1. 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1.Αρχικά οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα βιολογικά μακρομόρια που μεταφέρουν τη γενετική πληροφορία
ήταν οι πρωτεΐνες. Ποια ήταν η λογική τους;
(Απ.: Παρ'όλο... νουκλεοτιδίων! σελ. 13)
2. Περιγράψτε τοπείραμα του Griffith, καιδώστε τον ορισμό της αποικίας.
(Απ:Το 1928... πώςγίνεται αυτό. σελ. 13)
3. Περιγράψτε το πείραμα που απέδειξε ότι το γενετικό υλικό είναι το DNA.
(Απ.:Ηαπάντηση... υλικό. σελ. 13)
4.Ποια βιοχημικά δεδομέναενίσχυσαντα αποτελέσματα τουπειράματοςτωνAvery,Mac-‐Leodκαι
McCarthy;
(Απ.: Ηποσότητα... κύπαρο του. σελ.13-‐
14)
5. Ποιοπείραμα επιβεβαίωσε τογεγονός ότιτογενετικό υλικό είναι τοDNA;
(Απ.: Ηοριστική... νέοι ψόγοι. σελ. 14)
6.Πότε ένα πείραμα χαρακτηρίζεται in vivo και πότε in vitro; Τι ονομάζουμε ιχνηθέτηση; Δώστε από ένα
παράδειγμα.
(Απ.: Ηέκφραση... DNA.σελ.14)
7. Περιγράψτε τονσχηματισμό μιαςπολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας.
(Απ.: To DNA... δεσμό. σελ. 14)
8. Ποιοςδεσμόςονομάζεται3' →5'φωσφοδιεστερικός;
(Απ.: Ο δεσμός... πεντόζη. σελ. 14)
9.Απότιαποτελείται ένα δεοξυριβονουκλεοτίδιο καιαπότιέναριβονουκλεοτίδιο;
(Απ.:Κάθε.... 5'άνθρακα. Γιατο RNAισχύουνταιδίαμόνοπουηπεντόζηείναιηριβόζη.σελ.14)
10. Γιατί κάθε πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα έχει προσανατολισμό 5'→3';
(Απ.:Ανεξάρτητα...5-‐
3'.σελ.14)
11.Τιέδειξαν τα δεδομένα απότην ανάλυση τουDNA σχετικά με το ποσοστό καιτηναναλογία των
αζωτούχων βάσεων;
(Απ.:Παρ'ότι...ωςγενετικό υλικό,σελ.14-‐
15)
12. Ποια επιστημονικά δεδομένα προηγήθηκαν και συνέτειναν καθοριστικά στην ανακάλυψη της δι
πλής έλικας του DNA;
(Απ.:Ηανακάλυψη... στο χώρο. σελ. 15)
13. Περιγράψτε τη δομή της διπλής έλικας.
(Απ.: Σύμφωνα με... της άλλης. σελ. 15-‐
16-‐
17)
14. Αναφέρετε,συνοπτικά,τιςλειτουργίεςτουγενετικούυλικού.
(Απ.:To DNA... πρωτεϊνών. σελ. 17)
15. Τιορίζουμε ως γονιδίωμα ενός κυπάρου;
(Απ.:Το γενετικό υλικό...του. σελ.17)
16.Ποια κύπαρα ονομάζονται απλοειδή καιποια διπλοειδή;
(Απ.: Τα κύπαρα... πυρήνα, σελ.17)
17. Ποιους όρους χρησιμοποιούμε για τηνπεριγραφήτουμήκους μιας μονόκλωνης καιμιαςδίκλωνης
πολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας;
(Απ.:Γιατηνπεριγραφή... είναιμονόκλωνο. σελ.17)
18. Περιγράψτε τογενετικό υλικό των προκαρυωτικών οργανισμών.
(Απ.:Το γενετικό υλικό... απλοειδή. σελ.18)
19. Τιείναι τα πλασμίδια; Ποιες ιδιότητες φέρουν;
(Απ.:Σε πολλά... DNA.σελ. 18)
20. Ποια είναιημορφήκαιτομέγεθοςτουγενετικούυλικούσταευκαρυωτικά κύπαρα;
(Απ.: Το γενετικό υλικό ...του μέτρου! σελ. 18)
21. Τιονομάζουμε νουκλεόσωμα;
(Απ.:Στοηλεκτρονικό... τηςχρωματίνης, σελ.18)
1
2. 22. Τιείναι οι ιστόνες;
2
(Απ.:Το νουκλεόσωμα... πρωτεϊνών, σελ. 18)
23. Ποιες είναι οιχαρακτηριστικές μορφές τουγενετικού υλικού ενόςευκαρυωτικου κυπάρου στα διάφορα
στάδια του κυπαρικού κύκλου;
(Απ.: Ανπαρατηρήσουμε... αμετάβλητη, σελ.18-‐20)
24.Τιείναιοκαρυότυπος;
(Απ.: Ταχρωμοσώματα... καρυότυπο. σελ. 20)
25. Με ποιο τρόπο μπορούμε να κατασκευάσουμε τον καρυότυπο ενός ατόμου;
(Απ.: Το ανθρώπινο... μικροσκόπιο, σελ.20)
26.Τιείναιοιαδελφέςχρωματίδεςκαιτιτοκεντρομερίδιοενόςχρωμοσώματος;
(Απ.:Κάθεφυσιολογικό... κεντρομερίδιο.σελ.20)
27. Ποια χρωμοσώματα ονομάζονται αυτοσωμικά καιποια φυλετικά στον άνθρωπο;
(Απ.: Στον άνθρωπο... το φύλο. σελ. 20)
28. Πως καθορίζεται τοφύλο στον άνθρωπο;
(Απ.: Στον άνθρωπο... ζεύγος XX. σελ. 20-‐
21)
29. Για ποιες λειτουργίες περιέχει γενετικές πληροφορίες το γενετικό υλικό των μιτοχονδρίων καιτων
χλωροπλαστών;
(Απ.: Τα μιτοχόνδρια... πρωτεϊνών, σελ. 21)
30. Γιατί τα μιτοχόνδρια καιοιχλωροπλάστες ονομάζονται ημιαυτόνομα οργανίδια;
(Απ.: Οι περισσότερες... ημιαυτόνομα, σελ. 21)
31.Γιατίτα μιτοχονδριακά γονίδια είναιμητρικήςπροέλευσης;
(Απ.: Το μιτοχονδριακό... μητρική, σελ. 21)
32.Ποιομπορείνα είναιτοείδοςτουγενετικού υλικούτωνιών;
(Απ.: Οι ιοί... δίκλωνο, σελ. 22)
2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1.Τιδήλωσαν οιWatson καιCrick για τομηχανισμό διπλασιασμού τουγενετικού υλικού;
(Απ.: Ησυμπληρωματικότατα... υλικού, σελ. 27)
2. Γιατί οδιπλασιασμός τουDNAονομάζεται ημισυντηρητικός;
(Απ.:ΟιWatson...ημισυντηρητικός.σελ.27)
3. Για ποιο λόγοηδιαδικασία της αντιγραφής, ανκαιφαίνεταιαπλή, εντούτοις είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη;
(Απ.:Η διαδικασία... ακρίβεια, σελ. 27)
4.Ομηχανισμός της αντιγραφής έχειμελετηθεί πολύ περισσότεροστα προκαρυωτικά κύπαρα.Γιατί συμ
βαίνειαυτό;
(Απ.: Ο μηχανισμός... είδη κυπάρων. σελ. 27)
5.Πως επιτυγχάνεται το DΝΑτων ευκαρυωτικών κυπάρων, αν και είναι μεγαλύτερο από αυτό των προ-‐
καρυωτικών, να μπορεί να αντιγράφεταιπολύγρήγορα;
(ΑΠ.:ΤΟ βακτηριακό... πολύγρήγορα, σελ. 27-‐
28)
6.Απότιαποτελούνται καιπόσεςείναιοιθέσειςέναρξηςαντιγραφής σε ένα μόριοDNA;
(ΑΠ.:ΤΟ βακτηριακό... πολύγρήγορα, σελ. 27-‐
28)
(Απ.:Ηαντιγραφή τουDNAαρχίζειαπό καθορισμένα σημείαπουονομάζονται θέσεις
έναρξηςτηςαντιγραφής.Το βακτηριακόDNAπουείναικυκλικό,έχειμιαμόνο θέση
έναρξηςτηςαντιγραφής. Σταευκαρυωτικά κύπαρακάθεχρωμόσωμαείναιέναμακρύ
γραμμικό μόριο,το οποίοέχειπολυάριθμεςθέσειςέναρξηςτηςαντιγραφής.)
7. Για να ξεκινήσει η αντιγραφή πρέπει πρώτα να γίνει το ξετύλιγμα των δύο αλυσίδων του DNA στις θέ
σεις έναρξης της αντιγραφής. Πως επιτυγχάνεταιαυτό;
(Απ.: Για να αρχίσει... μικροσκόπιο, σελ. 28)
3. 8.Ποιεςλειτουργίες επιτελούν οιDNAπολυμεράσες κατά τηναντιγραφή;
(Απ.: Τακύρια ένζυμα... DNAπολυμεράσες καιDNAπολυμεράσες... τμήματα DNA.σελ.28)
9.Τιείναι τοπριμόσωμα καιμε ποιοτρόποσυμμετέχει στηδιαδικασία τηςαντιγραφής;
(Απ.: Τακύρια ένζυμα... πρωταρχικά τμήματα, σελ. 28)
10.Με ποιον τρόπο δημιουργούνται οιθυγατρικοί κλώνοι τουDIMA κατά τηδιαδικασία της αντιγραφής;
(Απ.: Επειδή... τμήματα DNA. σελ. 28)
11.Ποιες λειτουργίες επιτελεί το ένζυμο DNA δεσμάση;
(Απ.:Τακομμάτια...έναρξηςαντιγραφής, σελ.30)
12.ΜεποιοντρόποοιDNAπολυμεράσεςκατασκευάζουνηςνεοσυντιθέμενες αλυσίδεςενόςμορίουDNA;
(Απ.: ΟιDNAπολυμεράσες... αντιπαράλληλες. σελ.30)
13. Με ποιο τρόπο ελέγχεται ο αριθμός των λαθών κατά την αντιγραφή ώστε να περιορίζεται, στους ευ-‐
καρυωτικούς οργανισμούς, στο 1 στα 1010;
(Απ.:Όπωςταπροϊόντα... 1010. σελ. 30)
14. Ποιο ήταν τοκεντρικό δόγμα της βιολογίας, πουονομάστηκε έτσι το1958 καιπώς περιγράφεται σήμερα το
δόγμα αυτό;
(Απ.: To DNA... πρωτεΐνες, σελ. 31)
15.Όπως προκύπτει απότοκεντρικό δόγμα της Βιολογίας, ποιες θαλέγαμεότι είναιοιδιαπιστώσεις στις οποίες
μπορούμε νακαταλήξουμε για τιςλειτουργίες τηςαντιγραφής τηςμεταγραφής καιτηςμετάφρασης;
(Απ,: Συνοψίζοντας... στάδια ανάπτυξης, σελ. 31)
16.Σε ποιεςκατηγορίες διακρίνουμε τα γονίδια;
(Απ,: Όλα τα κύπαρα ...τα γονίδια, σελ. 31)
17. Πόσα καιποια είναι ταείδη τωνRNA;
(Απ.:Υπάρχουν... (snRNA). σελ. 31)
18.Πουαπαντάται κάθε είδοςRNAκαιποιαείναιηλειτουργία του;
(Απ.: Τα τρία... οργανισμούς, σελ. 31)
19.Ποιο ένζυμο καταλύει την μεταγραφή;
(Απ,: Ομηχανισμός... πολυμερασών. σελ. 32)
20.Ποιες λειτουργίες επιτελεί ηRNAπολυμεράση κατά τημεταγραφή;
(Απ.:Κατάτηνέναρξη... αντιγραφή, σελ.32-‐33)
21.Ποια είναιτα ρυθμιστικά στοιχείατηςμεταγραφής ποιοςείναιορόλοςτους;
(Απ.: ΗRNA... κάθε γονιδίου, σελ. 32)
22.Πουβρίσκονται καιποια είναιη λειτουργία τωναλληλουχιών λήξης τηςμεταγραφής;
(Απ.: Ησύνθεση... απελευθέρωση του. σελ. 33)
23. Ποια από τις δύο αλυσίδες ενός γονίδιου ονομάζεται κωδική και ποια μη κωδική;
(Απ.: Το μόριο RNA... ενός γονιδίου, σελ. 33)
24. Υπάρχει δυνατότητα να γίνονταιταυτόχρονα οιλειτουργίες τηςμεταγραφής καιτηςμετάφρασης;
(Απ.: Στους προκαρυωτικούς... ωρίμανσης, σελ. 33)
25.Να περιγράψετε τηδιαδικασία τηςωρίμανσης τουmRNA στα ευκαρυωτικά κύπαρα.
(Απ.: Όταν... ώριμο mRNA. σελ. 33-‐
34)
26.Ποια γονίδιαονομάζονται ασυνεχή;Σε όλουςτουςοργανισμούς συναντάμε τέτοια γονίδια;
(Απ.: Τα περισσότερα... εσώνια. σελ. 33)
27.Πως σχηματίζεται καιαπόποιεςπεριοχές, αποτελείται ένα μόριοώριμου mRNA;
(Απ.:Αυτό,...πρωτέίνοσύνθεσης. σελ.34)
28.Τιορίζουμε ως γενετικό κώδικα;
(Απ.:Μετημεταγραφή... αμινοξέων,σελ.34)
29.Μπορείτε να δείξετε ότιδενθα ήτανδυνατόένα αμινοξύ να κωδικοποιείται με λιγότερα από3
νουκλεοτίδια;
(Απ.: Επειδή... από αρκετοί, σελ. 34)
30.Ποια είναιτα βασικάχαρακτηριστικά τουγενετικού κώδικα;
(Απ.: Τα βασικά... αλυσίδας, σελ. 35)
31.Ογενετικός κώδικας αφορά μόνο τοmRNA;
(Απ.: Ο όρος... κ.ο.κ. σελ. 35-‐
36)
3
4. 32. Ποιο τμήμα κάθε γονίδιου κωδικοποιεί μια πολυπεπτιδική αλυσίδα;
(Απ.: Το τμήμα... λήξης. σελ. 36)
33. Δώστε τον ορισμό της μετάφρασης.
(Απ.:Ημετάφραση... ενέργειας,σελ.36)
34.Πουβασίζεται τογεγονός ότιτα βακτήρια μπορούν να παράγουν ανθρώπινες πρωτεΐνες;
(Απ.: Ταριβοσώματα... ανθρώπινων πρωτεϊνών, σελ.36)
35. Ποια είναι ηδομή ενός ριβοσώματος;
(Απ,: Κάθε ριβόσωμα... υπομονάδα. σελ. 36)
36. ΠοιεςειδικέςτριπλέτεςκαιειδικέςθέσειςσύνδεσηςδιαθέτειέναμόριοtRNA;
(Απ.:ΚάθεμόριοtRNA... αμινοξύ.σελ.36)
37. Τισυμβαίνει κατά τοστάδιο της έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης;
(Απ.: Έναρξη... μικρή. σελ. 36-‐
37)
38. Από τιαποτελείται τοσύμπλοκο έναρξης τηςπρωτεϊνοσύνθεσης;
(Απ.: Το σύμπλοκο... τηςπρωτείνοσύνθεσης. σελ.36-‐37)
39.Να περιγράψετε τοστάδιοτηςεπιμήκυνσης τηςπρωτεϊνοσύνθεσης.
(Απ.: Επιμήκυνση... μεταξύ τους. σελ. 37)
40. Τισυμβαίνει κατά τοστάδιο λήξης της πρωτεϊνοσύνθεσης;
(Απ.: Λήξη... απελευθερώνεται, σελ. 37)
41.Πουστηρίζεται η έκφραση ότιηπρωτεϊνοσύνθεση είναι μια «οικονομική διαδικασία»;
(Απ.:Σημειώνεται... γονιδίου, σελ.37-‐38)
42. Τιείναιτοπολύσωμα;
(Απ.: Αμέσως... πολυσωμα. σελ. 38)
43.Πουαναφέρεται οόρος«γονιδιακή έκφραση»;
(Απ.: Ο όρος... πρωτεΐνη, σελ. 40)
44. Για ποιολόγοτακύτταραέχουναναπτύξει ένα πρόγραμμαρύθμισηςτηςγονιδιακήςέκφρασης;
(Απ.: Όμως... χρονική στιγμή, σελ. 40)
45.Για ποιοσκοπόσυμβαίνει η ρύθμιση τηςγονιδιακής έκφρασης στα βακτήρια;
(Απ.:Σταβακτήρια...διαίρεση,σελ.40)
46. Τιονομάζουμε κυτταρική διαφοροποίηση;
(Απ.: Τα κυπαρα... διαφοροποίηση, σελ. 40)
47.Τικάνειτα κυπαραδιαφορετικών ιστώντουίδιουηολυκύπαρου οργανισμού να διαφέρουν;
(Απ.: Τακυπαρα... όλων των κυπάρων. σελ. 40)
48. Γιατί ηρύθμιση τωνγονίδιων στα ευκαρυωτικά κυπαρα γίνεται σε πολλά επίπεδα;
(ΑΠ.:Γίαυτό...σε πολλάεπίπεδα,σελ.40)
49.Υπό ποιες συνθήκες μεταγράφονται τα 4.000 γονίδια του βακτηρίου Escherichia coli; Δώστε ένα παράδειγμα.
(Απ.: Ένα βακτηριακό... γαλακτόζη. σελ. 40)
50. Ποιοι ερευνητές μελέτησαν πρώτοι την γονιδιακή ρύθμιση και τι ανακάλυψαν;
(Απ.: Οι μηχανισμοί... οπερόνιο λακτόζης. σελ. 40)
51.Ποιεςαλληλουχίες συνιστούν τοοπερόνιοτηςλακτόζης;
(Απ.:Οπερόνιο λακτόζης... χειριστής, σελ.40)
52. Πότε βρίσκεται σε καταστολή το οπερόνιο της λακτόζης;
(Απ.: Το οπερόνιο... στο χειριστή, σελ. 40)
53.Να περιγράψετε τοντρόπο με τον οποίο τοβακτήριο Escherichia coliπαράγειτα απαραίτητα ένζυμα
πουχρειάζεται γιαναμεταβολίσει τηλακτόζη, όταν δενυπάρχειάλλη πηγήάνθρακα στην τροφήτου.
(Απ.: Όταν... για κάθε ένζυμο, σελ.40-‐
41)
54.Τιεννοούμε ότανλέμε ότιηλακτόζη λειτουργεί ως επαγωγέας τηςμεταγραφής τωνγονιδίων του
οπερονίου;
(Απ.:Όταν...τουοπερονίου καισυμπερασματικά... τριώνγονιδίων, σελ.40-‐41)
55.Τιείναι τα οπερονια, τικωδικοποιούν καιπούαπαντώνται;
(Απ.:Στο γονιδίωμα...έκφρασηςτους.σελ.41)
56. Σε ποια επίπεδα γίνεται ηγονιδιακη ρύθμιση στα ευκαρυωτικα κύτταρα;
(Απ.:Ηρύθμιση...λειτουργική,σελ.41-‐
42)
4
5. 57.Ποιεςείναιοικυριότερες διαφορέςπουπαρατηρούνται στοεπίπεδοτηςμεταγραφήςμεταξύτων
προκαρυωτικών και των ευκαρυωτικών κυττάρων;
(Απ.:Στοεπίπεδο... ενόςγονιδίου, σελ.41-‐42)
4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1. Ποιοι παράγοντες συντέλεσαν ώστε να αναπτυχθεί αλματωδώς ηγενετική μηχανική;
(Απ.:Από το 1953... ανασυνδυασμένου DNA.σελ. 57)
2. Ποιες δυνατότητες έδωσε στονάνθρωπο ητεχνολογία τουανασυνδυασμένου DNA;
(Απ.: Τεχνολογία... χέρια. σελ. 57)
3. Πότε ένα μόριο DNAονομάζεται ανασυνδυασμένο;
(Απ.: Σήμερα... οργανισμούς, σελ. 57)
4.Ποιεςδυνατότητες έχουντα γενετικάτροποποιημένα μικρόβια;
(Απ.: To DNA... ιδιότητες, σελ. 57)
5. Τιορίζουμε ως γενετική μηχανική;
(Απ.: Οι τεχνικές... μηχανική, σελ. 57)
6.Ποιουςστόχουςτουανθρώπου εξυπηρετεί η γενετικήμηχανική;
(Απ.:Ηγενετική... κτηνοτροφία,σελ.57)
7. Αναφέρετε συνοπτικά τα σταδία τηςτεχνολογίας τουανασυνδυασμένου DNA
(Απ.: Ητεχνολογία... ανιχνευτών, σελ. 57)
8. Ορίστε τη βιολογική διαδικασία του μετασχηματισμού.
(Απ.:Ηεισαγωγή... μετασχηματισμός, σελ.57)
9.Τιονομάζεταιφορέαςκλωνοποίησης καιποια μόρια μπορούν ναχρησιμοποιηθούν για τοσκοπόαυτό;
(Απ.: Ο φορέας... ανασυνδυασμένο. σελ. 57)
10. Δώστε τους ορισμούς τωνεννοιών κλώνος καικλωνοποίηση.
(Απ.: Οόρος... οργανισμών, σελ. 57)
11.Ποιοςείναιολόγοςπουοιπροκαρυωτικοιοργανισμοίδιαθέτουντα ένζυμαπεριοριστικέςενδο-‐
νουκλεάσες;
(Απ.: Οι περιοριστικές... ξένου DNA. σελ. 57)
12. Ποιεςιδιότητεςέχουνοιπεριοριστικέςενδονουκλεάσες;
(Απ.: Οι περιοριστικές... δίκλωνο DNA. σελ. 57)
13. Ποια περιοριστική ενδονουκλεάση γνωρίζετε; Απόποιο μικρόβιο απομονώθηκε καιποια αλληλουχία
αναγνωρίζει;
(Απ.:Μια...ένζυμο,σελ.57-‐
58)
14. Τιείναιδυνατό να συμβεί στογονιδίωμα ενός ανώτερου ευκαρυωτικου οργανισμού όταναναμειχθεί
με την περιοριστική ενδονουκλεάσηEcoRI;
(Απ,: Ηαλληλουχία... ενδονουκλεάση σελ. 58)
15.Πώςδημιουργείται ένα ανασυνδυασμένο πλασμίδιο;
(Απ.:Στησυνέχεια ...τουοργανισμού σελ.58-‐59)
16. Πότε χρησιμοποιούμε τοένζυμο DNAδεσμάσηστην τεχνολογία τουανασυνδυασμένου DNA;
(Απ.: Ταδύο... κομμάτια του DNA. σελ. 58-‐
59)
17. Μετά την κατασκευή του ανασυνδυασμένου φορέα κλωνοποίησης, τι διαδικασία ακολουθείται για
την κατασκευήμιας γονιδιωματικής βιβλιοθήκης;
(Απ.:Βακτήρια... γονιδιωματική βιβλιοθήκη, σελ.59)
18. Τιαπαιτείται ώστε να επιτευχθεί ομετασχηματισμός των βακτηρίων ξενιστών;
(Απ.: Για να μπει... (μετασχηματισμός), σελ. 59)
19.Πώςεπιλέγουμε τα μετασχηματισμένα βακτήρια με τοανασυνδυασμένο πλασμίδιο;
(Απ.: Ηεπιλογή... κλώνο. σελ. 59)
20.Απότιαποτελείται μια γονιδιωματική βιβλιοθήκη;
(Απ.: Το σύνολο... γονιδιωματική βιβλιοθήκη, σελ.59)
5
6. 21.Σε ποιους οργανισμούς τα πλασμίδια αποτελούν τονσυνηθέστερο φορέα κλωνοποίησης;
(Απ.: Ηκλωνοποίηση... μικρό γονιδίωμα. σελ.59)
22. Πότε χρησιμοποιείται ως φορέας κλωνοποίησης ολ-‐φάγος;
(Απ.: Ένας... πλασμίδια. σελ. 59-‐
60)
23.Περιγράψτε την διαδικασία κατασκευής μιας γονιδιωματικής βιβλιοθήκης με φορέα κλωνοποίησης
πλασμίδιο.
(Απ.: Μια από τις... με μικρό γονιδίωμα. σελ. 57-‐
59)
24. Περιγράψτε την διαδικασία κατασκευής μιας γονιδιωματικής βιβλιοθήκης με φορέα κλωνοποίησης
λ -‐φάγο.
(Απ.:Ένθετο οχ.βιβλίου σελ.184ήστο παρόνβιβλίο αντίστοιχο ένθετο κεφ.4)
25. Πότε επιλέγουμε να κατασκευάσουμε cDNAβιβλιοθήκη;
(Απ.:Στουςανώτερους...βιβλιοθήκες,σελ.60)
26.Ποια είναιτα πλεονεκτήματα μιαςcDNAβιβλιοθήκης;
(Απ.: Οι cDNA... τωνεξωνίων. σελ. 60)
27. Περιγράψτε τηνδιαδικασία κατασκευής μιαςcDNAβιβλιοθήκης.
(Απ.: Για να... στο κύπαρο ξενιστή, σελ. 60)
28. Τιονομάζεται αποδιάταξη;
(ΑΠ.:Ηαπομόνωση... αποδιάταξη. σελ.60)
29. Ποια διαδικασία ονομάζεται υβριδοποίηση, σε ποια ιδιότητα στηρίζεται καιποιες δυνατότητες μας
δίνει;
(Απ.: Οι δυο μονόκλωνες... άλλα κομμάτια, σελ. 60)
30. Πώς επιλέγεται ηβακτηριακή αποικία -‐κλώνος που περιέχει το επιθυμητό τμήμα DNA;
(Απ.:Μιαγονιδιωματική... συμπληρωματικό τουςDΝΑ.σελ.60-‐61)
31. Πού αλλού βρίσκει εφαρμογή ηυβριδοποίηση;
(Απ.:Ηδιαδικασία… βιβλιοθήκη, σελ.61)
32. Πού αλλού βρίσκει εφαρμογή η υβριδοποίηση;
(Απ.: Ηδιαδικασία... βιβλιοθήκη, σελ. 61)
33.Σε τιαποσκοπεί ημέθοδος τηςαλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης;
(Απ.: Ημέθοδος... ζωντανού κυττάρου, σελ. 61)
34. Πού βρίσκει εφαρμογή ηPCR;
(Απ.: Ητεχνική αυτή... απολιθώματα, σελ. 61)
35. Περιγράψτε την μέθοδο PCR.
(Απ.: Ένθετο οχ.βιβλίου, σελ.182ήστο παρόνβιβλίο αντίστοιχο ένθετο, κεφ.4)
6
5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1. Ποιος θεωρείταιοπατέραςτηςΓενετικής;
2. Πούστηρίχτηκε ηεπιτυχία τωνπειραμάτων τουMendel;
(Aπ:Ηεπιτυχία... χρησιμοποίησε,σελ.69)
3. Γιατίτομοσχομπίζελο ήτανκατάλληλοωςπειραματικό μοντέλογια τημελέτητηςκληρονομικότητας;
(Απ.:Το μοσχομπίζελο... αποτελεσμάτων, σελ.69-‐70)
4.Πώςπέτυχε οMendel τηντεχνητήγονιμοποίηση τουμοσχομπίζελου;
(Απ,:Το μοσχομπίζελο επίσης... ανθούς, σελ. 70)
5. Ποιος ήταν ο πειραματικός σχεδιασμός του Mendel;
(Απ.: Αρχικά... γονίδιων, σελ. 70)
6. Ποια αποτελέσματα πειραμάτων οδήγησαντον Mendel να διατυπώσει, ότι κάθε κληρονομικός χαρακτήρας
ελέγχεταιαπόδύοπαράγοντες,πουυπάρχουνσε κάθεάτομο;
(Απ.:Όταν... τα γονίδια,σελ.70)
7. 7.Τιονομάζουμε αλληλομορφο ενόςγονιδίου;
7
(Απ.:Σήμερα... φυτού.σελ. 70)
8. Πότε ένα άτομο ονομάζεται ομόζυγο για ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα και πότε είναι ετερόζυγο για
αυτόν τον χαρακτήρα;
(Απ.:Έναάτομο...ετερόζυγο. σελ. 70)
9. Ποτέ ένα αλληλομορφο ενός γονιδίου ονομάζεται επικρατές και ποτέ υπολειπόμενο; Ποιους κανόνες
συμβολισμού τους πρέπεινα ακολουθούμε;
(Απ.: Ο Mendel... υπολειπόμενο, σελ.70)
10. Τιορίζουμε γονότυπο και τι φαινότυπο;
(Απ.:Ογονότυπος...σύσταση,σελ.71)
11. Διατυπώστε τον πρώτο νόμο του Mendel.
(Απ.: Οτρόπος... γονιδίων, σελ. 71 ήλεζάντα εικόνας 5.4, σελ. 72)
12. Ποια πειράματα έκανεοMendel, για να μελετήσειτον τρόποκληρονόμησης ενός χαρακτήρα;
(Απ.:Ο Mendel... Punnett. σελ. 71-‐
72)
13.Ποιες διασταυρώσεις ονομάζονται διασταυρώσεις μονοϋβριδισμού;
(Απ.: Οι διασταυρώσεις... μονοϋβριδισμού. σελ. 72)
14.Ποια διασταύρωσηονομάζεταιδιασταύρωσηελέγχου;
(Απ: Ηδιασταύρωση... ψψ. σελ. 73)
15.Ποια ήτανηδιασταύρωσηελέγχουπουπραγματοποίησε οMendel;
(Απ.;Ο Mendel... (ομόζυγο), σελ. 72-‐
73)
16.Τιείναι το τετράγωνο του Punnett;
(Aπ:Λεζάντα εικόνας 5.5σελ. 72)
17.Διατυπώστε το δεύτερο νόμο του Mendel.
(Απ:Βασιζόμενος... χρωμοσωμάτων, σελ.73-‐74ήλεζάνταεικόνας5.7σελ.73)
18.Πότε μία διασταύρωσηονομάζεταιδιασταύρωσηδιυβριδισμού;
(Aπ: Οι διασταυρώσεις... Mendel, σελ. 74)
19.Πού στηρίζεται ο ανεξάρτητος διαχωρισμός των γονιδίων στις διασταυρώσειςδιυβριδισμού;
(Απ.:Οανεξάρτητος...γαμετών,σελ. 74)
20. Ποια αλληλόμορφα ενόςγονίδιουείναιατελώςεπικρατή;Δώστε ένα παράδειγμα.
(Απ.:Μερικά γονίδια... (Κ2Κ2).σελ. 75)
21. Ποια είναι ησχέση των φαινοτυπικων και γονοτυπικών αναλογιών, όταν έχουμε σχέση ατελούς
επικράτειας;
(ΑΠ:Επειδή... ίδιες. σελ. 75)
22. Ποια αλληλόμορφα ενόςγονίδιουονομάζονταισυνεπικρατή;Δώστε ένα παράδειγμα.
(Απ.:Υπάρχουν... συνεπικρατή. σελ.75,Δύο...//'.σελ.75-‐76)
23.Πότε ένα αλληλόμορφοενόςγονιδίουονομάζεταιθνησιγόνο;
(Απ.: Ταγονίδια... θνησιγόνο. σελ. 76)
24. Γιατί στα ζευγάρια που είναι και οι δύο γονείς φορείς θνησιγόνου αλληλόμορφου γονιδίου παρατηρούνται
συχνές αποβολές;
(Απ.: Τα θνησιγόνα... γέννηση, σελ. 76-‐
77)
25.Πότε ένα γονίδιοδιαθέτειπολλαπλάαλληλόμοφα;
(Απ.:Είναι γνωστό...αλληλόμορφα. σελ. 77)
26. Αναφέρετε παραδείγματαχαρακτήρων,πουγνωρίζετε ότιελέγχονταιαπόγονίδια με πολλαπλά
αλληλόμορφα;
(Απ.: Πολλά... γίνονται, σελ. 77)
27.Γιατίστονάνθρωποημελέτητηςκληρονομικότηταςεμφανίζειπολλέςδυσκολίες;
(Απ,:Το μοσχομπίζελο... ασθενειών, σελ.77)
28.Ποιεςοικογένειεςεπιλέγονταιγια τηνμελέτηενόςχαρακτήρα;
(Απ.:Ημελέτη... κληρονομικότητας,σελ. 77)
29.Πότε έναςχαρακτήραςείναιμονογονιδιακός;
(Απ.: Είναι βασικό... ασθένειες, σελ. 77)
8. 30. Τιείναι το γενεαλογικό δένδρο;
8
(Απ.:Οιπληροφορίες...χαρακτήρα,σελ.77)
31.Πώςπροσδιορίζεται κάθε άτομοπουαπεικονίζεταισεένα γενεαλογικόδένδρο;
(Απ.: Κάθε άτομο... στοιχεία, σελ. 77)
32.Πώς συνεισφέρουντα γενεαλογικά δένδρα στιςμελέτεςτηςΓενετικής;
(Απ.:Ταγενεαλογικά...καθοδήγηση, σελ. 77, Ένα...
μέλλον,σελ. 78, Η ανάλυση... ασθενειών, σελ. 78)
33. Τι γνωρίζετε για την κληρονομικότητα των χαρακτήρων: Γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή και
προσκολλημένοι λοβοί αυτιών στονάνθρωπο;
(Απ.: Στο γενεαλογικό... Mendel, σελ. 77-‐
78)
34.Ποια είναιτα χαρακτηριστικά τηςαυτοσωμικής επικρατούς κληρονομικότητας;
(Απ.: Ένας... απόγονοι, σελ. 79)
35. Ποια είναιηεξαίρεση,στουςνόμουςτηςκληρονομικότητας,μιαςδιαταραχής;
(Απ.: Εξαίρεση... οικογένεια, σελ. 79)
36. Στις αυτοσωμικές υπολειπόμενες ασθένειες, σε ποιαπερίπτωση ένα άτομο χαρακτηρίζεται φορέας;
(Απ.: Συνήθως... απογόνους, σελ. 79-‐
80)
37.Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αυτοσωμικής υπολειπόμενης κληρονομικότητας; Δώστε παραδείγματα.
(Απ.:Σεαντίθεση...κληρονομικότητας,σελ.79,Συνήθως...ετερόζυγοι. σελ.80)
38. Πότε αυξάνειηπιθανότητακαιοιδύοσύζυγοιναείναιφορείςτηςίδιαςασθένειαςπουκληρονομείται
με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο;
(Απ.:Ηπιθανότητα... μησυγγενικά, σελ. 80)
39.Ποια χρωμοσώματα λέγονται φυλετικά καιποια γονίδιαονομάζονται φυλοσύνδετα
(Απ.: Στον άνθρωπο... κληρονομικότητα, σελ. 80)
40. Ποιοι είναι οιπιθανοί γονότυποι στα αρσενικά και ποιοι στα θηλυκά, για ένα φυλοσύνδετο
υπολειπόμενο χαρακτήρα;
(Απ.:Ηαιμορροφιλία... ΧΑΧΑ, [Πίνακας 5.2].σελ. 80)
41.Ποιοείναι τοπρότυπο πουακολουθεί η φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα;
(Απ.:Ηκληρονομικότητα... θηλυκάάτομα. σελ.80)
42. Γιατίη κόρημιας γυναίκαςπουείναιφορέαςτηςαιμορροφιλίαςέχει-‐1πιθανότητανα είναι και η ίδια
φορέας,ενώ ο πατέραςτης είναι φυσιολογικός;
(Απ.: Εάν... φυσιολογικός, σελ. 81)
43. Ποιοι θα είναι οιαπόγονοι ενόςζευγαριού, ότανοάνδρας πάσχει απόαχρωματοψία στοπράσινο
χρώμα και η γυναίκα είναι φυσιολογική (ομόζυγη);
(Απ.: Να αναφέρετε το τμήμα από: Εάν... φυσιολογικός, σελ. 80-‐
81 όπου
αχρωματοψία αντί αιμορροφιλία)
44.Πούοφείλεταιημερικήαχρωματοψίαστοκόκκινοήτοπράσινοχρώμα;
(Απ.: Στο μεγάλο... αχρωματοψία, σελ. 81)
6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1.Τιορίζουμε ωςμεταλλάξεις;
(Απ.:Το γενετικό υλικό... απαραίτητο, σελ.89)
2.Απότιεξαρτάταιτοανμία μετάλλαξηθα οδηγήσεισετροποποιημένοφαινότυπο;
(Απ.: Αυτό... στην πρωτεΐνη, σελ. 89)
3.Σε ποιεςκατηγορίεςδιακρίνονταιοιμεταλλάξεις;Τιπροκαλούνστονπληθυσμό;
(Απ.: Οι γενετιστές... καρκίνου, σελ. 89)
4.Σε ποια κύτταρασυμβαίνουνμεταλλάξεις;Είναιόλεςκληρονομήσιμες;
(Απ.:Μεταλλάξεις... επόμενη,σελ.89)
5. Ποιεςμεταλλάξειςείναισημαντικότερες,αυτέςπουσυμβαίνουνσεσωματικά κύτταρα ήαυτέςπου
συμβαίνουν σε γεννητικά κύτταρα και γιατί;
(ΑΠ.:Μεταλλάξεις... σωματικάκύτταρα,σελ.89)
9. 6.Ποια ήτανη σχέσητου Νομπελίστα ΧημικούLinusPauling με τη δρεπανοκυτταρικήαναιμία;
(ΑΠ.:Η πρώτη... αναιμία, σελ. 89)
7.Σε τι διαφέρειηφυσιολογικήαιμοσφαιρίνηHbAαπότημεταλλαγμένηHbS;
(Απ.:Σήμερα... ως HbS. σελ. 89)
8.Ποια είναιηαιτία τηςδημιουργίαςτηςHbS;
(Απ.: Ηαλλαγή... βαλίνη. σελ. 89-‐
90)
9. Γιατί η ασθένεια ονομάστηκε δρεπανοκυτταρική αναιμία; Τι προβλήματα δημιουργούν τα
δρεπανοκύτταρα;
(Απ.: Αυτή ημετάλλαξη... δρεπανοειδές σχήμα. σελ. 90,
Ταδρεπανοκύτταρα... αναιμίας, σελ. 90)
10.Σε τι διαφέρουνοιασθενείςαπότουςφορείςτηςδρεπανοκυτταρικήςαναιμίας;
(Απ.: Ασθενείς με... 3000m. σελ. 90)
11.Πότε η αντικατάσταση μίας αζωτούχου βάσης δεναλλάζει τηνακολουθία τωναμινοξέων τηςπαραγόμενης
πρωτεΐνηςκαιπότεμπορείνα καταστρέψειτηλειτουργικότητατης;
(Απ.:Το παράδειγμα... πρωτεΐνης, σελ. 90-‐
91)
12.Τι δημιουργεί μεγαλύτερο πρόβλημα στον οργανισμό, η έλλειψη ή προσθήκη μίας αζωτούχου βάσης
ήηέλλειψη ήηπροσθήκη τριών διαδοχικών βάσεων;
(Απ.: Ένας άλλος... αρχική, σελ. 91)
13.Πώς σχετίζεταιηεξέλιξητωνειδώνμε τιςμεταλλάξεις;
(Απ.: Μολονότι... συμβεί, σελ. 91)
14.Να αναφέρετε πότε οιμεταλλάξειςδενείναιεπιβλαβείς.
(Απ.:Οιπερισσότερες... μεταλλάξεις, σελ.91)
15.Σε ποιεςπεριοχέςτουγονιδιώματοςσυμβαίνουνμεταλλάξεις;
(Απ.: Αλλαγές... υπόλοιπες, σελ. 91)
16. Ποιεςμεταλλάξειςονομάζονταιαυτόματεςκαιαπόπούπροέρχονται;
(Απ.; Οι μεταλλάξεις... των χρωμοσωμάτων, σελ. 92)
17.Ποιους μεταλλαξογόνους παράγοντες γνωρίζετε καιπωςτοκύτταρο μπορεί να υπερπηδά τις μεταλλάξεις
που αυτοί δημιουργούν;
(Απ.;Όλες...φυσιολογικά, σελ. 92)
18. Πού οφείλεται η ετερογενεια των συμπτωμάτων μεταξύ ατόμων που νοσούν από την ίδια γενετική
ασθένεια;
(Απ.;Στησυνέχεια... ασθένεια, σελ. 92)
13. Ποιες είναι οι φυσιολογικές αιμοσφαιρίνες του ανθρώπου, σε ποια στάδια της ζωής του εμφανίζονται
και ποια είναι η δομή τους;
(ΑΠ.:Ταερυθρά... της HbF. σελ. 93)
20. Τι είναι οι αιμοσφαιρινοπάθειες και ποτέ μία μετάλλαξη έχει πολύ σοβαρές ή ήπιες επιπτώσεις στον
οργανισμόμας;
(Απ,; Τα γονίδια... του μορίου, σελ. 93)
21.Σε ποια κατηγορία ασθενειών υπάγεται η θαλασσαιμία καισε ποιους τύπους τηδιακρίνουμε;
(ΑΠ.:Μίααπό...β-‐θαλασσαιμία.σελ.93)
22. Τισημαίνει ότιη β-‐θαλασσαιμίαχαρακτηρίζεται απόμεγάληετερογενεια καιποια είναιτα συμπτώματα
της σε κάθε περίπτωση;
(Απ.;Ηβ-‐
θαλασσαιμία...ποσότητα), σελ. 93)
23. Τιεμφανίζουντα ετεροζυγα καιτιτα ομόζυγα άτομαμε β-‐θαλασσαιμία,πώςγίνεταιηδιάγνωση και η
αντιμετώπιση της; Πώς κληρονομείται;
(ΑΠ.:Τα ομόζυγα άτομα... 25%. σελ. 93)
24. Γιατί τα ετεροζυγα άτομα για τη δρεπανοκυτταρική αναιμία και τη β-‐θαλασσαιμίαεμφάνιζαν μεγάλη
συχνότηταστονπληθυσμότωνχωρώντηςΜεσογείου;
(ΑΙΤ.:Ησυχνότητα... αναπαραγωγής, σελ.93)
25. Πού οφείλεται ηα-‐θαλασσαιμίακαιπώςκαθορίζεται ηβαρύτητα των συμπτωμάτων της
(ΑΠ.:Τα γονίδια... της ασθένειας, σελ. 93-‐
94)
9
10. 26. Για ποιολόγοηα-‐θαλασσαιμίαέχειπερισσότεροδυσμενείς επιπτώσεις στονοργανισμό μας από ότι η β
-‐
θαλασσαιμία;
(ΑΠ.:Ηέλλειψη... αιμοσφαιρινών. σελ. 93-‐
94)
27. Πού οφείλονταικυρίωςοι διαταραχέςτουμεταβολισμού;Ποιεςμεταβολικέςνόσουςγνωρίζετε και τι
τύπο κληρονομικότητας ακολουθούν;
(Απ.:Οιμεταβολικές... κληρονομικότητας,σελ. 94)
28.Απότιπροκαλείται ηφαινυλκετονουρία; Πώςαντιμετωπίζεται αυτήηασθένεια;
(Απ.; Ηφαινυλκετονουρία... φαινυλαλανίνης. σελ. 94)
29.Τιχαρακτηριστικό έχουν τα άτομα πουπάσχουν απόαλφισμό;Εμφανίζουν όλα τονίδιοφαινότυπο;
(Απ.:Οαλφισμός...ενεργότητα.σελ.94)
30. Τιονομάζουμε χρωμοσωμικές ανωμαλίες και σε ποιες κατηγορίες τις διακρίνουμε;
(ΑΠ.;Όπωςέχουμε... τουατόμου, σελ.94-‐95)
31.Ποιοφαινόμενο ονομάζεται μη-‐διαχωρισμός; Τιαποτέλεσμα έχει;
(Απ.: Ανκατά... φυσιολογικά, σελ. 96)
32.Ποτέ ένα άτομοονομάζεται ανευπλοειδές; Ποτέ μονοσωμικό καιπότε τρισωμικό;
(Απ.: Ταάτομα... τρισωμία. σελ. 96)
33.Ποιεςείναιοιεπιπτώσειςτηςμονοσωμίαςγια τονοργανισμό;
(Απ.:Ημονοσωμία... ζυγωτού. σελ. 96)
34.Οιαριθμητικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες μπορούν να συμβούν για κάθε χρωμόσωμα;
(Απ.: Οι αριθμητικές... χρωμοσώματα, σελ. 96)
35.ΤιγνωρίζετεγιατοσύνδρομοDown;
(Απ.:Το σύνδρομο Down...19ετών. σελ. 96)
36.Ποιες άλλες αυτοσωμικές αριθμητικές ανωμαλίες γνωρίζετε; Γιατί αυτές εμφανίζουν
βαρύτερα συμπτώματα από το σύνδρομο Down;
(Απ,:Αλλεςσχετικά...γονίδια,σελ.96
37. Τιγνωρίζετε για τα σύνδρομα Klinefelter και Turner;
(Απ.: Εκτός από... στείρα, σελ. 97)
38.Τιείναιοιδομικέςχρωμοσωμικές ανωμαλίες, πώςπροκαλούνται καιτιπροκαλούν
(Am: Οι δομικές... χρωμοσώματα, σελ. 97)
39. Ποια είναι τα είδητων δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών; Πώς γίνεταιηδιάγνωση τους;
(Απ.:Ανάλογα... χρωμόσωμα, σελ.97-‐98,Γιατηδιαπίστωση... Giemsa. σελ. 98)
40. Γιατί τα άτομα που φέρουν αμοιβαία μετατόπιση κινδυνεύουν να αποκτήσουν απόγονους με
χρωμοσωμικές ανωμαλίες;
(ΑΠ.:Στιςαμοιβαίες...μη-‐φυσιολογικοίγαμέτες,σελ.98)
41. Πού μας βοηθάει η διάγνωση των γενετικών ασθενειών;
(ΑΠ.:Οι γνώσεις... κύησης, σελ. 98)
42.Με ποιους τρόπους μπορεί να πραγματοποιηθεί ηδιάγνωση τωνγενετικών ασθενειών;
(ΑΠ,:Ηδιάγνωση... (μοριακή διάγνωση), σελ.98)
43. Με ποιοντρόπογίνεταισήμερα η διάγνωσητηςφαινυλκετονουρίαςκαιτηςδρεπανοκυτταρικής
αναιμίας;
(ΑΠ.:Στη συνέχεια... γονιδίου β*, σελ. 98-‐
99)
44.Τιείναιηγενετικήκαθοδήγηση;
(ΑΠ,:Ηγενετική καθοδήγηση... απογόνων, σελ. 99)
45. Υπό ποιες μόνο προϋποθέσεις ο ειδικός επιστήμονας μπορεί να συμβουλέψει ένα ζευ γάρι; Φέρτε ένα
παράδειγμα.
(ΑΠ,:Ο ειδικός... παραμέτρους κ.ά. σελ. 99)
46. Ποιες ομάδες ατόμων είναι απαραίτητο να απευθύνονται σε ειδικούς πριν προχωρήσουν
στην απόκτηση απογόνων;
(ΑΠ.:Παρ' ότι... αποβολές, σελ. 99)
47.Πότε συνίσταται η διενέργεια προγεννετικου έλεγχουκαιμεποιουςτρόπουςμπορείναγίνει;
(ΑΠ.:Στιςπεριπτώσεις... ελέγχου Ιαμνιοπαρακεντηση ήλήψη χοριακων λαχνών, σελ. 99)
10
11. 48.Πώς,πότε καιτιεπιτυγχάνεταιμε τηναμνιοπαρακεντηση;
(ΑΠ.:Με την αμνιοπαρακεντηση... 100γενετικών ανωμαλιών, σελ. 99-‐
100)
49.Πότε καιπώςπραγματοποιείται η λήψηχοριακών λαχνών; Τιμαςπροσφέρει;
(Απ.:Εναλλακτική μέθοδος... αναιμία, σελ.100)
50.Συγκρίνετε τιςδύομεθόδουςπρογεννετικούελέγχου.
(Απ.: Ηαμνιοπαρακέντηση... μητέρα, σελ. 100)
51.Τιείναιοκαρκίνοςκαιποιαείναιτα αίτιατηςεμφάνισηςτουσεγενετικόεπίπεδο;
(Απ,:Οκαρκίνος... τουDNA.σελ. 100-‐101)
52.Πώςτα πρώτο-‐ογκογονίδιαοδηγούνσε καρκίνο;
(ΑΠ.:Ταογκογονίδια... μετατόπισης, σελ. 101)
53. Πώς τα ογκοκατασταλτικα γονίδια οδηγούν σε καρκίνο; Δώστε ένα παράδειγμα.
(Απ.: Ταογκοκατασταλτικα... ογκοκατασταλτικού γονιδίου, σελ.101)
54. Εξηγήστε πώς η αδρανοποίηση των μηχανισμών επιδιόρθωσης του DNA σχετίζεται με την
καρκινογένεση.
(Απ.:Τέλος,... ένζυμα, σελ. 101)
55.Ποιεςείναιοιαιτίεςτηςπολυπλοκότηταςτουκαρκίνου;
(Απ.: Ηπολυπλοκότητα... μεταλλάξεις, σελ. 101)
7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1.Ποσών ετών είναι ηΒιοτεχνολογία;
(Απ.:Οι ζωντανοί... εμβολίων, σελ.107)
2.Τιόρισε οKark Ereky με τονόροΒιοτεχνολογία;
(ΑΠ.:ΟόροςΒιοτεχνολογία... ζωντανών οργανισμών», σελ. 107)
3.Τιεννοούμε σήμεραλέγονταςΒιοτεχνολογίακαιποιαείναιηευρείαέννοιατης;
(ΑΠ.:Σήμερα... προϊόντων, καιΒιοτεχνολογία... τουανθρώπου, σελ.107)
4.Σε ποιους τομείς συνεισφέρει σήμερα η Βιοτεχνολογία; Να δώσετε κάποια παραδείγματα προϊόντων.
(Απ.:ΗΒιοτεχνολογία συνεισφέρει... περιβάλλοντος, και Τέτοια... βακτήρια, σελ.107)
5. Σε ποιες τεχνικές στηρίζεται η Βιοτεχνολογία και πώς οιτεχνικές αυτές βρίσκουν εφαρμογή στη
Βιοτεχνολογία;
(Απ.: ΗΒιοτεχνολογία στηρίζεται... παρελθόν, σελ.107)
6.Ποια είναιτα νέα στοιχεία πουεισάγειηεπιστήμητηςΒιοτεχνολογίας;
(Απ.: Το νέο... υλοποίηση τους. καιΟινέες... διλήμματα, σελ.107)
7.Τισυμβαίνει ότανοιμικροοργανισμοί βρεθούνσεπεριβάλλον με κατάλληλες συνθήκες;
(Απ.: Οι μικροοργανισμοί... αρχικό κύτταρο, σελ. 108)
8.Τιείναιορυθμόςανάπτυξης ενόςπληθυσμού μικροβίων καιαπότικαθορίζεται;
(Απ.: Ορυθμός ανάπτυξης... διπλασιασμού, σελ.108)
9.Ποιοιπαράγοντεςεπηρεάζουντοχρόνοδιπλασιασμούμιαςκαλλιέργειαςμικροοργανισμών;
(Απ.: Οι παράγοντες... θερμοκρασία, σελ. 108)
10. Ποια είναι τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που πρέπει να προμηθεύεται ένας
μικροοργανισμός από το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται;
(Απ.: Όπως και όλοι... ιόντα. σελ. 108)
11. Ποια είναι η κατάλληλη πηγή άνθρακα κάθε φορά για κάθε μικροοργανισμό, ανάλογα με το αν
φωτοσυνθέτει ή όχι;
(Απ.: Ηπηγήάνθρακα... υδατάνθρακες, σελ.108)
12. Σε ποια χημικήμορφήτοάζωτοκαθίσταταιεύληπτοαπότουςμικροοργανισμούς;
(Απ.:Η πηγή αζώτου... (Ν03). σελ. 108)
13.Γιατίοιμικροοργανισμοίπρέπεινα προμηθεύονταιμεταλλικάιόντα;
(Απ.:Τέλος... μορίων, σελ. 108)
14.Πώς το pΗ επηρεάζει την ανάπτυξη των μικροοργανισμών;
(Απ.:Το ρΗ...4-‐
5.σελ. 108)
11
12. 15.Με ποιοντρόποεπηρεάζειηπαρουσία οξυγόνου τηνανάπτυξη τωνμικροοργανισμών;
(Απ.: Ηπαρουσία... αναερόβιοι, σελ. 108)
18. Πώς ηθερμοκρασία τουπεριβάλλοντος καθορίζει τονρυθμό ανάπτυξης τωνμικροοργανισμών;
(Απ:Ηθερμοκρασία... 20° C. σελ. 108)
17. Ποιοςήτανο πρωτοπόροςτης καλλιέργειας των μικροοργανισμώνστο εργαστήριοκαιποιες
παραμέτρουςπροσδιόρισεωςαπαραίτητεςγιατοσκοπόαυτό;
(ΑΠ.:Οι επιστήμονες... συνθηκών ανάπτυξης,σελ. 109)
18. Τι πρέπει να περιέχουντα τεχνητά θρεπτικά υλικά, τα οποία χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη των
μικροοργανισμών στοεργαστήριο καισε ποιεςκατηγορίες διακρίνονται;
(ΑΠ.:Σήμεραοιμικροοργανισμοί... μικρότερεςθερμοκρασίες,σελ.109)
19.Ποια είναιτα βήματα πουακολουθούνταιγιατηνκαλλιέργειαενόςμικροοργανισμοστοεργαστήριο;
(ΑΠ.:Μιακαλλιέργεια... έναρξητηςκαλλιέργειας, σελ.109)
20. Πώςονομάζονται οισυσκευές πουχρησιμοποιούνται για να αναπτυχθεί μια καλλιέργεια μικροοργανισμών
σε μεγάληκλίμακα καιποιοθρεπτικό υλικό χρησιμοποιείται;
(Απ.:Ότανγίνεταικαλλιέργεια... σακχαρότευτλων. σελ. 109)
21.Ποια είναιταβήματαπουακολουθούνται γιανααναπτυχθείμια καλλιέργειασεβιομηχανική κλίμακα;
(ΑΠ.:Ηκαλλιέργεια... χρήση.σελ.109)
22. Ποια διαδικασία ονομάζουμε ζύμωση; Ποια μπορεί να είναι τα προϊόντα της;
(ΑΠ.:Με τον όρο ζύμωση... αντιβιοτικά, σελ. 109)
23. Ποιεςείναιοι φάσειςανάπτυξηςτωνμικροοργανισμώνσε μια κλειστήκαλλιέργεια;Περιγράψτε τι
συμβαίνει σε κάθε φάση.
(ΑΠ.:Υπάρχουν... ανάπτυξη τους. σελ. 110-‐111)
24. Ποια καλλιέργεια ονομάζεται συνεχής;
(ΑΠ.:Συνεχής... προϊόντα, σελ. 111)
25.Με ποιοντρόπογίνεταιη παραλαβή τωνπροϊόντων τηςζύμωσης απόένανβιοαντιδραστήρα;
(ΑΠ.:Τελική... προσμείξεις, σελ. 111)
26. Περιγράψτε τα στάδια παραγωγήςπροϊόντωνμε τηχρήσημικροοργανισμών.
(ΑΠ.:Περιγραφή εικόνας σχολικού βιβλίου 7.5σελ.111, βλέπε καιένθετο
παρόντος βιβλίου, Στάδια Παραγωγής Προϊόντων με τη χρήση Μικροοργανισμών)
27.Γιατί ηπαραγωγή πενικιλλίνης είναι σημαντική για τον άνθρωπο;
(ΑΠ.:Ηανακάλυψη... ποτά. σελ. 111-‐
112)
28.Απότιεξαρτάταιηπαραγωγήπενικιλλίνηςσε βιοαντιδραστήρα;
(ΑΠ.:Ηπενικιλλίνη... καλλιέργειας, σελ. 112)
29. Περιγράψτε τηδιαδικασία παραγωγής πενικιλλίνης σε βιομηχανική κλίμακα.
(Aπ: Στελέχη... μέθοδοι, σελ. 112)
8ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1.Σε ποιουςστόχουςτηςΙατρικήςσυμβάλλειηΒιοτεχνολογία;
(Απ.:ΗΒιοτεχνολογία...θεραπείατης.σελ. 117)
2. Τιαπαιτείται για την έγκαιρη διάγνωση μιας νόσου;
(Απ.: Ηέγκαιρη διάγνωση... ασθένειας, σελ. 117)
3.Ποιεςείναιοισύγχρονεςαπαιτήσειςπρόληψηςτωνσοβαρώννόσων;
(Απ.: Ηπρόληψη... επιτακτική ανάγκη, σελ. 117)
4. Πώς εφαρμόζεταισήμεραηαποτελεσματικήθεραπεία τωνασθενειών;Ποιεςείναιοιαπαραίτητες
προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται;
(Aπ:Ηαποτελεσματική θεραπεία...τηςβλάβης,σελ.117)
5.ΠώςηΒιοτεχνολογία συνεισφέρει στηνεπίτευξη τωνστόχων τηςΙατρικής;
(ΑΠ.:ΗΒιοτεχνολογία... τύποι καρκίνου, σελ.117)
12
13. 6. Με ποιοντρόπογινότανστοπαρελθόν ηπαραγωγή φαρμακευτικών πρωτεϊνών; Σήμερα
με ποιο τρόπο παράγουμε αυτέςτις πρωτεΐνες;
(ΑΠ.:Πριν από την ανάπτυξη... πρωτεΐνες, σελ. 117)
7. Ποιες είναι οι πρώτες φαρμακευτικές πρωτεΐνες που παρασκευάστηκαν με τις σύγχρονες μεθόδους της
τεχνολογίας του ανασυνδυασμένουDNA;
(ΑΠ,:Μεταξύ... αυξητική ορμόνη, σελ. 117)
8. Τιγνωρίζετε για τη χημική δομή και τη λειτουργία της ινσουλίνης;
(ΑΠ.:Ηινσουλίνη... στο αίμα.σελ.117καιΗινσουλίνη... δεσμούς,σελ.118)
9. Ποια είναι η αιτία εμφάνισης του διαβήτη;
(ΑΠ.:Ο διαβήτης... από διαβήτη, σελ. 117)
10.Πώςπαραγότανπαλαιότεραηινσουλίνηκαιμε ποιοτρόποπαράγεταισήμερα;
(ΑΠ.:Ηινσουλίνη... ενζυμική κατεργασία, σελ. 118)
11.Περιγράψτε συνοπτικά τα βήματα για τηνπαραγωγήινσουλίνης απόγενετικά τροποποιημέναβακτήρια.
(ΑΠ.:Ημέθοδος... σε ινσουλίνη, σελ. 118-‐119.Αναλυτικά τα βήματα,
βλέπεαντίστοιχο ένθετο τουπαρόντοςβιβλίου,κεφ.8)
12.Τιγνωρίζετε για τις ιντερφερόνες καιποια είναιηφυσιολογική τους δράση;
(ΑΠ.:Οι ιντερφερόνες... γ.σελ. 119)
13.Γιατίστοπαρελθόνδενήτανευρείαηχρήσητωνιντερφερόνων;Πώςπαράγονταισήμερα;.
(ΑΠ.:Παράγονται... ινσουλίνης, σελ. 119)
14.Τιεφαρμογέςμπορούννα έχουνοιιντερφερόνες;
(ΑΠ.:Οιιντερφερόνες...παράγοντες,σελ.119)
15.Πώς ορίζεται τοιδανικόφάρμακο;
(Απ.:«Το ιδανικό φάρμακο»... τααντισώματα, σελ. 119)
16.Τιείναιτα αντισώματα καιποιοςορόλοςτουςστονοργανισμό;
(Απ.:Τα αντισώματα... και το εξουδετερώνουν, σελ. 119)
17.Τιορίζεταιωςαντιγονικόςκαθοριστήςενόςαντιγόνου;
(Aπ; Οοργανισμός μας... εναντίον του. σελ. 119)
18.Δώστε τονορισμόγιατα μονοκλωνικααντισώματα.
(Απ.: Κάθεείδος αντισώματος... μονοκλωνικα. σελ.119)
19.Ποιες μπορεί να είναι οιεφαρμογές τωνμονοκλωνικων αντισωμάτων καιγιατί είναι τόσο σημαντικά στην
Ιατρική;
(Απ.:Τα μονοκλωνικα... σε μεγάλες ποσότητες, σελ. 119)
20.Τιείναιτα υβριδώματα καιγια ποιολόγοδημιουργούνται;
(Απ.: ΌμωςταΒ-‐λεμφοκύτταρα...μονοκλωνικού αντισώματος, σελ.119)
21.Εάνθέλουμε να παράγουμεένα μονοκλωνικα αντίσωμα,ποιαπορεία θα ακολουθήσουμε;
(Απ.:Ητεχνική... σε μεγάλεςποσότητες, σελ.119.Αναλυτικά τα βήματα,βλέπεαντίστοιχο ένθετο του
παρόντος βιβλίου, κεφ. 8)
22.Πώςμπορούν να εφαρμοστούν τα μονοκλωνικα αντισώματα ωςανοσοδιαγνωστικά;
(ΑΠ.:Ταμονοκλωνικα αντισώματα... κατά την κύηση. σελ. 119)
23.Πώς μπορούν να εφαρμοστούντα μονοκλωνικα αντισώματα στη θεραπεία των ασθενειών;
(ΑΠ.:Τααντισώματα... τηςχημειοθεραπείας, σελ.119-‐120)
24.Πώς μπορούννα εφαρμοστούντα μονοκλωνικα αντισώματαστηνεπιλογήοργάνωνσυμβατώνγια
μεταμόσχευση;
(ΑΠ.:Τακύτταρα... ναείναιεπιτυχείς, σελ.120)
25.Δώστε τονορισμότουεμβολίουγιατηνΙατρική.
(ΑΠ.:Ταεμβόλια... παθογόνου μικροοργανισμού, σελ. 121)
26.Ποιοςείναιοπαραδοσιακός τρόποςπαρασκευής εμβολίων;
(Aπ:Γιατο σκοπόαυτό... ενεργητική ανοσία, σελ.121)
27.Ποια είναιτα μειονεκτήματατουπαραδοσιακούτρόπουπαρασκευήςεμβολίων;
(Απ.: Μολονότι έχουν παραχθεί... κατασκευής εμβολίου, σελ.121)
13
14. 28.Ποια σύγχρονα εμβόλιαυπερπηδούν τα μειονεκτήματα τωνπαραδοσιακών εμβολίων;
(ΑΠ.:Τηντελευταία δεκαετία... γυμνού DNA. σελ.121)
29.Πού στηρίζεται η παραγωγή εμβολίων-‐υπομονάδων;
(ΑΠ.:Ηπαραγωγή εμβολίων -‐υπομονάδων... ωςεμβόλιο, σελ. 121)
30.Πώςπαράγονται τα εμβόλια απόγενετικάτροποποιημένους ιούς;
(ΑΠ.:Έναςάλλος... ανοσολογική αντίδραση, σελ.121)
31.Δώστε τονορισμόγια τα αντιβιοτικά.
(ΑΠ.:Τααντιβιοτικά... σε βιοαντιδραστήρες.σελ.122)
32. Με ποιους τρόπους μπορούμε να παρασκευάσουμε αντιβιοτικά; Πόσα έχουν παρασκευαστεί μέχρι
σήμερα;
(ΑΠ.:Πολλάαντιβιοτικά... νέα αντιβιοτικά, σελ.122)
33.Η παρασκευήαντιβιοτικώνμε μεθόδουςΒιοτεχνολογίαςποιουςστόχουςέχει;
(Απ.: Ητεχνολογία... παραγωγή αντιβιοτικών, σελ. 122)
34. Πόσες είναι οι γενετικές ασθένειες. Πώς προκαλούνται; Τιπροκαλούν;
(Απ.:Περισσότερεςαπό... στην παιδικήηλικία, σελ. 122)
35.Τιονομάζουμε χαρτογράφηση γονίδιων καιπώςεπιτυγχάνεται;
(Απ.: Έως πρόσφατα... μεταλλάξεων, σελ. 122-‐
123)
36. Ποιοι είναι οι σύγχρονοι στόχοι για τη χαρτογράφηση; Ποιων ασθενειών τα γονίδια έχουν ήδη
χαρτογραφηθεί;
(Απ.: Ηχαρτογράσηση... Duchenne. σελ. 122-‐
123)
37. Τιονομάζουμε γονιδιακή θεραπεία;
(Απ.:Οιγνώσειςαυτές...τουμεταλλαγμένουγονιδίου,σελ.123)
38.Ποιεςείναιοιπροϋποθέσειςεφαρμογήςτηςγονιδιακήςθεραπείας;
(Απ.:Απαραίτητη...από την ασθένεια, σελ. 123)
39. Πότε και για ποια ασθένεια εφαρμόστηκε πρώτη φορά γονιδιακή θεραπεία; Τι προκαλεί αυτή η
ασθένεια;
(Απ.:Ηγονιδιακήθεραπεία... να τουςκαταπολεμήσει, σελ. 123)
40. Περιγράψτε τα βήματα που ακολουθούνται στη γονιδιακή θεραπεία της ασθένειας που προκαλεί η
ανεπάρκεια του ενζύμουADA.
(Απ.: Ηδιαδικασία... αυτή τη θεραπεία, σελ. 123-‐
124.
Αναλυτικάταβήματα,βλέπεαντίστοιχοένθετο τουπαρόντοςβιβλίουκεφ.8)
41.Ποιοςτύποςγονιδιακήςθεραπείαςονομάζεταιexvivo,σεποιεςπεριπτώσειςεφαρμόζεται;
(Απ.:Οτύπος...στονοργανισμό,σελ.124)
42. Ποιος τύπος γονιδιακής θεραπείας ονομάζεται invivo;
(Απ:Τι γίνεται όμως... το 1993. σελ. 124-‐
125)
43.Τιγνωρίζετε για την ασθένεια της κυστικήςίνωσης;
(Απ.:Ηκυστική ίνωση... τωνπνευμόνων, σελ. 125)
44.Περιγράψτετα βήματα πουακολουθούνταιγια τηγονιδιακήθεραπεία τηςκυστικήίνωσης.
(Απ.: Το φυσιολογικό γονίδιο... το φυσιολογικό προϊόν, σελ. 125)
45. Ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα στην εφαρμογήτης γονιδιακής θεραπείας και
πως μπορούν να λυθούν;
(Απ.:Έωςπρόσφατα...τηςγονιδιακήςθεραπείας,σελ.125)
46. Τα άτομα που έχουν υποστεί γονιδιακή θεραπεία μπορούν να μεταβιβάσουν τοφυσιολογικό γονίδιο στους
απόγονους τους;
(Απ.:Μετιςμεθόδους...στουςαπογόνους,σελ.125)
47. Ποιοι ήτανοι στόχοι τουπρογράμματος τουανθρώπινου γονιδιώματος; Ποτέ ξεκίνησε και ποτέ
τελείωσε;
(Απ,: Όπως έχει αναφερθεί... το 2001. σελ. 125-‐
126)
48.Σε ποιουςτομείςθα συμβάλλειηανάλυσητουανθρώπινου γονιδιώματος;
(Απ.: Ηανάλυση... και την κτηνοτροφία, σελ. 126)
14
15. 9ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
1.Για ποιο λόγο κρίνεται απολύτως αναγκαία η αύξησητης φυτικής και της ζωικής παραγωγής;
(Απ.:Οπληθυσμός... ζωικής παραγωγής, σελ. 131)
2.Να αναφέρετε ένα τρόποβελτίωσηςτηςφυτικήςκαιτηςζωικήςπαραγωγής.
(Aπ:Έναςτρόπος...μεεπιθυμητά χαρακτηριστικά, σελ.131)
3. Αναφέρετε τα μειονεκτήματα της βελτίωσης της φυτικής και ζωικής παραγωγής με επιλεκτικές
διασταυρώσεις.
(ΑΠ.:Αυτός ο τρόπος... ιδιότητες, σελ. 131)
4. Ποιοιοργανισμοίονομάζονταιδιαγονιδιακοιήγενετικάτροποποιημένοι;Ποια είναιτα πλεονεκτήματα
τους και ποιους προβληματισμούς εγύρουν;
(ΑΠ.:ΗΓενετική Μηχανική... Βιοηθικής. 131)
5.ΤιγνωρίζετεγιατοβακτήριοAgrobacteriumtumefaciens,πουζειστοέδαφος;
(ΑΠ.:Το βακτήριο... factor), σελ. 131)
6.Ποιεςσυνέπειες έχειηένθεσητουπλασμιδίου Τιστογενετικόυλικόφυτικώνκυττάρων;
(ΑΠ.:ΤΟ πλασμίδιο Ή...των φυτών. σελ. 131)
7.Περιγράψτετηδιαδικασίαδημιουργίαςδιαγονιδιακώνφυτών.
(ΑΠ.:Οιερευνητές... στους απογόνους τους. σελ.131-‐132
βλέπεκαιαντίστοιχο ένθετο κεφ.9τουπαρόντος βιβλίου)
8. Πού επικεντρώνονται οι προσπάθειες των ερευνητών της Γεωπονικής Βιοτεχνολογίας όσον αφορά στις
ιδιότητες των γενετικά τροποποιημένων φυτών;
(ΑΠ.:Οιπροσπάθειες... τονκαταναλωτή, σελ.132)
9.Ποια φυτά γνωρίζετε πουέχουντροποποιηθεί γενετικά;
(ΑΠ.:Τακυριότερα φυτά... ελαιοκράμβη, σελ.132)
10.Με ποιους χημικούς και φυσικούς τρόπους μπορεί ο άνθρωπος να ελέγξει τους πληθυσμούς των
φυτοφάγωνεχθρών, όπως των εντόμων;
(ΑΠ.:Ταέντομα... πολλά εντομοκτόνα, καιΤο βακτήριο... τωνεντόμων, σελ. 132-‐133)
11 . Ποια είναι τα μειονεκτήματα των χημικών μεθόδων φυτοπροστασίας που εφάρμοζε και εφαρμόζει ο
άνθρωπος, για τονέλεγχοτωνεχθρών καιτωνασθενειών τωνφυτών;
(ΑΠ.:Μετηνπάροδο...τουπροβλήματος, σελ.132)
12.Πώς εφαρμόζεταιηφυσικήμέθοδοςφυτοπροστασίαςπουγνωρίζετεκαιποιαμειονεκτήματαέχει;
(Απ.;Αρχικά... ψεκασμοί, σελ. 133)
13.Ποιες ποικιλίεςφυτών ονομάζονταιBt;
(Aπ:Το πρώτο φυτό... Bt. σελ. 133)
14.Με ποιον τρόπο δημιουργούνται γενετικά τροποποιημένα φυτά ανθεκτικά στα έντομα;
(Απ.:Το βακτήριο... BLσελ. 133)
15.Ποια ζώα ονομάζονται διαγονιδιακά;
(Απ.: Διαγονιδιακά... από κάποιο άλλο είδος. σελ. 133)
16.Περιγράψτε τημέθοδοτηςμικροέγχυσης.
(Απ.:Υπάρχουν... το έμβρυο, σελ.133)
17.Ποια διαγονιδιακά ζώα γνωρίζετε που δημιουργούνται με τη μέθοδο της μικροέγχυσης;
(ΑΠ.:Ημικροέγχυση...και αιγών. σελ. 133)
18.Ποια μειονεκτήματα παρουσιάζειη παραγωγήφαρμακευτικώνπρωτεϊνών από βακτήρια;
(ΑΠ.:Ταδιαγονιδιακά... οργανισμοί, σελ. 135)
19.Τισημαίνει οόρος gene pharming;
(Aπ.:Μιαπολλάυποσχόμενη... (gene pharming) σελ.135)
20. Τιπροκαλεί η έλλειψη της ΑΑΤ στον άνθρωπο;
(ΑΠ.:Ηπιο επιτυχημένη... στο εμφύσημα, σελ. 135)
21. Περιγράψτε τηδιαδικασίαπαραγωγήςανθρώπινης ΑΑΤαπόπρόβατα.
(ΑΠ.:Γιατηνπαραγωγή... ωάριο προβάτου, σελ. 135)
15
