1. Bab 3
Elektrik
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

2. SUMBER ELEKTRIK
1. Elektrik adalah sumber tenaga yang
penting dalam kehidupan seharian.
2. Tenaga elektrik dapat dihasilkan
daripada sumber yang pelbagai
1. Kemagnetan
2. Tindakan kimia
3. Cahaya
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

3. KEMAGNETAN
1. Elektrik terhasil
apabila sebatang
magnet digerakkan di
dalam gegelung
wayar.
2. Bila magnet bergerak,
galvanometer akan
bergerak.
3. Arus elektrik yang
terhasil dinamakan
“Arus Aruhan”.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

4. 1. Dinamo terdiri daripada
1. Magnet kekal
Dinamo 2. Teras besi lembut
3. Gegelung wayar
2. Putaran dinamo oleh
roda basikal
menyebabkan medan
magnet pada magnet
kekal bergerak.
3. Medan magnet yang
bergerak akan dipotong
oleh gegelung dawai
lalu menghasilkan
aruhan arus elektrik.
4. Voltan akan bertambah
jika putaran roda basikal
semakin laju.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

5. KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

6. Dinamo
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

7. Turbin
1. Turbin digunakan pada
penjana kuasa elektrik di
stesen penjana kuasa
hidro, wap dan diesel.
2. Mempunyai rotor yang
dapat diputar oleh aliran
air, stim atau angin.
3. Turbin menukarkan
tenaga kinetik kepada
tenaga mekanikal untuk
menggerakkan pelbagai
jenis mesin seperti pam
air dan penjana elektrik.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

8. TINDAKAN KIMIA
1. Tindakan kimia boleh digunakan untuk
menghasilkan tenaga elektrik.
2. Tenaga yang dihasilkan adalah sedikit
kuantitinya.
3. Elektron mengalir daripada punca negatif ke
punca positif dengan adanya unsur-unsur
dalam elektrolit.
4. Dua cara tindakan kimia:
1. Sel Basah
2. Sel Kering
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

9. Sel Kering
1. Voltan yang dihasilkan sel
kering adalah 1.5 volt.
2. Sel ini digunakan dalam
peralatan elektrik bervoltan
rendah seperti radio, lampu
suluh, jam dan alat mainan.
3. Kelemahannya, sel ini tidak
dapat digunakan lagi setelah
casnya habis.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

10. Binaan Sel Kering
Penutup
Loyang
Elektrolit
Batang
Zink Karbon
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

11. Sel Basah
1. Tenaga yang dihasilkan
oleh sel basah lebih tinggi
dari sel kering.
2. Sel asasnya adalah sel
Asid Plumbum, Asid
Sulfurik Cair sebagai
elektrolitnya.
3. Sel basah dapat dicas
semula.
4. Digunakan dalam
kenderaan seperti kereta,
lori, bas dan motosikal.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

12. Jenis-Jenis Sel
1. SEL ALKALI
1. Digunakan pada alat voltan rendah seperti lampu suluh dan
radio
2. Tidak boleh dicas semula
2. SEL LITHIUM
1. Digunakan dalam jam tangan
2. Tidak boleh dicas semula
3. SEL MERKURI
1. Digunakan dalam peralatan voltan tinggi dalam jangka masa
yang lama.
2. Tidak boleh dicas semula
4. SEL NIKEL KADMIUM
1. Digunakan pada telefon bimbit
2. Boleh dicas semula
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

13. CAHAYA
CAHAYA 1. Bahan kimia seperti
kalium, natrium, salenium
dan silikon akan
menghasilkan arus elektrik
yang sedikit apabila
Bahan Lutsinar
didedahkan pada cahaya.
Besi
2. Prinsip ini diaplikasikan
dalam sel foto dan sel
solar seperti pada kamera,
G kalkulator dan alat
Kristal (hablur) pemanas air.
seperti selenium
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

14. BARANGAN ELEKTRIK
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

15. Kegunaan Elektrik
Tenaga Seterika, cerek, periuk
nasi, pembakar roti,
Haba
Tenaga Kipas angin, pengisar
Kinetik elektrik, mesin basuh,
TENAGA
ELEKTRIK
Tenaga Radio, tv, pembesar
Bunyi suara, telefon.
Tenaga Lampu pendarfluor,
Cahaya lampu pijar (mentol).
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

16. JENIS WAYAR
DAN KERJA
PENDAWAIAN
ALATAN TANGAN
JENIS WAYAR
JENIS PLAG
FIUS
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

17. Pena Ujian
1. Menguji dan
mengesan kebocoran
arus elektrik.
2. Mengetatkan dan
melonggarkan skru
kecil.
3. Mentol neon akan
menyala apabila
mata pena
menyentuh punca
arus elektrik.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

18. Pemotong Sisi
1. Memotong wayar
elektrik.
2. Memotong lebihan
wayar pada punca
tamatan.
3. Memotong kaki
komponen
elektronik.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

19. Playar Gabung
1. Digunakan untuk memegang,
mencengkam, memotong, membentuk
dan membengkok.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

20. Playar Muncung Tirus
1. Untuk memegang
benda kecil
2. Membentuk kaki
komponen
3. Memotong dawai dan
kaki komponen
4. Mencapai sesuatu di
ruang yang sukar.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

21. Penjalur Wayar
1. Untuk menjalur dan
memotong wayar.
2. 2 jenis :
1. Penjalur wayar
mudah.
2. Penjalur wayar
spring.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

22. JENIS WAYAR
WAYAR KUPRUM BERENAMEL
WAYAR LEMBAR TUNGGAL
WAYAR TERAS TUNGGAL
WAYAR TERAS KEMBAR WAYAR TERAS TIGA
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

23. JENIS PLAG
PLAG 2 PIN PLAG 3 PIN PLAG 3 PIN
2 AMPERE 13 AMPERE 15 AMPERE
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

24. Plag 3 Pin 13 Ampere
BIRU - NEUTRAL (N)
HIJAU - EARTH (E)
PERANG - LIVE (L)
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

25. KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

26. FIUS
1. Fius digunakan untuk melindungi litar
dan perkakasan elektrik.
2. Juga mencegah kemalangan yang
mungkin berlaku akibat litar pintas.
3. Unit ukuran fius ialah “ampere”.
4. Apabila arus terlalu tinggi, fius akan lebur
dan aliran arus elektrik terputus.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

27. Fius
5. Terdapat 2 jenis fius 1. Tiub kecil yang
mempunyai
1. Fius katrij sesentuh logam di
hujungnya.
2. Tidak boleh
digunakan semula
jika terbakar.
3. Perlu diganti fius
baru dengan
2. Fius dawai ampere yang sama.
1. Berbentuk dawai / wayar.
2. Dapat digantikan dengan dawai
yang mempunyai kadaran
ampere sama.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

28. LAMPU PENDARFLUOR
1. Digunakan di rumah kediaman dan
bangunan.
2. Menghasilkan cahaya yang berwarna
putih dan lebih terang daripada lampu
pijar.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

29. Bahagian utama:
a) Tiub pendarfluor
 Diperbuat daripada kaca yang berisi dengan
gas argon dan merkuri.
 Bahagian dinding disalut dengan lapisan fosfur.
 Terdapat dua pin elektrod di kedua-dua hujung
tiub.
 Tiub menghasilkan sinaran ultraungu apabila
dialirkan arus elektrik.
b) Pemegang tiub
 Berfungsi untuk menyangga tiub pendarfluor.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

30. Bahagian utama:
c) Perumah
 Melindungi pemegang tiub, cok dan suis
penghidup.
c) Cok
 Digunakan untuk membekalkan voltan tinggi
pada awal penyalaan dan menstabilkan voltan
selepas lampu menyala.
 Lampu tidak akanmenyala jika cok rosak.
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

31. Bahagian utama:
e) Suis penghidup
 Berfungsi untuk menghidupkan lampu
 Tidak berfungsi selepas lampu menyala.
 Lampu tidak akan menyala atau berkelip-kelip
jika suis penghidup rosak
f) Pemegang suis penghidup
 Menempatkan suis penghidup
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

32. REFLEKSI
1. Tenaga elektrik dapat dihasilkan daripada 3
sumber? Nyatakan.
2. Nyatakan 4 jenis tenaga yang boleh dihasilkan
daripada tenaga elektrik?
3. Nyatakan fungsi 6 alatan tangan yang
digunakan dalam kerja pendawaian elektrik?
4. Nyatakan 5 jenis wayar?
5. Nyatakan 3 jenis plag?
6. Nyatakan 3 jenis tamatan plag 3 pin 13 ampere?
7. Apakah fungsi fius di dalam litar?
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved

33. Selamat
Mengulangkaji
KHB © 2007 Zaxx – SMKTD3 All Right Reserved