1. GVHD: Th.S lê Phan Quốc
SVTH: Đinh Thị Cẩm Vân

2. 1. Quy trình
Các tác nhân gây đột biến: tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt,
các hóa chất, một số virut…
Chọn lọc các
Xử lí mẫu vật Tạo dòng
thể đột biến có
bằng tác nhân
gây đột biến
kiểu hình mong thuần chủng
muốn
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 2

3. 1. Quy trình
 Khi gây đột biến cần chú ý đến đối tượng, liều
lượng và thời gian xử lí.
 Phương pháp này đặc biệt có hiệu quả đối với vi
sinh vật.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 3

4. 2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
 Ở vi sinh vật
Gây đột biến ở tảo lục, nấm men ... thu được những loại vi
sinh mang màu sắc khác nhau dùng để vẽ tranh.
Tảo lục Chlorella Rhodotorula glutinis
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 4

5.  Ở vi sinh vật
Tranh vẽ bằng vi sinh vật
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 5

6.  Ở vi sinh vật
Gây đột biến chủng nấm men hoang dại phân lập từ bã men
bia tạo chủng nấm men Saccharomyces cerevisiae đột biến
tách chiết từ β - glucan để sản xuất đường giá rẻ.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 6

7.  Ở thực vật
 Giống đột biến
NMU
TÁO GIA LỘC TÁO MÁ HỒNG
Giống táo má hồng cho hai vụ quả/năm, khối lượng quả tăng cao
hơn, thơm ngon hơn và màu sắc hấp dẫn.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 7

8.  Ở thực vật
 Giống đột biến
Giống ngô DT6
chín sớm, năng
suất cao, hàm
lượng protein tăng
1,5%.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 8

9.  Ở thực vật
 Giống đột biến
Xử lí đột biến giống lúa Mộc tuyền bằng tia gamma tạo giống
MT1 có nhiều đặc tính quý: chín sớm, thấp và cứng cây, không
bị đổ ngã khi gió bào nên không làm ảnh hưởng đến hiệu suất
quang hợp, chịu chua, chịu phèn, năng suất tăng 15- 25%.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 9

10.  Ở thực vật
 Giống đa bội hóa
Loại dưa hấu 3n quả to,
hương vị ngon, thịt quả
dày, hàm lượng đường
cao và không hạt.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 10

11.  Ở thực vật
 Giống đa bội hóa
Ổi tam bội: quả dài,
da màu xanh sáng,
thịt màu trắng ngà,
chắc, giòn, có vị
chua.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 11

12.  Ở thực vật
 Giống đa bội hóa
Nho đa bội: quả
to hơn, ngọt hơn
và không hạt.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 12

13. Tế bào đa bội có lượng ADN tăng gấp bội nên quá trình tổng hợp chất
hữu cơ diễn ra mạnh mẽ, tế bào lớn, cơ quan dinh dưỡng to, phát triển
khỏe, chống chịu tốt. Thể đa bội lẻ hầu như không có khả năng sinh
giao tử bình thường.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 13

14. 1. Công nghệ tế bào thực vật
Nuôi cấy mô, Lai tế bào Nuôi cấy hạt
tb thực vật sinh dưỡng phấn hoặc
noãn
Nguyên liệu
ban đầu
Tiến hành
Ý nghĩa
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 14

15. 12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 15

16. Nuôi cấy mô,tb thực vật Lai tế bào Nuôi cấy
sinh dưỡng hạt phấn
hoặc noãn
Nguyên liệu Tế bào, mô thực vật
ban đầu
Tiến hành Nuôi tế bào, mô trong ống
nghiệm. Sau đó tái sinh
thành cây
Ý nghĩa Giúp nhân nhanh các
giống cây quý hiếm từ một
cây có kiểu gen quý tạo
nên quần thể cây trồng
đồng nhất về kiểu gen
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 16

17. Dung hợp 2 tế bào trần khác loài
2n = 24
(2n)
Dung hợp tế bào chất, nhân
Loại bỏ
Cà chua thành
xenlulozo
Tế bào lai
72 NST Nuôi
(2n) cấy tế Cây lai
bào lai Pomato
72 NST
Khoai tây
2n = 48
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 17

18. Nuôi cấy mô,tb thực Lai tế bào sinh Nuôi cấy hạt
vật dưỡng phấn hoặc noãn
NL Tế bào, mô thực vật Tế bào sinh dưỡng
thực vật
Tiến Nuôi tế bào, mô trong Dung hợp 2 tế bào
hành ống nghiệm. Sau đó tái trần tạo tế bào lại,
sinh thành cây. đem nuôi cấy để
nó phân chia và tái
sinh thành cây
mới
Ý nghĩa Giúp nhân nhanh các Giúp tạo ra giống
giống cây quý hiếm từ mới mang đặc
một cây có kiểu gen quý điểm của 2 loài.
tạo nên quần thể cây
trồng đồng nhất về kiểu
gen
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 18

19. Tế bào mẹ hạt phấn Cây aa
Lưỡng bội hóa
Aa
Dòng TB (a) Cây a
A a Dòng a
Hai loại giao tử
Lưỡng bội hóa
Dòng TB (A)
Dòng aa
Cây aa
Sơ đồ nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 19

20. Nuôi cấy mô, tb Lai tế bào sinh Nuôi cấy hạt phấn hoặc
thực vật dưỡng noãn chưa thụ tinh
NL Tế bào, mô thực Tế bào sinh dưỡng Hạt phấn hoặc noãn chưa
vật thực vật thụ tinh
Tiến Nuôi tế bào, mô Dung hợp 2 tế bào - Nuôi hạt phấn hoặc noãn
hành trong ống nghiệm. trần tạo tế bào lại, trong ống nghiệm, phát triển
Sau đó tái sinh đem nuôi cấy để thành cây đơn bội (n).
thành cây. nó phân chia và - Tế bào đơn bội nuôi thành
tái sinh thành cây mô đơn bội và tạo cây
mới lưỡng bội bằng cônxisin
Ý Nhân nhanh các Giúp tạo ra giống Tạo được cây lưỡng bội có
nghĩa giống cây quý mới mang đặc kiểu gen đồng hợp tử về tất
hiếm, tạo quần điểm của 2 loài. cả các gen.
thể cây trồng đồng
nhất về kiểu gen.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 20

21. 2. Công nghệ tế bào thực vật
a. Nhân bản vô tính động vật
Nhân bản vô tính là kĩ thuật tạo ra các bản sao của một cá thể mà
không cần qua sinh sản hữu tính.
Nhân bản vô tính trong tự nhiên
(Trường hợp sinh đôi, sinh ba… ở động vật)
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 21

22. Thành tựu đầu tiên
1997, Wilmut (nhà
khoa học người
Scotle) lần đầu tiên đã
nhân bản thành công
cừu Đôly.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 22

23. Trình bày các
bước nhân bản
cừu Đôly.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 23

24. Quy trình nhân bản cừu Đôly
- Lấy trứng của con cừu ra khỏi cơ thể (cừu cho trứng), loại bỏ
nhân của tế bào trứng.
- Lấy nhân tế bào tách ra từ tế bào vú của con cừu khác (cừu cho
nhân tế bào) và đưa nhân tế bào này vào tế bào đã loại nhân.
- Nuôi trứng đã được cấy nhân trong ống nghiệm cho phát triển
thành phôi, cấy vào tử cung của con cừu khác cho phôi phát
triển và sinh nở bình thường.
- Cừu con sinh ra có kiểu hình giống hệt kiểu hình của cừu cho
nhân tế bào.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 24

25. Ý nghĩa
- Có vai trọng quan trọng trong việc
nhân bản động vật biến đổi gen.
- Tạo ra các giống động vật mang gen
người nhằm cung cấp cơ quan nội
tạng cho người bệnh.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 25

26. b. Cấy truyền phôi
Bò cho phôi
Em có nhận xét
gì về
bê con sinh ra?
Phôi của bò cho phôi
Bò
Cho
phôi
Bê
con
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 26

27. b. Cấy truyền phôi
Cấy truyền phôi
là gì?
Khái niệm: là kĩ thuật chia cắt phôi động vật thành nhiều
phôi, cấy các phôi vào tử cung của các con vật khác nhau,
tạo ra nhiều con vật có kiểu gen giống nhau.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 27

28. b. Cấy truyền phôi
Ý nghĩa
• Phổ biến và nhân nhanh về số lượng và chất
lượng giống tốt.
• Giảm chi phí trong chăn nuôi: như con
giống, chuồng trại, nhân lực…
• Hạn chế dịch bệnh, nâng cao sức chống chịu
khả năng thích nghi của bê con.
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 28

29. Bài đã sử dụng hình ảnh và tài liệu của một số trang web:
1. http://thuviensinhhoc.com/day-hoc/day-hoc-sinh-hoc-12/1485-ng-dng-di-
truyn-hc-vao-chn-ging?start=2 7h57 20.8
2. http://www.khoahoc.com.vn/khampha/sinh-vat-hoc/vikhuan-
contrung/12765_Vi-sinh-vat-ve-tranh.aspx 23h13 20.8
3. http://chuyentg.net/forum/index.php?topic=4262.0 13h33 21.8
4. http://totha.vn/basic_science_detail.php?id=589
5. http://archives.microbeworld.org/resources/gallery_06_sacc.htm
6. http://harrisonmacsam.pbworks.com/w/page/4785850/FrontPage
7. http://thaonguyenxanhnie.com/thu-vien-kien-thuc/nongnghiep/ky-thua-
trong-trot/121-ky-thuat-trong-tao.html
12/05/2012 Đinh Thị Cẩm Vân 29