7

1. Бөлім тақырыбы:
Заман, дәуір тұлғасы
Сабақтың тақырыбы:
Ш.Мұртаза
«Тәуекел той»
әңгімесіндегі өмір
шындығы мен
«Тәуекел той»
әңгімесін оқығаннан
кейін туған ойлар...

2. 10.2.2.1. шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын
айқындау;
10.2.4.1. көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы
өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (әңгіме, өлең, әдеби және еркін
тақырыптарға шығарма) жазу
Оқу мақсат(тар)ы
Сабақ мақсаттары
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Әдеби
шығарманың тұжырымдамасы негізінде шығармадағы авторлық
идеяның өмір шындығымен байланысын айқындайды. Шығармадағы
кейіпкерлерді талдап, шығарма жазады.
Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Әдеби шығарманың
тұжырымдамасы негізінде шығармадағы авторлық идеяның өмір
шындығымен байланысын айқындайды Шығармадағы көтерілген
мәселелерге талдау жасау арқылы кейіпкерді өзіндік құндылығы
тұрғысынан талдайды, өзіндік көзқарасын білдіріп, шығарма, әңгіме
жазады.
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Әдеби
шығарманың тұжырымдамасы негізінде шығармадағы авторлық
идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау жолдарын біледі.
Шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдайды, өз
ойын дәлелді келтіріп, әдеби тақырыптарға шығарма, өлең жазады.

3. Бағалау критерийлері:
Шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен
байланысын айқындайды;
Көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау
арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс
(әңгіме, өлең, әдеби және еркін
тақырыптарға шығарма) жазады.

4. Ұйымдастыру кезеңі
Сәлеметсіздер ме, қымбатты 10-сынып оқушылары!
Қазақ әдебиеті сабағына қош келдіңіздер!
Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Ш.Мұртаза «Тәуекел той»
әңгімесіндегі өмір шындығы мен «Тәуекел той» әңгімесін
оқығаннан кейін туған ойлар...
Бүгінгі сабақта: шығармадағы авторлық идеяның өмір
шындығымен байланысын айқындай білесіңдер. Көтерілген
мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірлеріңді қосып,
шығармашылық жұмыс жазасыңдар.
Сіздердің білетіндеріңіз: Ш.Мұртаза «Тәуекел той» әңгімесінің
мазмұны, авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын
анықтайсыңдар, кейіпкерлердің бойындағы қасиеттерді талдап,
әдеби шығарма жазасыңдар.

5. Екі жақты күнделік
Шығармадан үзінді Өз пікірім
- А, жиен, тойың құтты болсын. Сеннен немді
аяйын,тойыңа құнан қой әкелдім, қабыл ал, - деп күркіреді
Сарыбай.
Құйрықты қазақы қой екен, Керімқұл ішінен: «Он мың
болып қалар» деп есепке салды. Ораза кезі болса, бағасы
одан да жоғары көтерілер еді, бірақ Ораза айы әлі алыста.
- Қонақтар тұрып қалды. Бастамаймыз ба, көке, - деп
сыбырлады асаба.
Керімқұл оны танымай қалғандай біртүрлі таңдана қарап
барып, лезде есін жиып: - Кісілер келіп болған жоқ. Сен ән
салып, домбыра тартып, жұртты алдаңқырата тұр, - деді.
- Көке, өзіңіз айтқан соң екі әншіні ерте келіп едім,
ақысын жемейсіз ғой.
Күйіп тұрған Керімқұл: - Миды ашытпай қоя тұршы, - деп
тағы да аспанға қарады.
1- тапсырма
Дескриптор:
шығармадағы
кейіпкерлердің іс-
әрекеттерін талдайды;
өз пікірін білдіреді.

6. Шығармадан үзінді Өз пікірім
- А, жиен, тойың құтты болсын. Сеннен немді
аяйын,тойыңа құнан қой әкелдім, қабыл ал, - деп күркіреді
Сарыбай.
Құйрықты қазақы қой екен, Керімқұл ішінен: «Он мың
болып қалар» деп есепке салды. Ораза кезі болса, бағасы
одан да жоғары көтерілер еді, бірақ Ораза айы әлі алыста.
Аққөңілділік пен
соқыр
дүниеқоңыздық
- Қонақтар тұрып қалды. Бастамаймыз ба, көке, - деп
сыбырлады асаба.
Керімқұл оны танымай қалғандай біртүрлі таңдана қарап
барып, лезде есін жиып: - Кісілер келіп болған жоқ. Сен ән
салып, домбыра тартып, жұртты алдаңқырата тұр, - деді.
- Көке, өзіңіз айтқан соң екі әншіні ерте келіп едім,
ақысын жемейсіз ғой.
Күйіп тұрған Керімқұл: - Миды ашытпай қоя тұршы, - деп
тағы да аспанға қарады.
Асабалық салты мен жанын
жалдау,
кісі ақысын жеу
Өзіңді тексер

7. «Бес жолды
өлең»
2- тапсырма
Кім?
Қандай?
Не істеді?
Сөйлем
Синоним
Дескриптор:
шығармадағы басты кейіпкерге
сипаттама береді; өз пікірін
білдіреді.

8. Кім? Керімқұл
Қандай? Дүниеқоңыз, ысырапшыл.
Не істеді? Тәуекелге барды, той жасады, үміттенді.
Сөйлем Керімқұл бес жүз адам шақырып, той өткізді.
Синоним Даңғой.
Өзіңді тексер

9. 3- тапсырма
Тойдың жақсы және кері жақтарына
ойыңды білдір
Дескриптор:
авторлық идеяның
өмір шындығымен
байланысын айқындайды
Жақсы жақтары
« + »
Кері жақтары
« - »

10. Өзіңді тексер
Жақсы жақтары
« + »
Кері жақтары
« - »
Шаңырақ көтеру,
Қуаныш, жақсылықты
бөлісу,
Ағайын, туыс, жекжаттың
басын қосу
Даңғойлық, мақтаншақтық,
бақталастық, бәсекелестік,
арзан атақ, ысырапшылдық

11. Шығармадағы той
көрінісі
Ұқсастықтары Қазіргі уақыттағы
өткізіліп жатқан
той
ТАПСЫРМА
«Түсіндірме күнделік» әдісі
Шығармадағы той мен қазіргі уақыттағы
өткізіліп жатқан тойды салыстырыңдар
Дескриптор:
өз пікірін білдіреді;
тойлардың өткізу үрдістерін
салыстырады.

12. Шығармадағы той
көрінісі
Ұқсастықтары Бүгінгі өмірдегі
өткізіліп жатқан той
«Тәуекел той» әңгімесінің
атының өзі айтып
тұрғанындай, шығармаға
қазіргі замандағы бәсеке
тойы арқау болған.
Бақталастық пен
күндестіктің шегінен
асқынғандығы сонша той
десе жанын салатын қазақ
бүгінде дәстүрлі тойларды
жоғалтып, тойдың өзін
бәсекеге айналдыра бастады.
Бәсекелестік,
даңғойлық,
ысырапшылдық
Даңқ пен дақпыртқа
мастанған жандардың
өзгеден асып түсу
мақсатында тойдан кейін
қарызға белшесінен батып
жатуы бүгінгі күннің
шындығы.
ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР
«Түсіндірме күнделік» әдісі
Шығармадағы той мен бүгінгі өмірдегі
өткізіліп жатқан тойды салыстырыңдар

13. ТАПСЫРМА
Шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау
жасау арқылы өзіндік пікірлеріңді қосып,
шығармашылық жұмыс
(әңгіме, өлең, әдеби және еркін
тақырыптарға шығарма) жазыңдар.
Дескриптор:
шығармадағы көтерілген
мәселелерге талдау жасайды;
өз пікірін білдіреді;
шығармашылық жұмыс жазады.