬ ‫ئایەتە‬ ‫ئەم‬(‫عەرەفە‬)‫دابەزی‬ ‫بوو‬
  • 45. 45 •:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱿ‬‫ﲀ‬‫ﲁ‬‫ﲂ‬‫ﲃ‬‫ﲄ‬‫ﲅ‬‫ﲆ‬‫ﲇ‬ ‫ﲉ‬‫ﲈ‬‫ﲊ‬‫ﲋ‬‫ﲌ‬‫ﲍ‬‫ﱠ‬:‫القصص‬٥٦ :‫واتە‬(‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫ئه‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ر‬‫ت‬‫ۆ‬‫ناتوان‬‫ی‬‫ت‬‫ئ‬‫ی‬‫امن‬‫باوه‬ ‫و‬‫ڕ‬‫ببه‬‫خش‬‫ی‬‫ت‬ ‫به‬‫كه‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫شت‬‫ده‬‫و‬‫ێ‬‫ت‬،‫به‬‫ڵ‬‫كو‬‫هه‬ ‫خوا‬‫كه‬ ‫ر‬‫س‬‫ێ‬‫ك‬‫ی‬‫بو‬‫ێ‬‫ت‬‫ده‬‫ی‬‫خاته‬‫سه‬‫ر‬ ‫ڕێ‬‫گه‬‫ی‬‫ڕ‬‫است‬‫ئ‬ ‫و‬‫ی‬‫امن‬‫ی‬‫پ‬‫ێ‬‫ده‬‫به‬‫خش‬‫ێ‬‫ت‬،‫خوا‬‫ی‬‫ش‬‫ئاگاداره‬‫به‬‫وانه‬‫ی‬‫كه‬‫ڕێ‬‫باز‬‫ی‬ ‫ه‬‫ی‬‫دا‬‫ی‬‫ه‬‫ت‬‫ی‬‫ان‬‫گرت‬‫ۆ‬‫ته‬‫به‬‫ر‬) ‫لەسەر‬(‫طالب‬ ‫ئەبی‬)‫خودا‬ ‫پێغەمبەری‬ ‫مامی‬ ‫دابەزی‬ •:‫دەفەرموێت‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲠ‬‫ﲡ‬‫ﲢ‬‫ﲣ‬‫ﲤ‬‫ﲦ‬‫ﲥ‬‫ﲧ‬‫ﲨ‬‫ﲩ‬‫ﱠ‬ :‫السجدة‬1٨ :‫واتە‬(‫ئا‬‫ی‬‫ا‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ئ‬‫ی‬‫امندار‬‫ب‬ ‫بوو‬‫ێ‬‫ت‬‫وه‬‫ئه‬ ‫ك‬‫که‬ ‫و‬‫سه‬‫ی‬‫ه‬‫که‬‫ب‬ ‫بوو‬ ‫تاوانبار‬‫ێ‬‫ت؟‬ ‫وه‬‫ك‬‫ی‬‫ه‬‫ك‬‫ن‬‫ی‬‫ن‬) ‫ئەمە‬‫گەورە‬‫خوای‬‫الی‬‫یە‬‫دوایدا‬‫ڕۆژی‬‫لە‬،‫بۆیە‬‫الس‬ ‫و‬‫عطاء‬‫دي‬‫دابەزی‬‫ئەمە‬‫دەڵێن‬ ‫لەسەر‬(‫طالب‬ ‫ابی‬ ‫کوڕی‬ ‫عيل‬)‫و‬(‫محیط‬ ‫ابی‬ ‫کوڕی‬ ‫عقبةی‬) •‫سورەتی‬ ‫کەلە‬ ‫چاکەی‬ ‫پیاو‬ ‫ئەو‬(‫الکهف‬)‫ئەوە‬ ‫باسکراوە‬ ‫دا‬(‫خرض‬)‫ە‬ •‫پێغەمبەر‬ ‫لە‬ ‫ناوە‬ ‫ڕێزی‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬‫لەناوە‬ ‫کە‬ ‫خۆش‬ ‫ناوی‬ ‫دوو‬ ‫بە‬ ‫ج‬‫سورەتی‬ ‫لە‬ ‫ئەویش‬ ‫گەورەن‬ ‫خوای‬ ‫وانەکانی‬(‫التوبة‬)‫ئایەتی‬12٨‫دا‬
  • 46. 46 :‫دەفەرموێت‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﲜ‬‫ﲝ‬‫ﲞ‬‫ﲟ‬‫ﲠ‬‫ﲡ‬‫ﲢ‬‫ﲣ‬‫ﲤ‬ ‫ﲥ‬‫ﲦ‬‫ﲧ‬‫ﲨ‬‫ﲩ‬‫ﲪ‬‫ﱠ‬:‫التوبة‬1٢٨ :‫واتە‬((‫ئه‬‫خه‬ ‫ی‬‫ڵکینه‬)‫به‬ ‫سوێند‬‫پێغه‬ ‫بێگومان‬ ‫خوا‬‫مبه‬‫ڕه‬ ‫بۆ‬ ‫رێکتان‬‫وانه‬‫کراوه‬‫که‬ ‫هه‬‫یه‬ ‫ر‬‫کێکه‬‫له‬‫خۆتان‬،‫سه‬ ‫زۆر‬‫خته‬‫به‬‫الیه‬‫وه‬‫به‬ ‫بوونتان‬ ‫تووش‬‫به‬‫ناخۆشی‬ ‫اڵو‬، ‫به‬ ‫زۆر‬‫ته‬‫نگیشتانه‬‫وه‬‫په‬ ‫و‬ ‫یه‬‫رۆشه‬‫له‬‫سه‬‫رتان‬،‫ئیامندارانه‬ ‫دڵسۆزی‬ ‫زۆر‬‫میهره‬ ‫و‬‫بان‬ ‫دلۆڤانه‬ ‫و‬‫بۆیان‬) •‫ئایەتەی‬ ‫ئەو‬‫دەکات‬ ‫داوا‬ ‫ئێمە‬ ‫لە‬ ‫وازهێنان‬ ‫سێ‬ ‫و‬ ‫فەرمان‬ ‫سێ‬ ‫گەورە‬ ‫خوای‬ ‫ئەویش‬:‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱫ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱴ‬ ‫ﱵ‬‫ﱶ‬‫ﱸ‬‫ﱷ‬‫ﱹ‬‫ﱺ‬‫ﱻ‬‫ﱼ‬‫ﱠ‬:‫النحل‬٩٠ :‫واتە‬(‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫فه‬ ‫خوا‬‫ده‬ ‫رمان‬‫به‬ ‫دات‬‫دادپه‬‫روه‬‫ر‬‫ی‬‫چاکه‬ ‫و‬‫کار‬‫ی‬‫و‬‫ی‬‫ارمه‬‫ت‬‫ی‬‫دان‬‫و‬ ‫به‬‫خشنده‬‫یی‬‫به‬‫قه‬ ‫و‬ ‫خزمان‬‫ده‬‫غه‬‫له‬‫ده‬ ‫و‬ ‫تاوان‬ ‫گوناهو‬‫ستدر‬‫ێ‬‫ژ‬‫ی‬‫ده‬‫کات‬(‫ب‬‫ۆ‬‫سه‬‫ر‬ ‫ما‬‫ڵ‬‫نه‬ ‫و‬‫نامووس‬ ‫و‬ ‫فس‬)‫ئام‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ژگار‬‫ی‬‫تان‬‫ده‬‫ب‬ ‫کات‬‫ۆ‬‫ئه‬‫وه‬‫ی‬‫ی‬‫اداوه‬‫ر‬‫ی‬‫وه‬‫و‬ ‫ربگرن‬ ‫ت‬‫ێ‬‫فکرن‬‫و‬(‫هه‬‫چاکه‬ ‫ر‬‫بکه‬‫ن‬)) •‫بوو‬ ‫موسا‬ ‫دایکی‬ ‫قورئاندا‬ ‫لە‬ ‫هات‬ ‫بۆ‬ ‫وەحی‬ ‫کە‬ ‫ئافرەتەی‬ ‫ئەو‬: ‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱎ‬‫ﱏ‬‫ﱐ‬‫ﱑ‬‫ﱒ‬‫ﱔ‬‫ﱓ‬‫ﱕ‬‫ﱖ‬‫ﱗ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬ ‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱟ‬‫ﱞ‬‫ﱠ‬‫ﱡ‬‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱠ‬:‫القصص‬٧
  • 47. 47 :‫واتە‬(‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫دا‬‫ی‬‫ك‬‫ی‬‫ئاگاداركرد‬ ‫موسامان‬،‫كه‬‫ش‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫بدات‬‫ێ‬‫و‬(‫پ‬‫ێ‬‫امن‬‫وت‬)‫جا‬ ‫كات‬‫ێ‬‫ك‬‫مه‬‫ترس‬‫ی‬‫ت‬‫پا‬‫ی‬‫دا‬‫له‬ ‫كرد‬‫وه‬‫ی‬‫كه‬‫پ‬‫ێی‬‫بزانر‬‫ێ‬‫ت‬‫ف‬‫ڕێی‬‫بده‬‫ره‬‫ڕ‬‫ووبار‬‫ی‬(‫ن‬‫ی‬‫له‬‫وه‬) ‫نه‬‫برتسه‬(‫له‬‫وه‬‫ی‬‫تووش‬‫ی‬‫به‬‫ڵ‬‫بب‬‫ێ‬‫ت‬)‫نه‬‫خه‬‫فه‬‫ت‬‫ی‬‫ش‬‫ی‬‫ب‬‫ۆ‬‫بخ‬‫ۆ‬،‫چونكه‬‫ئ‬‫ێ‬‫مه‬‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬ ‫ده‬‫ی‬‫گ‬‫ێڕی‬‫نه‬‫وه‬‫ب‬‫ۆ‬‫ڵ‬‫ت‬‫له‬ ‫و‬‫ئا‬‫ی‬‫نده‬‫شدا‬‫ده‬‫ی‬‫كه‬‫ی‬‫ن‬‫به‬‫ی‬‫ه‬‫ك‬‫ێ‬‫ك‬‫له‬‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫ره‬‫په‬‫ی‬‫امداره‬‫كان‬) •‫سورەتی‬ ‫بوو‬ ‫تیادا‬ ‫تیالوەی‬ ‫سوجدەی‬ ‫دابەزی‬ ‫کە‬ ‫سورەت‬ ‫یەکەم‬(‫النجم‬)‫بوو‬ •‫دابەزی‬ ‫دەربارە‬ ‫ئایەتەی‬ ‫ئەم‬ ‫کە‬ ‫هاوەڵەی‬ ‫ئەو‬‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﱁ‬‫ﱂ‬‫ﱃ‬‫ﱄ‬‫ﱅ‬ ‫ﱆ‬‫ﱇ‬‫ﱈ‬‫ﱉ‬‫ﱊ‬‫ﱋ‬‫ﱌ‬‫ﱍ‬‫ﱎ‬‫ﱏ‬‫ﱐ‬‫ﱑ‬‫ﱒ‬ ‫ﱓ‬‫ﱔ‬‫ﱕ‬‫ﱖ‬‫ﱗ‬‫ﱘ‬‫ﱙ‬‫ﱚ‬‫ﱛ‬‫ﱜ‬‫ﱝ‬‫ﱞ‬‫ﱟ‬‫ﱡ‬‫ﱠ‬ ‫ﱢ‬‫ﱣ‬‫ﱤ‬‫ﱥ‬‫ﱦ‬‫ﱧ‬‫ﱨ‬‫ﱩ‬‫ﱫ‬‫ﱪ‬‫ﱬ‬‫ﱭ‬‫ﱮ‬‫ﱯ‬‫ﱰ‬ ‫ﱱ‬‫ﱲ‬‫ﱳ‬‫ﱠ‬:‫املمتحنة‬1 :‫واتە‬(‫ئه‬‫ی‬‫ئه‬‫که‬ ‫و‬‫سانه‬‫ی‬‫باوه‬‫ڕ‬‫تان‬‫ه‬‫ێ‬‫ناوه‬‫دوژمنان‬‫ی‬‫دوژمنان‬‫و‬‫من‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تان‬‫مه‬‫که‬‫نه‬ ‫د‬‫ۆ‬‫ست‬‫ی‬‫گ‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬‫به‬‫گ‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬،‫له‬‫کات‬‫ێ‬‫کدا‬‫خ‬‫ۆ‬‫شه‬‫و‬‫ی‬‫ست‬‫ی‬‫س‬ ‫و‬‫ۆ‬‫ز‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تان‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ۆ‬‫ده‬‫رده‬‫برن‬، ‫به‬‫ڕ‬‫است‬‫ی‬‫ئه‬‫ب‬ ‫وان‬‫ێ‬‫باوه‬‫ڕی‬‫ش‬‫به‬ ‫بوون‬‫وه‬‫ی‬‫له‬‫ال‬‫ی‬‫ه‬‫ن‬‫خواوه‬‫ب‬‫ۆ‬‫تان‬‫هاتووه‬،‫ئه‬‫وانه‬ ‫پ‬‫ێ‬‫غه‬‫مبه‬‫رو‬‫ئ‬‫ێ‬‫وه‬‫ش‬‫ده‬‫رده‬‫که‬‫ن‬‫له‬‫مه‬‫ککه‬،‫له‬‫به‬‫ئه‬ ‫ر‬‫وه‬‫ی‬‫که‬‫باوه‬‫ڕ‬‫ده‬‫ه‬‫ێ‬‫نن‬‫به‬‫خوا‬‫ی‬ ‫په‬‫روه‬‫ردگارتان‬،(‫ئه‬‫مه‬‫به‬‫م‬‫گو‬‫ێ‬‫بکه‬‫ن‬)‫ئه‬‫گه‬‫ئ‬‫ر‬‫ێ‬‫وه‬‫ده‬‫ب‬‫رچوون‬‫ۆ‬‫ت‬‫ێ‬‫ک‬‫ۆ‬‫شان‬‫له‬‫پ‬‫ێ‬‫ناو‬‫ی‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫من‬‫ده‬‫سته‬‫ێ‬‫نان‬‫ی‬‫ڕ‬‫ه‬‫زامه‬‫ند‬‫ی‬‫مندا‬،‫به‬‫نه‬‫ێ‬‫ن‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫شه‬‫و‬‫ی‬‫ست‬‫ی‬‫خ‬‫ۆ‬‫تان‬‫ی‬‫ان‬ ‫پ‬‫ێ‬‫ده‬‫گه‬‫ی‬‫ه‬‫نن‬،‫له‬‫کات‬‫ێ‬‫کدا‬‫ئاگادارم‬ ‫من‬‫به‬‫وه‬‫ی‬‫شاردوتانه‬‫ته‬‫به‬ ‫و‬ ‫و‬‫وه‬‫که‬ ‫ش‬‫ئاشکراتان‬