Literatura galega contemporánea (esquema despregable)Román Landín
Esquema da literatura galega contemporánea incluído no libro "LIngua Galega e Literatura 4º ESO" de Edicións Xerais de Galicia. Edición de 2012. Autoría: Agustín fernández Paz e outros.
Presentación sobre as vangardas en Europa e Galiza elaborada por Rosa Salgueiro (www.rosasalgueiro.com) e adaptada por Fernando Blanco (CPI Mnauel Padín Truiteiro de Soutomaior). É un material introdutorio previo á explicación de Manuel Antonio. Foi elaborado para 4º de ESO, para ocupar unha única sesión de clase, pero tamén se podería empregar en 2º de bacharelato ampliando a información.
Podedes consultar tamén dúas versións ampliadas con textos e máis cadros, unha enviada por Noemí Pazó e outra de Carme Moure. En: http://www.rosasalgueiro.com/litera.htm
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)Román Landín
Esquema da literatura galega contemporánea incluído no libro "LIngua Galega e Literatura 4º ESO" de Edicións Xerais de Galicia. Edición de 2012. Autoría: Agustín fernández Paz e outros.
Presentación sobre as vangardas en Europa e Galiza elaborada por Rosa Salgueiro (www.rosasalgueiro.com) e adaptada por Fernando Blanco (CPI Mnauel Padín Truiteiro de Soutomaior). É un material introdutorio previo á explicación de Manuel Antonio. Foi elaborado para 4º de ESO, para ocupar unha única sesión de clase, pero tamén se podería empregar en 2º de bacharelato ampliando a información.
Podedes consultar tamén dúas versións ampliadas con textos e máis cadros, unha enviada por Noemí Pazó e outra de Carme Moure. En: http://www.rosasalgueiro.com/litera.htm
Foi neste primeiro terzo do s.XX, especialmente entre 1916 e 1936, cando se consolidou a narrativa galega contemporánea, grazas á aparición dun espazo político e cultural de carácter galeguista, impulsado polas Irmandades da Fala, e á creación de pequenas editoriais( Céltiga, Lar...) que favoreceron a publicacion de obras en galego.
Os narradores das Irmandades son coetáneos dos compoñentes do Grupo Nós e comparten con eles os mesmos ideais galeguistas pero, en xeral, adicáronse máis á poesía e ao teatro. Entre os autores máis representativos podemos citar a Xosé Lesta Meis (1887-1930), autor de tres obras narrativas: Manecho o da rúa (1926), Estebo (1927) e Abellas de ouro (1928)..Leandro Carré Alvarellos (1885-1967); Xaime Quintanilla (1898-1936) e Armando Cotarelo Valledor (1879-1950).
2. Poesía social: Movemento poético español dos anos 1950 y 1960.
- denuncia das condicións políticas e sociais dol país
- reivindicación da liberdade de opinión e manifestación, limitada pola ditadura del xeneral Franco.
SITUACIÓN SOCIO-POLÍTICA :
dictadura franquista
forte represión
falta de medios materiales
atraso económico
-sometida a un réxime autoritario -
aislado internacionalmente,
convivecon
Ley de censura:
(redactada en 1938 y
vigente hasta 1966) que
permite censura previa.
Este movemento foi de moi corta duración.
Os seus expoñentes puxeron en perigo as súas vidas
pola reivindicación da liberdade no medio da opresión.
3. TEMÁTICA:
Critica supresión da libertade de expresión
Pretende motivar á poboación, reclamar dereitos fundamentais, non conformarse có statu quo da ditadura.
Céntrase:
Na sordidez de lo cotidiano, a inxusticia social, a miseria, o traballo mecánico, a vida sen horizonte
Realismo de carácter revolucionario e testimonialista.
Reivindicación da liberdade ante a censura e as presións oficiais contra os opositores ao réxime.
Preocupación por España dende unha perspectiva política.
Mostra a realidade do país, denuncia os problemas da nación.
Apoia aos máis desfavorecidos.
4. NON proposta persoal sentimental íntima ou lírica común.
Lenguaxe coloquial, directo, claro, de fácil entendimento para calquera tipo de público lector: Obxetivo: chegar á maior cantidade de persoas posible.
Contido: centro da composición, más relevante que la estética (A estética está subordinada ao contido).
Non prescinde de metáforas, imaxes e outros recursos estilísticos de redacción literaria. Palabras seleccionadas moi concisas para reducir a marxe de
interpretación.
Non formaban un grupo compacto de autores cunha homoxeneidade de estilo Cada autor constitúese individualmente.
Estética de la poesía social: dúas tendencias:
realidade poetizada: mentalidade crítica. Evitan sentimentalismo e emoción directa utilizando varios recursos: quiebros irónicos,
viñetas históricas, ambigüedades,...
autores conmocionados pola realidade y non tan críticos. Poesía visionaria e máis contemplativa, centrada nas calores da natureza y
do home.
ESTÉTICA:
5. Verso libre,
Preocupación xeral por
España.
Denuncia da situación.
CARACTERÍSTICAS:
Plantéanse problemas que afectan á cidadanía.
Centralízase máis no épico.
Adoita empregarse coma método de denuncia,
testimonio ou protesta.
6. En 1902 casouse en Foz con Ramona Bello Maiña e é neste momento de loita social onde Noriega
publicará poesías cívicas ácidas que farán que perda o seu sitio en Foz, dando lugar a un traslado forzoso a Calvo de
Randín.
De súa estancia en Foz destacan Montañeses e as poesías cívicas que provocarán a pérdida do seu trabllo de
mestre nesta localidade: Acción Galega, Pra os Mozos, En Boa Hora (anteriores todas a 1910).
ANTONIO NORIEGA VARELA
(Mondoñedo,1869 - Vivero, 1947)
Foi un periodista e poeta español , encadrado na
literatura galega coma un dos representantes
poéticos das Irmandades da Fala.
Ademáis da súa labor periodística proagrarista na
revista anticaciquil Guau, guau, Noriega Varela
iniciou en 1904 a súa trayectoria poética coa
publicación dun poemario titulado Montañesas (a
partir do cual foi coñecido polol sobrenombre de
"poeta da montaña").
Poesía: dúas grandes tendencias:
-(Entre 1895 e 1913) composiciones
costumbristas, na liña do ruralismo do século XIX. Estos
poemas caracterizanse musicalidad de raigame popular e
por temática paisaxística e campesiña.
-(A partir de mediados da década de 1910),
reflexa influencia modernista provocada pola súa lectura
de Rubén Darío, quen tivo unha faceta de poeta social e
cívico.
. Su poesíaculta e refinada. Paisaxismo abandoa o
costumista e adopta unha perspectiva impresionista.
Notas: O movemento agrarista e as súas demandas serviron de plataforma para movementos políticos tan distintos como o liberalismo, o socialismo ou
o populismo.
O caciquismo é unha forma distorsionada de goberno local onde un líder político ten un dominio total dunha sociedade do ámbito rural expresada como
un clientelismo político.
As Irmandades da Fala foi unha organización española de ideoloxía nacionalista galega activa entre 1916 e 1931
7. ¡Heróica mocedade!, retadora,
¡o cume asalta da ceñuda serra!,
que x’ acobarda a noite e chor’ a aurora...
¡Heróica mocedade!, dálle guerra
â tiranía, y-apresur’a hora
en que trunfante s’ erg’ a nosa terra.
Esta vea civil e combativa
foi froito dun momentáneo
compromiso con algúns
amigos, como se viu, pois
deseguida renegaría dela e
expurgaría estes poemas,
que non voltou a recoller en
libro.
8. Grazas pola súa atención!
Traballo realizadopor:
Laura Fernández e Ainhoa Ameal
F I N