1. Ch­¬ng 5
KÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­
¬ng
“M quan tiÒn c«ng, kh«ng b»ng m ®
­êi
ét ång tiÒn th­ëng.”
Tôc ng÷ ViÖt Nam
Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC
1

2. Thêi l­îng ph©n bæ:
- PhÇn lý thuyÕt:
- PhÇn bµi tËp:
6 tiÕt
2,5 tiÕt
Tµi liÖu tham kh¶o:
1.
Gi¸o tr×nh kÕ to¸n tµi chÝnh – Häc viÖn Tµi chÝnh (ch­¬ng 5);
Bµi tËp m«n kÕ to¸n tµi chÝnh.
2. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh
1141/ C§KT, ngµy 1/ 1995 vµ söa ®æi bæ sung QuyÕt
Q§/
1/
®Þnh 167/
2000/
C§KT, ngµy 20/ 2000 cña Bé Tµi chÝnh.
10/
3.
Quy đị nh về tiề n lươ ng và các khoả n tính trích BHXH, BHYT,
KPCĐ
2

3. Néi dung nghiªn cøu
I. NhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l­¬ng
II. H×nh thøc tiÒn l­¬ng, quü tiÒn l­¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng
III. H¹ch to¸n lao ®éng, tÝnh l­¬ng vµ trî
cÊp BHXH.
IV. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l­¬ng
3

4. I. NhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l­¬ng
1. Lao động tiền lương, ý nghĩa việc quản lí tiền lương và bảo hiểm
* Lao động:
Lao động của con người là điều kiện quyết định không thể
thiếu được cho sự tồn tại và phát triển xã hội loài người;
Một trong 3 yếu tố của quá trình SX
Đối tượng lao động
Tư liệu lao động
Sức lao động
Sức lao động
là yếu tố quyết
định
Trong DN: Số lượng lao động, trình độ thành thạo tay nghề của người lao
động là cơ sở để quyết định đến NSLĐ;việc hoành thành kế hoạch sản xuất
Tiền công (tiền lương) là một phạm trù kinh tế gắn liền với lao động
*Khái niệm tiền lương:
4

5. Tiền lương: là biểu hiện = tiền của bộ phận sản phẩm XH cần thiết mà DN trả
lương
cho người lao động để bù đắp hao phí sức lao động đã tham gia vào quá trình SX
Hay; Tiền lương là biểu hiện = tiền phần thù lao mà DN trả cho
người lao động để tái sản xuất sức lao động bù đắp hao phí sức
lao động của người lao động đã bỏ ra trong quá trình sản xuất
* Nguyên tắc trả lương:
Trả lương theo lao động hay theo thời gian lao động và kết quả lao động của CNV
* Ý nghĩa tiền lương đối với người lao động
- Tiền lương để tái sức lao động
- Tiền lương hợp lí sẽ kích thích người lao động tạo ra của cải cho XH
Năng suất LĐ
Sản Phẩm SX
Tiền lương TT
Phát huy sáng kiến
Do đó các DN cần phải quan tâm đến vấn đề quản lí tiền lương
và sử dụng tiền lương như một đòn bẩy kinh tế thúc đẩy sản xuất
5

6. * Đối với những người tạm thời mất sức lao động vẫn có nhu cầu: ăn, ở, đi lại…
Để đáp ứng những nhu cầu này thì phải lấy ở nguồn nào ???
BHXH
- BHXH: BHXH được trích lập để tài trợ cho người lao động trong trường
- BHY.tế:
hợp tạm thời hay vĩnh viễn mất sức lao động
Để tài trợ cho việc phòng chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe người LĐ
- Kinh phí CĐ:
Để tài trợ cho hoạt động của công đoàn, nhằm chăm sóc,
bảo vệ quyền lợi cho người LĐ
Cùng với tiền lương, việc trích các quĩ BHXH, BHYT, KPCĐ
đã tạo thành khoản chi phí về lao động sống trong Zsp
Phân loại công nhân viên
Phân loại theo
biên chế
CNV
trong
D.sách
CNV
ngoài
D.sách
Theo tính
chất công tác
CNV
SXKD
cơ bản
CNV
thuộc
các
Đ.tượng
khác
Theo cấp
bậc, T. độ
Theo
tuổi tác
Theo
G.tính
Ytế
Nhà trẻ
Nam
6
Nữ

7. I. NhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l­¬ng
1. Lao động tiền lương, ý nghĩa việc quản lí tiền lương và bảo hiểm
2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng
 Tæ chøc h¹ch to¸ n vµ thu thË ® ® ®
p Çy ñ, óng ® c¸ c chØ tiªu ban ®
¾n
Çu
theo yªu cÇu qu¶n lý vÒ lao ®
éng theo tõng ng­êi lao ®
éng, tõng ®
¬n
vÞlao ®
éng.
 TÝnh ®
óng, tÝnh ® kÞ thêi tiÒn l­¬ng vµ c¸ c kho¶n cã liªn quan cho
ñ, p
tõng ng­êi lao ®
éng, tõng tæ s¶n xuÊ ®
t,… óng chÕ ® nhµ n­íc, phï hîp
é
víi c¸ c qui ® nh qu¶n lý cña DN.
Þ
 TÝnh to¸ n, ph©n bæ chÝnh x¸ c, hîp lý chi phÝ tiÒn l­¬ng, c¸ c kho¶n
tÝch theo l­¬ng theo ®
óng ® t­îng liªn quan.
èi
 Th­êng xuyªn tæ chøc ph©n tÝch, cung cÊ t×nh h×nh sö dông lao
p
®
éng, qu¶n lý vµ chi tiªu quü tiÒn l­¬ng.
7

8. II. H×nh thøc tiÒn l­¬ng, quü tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l­¬ng
TiÒn l­¬ng theo thêi gian
1. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng
TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm
a,TiÒn l­¬ng theo thêi gian
* Khái niệm:
Là hình thức tính lương theo thời gian làm việc,
cấp bậc kĩ thuật và thang lương của người LĐ
* Cách tính:
Lương tối thiểu
Mức lương ngày =
Tiền lương tháng
theo thời gian
X
Hệ số + Phụ cấp có tính chất lương
Số ngày làm việc theo qui định (22, 26)
=
Số ngày làm X
việc thực tế
Mức lương giờ =
Mức lương ngày
Mức lương ngày 8
+Ưu điểm: Đơn giản, dễ tính toán
* Nhận xét:
+Nhược điểm: Chưa gắn tiền lương với kết quả lao động
+Điều kiện áp dụng: cho Nviên văn phòng, LĐ gián tiếp, hoặc cho
CNSX khi chưa xây dựng được Đ.mức lương, đơn giá lương SP
8

9. 1. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng
a,TiÒn l­¬ng theo thêi gian
b,TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm
* Khái niệm:
Tiền lương trả theo khối lượng sản phẩm, công việc đã hoàn
thành đảm bảo yêu cầu chất lượng qui định và đơn giá tiền tính
cho 1 đơn vị sản phẩm
* Cách tính:
T.lương trả theo SP = S.lượng SP SX thưc tế X Đơn giá T.lương SP
Tiền lương SP cho một nhóm người: Lương SP / số người = Lương từng người
+ Ưu điểm: Đảm bảo phân phối theo lao động - được áp dụng rộng rãi
* Nhận xét:
+ Nhược điểm: Tính toán phức tạp
điểm
+ Điều kiện áp dụng: tính lương cho CN trực tiếp SX
dụng
9

10. 1. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng
2. QuÜ tiÒn l­¬ng
Quĩ T.lương của DN bao gồm toàn bộ tiền
lương tính trả cho công nhân do DN quản lí
* QuÜ tiÒn l­¬ng bao gåm
- TiÒn l­¬ng tr¶ theo thêi gian, tr¶ theo s¶n phÈ , l­¬ng kho¸ n,…
m
- TiÒn l­¬ng tr¶ cho người lao động ngõng S (®i häc, tË tù vÖ, héi nghÞ, nghØ phÐp
X
p
n¨ m
…)
- C¸ c lo¹i phô cÊ lµm ® , lµm thªm giê, phô cÊ ® h¹i…
p
ªm
p éc
- C¸ c kho¶n tiÒn th­ëng cã tÝnh chÊ th­êng xuyªn,...
t
* Trong c«ng t¸ c h¹ch to¸ n vµ ph©n tÝch tiÒn l­
¬ng cã thÓ chia ra tiÒn l­¬ng chÝnh vµ tiÒn l­¬ng
phô.
Tiền lương chính: là T.lương
Tiền lương phụ: là T.lương trả cho
trả cho CNV trong thời gian làm
nhiệm vụ chính của mình
người lao động trong thời gian thực hiện
nhiệm vụ do DN điều động hoặc trả trong
thời gian nghỉ phép theo chế độ
10

11. 1.C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng
2.QuÜ tiÒn l­¬ng
3.Quĩ BHXH, BHYT, kinh phí công đoàn
* Quĩ BHXH
Được hình thành do trích lập tính vào CPSXKD và trừ vào lương của người LĐ
Trích BHXH = Tiền lương cơ bản X Tỉ lệ theo qui định
Qui định VN: Trích BHXH = Tiền lương cơ bản X 20%
15%:
Tính vào CP
Trong đó:
5%: Trừ vào thu nhập của CNV
20%: Nộp hết cho cơ quan BHXH
*Quĩ BHYT
Trích BHYT = Tiền lương cơ bản
X
Tỉ lệ theo qui định
Qui định VN: Trích BHYT = Tiền lương cơ bản
Trong đó:
2%:
X
3%
Tính vào CP
1%: Trừ vào thu nhập của CNV
3%: Nộp hết cho cơ quan BHYT
11

12. * Quĩ BHXH
* Quĩ BHYT
* Kinh phí công đoàn
Trích KPCĐ = Tiền lương TT X
Tỉ lệ theo qui định
Qui định VN: Trích KPCĐ = Tiền lương TT X
Trong đó:
2%
1%: Nộp cấp trên
1%: để lại doanh nghiệp
12

13. III. H¹ch to¸n lao ®éng, tÝnh l­¬ngvµ trî cÊp BHXH
1.H¹ch to¸n lao ®éng
* Nội dung: Hạch toán lao động là hạch toán
+ Số lượng lao động:
Số lượng lao động
Thời gian lao động
K.quả lao động
Hạch toán về mặt số lượng từng loại lao động
theo nghề nghệp, công việc và trình độ tay nghề
Hạch toán về số lượng được thực hiện = sổ “Danh sách LĐ của DN”
+ Thời gian lao động:
Là hạch toán việc sử dụng thời gian LĐ đối
với từng CNV ở từng bộ phận SX trong DN
Hạch toán thời gian LĐ thường sử dụng “Bảng chấm công”
+ K.quả lao động:
Kết quả lao động phụ thuộc vào:
Phương tiện lao động
Trình độ tay nghề
Giáo dục tư tưởng
Chứng từ: Phiếu xác nhận xác nhận sản phẩm hoặc công việc hoàn
13
thành

14. III. H¹ch to¸n lao ®éng, tÝnh l­¬ngvµ trî cÊp BHXH
1.H¹ch to¸n lao ®éng
2.Tính tiền lương và trợ cấp bảo hiểm xã hội
*Tính lương và trợ cấp bảo hiểm xã hội
Hàng tháng tiến hành tính lương và trợ cấp BHXH phải trả cho CNV
trong DN trên cơ sở:- Các chứng từ hạch toán về lao động
-Các chính sách, chế độ về lương N.nước ban hành
Căn cứ vào các chứng từ ban đầu có liên quan đến tiền lương và trợ cấp
BHXH được duyệt, kế toán lập :
- Bảng thanh toán tiền lương
- Bảng thanh toán BHXH
(mẫu số 02-LĐTL)
(mẫu số: 04-LĐTL)
- Bảng kê thanh toán tiền thưởng lập cho từng tổ SX, phòng, ban, bộ
phận KD
14

15. Các bảng trên là các căn cứ để trả lương và khấu trừ các khoản như tạm
ứng, bồi dưỡng vật chất,…đối với người lao động
Ngoài ra: K.toán có thể lập sổ lương cá nhân cho từng lao động nhằm cung
cấp cho người lao động chi tiết hơn việc thực hiện của mình ở DN
* Tổng hợp phân bổ tiền lương, các khoản tính theo lương
+ Bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương (Tr 208)
Lưu ý:
Các DNSX có CNSX nghỉ phép theo chế độ nhưng không đều đặn giữa các
tháng trong năm, thì K.toán thường áp dụng phương pháp trích trước tiền
lương nghỉ phép tính vào giá thành SP, coi như khoản chi phí phải trả
Cách tính:
Mức trích trước T.lương
nghỉ phép theo kế hoạch
=
T.lương chính phải trả
T.tế cho CNV trong tháng
Tổng số T.lương N.phép
KH năm của CNT.tiếp SX
% trích =
Tổng số TL chính KH
năm của CNT.tiếp SX
X
X
100%
15
% trích

16. IV. K. T T.hîp T.l­¬ng vµ c¸c K. trÝch theo l­¬ng
1. Chứ ng từ sử dụ ng
*Chứng từ:
2. Tµi khoả n sử dụ ng
.Bảng thanh toán tiền lương(MS 02-LĐTL)
.Bảng thanh toán BHXH (MS 04 – LĐTL)
.Bảng thanh toán tiền thưởng( MS 05 - LĐTL
.Hợp đồng khoán
.Phiếu làm đêm, thêm giờ
TK 334 – P tr¶ c«ng nh©n viªn
h¶i
TK 338 – P tr¶ ph¶i nép kh¸ c
h¶i
16

17. KÕt cÊu TK 334
B nî :
ªn
C¸ c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ kho¶n kh¸ c ®
·
tr¶ c«ng nh©n viªn.

- C¸ c kho¶n khÊ trõ vµo tiÒn l­¬ng vµ
u
thu khË cña c«ng nh©n viªn.
p
- C¸ c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ thu nhË c«ng
p
nh©n viªn ch­a lÜnh chuyÓn sang c¸ c
kho¶n phải trả kh¸ c.
D­ nî (nÕu cã ): S tiÒn tr¶ thõa cho
è
c«ng nh©n viªn.

B cã :
ªn
TiÒn l­¬ng vµ c¸ c kho¶n thanh
to¸ n kh¸ c ph¶i tr¶ cho công nh©n
viªn trong kú.

D­ cã : TiÒn l­¬ng vµ c¸ c kho¶n
kh¸ c cßn ph¶i tr¶ c«ng nh©n
viªn.

17

18. KÕt cÊu TK 338
B cã :
ªn

B nî :
ªn

- TrÝch B X , B YT, K phÝ
HH H
inh
c«ng ®
oµn tÝnh vµo chi phÝ kinh
doanh, khÊ trõ vµo l­¬ng c«ng
u
nh©n viªn.
- Gi¸ trÞtµi s¶n thõa chê xö lý.
- S ® nép, ® tr¶ lín h¬n sè ph¶i
è ·
·
nép, ph¶i tr¶ ® cÊ bï, c¸ c
­îc p
kho¶n ph¶i tr¶ kh¸ c.
-K
ho¶n B X ph¶i tr¶ cho c«ng
HH
nh©n viªn.
-- C¸ c khoản ® nép cho c¬ quan
·
qu¶n lý.
-- C¸ c kho¶n ® chi vÒ kinh phÝ c«ng
·
®
oµn.
-- Xö lý gi¸ trÞtµi s¶n thõa, c¸ c
kho¶n ® tr¶, ® nép kh¸ c.
·
·
-
D­ nî (nÕu cã): S tr¶ thõa,
è
nép thõa, v­ît chi ch­a ® thanh
­îc
to¸ n.

D­ cã : S tiÒn cßn ph¶i tr¶,
è
ph¶i nép; gi¸ trÞtµi s¶n thõa
chê xö lý.

18

19. 3381 - Tµi s¶n thõa chê gi¶i
quyÕt - Kinh phÝ c«ng
3382
®oµn
3383 - B¶o hiÓm x· héi
TK 338 cã 6 tµi
3384 - B¶o hiÓm y tế
kho¶n cÊp 2
3387 - Doanh thu ch­a thùc hiÖn
3388 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
Ngoài ra, K.toán còn sử dụng một số TK khác như: 335- CP
phải trả, TK662- CP nhân công trực tiếp, TK627- CPSX chung,
TK111,112, 138… đã được N.cứu ở các chương liên quan
2. Trình tự các nghiệp vụ chủ yếu
19

20. TK 334
TK 338
TK111,112
TK 622, 627, 641,
7), 8)
chuyÓn
tiÒn hoÆ
c
chi tiªu
3) TrÝch
bhxh, bhyt,
kpc®
9) ChuyÓn l­¬ng ch­a lÜnh
1) TÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶
TK 431, 622, 627, 641, 642
2) TiÒn th­ëng ph¶i tr¶
4a) DN ® p/ p QLB X
­îc cÊ
HH
TK 141, 138
5) C¸c kho¶n k/ vµo thu
trõ
nhËp cña CNV
TK338
TK1388
TK111,112
l­¬ng
10) K C§ 6) TT t/
P
v­ît chi cÊ
p
bï
TK622, 627, 641, 642
4b) DN kh«ng ®c
ph©n cÊp
TK622
TK335
11b)T/
TÕ
tr¶ l­¬ng
N/
phÐp
11a) T/
tr­íc t/
l­¬ng
nghØ phÐp
20

21. 21

22. - Lao động:
- ý nghĩa của quản lí lao động:
Là quản lí về số lượng người, sắp xếp, bố trí hợp lí các loại lao động
theo ngành nghề chuyên môn được đào tạo và yêu cầu lao động của DN
-Là quản lí về thời gian lao động
Quản lí chất
lượng lao động:
-Số lượng và chất lượng sản phẩm
-Từng người lao động, tổ SX, từng hợp đồng…
Yêu cầu của quản lí chất lượng lao động
.Q.lí chấp hành kỉ luật lao động
.Kích thích lao động SXKD
Là cơ sở để
Trả thù lao cho người lao động
đúng, hợp lí
22

23. 1. Lao động tiền lương, ý nghĩa việc quản lí tiền lương và bảo hiểm
* Lao động, ý nghĩa của quản lí lao động:
* Tiền lương và các khoản trích theo lương
+ Tiền lương:
Sản xuất hàng hóa
Tiền lương (tiền công) là 1 phạm
trù kinh tế gắn liền với lao động
Lao động trực tiếp
Lao động gián tiếp
Lao động
Tiền tệ hóa
Tiền công
Lao động giản đơn
Lao động phức tạp
23

24. 24