2. άρθρο 15
Η κοινωνία έχει το δικαίωμα
να ζητήσει ευθύνη από κάθε
δημόσιο λειτουργό για τον
τρόπο που άσκησε το
λειτούργημά του.
Η διακήρυξη
των δικαιωμάτων
του ανθρώπου
και του πολίτη
1789

3. «Όλοι οι διδάσκαλοι του γένους μας είναι
διδασκαλάκια, τα οποία διδάσκοντα το ‘‘τύπτω’’ νομίζουν
ότι έκαναν τι εις το κοινόν ! »
Αθανάσιος Ψαλίδας 1767 - 1829
(Παιδαγωγική – Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια, σελ. 1231)

4. Τα όρια του
ελληνικού
κράτους
σύμφωνα με το
Πρωτόκολλο
του Λονδίνου
(Αύγουστος
1832)

5. 1834
Το 1834 συστήθηκαν οι Επιθεωρητικές Επιτροπές τα μέλη
των οποίων προέρχονταν είτε από το χώρο της πολιτικής είτε από
το χώρο της εκκλησίας. Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο προβλεπόταν και
ο θεσμός του Γενικού Επιθεωρητή «όλων των εν Ελλάδι δημοτικών
σχολείων»
νόμος «περί Δημοτικών Σχολείων»
(ΦΕΚ 11/3 Μαρτίου 1834)

6. ‘‘Οι επιθυμούντες να διορισθώσι καθηγηταί εις Γυμνάσιον
χρεωστούν του λοιπού να αποδεικνύουν ότι εσπούδασαν εις το
Πανεπιστήμιον και να καθυποβάλλονται εις θεωρητική και πρακτική
εξέτασιν […] Κατά το αποτέλεσμα της εξετάσεως ταύτης δίδεται η
απόδειξις εξόχων, άριστων ή καλών γνώσεων. Ο μη λαβών την
σημείωσιν καλών τουλάχιστον γνώσεων θεωρείται ως μη ανηκόντως
παρασκευασμένος, δια να λάβη διδακτικήν θέσιν εις Γυμνάσιον’’
διάταγμα της 31ης Δεκεμβρίου 1838
Περί του κανονισμού των Ελληνικών σχολείων και Γυμνασίων
1838

7. 1895
Η αξιολόγηση του παιδαγωγικού και διδακτικού έργου των
δασκάλων άρχισε ουσιαστικά μετά το 1895 με τον νόμο ΒΤΜΘ΄. Ο
νόμος αυτός προέβλεπε την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από
τον επιθεωρητή, ο οποίος είχε καθοδηγητικά, διοικητικά και
εποπτικά καθήκοντα.
Τη θέση του επιθεωρητή μπορούσε να διεκδικήσει είτε
διδάκτωρ της φιλοσοφίας είτε δημοδιδάσκαλος που είχε
αποφοιτήσει από το Διδασκαλείο Αθηνών.
νόμος ΒΤΜΘ (13 Σεπτεμβρίου 1895, ΦΕΚ 37/5 5-10-1895)

8. 1895
Σύμφωνα δε με το άρθρο 40 ο επιθεωρητής «εξετάζει τα
περί του τρόπου καθ’ όν εκπληρούσι τα καθήκοντα […], αν ήναι
φιλόπονοι, τα της συμπεριφοράς αυτών […], συγκαλεί άπαξ του
έτους και κατά τον χρόνον των διακοπών, συνέδρια των
δημοδιδασκάλων της περιφερείας αυτού, εν οις συζητούνται
ζητήματα μεθοδολογικά ή παιδαγωγικά».
νόμος ΒΤΜΘ (1895)

9. “Aκόμη και σε όσες περιπτώσεις
εφαρμόστηκε η διδακτική μέθοδος του
διαλόγου στο βάθος το κύριο πρόσωπο
έμενε πάντα ο δάσκαλος και το παιδί
αναγκαζόταν και πάλι να ακολουθεί
χωρίς να ξέρει πού και πώς το πάνε”.
Αλέξανδρος Δελμούζος,
1926

10. Ο δάσκαλος άλλη δουλειά δεν έκανε παρά να εξετάζει
βλέποντας πάντοτε στο ανοιχτό βιβλίο. Ο δάσκαλος καμιά
φορά έκανε και διδασκαλία. Αυτή περιοριζότανε σε μια
κακή και πολύ σύντομη ανάγνωση του βιβλίου κι έπειτα
επρόσταζε τους μαθητάς να διαβάσουνε στο σπίτι τους το
δείνα κεφάλαιο της Ιστορίας ή της Φυσικής ή της
Κατηχήσεως. Κυρίως οι δάσκαλοι ήταν εξετασταί.
απόσπασμα από το βιβλίο των Σ. Φ. Τζουμελέα και Π. Δ. Παναγοπούλου
«Η εκπαίδευσή μας στα τελευταία εκατό χρόνια»
1933

11. κατάργηση του θεσμού του επιθεωρητή
Μέσω του θεσμού του επιθεωρητή ελέγχονταν οι
εκπαιδευτικοί όχι μόνο ως προς τον τρόπο που διεξήγαγαν το
μάθημά τους, αλλά και ως προς τα πολιτικά τους φρονήματα.
Έτσι, με το νόμο 1304/1982 ο οποίος ψηφίστηκε από την
κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ο θεσμός αυτός καταργήθηκε. Στη θέση
του καθιερώθηκε ο Σχολικός Σύμβουλος και οι Προϊστάμενοι των
Διευθύνσεων και Γραφείων Εκπαίδευσης.
1982

12. 1985 νόμος 1566
Ο συγκεκριμένος νόμος
προέβλεπε την αξιολόγηση του
εκπαιδευτικού έργου, αλλά όχι
του εκπαιδευτικού. Προέβλεπε,
επίσης, την έκδοση σχετικών
προεδρικών διαταγμάτων για
την εφαρμογή της αξιολόγησης.
Κάτι τέτοιο, όμως, ουδέποτε
συνέβη.

13. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό καθηγητών και
καθηγητριών της Ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
- δεν προγραμματίζουν συστηματικά τη διδασκαλία τους
- δίνουν πρωτεύοντα ρόλο στο σχολικό εγχειρίδιο.
- δίνουν μεγάλη έμφαση στην κατάκτηση γνώσεων και
στην απομνημόνευση γεγονότων,
- διδάσκουν μετωπικά, μονολογικά και βερμπαλιστικά,
- θέτουν εθνοκεντρικούς και ασαφείς στόχους,
- χρησιμοποιούν την αξιολόγηση για να ελέγξουν το βαθμό
αποστήθισης (Ξωχέλλης, 1987).
1987

14. 1992 νόμος 2043
Με αυτόν τον νόμο ορίζονται
ως υπεύθυνοι για την αξιολόγηση των
εκπαιδευτικών οι Σχολικοί Σύμβουλοι
και οι Διευθυντές των σχολείων.
Παράλληλα, με το Προεδρικό
Διάταγμα 320/1993 προβλεπόταν η
σύνταξη μιας αξιολογικής έκθεσης
από δύο ή περισσότερους κριτές.
Ούτε αυτή η προσπάθεια
ευοδώθηκε.

15. 1997 νόμος 2525
Ο νόμος 2525/97 όριζε ότι η
αξιολόγηση θα γινόταν από ένα
Σώμα Μονίμων Αξιολογητών οι
οποίοι θα έφεραν την ευθύνη της
αξιολόγησης. Το επόμενο έτος το
προεδρικό διάταγμα 140/98
εξειδίκευε την σχετική διαδικασία.
Ούτε αυτό το εγχείρημα
ελέγχου και αξιολόγησης
εφαρμόστηκε.

16. Μεμονωμένες προσπάθειες αξιολόγησης είχαν γίνει
τόσο το 2001 όσο και το 2002 κατά την υλοποίηση του
προγράμματος «Εσωτερική Αξιολόγηση και Προγραμματισμός
του Εκπαιδευτικού Έργου», όπου αξιολογήθηκαν Σχολεία
Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.) στο Περιστέρι και στις Αχαρνές.
2001 & 2002

17. Ένα μεγάλο ποσοστό των δασκάλων
του ολοήμερου σχολείου
- συμπεριφέρεται αυταρχικά,
- είναι αγενείς,
- εφαρμόζουν μετωπική μέθοδο διδασκαλίας,
- εκλαμβάνουν ως αυθεντία τον εαυτό τους,
- προσέρχονται απροετοίμαστοι στο μάθημα,
- δεν γνωρίζουν τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας,
- είναι προσκολλημένοι στο σχολικό βιβλίο,
- είναι αδιάφοροι για τους μαθητές τους
Ταρατόρη και Σακελλάρη, 2005,
2005

19. 1η ερώτηση Τη στιγμή που δημοσιεύθηκε το άρθρο (2006),
ποιος ήταν ο πιο ψηλός ολοκληρωμένος πύργος;

20. 2η ερώτηση
Τι είδους πληροφορίες μας δίνει το σχήμα 1;
Α. μια σύγκριση του ύψους των διαφόρων
κτηρίων
Β. τον συνολικό αριθμό των κτηρίων σε
διάφορες πόλεις
Γ. τον αριθμό των κτηρίων που ξεπερνούν
ένα ορισμένο ύψος σε διάφορες πόλεις
Δ. πληροφορίες για τον αρχιτεκτονικό
ρυθμό κτηρίων σε διάφορες πόλεις.

21. 3η ερώτηση Το Ράντισον SAS Πλάζα στο Όσλο της Νορβηγίας
έχει ύψος μόνο 117 μέτρα. Γιατί συμπεριλαμβάνεται στο σχήμα 2;

22. ‘‘η εκπαιδευτική αξιολόγηση ορίζεται ως η συστηματική και
οργανωμένη διαδικασία, κατά την οποία διεργασίες, συστήματα,
άτομα, μέσα ή αποτελέσματα ενός εκπαιδευτικού μηχανισμού
εκτιμώνται με βάση προκαθορισμένα κριτήρια και μέσα και
προκαθορισμένους σκοπούς’’ (Δημητρόπουλος, 1998)

23. Βασικός σκοπός της αξιολόγησης είναι «να καταλήξουμε σε
αποφάνσεις σχετικά με την συνολική ποιότητα του εκπαιδευτικού και της
ικανότητάς του να φέρνει εις πέρας προκαθορισμένα καθήκοντα. Η όλη
διαδικασία καταλήγει μια μορφή συνολικής βαθμολόγησης η οποία
γίνεται είτε στην αριθμητική κλίμακα (λ.χ. 78/90) είτε ποιοτικά (λ.χ.
επαρκής ή μη επαρκής)» (Hoover, 2008: 7).

24. (α) η κατοχή του γνωστικού αντικειμένου
(β) η εγκαθίδρυση ενός περιβάλλοντος σεβασμού
(γ) η δημιουργία κλίματος κατάλληλου για μάθηση
(δ) ο χειρισμός της συμπεριφοράς των μαθητών
(ε) η χρήση των ερωτήσεων και της συζήτησης ως
διδακτικών μεθόδων
(στ) η ενεργός εμπλοκή των μαθητών στην μάθηση
(Charlotte Danielson στους Hoover και Nolan 2008: 175-6)

25. (α) η επάρκεια του/της εκπαιδευτικού σε ό,τι αφορά στο γνωστικό
του/της αντικείμενο
(β) ο αποτελεσματικός σχεδιασμός της διδασκαλίας
(γ) η αποτελεσματική αξιολόγηση των μαθητών
(δ) η καλή επικοινωνία εκπαιδευτικού – μαθητών
(ε) η εφαρμογή των τεχνικών που θα επιτρέψουν τη δημιουργία
ενός παραγωγικού μαθησιακού περιβάλλοντος
(στ) το να έχει ο/η εκπαιδευτικός υψηλές προσδοκίες από τους
μαθητές του και την παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης
Ribas στους Hoover και Nolan 2008: 176-178

26. (α) η ουσιαστική και εις βάθος κατανόηση του μαθήματος
(β) η διεξαγωγή ενός μακροχρόνιου αλλά και καθημερινού
σχεδιασμού της διδασκαλίας.
(γ) η χρησιμοποίηση πλειάδας διδακτικών στρατηγικών
που εμπλέκουν τους μαθητές σε μια ενεργό συμμετοχή
στο μάθημα.
(δ) η συχνή αξιολόγηση των μαθητών του, η
ανατροφοδότηση και η χρησιμοποίηση της
αξιολόγησης για το σχεδιασμό της διδασκαλίας.

27. (ε) η δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος μάθησης
και η διαχείριση της συμπεριφοράς των μαθητών
(στ) ο σεβασμός της διαφορετικότητας των μαθητών
(ζ) η επιμόρφωση και η δια βίου επαγγελματική
ανάπτυξη
(η) ο βαθμός συνεργασίας με την οικογένεια των
μαθητών και τους συναδέλφους τους
Hoover και Nolan 2008: 178-179

28. (α) αξιολόγηση βάσει συμβολαίου (συμφωνούνται από κοινού η
τάξη και το μάθημα το οποίο θα κληθεί να διδάξει ο/η εκπαιδευτικός, αλλά
και τα κριτήρια αξιολόγησης τα οποία θα χρησιμοποιήσει ο αξιολογητής),
(β) η διαπίστωση της απόδοσης των μαθητών (μετά από μια ή
περισσότερες διδασκαλίες ελέγχεται τι έμαθαν οι μαθητές),
(γ) η αλληλοαξιολόγηση (όπου αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί
ενός σχολείου μεταξύ τους),
(δ) η διαμόρφωση ατομικού αρχείου (portofolio) στο οποίο
καταχωρίζεται το επιστημονικό και διδακτικό έργο του/της εκπαιδευτικού

29. (ε) τα σχέδια διδασκαλίας του/της,
(στ) ορισμένες ενδεικτικές εργασίες των μαθητών του/της,
(ζ) το συμπληρωμένο έντυπο αυτοαξιολόγησης,
(η) η επιμόρφωσή του/της και τα διοικητικά καθήκοντά
του/της
(θ) οι γραπτές εξετάσεις (είτε για διορισμό είτε για
ανάληψη επιτελικών θέσεων λ.χ. διευθυντών ή
σχολικών συμβούλων) και
(ι) η διαπίστωση της παιδαγωγικής και επιστημονικής
επάρκειας (Δημητρόπουλος, 1998: 261 – 266)

31. Στις ευρωπαϊκές χώρες τηρούνται τρία μοντέλα σε ό,τι
αφορά στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών:
(α) το μοντέλο του δημόσιου διοικητικού ελέγχου των
εκπαιδευτικών ως ατόμων και της εκπαιδευτικής πράξης.
(β) το μοντέλο της απόδοσης λόγου στην κοινωνία και
(γ) το μοντέλο του αυτοελέγχου με σκοπό την βελτίωση
και την ανάπτυξη του σχολείου (Σολομών, 1998)

34. 1. Η διαδικασία αξιολόγησης μετακινείται από τους
εκπαιδευτικούς στη σχολική μονάδα
2. η αξιολόγηση έχει τη μορφή ελέγχου της εκπλήρωσης
συγκεκριμένων στόχων οι οποίοι, όμως, εξειδικεύονται και όχι τη
συμμόρφωσης σε κεντρικές εντολές.
3. ο εκπαιδευτικός αναπτύσσεται επαγγελματικά μέσω της
αξιολόγησης και βελτιώνει την ποιότητα του έργου του.
4. η εσωτερική και η εξωτερική αξιολόγηση
αλληλοσυσχετίζονται .

35. 1. το εκπαιδευτικό περιβάλλον
2. ο σχεδιασμός, ο προγραμματισμός
και η προετοιμασία της διδασκαλίας σε
ευρύτερη ενότητα μαθημάτων
3. η διεξαγωγή της διδασκαλίας και
η αξιολόγηση των μαθητών
4. υπηρεσιακή συνέπεια και
επάρκεια
5. επιστημονική και επαγγελματική
ανάπτυξη

36. 1. το εκπαιδευτικό περιβάλλον
- οι διαπροσωπικές σχέσεις
- οι προσδοκίες των εκπαιδευτικών
από τους μαθητές
- o σεβασμός στις διαφορές
(εθνικές, κοινωνικές, θρησκευτικές κ.ά.)
των μαθητών,
- η ερμηνεία των βαθύτερων αιτιών
της συμπεριφοράς των μαθητών
- η εφαρμογή κανόνων ομαλής
διεξαγωγής της διδασκαλίας.

37. 2. ο σχεδιασμός,
ο προγραμματισμός και
η προετοιμασία της διδασκαλίας
σε ευρύτερη ενότητα μαθημάτων
- αξιοποίηση των προϋπαρχουσών
γνώσεων των εκπαιδευόμενων,
- μέριμνα για τα γνωστικά κενά από
προηγούμενες σχολικές χρονιές
- ανάθεση ομαδικών εργασιών
- η διεξαγωγή μακρο-προγραμματισμού
παράδοσης της διδακτέας ύλης (σε
επίπεδο έτους),
- η υιοθέτηση μεθόδων διερευνητικής
μάθησης,
- η υποστήριξη της κριτικής και της
δημιουργικής σκέψης,

38. 3. η διεξαγωγή της διδασκαλίας
και η αξιολόγηση των μαθητών
- η σύνδεση του περιεχομένου του
μαθήματος με την επικαιρότητα και
τις εμπειρίες των μαθητών
- η εφαρμογή των γνώσεων που
έχουν κατακτήσει οι μαθητές τους,
- η κινητοποίηση του συνόλου των
μαθητών,
- η αξιοποίηση πρόσθετου εκπαιδευτικού
υλικού,
- η ολοκλήρωση της διδασκαλίας εντός
του διδακτικού σαρανταπενταλέπτου
- η εμπλοκή των μαθητών τους σε
διαθεματικές εργασίες

39. 4. υπηρεσιακή συνέπεια
και επάρκεια
- η έγκαιρη προσέλευση στο
σχολείο
- η συμμετοχή στη λήψη και
εφαρμογή των αποφάσεων του
συλλόγου διδασκόντων
- η κατάθεση δικών τους
προτάσεων για την καλύτερη
λειτουργία του σχολείου
- η ανταπόκριση στις σύνθετες
ψυχοπαιδαγωγικές και διδακτικές
απαιτήσεις της σχολικής τάξης,
- η συμμετοχή στις εκδηλώσεις της
τάξης και του σχολείου

40. 5. επιστημονική και
επαγγελματική ανάπτυξη
- η κατοχή ή μη πρόσθετων
προσόντων (δεύτερο πτυχίο Α.Ε.Ι./Τ.Ε.Ι.,
μεταπτυχιακό δίπλωμα, διδακτορικό, πιστοποίηση
επιπέδου Β2 (Lower) σε μια ξένη γλώσσα και
η πιστοποίηση στους υπολογιστές).
- η άσκηση διοικητικών καθηκόντων
(π.χ. έχουν διατελέσει διευθυντές, μέλη Κεντρικής
Επιτροπής Πανελλαδικών Εξετάσεων, πρόεδροι σε
Βαθμολογικά Κέντρα Πανελλαδικών Εξετάσεων ),
- η διδασκαλία βάσει του Π.Δ. 407 στην
τριτοβάθμια εκπαίδευση
- οι εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια
- η συγγραφή διδακτικών βιβλίων
- η διενέργεια επιστημονικής έρευνας

41. «με τους βαθμούς 1 έως 6 (σ.σ. που συνιστούν την χαμηλότερη
βαθμολογία της δεκάβαθμης κλίμακας) βαθμολογείται ποσοστό 15% των
υπαλλήλων».
7ο άρθρο (Ανώτατα ποσοστά ανά κλίμακα βαθμολόγησης)

42. Σε πολλά σημεία του προεδρικού
διατάγματος επαναλαμβάνεται μονότονα η φράση ότι ο
εκπαιδευτικός μπορεί να υιοθετήσει όποια μέθοδο διδασκαλίας
κρίνει ως προσφορότερη, ενώ οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνονται να
εμπλέκουν τους μαθητές τους σε όποιες δραστηριότητες κρίνουν
«παιδαγωγικά κατάλληλες με βάση την ηλικία τους, τα
διαφοροποιημένα κοινωνικο-πολιτισμικά δεδομένα της σχολικής
μονάδας και τη φύση του διδασκόμενου μαθήματος»
(κατηγορία 3, κριτήριο γ (βαθμός κινητοποίησης των
μαθησιακών διαδικασιών), σελίδα 21 του προεδρικού
διατάγματος 152/2013)

43. Σχέδια Καλών Πρακτικών:
www.zeus.pi-schools.gr/epimorfosi/library/kp/
& Αριστεία και Καινοτομία: www.excellence.sch.gr

45. Ανάμεσα στα θετικά σημεία του Προτύπου – Πειραματικού
Γυμνασίου κατά το σχολικό έτος 2013 – 2014 Αγίων Αναργύρων
ξεχωρίζουν:
(α) το πολύ υψηλό γνωστικό επίπεδο των μαθητών ιδιαιτέρως
στην α΄ τάξη,
(β) η παραγωγή διδακτικού υλικού από τους ίδιους τους
εκπαιδευτικούς,
(γ) η διαδικασία της αξιολόγησης η οποία εξασφάλισε ένα
υψηλό επίπεδο διδακτικής και παιδαγωγικής κατάρτισης,
(δ) το ενεργό ενδιαφέρον του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
για τα θέματα του σχολείου,
(ε) η άμεση ενημέρωση των γονέων για τα παιδιά τους μέσω της
αποστολής γραπτών μηνυμάτων (sms).
(στ) η λειτουργία τμημάτων ενισχυτικής διδασκαλίας στα
Μαθηματικά και στη Νεοελληνική Γλώσσα

48. Σύμφωνα με τον Bernstein το
εκπαιδευτικό σύστημα είναι ένας
χώρος, όπου διαφορετικές
κοινωνικές και πολιτικές ομάδες
αγωνίζονται, αντιπαρατίθενται ή
αναπτύσσουν στρατηγικές
συνεργασίες μεταξύ τους, για να
επιβάλλουν τους δικούς τους
στόχους και τα δικά τους κριτήρια.

49. ‘Η ισχυρή βάση του πελατειακού συστήματος εξουσίας
παρεμποδίζει την καθιέρωση και λειτουργία θεσμών, όπως της
αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, που θα μπορούσαν να
συμβάλλουν καταλυτικά στην ορθολογικοποίηση του εκπαιδευτικού
συστήματος και την τροχιοδρόμησή του σε μια πορεία συνεχούς
αυτοβελτίωσης, ώστε να ανταποκριθεί στο αίτημα της ποιότητας ως
κομβικού στοιχείου όλης της εκπαιδευτικής διαδικασίας’’
(Χαραλάμπους και Γκανάκας, 2006).

50. επιλογικά …
από την εκπαίδευση των τριών R
(Reading, wRiting, aRithmetic)
περάσαμε στις μέρες μας στην εκπαίδευση
των τριών C
(Children, Computer, Communication)
και έχουμε θέσει ως βασικό μακροπρόθεσμό στόχο να
περάσουμε στην εκπαίδευση των τριών L
(Life Long Learning)

51. Είτε πρόκειται για τη διδασκαλία της φιλοσοφίας
είτε για οποιαδήποτε άλλη διδασκαλία,
πρέπει να μεταδίδουμε κάτι ζωντανό.
Δεν μπορώ να μην σκεφτώ την όμορφη διατύπωση του
γενικού επιθεωρητή Jacques Desjardins
όταν προσδιόριζε το ιδεώδες του εκπαιδευτικού
«Δεν διδάσκουμε μόνο αυτό που γνωρίζουμε,
διδάσκουμε αυτό που είμαστε».
Jacqeline de Romilly
Πόσο επίκαιρη είναι σήμερα η αθηναϊκή δημοκρατία;

52. Σας ευχαριστώ
για την
προσοχή σας