Jon Barnes, IHRB

3. “ျပႆနာေသးေသးေလးေတြကို
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေျပာတုန္းက သူတုိ႔က
ဂ႐ုမစုိက္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေတာ္တုိ႔က
ျပႆနာအႀကီးႀကီးကို ဖန္တီးခဲ့ရတာ။”

4.  နစ္နာမႈဆုိတာဘာလဲ။
◦ “ဥပေဒအရ၊ ကန္ထ႐ုိက္စာခ်ဳပ္အရ၊ ရွင္းလင္းစြာကတိေပး၍ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊
မေပးဘဲႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဓေလ့ထုံးတမ္း အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ မွ်တမႈ၏
ေယဘုယ်ယူဆမႈမ်ားအရ ေသာ္လည္းေကာင္း တစ္စုံတစ္ေယာက္ သုိ႔မဟုတ္
အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕၏ ခံစားပုိင္ခြင့္ကုိ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့စြာ မေပးျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။”
◦ “စြပ္စြဲထားသည့္ အေရးကိစၥတစ္စုံတစ္ရာ အတြက္ တုိင္ၾကားမႈမ်ား သုိ႔မဟုတ္
နစ္နာမႈမ်ားကို ရည္ညႊန္း သကဲ႔သို႔ ကုမၸဏီ (သို႔) ကန္ထ႐ုိက္၏ လုပ္ေဆာင္မႈ
မ်ား၏ ရလဒ္အျဖစ္ ယူဆၾကသည့္ သုိ႔မဟုတ္ အမွန္တကယ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္
ပ်က္စီးမႈ၊ သက္ေရာက္မႈ သုိ႔မဟုတ္ မေက်နပ္မႈ တစ္ခုခုလည္း ျဖစ္သည္။″
အေျခခံ သေဘာတရားမ်ား

5.  ကုစားမႈဆုိတာ ဘာလဲ။
◦ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ျခင္း
◦ တစ္စုံတစ္ရာေသာ လုပ္ငန္း သုိ႔မဟုတ္ ဆက္ဆံေရးကို ရပ္တန္႔
ၿခင္း သုိ႔မဟုတ္ ထပ္မံမျဖစ္ေစေရး အာမခံခ်က္မ်ားျဖင့္
ေနာက္ထပ္ ထိခုိက္မႈမ်ားကုိ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ျခင္း။
◦ နစ္နာေၾကးေပးျခင္း (ေငြေရးေၾကးေရး သုိ႔မဟုတ္ ေငြေရးေၾကးေရး
မဟုတ္ေသာ)
◦ ျပန္လည္အပ္ႏွင္းျခင္း၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ျခင္း
◦ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ အေရးယူျခင္း
◦ သက္ဆုိင္သူမ်ားသေဘာတူသည့္ ကုစားမႈ၏ အျခားပုံစံအခ်ဳိ႕

6.  ကုစားခံပုိင္ခြင့္သည္ပင္လွ်င္
လူအခြင့္အေရးတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။
◦ တာ၀န္ခံမႈ
◦ တရားမွ်တမႈ
◦ မွ်တမႈ
 ပုိမုိေကာင္းမြန္ေသာရလဒ္မ်ားႏွင့္ အျပန္
အလွန္ခ်ိတ္ဆက္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္
သည္။
 လက္ရွိ ၿမန္မာႏုိင္ငံ၌ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို
ေၿဖရွင္းရန္ ေရြးခ်ယ္စရာ အၿခား
ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား နည္းပါးမႈ
Prevention
Stakeholder
Engagement
Addressing
Grievances

8. စီးပြားေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢလမ္းညႊန္ အေျခခံမူမ်ား-
မ႑ဳိင္ သုံးရပ္

9. IPIECA - Community grievance mechanisms in the oil and gas
industry. A manual for implementing operational-level grievance
mechanisms and designing corporate frameworks (2015)

10. “နစ္နာမႈကုစားေရးယႏၱယားသည္ ယင္းကို အသံုးၿပဳမည္႔သူမ်ားက သိရွိ၍ ယံုၾကည္မႈရွိၿပီး
အသံုးၿပဳႏွိင္ မွသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ၿပည္႕ေၿမာက္ႏွိင္မည္ ၿဖစ္သည္။"
• တရား၀င္ျဖစ္မႈ- သက္ဆုိင္ပတ္သက္သူမ်ားၾကား ယုံၾကည္မႈျမႇင့္တင္ရန္
• လက္လွမ္းမီရယူသုံးစြဲမႈ- ရည္ရြယ္ထားသည့္ သက္ဆုိင္ပတ္သက္သည့္အဖြဲ႕မ်ား
အားလုံးသိရွိၿပီးျဖစ္ကာ လက္လွမ္းမီရယူသုံးစြဲရာတြင္ႀကဳံေတြ႕ရသည့္ အတားအဆီး မ်ားကို
ကူညီေျဖရွင္းေပးသည္။
• ႀကဳိတင္ခန္႔မွန္းႏုုိင္မႈ- ရွင္းလင္းေသာလုပ္ထုံးလုပ္နည္း၊ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ ရလဒ္မ်ား
• ညီမွ်မႈ- သက္ဆုိင္သူအားလုံးႏွင္႔ မွ်တစြာ၊ အသိေပးၿပီး ေလးစားသမႈျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္
ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေစသည္။
• ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ- တိုးတက္မႈမ်ားကို သက္ဆုိင္သူမ်ားအား မျပတ္အသိေပးသည္။
• အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ကုိက္ညီမႈ- လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ညီေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ာႏွင့္ ရလဒ္မ်ား
• စဥ္ဆက္မျပတ္သင္ယူျခင္း- ထပ္ျဖစ္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ဆက္ျဖစ္ျခင္းတုိ႔ကို ႀကဳိတင္ ကာကြယ္ရန္
ရရွိခဲ့သည့္ သင္ခန္းစာမ်ားကုိ ေဖာ္ထုတ္သည္။
• ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္မႈအေပၚအေျခခံျခင္း- အသုံး၀င္သည့္ ေဆာင္ရြက္မည့္နည္း ကို
တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးသည္။
စီးပြားေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢလမ္းညႊန္ အေျခခံမူမ်ား
လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈအဆင့္ နစ္နာမႈကုစားေရးအတြက္ “ထိေရာက္ေသာ စံႏႈန္း”

11. ေစာစီးစြာႏွင့္ လက္လွမ္းမီိမႈရွိျခင္း
ရွင္းလင္းေသာ လုပ္ငန္းစဥ္
မွ်တေသာ လုပ္ငန္းစဥ္
ပုိမုိႀကီးမားေသာ လုပ္ငန္းစဥ္၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္

12.  တုိင္ၾကားမႈမ်ား ျမင့္တက္မလာမီ နစ္နာမႈမ်ားကို ေစာစီးစြာေျဖရွင္းပါ။
◦ လုပ္ငန္းကို မ်ားမ်ားစားစားမတင္မီ- သက္ေရာက္မႈမ်ားစတင္ခ်ိန္တြင္ ေကာင္းမြန္စြာ
ျပင္ဆင္ထားသည့္ နစ္နာမႈကုစားေရး ယႏၱယားတစ္ခု အသင့္ ျဖစ္ရွိပါေစ။
တည္ေဆာက္ေရးအပုိင္းအတြက္ အသင့္ျဖစ္ပါေစ။
 ရည္ရြယ္ထားသည့္ သက္ဆုိင္ပတ္သက္သည့္ အဖြဲ႕မ်ားအားလုံးကုိ
သိေအာင္လုပ္ထားပါ။
 ကြဲျပားျခားနားေသာ နည္းလမ္းမ်ားစြာမွ လက္လွမ္းမီရယူသုံးစြဲႏုိင္ျခင္း
◦ စာျဖင့္ေရးသားတုိင္ၾကားမႈမ်ားမွသာမဟုတ္
◦ ေဒသခံဘာသာစကားကို အသုံးျပဳမႈ
◦ သုိ႔ေသာ္လည္း တူညီေသာ လုပ္ငန္းစဥ္တြင္သာ အဆုံးသတ္။
ေစာစီးစြာႏွင့္ လက္လွမ္းမီိမႈရွိျခင္း

13.  တရား၀င္/စာျဖင့္ေရးသားထားေသာ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ရပ္ထားပါ-
ၿပီးလွ်င္ လုိက္နာပါ။
◦ ႀကဳံသလုိ တုံ႔ျပန္မႈမ်ား၏ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏုိင္ေျခကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ။
 ခန္႔မွန္းရလြယ္ေအာင္လုပ္ပါ- ရွင္းလင္းေသာ လုပ္ငန္းစဥ္၊ အခ်ိန္
ဇယားႏွင့္ ရလဒ္မ်ား
 ပြင့္လင္းျမင္သာေအာင္ လုပ္ပါ။ တုိးတက္မႈမ်ားအား သက္ဆုိင္
သူမ်ားကုိ မျပတ္အသိေပးပါ။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ သည္
ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ျခင္းကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည္။
Early & accessibleရွင္းလင္းေသာ လုပ္ငန္းစဥ္

14. IPIECA - Community grievance mechanisms in the oil and
gas industry. A manual for implementing operational-
level grievance mechanisms and designing corporate
frameworks (2015)
နစ္နာမႈကုစားေရး လုပ္ငန္းစဥ္
တစ္ခုရွိ သမား႐ုိးက် အဆင့္မ်ား
၁။ လက္ခံရရွိ
၂။ အသိအမွတ္ျပဳ
၃။ ဆန္းစစ္ျခင္းႏွင့္ တာ၀န္ေပးျခင္း
၄။ စုံစမ္းစစ္ေဆးျခင္း
၅။ တုံ႔ျပန္ျခင္း
၅။ ေနာက္ဆက္တြဲလုိက္ျခင္းႏွင့္ ပိတ္သိမ္းျခင္း
၆(က)။ ေအာင္ျမင္စြာေျဖရွင္းျခင္း ၆(ခ)။ အသနားခံျခင္း

15. IIED, Dispute or Dialogue:
Community Perspectives on
Company-Led Grievance
Mechanisms (2013)
And this is what
the process may
look like when
implemented
within a company
…

16.  သက္ဆုိင္သူမ်ားအားလုံး မွ်တစြာျဖင့္ အသိေပးၿပီး ေလးေလးစားစားျဖင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံႏုိင္ေစရန္
◦ လူအမ်ားအား ေလးစားမႈႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာတုိ႔ျဖင့္ ဆက္ဆံပါ
 ယင္းကို အသုံးျပဳသူမ်ား၏ အျမင္တြင္ ယုံၾကည္ကုိစားမႈရွိၿပီး ယုံၾကည္စိတ္ခ်စြာ အသုံးျပဳပါေစ။
◦ အသုံးျပဳသူမ်ား တုိင္ၾကားမႈတစ္ခုျပဳလုပ္ခဲ့လွ်င္ မွ်တၿပီး ဓမၼဒိဌာန္က်က် ဆက္ဆံခံရမည္ဟူေသာ
ယုံၾကည္မႈရွိရမည္။
 ညီမွ်စြာ -ကုမၸဏီႏွင့္ တုိင္ၾကားသူၾကားရွိေနမည့္ ပါ၀ါ သုိ႔မဟုတ္ အသိပညာမညီမွ်မႈကို ေျဖရွင္းျခင္း
◦ အၾကံဥာဏ္/သက္ဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈ ရယူသုံးစြဲႏိုင္ရန္ေဆာင္ရြက္ျခင္း
 ထိခုိက္နစ္နာမႈႏွင့္ လက္တုံ႔ျပန္မႈတုိ႔မွ အကာအကြယ္ေပးျခင္း
 လုိသလုိအသုံးခ်ျခင္းအတြက္ အခြင့္အလမ္းအကန္႔အသတ္ျဖစ္ေစရန္ အမွီအခုိကင္းလြတ္မႈ လုံေလာက္
စြာရွိပါေစ။
 ကုစားမႈမ်ားအျပည့္အ၀အသုံးျပဳျခင္း-အထူးသျဖင့္ လက္တုံ႔ျပန္မႈမရွိဆုိေသာ ကတိက၀တ္
◦ ထိုသုိ႔ျပဳလုပ္ရန္ အေျခခံအေၾကာင္းတရားကို ေျဖရွင္းရန္လုိအပ္သည္။
◦ ပုိမုိေကာင္းမြန္ေသာ အေျဖတစ္ခုထြက္ေပၚလာႏိုင္ရန္ ျပႆနာမ်ားကို အတူတကြေျဖရွင္းျခင္း
မွ်တေသာ လုပ္ငန္းစဥ္

17.  ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ အေပၚအေျခခံျခင္း
 ဒီဇုိင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးတုိင္ပင္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ အသုံး၀င္ဆုံးျဖစ္ေအာင္ မည္သုိ႔ ျပဳလုပ္မည္နည္း၊
ရည္ရြယ္ထားသည့္အတုိင္း အလုပ္ျဖစ္၊ မျဖစ္၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ကုိ အစီရင္ခံ။
 ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔ေသာ ရပ္ရြာထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေအာင္ေဆာင္ရြက္
 စဥ္ဆက္မျပတ္သင္ယူျခင္း- ထပ္မံ သုိ႔မဟုတ္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚျခင္းကို ႀကဳိတင္ ကာကြယ္ရန္
သင္ယူခဲ့သည့္သင္ခန္းစာမ်ားကုိ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္။
 တုိးၿမွင္႔ရန္ အခြင့္အလမ္းအျဖစ္ ခံယူ
 တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ၏ နစ္နာမႈမ်ားသာမက ျဖစ္ပြားမူသည္ ပံုစံတစ္ခုသဖြယ္
ထြက္ေပၚလာၿခင္းရွိ၊မရိွ သံုးသပ္ပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရသည္ကို
ပုိၿပီးနက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္းနားလည္ေအာင္ ႀကဳိးပမ္းပါ။
 ယင္းသည္ အမ်ဳိးသားကုစားမႈ ‘ေဂဟစနစ္’ ႏွင့္အံ၀င္သလားကို နားလည္းျခင္း။
◦ အျခားျပင္ပ ယႏၱယားမ်ား သုိ႔မဟုတ္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားသည္ ပုိမုိေကာင္းမြန္သည့္ အစား
ထုိး သုိ႔မဟုတ္ ေနာက္ထပ္ျဖည့္စြက္စရာျဖစ္ဖြယ္ရွိသည္။
◦ အျခားကုစားမႈမ်ားကုိ ရယူသုံးစြဲရန္ ပိတ္မထားပါႏွင့္
ပုိမုိႀကီးမားေသာ လုပ္ငန္းစဥ္၏ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္

18.  ကုမၸဏီမ်ား နားလည္ရန္ လုိအပ္သည္မွာ
◦ တုိင္းျပည္၏ လူမႈ-ႏုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းႏွင့္ ေဒသဓေလ့ႏွင့္ ခ်ည္းကပ္
သည့္နည္းလမ္းမ်ား
◦ တုိင္းျပည္တြင္ ကုစားမႈမ်ားေဆာင္ရြက္သည့္ သမုိင္း- အတိတ္ႏွင့္
လက္ရွိ
◦ ကုစားမႈ “ေဂဟေဗဒ”
◦ နစ္နာမႈမ်ားႏွင့္ ကုစားမႈမ်ားအား ၾသဇာလႊမ္းမုိးရာတြင္ ၄င္းတုိ႔၏
အခန္းက႑
◦ *အစုိးရ၏ အခန္းက႑

19. ၁။ ထုတ္လုပ္ေရးဖိအား/ သတ္မွတ္ရက္မ်ား
၂၊ ကုန္က်စရိတ္ေလွ်ာ့ခ်ေရး ဖိအား
၃၊ တုိင္ၾကားမႈလက္ခံေရးဌာနႏွင့္ အျခား
လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေရးဌာနမ်ား
၄။ ကုမၸဏီ/ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား
၁။ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈအတြက္
လိုအပ္သည့္ အခ်ိန္
၂။ တုိင္ၾကားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္
၀န္ထမ္းအခ်ိန္ႏွင့္ ရင္းျမစ္မ်ား
၃။ ကိစၥကိုကိုင္တြယ္သည့္ေနရာတစ္ခုရွိ
ေသာလည္း ၄င္းတုိ႔ကုိ အင္အား
ျဖည့္ေပးထားသလား။
၄။ အမ်ဳိးသား စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား

20. နစ္နာမႈကုစားေရးလုပ္ငန္းစဥ္အမ်ားစုသည္ နစ္နာေၾကးေပးျခင္း သာမ်ားသည္။
◦ ထုိလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ေငြေပး႐ုံမွ်သာမဟုတ္ဘဲ ထိေတြ႕ဆက္ဆံၿပီး ျပႆနာ
ေျဖရွင္းျခင္းျဖစ္သင့္သည္။
ကုမၸဏီ-အစုိးရအျပန္အလွန္ဆက္ဆံေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိ။
 အထူးသျဖင့္ အစုိးရက ရပ္ရြာလူထုအား ဖိအားေပးေနလွ်င္ျဖစ္သည္။
နစ္နာမႈေျဖရွင္းျခင္းသည္ ျပႆနာမ်ားကိုေျဖရွင္းျခင္းထက္ ကုမၸဏီ၏
လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းမႈၿဖစ္္လာ ျခင္း။
ၿပန္လည္ကုစား ျခင္းအတြက္ နည္းလမ္းမ်ားသည္
ေတာင္းဆုိသူအား ထိခုိက္နစ္နာေစႏုိင္။

22. • ႏုိင္ငံစုံစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားဆုိင္ရာ OECD လမ္းညႊန္မ်ား
• ႏုိင္ငံတကာ ဘ႑ာေရးေကာ္ပုိေရးရွင္း(IFC)- ေစာင့္ၾကပ္ေရးမွဴး
• အာရွဖြံ႕ၿဖဳိးေရးဘဏ္- တာ၀န္ခံမႈ ယႏၱယား
• လုံၿခဳံေရးႏွင့္ လူအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ဆႏၵအေလ်ာက္လုိက္နာရမည့္ အေျခခံ မူမ်ား

23. ႏုိင္ငံတကာ ယႏၱယား
ယႏၱယားကို ရယူသုံးစြဲရန္
မူလလိုအပ္ခ်က္
 OECD ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ရန္
ေနရာမ်ား
 IFC လုိက္နာေဆာင္ရြက္မႈ
အၾကံေပး ေစာင့္ၾကပ္
ေရးမွဴး(CAO)
 အာရွဖြံ႕ၿဖဳိးေရး ဘဏ္
(ADB) 
 လုံၿခဳံေရးႏွင့္ လူအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ
ဆႏၵအေလ်ာက္လုိက္နာရမည့္
အေျခခံ မူမ်ား
 ျမန္မာႏုိ္င္ငံတြင္ လည္ပတ္လုပ္ကုိင္
ေနသည့္ OECD အေျခစုိက္ ကုမၸဏီ
မ်ားအတြက္။
 ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ IFC ေငြေၾကးခ်ေပး
ထားသည့္ စီမံခ်က္မ်ားအတြက္
 ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ADB
ေငြေၾကးခ်ေပး ထားသည့္
စီမံခ်က္မ်ားအတြက္
 ဆႏၵအေလ်ာက္လုိက္နာရမည့္
အေျခခံမႈမ်ားတြင္
ပါ၀င္သူမ်ားအတြက္
NGO/ကုမၸဏီ/အစုိးရမ်ား

24.  စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးအဖြဲ႕အစည္း(OECD)- ႏုိင္ငံစုံစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ OECD
လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား
◦ အစုိးရက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳေပးထားသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ႏိုင္ငံတကာ ေကာ္ပုိရိတ္တာ၀န္ခံမႈယႏၱ
ယားျဖစ္သည္။
◦ ေကာ္ပုိရိတ္အျပဳအမူအတြက္ လူမႈအေရးအရႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အရပါ တာ၀န္ယူမႈမ်ားအတြက္
စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား သတ္မွတ္ေပးထား။
◦ ေကာ္ပုိရိတ္လုပ္ငန္းမ်ား၏ ဆုိးက်ဳိးကိုခံရေသာ ရပ္ရြာမ်ား သို႔မဟုတ္ တစ္ဦးခ်င္းႏွင့္ ေကာ္ပုိေရးရွင္းမ်ား ၾကား
အျငင္းပြားမႈေျဖရွင္းျခင္းအတြက္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား ခ်မွတ္ထားသည္။
◦
 OECD ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ရန္ ေနရာမ်ား
◦ OECD လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကုိ မလုိက္နာသည့္ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ တုိင္ၾကားမႈမ်ားကုိ ၾကားသိရန္
OECD ႏုိင္ငံတုိင္းတြင္ ထားရွိသည္။
◦ အျငင္းပြားမႈေျဖရွင္းေရး ယႏၱယား- ‘သီးသန္႔လတ္တေလာေျဖရွင္းျခင္း’ လုပ္ငန္းစဥ္ဟုေခၚသည္။
အျငင္းပြားမႈမ်ားေျဖရွင္းျခင္းကို အာ႐ုံစုိက္သည္။ မ်ားအားျဖင့္ ၾကား၀င္ျဖန္ေျဖျခင္းႏွင့္
ညႇိႏႈိင္းၿဖန္ေၿဖျခင္းေဆာင္ရြက္
◦ ျမန္မာႏုိ္င္တြင္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈျပဳသည္ဟု စြပ္စြဲမႈတြင္ ‘အက်ဳိးစီးပြား’(တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္း၊ အင္န္ဂ်ီအုိ၊ အလုပ္
သမားသမဂၢ) တစ္ခုကုိ ေဖာ္ျပႏုိင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မည္သူမဆုိအသုံးျပဳႏုိင္သည္။  OECD ကုမၸဏီတစ္ခု
ျဖစ္လွ်င္

25. လမ္းညႊန္တြင္
•တုိင္ၾကားမႈတစ္ခု၏ အက်ံဳး၀င္မႈ
•OECD လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားတုိင္ၾကား
မႈတစ္ခုျပဳလုပ္ရန္ အဆင့္မ်ား
•OECD လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားတုိင္ၾကား
မႈတစ္ခုမျပဳလုပ္မီ မဟာဗ်ဴဟာ
ေျမာက္ထည့္သြင္းစဥ္းစာရမည့္အရ
ာမ်ားႏွင့္ တုိင္စာတစ္ခုေရးရန္
လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား

26.  IFC က အေထာက္အပံ့ေပးထားသည့္ စီမံခ်က္အတြက္ အမွီအခုိကင္းေသာ
ရင္းျမစ္ယႏၱယား
 အေျခအေနကို ဆန္းစစ္ေလ့လာမႈတစ္ခုျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ တုိင္ၾကားမႈတစ္ခုကို
ေျဖရွင္းေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံးအျခားနည္းလမ္းမ်ားကုိ ဆုံးျဖတ္ရာတြင္
သက္ဆုိင္သူမ်ားအား အကူအညီေပးျခင္း။
◦ ပူးတြဲအခ်က္အလက္ရွာေဖြျခင္း၊ အဓိကသက္ဆုိင္ပတ္သက္သူမ်ားၾကား ေဆြးေႏြး
မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးျခင္း၊ သက္ဆုိင္သူမ်ားၾကား အျငင္းပြားမႈမ်ားဖ်န္ေျဖေပးျခင္း
သုိ႔မဟုတ္ ေဆြးေႏြးပြဲစကား၀ုိင္း သုိ႔မဟုတ္ ပူးတြဲေစာင့္ၾကပ္ကြပ္ကဲေရး အစီအစဥ္
တစ္ခု ထူေထာင္ျခင္းတုိ႔ ပါ၀င္ႏုိင္သည္။
 ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးစီမံခ်က္မ်ားတြင္ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ သေဘာတူညီမႈ
တည္ေဆာက္ေရးတြင္ အထူးျပဳကၽြမ္းက်င္ေသာ အမွီအခုိကင္းလြတ္သည့္
ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္သူမ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္သည္။

27. IFE ေစာင့္ၾကပ္ေရးမွဴးထံ တုိင္ၾကားျခင္း။

28.  ADB တာ၀န္ခံမႈ ယႏၱယား သည္ ADB က အကူအညီ
ေပးထားသည့္ စီမံခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဆုိးဆုိးရြားရြားထိခုိက္
နစ္နာခဲ့ရသူမ်ားသည္ မိမိတုိ႔၏ ျပႆနာမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္
ေျပာဆုိၿပီး အေျဖရွာႏုိင္ကာ ADB ၏ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေရး
ဆုိင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားမလုိက္နာမႈ
စြပ္စြဲခ်က္ကို တုိင္ၾကားႏုိင္သည္။
 လုပ္ငန္း ၂ ရပ္
◦ ျပႆနာေျဖရွင္းေရး လုပ္ငန္း
◦ လုိက္နာေဆာင္ရြက္မႈ ျပန္လည္သုံးသပ္ေရး လုပ္ငန္း

30.  ဘယ္လုိလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သလဲ
 ဆႏၵအေလ်ာက္လုိက္နာရမည့္ အေျခခံမူမ်ားကုိ အေကာင္
အထည္ေဖာ္ရန္ အျမဲပ်က္ကြက္ေနသည့္ အျခားပါ၀င္သူ
တစ္ဦးဦးရွိေနလွ်င္ ပါ၀င္သူမ်ားက စုိးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကုိ
ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိၾကမည္။
◦ စုိးရိမ္ပူပန္သည့္ ပါ၀င္သူမ်ားၾကား တုိက္႐ုိက္ေဆြးေႏြးပြဲစကား၀ုိင္း
◦ မေျပလည္လွ်င္ အတြင္းေရးမွဴး႐ုံးက စိတ္၀င္စားသည္ အဖြဲ႕၀င္ မ်ားၾကား
တရား၀င္ညႇိႏႈိင္းတုိင္ပင္ေဆြးေႏြမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။
◦ ဆႏၵအေလ်ာက္လုိက္နာရမည့္ အေျခခံမူမ်ားအားေကာင္းေစမည့္
ေနာက္ထပ္လုပ္ေဆာင္မႈတစ္ခုခုျပဳလုပ္ေရးကုိ အဖြဲ႕ျဖင့္ ဆုံးျဖတ္
သြားမည္ျဖစ္သည္။